X.-
DE SOLiPATEMOOORAlXrT van Woensdag 16 3VT©i 1 X V
^J€orWf>r
'-<lj^nms ut
Jowcy&^?yif"<iy
Crvgny
Cuevi"
JtrSf-'
"faire»
CiKfiery
ürfèra ,.v "2p*>r?°P^
tf&i
XMxyfhUf
tymer*%e.yj//cll,jl!?/^s L-.-^T oJ$p»#
>jHnjvin^r~^is'fi/^/Je' %- *r.
f^T* m/3irè''<::
^gctfiernf Y»*w
£Msrie t
•,v"
f^jmV'-/BÏ
Een der gedeelten van het Westerfront, waar in de laatste weken het godnchtst
is gevochten, zien wij op dit baartje, nl. den omtrek %-an Reims en vooral de streek
ten oosten van deze stad. Het zyn de Franschen, die daar het offensief hebben
geopend, maar die er krachtigen tegenstand vonden van de Duitschers. Trouwens
het scheen zeker, dat de Duitschers hier een doorbraakpoging zouden beproeven, en
zij hadden er dus vrij wat troepen. Toch zijn de Franschen er hard vooruitgegaan
in de laatste weken en hebben ze bijv. bij Aubérivo en ten noorden daarvan goede
vorderingen gemaakt. De strijd duurt er hevig voort.
to doen voor dat der eersten. Maar er waren
jenkelo vakmannen^ dio waarlijk fraaie kunst
stukken leverden m hun soort, wij zagen een
commode, een naai'tafoltje en oen kastjo van
een gemobiliseerde, oen vakman, die waarlijk
een lust voor de oogon vormden. Doch aan den
anderen kant merkten wo ook in de officieren-
afdeoling een uit hout bewerkte en fraai be
eneden wieg op, waarop do beste schrijn
werker prat kan gaaneven fraai is een werk
bank van een lndisehen officier, een stoof van
een officier van gezondheid.
Over 't geheeL echter had men zich tot oen-
voudige voorwerpen bepaald: het aantal pre
senteerbladen, naaikistjes, byouteriedoozen,
kapstokken, hioemenstanders, kistjes en kast
jes, handdoekrekken en tafeltjes, enz.,
was inderdaad eerbiedwaardig. Veal daarvan
zat bekroond zijn, zooals de lijst ons later zal
leeren, maar zeer veel moest voor de jury na
tuurlijk buiten beschouwing blijven. Dit wil
met zeggen, dat ook zij, die geen medaiLle kre
gen, minderwaardig werk leverden, volstrekt
auot: op de plaatselijke tentoonstellingen kre
gen tal van stukken een bekroning, die de jury
Iner voorbijging, voorbij moest gaan, omdat iets
anders mooier dan mooi waa. Over 't geheel
was het snijwerk zeer knap gedaan, dikwijls
met eigen motieven en van eigen smaak getui
gend. Betrekkelijk weinig vonden we op de
tentoonstelling voorwerpen met de figuurzaag
bewerkt, missènien omdat dit werk nogal breek
baar lykt, en een paar vogelkooien hadden bijv.
bij !t uitpakken reeds sciiado geleden. Daaren
tegen troffen we wel eenige zeer kunstige stuk
ken aan, welke ingelegd waren met verschil
lende houtsoorten, die een aardig effect maak
ten en welke arbeid ons wel toelijkt een ge
duldwerkje te zijn, dat met handigheid en j
smaak gedaan was. In de afdeeling Helder gaf
hiervan o.a. korp. Hofiand met zijn Rattevan-
ger van Hameien en andere stukken mooie
voorbeelden, en fraai is ook hot Heilig Avond
maal in een andere afdeeling, uit zeer vele
stukjes ingelegd en dat te koop stond voor
550.
Minder dan wij wel gedacht hadden, vonden
we op de tentoonstelling knoop- en haakwerk
vertegenwoordigd. Is de lust er voor niet groot,
zijn de grondstoffen te duur, of is het omdat
Jiet uit den aard der zaak betr.-kkelijk minder
voldoening geeft? Wat er van deze soort huis-
viyt W3S, bleek mooi en kunstig ook wel. Zoo
zagen wij een mooien tafellooper. een gehaakt
kleed een paar vloer- en kdstkleedjes, een
hangmat. Onze aandacht werd gevestigd op
een zijden kussen met een geknoopte band er
over Tan nauweljjks SC» c.M. lengte, waaraan
100 oren gewerkt was. Het was mooi fijn werk,
maar to mooi om gebruikt te wordenToch een
merkwaardig stuk.
Xaast hout-, vonden we ook vee! metaalbe-
werking op deze centrale tentoonstelling en tot
het beste daarvan behoorde weer het koper- j
drijfwerk van Nieborg, waarop we ook reeds
wezen in ons verslag op de plaatselijke Amster
damse he tentoonstelling. Vooral echter trok in
de afd. Stelling Amsterdam de aandacht het
fijne werk van mil. W. A. Slager, die uit munt
stukken: halve centen, centen, halve stuivers,
zeer fyne voorwerpjes had gevormd als koperen
keteltjes, koperen komfoor, verder een zestal
koperen kopjes en schoteltjes op een koperen
bind en een oude Friesche tuitlamp en nog
andere voorwerpjes uit een oude afgedankte
trom. Alles mooi gepolijst en vertind en fijn
afgewerkt, ware kunststukjes. Van denzelfden
inzender waren er uit een plat stuk koper ver
vaardigde fittings uit één 6tuk, die bewonde
ring wekten.
Hierbij sluiten zich aan do vervaardigers van
eenige schepen. Zoo zagen we een kruiseraode!
van een zeeofficier, een ontzaglijk stoomschip
de Discovery", tot in de puntjes uitgewerkt,
110 K.G. zwaar en te koop voor 1G00 gulden,
von mil. F. H. A. W. Vervoort (garnizoen
Arnhem), die ons ook het stoomschip „Kat
wijk" vertoonde. Pontonnier J. Klevn (Amster
dam) zond een fraai zeilschip, tjalkmodel, in
mes volledige takelage.
Esiv grooie plaats op de Centraio Tentoon
stelling namen ook het schilder- en teekenwerk,
de decoraties in evenals we dat reeds op de
[AmsterdamscRe afdeelingsexpositio opmerkten.
Er was daarbjj ook veel werk van officieren,
niet zelden uitstekendin ziin soort Bijzonder
goed leek ons onder de ve!e het werk van den
mil. Ant. Kurvers in de afdeeling O. en O.
Zeer opmerkelijk was ook liet pleister- boeteeer
en placquette-werk, de beeldjes, enz. in de L©-
geringsgrooo Ededaaronder waren werkelijk
stukken, dio blijk gaven van meer dan gewone
vaardigheid en kunstzin. Dat cok de kunst van
het batikkon niet geheel verwaarloosd werd,
blijkt uit enkela inzendingen, o. a. van sergt.
Bchooleman (Tilburg).
Esperanto-Cu^sus
door
H. BLOK,
Profèsoro de Esperanto.
(9
Les VH.
VERTALING van Thema 4.
La Sornero.
La plej agrabla sezono estas la Soraero,
La tagoj estas longaj kaj la suno estas jam
horojn antat ol ni vckagis, alta al Ja dielo.
Preoipe nun per la fruigo do la tempo kun
una koro, oni povas muite gui la somerve-
teron post la laboro.
En Junio la farmistoj komencas falci la
longan herbon por akeri fojnon. La brutaro
estas jam longan tempen en la herbejo. La
floroj estas plenaj jo odoro kai koloro. La
arboj estas plenaj jo fclioj kaj la fruktoj
granaigoaj tfinn tagen. La malhelaj
vestoj de maljunulpj kaj junuloj estas
anstataüitaj per helaj kaj maipli varmaj
vestoj. Mulfcaj homoj foras vojaf-oton, ofte
al b&nloko aü al la arbaroj. ï'iui kiuj ne
haves an&oraó libertejaponecias bme pro
fit 4© la bejji Vétero Pimande; Tiam la.
We zouden inderdaad het grootste gedeelte
van onze ocrurant heden nocdig hebben, wilden
we ol het mooie of merkwaardige opsommen,
dat er op de Haagsche tentoonstelling te zien
was. Echt militair werk was bijv. een reliëf
kaart van den omtrek van Amersfoort, een stel
sel loopgraven met bnvo-gen, een pontonbrug.
Meor knutselwerk, maar toch interessant was
een D-trein uit karton en kinderspeelgoed ver
vaardigd, jammer nog niet geheel klaar. Er
waren velo mooie klokken Friesohe hangklok
ken, staande klokken, pendules met coupes; er
was een eigen gemaakte viool von een milicien,
die daar nooit iets van gozien had eh die geen
muziekinstrument bespeelde; er was een bui
tengewoon fraai en fijn besneden lepelrekj©
met houten lepeltjes, ieder op zich zelf van
groote kunstvaardigheid getuigend, er waren
hangmatten, er waren eenige stoomketels en
twee mooie, kunstig ineengezette draaimolens,
een met muziek zelfs, als hij in beweging kwam
er was ven wachtmeester Van Wpssem (Stel
ling Arasterdam) een prachtig haardstel met
tang, schop, enz.er waren heel mooio ge-
vlocht _n dingen van biezen en stroo, o. a. een
zeer fraaie papiermander was nog een heele
afdeeling opgezette vogels; er was... maar we
moeten eindelik uitscheiden met onze opsom-
mirfg, die oentonig dreigt te worden.
Maar dit zal onzen lezers evenals ons geble
ken zijn, dat door deze tentoonstelling duide
lijk is uitgewezen, welk een succes de beoefe
ning van huisvlijt in leger en vloot heeft opge
leverd, een succes te danken aan het initiatief
van den Opperbevelhebber maar bijzonderlijk
ook aan do actie in dezen van ,,0. en O.',
generaal Kleynkens aan hot hoofd en wakkere
nffirieren als luitenant Swoeo als medestanders.
Deze laatste heeft zich voor de huisvlijt in 't
Nederlandsche leger zeer groote verdienste
verworven.
Voorzeker, voor deez mooie tentoonstelling
hulde aan do afdeeling „Ontwikkeling en Ont
spanning voor de Gemobiliseerde Troepen" van
het Algemeen Hoofdkwartier, te meer omdat
zjj ook overigens zooveel doet voor ons leger en
onze vloot. Want de huisvlijt is slechts een ge
ring onderdeel van haar grootsche omvang
rijke taak: ontwikkeling en ontspanning te
geven aan onze troepen te velde, in de depots,
op de forten en de schepen. Van die taak
zagen we iets.-toen wij op de tentoonstelling
een kijkje namen op de galerijen, keurig met
vlaggen enz. getooid. We zagen daar niet
alleen eenige instructeurs, die ons toonden,
welke verschil lende methoden gevolgd werden
bij de hmsvlijttontoonstelling, we hebben er
niet alleen teekeningen van machines enz. be
zichtigd. wij kregen er vooral door grafische
voorstellingen en statistieken eenig idee van
het vele door ,,0. en O." verricht. Wei aar
dig, en indrukwekkend tegelijk, zijn
sommige cijfers die ons hier voor ooeen
worden gesteld, in vergelijking gebracht. Zoo
werden er niet minder dsn 56.940 potlooden
verdeeld over de gemcbiliseerden, voor het
hout daarvan zouden twee dikke boomen
noodig zijneen stroom van inkt is uitgestort
over de troepen van 29.105 fleschjes; als men
al de cahiers op elkaar stapelde, zou men een
hoogte krijgen van 7.33 M., zijnde veel meer
dan tweemaal de Eifffeltoren te Parijs; het
tcekenpnpier, uitgelegd, zou een reep vormen
van .54 K.M.. een uur of 10 gaans dus; er
werden 130.873 leerboeken verzonden en een
3000 paGserdoozen.
En voor ontspanning zorgt de afdeeling .,0.
en O." niet minder, daarvan hebben we elders
op de galerij tabellen cn voorstellingen gczipn:
1858 dam-' en schaakborden, 9666 spellen
kaarten,. 40 gramophoons, vele mandolines en
tal van andere muziekinstrumenten, sjoel-
.bakken en .tennisrakets, voetballen, een
menigte gezelschapsspelen werden naar do ge-
mobiliseerden verzonden. Ook in dit opzioht
was de vijfdaagscho tentoonstelling leerzaam
en opwekkend.
Zaterdagmiddag zooals reeds voorzegd was,
heeft H. M. do Koningin-Moeder Haar belang
stelling getoond door een bezoek aan de ten
toonstelling. Haro Majesteit kwam om onge
veer half twee en bleef meer dan anderhalf uur,
tot ongeveer kwart over drie. Haar geleide bij
dit bezoek bestond uit de hofdame Jonkvr. van
do Poll, den kamerheer-thesaurier ihr. Schim-
mclpenninok en den kamerheer-secretaris, jhr.
rnr. W. F. Roei!.
Het tentoongestelde werd met de meeste be
langstelling dcor 'H. M. in oogensehouw geno
men met name hetgeen vanwege do afdeeling
O. O. werd tentoongesteld op het gebied van
lichamelijke ontwikkeling, onderwijs enz.
H. M. deed verschillende aankoopen en kocht
een aantal loten. Zij werd ontvangc-n door gene-
vagonaroj estas plenegaj kun tielnomitaj
„tagliomoj" kiuj en la kampo pasigos la
tagon. Promcnado en la libera naturo estas
pli bona ol la restado en la varmaj stratoj
kaj domoj de la urboj. La freSa kam pa
aero donas novau sanecon kaj novan fortou.
VERTALING van Oef. 9.
't Zal niet gaan.
I.
Een heer komt een café binnen. Hij roept
den kollner en vraagt: „Kan ik hier wat
voor mijn centen eten?" „Zeker", zegt de
kellner, „Wilt U een vol diner en een flesch
wijn hebben? „Zeer gaarne", ia het antwoord
van don heer. Tien minuten later brengt
de kellner hem het eten met de flesoh wijn
en do heer eet en drinkt zooveel hij maar
kan. Nu roept hij opnieuw den kellner,
neemt uit zijn vestzakje eenige geldstukken
cn geeft ze aan den kellner. Deze is zeer
verwonderd en zegt: „Maar Mijnheer, Uwe
rekening bedraagt drie en een halve Gulden."
„Dat kan wel zijn", antwoordt do man,
„maar toen ik binnenkwam heb ik u ge
vraagd ot ik hier wat voor mijn centen zou
kunnen eton en ge hebt ja geantwoord. Ik
heb maar 17 centen, hier zijn ze."
F ordtjvervolgd).
raai Kloynhens, dio do loden van do regelings-
eommissie do heeren J. M. Sweep, mr, H. K.
Versteeg, H. F. van Meer, R. Kooien en mr.
Th. R. J. Wijors, allen res.-luitenants, aan II,
M. voorstelde.
In do zaal deed H. M. ook do dames Versteeg
cn Wijcrs, dio do rogclingsoommissio behulp
zaam zijn geweest, aan zich voorstellen.
Op do tentoonstelling brachten Zaterdagmid
dag o.m. een bezoek do minister van Koloniën;
do oud-minister van oorlog, H. P. Staaldo gc-
noraal-mqjoor J. M. F. J. Latour, commandant
der Ulo divisie; generaals-majoor O. L. O. F.
Aborsoh, inspecteur der beroden artillerie, en
gepens. generaal-majoor P. AV. AVebor, oud
commandant der IVo divisie.
Des avonds werd een feest gegeven, bestaande
uit gymnastiek-uitvoeringen, zang en muziek,
waarbij ook Z. K. H. de Prins tegenwoordig
was, alsmede do Opperbevelhebber van land- en
zocmncht. De Prins werd ontvangen door gone-
raal-m&joor Kloynhens, voorzitter van do Afdee
ling O. O., en door den reserve-lo-luiteuant der
grenadiers Sweep, onder-voorzitter der rege-
ungs-commi s sic.
De toestand in den reuzenstrijd.
Zoo ooifc, clan leven, wij op dit oogcul>l>k
weer in een tijd van afwachting. Het
nieuws, dat werkelijk belangrijk, ook voor
do toekomst, genoemd kan worden, is
sciaarscli. Noch van de verschillende fron
ton, noch over de vredesquaestie komen be
richten, die ons iets wijzer maken over den
uitslag en het einde van don wereldoorlog.
Maar wel komen or allerlei mededeelingeu,
die spreken van kans op spoedig belang
rijke feiten. Het oogemblik nadert, dat do
conferentie te Stockholm bijeen zatl komen
en dan zullen wij misschien iets vernemen,
of de hoop, die nog steeds bestaat, dat dit
jaar ons den vrede zal brengen, grootcr
zekerheid krijgt. Bovendien, do Duitsche
rijkskanselier is teruggekeerd uit het hoofd
kwartier en hij heeft nog het volle vertrou
wen van zijn keizer, het woord, dat hij zal
spreken, is ook het woord van den Duitschon
keizer. En hij zal spreken Dinsdag 15 Mei,
wordt gemeld, zal hij het woord nemen en
antwoorden op de interpellaties betreffende
bet oorlogsdoelvooraf heeft hij een bezoek
gebracht aan Weenen. Dit kan Dinsdag
zeor belangrijk worden en de mogelijkheid
bestaat, dat in Duitschland dan eindelijk
het verlossende woord valt, dat de centralen
te kennen geven tevreden te zijn met voor
waarden, waarop ook de geallieerden vrede
kunnen sluiten.
Men moet zich echter blijkbaar nog niet
al to zeer verheugen, want er komen weer
zonderlinge berichten van Entente-kant.
non t-prcekt daar zelfs van een mislukking
van de Stockholmsche conferentie. De Bei
gische sociaal-democratische minister Tan-
dervoldo is to Stockholm aangekomen en hij
heeft verklaard, dat de Be'gische socialisten
weigeren om samen te werken met de Duit
sche meerderheidsgedelegeerden, terwijl ver
der wordt meegedeeld-.s" at de minderheid der
Duitsche sociaal-democraten geen pa--sen
zoude krunen krijgen naar Stockholm. Ook
do voorzitter der Engelsche sociaal-dc-mo
cratieche partij Hyndman wijst medewer
king met. de Duitsche socialisten af.
Dat is niet vecibelovendBovendien houd»
men, in do kringen der Entente, ook vol
gons do uitlatingen der jongste dagen nog
steeds vast aan de voorwaarden, die op Wil
son's nota in Januari .j.l. geopenbaard
zijn, en waarbij volstrekt nog geen sprake
is van vrede zonder annexatie, waarbij men
wel een verbrokkeling vraagt van Oosten-
rijk-Hongarijo, waarbij men Turkije wil
laten verdwijnen uit Europa. Op die voor
waarden zullen de centralen zeker niet. in
gaan. Maar 't zijn Engeland en Frankrijk
blijkbaar ook alleen, die dit verlangen, in
Rusland is de toestand sedert Januari zeer
veranderd. Weliswaar is die toestand
er nog verre van duidelijk en het eene
bericht vandaar is steeds weer in strijd met
een ander. Feitelijk zijn er. met weet het,
twee machten, die vaak in verschillende zin
werken, de voorlocpigo regeoring, waarvan
de minister van buitenlandselio zaken Mil-
joekof do ziel is, en do raad van arbei lers-
en scldater.afgewaardigden. Reeds meen- -Dn
eenmaal kregen we een proclamatie van Mil-
ioekof, die een paar dagen later regelrecht
werd tegengesproken door de regeering,
onder den drang der arbeiders en soldaten.
Nog lijkt het niet zeker, of vertegenwoor
digers van deze laatsten aan de Stookholm-
sche confenen tie zullen deelnemen, noch
wordt opnieuw verzekerd, dat do voorloopigo
regeoring. en hot comité der arbeiders en
sold aten alge vaardige! <m heb eons zijn, dat
geen afzonderlijke vrede net Duitsohland
moet worden gesloten,'nog worden de sol
daten aan 't front opgewekt om te vecihten
voor de vrijheid van Rusland, maar het
staat tever;3 vast, dat het comité don vrede
verlangt op den grondslag van ,,geen an
nexaties, geen veroveringen."
Deze formule blijft echter onduidelijk en
allereerst i6 het voor het komen van den
vrede, voor de onderhandelingen daarover
noodig, dat er e&n program wórdt opge
maakt. Thans is er zoo een gepubliceerd in
Rusland. En wel in het blad van minister
Kerensky, den sociaal-democraat, die lid is
van de voorloopige regcering zoowel als var
den raad der arbeiders en soldaten. Het is
oen practisch werkprogram, dat inderdaad
concrete aanwijzingen voor de onderhande-
Do uitgang ano dnidt aanlid, bewoner
of aanhanger van: Holandano Hollander.
KristanoChristen. Urb^no stedeling.
De uitgang estro duidt aanhoofd of
leider van policestro commissaris van
politie: Sipestro kapitein.
Do uitgang isto duidt aan het ambacht,
hot beroep, de gewone bezigheidboto
laars, botisto laarzenmaker; muziko
muziek, muzikisto muzikant; kuraci
genezen, kuracisto geneesheer.
Oefening 10. Vertaal de woorden
paroladanto, paroladisto, pordisto, pordistino,
kombisto, komercisto, fabrikisto, fabrikanto,
fabrike8tro, regnestro, spritulo. pied-iranto,
kar ulo, karulino, carmulo, carmlilino, savinto,
vojnganto, scienculo.
De vragende zin.
Men duidt den vragend^n zin aan door te
beginnen met het woord CU, dat beteokent:
is het zoo dat; tenminste, indien de zin niet
met een vragend v.n.w. als: kiu wie
kio wat, kio waar, kiam -= wanneer,
kial waarom, kia welk, kiel hoe,
bie3 wiens, kiom hoeveel, begint.
De omzetting der woorden, zooals dit in
lingen geeft. Wij nemen het, aan de hand
van heb ,,N. v .d. D." over uit bedoeld
orgaan, de „Rabotsjaja Gaseta".
lo. op een bepaalden dag worden alle
krijgsverrichtingen te lande gostaakt; de
toestand ter zee blijft onveranderd
2e. als grondslag voor de vaststelling der
nieuwe landsgrenzen dient do oude kaart
van Europa;
3e. elite staat behoudt zich bepaalde
rechtaanspraken voor op landen die zich
vóór den oorlog in vreemd bezit bevonden
4e. de bevolking der grens-streken mag
den wensch tot uitdrukking brengen, een
onafhankelijken staat te gaan vormen en
op de betreffende verklaring wordt acht
gegeven, zocdra tien procent of meer zich
vóór haar uitspreken;
5e. in de gevallen onder 3 en 4 treft de
vrede3-conferentie maatregelen vcor een
volksstemming in de bedoelde streken op
grond van algemeen, gelijk en geheim kies
recht binnen een bepaalden termijn; die
stemming wordt gehouden onder toezicht
van vertegenwoordigers van beide partijen;
6e. Er wordt een fonds gevormd van
ongeveer 25 milliard francs voor den weder
opbouw van het door den oorlog vernielde
gebied en de oorlogvoerenden nemen allen
deel aan dit fonds naar verhouding hunner
oorlogs-uitgavenhet fonds wordt verdeeld
naar mate van de bewijsbare 6chad© onder
de getroffen bevolkingen.
C'ok in deze zes punten vindt zeker nog
niet elke moeilijkheid ten volle hare oplos
sing, maar zij lijken ingegeven door een eer
lijk en oprecht streven om een einde te ma
ken aan den meedoogenlooze®, den Moedi
gen strijd, die op de slagvelden blijkbaar
niet zijn einde lean vinden.
Want zeker nog maanden, maar misschien
nog jaren zal die strijd op de veraohillende
fronten voortduren, voordat hij een beslis
sing brengt. Er zijn belangrijke overwinnin
gen behaald door de Engelschen en de Fran
schen, deze hebben groote vorderingen ge
maakt op het front van Lens tob Reims en
verder, doch. aan de Duitsche grenzen
zijn zij nog lang niet, en het offensief, met.
zoo groote opoffering aan menschenlevens
begonnen en doorgezet, verslapt telkens
weer, blijkt niet doorgezet te kunnen worden
met dezelfde kracht. Elke nieuwe stoot lijkt
zwakker dan de voorgaande. Voor weken
stonden Franschen en Engelschen reeds tot
op enkele K.M. van St. Quentin, nog altijd
is de stad in handen der Duitschers, en op
andere punten gaan de geallieerden maar
weinig sneller vooruit. Nog altijd is het ge- i
bied, waaruit do vijand verdreven moet
worden, maar waaruit hij zich zeer moeilijk
laat verdrijven, een groot stuk van Frank
rijk en bijna geheel België. En Engeland
roept ondertusschen ook reeds zijn mannen
tot vijftig jaar ten strijde, weliswaar voor-
loopig vrijwilligers, maar wie weet., hoe spoe
dig ook voor hen de dienstplicht zal worden
ingevoerd.
Veel belangrijks, we zeiden het reeds, is
er in de laatste dagen niet gebeurd op de
oorlogsfronten; de actie in het Westen is
nog steeds van het meeste gewicht en hard
wordt daar, nog gevochten, van beide kan
ten, met het gevolg, dat het resultaat niet
groot is. De Engelschen vooral vallen hevig
aan, en nu weer over een vrij groot front,
van Lens tot Kamer ijk. Bijzonder hevig is
er gestreden om het dorp Bullecooirt, dat
echter nog niet in handen der Engelschen
moet zijn, welke echter wel Reux, ten
oosten van Atrecht. schijnen te hebben be
zet. Bij Reims vallen de Duitschers aan, en
bij Verdun wee^ de Franschen.
FRAMKRU?*.
Van het Westelijk Oorlogsterrein»
Het Engelsch-Fransche otfensïef.
PARIJS. Off. De wederzijdsche artille
rieën waren vrij bedrijvig in den loop van
Zondagnacht tusschen Somme en Oise even
als op het Aisnefront. Zondagmorgen deden
de Duitschers hevige aanvallen op het pla
teau van Craonne, ten noorden van Reims,
en bij Maisous de Champagne. Alle aanval
len werden gebroken door het Fransche
vuur; de aanvalsgolven vloeiden terug na
hevige verliezen te hebben geleden. De Fran
schen maakten gevangenen. Bij Verdun
voerden de Franschen twee volkomen get-
slaagde overvallen uit, waarbij wij oen aan
tal gevangenen maakten. Overigens verliep
de nacht kalm.
LONDEN. Officieel. Patrouillegevechton
Zondagnacht ten noordwesten van St. Quen
tin en ten noordoosten van Lervergnir. De
vijand leed verliezen; onze posten werden
op zekere punten vooruitgebracht. Do strijd
in Bullecourt duur voort. Wij brachten Zon
dagnacht onze linjo ten zuiden van de Scarpe
een weinig vooruit en verbeterden onzo posi
tie op de westelijke hellingen van den Groen
landheuvel ten noorden van de rivier, waar
bij wij eenige krijgsgevangenen maakten.
Vroeg in den nacht werd ©en vijandelijke
tegenaanval ten oosten van het kerkhof van
Rooux afgeslagen. Ongeveer 50 krijgsgevan
genen blevon in onzo handen.
BERLIJN. Officieel. Bij Atrecht levendig
vuur. Partieel© aanvallen van <lo Engelschen
op liet park van Oppy en op Bullecourt zijn
mislukt. Aan het Aisnc- en Champagnefront
i& do toestand -onveranderd.
De strijd b(j Atrecht.
LONDEN. Renter's correspondent in het
Britsche hoofdkwartier seint d.d. 12 Mei o.a.:
Op het Engelsche front wordt over een
het Nederlandsen geschiedt, duidt in Espe
ranto nimmer een vraag aan. Bijv.: Cu vi
vonas? komt gij? (is het zoo, dat gij
komt), cu vi estas malsana? zijt gij ziek?
Kiel vi far tas? hoe vaart u? Kie estas
mia Capelo? waar is mijn hoed Kiu
ploras tie êi? wie weent hier?
Oefening 11. Vertaal;
Ne iros.
II (daürigo).
La keinero tre kol'erigis, no volas akcepti
la deksep cendojn. iras xal lft direktoro kaj
alportas tiun ei'al la trompisto.
„Kio estas?" demandas severo la direktoro.
La viro rakontas allix la tutnn kistoriotaon.
Koraence la direktoro ankaü iom kolerigis
scd iom post iom li kvitigis kaj diris fine
rideteme al la viro: „Gardu ciajn deksep
cendojn, mi pardonos Ci tiun fojon cian
trompon sed faru nun al mi anki.il la plc-
zuron kaj trompu sammaniero mian konku-
rencanton aliflanke de mi Sed kio» respon-
dis la viro? „Ne iros, dar hieraü mi jam
trompis tiun persouon kaj' ostis precize li
kiu direktis miu al vi."
Mogelijkheid. Ebla botcekent: mogelijk;
ebie beteckont: wellicht, waarschijnlijk; bijv.
■krédi gelooven, kredebla
lengte van ongeveer 20 mijlen govochten, daar
de gevechtspaur.o van do laatste dagen is over
gegaan in talrijke Britaeho aanvallen op be
perkte schaal. Gisterenavond begon do strijd
en reeds hedenmorgen om acht uur waren ten
noorden van de Scarpe 377 gevangenen geteld,
terwijl er nog meer werden binnengebracht.
Bij Bullecourt veroverden de Engelschen do
Duitsche linies, maakten ruim 160'gevangenen
cn sneden verschillende vijandelijke ingegraven
afdeelingcn af, wannuode dan do oiulerstou-
ningstrocpen wel verder afrokenden, terwijl zij
zelf zich in het terrein vastzetten.
Do Australiërs bleven mot groot élan aanval
len en wisten zich met handgranaten een weg
te banen in westelijke richting langs het
voornaamste Dnilscho loopgra'venstelse!, dat do
spoorlijn tusschen Qucant en Croisilles volgt.
Het werk van de F.ngolscho hospitaalsoldaten
was niet zwaar. Bij do operaties, dio 9 Mei
begonnen, waren do verliezen inderdaad gering,
niettegenstaande den wanliopigen tegenstand.
De Britsche infanterie is vol lof over het nauw
keurige verspcrring&vuur. De meeste gevan-
Êenen in den strijd aan de Scarpe zijn Ber-
jners.
RUSLAND.
Tegen een afzonderlijken vrede.
PETROGRAD. Skobelef, lid van het
uitvoerend conifcé van den Raad van
arbeiders- en soldaten-afgovaaidigdon
verklaart, dat het geheole Russbcho
proletariaat mot verontwaardiging de
gedachte aan een afzonderlijken vrede
verwerpt. Tedere soldaat, die, om het
zoo uit t© drukken, een afzonderlijken vrede
sluit met de Duitschers, schaadt de alge-
meeno zaak der Russische democratie.
Het legor moet krachtig en strijdvaardig
gemaakt wordenIet mag zich niet demo-
biliseeron in do loopgraven, maar most tot
hef offensief overgaan.
De arbeidersraad en het coalitiekabinet.
PETROGRAD. Het uitvoerend co
mité van den Raad van arbeiders en
soldatengedelegeerden verklaarde zich
met 23 tegen 22 stemmen tegen deel
noming aan een coalitie-ministerie. Acht van
de moest invloedrijke leden onthielden zich
van stemming. De quaestie zal worden
onderworpen aan het oordeel van ©en vol
ledig© zitting van den Raad van arbeiders
en soldaten.
Wij vernemen dat drie nieuwe porte
feuilles zullen worden ingesteld n.l. van tru-
xitie, arbeid en hulpverleeuing.
De commandant van Potrograd afgetreden.
PETROGRAD. Do commandant van Pe-
tregrad, Korniloff, heeft ontslag genomen.
PETROGRAD. 13 Mei. (Reuter.)
Generaal Korniloff deelde mede. dat hij
ontslag heeft genomen omdat zooveel orga
nisaties aanspraak maken op de controle
van het garnizoen en omdat de Raad van
arbeiders en soldaten afgevaardigden,
eischte dat hij al zijn orders ter goedkeuring
aan den Raad zou voorleggen.
GRIEKENLAND.
De strijd in Macedonië.
BERLIJN. Officieel. In de bocht van de
Tsjerna, ter weerszijden van Gradesnica en
ten zuiden van ITunm zijn hernieuwde v'jau-
delijke aanvallen, zonder eenig suoc&s voor
den tegenstander afgeslagen. Op de hoogt©
Debrepoljé ten oosten van de Tsjerna zijn
kleine gevechten nog niet beëindigd.
TURKIJE-
In Mesopotamia.
LONDEN. Officieel bericht uit Meso
potamia Onzo mobiele colonnes opereer
den aan de Sjah-el-Edbèm en Diala, dron
gen den vijand naar de Jebel-hamrin-keten,
tachtig mijlen van Bagdad, terug.
Jodenvervolging In Palestina.
LONDEN. Reuter vernoemt uit welinge
lichte bron, dat de geheel© Joodsche bo 'di
king gedurende het Paacshfeest uit Jaffa,
verdreven en gedwongen werd, in noordo.iike
richting te vluchten.
De Turksche autoriteiten lieten ooglui
kend toe, dat dè Joden gedurende hunne
vlucht beroofd, dat hunne huizen verwoest
en hunne bezittingen gestolen werden. Zij
die zich tegen de berooving verzetten, wer
den opgehangen.
Duizenden zwerven langs de wegen, hül-
peloos en omkomend van eebrek. Hun
lijden wordt nog vergroot door ziekten.
Een menigte jonge Joden uit Jerusalem
zijn zonder bekende bestemming "wegge
voerd.
VEREËW5GDE STATEM.
Roosevelt's expeditie.
WASHINGTON. Na een stormachtig
debat droog de Kamer van Afgevaardigden
met 215 tegen 178 stemmen haren gedele
geerden ter interparlementaire conferen
tie^ op het amendement op het legeront-
werp, strekkende om Roosevelt te machtigen
een divisie naar Frankrijlc te%regen, dat
dcor den Senaat was geschrapt, weder te
deen opnemen.
Dc afzonderlijke vrede.
NEW-YORK. De „Associated Press"
verneemt uit Washington:
De staatssecretaris Lansing sprak het
gerucht, als zoude de Vereenigde Staten
mot oen geallieerde mogendheid overeen
zijn gekomen om geen afzonderlijken vrede te
sluiten, tegen. Hij verklaarde dat er geen
schriftelijk of niet-scbriftelijk verdrag over
(wat geloofd kan worden); fleksi buigen,
fleksebla buigbaar; vidi zien, vide-
bla zichtbaar.
Erna duidt aan: dè neiging of gewoonte tot,
bijv. kredi gelooven, kredema lichtge-
loovig; babili babbelen, babilema babbel
achtig.
lnda beteekent: het. 'waardig zijn, bijv.
kr.edinda geloofwaardig, konorinda
eerbiedwaardig.
De bloedvcnvantschap, De lettergreep ho
dient om de bloedverwantschap aan te dui
den voortspruitende uit hét huwelijk, bijv.
patro vader, bopatro schoonvader,
filo zoon, bofilo schoonzoon, frato
broeder, bof rato zwagor.
De lettergreep ge vereenigt personen van
beide geslachten, bijv. sinjoro mynkeer;
gesinjoroj mijnheer en mevrouw of Dames
en Heeren; patro vader, gopatroj
ouders.
Oefening 12. Vertaal de woorden: malla-
borema, rompobla, meraorinda, aminda, labo-
remn'.o, babilema, bahilemnlo, raensogema,
mensogqm.ulo, vidipda, videhla, laifdülda,
rnallaüdinda, riprocInda,j(eipgei9a, batalema,
den vrede bestaat. Toon men er hij Lansir.g
op aandrong te verklaren, of de kwestie
misschien onofficieel wa3 besproken, wei
gerde hij verder op het onderwerp in te
gaan.
Vredesvooriiitziohten.
Vredesvorwachtingon.
Naar ,,Hot Volk" verneemt, is te Amster
dam op do groote bankinstellingen en exjKxli-
tiekantoren nau het personeel geraden*
vacantio vóór Augustus te nemen, omdat c-r
mco gerekend moet worden, dat daarna de in
getreden vredo buitengewoon drukke werk
zaamheden zou kunflen brengen.
De soc. vredesconferentie te Stockholm.
NEW-YORK. Een aantel bekende Ame-
rikaanscke socialisten beeft een telqgram
gezonden aan de socialisten te Stockholm,
Kopenhagen en Bern met verzoek dit door
te zonden aan de Duitsche socialisten. Iu
het telegram wordt gezegd, dat de democra
tie van de geheele wereld Duitschland zal
blijven bestrijden, totdat de Hohenzoilern
zijn verdreven.
Een der onderteekenaars is Russell, lid
van de missie-Root naar Rusland.
OP ZEE.
Zeebrugge gebombardeerd.
BERLIJN. Eenige vijandelijke monitors be
schoten Zaterdagochtend Zeebrugge bij niet
helder weer uit grooten afstand. Zij verwijder
de zich weder toen do Duitsche batterijen liet
vuur openden.
Do materieel© schade is gering; er rallen geen
menschenlevens te betreuren.
Twee vijandelijke vliegtuigen werden omlaag
geschoten.
LONDEë. De admiraliteit meldt: Een ge
deelte van onzo strijdkrachten die te Dover
geconcentreerd zijn bombardeerden Zater
dagochtend zeer zwaar en met goed succes
Zeebrugge. De marine-luchtdienst verleende
hierbij ook zijne diensten.
Meer dan vijftien luchtgevechten hadden
plaats, waarbij vier vijandelijke vliegtuigen
vernield werden en vier moesten landen
zonder dat men kon nagaan wat er verder
mee gebeurde. .Wij missen twee vliegtui
gen, een ervan landde in Nederland en werd
daar geïnterneerd.
Het vergaan van de „Baüarat".
Do Daily Chronicle" bevat een aantal ver
halen omtrent de voorvallen aan boord van heb
transportschip „Ballarat", dat Australische
troepen naar Engoland overbracht en door een
Duitschen onderzeeër op ongeveer 40 Eng. mij
len van land in den grond werd geboord. De ver
halen zijn uit den mond van opvarenden opge-
teokend.
Een dor laatsten, die van boord ging, was
zekere Michael Joseph Kaerns, van Sydney, die
op hot salondck aan do piano was blijven zitten.
'Hij had daar ragtimes gespeeld, terwijl andere
soldaten vroolijk in paren dansten. Hier was hij
bijna achtergelaten, maar juist bijtijds dacht
men nog aan hem en werd er een groepje uit
gestuurd om hem te verlossen.
„De mannen schaarden zich in het gelid alsof
het voor eene parade was", zeide een Korporaal
uit Tasmanie, „behalve dat het bij eene parade
niet zoo vroolijk zou toegaan. Wij stonden daar
ongeveer con half uur, terwijl de booten werden
neergelaten en uit het gedrag der mannen zoudt
ge niet opgemaakt hebben, dat het.schip in zin
kenden toestand verkeerde. Zij schenen net allen
als een prachtige mop te beschouwen. Een van
hen begon „Australia will be there" te zingen
cn allon zoiigcu mode. Hierop volgde „Long
Trail" en ,,So loog, Lotty", een liedje uit een
operette, dio op het oogc-nblik met veel succes
in Australië gespeeld wordt.
Intusschen werd geregeld voortgang gemaakt
met het uitzetten der booten. Dit geschiedde
vlug en zonder drukte. Hoe kalm alles ging
blijkt uit het feit, dat er maar één man een nat
pak gehaald heeft en die was van de ladder ge
gleden bij het in do boot gaan. Ook eeen Aus
tralisch eekhoorntje, dat een van do soldaten
had meegebracht, viel in het water, doch werd
insgelijks gered.
Terwijl wij daar zoo stonden tc wachten om
in de booten te kunnen gaan, riep plotseling
een der mannen: „Wat beteekent 't nou eigen
lijk? Die onwo schuit hoort toch niet van ons".
Schaterend gelach volgde op dezen mop. „Maar
jullie kunt eigenaars worden", riep een ander.
.Wij zullen do Ballarat in veiling brengen".
Allen schaterden het uit. Wij verdrongen ons
om den laatsten spreker, die als veilinghouder
optrad. „Komt, hoeren, wij zullen do schuit in
zetten op 3 stuiver. Wie biedt er op het hechte
stoomschip „Ballarat" Van alle kanten werd er
geboden. Onbeschrijflijke vwoolijkheid lieem-h-
to er onder de groep soldaten. Er werd1 bij
farthings en halve stuivers en stuivers tegelijk
opgeboden, eu eindelijk werd het schip voor 2
sh. 9 d. toegewezen aan den soldaat Robert
Lqc, Twee shilling en 9 stuivers, en dat was de
schuit niet oens waard. „Ja", riep do afslager,
cn Lee krijgt haar niob eens. Ik deuk dat vader
Neptunus er andero rechten op heeft."
De kolonel bleef tob het laatst aan boord met
den gezagvoerder, kapitein Woodcock, en al
dien tijd noorden wij slechts opwekkende woor
den van hem. Hij riep maar steeds: ,,'t Is iu
orde, jongens. Ik heb twee jaar geleden zelf ook
al iu 't water gelegen". Hij haa de landing op
Gallipoli meegemaakt en was aan boord van do
„Southlands'^ toen dat schip getorpedeerd
werd. Dit vm dus de tweede keer, dat hij zulk
een voorval modemaakto".
Ik ontmoette ook neg een anderen veteraan,
do soldaat Evans, van Queensland. Hij nam ook
deel aan do eersto landing op Gallipoli, werd aan
het hoofd en aan den voet gejvond, verloor een
-ringer, werd naar het hospitaal to Alexandria
gebracht, vervolgens weer naar Australië go-
zonden en uit don dienst ontslagen, maar had
tweo maanden daarna weder dienst genomen.
Hij was de minst spraakzame van allen. Toen ik
hem vroeg, waarom hij voor den tweeden koer
neebla, fidinda, kolerema, palpebla, aentebla,
bopatrino, bofilino, gefratoj, geknaboj, geavoj.
INHOUD. UJO duidt aan het voorwerp,
dat do zelfstandigheid GEHEEL kan be
vatten of in zich dragen, bijv. sukero
suiker, sukorujo suikerpot. Inko inkt,
inkujo inktpot. Porno appel, pomujo
appelboom. Gormano Duitscher, Ger-
manujo Duitschland.
INGO duidt daartegen het voorwerp aan
waarin een zelfstandigheid GEDEELTE
LIJK geplaatst kan worden, bijv.:_plumo
pen, plumingo pennehoudor; ÜDgro
vinger, vingringo vingerhoed.
PLAATS. EJ0 duidt aan de plaats be
stemd of geschikt tot bijv. lerm leeren,
lernejo school, kuiri koken, kuirejo
keuken, devalo paard, óevalejo paardenstal
OEFENING 13. Vertaal de woorden:
Salujo. vinagrnjo, oleujo, cigarujo, cigarin-
go, vendejo, Turkujo, Anglujo, Frandujo,
pirujo, persikujo, fragujo, glavingo, 6idojo,
dormejo, iuaugojo, lernejestro, lernanto.
(Slot volgt).