Dagblad van Noordbrabant
Zéeuwsche Editie
SI. HAZAIRE, L0RIEHT EN BREST
HOUDEN STAND.
Bn het Verre Oosten.
KORT NIEUWS:
KUNSTENAAR EN SAMENLEVING
NEERLANDIA-PERS 848 JAARGANG B
ZATERDAG 12 AUGUSTUS 1944. No. 18064. 1 BLAD
aai/ oAhaelp nnlApo 1.10 mm., kolnm 4? ir.m f 100. elkf mm r
Abortoememtn hninctilaud bij vooruitbetaling per kwartaal 1.73. franco per post f 3 45^
j>er week (uisluitend bij niet-postbesiehlhg) 21 cent cosse r.ummers cent. Bewijsnum-
«Tiers s cent Bijkantoren te Roosendaal, telefoon 1480: Bergen op Zoom. telefoon SM;
Waalwijk, telefoon 220. Goes, telefoon 2238: Hulst, telefoon 102 Vci^chtjnt eiken werkdag.
gehcple oplage 1 -10 mm., kolom 42 mm.. 2.00. elke mm meer 20 e adv. van plaafset.
aard uit N -Br ultst. Br. ed. resp. 1.70 en 17 ct.. Id.-Zeeuwsche ed. lesp 80 c en.6 c B^cl.
zie tarief Inzend op adv.. welke de uitgever» te hunner beoordeeiing niet verlangen
af te geven, worden noch teruggegeven, noch aan cle inzenders van adv. uitgeleverd.
Zware gevechten bii Vire en Caen.
Amerikanen dringen op noordelijk
van Le Mans Duitscbe afweer-
successen in het Oosten.
HOOFDKWARTIER VAN DEN FUEHRER
Aug. (D.N.B.) Het opperbevel van de
weermacht deelt mede:
„In het gebied ten zuidoosten van Caen
werd het vijandelijke penetratiegebied af
gegrendeld en het frontverband hersteld.
Sedert de vroege ochtenduren van heden
groeit het vijandelijk artillerievuur daar
wederom tot een trommelvuur aan.
In den sector aan weerszijden van de Ome
ondernam de vijand gisteren slechts vruch-
telooze aanvallen op kleiner gebied, waarbij
32 tanks werden stukgeschoten. Buitenge
woon verbitterd werd gevochten in het pe
netratiegebied ten zyjden van Vire, dat de
vijand tengevolge van 01121e tegenaanvallen
niet kon vergrooten.
In het gebied van Ce Mans zijn hevige
gevechten gaande met den door sterke
formaties vliegtuigen gesteunden en thans
in noordelijke richting aanvallenden vyand.
De verdedigers van St. Nazaire, Loriënt en
Brest, afkomstig van alle drie de onderdee-
len der weermacht sloegen wederom alle door
tanks gesteunde"vijandelijke aanvallen bloe
dig af. Alleen al ten noordoosten van Brest
zijn de laatste dagen meer dan veertig vijan
delijke tanks stukgeschoten. Het garnizoen
van St Malo handhaafde ook gisteren de stad
tegen voortgezette verbitterde aanvallen der
Amerikanen.
Slagvliegtuigen vielen noordelijk van Le
Mans colonnes vijandelijke voertuigen met
goed gevolg ,aan. Door aanvallen van zware
gevechtsvliegtuigen werd voor de Normandi-
sche kust een koopvaardijschip van 4000 ton
in brand gebombardeerd; een ander groot
schip en een torpedojager werden zwaar be
schadigd. Bewakingsvaartuigen der marine
en luchtdoelgeschut der marine schoten voor
de kust van het westelijk bezette gebied elf
vijandelijke vliegtuigen neer.
In het Fr arische achterland werden 271
terroristen in den strijd vernietigd,
't Vergeldingsvuur op Londen duurt voort.
In Italië hadden gisteren geen gevechts
handelingen van beteekenis plaats.
In het Oosten stortten tusschen Stryj en
Weichsel talrijke bolsjewistische aanvallen
na zwaren strijd bloedig ineen.
Noordwestelijk van Baranof zetten onze
troepen hun aanval voort en namen een heu
velterrein. Vijandelijke tegenaanvallen had
den geen resultaat. Formaties gevechts- en
slagvlegtuigen vielen met goede uitwerking
het bolsjewistische overzet- en aanvoerver-
fceer op den Weichsel aan.
Tusschen Warschau en Augustof hervatten
de bolsjewisten in verscheidene sectoren met
sterke strijdkrachten hun aanvallen na een
gevechtspauze van verscheidene dagen. Oos
telijk van Warschau werden alle aanvallen
uiteengeslagen. Ten Noordwesten' van Bialy-
stok kon de vijand onze stellingen binnen
dringen, Tegenaanvallen brachten hem tot
staan.
Ten zuidwesten van Kowno werd de stad
Wilkowisjken in een tegenaanval heroverd,
In de beide laatste dagen verloor de vijand
hier 69 tanks en stukken stormgeschut als
mede 61 stukken geschut.
Noordelijk van de Memel zetten de Sov
jets hun aanvallen, niet voort tengevolge van
de zware verliezen, de vorige dagen geleden.
In den zesdaagschen slag bij Raseinen heb
ben onze troepen daardoor een volledig af-
weersucces bevochten. De Sovjets leden
zware verliezen aan dooden en gewonden en
verlóren in de periode van 4 tot 9 Augustus
het pantsereffectief van twee pantsercorpsen.
Aan het Letlandsche front vielen de bols
jewisten met talrijke formaties over een
breed front aan. De meeste hunner aan
vallen werden in onverwijld ondernomen te
genaanvallen afgeslagen. Alleen zuidweste
lijk van het meer van Pskof drong de vijand,
die meer dan tien infanteriedivisies in den
strijd wierp en door formaties tanks en slag
vliegtuigen gesteund werd, onz,e stellingen
binnen. Zware gevechten zijn hier aan den
gang.
Vijandelijke bommenwerpers vielen giste
ren het gebied van Ploesti aan. Duitsche,
Roemeensche en Bulgaarsche luchtverdedi-
gingsstrijdkrachten schoten dertien vijande
lijke vliegtuigen neer. Des nachts vlogen
vijandelijke storingsvliegtuigen over Zuid-
Hongaarsch gebied. Twee vliegtuigen werden
neergeschoten. Formaties vijandelijke jagers
vlogen boven zuidwest- en west-Duitschland.
Hierbij werd een hospitaaltrein in het gebied
van Muenchen, die duidelijk met het Roode
Kruis gekenmerkt was, met de boord wape
nen aangevallen. Des nachts lieten vijande
lijke vliegtuigen bommen vallen op Berlijn
en Bremen."
Het bolsjewisme en de Kerk.
De ..Voelkischer Beobachter" van Dinsdag 8
Augustus meldt o.m. het volgende:
Veelbeteekenende berichten over de teugel-
looze agitatie der bolsjewistische godloozenbe-
weging in Zuid-Italië- bereikten Madrid Door
verspreiding van anti-religieuze berichten en
georganiseerde optochten wordt de massa opge
hitst. In Vaticaanstad loopen dagelijks berich
ten binnen over aanslagen op eenzaam gelegen
pastorieën, over de berooving van offerblokken
Voor de kerken worden aan de bezoekers van
de kerkdiensten pamfletten uitgedeeld, waarin
te lezen staat: „In Sovjet-Italië zullen geen ker
ken bestaan!" of „wanneer de vrienden van
Stalin Home veroverd hebben, zal de z.g. Hei
lige Vader evenals Gods Zoon den kruisdood
sterven. Keert U bijtijds van hem af, anders
moet u hem gezelschap houden evenals de moor
denaars aan het kruis."
Talrijke geloovigen hebben niet meer den
moed ter kerke te gaan. In eenige streken waar
de verdeeling der levensmiddelen reeds door
communistisch gezinde elementen ter hand werd
genomen, werden de levensmiddelen aan kerk
gangers onthouden. In een dorp nabij Napels
hebben de communisten de heiligenbeelden, krui
sen en madonna'^ uit een tiental kerken
der omgeving op een brandstapel gewor
pen en verbrand. De autoriteiten, aan
wie deze gebeurtenissen werden medegedeeld,
verklaarden, dat het hun ontbrak aan de noo-
dige politie om tegen' de léden van de godloozen
beweging op te treden. Aan de noodlijdende
Italiaansche bevolking werden levensmiddelen
beloofd, „wanneer zij zich als één man voor
de Sovjet-Unie bekenden". „De Paus heeft me-
degeholpen uw broodkorf hooger te hangen",
zoo heet het in de pamfletten der bolsjewisten,
met de cynische bemerking: „Waar blijft de zoo
dikwijls beloofde hulp des hemels?"
In Vaticaanstad is men over dit snelle afglij
den in het bolsjewistische godlooze vaarwater
ontzet.
Heden moet verduisterd worden van 21,15
tot Zondag 6.15; Maan onder J16.2Ü, op.
Zondag, 1.22. Nieuwe Maan Vriidag 18
Augustus. Zondag moet turduisterd
worden van 21 uur tot Maandag 6.30.
Maan onder 17.30, op, Maandag. 2 uur.
STRIJDT IN DE WAFFEN SS MEDE VOOR EEN NIEUW EUROPA.
KEURINGEN.
Het SS.-Ersatz-kommando deelt mede: Iedere gezonde Nederlander kan zich aanmelden ten
einde gekeurd te worden voor de Waften-SS (WiRing), SS. Pantzer Grenadier-brigade Neder
land, SS.-Pantzer Jager-kompagnie, Scheveningen, Landstorm Nederland en Germaansche SS.
in Nederland.
14.8.44 812 uur,,Rotterdam, Deutsche Oberschule, Westerlaan no. 1.
14.8.44 16—18 uur, Den Bosch, Hotel Noord-Brabant, Markt 45.
15.8.44 812 uur, Venlo, Deutsches Haus, Egmondstraat 16.
15.8.44 16—18 uur, Arnhem, Café Royal.
16.8.44 8—12 uur, Zwolle, Hotel Geitenbeek.
17.8.44 8—13 uur, Amsterdam, Dam 4.
18.8.44 8—12 uur. Utrecht, SS.-Ersatzkommando Niederlande, Nebenstelle, Vredenburg 19,
18.8.44 1517 uur, Amersfoort, Pol. Durchgang slager, Leusder weg.
Tijdens de keuringen worden alle inlichtingen verstrekt met betrekking tot de verzorging van
familieleden, uur der opleiding, extra levensmiddelen, kolen, etc. Personen tusschen 19 en 35
jaar die aanmeldingsplichtig zfjn voor de tewerkstelling, kunnen zich eveneens aanmelden en
worden gedurende de verbintenis van de tewerkstelling vrijgesteld.
Officier in de Waf f en-S S. kan ieder worden, die na tenminste een Jaar diensttijd zijn ge
schiktheid voor de officiersopleiding heeft bewezen, zyn schoolopleiding is niet doorslaggevend.
Beslissend voor bevordering zijn: gedrag, karakter, prestatie.
Alle verdere inlichtingen en gratis reis biljet voor heen en Nt e r u g-
teis verstrekken de navolgende Nebenstellen der Waffen SS.
Amsterdam,'Dam 4. Alkmaar, Langestraat 56; Utrecht, Vredenburg 19. Heerlen, Saroleastraat
25. Groningen, Heerenstraat 46. Enschede, Hun gel os che.straat 30. Eveneens by het SS-Ersatz-
kommando Niederlanden, Den Haag, Korte Vijverberg 5.
BIJ ONZE VRIJWILLIGERS. Een vijandelijke tank probeert dè terugtrekkende troepen
te dekken. Onze mannen met hun „Panter" grijpen onmiddellijk in en vernietigen den
tegenstander. (SS - PK - Pachnlcke - O.-H.).
aöïWJ
Luchtaanvallen op Japan 'en op
Sumatra. Roosevelt voert besprekin
gen. Weer politieke rust in Oost-
Europa-
Hawaii genoot eens een zoete, romantische
>eputatie. Thans geldt het als het zenuw
centrum van de Amerikaansche oorlogvoering
in den Stillen Oceaan.
Roosevelt zelf is naar Honoloeloe gereisd
om er in eigen persoon inspectie te
houden en met ziin bevelhebbers gene
raal Arthur en de admiraals Nimitz, Halsev
en Leahy plannen te beramen voor de ko
mende oorlogsfase in den verdedigingsgordel
van Japan.
Veel nieuws droegen (ie golven der Zuidzee
niet naar het vasteland maar desondanks
kan men veilig aannemen, dat er groot-
"scheepsche plannen zijn vastgelegd.
De nieuwe stuurman op het bedreigde Ja-
pansche schip Koiso moest deze week con-
stateeren, dat het er den schijn van heeft,
dat de Amerikanen aanstalten maken een
ongekend en slag toe te brengen.
Op Goeam loopt de strijd ten einde.
Reeds melden de frontberichten uit Tokio,
dat een zuiver beeld van het frontverloop
op het oogenblik niet meer te vormen is, al
scheren de laatste haarden van het Ja-
pansche verzet in de bergen van 't Noord
oosten te smeulen.
Inmiddels is Nimitz reeds bezig om op
Saipan en de omliggende eilanden nieuwe
vliegvelden te bouwen. Reeds kruist de vloot
der Amerikanen rond de veel noordelijker
gelegen Bonin-eilanden, die mogeliikerwijs
het doel van de volgende landingen zijn.
De Philippijnen, die Goeam nu als pis-
tool-op-de-borst hebben, zijn ook reeds het
doelwit van bomaanvallen geweest. Eert
woordvoerder van het Witte Huis heeft
verklapt, dat de herovering der Philippij
nen in Honoloeloe besproken is.
Van Amerikaanschen kant heeft men er
trouwens nooit een geheim van gemaakt, dat
men een herovering van de eilanden der
Philippijnen 7000 in getal en daarna een
sprong naar China's vasteland op het pro
gram heeft. De herhaaldelijke bombardemen.
ten op Palau en Jap, die bij wijze van spre
ken de deur van Manilla zijn, spreken een
duidelijke taal Berichten over vlootbe we gin
gen bij Halmaheira dus in den geur der Mo-
luksche specerijen, staven de veronderstel-
linig. dat men ook langs een achterdeurtje
bii de Philippinos zal aankloppen.
Daarbij komen nü weer berichten over
lucht Gp^.vi'r.llen op de Japan scha «uden zelf.
Deze week vlogen de AmerikdaïiscKe „super-
forten" vanuit China boven Korea en Kioes-
jioe het zuidelijke Japansche eiland, waar
Nagasaki ligt. Gisterennacht kwamen op
nieuw vliegtuigen over Korea, die thans koers
zetten in de richting Hondo, het grootste
der Japansche eilanden.
Weliswaar kennen de-berichten dezen aan
vallen weinig meer dan propagandistische
waarde toe. maar men kan er toch wel be
paalde conclusies uit trekken met betrekking
tot de bedoeling, die de Amerikanen ermee
hebben. Daarover maakt men zich in Japan
blijkens vroegere uitlatingen trouwens wei
nig illusies.
De luchtaetiviteit der Geallieerden strekt
zich ook u|t tot de zuidelijkste der Japan
sche veroveringen. Sumatra is in de laat
ste weken al enkele malen het doelwit ge
weest van de uit Ceylon opereerende Brit-
sche eskaders. Palembang werd Vrijdag
ochtend voor het eerst aangevallen, waar
bij een petroleum t^nk getroffen werd.
Ook op het vasteland, waar de Japansche
oorlogvoering tot dusverre een tegenwicht
had kunnen vormen voor de moeilijkheden,
die in het zeegebied werden ondervonden ziin
de successen meer verdeeld. Weliswaar boek
ten de Japanners deze week nog een belang
rijk resultaat in Z. W. China, waar zij Heng
iang met zijn bezetting veroverden maar
daar staat tegenover dat zy in het grensge
bied van Birma en Indië sinds geruimen tijd
in het defensief zijn.
Deze week werd er hier dan ook reeds op
gewezen dat Japan .met zijn oorlogsinspan
ning het voorbeeld van den Duitschen bond
genoot gaat volgen.
In Oost-Europa.
De diplomatieke stormen van vorige Week
schijnen te gaan liggen. Uit Bulgarije kwam
zelfs een ontkenning van de berichten, die
dit land pogingen toeschreven om tot een
vergelijk met de Geallieerden te komen. In
Finland wisselde ook de regeering. maar de
verwachtingen van een nieuwen koers zijn
ook hier niet door feiten bevestigd. Rond
Turkije bleef het stil. Wel werden vanuit
Ankara maatregelen gedecreteerd voor mili
taire eventualiteiten, maar volgens Duitsche
berichten vindt men desondanks in Moskou
de zuidelijke buren nog niet toeschietelijk ge
noeg Tevredenheid kan men uit het Krem
lin dan ook moeilijk verwachten voor het
Dardanellenstatuut onder het mes is geweest.
In Straatsburg is bij een aanval de bekende
Domkerk getroffen. (DNB).
In een Duitsche nota aan de Ver. St. wordt
geprotesteerd tegen het feit, dat in Italië zes
Duitsche soldaten na hun gevangenneming zijn
vermoord. (DNB).
Geallieerde besprekingen over eei?i interna
tionale veiligheidsorganisatie zullen 21 Aug. te
Washington beginnen. (DNB).
Rijksminister Ohneorge heeft bij de Duit
sche posterijen o.a. door stopzetting van het ver
zenden van drukwerk en pakjes het plan tien
duizenden arbeidskrachten- voor bewapening en
front vrij te maken. De Rijksminister van Justi
tie dr. Thierack heeft soortgelijke plannen voor
zijn ressort. (DNB).
De Amsterdamsche tuchtrechter heeft ge
voelige boeten opgelegd aan eenige kruideniers,
die onjuiste opgaven over hun suikervoorraad
hadden verstrekt. (ANP).
Een belangwekkende meening
van G. Bernard Shaw,
(N.P.) De Engelsche componist Rutland
Boughton heeft een jaar of vijftien geleden,
in een Engelsch tijdschrift, eens een artikel
geschreven waarin hij opmerkte, dat de
kunstuitingen slechts dan wezenlijke waarde
hebben, wanneer de scheppende kunstenaars
midden in de samenleving staan.
Men ziet hieruit, hoe een gezonde gedachte,
zooals in Duitschland reeds lang bestaat en
die men in ons land nu ook zoo goed als de
oorlogsomstandigheden het toelaten, vorm
tracht te geven soms ook wel by een enke
ling buiten Europa kan bestaan.
Geen levensvatbare kunst kan ontstaan,
zoo gaat Boughton verder, die niet ten volle
gebaseerd is op realiteitszin. En die reali
teitszin is ondenkbaar, zonder een open oog.
ook voor het politieke gebeuren. Het is een
vergissing, wanneer iemand zich te goed aciht
voor de politiek. Het woord politiek heeft
alleen maar een onaangenamen klank, om
dat men deze bemoeiing overlaat aan enke
len, die er een beroep van maken. Het was
geen toeval dat de Grieksche tragedieschrij
vers, die staatslieden en veldheeren waren,
richting gaven aan het denken in elk op
zicht. Scheppende activiteit kan alleen
vruchten dragen, wanneer de kunstenaar zich
bewust is van, en volkomen opgaat in het
volle leven. Hierdoor wordt de originaliteit
van een werk bepaald en niet door den
wensch om iets anders te doen dan een
ander.
Dit artikel gaf aan G. Bernard Sh&w een
opmerkelijke kantteekening in de pen die
voor onzen tijd bijzonder interessant is.
vooral voor jonge menschen, die er vaak
geen idee van hebben onder welke omstan
digheden ook de kunstenaar vroeger leefde in
een periode, die vele ouderen nochtans zoo
gaarne terugverlangen. En als men de op
merking van Bernard Shaw leest, zal men
ook begrijpen waarom sommigen naar vroe
ger terugverlangen en waarom men tegen
woordig beter doet, de gezonde gedachte te
doen zegevieren, zooals die thans vorm ge
vonden heeft.
„Wat heeft mr. Broughton tot de politiek
gebracht?" vraagt Bernard Shaw. „Hy zegt
het niet; maar ik vërmoed hetzelfde wat mij
er toe bracht; opstandigheid tegen een on
dragelijke onderdrukking die het den men
schen onnoodig moeilijk maakt om als kun
stenaar te leven. Wat i'k noodig had was een
mogelijkheid om den kost te verdienen met
mijn eigen werk, en toch voldoende vrijen
tfjd te Houden, om mij als kunstenaar te
bekwamen en te zien, wat ik op dit gebied,
in dien vrijen tyd kon presteeren. Om ver
volgens, na het overtuigend bewijs te hebben
geleverd, dat kunst mijn eigenlijke werk
kring was in staat te zijn, de kunst tot mijn
werk, en meer prozaïsche bezigheden tot
mijn verpoozing te maken.
„De maatschappij vroeg acht tot veertien
uur zielsdoodenden slavenarbeid van mij.
alleen om een handjevol rijke luiaards in
staat te stellen een nutteloos leven te leiden
zonder te werken, en met genoeg geld om
er een soort van artiesten op na te houden,
naar hun smaak, op dezelfde manier,
waarop zij Pekineezen - en andere hondan-
soorten, papegaaien,^ paarden enz. houden.
Ik wees deze voorwaarden van de hand; door
een wreede zelfzuchtige exploitatie van mijn
arme ouders en door de resten van eenig
familievermogen was ik in staat aan den
hongerdood te. ontkomen. Tot ik een plaats
vond als journalist (hoofdzakelijk als mu
ziekcriticus, in welke hoedanigheid ik in staat
was elk« dwaasheid aan een uitgever van de
hand te doen); maar omdat deze proef mij
niet beviel ging ik verder uit op de scalp
van het kapitalisme en ik hoop voor mijn
dood tenminste eenige haren in mijn wig
wam te zullen zien hangen.
„Maar opstandigheid tegen een ondragelijk
sociaal systeem is een voorbijgaande phase,
zooals stuipen bij een kind. Ik heb mijn
heele leven lang de anti-kapitalistische stui
pen gehad; en ook Rutland Boughton vult
er deze bladzijden mee. Maar wanneer het
kapitalisme ^overwonnen zou zijn of ge
storven aan^zyn eigen inherente rotheid en.
zijn verachting voor kunst, dan zal het be
roep, dat mr. Boughton doet op alle kunste
naars om met ons in stuipen te liggen,
want daar komt het op neer, zijn kracht
verloren hebben. Wanneer beschaving en
kunst weer eens tezamen zullen ondergaan,
dan zal er noch kapitalisme, noGh kunst zijn
om de stuipen van te krygen. Wanneer
(waarop wij moeten hopen, willen wy niet
vertwijfelen) het kapitalisme vervangen zal
zijn door een verstandig systeem van alge-
meene welvaart, dan zal elke kunstenaar
hebben waarnaar ik verlangde en waarnaar
Rutland Boughton verlangde*: een verzekerd
bestaan met genoeg vrijen tijd om onze
kunst, te beoefenen, zonder commereiëeie
bijgedachten".
De jonge lezer zal uit deze woorden van.
Bernard Shaw uit 1929 ook begrijpen, hoe
het komt, dat sommige kunstenaars van
.vroeger" thans niet meer willen werken.
Het is heel eenvoudig. Zy waren de kunste
naars zooals een verrot kapitalisme hen
wilde hebben. Zij mochten wel een beetje
raar doen en in ruil voor hun bundeltjes of
hun liedjes wel eens een glaasje wijn komen
drinken bij den een of anderen snob, die de
rol van kunstbeschermer wel aardig vond.
Deze kunstenaars willen natuurlijk niet
„meewerken". Zy loopen nog aan den lei
band van hun broodkruim-heeren. En methen-
hopen zij, dat die tijd. waarin zij tenminste
tieren konden, mag weerkeeren. Zij hebben
een begrijpelijken afkeer voor natuurlijke
verhoudingen, zooals die in een gezonde
sociale maatschappij zullen kunnen bestaan.