"d? C&! IC? m Mi No 50- Vr!)da0 26 Jan- 1945
WAAR ZIJN ONZE RADIOTOESTELLEN?
Voor God, Koningin cn Vaderland.
H I Directeur J. A. H. M. van Schijndel
&3 J&f ga fa Kf gj a 3 igM gj Hoofdredacteur J. J. H. A. Bruna
-f* i jffn i**» J*rT \i r^l» Redact, voor het gewe-t A. J. v. d. Meer
Redactie Oostkade 16, Sas van Gent.
Prijs uitsluitend per week f 0.30
Administratie Dubbelpoort 7, Hulst
Uitgave „De Stem" Wordt op last van
het Militair Gezag gedrukt op de persen
van Drukkerij G. de Mul, Sas van Gent
EDITIE VOOR ZEELAND
Het meerendeel zoek. - Moeilijkheden bij de teruggave van de rest.
Nu men den laatsten tijd in Breda is over
gegaan tot 't teruggeven van de tijdens de be
zetting ingeleverde radio-toestellen, is er bij
velen, zoo ook bij een briefschrijver uit Ter-
heijden, de vraag gerezen of nu de algeheele
teruggave van de zóózeer geliefde apparaten
op komst was. We zijn bij de bevoegde in
stantie gaan ihformeeren, en daar vertelde men
ons, dat de ingeleverde toestellen destijds onder
hoede werden gesteld van het districtBreda
der Radiocentrale, dat zich in het Oosten uit
strekt tot aan Oss en Oisterwijk en in het
westen tot geheel Zeeland. Zoo werden er in
Breda 65.000 toestellen opgeslagen. De Duit-
schers stalen er na verloop van tijd 40,000 van
en toen op 1 November de Telefoondienst de
zaak overnam, trof die nog ongeveer 25,000
HET KOLENVRAAGSTUK.
Het nijpend gebrek aan kolen vormt mo
menteel in bevrijd Nederland wel het grootste
probleem. Wat is de oorzaak van dit tekort
aan kolen. Bij verschillende inwoners heeft de
meening post gevat als zou dit te wijten zijn
aan de mijnwerkers. Vooral een Limburgsch
blad heeft aanleiding tot het vormen van deze.
meening gegeven door een artikel te publicee-
ren waarin de mijnwerkers aangespoord wor
den de productie op te voeren, daar zij het in
handen hebben of Nederland in voldoende
mate van kolen wordt voorzien. Indien de
mijnwerkers op dit critieke moment hun plicht
zouden verzaken, zouden zij voor altoos de
sympathie van het Nederlandsche volk ver
liezen.
De vraag is nu, hebben wij de mijnwerkers
iets te .verwijten. Hierop kan met een krachtig
neen worden geantwoord. Onze mijnwerkers
hebben hun plicht gedaan en doen dit nog.
Het is inderdaad waar, dat de productie per
man qedaald is. Waaraan is dit nu toe te
schrijven. Om dit te kunnen begrijpen moeten
wij teruggaan tot de jaren voor de jaren voor
de oorlog toen Duitschland,, om aan de kost
bare deviezen te komen die noodig waren om
zijn bewapeningsprogramma uit te voeren, de
D' itsche kolen tegen dumpingprijzen op de
wereldmarkt wierp. Het eenige middel om aan
deze concurrentie het hoofd te bieden, was het
productiecijfer zoo hoog mogelijk op te voeren
en daar naast de productiekosten zoo laag
mogelijk te houden. Het accoordstelsel, dat bij
de Limburgsche mijnen algemeen in zwang is,
bood hiertoe een prachtige gelegenheid. Hoe
werkt nu zoo'n accoord? Een bepaalde ploeg
mijnwerkers krijgt een bepaalde taak aange
wezen en binnen een vastgesteld tijdsbestek
moet een vastgestelde hoeveelheid kolen ge
dolven worden. Voor deze hoeveelheid wordt
een zoogenaamd grondloon betaald. Natuurlijk
toestellen aan cn deze waren zeer begrijpelijk
niet van de modernste types. Het was een
chaos, welken men vond. Vele toestellen zijn
half of geheel gesloopt. De labels met naam
en adres zijn in menig geval zoek. Terwijl ze
eerst netjes, plaats bij plaats, waren opgesta
peld, stonden ze nu kris-kras door elkaar!
Langzaam maar zeker wordt men echter in
dezen doolhof wegwijs en zoo komt het, dat
verscheidene menschen hun- radio weer konden
komen halen, nadat ze bericht hadden ontvan
gen. De groote moeilijkheid blijft intusschen
het gebrek aan sorteerruimte en voor plaatsen
buiten de stad de transportmogelijkheid. Dit
alles heeft allemaal zijn tijd noodig, doch op
den duur kan ieder, wiens toestel nog aanwezig
is er van op aan, dat hij daarvan bericht krijgt.
zullen de arbeiders trachten boven dit accoord
uit te komen want, wat zij meer leveren, wordt
ook extra betaald. Heel mooi, niet waar. Maar
nu komt de leelijke kant. Wat gebeurd er in
dien de ploeg regelmatig boven zijn accoord
uitkomt? Dan Wordt het aceoord wat men
noémt verhoogd. Om dus hetzelfde grondloon
te verdienen moet nu meer gepresteerd worden
en opnieuw zal de arbeider trachten er boven
uit te komen, want het grondloon is een mi
nimumloon. De mijnwerker was geen arbeider
meer maar een slaaf. De 'Limburgsche mijnen
hadden het record over de geheele wereld wat
de gemiddelde productie per man betrof. Nu
was dit niet alleen ten gevolge van het ac
coordstelsel doch mede Van de moderne outil
lage. Een kind kan echter begrijpen, dat een
mensch, evenmin als een machine, voortdurend
topprestaties kan leveren. Zelfs bij het aller-
vernuftigste wat de mensch tot nu toe heeft
uitgevonden, de vliegmachine, spreekt men van
topsnelheid en van kruissnelheid. Geen vliege
nier, tenzij hij zijn machine wil vermoorden,
zal. voortdurend op topsnelheid vliegen. Wel
nu, evennr'ri kan men van een man voortdurend
het uiterste verlangen zonder hem «ernstige
schade aan zijn gezondheid toe te brengen of
zonder dat deze man voor zijn tijd versleten is.
De ten top gevoerde accoorden hebben hun
tijd gehad en zullen nooit meer wederkeeren.
De oorzaak van het kolengebrek ligt dan
ook ergens anders. Zooals men weet, heeft
Nederland met België een z.g. ruilovereenkomst
gesloten waarbij, door de transportmoeilijk
heden genoodzaakt, het eene land kolen levert
aan het andere land op de basis van fifty-fifty.
Ieder land zorgt zelf voor transportmiddelen.
Nederland heeft tot nu toe voor de volle hon
derd procent aan zijn verplichtingen voldaan.
Met België is dat echter anders. De eerste tien
dagen van Januari bijv. werden door de Lim
burgsche mijnen rond 21.000 ton kolen aan
onze Zuidelijke buren geleverd. Gedurende de
zelfde periode ontvingen wij echter slechts
5500 ton kolen uit België. Wat is hiervan nu
de oorzaak? Blijkbaar bestaan er aan de Bel
gische zijde verschillende moeilijkheden die be
lemmeren, dat de ruilovereenkomst in eenzelfde
tempo wordt uitgevoerd als zulks in Nederland
het geval is. Verwacht wordt echter, dat de
Belgische instanties, die met de uitvoering van
deze ruilovereenkomst belast zijn, alles in het
werk zullen stellen om de moeilijkheden te
boven te komen, temeer daar de bereidheid tot
samenwerking met Nederland, in België bij
herhaling is gedemonstreerd.
Belgisch dorp in rouw.
Weerbare mannen door dé Duitscliers neer
geschoten.
Het dorpje Bande, diep in de besneeuwde
Ardennen, is nu een dorp van treurende vrou
wen, zoo meldt de Daily Herald. Toen de
Duitschers bij hun groote en thans mislukte
offensief het dorpje binnentrokken, dat nu
sinds 1940 al vier maal het oorlogstij over zich
heen zag gaan, kwam de Gestapo den volgen
den dag. Zij herinnerden zich, dat het dorp op
de zwarte lijst stond, omdat er bij den terug
tocht in -September daar in de buurt' was ge
schoten op een auto van den Duitschen staf.
Voor dat vergrijp was Spen een heele st aat
plat gebrand. Dezen keer cKgef de Gestapo bij
na de geheele mannelijke bevolking van het
plaatsje bijeen. Sommigen werdenvVr-ij.gelaten
tegen een losgeld, anderen, omdat ze te oud
waren. De 35, die overbleven, dachten, dat ze
voor dwangarbeid naar Duitschland zouden
worden gevoerd. Er waren verscheidene jon
gens van 15 en 16 bij. Ze werden geslagen en
alles, wat ze bij zich hadden, werd hun afge
nomen. Men «Hoofde hen vrij te laten, als ze
de communisten en Maquis onder hen bekend
maakten. Maar geen van hen sprak. Op Kerst
avond werden ze één voor één uit den', be
vroren kelder geleid, waarin ze gevangen za
ten. Kort nadat de eerste was weggeyoerd,
hoordmi ze een schot en veronderstelden?"dat
hij gedood was. Een tweede en een derde werd
weggevoerd. Twee schoten meer weerklonken.
Toen wisten ze allemaal, dat ze ten doode
stonden opgeschreven. Sommigen begonnen te
bidden, maar een van hen, Leon, de eenige die
overbleef en de feiten kon vertellen, spoorde
hen aan, een poging tot ontvluchten te wagen.
Voor eenige poging kon gedaan worden, wer
den er anderen weggesleept. Het is nu vastge
steld, dat ze naar een ander uitgebrand gebouw
werden gevoerd en door de deuropening wer
den geduwd. Achter de deur stond een Gestapo
man, die ieder van hen in den nek schoot en
de vallende lichamen in een openstaanden kel
der trapte. Toen Leon aan de beurt kwam om
weggevoerd te worden, overviel hij den wacht.
Deze viel en Leon rende de bosschen in en
ontkwam.