Oe strijd om de Monacu-ferme.
Onze Koloniën,
Binnenland.
Jjgerzaken.
PE SOLBATEIVOO ÜR A3XTT van Vriidag 27 October X O X O
I LvHJHa
De voornaamste havenstad van Roemenië, thans in handen der Duitschers én
Bulgaren, is Constanza aan de Zwarte Zee. Zij drijft, in vredestijd, veel handel met
Rusland en ook met de Turkscho havens aan de Zwarte Zee. Onze plaat brengt ons
aan de haven van Constanza, waar wij groote pakhuizen en opslagplaatsen zien, door
rails verbonden met de steigers aan de haven. Op den achtergrond links zien we
onduidelijk de electrische centrale.
vijand te bestrijden, met de daarbij behoorende
bedieningsin anschappen
Toen de laatste voorbij gegaan was en de
generaal zich omwendde en met een hand
zwaai de vreemde attachés uit bijna alle doe
len der wereld begroette, herinnerde ik mij
plotseling een geschiedonisje omtrent het hoofd
van het Fransche leger, dat voor mij zijne ver
houding tot het leger der Republiek ken
schetste.
Hij had vrijwilligers opgeroepen voor een be
paalde lucbtonderneming, die zij bijna' zeker
mei den dood zouden bekoopen. De drie man
nen, die uit de massa welke zich aanboden ge-
kozen werden, groetten en draaiden,zich om en
wilden weg gaan toen hij ben terugriep met de
woorden: „Eu gaan mijn jongens den dood te
gemoet zonder hun vader te kussen?" en kuste
elk van ben op do beurt.
De diepe broederlijke en vaderlijke gevoe
lens, die in bet Fransche leger bestaan, leken
mij steeds een der voornaamste geheimen van
de kracht der geallieerden te zijn. Ik b.en
daar nu nog meer van overtuigd sedert ik den
generalissimus met eenigen zijner manschappen
heb zien omgaan en ik gesproken heb met ge
neraal de Castelnau. den dapperen ouden
Franschen officier, die drie zoons verloren
heeft in dienst van Frankrijk en zijne bondge
noot en.
RUSLAND.
Van het Oostelijk oorlogsterrein.
Het Russische offensief.
PET ROGRAD. Aan het front ten noord
oosten van rivier Trobus blijft dé vijand
werkeloos.
Aan het front van de Bnzeu af tot aan
Brana Kimpolung artillerie-duel.
Wij sloegen een aanval van den vijand in
de buurt van Orsova af.
Aan het Dobroedsj a-front trokken de Roe
meensche en Russische troepen, al strij
dende, terug naar de hoogten ten noorden
van Constanza en Medjidie. De vijand
heeft dezé beide punten bezet.
BERLIJN. Do oorlogscorrespondent Wil
helm Hegeier schrijft, aan het „Berl. Tage-
blatt" over de laatste gevechten aan de
NarejofkaDe uitslag van den zeven da ag-
sohen strijd laat zich in enkele bewoordingen'
samenvatten: tusschen Swistelniki en Sko-
morosjyNowe zijn do Russen van den
westelijken oever ver jaaagd. De Russen heb
ben meer dan 5000 gevangenen, tal van
machinegeweren, mijnwerpers en ander
pioniermateriaal verloren doch dit alles
weegt niet?op tegen hun bloedige verliezen.
Het legercorps van generaal von Gerok
heeft een schitterende overwinning behaald.
ITALIË.
Aan het Italiaansche front.
WEENEN. (Officieel.) Aan hot. kust-
front nog steeds Italiaansch gjschut-
en mijnvuur, voornamelijk op hot
Kartsplateau. Nu en dan hebben hevige
artillerie- en mijnengevecbten plaats.
Oostenrijksche vliegers wierpen met succes
bommen cp een groot treindepot bij Sagena.
ROME. Langs het. geheele front artillerie-
acties, het hevigst op bet Vano-plateau (Cis-
mon) en aan de Rio Telizon (Boite), in de
Plava- zone (Midden-Isonzo) on op dc Karst.
Het heldere .weder was gunstig voor lucht
acties. Een vijandelijk vliegtuig, dat door
Italiaansche aviatsurs getroffen werd, stort
te brandend neer bij Biglia te» zuidoosten
van Görz.
Vijandelijke watervliegtuigen wierpen
bommen op de lagune Caorle en aan de
monding van de Tagliamento. Een Fransch
aviateur, die ingedeeld is bij een Italiaansch
escadrille, steeg op en schoot een vijande
lijk vliegtuig naar beneden.
ROEMENIË
In de Dobroedsja.
BERLIJN. De cavalerie der cen-
tralen bereikte, bij krachtig® vervolging
van den in wanorde vluchtenden vijand, op
den linkervleugel Carmurat en Medgiidia.
Rasova werd na hevigen. strijd genomen.
De oorlogscorrespondent van de „Germania"
in liet Westen schrijft:
Op weinige plaatsen langs het geheele Sorame-
front is zoo lang om een voetbreed grond* ge
vochten als in den moerassige» hoek tusschen
Hom, Feuilleres en Cléry. Hier lag tamelijk
dicht bij den oever van de Sftmmo een kleine
Picardisehe boerenhofstede, de Monacu-fermo.
Niemand, die in den stellingsoorlog langs deze
boerderij gekomen is. kon denken wat voor
een bloedige beroemdheid zij eens krijgen zou.
In den tijd, dat do Monacu-ferme dagelijks
in de legerberichten genoemd werd, was van
haar niets meer over Want reeds bij bet be
gin van de voorbereidingen tot het Somme*
offensief werd zij. evenals do naburige dorpen,
door-de Franschen stukgeschoten. Een vlakke
uitholling van den grond vol brokken steen,
een uitholling, dio misschien eens de kelder
geweest is, en waarboven een stuk van dc
door granaten verwoeste fundanientmuren uit
stak en een dikke, zwart verkoolde balk of
boomstam, dat was het middelpunt van een
woeste plek vol steenen, puin en granaatkuilen.
Zoo hebben onze soldaten do Monacu-fermo ge
zien, toen deze naam in de wereld bekend
raakte. De Fransdien zaten in hot naburige
Hem en in het dicht tegenover do Som me ge
legen FeuiHeres. De brtig over de rivier was
door ons opgeblazen. Elke poging een nieuwe
brug te slaan, kon van de Monacu-fermo door
een enkel machinegeweer of een koelbloedigen
schutter verijdeld worden. Dagenlang hebben
de Franschen steeds nieuwe regimenten doen
storm loopen op deze plaats. Dagenlang heeft
JftjWAkkê «KöP8£»ie va» een Saksisch reserve
Het aantal gevangenen bedraagt 75 offi
cieren, 6693 man voorts werden een vaan
del, 52 mitrailleurs, 12 kanonnen en een
mijnwerper buitgemaakt. De bloedige ver
liezen der Roemeniërs en der snel aange
voerde Russische versterkingen zijn zwaar.
Op de vesting Boecharest werden opnieuw
bommen geworpen.
SOFIA. In de Dobroedsja: De vervol
ging van den verslagen vijand wordt
voortgezet. Den 23sten Oct. bereikte de
rechtervleugel van de troepen dér bondge-
nooten, die de vijand voor zich had uitge
slagen, de linie Caramurad-Docurol.
De Bulgaarsehe cavalerie viel bij Isliam
Tepe (hoogte 91) een Roemeensche brigade
aan en dreef bij het dorp Caramurat een
Russisch bataillon uiteen. Zij nam den
commandant van de Rumoensche brigade.en
den Russischen bataillons-commandant be
nevens 800 man van de vierde infanterie
divisie in een hardnekkig gevecht gevangen,
veroverde een vaandel en bezette de stad
Medjidie, waar ze zich meester maakte van
een groote hoeveelheid spoorwegmatèrieel.
De troepen van den linkervleugel be
reikten de linie Medjidie-hoogte Hossuyug
(127Rasova.
De vijand leed zware, bloedige verliezen.
Den 23sten October werden gevangen
genomen 51 officieren en meer dan 3200
manschappen en vier kanonnen, 30 mitrail
leurs, drie mijnenwerpers, vijf locomotie
ven en 200 wagons buitgemaakt.
Van den 19en tot den 23sten October
namen de troepen der bondgenooten 75
officieren en 6693 manschappen gevangen
en maakten zij een vaandel, 52 mitrail
leurs» 12 kanonnen, vier mijnenwerpers,
vijf locomotieven en 200 wagons buit.
Langs de Donau hier en daar artillerie-
en infanterie-vuur.
De toestand in Roemenië.
BERLIJN. Het Weensche blad ,,Alkot
Mani" meldt, dat op verlangen van Bra-
tiami en Averesou een kroonraad werd ge
houden in hét Roemeensche hoofdkwartier,
waarbij Averescu zijn bevinding over den
oorlogstoestand uiteenzette en voorstelde, dat
het Roemeensche leger zich aan de grenzen
tot een defensier zou bepalen. De Fransche
en Russische militaire zaakgelastigden waren
het met dit voorstel eenp. Peter Carp was er
tegen en deed het voorstel, om vrede te
sluiten op den grondslag van den status
quo. Zijn voorstel werd afgewezen en dat
van Averescu aangenomen.
Roemeensche persstemmen.
BERLIJN. De Roemeensche bladon die
het hardst aandrongen op deelneming aan
den oorlog aan de zijde der Entente be
vatten thans naar aanleiding van den kritie
ken militairen toestand klachten en verwijten
:egen de geallieerden. Zoo schrijft de „Indé-
Ïendance Roumaine", het blad van Take
onesea: De druk van een oorlog aan twee
fronten kon Roemenië niet uithouden. Nauwe
lijks wierpen we de geheele kracht van de Do
broedsja naar de Karpathen of de arglistige
vijand begon zijn offensief. De verantwoording
voor hetgeen aan dit front geschiedde ligt '.ij
de geallieerde legeraanvoering, de Roemeensche
generale staf is voor de mislukking liier niet
verantwoordelijk. De ."Universal" meent, dat
een verder terugwijken het Roemeensche leger
in zeer kritieke positie moet brengen. De tegen
woordige stellingen in de Dobroedsja en de Kar
pathen zijn de uitersts grenzen, die nog eenige
bewegingsvrijheid laten.
Het Roemeensche ministerie van oorlog onder
streept de persstemmen, daar het in do ,,Ada-
verul laat zeggen: Na reusachtige troepen
massa's te hebben bijeengebracht beginnen de
Duitschers de Roemeniërs onder den voet te
loopen. Wij kunnen den in aantal orermachtigen
vijand niet weerstaan. In het belang van de
geallieerden ligt een spoedige ondersteuning.
Het lot van ons land hangt af van spoedige
hulp. Het Roeineeusche leger, clat heldhaftig
den wanhopigen strijd voert, lieeft niet alleen
toevoer van mannen noodig, maar ook toevoer
van munitie om de Duitsche oorlogstechniek te
kunnen weerstaan.
GRIEKENLAND.
De strijd in Maoedonië.
SOFIA. Aan het Macedonische front:
G^-e.i verandering. Op het geheele front
tusschen het Presba-meer en de Stroema
zwakke artillerie-activiteit. De opmarscli
van den vijand naar het dorp Tamova werd
gestuit.
Aan het Strocma-front: Levendige acti
viteit van verkennings-detachementen en
hiér en daar artillerie-vuur.
Op de kust van de Egeïsche Zee beschoot
een vijandelijke kruiser gedurende tweo
uren zonder eenig resultaat do Golf van
Keremeldi ten westen van de monding van
de Mesta.
Een Duitsche vlieger schoot bij Drama
in een luchtgevecht een Engelschen twee
dekker, systeem Nieuport, naar beneden.
De gewonde bestuurder en de waarnemer
werden gevangen genomen.
VEREENIGDE STATES*
Roosevelt tegen Wiison.
Oud-president Roosevelt, die thans op
bijzonder krachtige wijze aan de campagne
ten gunste van den republikeinschen Candi
da at voor het presidentschap, den heer
Hughes, deelneemt, spaart daarbij president
Wilson niet. Diens buitenlandsche politiek
wordt door hem met felheid gecritiseerd.
Die.politiek, zoo zeide Roosevelt in een van
zijn jongste redevoeringen, heeft ons land
den eerbied van cle wereld gekost- Het zou
belangwekkend zijn te vernemen, aan welke
gewelddaden Amenkaansche burgers eigen
lijk zouden moeten blootstaan, hoever de
rechten der menschelijkheid mogen worden
vertreden, eer president Wilson meent dat
er een reden tot vechten is.
In do Daily Telegr. vinden wij een rede
vermeld, door den heer Roosevelt te Louisville
m Kentucky .gehouden. Ik ben, zeide de beer
Roosevelt, trotsch in Kentucky te zijn, onder
Amerikanen, die niet te trotscb zijn om tc
vechten. Gij ziet dat kleine kind hier, zeide
hij, wijzend op een meisje van drie jaren.
Welnu, 103 van zulke kinderen zijn met de
..Lusitania" verdronken. En alles wat pre
sident Wilson deed was dat hij zeide: Wij zijn
te trotsch om te vechten! Dat was alles wat
hij deed, mijn vrienden.
Nu wordt van u gevraagd president Wil
son te steunen, omdat bij ons buiten den
oorlog hield. Maar al keur ik het af als men
noodeloos zich in een twist begeeft, de weg
voor vrede te honden is toch niet om zich te
laten trappen. Ik ben zeven en een half jaar
president geweest van dat land, en na al dien
tijd is er geen Amerikaan door een vertegen
woordiger van een vreemde regeering gedood.
Men wist dat. er wat zou vc-lgen als een
Amerikaan werd gedood.
In de drie en een half jaar dat president
Wilson het bestuur had, zijn er ongeveer 500
Amerikanen door vertegenwoordigers van
vreemde regeeringen gedood en er is niets op
gevolgd. Alleen van één mogendheid verlang
de president Wilson rekenschap. Dat was
Haïti. President Wilson was niet to trotsch
om tegen Haïti te vechten, maar dat was con
vijand zonder soldaten, oorlogsschepen of wa
pens.
De heer Roosevelt drong er daarom op aan
in de plaats van Wilson een man te kiezqn,
die do Amerikaansche belangen zou verdedi
gen.
regiment, die hier onder commando van een
luitenant lag, eiken aanval van de overmacht
afgeslagen. Daarna richtten de Franschen op
nieuw een woedend geconcentreerd vuur uit
dozijnen batterijen op de Monacu-ferme. Met
de zwaarste mijnwerpers gaven 'zij salvo's af
en wierpen eens tot voorbereiding van een
grooten aanval 250 tot 300 mijnen binnen een
half uur op de puinhoopen. Toen waren zij
vast overtuigd, dat er geen levende Duitscber
meer in kon zijn. Zoodra echter hun infanterie
voortrukte, vond zij alle granaattrechters om
do hoeve bezet en zij werd met zoon geweer
vuur ontvangen, dat zij na een paar vergeef-
sche po.gingen verder te komen, moest vluchten.
De Fransche gevangenen erkenden, dat er
spokerij in het spel moest zijn. De ferme,
waarom allengs de bergen Fransche lijken zich
opstapelden, was behekst.
En toch was het geheim heel eenvoudig. In
do Monacu-ferme was niemand. Daarheen
werden slechis posten vooruitgeschoven, dio
zoo goed als het ging dekking zochten in een
granaatkuil, groot genoeg voor dertig tot
veertig man. De rest van de compagnie lag
als reserve in een stelling, waarvan do
Franschen niet vermoeden konden, dat
menschen het hier dagenlang konden uithou
den. zonder de goede stemming te verliezen.
Deze stelling lag namelijk letterlijk in het
water. Een klein stukje bosch dicht bij den
drassigen oever van de Somme was zoo gunstig
gelegen, dat het bijna nog niet getroffen was
door het vijandelijke vuur. De kronen der
boomen waren nog zoo dicht, dat zij dekking
boden tegen nieuwsgierige vijandelijke vliegers.
Zoodra de Fransche artillerie baar vuur voor
een oogenblib verleggen moest, om haar eigen
infanterie het voortrukken mogelijk te maken
en bet verschijnen van deze. infanterie door de
De „Fcrtuna" gezonken.
Dinsdagmorgen was nog niets naders verno
men omtrent het lot van de 15 leden der be
manning van de „Fortuna"j die niet als gered
vermeld zijn, zoodat het vermoeden gegrond is,
dat zij omgekomen zijn. Ouder de* niet als ge
red opgegevenen is ook de gezagvoerder, do
heer R. Voorham.
Zooals wij reeds mededeelden, was de „For-
tuna" 20 October vertrokken van Rotterdam
naar Cardiff. Zij had geen lading in.
On Londensche correspondent seint dd.
24 Oct.Het stoomschip „Fortuna" is bij
Beachy Head vergaan.
Van de bemanning (26 koppen) waren er .16,
waaronder de kapitein, op liet oogenblik dat
het ongeluk gebeurde, in de machinekamer of
in bed.
De 10 man, die op bét-dek waren, gingen in
dc booten. Van de 16 andere is niets meer ver
nomen. De twee booten dreven rond tot zij
door een Engelsche patrouille-boot werden ge
zien.
De geredden zijn gisteren te Londen aangeko
men om verdere assistentie te verzoeken aan
den Nederlandse-hen consul-generaal.
Onze Londensche Correspondent seint nader
Maandagochtend werden, bl^kens een telegram
uit Eastbourne, twee lijken, klaarblijkelijk van
buitenlanders, op 't strend geworpen, één van 'n
zeer zwaar man, ongeveer 1 meter 90 lengte,
vermoedelijk tusschen 40 en 45 jaar, met eigen
aardig gevormde ooren en twee wonden, één aan
het hoofd en één aan den onderhuik, waarvan de
laatste doodelijk was. Het lijk kon niet. geïden
tificeerd worden. Het andere is -van eeu man
van ongeveer 1 meter 75 lang, tusschen 20 en
25 jaar oud en met donkerbruin haar. Hij
droeg een blauwgestreept hemd, gemerkt R.
Determeier, Korte Niezel, Amsterdam.
De directie van de Koninklijke Stoomboot-
Maatschappij deelt mede, dat zij een telegram
heeft ontvangen van den consul te Duinkerken,
dat daar is aangekomen Gerardus Luybing,
stoker van de „Fortuna". Nadere bijzonderhe
den, omtrent do wijze waarop hij gered is on
Duitscho posten gemeld werd. bezetten de ver
dedigers de granaattrechters om de Monacu-
ferme. Do uitnemende bekendheid met het
terrein, allengs verworven, kwam hun hierbij
good to pas. Waren de verbaasde Franschen
weer eens teruggeslagen, dan lieten zij liet
mijnen en granaten hagelen op de puinhoopen
van de boerderij. Maar dat wist men. Zoodra
de eerste projectielen kwamen, had de meer
derheid van de verdedigers reeds tijd gevonden
de ferme te ontruimen en zich terug te trek
ken in de naburige reservestelling. Dit heen
en weer herhaalde zich dagelijks, dikwijls
eenige malen binnen het uur. Enkele keeren
gelukte het den Franschen met bijzonder sterke
krachten tot in de ferme binnen te dringen.
Do compagnie-aanvoerder had zijn dappere
soldaten zor> in de hand. dat bij hen in zulke
gevallen kalm kon terugnemen. De Franschen
meldden dan blijde dat hun de verovering van
do ferme gelukt was. Doch als deze tijding in
de Parijsche kranten verscheen, was zij niet
waar meer. Want intussehen werd do ferme
door een vluggen tegenstoot weer door den
vijand ontruimd.
Wanneer de voorpost op weg ging meestal
een onderofficier en drie man, vrijwilligers
dan namen allen van hen afscheid voor altijd.
Do posten konden alleen in de schemering af
gelost worden Van 's morgens vijf uur tot
's avonds moesten zij bet uithouden, voor zij
konden terugshiipen. In do granaatkui
len werden zij dikwijls genoeg bedolven
door do aarde, opgeworpen door projec
tielen die in de buurt ontploften. Dan
moesten zij zich of eikaar uitgraven. Maar
eiken keer dat de vijand aan de brug van
Feuilleres of bij Hem een poging deed voor
waarts te komen, werd hij met scherp *|(ur
ontvangen. Deze posten, die oj> den heen- en
liet schip waarmede hij is aangebracht, ontbre
ken nog.
Duitsche duikbooten in de Noordelijke IJszee.
BERLIJN Bij het verhoor voorden
Raad voor de Scheepvaart te Dronthjem
in zako het in den grond boren
van het Roemeensche stoomschip Bis-
tri tza" verklaarde de kapitein, dat er tien
Duitsche onderzeeërs in de Noordelijke
IJszee rondvaren.
Marinevliegtuigen in actie.
BERLIJN Officieel. Een van onze ma-
rinevliegtuigon wierp op 23 Oct. 's mor
gens bommen op do haveninrichtingen en
liet. station te Margate aan de monuing van
do Theems
In den middag van denzelfden dag werd
aan de Vlaamsehe kust boven de zee een
vijandelijk vliegtuig-eskader, bestaande uit
drie marinevliegtuigen en twee land
gevechtsvliegtuigen, door twee Duitsche
marine vliegtuigen aangevallen en na een
verbitterd luchtgevecht op de vlucht gesla
gen. In den loop van het gevecht is een
vijandelijk mariuevliegtuig neergeschoten.
Do vlieger Karl Meyer vernietigde daar
mee zijn vierde vijandelijk vliegtuig in een
luchtgevecht.
Na eeuigen tijd keerden de vijandelijke
vliegtuigen terug, versterkt door zes land-
vliegtuigen. Zij werden door acht van onze
vliegtuigen aangevallen en verjaagd.
LONDEN. Officieel. In den middag van
23 dezer doed een marine-vliegtuig een aan
val op vier vijandelijke watervliegtuigen ter
lioogto van Ostende Eén van deze werd ver
nield, de andere weiden verdreven.
Het zeetransport.
In de marine- en legercommissie van Ka
mer en Senaat heeft admiraal Lacaze toe
lichtingen gegeven naar aanleiding van de
torped earing van het troepentransportschip
Gallia".
Gebleken is, schrijft Raymond Lestounat
in het „Journal", dat er, in tegenstelling
met de loopende geruchten, geen munitie-
voorraden aan boord waren, behalve dan
die, bestemd voor het geschut van het schip
zelf. Ieder man was voorzien van een gor-
.del; alle sloepen en drijfzakken zijn te wa
ter gelaten. Het aantal dier reddingmidde
len was voldoende voor 3000 man. -
Het ongeluk echter is geweest, dat de
torpedo de munitiekamer trof; door de
ontploffing werd een der masten vernield,
welke op de brug viel en de draadlooze in
stallatie verwoestte, zoodat het onmogelijk
was de patrouillebooten in de .omgeving te
waarschuwen. Dit is de oorzaak, dat zoo-
velen zijn omgekomen. Het schip werd niet
begeleid door oorlogsbodems. Maar vaak
reeds is gebleken, dat een dergelijke bewa
king allerminst bet gevaar voorkomt. Zoo
werd onlangs de Italiaansche hulpkruiser
„Citta cii Messina0, begeleid door de Fran
sche duikboot „Foucault.", getorpedeerd;
een uur later onderging de duikboot bet
zelfde lot. Dan het gebeurde met bet En
gelsche transportschip „Caledonia", dat
getorpedeerd werd niettegenstaande zijn ge
leide, en van nog een andereu Engelschen
hulpkruiscr, die uoor elf torpedobootjagers
werd geconvoyeerd.
De moeilijkheid zit mede hierinVoor
het troepentransport worden groote snel-
stoomendo schepen gebruikt en dan is het
lastig oorlogsbodems te vinden, die even
snel, óók bij onstuimig weer, kunnen-varen.
In Januari hebben de admiraals der ge
allieerde mogendheden ernstig overleg ge
pleegd over deze quaestie van het zeetrans
port.
Maatregelen zijn genomen, om geleidelijk
de schepen van zwaardere kanonnen te voor
zien, want in de praktijk is gebleken, dat
zoodra duikbooten vnur ontvangen en dus
gevaar loopen, zij snel door duiken de actie
opgeven. De vliegers hebben verder een
groot aandeel in den bewakingsdiensthet
zoevliegtuig is ten slotte de beste duikboot
jager.
Tot dusver zijn vijf troepentransportsche
pen getorpedeerd in de Mïddellandsche Zee,
n.l. cle „Amiral Hamelin" (p5 man ver
loren). de „Calvados" (740 man), de „Pro
vence" (1059 man), de ,,Ville-de-Rouen
(3 man), de Gallia" (1050 man).
Hiertegen staat, dat het laatste jaar
900,000 man over de Middellandsche Zee
zijn vervoerd, ongerekend de zieken en ge
wonden.
eono wandeling in de Leidscho6traat, Amster
dam, door een duizeling bevangen en gevallen.
Na thuis gebracht to zijn, scheen hij wat
op te knappen, doch 's avonds kreeg hij een
flauwte. Zij» toestand wordt zeer zorgelijk
geachtde bewusteloosheid duurt voort.
Examen-Commissie Landmeter.
Bij resolutie van den Minister van Financiën
zijn benoemd tot leden der commissie voor het
op 28 Nov. on volgende dagen te houden exa
men voor adsp.-landmeter van het kadaster, de
heeren
A. V e e n huysen, oud-ing.-verif. v/h.
lead. m. d. pcrsoonl. titel van insp. v/h. kad.,
tevens voorz. ;H. vandenBriel, adj.-insp.
v/h. kad 's-Gravenhage, tevens seer.dr. H. C.
Los, leeraar H. B. S.L. Looijo», hoofd
Groen van Prin.stererschooldr. J. J. Hall o,
loeranr H. B. S.IV. van Rossen, oud-
hoofd oponb. school, allen 's-Gravenhage.
(„St.-Ct.")
Briefkaarten en omslagen.
De directeur-generaal der posterijen en tele-
grafio maakt bckond, dat voorshands geen ge
legenheid zal bestaan tot het verkrijgen van
Rijksbriefknarton en gezegelde briefomslagen,
voorzien van naam en adres van den afzender.
De aandacht wordt er op gevestigd, dat
onder toepassing van het op 16 Oct. in v, erking
getreden tarief het gebruik van particuliere
briefkaarten, welke voldoen aan de bestaande
voorwaarden en gefrankeerd met 2, 3 resp. 5
cent, geoorloofd blijft. („St.-Ct.")
Deelneming.
De Minister van Buitenlandsche Zaken
heeft den Nederlandschen gezant te Weenen
Telegrafisch ópgedragen de deelneming der
regoering te betuigen aan de regiering van
Oostenrijk-Hongarije wegens den 'moord op
den minister-president. Graaf Stürghk.
Gep kap!. J. Zijlstra
Tg Nijmegen overleed in den ouderdom van
69 jaar do lieer J. Zijlstra, gep. kapt. O.-I.
degcr.
K. Kater.
Naar „De Stand." verneemt, is .de hoer K.
Kater, oere-voorzitter van Patrimonium, bij
terugweg door liet ergste vuur moesten, schenen
een bijzondere» beschermengel te hebben. Een
maal keerden de vier, een onderofficier en drie
man, dio 's morgens afgelost zouden gorden,
niet terug. Men waande hen 'reeds wdrloren,
maar toen liet donker werd, kwamen drie van
hen ongedeerd terug en droegen den vierde,
dio door een granaatscherf gewond was. Zij
hadden zulk zwaar mijnvuur gekregen, dat zij
van het eene granaatgat naar het andere steeds
dichter moesten sluipen naar den vijand, tot-
zij eindelijk merkten, dat zij midden tusschen
dé Fransche pesten waren. Toen hadden zij
gedaan of zij dood waren, den géheelen dag
stilgelegen als muisjes en op den avond ge
wacht.
fn de reservcstelling in het moeras was geen
droog plekje meer. De meesien zaten dag en
nacht in liet water. Een paar kleine eilanden
uit mos en varen, die zich gevormd hadden om
do grooto boomwortels, móesten gereserveerd
worden voor de gewonden, die overdag niet
getransporteerd konden worden. "Waar er nog
een plekje vrij was boven den waterspiegel,
.loste men elkaar af. Hij kreeg dan de voor
keur dio bij den volgenden stormaanval het
eerst naar voren moest. Het was niet mogelijk
hierheen warm eten te brengen. En van zelf
koken was nog minder sprake. Men leefde van
de noodporties en voor do afwisseling van bit
tere chocolade, die men in alle ransels van de
doode en gewonde Franschen vond. Deze pakjes
zaten in een papier, waarop gedrukt stond,
dat do inhoud alleen met toestemming van
een officier gegeten mocht worden. Ook water
was bijna niet hierheen te brengen. Men ver
zamelde do veldflesschon van de doode Fran
schen, dio zuiver bronwater bevatten, dat men
den gewonden gaf. De gezonden waren bijna
steeds gedwqpgen het .walgingwekken.de moeras-
Onluston in Indië.
(Officieel.) Bij het Departement
van Koloniën zijn de navolgende telegra
fische berichten uit Nederlandsch-Indië
ontvangen:
lo. De Gouverneur-Generaal heeft het
voornemen in deze week den directeur van
B. B„ H. Carpentier Alting, naar Palem-
bang en Djambi te zenden om met de resi
denten over den toestand aldaar besprekin
gen te houden.
2o. De assistent-resident van de Rawas
bericht, dat de patrouille onder kapitein
Frankamp, die blijkens het op den i9den
October verspreide bericht, via Moeara
Klingi, Moeara Bliti en Trawas te Moeara
Roepit was aangekomeD, eenigeverzetlei-
ders heeft gevangen genomen. De door
kruiste streek was rustig. De telefoonlijn
naar Moeara Roepit is hersteld; het verder
herstel wordt met hulp van de bevolking
voortgezet. De opstand in Rawas is geheel
gebroken; er bevinden zich daar geen onte
vredenen meer. Alle leiders en opstandelin
gen zijn gevangen genomen.
Volgens berichten uit de Tabirstreek be
gint de bevolking in de doesoens Seling en
Kapoek terug te keeren; de hoofden meld
den zich.
In Rantan Pandjang (aan de Oeloe
Tabris), Soengei Manau," Moeara Siau en
Djangkat (beide laatste plaatsen aan de
boven Tambesi) is het rustig. In verschil
lende doesoens aan de Merongin en aa'n de
Pengaboean (Boven Toengkal) is de bevol
king teruggekeerd.
Uit onze Oost.
Ouzo correspondent te Soerabaya seint:
Het „Soerabayasch Handelsblad" ver
neemt uit Padang, dat geruchten als. zou
de controleur in Benkoclen vermoord zijn,
absoluut valsch zijn. De resident van
Sumatra's Westkust zond aJJeen troepen
naar Benkoclen ter bewaking van de grens
aan het Palembangsche.
Do bedoeling dor Nederlandsche regeering
met het verbod tot het geven van inlich
tingen aan de pers door officieren, heeft
volgens betrouwbare inlichtingen alleen be
trekking op de officioren, die in Djambi iri
actie zijn, en betreft niet de officieren, die
buroaudienst hebben en die aan de depar
tementen werkzaam zijn. Integendeel, de
legercommandant beveelt bun welwillend
heid ten opzichte der pers aan.
De directeur van Binnenlandsch Bestuur
en de adjunct-adviseur voor de Buitenbe
zittingen gaan naaV Djambi om de oorzaken
der onlusten op to sporen, daarover rapport
uit te brengen en om nieuwe maatregelen
te treffen.
Militair Nieuws.
Men schreef van militaire zijde aan bet
Bat. .Yicbl.:
Naar wij teruomen, komt er binnenkort weer
een verandering in do bewapening van het
personeel ingedeeld bij de treinen. Zoo' zou
den de thans met het pistool bewapende ser-
geant-ivajoors, administrateurs, artillerie-
werklieden, schrijvers, hoornblazers, o.a. bij
den trein ingedeeldcn, worden bewapend met
het geweer of de karabijn M. 05.
Do met 't stoomschip „Lombok" te Socra-
baja gearriveerde zecmillieiens zijn op de „Koe-
tei" geplaatst. De vrijwilligcrsmatrozen zijn
over de vloot verdeeld.
Benoemd tot pi. mil. comm. v. Solo de luit.-
kol. Dinger. Overgeplaatst de ritni. J. G.
Koopman v. h. csk. te Slatiga n. Batavia;
de le luit. der inf. B. T. W a 1 a n g t a n, v.
Koetaraja n. Sculimeum, do id. J. van A r-
k e 1 v. d. maroch. v. Longkong n. Lammeulo.
Gedetacheerd: de kapt. b. d. mil. adm. H. J.
O o s t c r v e o n, b. li. korps intendance en
gcpl. o, h. bur. v. d. gewest, int. to Batavia.
Overgeplaatst de le luit. b. d. mil. adm. E. G.
Stieltjes v. Batavia n. Koetaradja als
adm. v. h. mil. hosp. aid.; de id. J. W. L.
water to drinken, dat in plaats van de dorst
to lesschon, een brandenden dorst veroorzaakte.
Do gowonden baarden grooto zorg, wel waren
zij allen verbonden, toegedekt met mantels en
tentbnnen, maar in do uren, die verliepen
voor zij m do schemering getransporteerd kon
den worden, begon bij velen do koorts. Zij
vroegen dan in liet afkoelende water gelegd te
worden, hotgeen echter niet toegestaan kon
worden, omdat dit stellig den dood betoekenen
zou. Anderen, die verschrikkelijk leden, moest
men steeds als kleine kinderen toespreken, op
dat zij niet luid zouden klagen. Want de vijand
was heel dicht bij. Aan den anderen kant- van
do Somme, bij Feuilleres, had hij veld-artillerie
in stelling gebracht en men hooide hier duide
lijk do commando's. Wanneer in den nacht een
uurtje het geheelo vuur zweeg, hetgeen soms
tusschen twee en drie gebeurde, dan kon men
over den waterspiegel het luido gesprek van
de vijandelijke kanonniers hooren.
Men moet zich een oogenblik er in denken,
wat voor een heldengeest cr noodig is om
onder zulke omstandigheden het uit te houden
in het moeras tusschen do gewonden, terwijl
de ongedeerden bijna allen leden aan verkoud
heid en buikpijn en dan door het roffelvuur
heon te stormen naar de vijandelijke stellin
gen, waar do dagen geledon gesneuvelde kame
raden nog l3gen of zaten, zooals de dood hen
verrast had. Dit voortdurende terugzien van
do dooden was het ergste, wat de helden van
de Monacu-ferme moesten verduren. En toch
bleef do moed er in. Het viel soms niet ge
makkelijk do lieden terug te houden en te ver
hinderen, dat zij verder dan het doel voort
stormden. naar Hom. Zij wildon den vijand
te lijf om hem terug te betalen alles wat hij
den kameraden aangedaan had.
De Fragsclie» hadden elk middel geproefd
Scherp, v. h. miL hosp. te Knetaradj'a o. h.
bur. v. d. ondcr-insp. der ïr.ilit adm. aid.dc id.
J. R. P r o n k v. h. 13e bat. to Soerabaja o. b.
bur. v. d. onder-insp. aid. Geplaatst de i'e !u:t.
b. d. mil. adm. P. J o n g e r t o. h. bur. v. <1.
gewest, int. te Bandoeng.
Do matroos.
Den avond van 31 Aug. in het Hotel dos
Indes bij een groot gezelschap, waar wij den
vice-president van den Raad en mevr. Van der
Houven van Oordt, den lieer en mevr. Von
Hemert,. den heer ten mevr. Von Essen on den
heer Van Bcuuingen opmerkten, een matroos,
een simpele matroos, in zijn keurig, wit baadje,
aldus do „Java Bodo".
„Hij moest opvallen te midden van het
mondaine gezelschap. Een matroos te midden
dor hoogo personages, en dnusende met de
dames uit de hoogste standen.
Het nog niet gezien schouwspel prikkelde
onze nieuwsgierigheid.
Wij vernamen dat onze matroos behoort tot
de miliciens, die vrijwillig naar de Oost zijn
gegaan, ter vervanging van de matrozen uit
hoerabaja, en met do „Lombok" zijn aamTe-
komen.
Zoon yan oen der bekendste en voornaam
ste families uit Nederland, familielid van oen
journalist, dio steeds voor zijn liefde voor de
zee en het zeevarende volk uitkwam, vroeg
deze jonge man plaatsing aan als matroos en
kwam zoo in Indië.
Zoo kan deze matroos medewerken om de
uniform van den Nederlandschen matroos meer
in aanzien te doen stijgen. Hij kan zorgen, dat
ook voor andere matrozen de deuren wijd wor
den geopend, om lien op to nemen in dén fami
liekring. Hij kam veel doen om voor dc anderen
een tehuis te scheppen, waar ze niet al to veel
zullen missen het vaderlijke huis in Neder
land."
Uit de Staatscourant.
Bij K. B. is de le luit. L. H. A. Crom-
m el in, 3de reg. huz., ter zake van tijd. on-
gesteldh. op non-activ. gesteld.
Bij K.B. is aan res. 2e luit. T. J. V e 1-
d erxn a n reg. gren., wegens ichaamsgebr.
eervol ontsmg uit den miiuairen dienst ver
leend.
B'j K- B. is le luit. der inf. v. h. leger
m N.-Indië A. Visser, thans m. verlof h. t.
1„ op verzoek, ing. 2 Nov., wegens vclbr.
diensttijd, eervol uit den mil. dienst ontslagen,
onder toekenning van pensioen.
Opleiding tot verlofsofficien
De Hoofdofficier voor het Reservekader
brengt ter kennis van belanghebbenden, dat
zij, die in aanmerking wenschen to komen voor
eene verbintenis bij liet Reservekader, dan wel
voor eene toelating tot de opleiding tot reserve-
officier, herkomstig uit do militie, of land-
stormofficicr moeten voldoen aan een examen,
waarvan het programma hieronder is afge
drukt.
V rijstelling van cvenbedoeld examen wordt
.verleend aan hen, die. houder zijn van een
einddiploma H. B. S. met 5- of 3-jarigen cur
sus, alsmede aan hen, dio leerling zijn of ge
weest zijn van de 4e of van een hoogerc klasse
van eene Rijkskweekschool voor onderwijzers,
van eene H. B. 8. of van een Gymnasium dan
wel van eene inrichting van onderwijs, die met
een van vorenbedoelde inrichtingen overeen
komt.
PROGRAMMA.
a. Nederlandsche taal. Vaardigheid
om zich, 'zoowel mondeling nis schriftelijk, in
zuiver, beschaafd Nederlandsch uit te drukken;
b. F rans c.h e taal. Lezen niet beschaaf
de uitspraak, vertalen uit het Fransch in
Nc'crlandseh en van een eenvoudig stuk
uit het Nederlandsch in het Frnnseh liet laat
ste met behulp van een woordenboek
c. Hoog duitsche- of Engelsche
taal (naar keuzo van den examinandus)-.
Lezen met beschaafde uitspraak, vertalen van
een gemakkelijk stuk uit de gekozen taal in
goed Nederlandsch
d. Gesoh.iedonis. De voornaamste per
sonen en gebeurtenissen van hot 1555 af: uit
de algemeenc geschiedenis tot het jaar 1789.
en uit de'"vaderlandsche geschiedenis tot het
jaar 1795;
e. A a r d r ij k s k-u n d e. Algomeene ken
nis van de oppervlakte der aarde en van do
staat- en natuurkundige aardrijkskunde van
Europa, alsmede van do Koloniën en bezittin
gen van het Rijk in andere wcrelddeclcn, en
meer in liet bijzonder de aardrijkskunde van
Neder'and
f- Wiskunde, lo. Rekenkunde. De hoofd
bewerkingen met geheele getallen, gewone en
tiendeèlige breuken: de eigenschappen, waarop
die bewerkingen berustenbet metrieke stelsel
van maten en gewichtende leer der evenre
digheden met hare voornaamste toepassingen;
oplossing van vraagstukken: 2o. Stelkunde.
•De hoofdbewerkingen met geheele en gebroken
stelkunstige vormendo behandeling van wor
telvormen en van vormen met gebroken en
negatieve exponentende tweede-mnchtswor-
teltrekking uit rekenkunstige getallendo ver
gelijkingen van den eersten graad met één on
bekende; oplossing van eenvoudige vraag-
stukkèn3o. Meetkunde. De beginselen van
de vlakke meetkunde tot en niet de inhouds-
bepaling van figurenoplossing van eenvou
dige vraagstukken.
De geïnterneerden en de eerbewijzen.
Do Opperbevelhebber van Land- en Zeemacht
heeft bepaald, dat de Nederlandsche militairen
voor alle meerderen in rang behoorende tot de
geïnterneerde troepen het eerbewijs moeten
brengen overeenkomstig den rang 'dien dio
meerdere bekleedt; eveneens door de minderen
van de geïnterneerde troepen nan meerderen
van het Hollnndsclie Leger en de Vloot.
Vroeger bestond deze bepaling alleen ten
opzichte van do officieren.
om eindelijk zich meester to maken van do
Monacu-ferme. Zoo hadden zij met veel moeite
en werk een toegangsweg gegraven van Hem
tot dicht bij de grnnaatkuilen om do boerderij.
Maar voor den uitgang waren scherpschutters
geposteerd, dio een ieder neerschoten, dio zijn
hoofd uit den tunnel stak.
Eindelijk echter, bij een grooten aanval, die
ook afgeslagen werd, moeten enkelo Franschen
zoo ver'doorgedrongen zijn, dat zij de reserve-
stelling in het moeras zagen. Zij ondernamen
nu geen stormaanvallen meer en schoten ook
niet meer op de puinhoopen van de ferme, doch
legden een ontzaglijk concentrisch vuur met
do zwaarste kalibers op dit kleine hoekjo van
den oever. Huisboogo waterzuilen stegen uit
de bedding van de Somme op, krakend vielen
de boomen om Het was een verschrikkelijke
hel van water en vuur. Verschillende afjec-
lingen werden zoo overgoten met slijkmassa's,
dat zij met moeite hot hoofd vrij konden
maken. Men droeg do gewonden door het
water, dat door de granaten siste, achter do
dikste boomen en legde hen zoo, dht ten
minste de hoofden beschut waren tegen gra
naatsplinters. Geheelo boomeilanden verdwenen,
opgesloktTloor de draaikolken, dio do in het
moeras ontploffende 28 centimeter granaten
veroorzaakten. Vele mannen schreeuwden luid
van pijn in de ooren en waren dagenlang nog
zoo goed als doof. Ook do commandant kon
biina niets hooren door het. heel merkwaardig,
nog niet stukgeschoten telcfaonnppnrnat. Ein
delijk hoorde hij hot bevel dc stelling op u
geven. De gowonden werdan meegenomen. Men
trok voorzichtig en stil weg. De Franschen
merkten niets. Zij schoten nog lang in h«*t
verlaten moerasstuk en nu ook weer in de
puinhoopen van de boerderij, zoqiat het steen
gruis in wolken ojavloog»
