Dagblad van Noordbrabant
Zeeuwsche Editie
Geallieerden bij de Seine teruggeworpen.
NEERLANDIA-PERS 84e JAARGANG B
VRIJDAG 25 AUGUSTUS 1944. No. 18074. 1 BLAD
A<iu oolii>»!p nnfape 1.1(1 min.. koinm 42 ir.m f 2.00. elke mm i
Abonnementen binnenland btj vooruitbetaling per kwartaal..-/ 2 73. franco per post 3 43f
per week (uisluitend t>lj nlet-postbestcllHig) 21 cent Losse.nummers'6 cent. Bewijsnum
mers 6 cent. Bijkantoren te Roosendaal, telefoon 2480. Bet gei» op Zoom. telefoon 621;
waalwijk, telefoon 229: Goes, telefoon 2536: Hulst, telefoon 102. Verschijnt eiken werkdag.
Adv. geheele oplage 1-10 mm., kolom 42 rr.in.. 2.00, elke mm. moer 20 c adv. van plaa(sei.
aard uit N.-Br. ultsl. Br. ed. resp. f 1.70 en 17 cl., ld. Zeeuwsche ed. lesp 80 c. cn 8 c. f^ecl
zie tarief Inzend, op adv.. welke cle uitgevers te hunner beoordeeling rtlet verlangen
af te geven, worden noch teruggegeven, noch aan de Inxendeis van adv. uitgeleverd
inaak> 'MS
!SOÜRG
Seinzösai mm
leHövri
RjËgglJij
StPoldet
ÏT,
'l..::'.'
'"^"isCriBrlrc »L OSlJto
Mq (llerbsut)
Whufl'P^aateaurl
-Béllalle
-SO
i Oifetan
Vjlevrouz
Jtonbw
Onlusten in Roemenië,
Antonescu uitgeschakeld. Nieuwe re
geering bood Moskou capitulatie
aan. Reactie van patriotten.
BERLIJN, (D.N.B.) Koning Michael
van Roemenië heeft in een oproep het
Roemeensche leger bevolen den strijd te
gen de bolsjewistische indringers te sta
ken. De staatschef van Roemenië maar
schalk Antonescu is door een laffe hin
derlaag van den koning en zjjn verra-
dersclique bestaande uit Anglophiele po
litici en reactionnaire hovelingen, uitge
schakeld. Een door. den koning in het
leven geroepen z.g. democratische regee
ring, die onder de vlag van Maniu en
Bratianu, in feite echter door de com
munisten gevormd is, heeft aan Moskou
de uitlevering van het land aangeboden.
In geheel Roemenië zijn daarop onlusten
uitgebroken. Een nationale groep patriot
ten heeft zich aan het hoofd gesteld van
een beweging die gericht is tegen den
koning en zijn verraad en heeft het
Roemeensche volk en het Roemeensche
leger in een appél opgeroepen den strijd
tegen het bolsjewisme vóór vrijheid en
leven, tegen dood en ondergang voort te
zetten.
De gevechten bij Parijs.
Zware strijd tusschen de
Durance en de Rhone.
BERLIJN (D.N.B.) .Ten Zuidoosten Van
Parijs oefenden de Amerikaansche divisiesin
het gebied ten Noordwesten van Etampes nog
steeds druk uit op de Seine.dae zij bij Corbeil
en Mélun bereikten. Aan de Yonne ontwik
kelden zich nieuwe gevechten bii Sens. Door
langs de stad heen te trekken drong de
vijand verder naar het Oosten op. De ge
vechten aldaar duren nog voort.
Het is klaarblijkelijk het doel van het
Amerikaansche commando. Parijs te nemen
door een grootscheepsehe omtrekkende bewe
ging van uit 'het gebied SensTroves, dat
voortdurend aanzienlijk versterkt wordt. Ter
wijl het aan het grendelfront voor Parijs over
het algemeen rustig was, trachtten terroris
ten in eenige stadswijken de macht aan zich
te trekken. De bestrijding dezer terroristen
had tot gevolg dat de betreffende wijkei-
zware schade ledeil Zuidelijk van Part"
trokken 'Amerikaansche strijdkrachten op
twee plaatsen bij Seineport over de rivier
doch zii werden teruggeslagen en de op den
oostelijken oever achtergebleven Amerikanei
na kort verzet vernietigd of gevangen geno
men. Een nieuw Amerikaanseh bruggen
hoofd bij Vullanies-kon tot een smalle strook
langs den oever worden samengedrukt.
Aan die Zuid-Fransche kust drongen de
Anglo-Amerikanen Woensdag over den mid
denloop van de Durance heen in algemeene
richting naar den benedenloop van dé Rhone.
In het gebied tusschen Durance en Rhone
zijn ten Zuidoosten van Valence zware ge
vechten gaande, daar de Duitsche troepen
de enkele bergwegen langs welke kan worden
opgerukt, hebben afgesloten.
Denkt aan „Moeder en Kind" huis-
aan-huis-coUecte 23 t.m. 30 Augustus.
Hongarije ontbindt de partijen.5,
BOEDAPEST, 24 Aug. (D.N.B.) Het
Hongaarsehe telegraafagentschap deelt me
de: ,ln de editie van vandaag van de Hon
gaarsehe staatscourant is een regeeringsyer-
ordening gepubliceerd, volgens welke alle po
litieke partijen met onmiddellijken ingang
worden ontbonden zonder rekening te hou
den' met haar politieke oriënteering. Iedere
politieke activiteit is verboden. Het vermo
gen der partijen, waar- het ook gedeponeerd
is, wordt door de politie geblokkeerd en in
veiligheid gesteld Bij het overtreden van
deze regeeringsverofdening zullen zware
straffen worden uitgedeeld. De verordening
is onmiddellijk in werking getreden".
HERLEVEND ZUIDEN.
Beschavingsarbeid of
oorlogswinst
„(N.P.) Bij gelegenheid van da opening
van het Spadehuis te Maastricht op 29
Juli j.l., dus ongeveer vier weken geleden,
sprak dr. Charles Thewissen als gemeente
lijke referendaris voor Kunsten, Onderwijs
en Opvoeding een merkwaardige rede uit.
waaraan wii nog een en ander ontleenen.
dat aansluit op de reeds eerder in ons blad
geplaatste artikelen over „herlevend Zui
den". Waar uitsluitend sprake is over Lim
burg kan de lezer zonder de tendens van
dr. Thewissens opzet geweld aan te doen
zijn gedachte op Brabant of Zeeland
richten.
Als gemeentelijk ambtenaar belast met de zorg
voor alle zaken rakende kunsten en weten
schappen, aldus dr. Thewissen, kreeg ik op
dracht bij deze plechtigheid een kort woord te
spreken. Niemand in deze goede stad kan het
mij dus euvel duiden, dat ik deze ambtelijke
opdracht vervul, ZÖoals dat mijn tientallen col
lega's, die stad, provincie of Rijk in deze tijden
dienen, eveneens doen en daarom ogk door nie
mand scheef worden aangekeken. Ilc heb dit
zorgvuldig overwogen en van alle zijden beke
ken, alvorens hier hetwoord te voeren en ik
zou er volkomen gerust op kunnen zijn, ware
het niet, dat ik deze opdracht vervulde met een
niet te camoufleeren vreugde en mij zoodoende
voor de zooveelste maal ontmasker als een amb
tenaar, die met een ongebruikelijk enthousias
me zijn werk doet en met een animo, die op
zijn minst genomen in dezen tijd verdacht moet
heeten.
Maar aangezien deze oorlog toch binnen veer
tien dagen is afgeloopen (men schreef toen 29
Juli. Red.) wilde ik mij de kans niet langs den
neus laten gaan, om nog eenmaal in het pu
bliek te getuigen, hoezeer ik de omstandighe
den heb geprezen en een handje geholpen, oxn
gedurende de periode der bezetting het Neder-
landsche beschavingsleven te kunnen dienen.
Het lot had mij erger kunnen treffen. Ver
beeldt U eens, dat ik door geboorte en aanleg
directeur was van een staalfabriek, van een pa
pierfabriek of van een grintbaggermaatschappij
Ik zou 's nachts niet kunnen slapen van de ge
dachte, dat van mijn staal de vijand kanonnen
maakte, op mijn papier voor 99 pet. nationaal-
socialistische propaganda gedrukt werd en mijn
Maaskiezel zou dienen om den Atlantikwal te
versterken. Een schoot vol geld en immense bij
dragen aan de verschillende steuncomité's zou
den mijn gevoelig geweien niet in slaap hebben
kunnen wiegen, en groot zou mijn vrees zijn,
dat na den oorlog in vlammende letters de woor
den „moffenwinst" op mijn gevel zouden prij
ken. Kunt U zich dus mijn tevredenheid voor
stellen, dat het mij gegeven werd, in deze tij
den mij terug te trekken in de lustprieelen van
het Nederlandsche beschavingsleven, en daar
zoo heerlijk tot over mijn ooren in het werk z
dat ik er den heelen oorlog om vergeten kan.
Dr. Charles Thewissen herinnert er dan aan.
dat hij de ruïne Lichtenberg, de Groote Klok
en het klokkenspel van het Maastrichtsch stad
huis wist te behouden en gaat dan voort:
Reken eens uit! Meer dan tienduizend kilo
brons kon ik den bezetter door den neus boren.
Het is waar! Daórom heb ik het niet gedaan,
want mijn beschavingsarbeid staat nu eenmaal
volledig buiten deze oorlogvoering, maar hei
is toch maar gebeurd, en wie van medeburgers,
die aan den haard of bridgetafel wél aan tien
oorlog meedoen, kan op dergelijke resultaten wij
zen? Het mag u dan ook niet verwonderen, dat
de vorige week bij anoniem schrijven voor de
zooveelste maal de hoogste autoriteit in ons ge
west er op attent gemaakt werd, dat spreker een
doorgefourneerd clericaal was, die op geraffi
neerde wijze de nieuwe orde tegenwerkte, het
boksen had weten te verbieden, een einde ge
maakt had aan het gemengd zwemmen en zelfs
voor het mindere gehalte van de films in den
laatsten tijd aansprakelijk gesteld moest wor
den.
Het zijn deze omstandigheden, waarom ik
temidden der Spade-menschen gaarne verschijn
Ook gij kunt nooit goed doen, want men be
schuldigt U er van, dat U zich van de politiek
niets aantrekt, terwijl anderen U verwijten,
juist politiek te zijn. De N.S.B. koestert achter
docht jegens U en vele anderen verdenken U
er van N.S.B.-gezind te zijn, terwijl, voorzoover
mij tot nog toe gebleken is, vooral uit Uw tijd
schrift Frankenland, U niets anders bent dan
Limburgsch, wat Uw eerste en heiligste plicht is
Nog niet zoo lang geleden publiceerde ik in
De Maasbode een cultuurvergelijking Brabant-
Limburg en constateerde toen, dat Brabant zi n
Brabantsche beweging had, maar dat Limburg
nog geen Limburgsche beweging had, terwiü
beide provincies toch hun resp. Brabantsche en
Limburgsche kwesties hebben. Wat is deze Lim
burgsche kwestie?
Limburg Limburgsch te houden.
Neemt niet lichtvaardig het oordeel in den
mond van provincialisme of plaatselijk patrio
tisme. De kern van dit alles zit dieper .dan U
wellicht denkt. Gevormd aan de Katholieke
Universiteit van Nijmegen, beken ik mij leerling
van een stoet eminente katholieke Hoogleeraren
onder wie mgr. Hoogveld vooraan stond, die te
juister tijd op onbevangen wijze het licht dei
wetenschap hebben gericht op het actueele
vraagstuk van 't nationalisme nog even taboe als
het woord sociale' actie in de dagen, toen Re-
rum Novarum nog niet géschreven was.
Vijftien jaar geleden legde Mgr. Hoogveld in
een magistrale rede over het wezen der volksge
meenschap den grondslag voor wat tot op he
den de basis gebleven is voor onze handelingen.
En wat is dan deze leer der volksgemeenschap,
naar onze gegarandeerd katholieke opvatting?
Dat wij lid zijh van een volk en dat dit feit
veel belangrijker is dan het foit, dat wij ook
nog burger van een of anderen staat zijn.
En zooals in Europa de vele volkeren onder
scheiden naast elkander liggen, zoo .liggen bin
nen ons volk de streekgemeenschappen en. zor
gen er voor dat ons volk geen eentonigheid is,
geen verzameling als van gelijke sigaren in één
kistje, maar een levend en organisch geheel.
Het is deze ordening der natuur, die onverge
lijkelijk schoon is, omdat zij de schoonheid be
zit, die alleen de scheppende hand van God zelf
geven kan: een prachtig patroon van concen
trische cirkels, die elk als kern het gezin heb
ben. Het is dit inzicht, dat op onze schouders
Heden moet verduisterd worden van 20.45 tot
Zaterdag 6.30. Maan onder 23.29, op, 'Zater
dag 14.32. Eerste Kwartier Zondag 27 Aug.
Duitsch front bij Lisieux houdt stand. Verbeten verzet in
Marseille en Toulon. Maddalenapas op terroristen heroverd.
Sovjets aan benedenloop van de Proeth. Hevige strijd bij
Roman en Warschau-
doelartillerie van de luchtmacht nog 29 vijan
delijke vliegtuigen neergeschoten.
Duikbootjagers brachten in de Zwarte Zee
ten Oosten van Constantza een Sovjetmotor
torpedoboot tot zinken.
Amerikaansche bommenwerpers vielen ver
scheidene plaatsen in het gebied van groot-
Weenen aan. Door luchtverdedigingsstrijd
krachten werden 28 vijandelijke vliegtuigen,
waaronder 21 viermotorige bommenwerpers,
vernietigd.
In den nacht vielen Sovjet-bommenwer
pers het stadsgebied van Tilsit aan. Enkele
Britsche vliegtuigen wierpen bommen op
Keulen.
HOOFDKWARTIER VAN DEN FUEH
RER, 24 Aug. (DNB) Het opperbevel van
de weermacht deelt mede:
„In Nonnandië slaan onze troepen aan den
Touques-sector in het gebied van Lisieux en
verder Zuidelijk alle aanvallen van den
vijand af. Een vijandelijke gevechtsgroep, die
ten Westen van Evreux in Noordelijke rich
ting opdrong, werd door onze pantserforma
ties aangevallen en tot staan gebracht.
Eskaders slagvliegtuigen steunden deze ge
vechten en vielen' het vijandelijke overzetver-
keer alsmede tank- en voertuigcolonnes met
goede uitwerking aan. Twee bruggen over de
Seine werden door bomtreffers vernield. In
luchtgevechten werd 12 vijandelijke vliegtui
gen neergeschoten.
Ten Noordwesten van Mantes wierpen
onze troepen de Amerikanen bij La Roche-
Guyon met zware verliezen over de Seine
terug en zuiverden de bocht van de rivier
ten Zuiden van deze plaats van den vijand.
Ten Noordoosten van Fontainebleau wer
den over de Seine gebrachte vijandelijke
strijdkrachten in een tegenaanval op den
oever der rivier teruggeworpen.
In den nacht ondernamen formaties bom
menwerpers een doeltreffenden aanval op
Evreux. Zware branden en ontploffingen wer-
den waargenomen.
Aan de Zuid-Fransche kust bieden de be
zettingen van Marseille en Toulon een ver
beten verzet tegen overmachtige vijande
lijke strijdkrachten. Ten Noorden van de
Durance zijn harde gevechten gaande met
vijandelijke strijdkrachten, die probeeren
onze distancieeringsbewegingen in het
Rhone-dal voor te zijn.
In het Fransch-Italiaansche Alpenge
bied rukken onze gevechtsgroepen ondanks
de taai verzet biedende terroristen over de
paswegen, naar het Westen op. De Madda-
lena-pas is na harden strijd weer in ons
bezit.
Londen en de buitxwijken liggen nog
steeds onder het zware vuur der V. 1.
In Italië kwamen behalve levendige .we-
derzijdsche verkenningsactiviteit geen groo
te gevechtshandelingen voor. In de Adria-
tische Zee torpedeerden motortorpedobooten
op de reede van Ancona een vijandelijke tor
pedoboot. In de Egeische zee bracht een van
onze duikbootjagers twee vijandelijke duik-
booten tot zinken.
In het Zuiden van het Oostelijke front
drong de vijand met gemotoriseerde infan
terie- en pantserfórmaties tot in het ge
bied aan weerszijden van den benedenloop
van de Proeth door. Ook aan den midden
loop van de Sereth zijn bij Roman herige
gevechten gaande.
Ten Noordoosten van Warschau sloegen
formaties van de Waffen-SS in harden strijd
talrijke aanvallen der bolsjewisten uiteen.
Tusschen Boeg en Narew werdpn de sterke
aanvallen der Sovjets in verbitterde bosch
gevechten tot staan gebracht.
-n het penetratiegebied van Modohn werd
de vijand verder teruggeworpen. Ten Westen
van het Meer van Pskof mislukten hernieuw
de hevige aanvallen der bolsjewisten. Door
braakpogingen van verscheidene bolsjewis
tische divisies infanterie in de richting van
Dorpat werden opgevangen.
Formaties slagvliegtuigen vernietigden al
leen in den Noordelhlcen sector van het Oos
telijke front 60 vijandelijke pantserwagens en
15 stukken geschut en meer dan 100 voer
tuigen. In hevige luchtgevechten werden aan
het Oostelijke front 54 vijandelijke vliegtui
gen neergeschoten.
Bij den afweer van een aanval van Sovjet
vliegtuigen op het gebied van Petsamo en de
Varanger-fjord werdén door jagers en lucht-
De toestand in Warschau.
BERLIJN, (ANP). Van den toestand te War
schau, waar de bij de nadering van het Sovjet-
Russische front ontketende opstand door de Duit
sche tegenmaatregelen een ontijdig einde heeft
gevonden, geeft een te Krakau verschijnend
Poolsch blad een aangrijpend beeld. De leider
der opstandelingen is generaal Bor, achter welk
pseudoniem zich de gewezen ritmeester van het
Poolsche leger Komorowslci verbergt. De pogin
gen zijner aanhangers, de burgerbevolking aan
den opstand te doen deelnemen, acht men mis
lukt. De onbeschrijfelijke nood, die de bran
dende millioenenstad als gevolg van het gebrek
aan water en levensmiddelen doormaakt, heeft
onder de bevolking een wanhopige stemming
doen onstaan. Alleen de opstandelingen beschik
ken in hun gebarricadeerde schuilplaatsen nog
over levensmiddelen. De verliezen der burger
bevolking zijn hoog en ontelbare gezinnen heb
ben have en goed verloren. Op de binnenplaat
sen en in de tuinen van verlaten of verwoeste
huizen liggen lijken van burgers, waarvan de
teraardebestelling onmogelijk is. De weerzin
wekkende lijkenlucht vermengt zich met den
rook der steeds op nieuwe plaatsen uitbrekende
branden, die tengevolge van watergebrek niet
bestreden kunnen worden. Duizende inwoners
van Warschau trachten door de'vlucht t£ ont
komen.
Dr- Goebbels grijpt radicaal in.
BERLIJN, (DNB). Naar de Rijksgevolmach
tigde voor de totale oorlogsinspanning, Rijks
minister dr. Goebbels mededeelt, zullen in de
toekomst eigenlijk nog alleen film en radio aan
de sóldaten aan het front en aan de werkenden
in het vaderland ontspanning brengen en cul-
tureele waarden overbrengen. Deze bereiken
met het minste gebruik van menschen en ma
teriaal de grootst mogelijke kringen van het
Duitsche volk. Bepaald wordt:
Alle theaters, variété's, cabarets en tooneel-
scholen moeten vóór den lsten September 1944
gesloten worden. Het particuliere tooneel-, zang
en dansonderwijs wordt gestaakt. Alle circus
ondernemingen, op enkele na, worden stilgelegd
Alle orkesten, muziekscholen en conservatoria
staken met uitzondering van enkele leidende li
chamen. Op het gebied van de beeldende kunst
worden om dezelfde reden kunsttentoonstellin
gen en wedstrijden gestaakt en academies, kunst
hoogescholen 'alsmede de particuliere kunst- en
schilderscholen gesloten. Publicaties op het ge
bied der schoone letteren, amusements- en aan
verwante lectuur worden gestaakt. De dagblad
pers wordt verder ingekrompen.
Een groot aantal huishoud- en handelsscholen,
worden tot nader order gesloten. Ook aan de
hoogescholen vinden inkrimpingen plaats, waar
door verscheidene tienduizenden studenten voor
de oorlogsindustrie gebruikt zullen kunnen wor
den. Tot volledig gebruik van de arbeidskracht
wordt de arbeidstijd bij de Openbare bestuurs
inrichtingen en op de bureaux in 't economisch
leven uniform op ten minste 60 uur per week
gesteld. Onmiddellijk ingaande wordt een alge
meen voorloopi^ verbod van vacantie afgekon
digd. Overtreders worden met gevangenisstraf
en boete, in bijzondere gevallen met tuchthuis
of doodstraf bedreigd.