DE STEM
TWINTIG AUTO'S
KORTE BERICHTEN
Prijs uitsluitend per week f 0.30
Administratie Dubbelpoort 7, Hulst
Uitgave „De Stem" Wordt op last van
het Militair Gezag gedrukt op de persen
van Drukkerij G. de Mul, Sas van Gent
Voor God, Koningin en Vaderland.
EDITIE VOOR ZEELAND
N° 56. Vrijdag 2 Feb. 1945
Directeur J. A. H. M. van Schijndel
Hoofdredacteur J. J. H. A. Bruna
Redact, voor het gewest A. J. v. d. Meer
Redactie Oostkade 16, Sas van Gent.
.Wanneer we maar twintig drie-tons vracht
auto's haddenDat is dag- en nacht de
verzuchting van de mannen, die voor de
thans vrijwel hopelooze taak staan het
zwaar getroffen gebied van Westelijk Z.
Vlaanderen weer op te bouwen.
Twintig vrachtauto'sDat beteekent,
dat eiken dag 600 arbeiders naar en van hun
werk in de verwoeste steden en dorpen kunnen
worden gebracht; dat men eiken dag bouw
materialen kan vervoeren; dat boerenhoeven
en woningen van landarbeiders bewoonbaar
worden gemaakt; dat in het komend seizoen
het vruchtbare Zeeuwsch-Vlaanderen behoor
lijk bebouwd kan worden; dat vee en paarden
ondergebracht kunnen worden. Het beteekent
ook, dat de hygiënische toestand verbeter 1
kan worden, dat de dreiging van besmettelijke
ziekten ophoudt en de menschen niet langer in
kapotte huizen zitten, waar 't niet tocht maar
waait. Het beteekent eveneens, dat het eenige
hospitaal in dit gebied van ellende weer groo-
tendeels bruikbaar wordt.
Het klinkt ongeloofwaardig en fantastisch,
maar toch maken die twintig auto's dat ver
schil.
Westelijk Zeeuwsch-Vlaanderen is Schrik
barend verwoest het is onmogelijk een juist
beeld te geven van hetgeen hier door den oor
log is aangericht. Wanneer in een tamelijk
groote stad duizend huizen zijn verwoest, dan
zijn er nog altijd duizend andere woningen,
waarin men de van hun dak beroofden kan
onderbrengen. Maar als in dit land van kleine
steden en dorpen duizend huizen worden ver
woest, dan is dat een catastrophe, waar niets
tegen gedaan kan worden. Wat er in dit ge
bied is overgebleven, zijn beschadigde huizen
en bergen puin. Alleen in Breskens ligt tus-
schen de 40 en 50.000 ton puin.
De mannen van den wederopbouw hebben
een goeden kijk op de zaak. De kapitein van
de Royal Engineers en de Algemeen gemachtig
de voor den wederopbouw weten van organi
satie. De burgerdienstplicht maakt het mogelijk
zoowel arbeider als aannemer aan het werk te
zetten (het wordt hoog tijd, dat men stevig
van deze bevoegdheid gebruik maakt). Iemand,
die het goed betalen kan, heeft geen voorrang
boven anderen, wanneer het om herstel van
woningen gaat, de algemeen gemachtigde
maakt uit, welke huizen het eerst hersteld zul
len worden. Honderden woningen zijn gerepa
reerd. Het zijn noodreparaties, doorgaans ver
richt met materiaal, afkomstig van verwoeste
huizen, maar men heeft tenminste woonruimte
gekregen. Door een groot deel van het ver
woeste gebied heeft men electriciteit en leiding
water gebracht; er loopen weer enkele trams,
wat voor de voedselvoorziening en het ar
beidsproces van enorm belang is. Er zijn
sluizen hersteld en dijken versterkt, het land is
weer drooggevallen en slechts een klein deel
heeft van zout water geleden. De Provinciale
Waterstaat was bij dit werk weer op zijn best.
Er zijn schepen gelicht en er is materiaal van
allerlei aard aangevoerd.
Doch dit alles is slechts een klein deel van
hetgeen gedaan moet worden, noodzakelijk ge
daan moet worden. Eigenlijk is het weinig meer
dan een begin.
Maar wat wil men? Alles, waar men over
beschikt, zijn vijf particuliere vrachtauto's,
waarvan er voortdurend een in reparatie is.
Daarmee moet men de arbeiders vervoeren,
kleine groepjes mannen, die wel werken, maar
geen schot in de zaak zien komen. Tot dus
verre is het onmogelijk gebleken een flinke
ploeg aan het werk te zetten teneinde het hos
pitaal van Oostburg weer in orde te krijgen.
Het is uitgesloten om materialen en werktuigen
aan te voeren. Het is alles even hopeloos
van de kinderen voor wie geen schoollokaal te
vinden is tot het slappe gedoe van verscheidene
burgemeesters, die huiverig zijn om menschen
aan het werk te zetten.
Er zijn dingen, die men zelfs met twintig
vrachtauto's niet kan veranderen honderden
dingen. Het probleem van de vergunningen om
bouwmaterialen uit België te halen, het schreeu
wend gebrek aan de eenvoudigste werktuigen,
tot doodgewone schoppen toe. Er moeten bull
dozers komen om het puin weg te werken.
Maar als die twintig wagens er waren, dan
konden de menschen, die werken willen, aan
den slag gaan, dan zou het uitgesloten zijn, dat
lieden, die duizenden met smokkelhandel ver
dienen, achter de 'kachel blijven, terwij! op
Nederlandschen bodem Britsche soldaten sneu
velen.
N o g is het moreel van de door den oorlog
getroffen menschen goed, nog even goed als
toen minister Gerbrandy tijdens zijn bezoek de
menschen ten zeerste prees. Maar dat kan al
leen zoo blijven als de bevolking vooruitgang
ziet, als de boer weet, dat hij volk kan krijgen
voor het uitrijden en een ieder zekerheid heeft,
dat de goede Zeeuwsche aarde ten volle kan
worden benut.
Maar dit is de groote tragedie van verwoest
Zeeuwsch-Vlaanderen, dat men is blijven ste
ken door gebrek aan transport en werktuigen.
De menschen houden zich flink. Doorgaans
hebben ze geen andere kleeren dan die, welke
ze dragen de rest lag in de kast in het ver
woeste huis. Er is geen arbeider, die een be
hoorlijk paar werkschoenen heeft. Dit tekort
aan kleeren en schoeisel schreit ten hemel. Er
is geen enkel vooruitzicht op verlichting van
dezen nood.
Het is allemaal zoo verklaarbaar: De oorlog
moet voor gaan, het leger heeft de auto's noo-
digDoch het is noodzakelijk, dat de be
volking van dit verwoeste gebied eenig hou
vast krijgt. Het kan hun niet schelen wie er nu
eindelijk het materiaal levert SHAEF of
Militair Gezag of de hemel weet wie. Als dat
open dak maar gerepareerd wordt of die half
weg geschoten keukenmuur dicht gemetseld.
Dan gaat het leven wel weer per slot van
rekening is er nog vrij behoorlijk te eten in
Zeeuwsch-Vlaanderen
Neemt men de tallooze moeilijkheden in
aanmerking dan is er veel werk verzet in
dit gebied. Maar er moeten 4000 beschadigde
woningen hersteld worden, er zijn nog 200
boerderijen bewoonbaar te maken en men moet
stalruimte maken voor 2000 stuks vee en 1200
paarden.
Dat kan allemaal niet in eens, maar
twintig 3-tons vrachtauto's, 600 arbeiders ie-
deren dag naar hun werk, „aanvoer van ma
teriaal"Het zou beteekenen, dat de be
volking den volgenden winter niet meer in el
lende behoeft te leven, dat het en de thans
welig tusschen het puin tierende ratten geen
epidemie veroorzaken. Want het zou het ein
de beteekenen van de impasse, waarin de we
deropbouw zich thans bevindt en die zeer
groote gevaren met zich kan brengen.
Uit Moskou werd gemeld, dat alle van het
front binnengekomen berichten wijzen op de
afwezigheid van de burgerbevolking in de door
de Russen bezette streken. Pe Duitschers wer
den geëvacueerd of vluchtten in paniek. Te
Krakau werd de woning van den gewezen gou
verneur Frank in onbeschrijflijken toestand
gevonden. Men herinnert zich nog de verkla
ring van Seiss Inquart: ,,De Weichsel zou
eerst haar loop moeten wijzigen, alvorens de
Russen de muren van Krakau kunnen nade
ren". (ANEP-ANETA).
IR. P. H. W. SITSEN OVERLEDEN.
Ir. P. H. W. Sitsen, de leider van de Neder-
landsche delegatie bij de UNRRA in het Zuid-
Westelijk gedeelte der Stille Zuidzee is na een
korte ongesteldheid in den ouderdom van 61
jaar te Sydney overleden.
PE-ZWEEDSCHE HULP AAN BEZET
T., NEDERLAND.
fife ji
DeIt&ï» Zweedsche hulpschepen voor bezet
Nederland, die thans een vrijgeleide van de
Duitschers hebben gekregen, zouden vermoe
delijk op 24 Januari met koren, groenten, ge
condenseerde melk, margarine en levertraan,
pile geschenken van de Zweedsche regeering,
van Trellsborg vertrekken.
NIEUWE AMERIKAANCHE BOEKEN.
Er worden thans verschillende nieuwe Ame-
rikaansche boeken aangekondigd. De roman
schrijver Louis Bromfield zal in het voorjaar
een autobiografischen roman uitgeven onder
den titel „Pleasant Valley", waarin hij zijn
leven op zijn hoeve in Ohio beschrijft.^
In Maart zal Richard Wright eveneens een
autobiografischen roman uitgeven, onder den
titel „Black Boy" genaamd.
Glenway Wascott zal een boek publiceeren
over de geschiedenis van den oorlog in Grie
kenland, „Een apartement in Athene", ge
naamd.
