s "O"JE SOIjDA'I'iüNOO PR AKTT vnn "VEroe:ogsc?^.gg- 3. Movember 1 9 1 G Aan Het Isonzo-Sront. Het doel van den oorlog van Italië tegen Oosten rijk is om aan dit laatste land die gebieden te ont nemen, waar een groot deel der bevolking uit Italianen bestaat en ook de Italiaan- sche taal gesproken wordt. Dit is in een deel van Tirol, ten noorden van Italië, maar ook aan de oostelijke grens en langs do kust der Adriatisclie 'Zeo. Vooral hebben de Italianen daar bij liet oog op Triest, de meest bekende Oostenrijk- sclie havenstad, die voor een groot gedeelte door Italianen wordt bewoond. De oorlog werd dan ook ondernomen onder de leuze dat Triest volkomen Ita- liaansoh moest worden. Heel gauw gelukt dit nog niet. Anderhalf jaar duurt nu reeds de krijg tusschon de vroegere bondgenooten en heel ver zijn de Italianen nog niet opgesohoteu. Toch in de laatste maan den meer dan vroeger. Ze zijn over de Isonzo getrok ken, hebben Görz veroverd en trachten nu verder door te dringen. Hevig en hard nekkig worai er gestreden in het gebied, waarvan we hier een kaart geveu. De Italianen vorderen hier niet hard maar ze komen toch vooruit. Over de Wippach heen zijn ze reeds en in den laatsten tijd hebben er felle gevechten plaatsgehad bij Nova Vas, dat we op onze kaart een eind ten zaiden van de Wippach zien liggen. teleurstelling. De Russische bevelen, die men gevonden heeft, bewijzen, dat de aanval van den loen October er niet alleen op berekend was, zoo sterk mogelijke Duitsche strijdkrach ten hier vast te houden, maar dat werkelijk een doorbraak door het front was beraamd. De stelling hier leek den Russen voor hun doel veel gunstiger dan op het noordelijke gedeelte van het front, waar zij den Sen en den 6en Oc tober tevergeefs een zelfde opging hebben ge daan. De Duitsche linie hier liep in het zuide lijk niteinde van Swistelnicki over de Nara- joefka, liep in een boog van twee kilometer diepte naar het westen achteruit en bereikte eerst vier kilometer zuidelijker den westoever van den stroom aan liet einde van het dorp Stomorochy-Xowe. Do Russen hielden de hoogten in deze boog bezet, vooral de bobeer- schenöe hoogten 355 en 310, van waaruit zij enzo verkenningslijnen voortdurend met hun iartillerievuur bestookten. Generaal Von Ge- xok was reeds lang van plan geweest deze ibi/cht weg te nemen en den vijand over de Na rajoefka te werpen. De aanval van 15 Octo ber, die over het geheeje front tussehen Liepi- ca-Dolna en Stomörochy-Nowe driemaal her- bevel gegeven om zoodra den volgenden dag een nieuwe aanval afgeslagen zon zijn, zonder aarzelen de vervolging op te nemen. Nadat den 16en October de tweedo en he vigste aanval van de ongeveer 3-3,000 man sterke aanvallers mislukt was, drongen Bran denburgers en Pommel'on de wijkende aanval lers na en namen de Russisch© stelling in een diepte van een kilometer. 36 officieren, en 1927 man werden daarbij gevangen genomen. Nog hielden echter de Russen do hoogten en de sterke bevestigde hoeve Piakowa bezet. Na een. korte, maar uiterst krachtigo voorbereiding •door de artillerie bestormden den 19en do Pom- inersche grenadiers de hoogte 315 en do hoeve ten zuiden daarvan. De Russen hadden de hofstede als een vesting aangelegd en dicht met machinegeweren bezet. Ofschoon deze ar tillerie deze stellingen in elkaar geschoten hud en de bodem diep door granaten omgewoeld was, hield de vijand hier met groote taaiheid stand. De storm der Pommeren gelukte ech ter en 15 officieren en 1716 man zijn da buit van dezen dag. De volgende dag bracht ons in het bezit van de hoogte 310 en een groot gedeelte van het dorp Stomorochy-Xowe. Ten westen van dit dorp hadden de Russen een onoverzienbaar warnet van loopgraven aangelegd en sterk be zet. Op dit loopgraafstelsel opende onze artil lerie een zoo hevig vuur, dat de Russen er hun lijken niet uit konden halen. Zij bedek ten de reeds half begraven dooden geheel met aarde en zetten daar een kruis op. Zoo von den onze soldat-en in plaats van een aarden vesting, een kerkhof. Tegelijkertijd drongen gardefusiiiers onder bevel van genei aal-majoor Von Gaii.vitz, door een kleine kloof, die onge- 1 teer twee kilometer ten zuidwesten van Swistelnicki naar de Narajoefka loopt, ont ruimden do vijandelijke loopgraven-en keerden n:c-t 150 gevangenen terug. Voor vandaag washet bevel gegeven den vijand uit bot groote bosch van Swistelnicki te verdrijven en hem over de Narajoefka terug te dringen. Voordat d;» bevel ten uitvoer ge legd kor. worden, moest een sterke tegenaanval van de Russen, die na een hevige voorberei ding door de artillerie, die reeds om vijf, uur 's morgens losbrak, worden afgeslagen. Uit het bosic-h van Swistelnicki komend, trachtte de vijand de hoogte 310 en de hoove Piacowa te heroveren, werd echter met bebloede kop pen teruggestuurd. Toen de Russen merkten, dat lic-i er'nu op aan kwam, wierpen zij tegen tien uur sterkere reserves over de Nara joefka. Van dit oogenblïk af had ik gelegenheid den strijd van een goed waarnomingspunt te over zien. Het water, dat toen tot de knie in de loopgraven stond, de glibberige grond, waarop de voet steeds meer achteruit glijdt, deed ver- moeden, welk een ontzaggelijke moeilijkheden onze soldaten te bekampen hadden. Daarbij nam hot gebulder der artillerie steeds meer toe. Op de hoogte 315, op den zachfc-glooien- den kop 310, uit de puinkoopen van Piacowa en uit do kloof stegen onophoudelijk hooge zwarte aardfonteinen omhoog van de zware hoe de slechte plekken worden uitgespaardhoe de lintzaag zich gretig door het hout heen- werkt langs de lyu, welke den omtrek der lade aangeeft. Eerst wordt dan zoo'n Indo in den ruwen vorm, welke toch al wat op den voltooiden lijkt, gestoomd om er de sappen uit te verwijderen. Na het stoomen worden ze een paar maanden in de lucht gedroogd en dan worden ze nog weer eens in ccn particuliere fabriek in een drooginstallatie geplaatst. En dan volgt de verdere bewerking tot ten slotte dan zoo'n lade gereed .is. Een der be werkingen, welke zij ondergaat, is deze, dat zo gesneden en gefatsoeneerd wordt naar een ijzer model, dat den naam van ..aap" heeft gekre gen, omdat het „nageaapt" wordt. We hebben zoo gevagdeld door gebouwen, waar mannetje aan mannetje de machines staan te dreunen, te gonzen, te snorren en te knar sen. Waar een hlik omhoog slechts een warnet doet ontwaren van al maar draaiende vlieg wielen en drijfriemen; waar de loopen worden geboord en getrokken, terwijl ccn nijdige olie- straal de rustelooze boor koel houdt; naar de smidsvuren de werklieden in rossen gloed zet ten en roodgloeiend het nu-gedweëe ijzer in stukken geslagen wordt naar den eischwaar, schijnbaar achteloos, het halfbewerkte mate riaal op de vloeren ligt, en in eindelooze rijen, de staven liggen, dis tot loopen zullen worden Tcrwerkt. Ook een opleiding voor milicien-geweermaker is aan de A.-I verbonden En een werkplaats waét uit noten- of mahoniehout de propellers vijandelijke projectielen. Da Russen verdedig den zich met groote taaiheid. Achter iederen boom stond een schutter of een man met oen handgranaat. Volgens verhalen van gevange nen vochten de Russen hier met viervoudige overmacht. Maar onze soldaten gingen voor uit van boom tot- boom, meter voor meter. Hun koelbloedigheid en handigheid maakten den strijd gemakkelijker. De verliezen blijven zelfs hier betrekkelijk gering. Er ontstond pa niek in de rijen van den vijand, écn vlucht, daarna nog één, dichte troepen sluiten zich aan. Een zondvloed stroomde van de oostelijke helling van het Swistelnickiboscli naar bene den. Toen begon onzo artillerie baar gruwe lijk werk. De geheele helling, alle bruggen en Jaden werden onder hevig vuur genomen. Naar en verbitterden strijd is het getal gevange nen betrekkelijk gering. Het waren slechts 8 officieren en 745 man. OOSTENRIJK-HONGARIJE, In Zevenburgen. BOECHAREST. Aan het noordelijk en noordwestelijk front: Bij Tulghes en Bicaz weinig beteckenende acties en artillerie vuur. Do Roemenen maakten vier officieren en 190 manschappen krijgsgevangen. In het Trotus-dal heroverden zij Piscul Cumin. De vijand vluchtte in wanorde. In het Uzu-dal sloegen de Roemenen den vijand terug. Zij namen tien iofficieren en 900 soldaten gevangen en maakten vijf mitrailleurs, een groot aantal geweren en zeer veel munitie buit. Bij Oituz sloegen de Roemenen den vijand terug. Aan de grens bij Vrancea niets nieuws. Bij Tabla Butzi, Bratocea en Predelus is de toestand onveranderd gebleven.' In het Prahova-dal mislukte ee'ntegen aanval der Roemenen. In de streek van Dragoslaveh sloegen de Roemenen in een tegenaanval den rechter vleugel van den vijand terug; zij maakten daarbij 300 gevangenen en veroverden vijf mitrailleurs en twee loopgraaf mortieren. Ten Oosten van de Olt werden aanvallen van den vijand afgeslagen. In het Jiu-dal werd de vijand, die ten westen van de Jiu kwam aanrukken, krach tig aangevallen door de Roemenen en totaal verslagen. De aanval duurt nog voort; Tot dusverre zijn 450 Beieren gevangen geno men en 16 mitrailleurs met bespanningen en drie kanonnen buitgemaakt. De vijand liet 10,00 dooden op het terrein achter. Bij Orsova is de toestand dezelfde geble ven. PETROGRAD. Aan het Zevenburgsche front sloegen de Russen door hun vuur een aanval af van den vijand in de buurt van Negray en Dornawatra. ïn het dal van de Uzu gingen de Roe- meensche troepen tot een aanval over; zij sloegen den vijand terug en namen 10 offi cieren en 900 soldaten gevangen. In het Buzeu-dal deden deRoemenen een goedgeslaagden' aanval; zij maakten zich meester van den berg Goloe-Tegherelni. Ten noorden van Kampoloeng veroverden de Roemenen het. dorp Lirosti, namen 300 Duitschers gevangen en maakten vijf mitrailleurs en twee bommenwerpers buit. In het Oity-dal gingen de Roemenen 10 worst vooruit ten noorden van Salstruk. De vijand, wiens voorgeschoven troepen doorgedrongen waren naar Torgu Jeulni in het Jiul-dal, werd door toegesnelde Roeme nen teruggeslagen en vluchtte de bergen in. De Roemenen namen hier 900 Beieren ge vangen en veroverden twee batterijen berg- houwitsers en elf mitrailleurs. WEENENLegerfront Van aartshertog Karl: Ten westen van Orsova namen de Oostenrijkers in een onverhoedschen aanval voor onze vliegmachines worden gemaakt, wel ke vroeger uit Frankrijk betrokken werden. Controle op do afwerking, het spreekt, is wel zeer noodig. Alle onderdeden worden bij die controle gebracht, beproefd, gekeurd, verge leken met het model. Ieder onderdeel van oen geweer bijvoorbeeld moet ook op elk geweer passen. Dan eerst kan het wapen, geweer, karabijn, sabe! of revolver, worden samengesteld. Bij een groot blok hard platanenliout staat do keurmeester der sabels. Hij verricht zijn werd met zwier en grandezza. Een paar voor bereidende zachte tikken op het harde hout blok en dan een ferme slag, dat de stukjes hout in het rond vliegen. Onmiddellijk tuurt do keurmeester langs den kling oin te zien of deze den slag onbeschadigd heeft doorstaan. Op een houten plaat wordt dan r.og eens met hot plat geslagen, de kling wordt dan nog eens aan een buigproef onderworpen, en als, nadat het gevest er aan is gemaakt, dezelfde proeven zijn herhaald, kan het wapen worden afge leverd. Het geweer wordt eerst nog in de schiet baan beproefd. De vervaardigde voorraden blijven niet aan de A.-ï., doch worden elders opgeslagen Wat ons geschut aangaat, ook op de ver vaardiging daarvan gaan onze A.-I. zjch toe leggen Do vervaardiging der patronen is voor den leek almede interessant. Een rondo messing- plaat vormt het begin van de patroonhuls, de plaats behecrsc-hende hoogten ten zuiden van den Vörös Torony- (Roode Toren) pas. Ten noorden van Kampoloeng en tcu zuiden van Predeal winnen de Oosten- rijksch-Hogaarsche en Duitsche troepen in verbitterde gevechten terrein. Aan het Zevenburgsche oostfront niets van belang. ITALIË. Aan het Itailaansche front. ROME. (Bericht van den Opper bevelhebber.) Ten zuiden van de Rop- pio Iiori (Rio Cameras, Etsch) dron gen ItaJiaansche afdeelingen infanterie het dorp Sano binnen, verdreven den vijand en vernielden zijn verdedigingswer ken Groote activiteit van do vijandelijke in fanterie op het Asiago-plateau en in het Sugano-dal Op het Giulia-front trad de vijandelijke artillerie vrij krachtig in actie in de streek ten oosten van Görz en op den Karst. De Italiaansche artillerie beantwoordde het vuur met gelijke kracht. Ten zuidoosten van Novavolla brachten de Italianen door een onverwachten aanval oen gedeelte van hun front 300 M. vooruit. WEENEN. (Officieel.) Aan den zuide lijken vleugel van het kustfront duren de artillerie- en mijnengevechten voort. Vijandelijke infanterie die langs den weg naar Oppachiasella ageerde, werd door het O. H.-vuur tot terugkeer genoodzaakt. In Tirol neemt het vijandelijke artillerie vuur op enkele punten in hevigheid toe. ROEMENIË In de Dobrcedsja. PETROGRAD. Sedert de eerste botsing in de Dobroedsja zijn de Russen en Roeme- niërs over een afstand van 50 mijlen terug getrokken naar de groote oostelijke bocht van den Donau en de Delta. Rus sische gewonden te Odessa aangeko men verklaren, dat de vijand zijn suc ces duur moest betalen. Zij beweren verder dat troepen Bulgaarsche vrouwen de Bulgaarsche troepen volgen en het land plunderen, waarbij zij wedijveren met de mannen in woestheid, jegens de bewoners die in hun woonplaatsen bleven. De bevol king van de thans bedreigde streek vlucht na alles wat niet kan worden meegevoerd ie hebben verbrand. Het bericht dat de ontruiming van Con- stanza was begonnen werd te Odessa het eerst aangebracht door Russische vliegers, die in 190 minuten van Constanza naar Odessa vlogen. De consuls der geallieerden zijn te Odessa aangekomen aan "boord van de laatste Brit- sche stoomboot die de haven verliet. Toen het schip vertrok vielen tal van projectielen rondom het vaartuig in zee, maar het werd zelf niet beschadigd. BOEDAPEST. 30 Oct. (W. B.) „As Est" meldt uit Sofia; De vlucht van den verslagen vijand in de Dobroedsja is zoo krachtig, dat in het geheel niet kan worden vastgesteld in welke linie de Russen en Roe- meniers zich thans bevonden. Zeker is het, dat de vluchtende vijand reeds de linie Ostrovo-Babadag heeft overschreden. De in twee deelen gesplitste vijandelijke troepen zoeken in Braila en in de ten oosten van Pulcea tot Issacea gelegen plaatsen een toe vlucht. De Roemeniërs trekken meer in de richting van den Donau, de Russen naar de Zwarte Zee terug. Volgens ingekomen be richten verloor de vijand reusachtige hoe veelheden proviand en brandstoffen. □e val van Constanza. Do „Poster Lloyd" meldt over den val van Constanza: "Woensdagavond begon oen lievige eschieting, die vierentwintig uur duurde. Vrijdagavond reeds gingen de Duitsch-Bul- gaarsche troepen over tot een hevigon alge- meenen infanterie-aanval en namen de zeer sterk bevestigde liniën en ook de plaats Coba- dino. De vijand bood zeer ernstig tegenstand, in het bijzonder de Russische troepen, die uit jongere lichtingen bestonden. Dezo vochten met verbittering en hielden het ook uit onder het voorbereidende artillerievuur. Ook de Tur ken vochten met heldenmoed en hebben hun aandeel in liet succes. Volgens do laatste be richten was Constanza, toen' de Duitsch-Bnl- aarsche cavalcrio de stad hinntn trok als uitgestorven. De Russen schijnen de stad ge heel leeg gehaald te hebben. Zoodat zij op het verlies ervan voorbereid geweest moeten zijn. De ..Kblnische Volkszeitung" meldt, dat de gevechten, die aan de inneming van Con stanza vooraf gingen, buitengewoon moordda dig zijn geweest. Het artillerievuur, dat van "Woensdag tot Vrijdag had geduurd, had de sterk bevestigde stellingen letterlijk vermor zeld. Na de verwarring, dio het artillerievuur had aangericht, bood de vijand nog slechts op weinig plaatsen sterken tegenstand. Na wei nige uren was zijn kracht gebroken. De terug tocht ontaardde in een wilde vlucht. In Con stanza was slechts do armste bevolking achter gebleven. De toestand, van do Russen en Roe menen i3 wanhopig geworden, daar een te rugtocht over do Donau onmogelijk moet zijn. GRIEKENLAND, De strijd in Macedonië. PARIJS. Aan den linkeroever van de Stroema sloegen de Engelschen tegenaanval len der Bulgaren af in de streek ten noorden van Ormanli. Aan de monding van d© Czerna maak ten de Serviërs opnieuw vorderingen. waarin straks het projectiel (van staal of giet ijzer vervaardigd) zal worden gestoken. De meesibgplaat voor een geweerpatroon is het een plaatje van maar heel bescheiden afmetingen wordt eerst tot een dopje ver vormd dat wordt dan uitgerekt tot het de vereischte middellijn heeft; het wordt op de juiste lengte gedraaid, van onder van een randje en een gat voorzien, terwijl er dan van boven een flescbvorm aan gegeven wordt. Voor de ontsteking van het kruit in de huls, dat het projectiel doet wegvliegen, is dan nog het slaghoedje noodig. dat onder in de huls wordt geplaatst: een messing dopje, met slag- sas (slagkwik met zwavelantimoon en chloor- zuro potasch). dat ontbrandt als de slagpen er tegen aan komt. Daardoor ontploft ook het kruit in de huls en de kogel vliegt zijn slachtoffer tegemoet Die kogel is een met lood opgevulde stalen mantel Hij wordt gevormd uit een uitgerekt stuk staal en heeft aan de voorzijde een conischcn vorm om den luchtdruk to over winnen. De vulling wordt uit een lang looden lint gesneden. Het kruit heeft öf den vorm van blaadjes öf wel van heel dunne buisjesde laatste soort kemt uit Amerika. Dat kruit is vrij gevaarloos. Dit werd ons gedemonstreerd doordat degeen, die ons in lichtte. een brandenden luciier bij wat kruit hield. Het brandde héél, héél kalm. Een stalen houder, met zink bedekt voor het roesten, herbergt vijf patronen, evenals dit in andere landen gebruikelijk is. Alleen heelt Frankrijk een massief koperen kogel en De Franschcn maakten zich in een schit terend gevecht meester van het dorp Gardi- lovo. Tussehen Kenali en de Tsjerna nam een 'Fransch regiment een net loopgraven van den vijand. Aan den linkervleugel der geallieerden duurde het levendige artillerie-gevecht voort. De batterijen der geallieerden ver oorzaakten een ontploffing in een munitie depot bij Velucino ten noorden van Kisovo. BERLIJN. (Officieel.) Aan het Macedo nische front: Ten zuidwesten van Konali en in den Tsjarua-bocht werden vijandelijke aanvallen bloedig afgeslagen. SOFIA. (Officieel.) Aan het Macedoni sche front: Tussehen het Px'esba-meer en de Czerna levendige artillerie-actie. De Bulgaren sloegen in een tegenaanval een aanval van don vijand af ten oosten van den spoorweg van Monastir .naar Fiorina en de Tsjerna. Verscheiden aanvallen van den vijand bij de Ozerna-bocht op het front der Duitsche troepen mislukten. In heb Mo^lenifcza-öal en ten westen van clo Vardar zwak artillerievuur. Ten oosten van de Vardar, ten zuiden van Stoiakovo, levendig artillerie-vuur. Aan den voet van de Belasitza zwakke kanonnade. Aan dc Stroema: Groote activiteit van verkenningsdetachementen en zwak artil lerievuur. De regecring en de geallieerden. LONDEN. Do „Observer" verneemt uit Athene dd. 27 Oct.: De verbetering in de betrekkingen tussehen de geallieerden en de Grieksche regeeringen is heb gevolg van de verzekering van do regeering, dat zij in ziet, dat de Saloniki-beweging uitsluitend een anti-Bulgaarsch karakter draagt. Te vens begrijpt de regeering dat de geallieer den elke poging om. die beweging tegen te werken, als een trouwbreuk zouden beschou wen, zoodat zij erin toestemt geen enkele hinderpaal aan de versterking vn de Griek sche strijdkrachten te Saloniki in den weg te stellen. Allereerste eisch der geallieer den is herstel van de orde en de instem ming van de regeering is onmisbaar. Zaterdag werd admiraal Fournet door den Koning ontvangen. Het onderhoud was hartelijk en wederzijdsche verzekeringen van welwillendheid werden gegeven. Op 's Ko- nings verzoek tot matiging van de jongste maatregelen der geallieerden, antwoordde de admiraal, dat het in de toekomst zou blijken of hiertoe mogelijkheid bestond. De rcgcering heeft bevel gegeven tot on- middelijke overbrenging van heb Grieksche leger uit Thessalië; slechts twee regimen ten zullen daar blijven. Gisteren werden de officieren en soldaten van het nationale leger, dio te Saloniki aankwamen, door Venizelos te midden van toejuichingen in dienst gesteld. De nationale beweging te Saloniki. LONDEN. Aan de „Obsexwer" wordt uit Athene bericht, dat de geallieerden be sloten hebben do beweging te Saloniki te steunen deer het toestaan van een leening van 400.000 p. Sfc, SERVIË. Do strijd om Monastir. LONDEN. De Daily Chron." ver neemt uit Athene d.d. 25 October De slag om Monastir duurt met on verminderde hevigheid voort, maar de voortdurende aankomst van vijandelijke ver sterkingen maakt den strijd zeer zwaar; de Roemeeusche druk op den vijand schijnt den toestand niet te kunnen wijzigen; in tegendeel zijn de Bulgaren in staat geweest troepen van den Donau naar het Mondstir- front te zonden. Aan het Servische front. SALONIKI. Zondag werd er langs het geheele Servische front vrij heyxg gevochten. De strijd verliep gunstig voor de Serviërs dio nog ©enige vijandelijke loopgraven ver overden, een loopgraafmortier vermeester den en oen aantal gevangenen maakten. Bulgaarsche officieren die gevangen wer den genomen, spreken van de „verpletteren de" uitwerking van de artillerie der gealli eerden, die naar ze zeggen ten slotte weer stand onmogelijk maakt. Anderen verklaar den dat ze nu begrijpen hoe de Serviërs on mogelijk in staat waren Belgrado te behou den, toen ze aan het geconcentreerde Oost- tenrijksch-Duit-sche vuur waren blootgesteld. Vredesvooruitzichten. Grey's vredesdcelen. In het „Berl. Tageblatt" betoogt de Rijksdagafgevaardigde Gothein, dat Grey's jongste redevoering in lijnrechte tegen spraak is met Lloyd George's uitlatingen. Deze toch noemde elke eventueele poging tot vredesbemiddeling van de Vereenigde Staten een onvriendschappelijke daad tegen over Engeland, terwijl Grey, zij heb ook indirect, doch duidelijk genoeg, den wensch daartoe te kennen heeft gegeven, en dat wel onverschillig of Wilson of Hughes pre sident wordt. Gothein acht Grey's uitlatingen over den te stichten bond tob handhaving van don vrede na dezen oorlog een pacifistisch pro gram, waaraan elke staat na de vreeselijke is het Duitsche model spitser. Ook dum-dum- ogeis toonde men ons meb afgeplatten kop én sleuven erin; dit waren Duitsche. De hulzen voor onze geschutprojecfcielen worden op dezelfde wijze vervaardigd als die voor onze geweerkogels. Handgranaten hebben in dezen oor log veel van zich doen sprekenzé worden dan ook door de A. I. in grooten getale aan gemaakt. Ze worden onderscheiden in schok- granaten en tijdgranaten. De eerste springen, zooals de n&am reeds aanduidt, zoodra ze .ergens" tegenaan komen. In uiterlijk lijken nog het meeste op de klos van een spring touw, met wat stukken touw er aan bij wijze van handvat. Tijdgranaten springen na een vooruit to regelen tijd. Ook luchtbommen voor vliegers heeft en ons getoond en dan werd ons in den breede de inrichting en werking van liet „eenheidsprojectiel" van den Nederlandscben kapitein Van Essen getoond. Dit is een r-enaat-kartets, een wonder van ver nuftige samenstelling. Dit projectiel kan èn als brisant-granaat èn als granaat-kartets ge bezigd worden. Een brïsantgranaat springt als zij op den grond komt, een granaat-kar- tets op een vooruit te regelen tijdstip. Wordt I hot projectiel als granaat-kartets gebruikt, I dan wijst het, doordat het teveDs brisant- granaat is, bij het neerkomen door een nieuwe ontploffing aan, waar -het precies neergeko men is. En toen zijn we pa deze technische uiteen- I ervaringen van dezen oorlog zijn goedkcu- I ring kan hechten, wanneer reeds de mobili satie als verdragsbreuk, als handeling tot het beginnen van den oorlog, dus als vre- desbreuk wordt beschouwd. Is toch eenmaal het woord „mobilisatie" uitgesproken, dan blijft den ander niets anders over dan het slechte voorbeeld te volgén. Van de dan geschapen onzekerheid is het slechts begrij pelijk, wanneer de Staat, die een overmach tige coalitie tegenover zich ziet, het voor deel tracht te gebruiken, hetwelk' hem zijn snellere mobilisatie biedt. Toch zal men na de ervaringen van dezen oorlog dit voordeel niet mogen overschatten. De positie-oorlog, welke in de toekomst nog een geheel andere rol zal spelen, zal snelle, succesvolle offen sieven, zooals het onze in België en Frank rijk, nauwelijks meer mogelijk maken. In elk geval biedt zulk een snel offensief het groote voordeel den strijd over te brengen op 's vijands territoir. Gothein verzekert, dat Duitschland niet naar de wereldheerschappij streeft en geen volk onderdrukken of vernietigen wil: wij willen gaarne meeningsgeschillen en on- eenigheden tussehen volken door internatio nale scheidsgerechten oplossen. Indien dus dit ook het vredesdoel van Engeland is, dan behoeft de oorlog niet te worden voortgezet, behoeven niet eiken 'dag duizenden en dui zenden vermoord en verminkt te worden, behoeft Europa zich niet verder lichame lijk en economisch te ruïneeren. Ook met Grey's eisch betreffende een internationale overeenkomst over de me thode van oorlogvoering kan Dixitschland, volgens Gothein, volkomen instemmen. Grey's betoog, dat de natie, welke ongeoor loofde methoden toepast, als gemeenschap pelijke vijand van de meuschhed moet worden beschouwd, stemt grootendeels over een met Gothcin's voorstel in de „Hilfer", volgens hetwelk elk land, dat de voorschrif ten van het zee-oorlogsrecht schendt, door alle neutrale staten zal worden geblokkeerd een onbloedig strijdmiddel, maar daarom niet minder krachtig en geschikt om de vrijheid dor zee te verzekeren. Hierbij zijn ook alle neutralen zeer geïnteresseerd. Ten slotte verklaart Gothein, dat Duitsch land het eens zou leunen zijn met Grey's internationale rechtsorde, wanneer een waarborg voor een onpartijdig scheidsge recht wefd gegeven. Deze waarborg zou wellicht te vinden zijn in een bepaling, volgens welke in de eerste twintig jaar na den vrede bij alle oneenighedenwaarbij één der thans oorlogvoerende mogendheden zou zijn betrokken,'de scheidsrechters geko zen zouden moeten worden uit de huidige neutrale mogendheden. Gotjxèin meent, dat afgewacht dient te worden, of het verschil in uitlatingen van Grey en Lloj'd George uit een diepgaand meeningsverschil in den boezem van de En- gelsche regeering voortkomt, en zoo ja, wie dan de meerderheid van het Eugelsche par lement op zijn hand heeft. Wanneer een duurzame vrede door inter nationale organisaties kan worden gewaar borgd, dan zal Duitschland zich zeker niet onthouden, verklaart Gothein ten slotte. De schipbreukelingen van de „Fortuna". Men meldt ons uit Vlisumgen Do mailboot „Koningin Regentes" kwam hier te z<*3 uur binnen met 101 passa giers, onder wie zeven overlevenden van do „Fortuna". Onze berichtgever moest langen tijd- wachten alvorens do mannen te kunnen spreken, daar zij eerst door do marine-autori teiten werden gehoord, maar bovendien was bet hun verboden inlichtingenover het ge beurde to geven. Toch kon hij nog enkele bijzonderhede n vernementen eerste dat de eerste stuurman W. Moerdijk voor het schou wen der aangespoelde lijken en de tweedo stuurman A. Verwaayen henevens de stuur mansleerling G. Hoogenkamp wegens lichte ongesteldheid in Engeland zijn achtergebleven. Het ongeval is, naar men zich zal herinne ren, gebeurd nabij Bcvezier te één uur in den nacht van 21 op 22 October. De man nen vielen allen in hot water en zwommen bij hevig stormweder en regen, in den stikdonke- ren nacht, sommigen een kwartier lang, rond tot zij de boot vonden. Het was elf uur in den morgen toen zij door een Engelsch patrouillevaartuig werden opgepikt en naar New Haven gebracht. Men had niets verdachts gezien maar tege lijk met de ontploffing hoorden de opvarenden oen sissend geluid. In een minuut tijds was de „Fortuna" verdwenen. De mannen hadden in het water veel last van de zware klecrcn en do zeemanschoenen. Alles ging verloren wat zij bij zich hadden. Naar de „Times" mededeelt, is het lijk van een der schipbreukelingen van de „Fortuna" aan de Zuidkust van Engeland aan land ge- Bpocld. Do gezagvoerder van de „Fortuna". De „Times" herinnert eraan, dat de gezag voerder van de gezonken „Fortuna", kapitein Voorham, zich indertijd zeer verdienstelijk heeft gemaakt met dc redding en verzorging van de overlevenden van de kruisers „Abou- kir", „Cressy" c-n „Hogue". Hij was toen gezagvoerder op do „Flora". Zijn verdiensten werden in het bijzonder ver meld in een rapport van den commandant van de „Hoguo" aan dc admiraliteit. Dientenge volge werd kapitein Voorham de zilveren medalje toegekend voor betoonde dapperheid bij reddingswerk ter zee. Post van boord gehaald. He stcomschepeu „Nias" en „Kangcan" onderscheidenlijk 19 en 20 dezer uit Oost-Indië zotting gaan kijken in de vuurworkerij, de ijzergieterij, de projectieldraaierij, dc werk plaats waar de projectielen worden gevuld, dé laboreenverkplaatsen, waar het slagsas wordt vervaardigd voor de slaghoedjes. Na elke bewerking (rekking) wordt het metaal, voor do projectielen of hulzen gebe zigd, bij een hitte van 700 gr. O. uitgegloeid, teneinde het metaal (en dit geldt in het bij zonder voor messing) do noodigo elasticiteit te geven voor een nieuwe bewerking. Tal van machines zijn heel den dag bezig den projectielen cn hulzen den vereischten vorm te geven. Er zijn erbij, die, men zou haast -zeggen met een precieus gebaar do huls oppak ken ora haar weer aan een nieuwe bewerking te onderwerpen. Ten einde het materieel niet te doen oxydecren, dragen de werklieden, die de machines bedienen, handschoenen. Een groote ketel perst gesmolten lood door twee openingen naar buiten, zoodat het er als een dun lint uitkomt. Dit lint wordt om has pels gewonden en daaruit wordt dan weer de looden kern gemaakt, welke in den stalen piojectielmantel wordt geperst. Langs stapels hulzen hebben we gewandeld, achter beschermende wallen hebben we de ge bouwtjes gezien, waar het slagsas wordt ver vaardigd, dat als een grijs poeder in karton nen doozen wordt afgeleverd aan de afdeeling waar de slaghoedjes gevuld worden. Dat gaat heel nauwkeurig in zijn werk: in afzonderlijke I ccilen, door paniserplaten van elkaar geschei- j den, zitten de arbeiders, die dit werk verrick- j „Niekerie" 22 dezer uit W-.a-Imiiö en landia" 23 dezer uit Zii'd-Ameri!;?. te Ai dam aangekomen, hebben op last van do i'. sche autoriteiten do post tc Famouth moe lossen. Het mijnengevaar Naar ouzo Vliasinêscho rorrespondent jiv! had d« „Koningin Regentes'', <ii« u... E:. land binnenkwam, tot dnc-maal toe ccn m langs schip. Noorsoho bark in brand gestoken. Het Nederlandschc stoomschip „Hector", dat Zondagmorgen van Buenos-Aires to IJm::,- den aankwam, hoeft aldaar aangebracht opvarenden van het Nocnjsclio barkschip „Re, i- ua", kapitein T. Haivorseü, dat te'ishuu thuisbelioort. Onze berichtgever vernam van den Noor- schen eersten stuurman Knudsen nog de vol gende bijzonderheden over het ongeval: De bark had mijustutten ingenomen in Pors- grund met bestemming naar Now-Castle c:i was reeds tot op de Schotsche kunst gekeme toen op ongeveer 50 mijl afstand van Abe r deen de Duitecho onderzeeboot U 31 naderde en den kapitein sommeerde om te stoppen. Een schoepsboot werd van de bark ie water gelaten, waarin de stuurman en ecnige matro zen plaats namen, teneinde de scheepspapier.-i te lat-en onderzoeken. Zoodra de Duitsche com mandant kennis geuomen had van den inhoud der ladingsmanifesten, deelde hij mede dat h schip contrabande vervoerde en derhalve i:i brand gestoken zou worden. Do bemanning kreeg eon half uur tijd om het schip in de scheepsbnot te verlaten. Mo:i maakte van deze toestemming ecu overhaalt gebruik met achterlating van alle eigendom men en rooide toen naar de duikboot. Eci officier met een paar matrozen kwamen daan— aan boord van de bark, welk© toen jn brau-'i werd gestoken. Na ongeveer 3 uur door de duikboot gesleept te zijn, sloeg de schecpsboot door de hoe— zeeën om, waardoor allen te water geraakt—, De duikbootbemanning deed dadelijk ha-.:- uiterste best om de Noren te redden, doch kv men helaas twee jonge menschen rosp. 24 cn 28 jaar oud in de golven om. De overige elf werden liefderijk aan boord van. de duikboot opgenomen en verbleven dar. - tot Donderdagmorgen. Gedurende hun gedwon gen onderhoud liet men het hun aan niets om- breken. Donderdagmiddag kwam het Nederlandsche stoomschip „Hector", dat zijn reis van Ame rika naar'Amsterdam rond Schotland maakte, in zicht en werd door de duikboot aangenouöe i mot verzoek de schipbreukelingen te willen overnemen om ze in de eerste haven te landen. Aan het vertock werd door den Nederland- schen kapitein natuurlijk gaarne gevolg gege ven ©n de Noorsche schipbreukelingen waren zeer erkentelijk voor de gulle ontvangst aan boord van het Nederlandsche stoomschip. Een aanval in het Kanaal. LONDEN. (Officieel. De Admirali teit bericht: Dondei'daga.vontl tracht - ten tien vijandelijke torpedojagers ecu aanval te doen op den Engelschen transportdienst in het Kanaal. De poging mislukte. Een ledig transportechip werd in den grond geboord. De bemanning werd. gored. Twee vijandelijke torpedojagers wer den in den grond geboord en de rest op do vlucht gedreven. Men vreest, dat één Eugelsche torpedojager verloren is gegaan. Negen man van do equipage werden gered. Eeu andere torpedojager werd getorpe deerd en geraalcto aan den grond. BERLIJN. In. den nacht van 26 op 27 October doden Dui tec-he tor- pedobooten uit de Duitsche Baai dooir de straat van Dover tot aan de lijn Folkestone-Boulogne oen aanval in het Kanaal. Volgens het rapport van den com mandant der torpedobooten Michelscn wer den, gedeeltelijk onmiddellijk voor de vijan delijke havens, elf voorpost-stoomschepen en twee of'drie torpedojagers of torpedoboo ten in den grond geboord. Enkele leden van de equipages werden gered of krijgsge vangen gemaakt. Verscheiden andere wachtschepen en min stens twee torpedojagers werden door tor- pedoschoten of artillerie-vuur zwaar be schadigd. Verder werd het Engdsch© mail-stoom schip „Queen" ten zuiden van Folkestone in den grond geboord, nadat aan de beman ning tijd was gegeven om het schip te ver laten. Bij het Varne-vuurschip in het Kanaal heerschte een zeer druk verkeer van hospi taal schepen. De Duitsche torpedobooten zijn behouden en zonder eenig verlies teruggekeerd naar de Duitsche wateren. De Engelsche pers over da actie in het Kanaal. LONDEN. De maritieme medewerker van de „Times" zegt dat do koenheid en durf van do dcor da Duitsche torpedoboot jagers be proefde onderneming in het Kanaal moet wor den erkend. Dit is de eerste maal dat vijande lijke torpedohootjagers het vervoer over bet Kanaal trachtten te bemoeilijken en het zal velen hebben verrast dat zulk een poging kon worden ondernomen. De onöernemixig was gewaagder dnn eenigo andere van de torpedobootjagers van Zeebruggf en mon mag aannemen; dat ze door dicht lan:". de kust te sluipen in de duisternis da waak zaamheid van onzen patrouilledienst hebben kunnen verschalken. I-Iet gebeurde echter wijst op de noodzakelijkheid om bot gebruik va:i mijnen uit to breiden tor afsluiting zooveel mogelijk van de uitgangen van Zesbruggc en Ostende. Mijnon kunnen worden opgeruimd, maar er is tijd noodig om «en weg vrij to ma ken en het gevaar wordt grooter bij het ko men en gaan. De schrijver herinnert aan het jongste be zoek van den keizer aan Zcebrugge en meent ten. Zij hebben een mesaingliniaal vóór zielr met een aantal gaatjes erin, waarin dan het slagsas wordt gestort. Een glazen plaat be schermt de oogen dier arbeiders. Is de liniaal gevuld (elk gaatje bevat 3D m.G. slagsas) dan schuiven zij de liniaal door ccn •pleet naar een aangrenzende locnlitcit. Daar .voiden dan de slaghocdjos met do ontplofte'.o stof gevuld, met bladtin overdekt, gevernist, op een plaat geplaatst cn dan in eon stoof go zet om ze te drogen. Na do droging worden de slaghoedjes gecontroleerd. De hoedjes met „schoonheidsgebrekefi" worden bestemd ram de losse patronen, die met ernstiger gebreken worden verwijderd. Een heel vreedzame afdeeling is die. wan de projectielen geverfd worden. Merkwaardig is verder do vervaardiging van do kogels, die de iading vormen van do granaatkartetsen. Die worden in lange reepen metaal geslagen en vervolgens stuk voor stuk uitgeponst. Ais knikkers vallen ze uit de machine, welke d: laatste werk verricht. Het gieten der gietijzeren projectielen biedt een fantastischen aanblik. In een straal stroomt bet gloeiende ijzer uit den oven. Werk lieden komen twee aan twee hun emmer onder den straal zetten en dragca bet vloeibaar ijzer naar de gietvormen in den grond, waar liet dan blijft tot den volgenden dag. In aanbouw is een 'nrichting voor het persen van stelen projectielen. (Slot volgt.)

Krantenbank Zeeland

De Soldatencourant. Orgaan voor Leger en Vloot | 1916 | | pagina 2