DE STEM
De Ziekte
van het Wantrouwen
ZUIVERHEID IN DE ZUIVERING
HET WERELDTAFEREEL
KORTE 'BERICHTEN
Prijs uitsluitend per week f 0.30
Administratie Dubbelpoort 7, Hulst
Uitgave „De Stem" Wordt op last van
het Militair Gezag gedrukt op de persen
van Drukkerij G. de Mul, Sas van Gent
Voor God, Koningin en Vaderland.
EDITIE VOOR ZEELAND
No 72. Woensdag 21 Febr. 1945
Directeur J. A. H. M. van Schijndel
Hoofdredacteur J. J. H. A. Bruna
Redact, voor het gewest A. J. v. d. Meer
Redactie Oostkade 1 6, Sas van Gent
vul-
41,
uien,
Een van de ergste begeleidingsverschijnse
len van de Nazi-overheersching in verschil
lende landen is geweest het kweeken van het
onderling wantrouwen. De smeerolie voor
het machtsapparaat van de Gestapo was het
„verklikken", was het „aanbrengen waar
voor zij Godbetert ook Nederlandsch-ge-
borenen wist te vinden.
Dat veroorzaakte een gevoel van onbehage
lijkheid, waarvoor men nooit veilig was, niet
in den trein, niet in de tram, niet in de bus,
niet in den scheersalon, niet op straat, ja zelfs
niet thuis. Het was iets wat de atmosfeer door
drong en het klimaat bedierf. We zijn nu be
vrijd van den afschuwelijken politiestaat, waar
in willekeur tot recht was verheven, we leven
nu weer onder de schutse van Justitia. Er is
gelegenheid om ongerechtigheden aan te klagen
bij instanties, die onpartijdig en volgens vaste
normen oordeelen. Men behoeft zijn ergernissen
niet meer op te zouten of alleen maar in het
geheimzinnige fluistergesprek te luchten. Er is
geen zich volmaakt en foutloos voordoende
Overheid, die critiek schuwt. Dat moest de
atmosfeer toch opgeklaard hebben, dat moest
het onderling wantrouwen verwijderd, althans
verzwakt hebben. Maar helaas, de woeker
plant is nog niet uitgeroeid. Er zijn er nog zoo
velen, die niemand en niets vertrouwen, die
het percentage opgeslotenen en geinterneerden
nog met minstens 200 procent willen verhoogen,
die achter iedere Overheidsdaad iets zoeken
van eigenbaat of vriendjesbegunstiging, die de
moeilijkheden van andere categorieën personen
niet zien en kennen en toch lichtvaardig over
hun welvaren oordeelen.
Iedereen roddelt over iedereen, zoo schreef
een woordvoerder van het Comité voor Maat-
schappelijken Wederopbouw te Tilburg dezer
dagen in het „Nieuwsblad van het Zuiden".
„En iedereen beweert, dat zijn vermeende te
genstander of tegenspeler nog heel wat moet
veranderen, wil hij zijn eerlijke plaats in het
toekomstige nieuwe Nederland innemen. Om
die stelling te bewijzen worden er alle moge
lijke oude koeien met beide horens uit de be
kende sloot getrokken, terwijl 't geheel over
dekt wordt met den rood-wit-en_blauwen man
tel van de pure Vaderlandsliefde"Het is
geen verschijnsel, dat zich beperkt tot ons be
vrijde landsdeel alleen. In Frankrijk klaagde
Frangois Mauriac, een der helden van de ver
zetsbeweging, blijkens „De Nieuwe Eeuw"
over „de dictatuur van een algemeene ver
dachtmaking, den triomf van den patriottischen
laster, de jammerlijke overdrijving, 't walging-
wekkend farizeïsme, dat heel leelijke machts
begeerte, matelooze hebzucht en kleine vuile
intriges moet dekken". En hij herhaalt het
woord, door Generaal Degaulle op 31 Dec.
gesproken: „Wie van ons heeft zich nooit ver
gist? Wie van ons heeft zich niets te ver
wijten??"
Dit is geen populaire taal in deze dagen. Ze
mag trouwens ook nooit het uitgangspunt wor
den voor vergoelijking en verdoezeling van dat
gene wat beslist verkeerd is geweest. Dat er
groepen en instanties zijn, welke daarvoor op
den wachttoren willen staan, uitstekend! Dat
is niet alleen nuttig, het is noodig. Maar we
kunnen nooit een goed en sterk en eendrachtig
Nederland bouwen, als niet ieder bij alle cri-
tieken en bij alle aanklachten zelf eerst onder
zoekt of zijn motief zuiver is, of hij daarbij het
waarachtige vaderlandsche belang op het oog
heeft.
Door onze kennis der feiten, door onze
functie kunnen we gedrongen en geroepen
worden, om het onze bij te dragen tot de zui
vering van het publieke leven van alle ver
raderlijke smetten. Doch die zuivering moet
altijd en eerst beginnen bij het eigen geweten,
bij de motieven, welke ons drijven.
En ook dient men te weten, dat het onder-
grondsche gemompel en 't binnenlendsche ge
fluister niet past in een goed-geordende samen
leving, waar rechtspraak en critiekmogelijk-
heden weer normaal functioneeren. Het mag
niet gezegd worden, dat de Gestapo-terreur in
ons Nederland dé denkwijzen zoo misvormd,
de mentaliteit zoo verknoeid heeft, dat we niet
meer openlijk durven uitkomen voor onze mee-
ningen en oordeelvellingen.
Met kleine karakters bouwt men geen groote
toekomst!
Zjoekof en de Duitschers.
Men moet, bij de beoordeeling van het offen
sief van Zjoekof, niet enkel oog hebben voor
het aantal kilometers, dat zijn weg naar Berlijn
nu weer bekort is. Zijn opmarsch verdient in
andere opzichten niet minder de aandacht..
De Russische rechterflank grijpt reeds Stet
tin. De linkerflank dringt vooruit, ver naar het
Zuiden. Zoodra Stettin bereikt is, is Duitsch
land afgesneden van heel het landbouwgebied,
dat eens Oost en West-Pruisen heette en ook
van Pommeren. De legers in die gewesten en
in Koerland zijn dan hopeloos verloren. Hun
toestand zal op die van de Duitschers in West
Frankrijk ten Zuiden van de Somme lijken,
toen de Britten Abbeville hadden bezet. Er is
een treffende overeenkomst. Men vergelijke
het op de kaart.
Maar het zal voor Hitier nog onmiddellijker
rampzalige gevolgen hebben, onmiddellijker
zelfs dan het verlies van Opper-Silezië. Zon
der de oorlogsproductie van die zoo vitale
buurt kan hij zich nog lang verdedigen, met te
voren verzamelde voorraden en met hetgeen hij
nog van elders krijgt. De afsnijding van Ooste
lijk Pruisen en Westelijk Polen echter moet
voor de voeding van het Duitsche volk ge
volgen hebben, die niet op zich zullen laten
wachten. Hit die streken kregen de Duitschers
verreweg hun meeste suiker en, wat erger is,
het overgroote deel van hun aardappelen. Met
de suiker is het al mis. Maar veel verschrik
kelijker is het vraagstuk der aardappelen. Die
konden niet in de steden worden opgeslagen.
Zij lagen en liggen gekuild in de afge
sneden provincies. Toen de Russen daarin zoo
onverwacht snel doordrongen, was de grond
keihard bevroren. Zejfs al ware er transport
geweest, had men toch dezen voornaamsten
hongerstiller niet kunnen redden. Duitschland
staat voor een acuten en bijna volstrekten
aardappelnood. En nu zwijgen wij nog maar
van andere landbouwproducten waarvoor het
Oosten de voorraadschuur vormde.
Zjoekof's juiste inzicht.
Zjoekof's opmarsch naar den Oder getuigde
van groote geringschatting van het herstel
vermogen van het Duitsche leger. Menig ge
allieerd deskundige in het Westen heeft een
oogenblik zijn hart vastgehouden, toen de Rus
nog doorging, nadat de, redelijk gebleken gren
zen zelfs voor het best geslaagde offensief, wa
ren bereikt. Zijn lijnen van toevoer moesten
tot het uiterste gerekt, precair worden. Zijn
aanvalsfront werd smaller en smaller en iiij
naderde, met zijn vermoeide troepen, het cen
trum van Duitsche macht. De voorhoede leek
in groot gevaar voor de stellig verwachte aan
vallen op haar flanken. De Duitsche generaals
verstaan immers nog altijd hun vak.
Maar het bleek, dat Zjoekof wist wat hij
deed, en zijn tegenstander juist had beoordeeld.
Zelfs vlak bij Berlijn waren de Duitschers niet
in staat van de hun zoo driest geboden ge
legenheid partij te trekkken. Zjoekof kon er
nu aan beginnen zijn front te verbreeden, tot
ieder gevaar voor zijn flanken geweken was.
De machteloosheid, waartoe Duitschland was
vervallen, werd op die manier treffend gede
monstreerd.
Al zou men ook even treffende beschouwin
gen kunnen houden over het werk der andere
Russische legeraanvoerders, toch kenschetst
het geval-Zjoekof het best de situatie. In
Duitschland is de afbrokkeling in vollen gang.
En als die, na reeds zoovele crisissen in dien
omvang is ingetreden, zal er nog moeilijk hou
den aan zijn.
Dr. M. van Blankenstein.
Radio Moskou heeft gemeld, dat maarschalk
Model tot opperbevelhebber van de Duitsche
strijdkrachten aan het Oostfront is benoemd,
als opvolger van Guderian. (Anep-Aneta)
Volgens den correspondent van Reuter tracht
Stalin te bereiken, dat Berlijn voor den 27sten
verjaardag van het Roode Leger, op 23
Febr. a.s., in het bezit van het Roode Leger is.
(Anep-Aneta).