Binnenland.
Onze Koloniën
DE SOLiDATENCOPHAKrT van Woensdag 11 Oototoer 1 9 1 G
Een der overwinningen, van de centralen in den laatsten tijd is geweest, dio
in den Rote-Turm-pas in Zevenburgen, ten zuiclen van Herinannstadt en ten oosten
van liet ook vaak genoemde Petroseny. Door de Duitsche en Oostenrijksche troepen
werd de Roemeenscke legermacht daar zoo goed als omsingeld, zoodat ze niet vooruit
en niet terug kon. Een gedeelte der Roemeenscke troepen, 3000 man, werd krijgs
gevangen gemaakt, oen ander deel werd gedood, anderen weer vluchtten in de bergen.'
Onze plaat geeft ons een kijkje op den pas, die zijn naam ontleent aan een ouden
toren, welken wij hier zien afgebeeld. Het lijkt wel een woest en verlaten landschap,
deze streek.
©en groot meer vormen. De Russen
waren hier in de voorste stellingen
[binnengedrongen. De strijd duurt voort.
Het vierde en laatste punt van aanval
ligt iets zuidelijker en behoort tot het Naja-
rowfront. Hier ging het tegen de zelfde
Turken, die veertien dagen geleden den aan
val te doorstaan hadden en daarbij 4000 ge
vangenen maakten. De geringe stukken
terrein, die verloren waren gegaan, werden
den volgenden dag terug genomen.
De tsrijd op het Russisohe Z.-W. front.
PETROGRADNa een stilstand van
enkele dagen is de -actie op hot Rus
sische Z.-W. front hervat, teneinde het
Roemeensche leger, dat moeilijkheden on
dervindt in de défilés van het gebergte, lucht
te geven. Het Russische offensief trekt het
fros van de Duitsch-Oostenrijksche strijd-
r ach ten tot zich en verlicht zoodoende do
Roemeniërs. Het offensief is aangezet in de
richting "Wladimir-Wolynsk en Lemborg. Deze
laatste actie bestaat uit vier neven operaties
n.l. in de richting van Brody, Zlotsjor, Brze
zany en Halitsj. Hiervan is do actie in de
richting van Brzezany het belangrijkst, daar
«ij zich ontplooit achter het voornaamste
6teunpunt van het Duitsche front. Op den
eersten dag van het offensief maakten de
Russen duizend gevangenen. Dit suoces werd
gesteund door zegevierende gevechten op an
dere punten, vooral bij Zatoerteje, waar Duit
sche loopgraven werden bezet en waar de
Russen ruim 2000 krijgsgevangenen maakten,
o. w. 59 officieren en bij Brody, waar do he
vige gevechten voortduren. Niettemin zijn dit
slechts operaties van secondaire betoekenis:
de hoofdslagen worden door hetRussische
leger toegebracht in de richting van Brzezany.
Daar zagen de Duitschers zich in de eerst»
dagen van Oct. genoodzaakt talrijke versterkte
posities op te geven, terwijl zij blijven terug
trekken, steeds tegenaanvallen doende, welke
echter vruchteloos blijken, niettegenstaande
de op dit punt samengetrokken versterkingen.
In de afgcloopen week namen de Russen in het
geheel S0O0 man gevangen. Het Duitsch-Oos
tenrijksche front is nog niet ernstig gebroken,
maar het doel, n.l. het Roemeenscne leger
lucht te geven, is volkomen bereikt, terwijl nog
belangrijker resultaten zich niet zullen laten
wachten.
OOSTENRIJK-HONGAR1JE.
De strijd in Zevenburgen.
WEEHEN. (Officieel.) De Oostenrijksoh-
Hongaarsche en Duitsche troopsn zijn Zaterdag
avond Brasso (Kronstadt) binnengedrongen.
Andere colonnes namen iheb Alt-dal t</n
oosten van bet Geisterwald.
Hongaarsch© landstorm-huzaren bezetten
Szekely-Udvarhely (Oderhellen).
Ook in bet Gorgenygebergt© trekt de
■vijand terug voor de H.-troepen van
generaal v. Arz.
BOEDAPEST. Minister-president graaf
Tisza verklaarde in de Club van de Natio
nale Arbeidspartijdat bij uit Zevenburgen
ambtelijk bericht bad gekregen, dat de ver
bonden troepen Kroonstad zijn binnenge
trokken.
O. H. Donauflottille.
WEENEX. Over het optreden van de
Donauflottille tusschen 1 en 5 Oct. meldt
iet opperbevel officieel
In den morgen van 1 Oct. werd vijande
lijk brugslag bij Rahovo gerapporteerd,
's Middags liep een afdeeling patrouille-
Hst opbrsngan van de „Fries Hendrik".
Het blijkt in deze benarde tijden van druk
en verschrikking wel bijna onmogelijk om over
alierlei onderwerpen juiste betrouwbare inlich
tingen to krijgen, en velen wie men inlichtin
gen vraagt, zeggen maar wat in hun kraam te
'pas jcomt, wat met hun belangen strookt, öf
.wat hun ingegeven wordt door hun vrees om
zich, zooals 't heet, to branden aan koud water.
'Zoo met de verhalen over do „Prins Hen
drik", welke op 23 September door een Duit
sche torpedoboot is aangehouden en naar Zee-
jbrugge gebracht. Men, en waarlijk toch wel
een „men", die het weten konhad ons ver
zekerd, dat er g e e n burgers waren bij do
Duitschers die het eerst aan boord van de
„Prins Hendrik" kwamen. Nu blijkt ovenwei
uit een relaas over het aanhouden en opbren
gen van het schip in „De Amsterdammer van
deze week, dat er wel degelijk burgers mode
aan boord kwamen. De redacteur van „De Am
sterdammer". de heer mr. E. S. Orobio de
Castro, die de bewuste reis medemaakte,
verteii. o.a. het volgende over die beido
Bij de beschrijving van het onderzoek der
papieren, enz.: ,,De gcheele gestie is in han
den niet van officieren, maar van twee mannen
in civiel. Wat zijn het voor individuen:- Een,
groot en breed en met dunne blocdlooze satans
lippen deelt de lakens uit.
„Wij weinige neutralen, worden na een
vluchtig inkijken van onze passen en na enkele
vragen weer naar den salon weggevoerd, waar
wij later nauwkeuriger zullen worden onder
zocht.
„Een Hollander wordt het eerst onder het
mes gencmen. Het- schijnt dat simpele brieven
van aanbeveling van consulaten te Londen hem
verdacht maken. Hij wordt in al zijne hoeken
en gaten tot in de schoenen scherpzinnig onder
mircroscoop genomen. Elk papiertje wordt fel
.bestudeerd en de koffers geheel doorsnuffeld.
Nu en dan gaat de hatelijke commies met een
stuk papier naar Loven cm raad to vragen. Het
duurt lang en de brave Hollander wordt meer
malen ruw afgesnauwd."
En verder:
„Even nog komt de breede speurhond in zijn
gele regunjas cp mij af .en vo.^ft mijn pas pp.
booten uit, gevolgd door een sectie moni
tors. Zij drongen door 's vijands vuurzone
bij Zimnica en Giurgiu en namen de brug
onder vuur. Den volgenden dag kwamen
nog meer monitors, 's Middags gelukte het,
niettegenstaande het vijandelijk spervuur,
drijvende mijnen en torpedo's, de brug on
bruikbaar te maken. Tevens beschoot de
flottiUe den vijand op den noordelijken
oever.
's Nachts bleven patrouillebooten in de
nabijheid van de brug om hot herstel ervan
te beletten. Dinsdag den oen Oct. begon
de vijand, daar thij de brug voor verdere
overgangen niet meer gebruiken kon, den
terugtocht. De schepen der flottille kruis
ten steeds bij den brugovergang en brachten
den Roemeniërs op den rechteroever door
vuur in den rug en de flank zware verlie
zen toe.
In den nacht van 5 Oct. maakten de
schepen in de haven van Giureiu zeven
sleepbooten buit. Éen poging van Roemeen
sche monitors om te hulp te komen werd
door spervuur van Duitsche batterijen .be
neden Silistria verijdeld.
Generaal v. Maekensen betuigde de
Donauflottille zijn waardeering vcor haar
uitnemende diensten.
ITALIË.
Aan het Italiaansche front.
ROME, (Bericht ya-n den Opperbevel
hebber.) De vijand deed in den nacht
van 6 op 7 Oofc. herhaaldelijk aan
vallen op de nieuwe Italiaiaaische stel
ling in de berggroep Busa Alta (Vanoi
Cismon), die afgewisseld werden dcfor hevige
beschietingen. Hij werd telkens teruggesla
gen en leed daarbij, zooals door Italiaan
sche verkenners geconstateerd werd, zware
verliezen.
Hevige vijandelijke artillerie-acties op
den Colbricon (Travignole-dal), en de Col
di Lana-zone en op de Ponta del Forame
(Boite). De Italiaansche artillerie antwoord
de even krachtig.
In het Gail-dal werd een een sterke vijan
delijke colonne, die op marsch was van
Mauthen naar Dellach, uiteengedreven.
Op het Giuüa-front verscheiden artille
rie-acties, de hevigste op den Karst.
In antwoord op de beschieting van wo
ningen te Monfalcone wierpen Italiaansche
batterijen een aantal bommen op militaire
kampen te Cominiano (Comen).
De Italianen maakten in kleine gevechten
een 30-tal gevangenen.
Eenige vliegtuigen wierpen zonder succes
enkele bommen .op de omstreken van Asiago,
Gallio en Fonzaso.
WEEN EN. (Officieel.) De hevige be
schieting van de.O.-H. stellingen op het
Karst-plateau is opnieuw begonnen. Zij
duurde Zaterdag den geheelen dag met
volle kracht voort.
Ten zuiden van Nova Vas trachtte vijan
delijke infanterie tegen den middag vooruit
te dringen. Zij werd echter door het O. H,-
artillerievuyr verdreven
Aan het front Fleimser-dal werd vooral
de sector" Gardinal-Coldose voortdurend
beschoten. Een krachtige nachtelijke aan
val op deze hoogte werd bloedig afgeslagen.
Hij heeft een vrij dik hoek hij zich met ge
drukte alphahetiscke lijsten. Een voor een
slaat liij inijn namen op, die vele zijn maar
schijnt niets bedenkelijks to vinden. Daarop
snelt hij weg en wij drie Hollanders, de heer
Rolin, enkele Amerikanen waaronder oen piep
jong ventje van de Amerikaansche ambassade,
de eenige dien ik met ecne zekere onderdanig
heid heb zien behandelen, mogen ons nu vrij
bewegen."
Over het verloop van liet geval, nadat ae
„Pyins Hendrik'' in Zeebruggo was gewoest,
vertelt do schrijver:
..Officieren, matrozen en de heide twijfel
achtige individuen klauteren eindelijk het dek
af. Wij stcomen weg achter een der torpedo
booten, die ons door het mijnenveld z 1 voor
gaan. Er is dadelijk genoeg afleiding. AVij wis
selen van indrukken en èen hydroplane strijkt
vlak over het water dicht bij ons. Erin een of
ficier die met een revolver op meeuwen eehtot.
heel sportief.
„Maar ineens schiet ons een torpedoboot op
zij en van de commando-brug wordt door eeu
roeper een kort hevel naar ons uitgestoobcn
Zurück nach Seebrugge.
..Het is een slag. In eens zitten wjj weer
in den put. Er is ook op tie torpedobooten eeni
ge onrust gaande. Er schijnt onraad in de lucht.
,,Ik sluip naar beneden en in een Jcr 'lava
tories, door de patrijspoort loerende of ik van
buiten af ook gezien kan worden, verscheur ik
alle brieven die ik missen kan zonder met mijn
pas in tegenspraak te komen. Zoo enghartig
wordt degene die met dapper is.
„Nauwelijks ben ik op dek terug of een
donderende slag slaat' ons den schrik om liet
hart. Ik zie een zwarte rookkolom uit het water
by ons schip opslaan. De veelgeplaagde Hol
lander komt op mij toeloopen, mot bloedenden
neus. Er wordt geroepen dat wij op een mijn g<v
loopen zijn. Een ieder grijpt naar een ljfgordel
en snelt naar de booten. Maar het sch p doet
niets ongewoons. Het moet iets auders'geweo.st
zijn. Er i3 een stip aan den blauwen hemel,
heel hoog. Wij vernemen' d-t de slag komt van
een bom uit een aeroplane, een Fransche.
„De oude eerwaardige «""mw
met een doosje Haagsehe hopjes rond. 't Werkt
als olie on
mooie bewegingen, die de ontstelde massa tot
bezinning roepen,
ROEMENIË
In de Dobrcedsja.
SOFIA. Langs de Donau heerscht rust.
In de Dobroedtja is de dag betrekke;»;
talm verloopen. Na eeu reeks vruchtclooze
aanvallen, die verscheiden dagen duurden,
i trok de vijand terug naar zijn vroegere
stellingen.
Na den geslaagden tegenaanval, dien de-
Bulgaren ten noordoosten van het dorp
Bessaul deden, dreven zij de voor de vijan
delijke linies .achtergebleven vijandelijke
afdeelingen terug eu brachten haar zware
verliezen toe.
Aan,de kust van de Zwarte Zee is het
rustig.
GRIEKENLAND
Do strijd in Macedonië.
SALONIKI. De Serviërs bezetten Za
terdagmiddag na een hevig gevecht vijan
delijke stellingen ten noorden "van Pojar
en noodzaakten do Bulgaren tot een over
haasten vlucht.
De actie werd gedurende den naoht voort
gezet en de Serviërs vatten voet in Dobrojo-
litsj, ©en zeer belangrijk© grensbarrière, die
dé Bulgaren voor onneembaar hielden we
gens do krachtige versterkingen, die zij daar
hadden aangelegd.
De Serviërs namen oen vrij groot aantal
Bulgaren gevangen en maakten veel buit.
Op de rest van het front krachtige artil
lerie-actie. Servische afdeelingen maakten
vorderingen.
SALONIKI. Aan het Doiran-front de
gewone beschieting.
Aan het Stroema-front werden dicht voor
de Engelsche linies 1500 gesneuvelde vijan
den geteld.
PARIJS. (Officieel.) TJit Saloniki wordt
bericht: Van de Tsjerna-bocht tot het
Presba-meer duurt de strijd voort. De Ser
viërs beoetten den Donbroepclje-berg, de
Franschen. namen Kitowo in de Baba-
bergen.
SOFIA. (Bericht van den Generalen
Staf.) Aan het Macedonische front:
Na de bloedige nederlaag, die 12 vij-
andelijke bataillons den 6den Oct. aan het
front van de dorpen Gradesnica en Kanale
hebben geleden, heeft de vijand zijn pogin
gen om voorwaarts te rukken met herhaald.
In dezen sector Zaterdag slechte artillerie
vuur.
Do vijand heeft opnieuw getracht bij
Okocivar over de Tsjerna te trekken, hij
wc'"' echter teruggeslagen en leed groot©
verliezen.
in iicfc Maglenica-dal hevige beschieting
op de geheele linie.
Aan bside zijden van de Var dar aan den
voet van de Belasica Planina zwak artille
rie-vuur.
Aan het Stroema-front is de toestand on
veranderd.
De Bulgaren dreven door hun hevig artil
lerie-vuur verscheiden vijandelijke infante
rie- en cavalerie-afd eelingen, die verkennin
gen wilden doen, uiteen en noodzaakten
twee gepantserde automobielen tot den
terugtocht.
AFR8KA.
De intocht van den Sultan.
l'ARIJS. L"it Marokko wordt geseind, dat de
reis van den Sultan van Rabat naar Fez een
waro triomftocht is geweest. Den 30sten Sept.
deed de Sultan zijn intocht.
Ongeveer 200,000 personen, onder wie alle
notabelen van Fez en omstreken, waren hem
tot do laatste halteplaats tegemoet gereisd.
Venizelos.
LONDEN. De „Daily Telegr." meldt
van Samos, dat de commandant van het
Britsche oorlogsschip in de haven aldaar,
handelende volgens instructie, een officieel
bezoek bracht, aan Venizelos.
LONDEN. De „Times" verneemt uit
Athene, dat Venizelos van plan was Kreta
te verlaten op het stoomschip „Atromitos",
maar dat hij op het laatste oogenblik aan
bcord ging van de „Hespei'ia". Toen de
„Atromitos" vertrok, werd ze door een
Duitsche duikboot vervolgd, maar op haar
draadlooze hulpseinen kwamen torpedo-
bootjagers der geallieerden haar te hulp,
zoodat ze kon ontkomen.
Uitstel van besh'ssing.
LONDEN. De correspondent van. de
„Daily Mail" weet te berichten, dat
koning Constantijn een besluit omtrent
do interventie van Griekenland zou
willen uitstellen tot na 15 October,
omdat hij vcor dien tijd belangrijke
dingen verwacht in den Balkan. Vijf
tien October, aldus zegt de correspondent
dan verder, zou de datum zijn, door den
keizer vastgesteld voor de aankomst van de
beloofde versterkingen aan het Macedoni
sche front.
Dë mïnlstcriealD crisis.
ATHENE. Prof. Lambros' heeft defini
tief de opdracht tot vorming van een kabi
net aanvaard.
„De veel-geplaagde Hollander is een* echte.
Zijn neus ia danig veiVond en ook een van
zijn broekspijpen is op verschillende plaatsen
doorschoten. Maar hij is niet zoo geschrokken
of hij heeft gauw van de stul „-.s ijzer die hem
hebljcn gekwetst, eenige in zijn oudenvetscho
portemonnaie gestopt.
„Da beido geniepigerd's komen weer aan
boord. AVij liggen zoowat op ons oud plekje
tegenover de verlaten pier. Eenigszins opge
wonden willon zij precies weten wat or is ge
beurd. Zij vragen naar de stukjes metaal.
Maar de gepeste Hollander vertoont weinig
neiging ze af te geven. „Wir werden ea gloioh
zurück geben." Zij bezien de brokjes ijzer. Ja,
het is oen Fransche aeroplane. Wie zijn dio
wezens, die alles weten en alles to zeggen
hebben? Fat German spy; zooals die groote'
met zijn gele regenjas later in Londen met
diepe verachting gesignaleerd werd of Politio-
liond?
Do situatie is nog angstig, maar houdt ons
bezig. Wij neuzen aan een stukje oorlog. Er
kunnen elk oogenblik nieuwe bommen vallen.
Bang raadpleegt men den blauwen'hemel. Do
officieren van do „Prins Hendrik" manen do
passagiers aan onder het bovendek schuil *e
gaan. Eon oude vrouw met huilende kleinkin
deren vlucht naar benee. Waren dio torpedo-
booten maar weg en liet men ons maar aan
ons lot over! Maar dr. Van Dijk zegt tot de
mensehen: wat wij nu meemaken, ondergaan
de soldaten in de loopgraven veel erger dagen
aaneen. En de zusters vinden afleiding in het
verbinden van het drietal gewonden. Ik, onnut
tige, overdenk ik bang gaarne den onverbe-
t. rlijken wijsgeer uit, dat wij thans eigen
lijk niet anders lijden dan een spanning van
don geest die zich fel toespitst op uitkomst uit
gevaar ep beken dat ik aldus, geen steek wijzer
word.
..Do beide verdachte sujetten zijn aan boord
teruggekeerd met den Belgischen koerier en
een jongen snuiter, die bij ben hoort. Het heet,
dat uit een kruisverhoor is gebleken, dat de
koerier twee waardevolle zakken heeft kunnen
verbergen. Met deze zakken gaan de beido
Duitsche speurders weer van boord af. Ik hoor
dc vrij bejaarde Belgische, koerier nog zaclit en
weemoedig zoggen: Sic haben jetzt alles, lassen
Sio mich nun gehen. Het mag niet baten. En
hot ti°IJ met" de hatelijke gele jas ?egt nog tot
Eon Duitsche onderzeeër in de Vereenigde
Staten.
NEWPORT (Rhode Island). De Duit
sche ondorzeeër „U 53" is hier na. een reis
van 17 dagen aangekomen. Hij moet berich
ten voor deii ambasadeur Bernstorff hebben
medegebracht.
Na een verblijf van twee uren te New
port vertrok de ohderzeeëer naar een onbe
kende bestemming. Het schip is uitgerust
met tweo kanonnen, acht torpedo's en een
installatie 'voor draadlooze telegraphie.
NEW-PORT. (Rhode Island.) De onder
zeeër ,,U 53" uit Wilhelmshaven is hier
aangekomen. Hij werd door den Amerikaan-
scheu onderzeeër ,,D 2" de haven binnenge
bracht.
De commandant bracht een bezoek aan
den rear-admiral Knight, den commandant
van het marine-station en deelde dezen
mede, dab hij reeds weder maatregelen had
getroffen om 's avonds te vetrekken. De
admiraal beantwoordde dit bezoek.
Tweo uren na zijn aankomst verliet de
„U 53" de haven weder.
(..Naar wij vernemen," voegt. Wolff aan
het bovenstaande toe, „is de onderzeeër een
Duitsche U-boot, die op een tocht over den
Atlantischen Ooeaan dé Amerikaansche
haven Newport is binnengeloopen. Het
schip vertrok weder zonder dat brandstof
of ander materiaal werd aangevuld." Red.)
WASHINGTON. De Engelsche ambas
sadeur heeft een bezoek gebracht op het
departement van buitenlandsche zaken en
daar, naar bericht 'wordt, geprotesteerd I Red.)
tegen het binnenkomen van een onderzeeër j Ftsn
in een Amerikaansche haven.
snappenon ten tweede door liet feit, dat he;
onmogelijk is oin hun identiteit vast to steilt
en hun nationaal karakter te bepalen, onz.
dig of oorlogvoerend, combatant of non-com
h.iiant en om hot vermogen om nadeel te doen
dat aan don aard van het schip inherent is, te
niet te doen.
Verder kan gezegd worden, dat elke plaats
waar een duik-oorlogsvaartuig ver van zij
basis gelegenheid wordt gegeven rust te neme:
on ijin voorraden aan to vullon, zoozeer ht'
vermogen van liet vaartuig aanvult, dat zul:-,
een plaats inderdaad, door do voordeelen, di,
zij oplevert, een basis van vlootverrichtingen
wordt.
Naar aanleiding van den aldus bcstaandei-
staat van zaken zijn do geallieerde regeerin
gen van meemng, dat: Duikbooten uitgeslo
ten bekooren to worden van het voordcel van
do regels, dio or tot dusver door het volken
recht erkend zijn ten opzichto van het toela
ten van oorlogsbodems of koopvaardijschepen
in onzijdige watteren cn op roeden, in havens
en .hun verblijf daar in. Elke oorlogvoeronde
du'kboot, dio een onzijdige haven binnengaat,
behoort daar vastgehouden to wordon.
De geallieerd» regcerrrigen grijpen deze ge
legenheid aan om'de onzijdige mogendheden
to wijzen op het groote gevaar, dat onzijdige
duikbooten loopcn, wanneer zo zeeën bevaren,
dio door duikbooten van do oorlogvoerenden
bezocht worden.
Schapen getorpedeerd.
STA VANG ER, De kapitein van het
Noorsohe stoomschip „Mallin" seint, dat
het schip den len Oct. door een Duitschem
onderzeeër in den grond is geboord en dat
de bemanning te Bilbao is geland.
Het schip was op weg van New-York naar
St. Nazaire.
(Da „Mallin" had oen bruto-tonnenin-
houd van 469 ton, was gebouwd in 1915 en
behoorde aan de rcoderij M. Clausen te
Hangesund. Red.)
LONDEN, 7 Oct. (W. B.) Lloyds be
richt: Het Engelsohe stoomschip „Lanter-
ne" is gezonken
CHRISTIA'NIA. Volgens een telegram
van het Noorsche gezantschap te Parijs is
het Noorsche stoomschip „Risholm" van
Grimstad naar Brest in den grond geboord.
De bemanning is gered.
(De „Risholm", groot bruto 2155 ton en
in 1908 gebouwd, behoorde aan de reederij
Markussen, Jörgensen Co. te Grimstad.
Een aanval van vliegtuigen op bewapende
schepen.
BERLIJN. (Officieel.) Duitsche hydro
planes hebben den oen October in de Zwarte
ten van Toezla en eenige treffers gemaakt.
Ontploffing op een Oostenryksch schip?
PARIJS, 9 Oct. (Reuter.) De „Gau-
lois" verneemt uit Rome, dat volgens te
Zürich ontvangen berichten een der groote
eenheden van de Oostenrijkseh-Hongaarsche
vloot in de haven van Pola jn de lucht
zou zijn gevlogen. De oorzaak der ontplof
fing is onbekend.
Brandende zeilschepen.
De gezagvoerder van het Noorsche
stoomschip „Rudolf", 4 October te Moss
aangekomen, rapporteerde op de Noord
zee twee brandende zeilschepen t© zijn ge
passeerd. De opvarenden waren vermoede
lijk gered, daar niemand meer aan boord
der schepen werd gezien.
BERLIJN,. De „Lokalanzeiger" prijst
de aankomst van de „TT. 53" in Amerika
als een schitterende overwinning van do j Ze© ©en aanval godaan op groote Russische
ui sc ie techniek, en den Duitschen durf. sterk bewapend© transportschepen ten oos-
V er der zegt dan het blad: De „U. 53" is een 1 r -<■ r
oorlogsschip en mocht als zoafianig volgens het
volkenrecht niet moer dan 2* uren in vreemde
territoriale wateren zich ophouden, ook is aan
de boot verboden zich in neutrale havens to
voorzien van voor de vaart noodige artikelen.
Do commandant van de „U. 53", kapitein
luitenant Roso, heeft zich streng aan dezo
bepalingen van het volkenrecht gehouden. Dit
feit is niet alleen technisch, maar ook poli
tiek van betoekenis. Het is een stilzwijgend
antwoord op de jongste nota der entente aan
de zeevarende neutralen, waarin verlangd wordt
aan de duikbooten de volkenrechtelijke bescher
ming te onttrekken, blijkbaar onder den indruk
van do successen der duikbooten in Middel-
landscho Zee en IJszee. Thans is" openlijk be
wezen, dat do Duitsche duikbooten ook na bet
afloggon van lange wogen geen ondersteunende
•Bunkerstations noodig hebben.
Do „Voss. Ztg." meent-dat de „TT. 53" vol
takt aan de Amerikaansche regeering het hééft
bespaard om practisch zich uit te spreken orer
het ongehoorde verlangen van Engeland dat de'
neutralen den Duitschen duikbooten in hun
havens' do bescherming van het volkenrecht
zouden ontzeggen.
Duikbooten in neutrale wateren.
Naar d© „Times" meedeelt, is het vol
gend© memorandum betreffend© de behan
deling van duikbooten der belligerentcn in
neutrale watoren door de regeeringen van de
geallieerden aan de regeeringen van sommigo
onzijdige, zeevarende mogc-nheden gericht.
Naar aanleiding van dc ontwikkeling van
do vaart der duikbooten en in verband met do
daden, dio er, ondfer do huidige omstandig
heden, ongelukkigerwijze van vijandelijke
duikbooten verwacht kunnen worden, beschou
wen de geallieerde regooringen het als nood
zakelijk, niet slechts om hun rechten als oor
logvoerenden en de vrijheid van de .koopvaart
to beveiligen, maar ook onx do kans op geschil
len to vermijden, er bij onzijdige regeerin gen
op aan te dringen, dat zij afdoende maatrege
len nemen zoo zij dat reeds niet godaan
hebben om duikbooten van oorlogvoerenden
te beletten gebruik te maken, met welke be
doeling ook, van onzijdige waterön, reeden en
havens.
Ten opzichte van duikbooten wordt er op do
toepassing van de beginselen van het volken
recht invloed geoefend door bijzondere en
nieuwe omstandigheden ten eerste door bet
fert, dat dezo vaartuigen kunnen varen en
ondergedoken op zee kunnen blijven en dus
aan alle toezicht en waarneming kunnen ont-
öns op de zusters wijzend: Ge hebt die ten-
minsto Om voor u ie zorgen, Gute Reise.
„Weer stoomen wij weg achter de torpedo
boot aan. Maar zoolang dezo niet verdwijnt
blijven wij ons onbehagelijk voelen. Even nog
een schrik als zij weer op zij komt en weer
een kort bovol wordt u itgestooten. Maar bet
klinkt nu: Ost Nord Nord Ost en daarmee
kunnen wo nu verder zelf ons heil zoeken. En
zoo verheugd is men op de „Prins Hendrik",
dat men oen vaarwel toewuift, hetwelk van
do torpodoboot vriendelijk wordt beantwoord.
Ik kan met dezo geestdrift niet instemmen
ook al om hen die aan boord met smart ge
slagen zijn. Doch er zijn er onder ons, die
over de ondervonden behandeling heel goed te
spreken zijn."
Het interview van den Duitsctisn Kroonprins
Dezer dagen gaf eeu Reuter-telegram een
overzicht van een interview, dat de Kroon
prins gehad heeft met den correspondent
van de „Newyork Americain", den -heev
Bayard Bak, en waarvan een résumé aan
de Engelsche bladen was geseind.
In de „Daily Tel." vinden wij thans oen
volledig overzicht van hetgeen de Kroon
prins gezegd heeft, en daaruit blijkt, dat
do strekking van het interview wel ©enigs
zins anders is geweest dan uit het gesfinde
resumé viel af te leiden
Na enkele opmerkingen over zijn militairen
arbeid cn een betuiging van diep medelijden en
leedwezen over de vernietiging van zoovele
jon go levens bij beide partijen, zeide de kroon-
prin'a:
AVij treuren niet alléén over de vernietigde
Duitsche energie; wij zijn althans vergeiij-
kenderwijze zeer goed in staat, die verliezen
te draccn. Maar geheel de wereld en ook gij.
Amerikanen, die in financieel opzicht gerekend
bobt mot een overwinning der Entente, zult
mede de rekening moeten betalen.
Dat is natuurlijk een der redenen, waarom
de sympathie van uw kapitalisten aan de zijde
van onze vijanden is. Bestaat er geen boek,
waarin gezegd wordt: ..Waar uw ecbat ia,
daai; zal ook uw hart zijn?" Het is jammer, dat
Vrsdesifoorustzicliteü.
Instructies voor Bernstorff?
LONDEN. D« „Daily Chron." ver
neemt uit Now-York, dat de Duitsche
agenten daar onderricht zijn dat d©
U 53 aan don ambassadeur Bernstorff
d© machtiging bracht om zich t© vergewis
sen van president Wilson's denkbeelden
in zak© ©on wapenstilstand.
Wijs Staatsmanschap.
Het Engelsche blad de „Manch. Guardian"
heeft in een artikel do jongst© red© van den
Duitschen rijkskanselier en de rede van den
Engolschen minister van oorlog Lloyd George,
besproken. Volgens het blad geeft de rijkskan
selier een geheol verkeerde voorstelling van wat
Engeland eigenlijk wil: een militair weerloos,
economisch verpletterd eu door de wereld ge
boycot Duit'sehland. Daar kan natuurlijk geen
sprake van zijn. Is liet nu geen tijd vraagt het
blad, dat mannon als de rijkskanselier tot de
werkelijkheid tcrugkeeren cn begrijpen, wat
Engeland en zijn bondgenooten eigenlijk willen
en of men dezo cischen in Dnitschland kan in
willigen.
De „Manch. Guardian" wijst er verder op,
dat er door bemiddeling van neutrale staten
voldoende gelegenheid is, eikaars opvattingen
uederkeerig kenbaar to maken on het is nu niet
goed die pogingen dadelijk af te snauwen. Het
blad gelooft niet, dat de tijd voor neutrale be-
tijdens dit lijden van do wereld uw geld niet ge
bruikt wordt om hot zaad uit te zaaien voor de
voorbereiding van do vruchten van den vrede,
zoo dat uw voorspoed zou berusten op den groo-
ten oogst, welke volgen zal op het hei-stel van
den natuurlijken toestand, en niot op de onge
lukkige en onzekere vruchten van den oorlog.
Alle generaals, alle soldaten aan het front,
verzekerde do kroonprins verder, betreuren de
vreeselijko noodzakelijkheid, welke hun is op
gelegd, terwijl hij verklaarde, dat allen veel
en veel liever alle aan het maken van het oor
logstuig bestede arbeidskrooht on kunde be
steed zouden ?.ien ann do bevordering van de
wetenschap cn don vooruitgang van de wereld.
De kroonprins betuigde daarna zijn spijt nog
een Kerstfeest in do loopgraven te moeten
doorbrengen.
Op do vraag van den correspondent of hij
-geen boodsgliap voor het Amerikaansche volk
had, verklaarde do kroonprins:
Ja, ik vrees van wel. Wij voelen n.l. dat uw
regeering niet geheel fair, niet geheel neutraal
is geweest. Ik begrijp volkomen, hoe en dat
is natuurlijk uw sympathieën gaan naar het
land, waaraan gij uw taal ontleent en met
welks literatuur, tooneelkunst en politieke ge
schiedenis gij hrt meest vertrouwd zi.it. Ik heb
zelf langen tijd in Engeland vertoefd; ik heb
er vele vrienden gehad cn hoop ze nog te heb
ben. Maar wij gevoelen, dat het verschil van
houding van do Amerikaansche rogerring ton
opzichte van Engeland en van Dnitschland aiet
is te verklaren alleen uit uw natuurlijke sym
pathieën. Neutrale regeeringen hebben verant
woordelijkheid en plichten, welke moeten gaan
boven de persoonlijke neigingen van hen, die
)p het oogenblik toevallig liet land besturen.
Wij gevoelen, dat uw neutrale verplichtingen
niet zijSi nagekomen in den geest van de hooge
verantwoordelijkheid, welke rust op neutrale
regeeringen. Zeker, gij protesteert legen Enge-
lands inmenging in uw handel, tegen Engelands
onderzoek van uw mails cn tegen zijn bemoei
ing mot uw binnenlnndsche aangelegenheden.
Maar die protostcn schijnen enkel maar pro
forma te geschieden. Zij beteekenen niets.
Wanneer wij echter ons genoodzaakt achten
door do cischen van dezen strijd op leven en
dood om maatregelen van zelfverdediging tc
nemen welke minder aangenaam zijn, dan
noemt gij ons barbaren. .Gij verontschuldigt
middeling reeds rijp is, maar elke besprekin
-iet neutralen te weigeren, kan zoowel word©
geschouwd als een teeken van geweld als vai
zwakheid. Aan do rede van minister LIovl
- .rge moet men niet to voel waarde hechte':;.
11 z:jn ten slotte alleen de eerste minister cu
munster van buitenlandsche zaken, dm het,
echt hebben voor de natie tc spreken, waar het
- e.d.ne dor bu.tenland.scho zaken geldt.
'«kö'. i G "!ar,din?"> d© woorden van den
n, aa?ha'ond over do rodo van Bri-
md en diens oorlogsdoel, merkt dan op dat de
'c,r l'orais j"»'-
n weuschen, waarbij intematio-
nale o\o,eenkomstcu do vrijheid der natiën be-
.n Engeland ook^r '3jad' dat wonschen we
liet nu ziS d?v gT1° 6taat®man8chap zal
n 'Jn' dl v«>rwaarden voor zulk ©en vrede
Indien «-heer do „Monll,. Gunrdkn" van
SteXriTt
arbeid was binnen zijn grenzen gelukkig - niets
den°vrode en do "Jn »g,e<Jijcn' dnn dat het
den rode en de vruchten van zijn arbeid gun-
Intusschen echter roemt de heer Haas de
beschouwing van dc „Manch. Guardian" als
een stem van de rede. „Voorloopig trekken we
S'S"n «ptMkicndo ,'onoius.ê»; nog
kïrhV Rugoland niet besloten, een lcvcns-
k.achtig en sterk Dnitschland t© erkennen Tc
etribl tc fng°IauJ" toon hpt d*-u brutalen
strijd togen het particulier eigendom begon
waarvan de gevolgen voor Europa misschien niet
mrichin regfen Zljn' Zi-n.°°rloS als een econo-
misehen oorlo» gekenmerktte veel gaan zich
zijne cn Franknjks verantwoordelijke mannen
te buiten aan bedreigingen en vemictigings-
denkbedden -dat alles moet er ons mee" doen
tekenen, dat bij onze vijanden het oogenblik
voor de overwegingen van de rede nog niet rijn
js. .Maar dit weten wij. dat de wil van do mil-"
uoenen in Europa, die niet spreken cn r.;ct
schrijven die stil strijdend en' arbeidend het
vaderland dienen, anders is dan de wil van do
weinigen, die zich aan luide woorden te buiten
gaan. Het uur komt, waarin de ware wil van
de volken sterker zal zijn dan do denkbeelden
van do staatsheden der Entente; maar dit is
de ernstige vraag, of hot niet to laat komt
voor de beschaving en de levensmogelijkheid
der volken van Europa."
Do Duitsche gezant.
De heer von Kuhlmann, aftredend diplo
matiek vertegenwoordiger van Duitschland
te 's-Gravenhage, is Vrijdagavond uit Ber
lijn teruggekeerd, echter thans nog slechts
voor enkele dagen ter regeling va_i particu
lier© aangelegenheden. Binnenkort vertrekt
hij weder naai; Duitschland,- maar komt dan
later, vermoedelijk in de tweede helft dezer
maand, nogmaals te 's-Graveuhagö, ten
einde alvorens definitief de Residentie to
verlaten, in verband met zijn bestemming
aan het hoofd der ambassade te Konstanti-
nopel, zijn officieele afscheidsbezoeken ten
Hove, en bij verschillende autoriteiten af te
:leggen.
Wijlen cudrrinister Talma.
De overleden oud-minister A. S. Talma be
hoorde met het lid der Tweede Kamer dr. W.
II. Nolens tot de mode-oprichters van de Inter
nationale Yeréeniging vcor wettelijke bescher
ming der Arbeiders. Van het jaar der oprich
ting (1901) tot aan zijn ministerschap heeft
de heer Talma als bestuurslid der Noderland-
scho Vcreeniging en als Regeeringsgcdelegeer-
do do tweejaarlijksche vergaderingen bijge
woond en daaraan daadwerkelijk deelgenomen.
Dr. Nolens deelt thans in de ,,N. Ven1. Ct."
een schrijven mede, door hem ontvangen van
het bureau der Internationale Veroeniging to
Bazel, waarin naar aanleiding van het over
lijden van den heer Talma hulde wordt gebracht
aan diens scherp vorstand, rijke ervaring en
opgewekte persoonlijkheid.
De onrust in Djambi.
Een. correspondent te Soerabaja aeint
ons
„De correspondent van de Locomotief in
Djambi beschouwt den resident van Djambi,
alles van Engelsche zijde, maar gij 6chijnt niet
in staat iets to gevoelen voor de omstandig
heden, welke "ons dwingen om alle hulpmidde
len tot het uiterste aan ie wenden voor do
verdediging van het vaderland tegen de vijan
den, die ons omringen en die trachten ons uit
to hongeren en ons nationaal bestaan te ver
nietigen.
"Wat beproeven onze vijanden te doen? Ik
vermoed, dat zij trachten ons te vernietigen
en uit te putten. Zij zullen noch in het een,
noch in het ander slagen. Waarschijnlijk ook
willen zij ons hier bezig houden, zoodat wij
geen troepen naar liet oostfront kunnen zen
den. Maar dit zijn duidelijk van elkaar afge
scheiden operaties. Ons oostfront heeft geen
hulp van ons noodig, evenmin als wij van her..
Dringt do nood, welnu, dan is het een quacstu
van enkele uren, de noodige versterkingen vau
het eene front naar het andere te werpo.
Onze vijanden daarentegen kunnen geen ti.
pen overbrengen tusschen het westen cn
oosten, uitgezonderd dan laDgs don langzau
en moeizamen weg van het zeetransport. IL
is een prachtig voordeel van onto centra'
positie, onze onkwetsbare positie.
En de nieuwe oorlogslccning? Ongetwijfeld
zal die uitstekend van stapel loopcn. Waarom
niet? Het Duitsche volk is eensgezind in het
besluit om den oorlog door to zetten tot lie
uiterste, ter verdediging van huis cn erf. IIc
is echter geen opoffering om geld uit den een:-
zak te nemen en het in den andere tc stokf
Er gaat weinig van ons geld naar het buite
laDd. De oorlog droogt onze bronnen niet i
zooals bij den vijand. Alles blijft binnen i
landsgrenzen.
Wij hebben allen genoeg van het blocdv.
gieten; wij verlangen allen naar vrede. En;
land is de mogendheid, welke verantwoordoli
is voor do voortzetting van dc hopeloozo pog.
om ons te verpletteren. In do twintigste e»1
van het Christendom zou men mogen vërwn.
hebben, dat de mensclihcid tot zekere rijpb
van denkon en handelen zou zijn gekonu
Een ieder die, zooals gij. gedurende veert
dagen dit schouwspel heeft gadegeslagen v
gruwelijke opofferingen van monschonlovoi
het onbegrijpelijk lijden,dat zoo totaal i
geenerlei verhouding staat met eenig bereik:
resultaat, moet zich daarbij afvragen of het
verstand niet deze wereld heeft verlaten.
