Vredesvooruitzichten,
Binnenland.
lederzaken.
larinezaken.
DE SOLDATE3XTCOPRAIVT van gondag £2^ September 1 O X 6
Het offensief der geallieerden in den Balkan is nu blijkbaar begonnen. Uit
bun legerplaats by Salon ik i zyu de Fransohen, Engelschen cn,'Serviërs opgetrokken
tegen de Bulgaren aan do Stroema en de Wrirdar. Saloniki is in de laatste maanden
een stad geworden, die haast iedereen kent en die we nog vaak zullen hooren
noemen. We geven hier een kijkje er van in vogelvlucht.
ROEMEHiË
OOSTENRIJK-HONGARfJE.
In Zevenburgen.
WEENEN. Ten zuiden van Petroseny
bezetten O.-TI., troepen ook de hoogten aan
weerszijden van den Vulkan-pas weder.
Bij Nagy Szeben (Hermaunstadt) en aan
- het Zevenburgsche oostfront alleen scher
mutselingen.
ITALIË.
Aan het Italiaansche front.
HOME. (Bericht van den opperbevel
hebber.) Op het Gardameer werden Ita-
iiaansche bewapende booten zonder, eeuig
succes door vijandelijke artillerie beschoten.
In de bergachtige zone tusschen Vanoi,
I Cismon en Astico zetten de Italianen hunne
aanvallen voort; deze werden echter .belem
merd door den zwaren "sneeuwval.
In den namiddag van 19 Sept. werd een
vijandelijke aanval op de noordelijke hel-
lingen van den Combricon afgeslagen.
Aau het Giulie-front werd de artillerie-
j actio Donderdag door de hevige regens ge
stoord.
In de zone van de hoogten ten oosten
van Görz bezette een Italiaansche afdeeliug
geheel onverachts een nieuwe stelling iu
de buurt van Santa Caterina.
Op den Karst werden vijandelijke groe
pen, die een onverhoedschen aanval wilden
doen op de Italiaansche stellingen op hoog
te 208 ten zuiden van Villanova met ver
liezen afgeslagen.
Aan de Isonzo.
'Aan het „Bérliner Tageblatt" wordt uit
het Oostenrijksche perskwartier geseind:
Terwijl in het ICrp-gebicd reeds de nieuwe
sneeuw ligt, is aau de Bencdcu-lsonzo het der
de Italiaansche leger van den hertog van Aos-
ta tot een nieuwen aanval overgegaan. Toen
de vijand, na de bezetting vaft 'Gcrz, door uit
putting zijn aanvallen opgaf, is do nieuwe
stellinglinie grondig versterkt. Beide partijen
hebben elkaar door handgranaten en nachtelijke
overrompelingen trachten te hinderen. Do stel
ling loopt van den Monte Santo en den Monte
Gabriele naar den Cronberg, daalt hier naar
liet Rozendal, waar de begroeide heuvels het
dal van Görz van de Aiso Vczza scheidden en
'bereikt over de lwschheuvela van dc Stara
Gora de Vertojtabach en den mond daarvan in
Wippach. Bij San Grado di Merna, waarom
thans hevig gevochten wordt, bereikt zij den
noordelijken rand van het plateau van Comen
ea loopt oostelijk van den Vallonapas over
Lokvica met de hoogte 220 naar het oude eind
punt aan de zeo in de buurt van de Tinave.
Aan het nieuwe offensief is eeu hevig artille
rievuur voorafgegaan, dat zich nu reeds tot
hij het Krn-gebied heeft uitgebreid. Het vulde
de pausen aan tusschen de verschillende aan
vallen, waarvoor de hertog van Aosta ycrsch»
divisies gebruikt. Met nieuwe divisies zijn ook
twee nieuwe commandanten, de luitenant-ge
neraal Mambretti en Piacentini aan het aan
valsfront gekomen, dat ternauwernood twintig
kilometerslang is. Na het alles vernielende
trommelvuur is het tot handgemeen gekomen
met handgranaten, strijdkolven en messen.
Bijzonder hevig is de worsteling geweest aan
den noordrand van het plateau. Vastberaden
hébben de Oostenrijksch-Hongaarsche troepen
hun stellingen verdedigd, duizenden vijanden
gedood en de rest naar het uitgangspunt terug
gejaagd.
Verder wordt geseind dd. 17 September:
De geweldige worsteling tusschen de legers
.van den generaal Borovic en van den hertog van
'Aosta duurt dag en nacht voort. De Italiaan
sche artillerie, door scheepskanonnen en ge
schut van het allerzwaarste kaliber aangevuld,
overstelpt zonder stormpauze de Oostenrijksch-
Hongaarsche stellingen in den Karst met vuur
en staal. In dit trommelvuur, waarvan do uit
werking door de rondvliegende steenen nog
wordt verhoogd, heeft de eerste verdedigings
linie zwaar te lijden, maar zoodra de storm-
colonnes in de stuk getrommelde stellingen
binnendringen, ontvangt, hen het vernietigende
snelvuur van de machinegeweren, die plotse-
1 ling uit holen en spelonken te voorschijn ko
men. De Hongaren van aartshertog Jozef wer-
1 pen zich op'den naderenden vijand om hem met
strijdkolven en messen te lijf te gaan. Ten
oosten van het Vallona-gebied en tusschen den
291 meter hocsgen heuvel van Lokvica en het
Doberdo-meer en de ten zuiden van het Do-
berdo-nieer gelegen Karstgroep sloegen onze
troepen na elkaar vele bestormingen af. Aan
een Karstkop alleen zeven Italiaansche regi-
inenten, die bijna geheel in de pan gehakt wer
den in het gordijnvuur en in het handgemeen.
Aan den noordrand van het plateau heeft de
vijand na zijn aanvankelijk succes hij San Gra
do di Merna opnieuw zeven bestormingen on
dernomen om flankeerend in den Karst binnen
te dringen. Dit is hem ten slotte na zeer zware
Terliezen mislukt.
De Paus licht ongesteld.
Volgens oen bericht van het „Zwitsersche
Tel. Inf." in het „Berl.'Tagebl." is de Paus
sedert c-enig© dagen e&nigszins ongesteld.
Hij lijdt aan koortsaanvallen, di© vermoe
delijk van tijdelijken aard zullen blijken tc
zijn" Zijn toestand is reeds wat heter dan
eenïg© dagen geleden.
De Paus over de vliegeraanvallen.
Uit Zwitserland wordt aan, naar ,,De Tijd"
bericht, de „Kölnisehe Volkszeitung" geseind
De patriarch van Venetië, die den Paus ge
regeld op de hoogte hield van de schade, door
do°v!iegers in Venetië aangericht, ontving van
Z. H. een schfijvcn, waarin deze zijn Ipcdwezon
te hennen geeft over de schade, die aan
eenïge kerken is toegebracht, maar tevens op
merkt, dat zijne vroeger aangeboden interven
tie door de Italiaansche regeerir.g is afgewezen.
Z. H. uit de hoop, dat spoedig de tot den
evangelist Marcus den patroon van Venetië
gerichte woorden van dn Heiland„Vrpd©
pij i ^Jancus'-^
In do Dobroedsja.
SOFIA. Officieel. Aan den Donau. be-,
schoot onz© artillerie met succes het station
van Turn Severin.
De slag in de lijn Merbaun-Monuk-Ara-
badsji-Kauardsja-Cobadin-Toezla werdJ
Woensdag met de grootste verbittering aan
weerskanten voortgezet. De vijand hield
stand in krachtig versterkt© stellingen.
Aan de Zwart© Zeekust heerscht rust.
BOECHAREST. (Communiqué van 20
Sept.) De Roemenen hobken hunnen terug
tocht ten zuiden van Petroseny gestaakt
en versterken zich daar thans.
Het hardnekkig gevecht in de Dobroedsja
duurt voort. De Russen en Roemenen
hebben alle vijandelijke aanvallen afgesla
gen en verscheiden tegenaanvallen gedaan.
BOECHAREST. Xoordelijk cn. noord
westelijk front: Gevechten in de< Caliman-
en Sjurghill-gebergten. De Roemenen
namen een officier en 136 man gevangen
en maakten een mitrailleur buit. Een
afdeeling is Oderhellen (SzekelyUdvar-
helly) binnengerukt.
In het Jiu-dal. beantwoordden de Roe
menen een aanval van den vijand.
Aan hei zuidelijk front: Kanounade tus
schen de batterijen van Zimnieea en Sistor.
•In de DobroedsjaDe veldslag, die den
3en September begon en tot den 6en
's -avonds voortdurend in hevigheid toe
nam, is den 7en (20en) September geëin
digd met de nederlaag van de vijandelijk©
troepen, bestaande uit Duitschers, Bulga
ren en Turken, di© terugtrokken naar het
zuiden. Op zijn terugtocht stak de vijand
dorpen in brand.
GR8EKENLAND.
De strijd in Macedonië,
BERLIJN. Officieel. Bij succesvolle aan
vallen der" Bulgaren bij Fiorina leden de
Fransche aanmerkelijk© verliezen. De Bul-
gaarsche cavalerie attaqueerde en verstrooi
de ten oosten van de stad wijkende vijan
delijke infanterie. Er werden talrijk© ge
vangenen gemaakt en ©enige mitrailleurs
veroverd
Aan het KaJmalchalan- en Moglenafrönt
werden verschillende aanvallen der Serviërs
afgeslagen.
LONDEN. "Wij vernemen, dat Donder
dag eeu telegram uit Saloniki, gedagtee-
kend 20 Sept., is ontvangen, waarin werdt
bericht, dat de Servische legers den aanval
op de Bulgaarsche stellingen aan den rech
teroever van de Brod voortzetten. Te vier
uur Woensdagmiddag was het gevecht nog
onbeslist.
Aan de Kajmaka-an maakten de Serviërs
twee Bulgaarsche mitrailleurs buit.
Men verwacht, dat de vijand aan dit
gedeelte van de Brod krachtigen tegenstand
za! bic-den, ten einde te voorkomen, dat het
Servische leger oprukt naar het dal van
Monastïr, met het doel de spoorwegverbin
ding tusschen Monastir en Prilep af te
snijden.
Griekenland en de geallieerden.
ATHENE. Poiitis, directeur-generaal
van buitenlandsch© zakjen, bezocht Don
derdagochtend den gezant van Groot-
Britannië, Elliott, en verzekerde hem,
dat het kabinet-Calogeropoulos slechts
een zakenkabinet is. Hij voegde hier
aan toe, dat zoo dit kabinet erkend zal
worden, de regeering bereid -is die minis
ters. die vóór zij eene portefeuille aanvaard
hadden, de' Entente aangevallen of opval
lend pro-Duitsche neigingen hadden, op te
offeren.
De Russische gezant, Demidoff, was bij
het gesprek tegenwoordig.
TURKIJE.
Een tunnel ender den Bosporus.
Er bestaat, volgens een bericht in het
„Nachrichtenblatf". bij de „Mitteleuro-
paische Orient-Handels-Union" plan om
een tunnel onder den Bosporus te bouwen.
Er was reeds lang sprake van een spoorweg
brug over den Bosporus, die 660 meter
lang zou moeten worden, en dus uiterst
kostbaar zou zijn; een tunnel zou gemakke
lijker te bouwen en minder kostbaar zijn.
De belanghebbenden bij de scheepvaart
op den Bosporus verzetten zich echter te
gen het plan om eene onderzeesche verbin
ding tusschen Europa en Azië tot stand te
brengen, daar deze hun groote schade zou
veroorzaken.
HiEXICO.
Carranza en Villa.
WASHINGTON. Duizend man van de
troepen van Carranza hadden zich aange
sloten bij Villa, toen deze Zaterdag j.l. een
aanval deed op Chihuahua (Mexico).
Hos er vrede zou kunnen komen.
Volgens een particulier telegram aan het
,,Berl. Tagebl." bevat dp „Neue Züricher
Zeit." een pacifistisch artikel van prins
Alexander zu Hohenlohe, getiteld „Europa's
Zelfmoord". De schrijver zegt daarin, dat de
oorlog slechts een algemeen Europoeech staats
bankroet kan ten gevolge hebben.
Dit moet verhinderd worden, doordien eenige
hooggeplaatste personen de oorlogvoerenden
bijtijds weten te bewegen cm vrede, te sluiten.
Hohenlohe doet oen beroep op pau6 Benedio
tus en op president "Wilson. Wilson zou do
munitiefabrieken in Amerika ©r -too moeten
brengen geen wapens of munitie meer naar
Europa te zenden. Dan zonden do geallieerden
geen strijdmiddelen meer hebben, om den oor
log tegen do centrale mogendheden voort to
zetten. Dezen zouden dan geen vijand meer
tegenover zich hobbcn en de oorlog zou dus van
zelf ophpuden.
Prins Hohenlohe is Tan mcening, dat zoo het
den Paus of Wilson mocht gelukken, vrede te
stichten, zij in do geschiedenis met grooter
roem vermeld zouden worden dan de grootste
oorlogshelden.
Grondwetsherziening.
In de Tweede Kamer heeft de voorzitter
medegedeeld, dat het iu zijn voornemen
ligt binnenkort voor t© stellen om na af
loop van het sectie-onderzoek van de Staats-
begrooting, ©en aanvang te maken met d©
behandeling in openbare vergadering van
de G rondiwetsherziening
Mi*. De Nerée van Babherich
Het lid van den Raad van State, mr, J.
P. R. M. de Nerée van Babberich is gister
middag op 66-jarigon leeftijd overleden,.
Verzameling Mesdag.
Men meldt ons dat de particuliere kunst
verzameling van wijlen den kunstschilder
H. W, Mesdag voor een zeer aanzienlijk be
drag is overgegaan iu handen van een com
binatie van koopers in Amerika. In dit ver
band vernemen wij nog dat het bedrag van
den aankoop, hoewel niet in de millioenen
loopende, hooger is dan het bedrag waar
voor de verzameling indertijd heb Rijk is
aangeboden.
Einde van den Zome7Üjd.
Een Zon-aanbiddend dankbaar lid der Maat
schappij van Nijverheid schreef in heb Tijd
schrift der Mij. van Nijverheid:
Wij geven den eigenaars van slingeruurwer
ken den raad op den avond van Zaterdag 30
September aanst. de klokken één uur stil- te
zetten. Dit is de eenvoudigste wijze om de
klok een uur terug te zetten, zooals is voorge
schreven bij het einde, van den officieelen
zomertijd; en dan -., tot weerziens?
Wie dankbaar is voor den genoten zomertijd
kan het ostra uur op den bewusten Zaterdag
avond benutten om daarvan blijkt© geven door
aan de Maatschappij van Nijverheid,- die het
eerst voor den zomertijd propaganda heeft ge-
mar.lrt een nieuw lid toe te voeren.
Het Algemeen Secretariaat onzer Maat
schappij te Haarlem (Paviljoen) zal deze her
innering aan -den zomertijd zeker gaarne
noteeren.
Woninghuren.
Naar Het Volk meldt, is door het Kamerlid
den heer Spiekman de volgende vraag gesteld
Ban den minister van Justitie:
„Is binnenkort te verwachten de indiening
van een wetsontwerp tot de beteugeling vaii
de willekeurige en herhaalde opdrijving der
woninghuren, waaraan in toenemende mate
een groot deel der. bevolking, niet slechts in de
grootste steden, doch ook op andere plaatsen,
onderworpen is, leidende tot ondragelijke ver
houdingen
Waling Dijkstra.
Leeuwarden hoeft een „Waling Dijkstra-dei"
gehouden, een dag, waarop voor dezen Toor
twee jaren ophoogen leefijd, 92 jaren, over
leden Friosrhen voikGschrijver een gedenktee-
ken is onthuld. Er is geen echte stoere Fries,
't zij van hoogen of lagen stand, die Waling
Dijkstra's naam en geschriften niet kent. En
hoevelen hebben hom niet gezien, hem gehoord 1
Waling' Dijkstra is wel do meest populaire
Friescne schrijver en dichter geweest, die niyt-
thuis bleef zitten in zijn kamer, maar onder
hot volk kwam, cn dit niet alleen door zijn
geschriften, maar ook door zijn voordrachten,
zijn taal in eere leerde houden. Talrijk zijn de
verhalen, do tooneelstukken. de verzen, die hij
voor het Friescho volk heeft geschreven; om
nog te zwijgen van het Friesche woordenboek,
waaraan hij tot kort vóór zijn dood heeft ge
werkt.
Geen wonder dan ook, dat verleden Woens
dag in de straten van Leeuwarden reeds vroeg
in den morgen een ongewone drukt© heerschtc.
Uit alle deelen van de provincie kwamen de
vereerders van den schrijver aan en do stad
was i getooid met vlaggen en zag er feestelijk
uit Tegen het middaguur verzamelde een
groot© menigte zich op het plantsoentje voor
het beursgebouw om van de onthulling van het
nog overdekte monument getuige te zijn. In
het beursgebouw hadden zich intussehen ver-
eenigd rar. M. P. D. Baron van Harinxma
thoe Slooten, kamerheer in buitengewonen
dienst-, als vertegenwoordiger van H. M. de
Koningin, de commissaris der Koningin in
Friesland, de waarn. burgemeester en het ge
meentebestuur van Leeuwarden, onderschei
dene autoriteiten, afgevaardigden van Frie
sche vereenigingen en genoodigden.
De plechtigheid ving aan met het gezang
van het Friesch Volkslied door het Ljouwter
Kritekoor, zooals liet eindigde met het zingen
van „De Fryske Tael door hetzelfde. Het
woord werd gevoerd door, den lieer S. v. d.
Burg, voorzitter van het „Selship for Fryske
tael en skriftenkennisse". Na de onthulling
sprak de waarn. burgemeester, die in dank hot
monument voor de stad aannam, terwijl een
zoon van Waling Dijkstra uit naam der familie
dank getuigde.
Het monument bestaat uit een op een voet
stuk staande vierkante granieten zuil van
ongeveer 41- M. hoogte, waarvan de zijvlak
ken een gemiddelde breedte hebben van on
geveer 55 c'.M. Aan de voorzijde is een me
daillon-borstbeeld van den dichter aange
bracht, vervaardigd door den' hekenden Frie-
schen beeldhouwer Pier Pander. Het geheel,
met het fraaie groen op den. achtergrond,
maakt, van de beurszijde gezien, een goed
effect.
Hoofdstuk VIII (Oorlog),
Aan Hoofdstuk VIII (Oorlog) van de in
gediende Staatsbegrooting 1917 ontleenen wij
het volgende:
De ontworpen bëgrboting is opgemaakt alsof
op 1 Januari 1917 liet leger weder op normale
vredessterkte is teruggebracht. Tevens zijn
geen gelden uitgetrokken voor datgene, waar
van reeds nu kan .worden gezegd, dat het in
1917 niet tot uitvoering zal komen. Daartoe
moet onder meer gerekend worden.: a. herha
lingsoefeningen der militie, b. herhalingsoefe
ningen der landweer, c. opkomst onder de wape
nen van reserve-personeeld. oefeningen in
grooter dan bataljonsverbande. oefeningsrei-
zenfkaderoefeningen op het terrein en cp
de kaart, waaraan bijzondere kosten verbonden
zijn; g. tactische cursussen voor kapiteins en
cursussen in den vestingoorlog.
Aanschaffing van modern vesting-geschut.
Aangezien de tijdsomstandigheden ook thans
nog niet veroorloven, voorstellen in te dienen
'met betrekking tot dc instelling van een
fonds voor de aanschaffing van geschut, zooals
in de Memorie van Toelichting op de begrooting
voor het dienstjaar 1916 in uitzicht is gesteld
is bij deze ontwerp-begrooting wederom reke-
nipg g^houdgn met de aanschaffing van .een
beperkt aantal vuurmonden op overeenkomsti
ge wijze als zulks is geschied bij da bcgrooting
van het loopende jnar.
Voorraden van patronen voor handvuurwa-
penen en van munitie voor do bereden artillerie
welk© reeds beschikbaar zijn of binnenkort be
schikbaar komen, zijn zoo groot, dat zooals da
toestand zich thans laat aanzien, voor de ver
meerdering van den voorraad geen gelden meer
behoeven te worden aangevraagd.
Luchtvaartorganisatie. Bij do samenstelling
der begrooting is rekening gehouden met de
nieuwe organisatie van het personeel der lucht-
vaortafdoeling. Deze reorganisatie was noodig
geworden door de uitbreiding welk© het mate
rieel, mede door liet overnemen van nog bruik
bare geïnterneerde vliegtuigen, heeft onder
ga au.
In verband met deze uitbreiding moesten ook
do kosten voor studiereizen, oefeningen enz.
hooger worden geraamd. De aanschaffing van
materieel moot als een minimum van jaarhjk-
scho vredcsannvulling worden beschouwd.
Motoral'doelmg. Op de begrooting voor het
dienstjaar 1916 werden gelden uitgetrokken tot
het in liet leven roepen van een autodienst.
Deze dienst is thans onder den naam van „Mo-
torafdeeling" in do v redes-organisatie van het
leger opgenomen.
Do begrooting is voor zooveel deze afdeeling
betreft naar denzelfden grondslag samenge
steld als dat ten vorigen jaro voor den auto-
dienst heb geval was.
Traktemen beregeling voor do onderofficieren
der Koninklijke marechaussee. Het komt wen-
ischelijk voor, de reeds vroeger voorgenomen
verbetering in de inkomsten van het onderoffi-
ierspersoneol der Koninklijk© Marechaussees
niet langer uit te stellen.
In overeenstemming met heb voorstel van den
inspecteur van het wapen zou de Min. v. Oor
log in het volgende jnar een regeling wensehen
in te voeren, waardoor naar gelang van de
aantallen dienstjaren en met inachtneming van
eischen van geschiktheid ah hulpofficier van
justitie en als commandant eoner brigade
een geleidelijke opklimming in bezoldiging ver
zekerd wordt en waardoor te gelijker tijd met
do belangen van, den dienst en met die van do
onderofficieren rekening gehouden wordt.
Die regeling waarvoor instemming van don
Minister v. Justitie verkregen werd zal een
meerdere uitgaaf vorderen van 27.000 per
jaar.
Militaire attachés. Het is van het grootst©
belang, dat ten aanzien der legers van de voor
naamst© der ons omringende Staten betrouw
bare gegevens worden verkregen. Door studia
uit boeken en tijdschriften alleen is zulks niet
volkomen te bereiken. Tal van zaken die tot het
verkrijgen van een juist, oordeel over een
vreemd leger onmisbaar zijn, kunnen slechts
hem duidelijk worden, die zjjn studie in vreemde
militair© omgeving ook door eigen waarneming
verricht en dat leger bij voortduring in het ka
der van het geheel© volksleven kan gadeslaan.
Het is om die reden, dat nagenoeg alle Sta
ten zich door aan hunn© gezantschappen ver
bonden militaire attachés laten inlichten.
Nederland stelde tot dusverre geen lu'htaiie
attachés bij de gezantschappen werkzaam. De
huidige oorlog heeft aangetoond, dat ons ci-ar-
docr belangrijke gegevens onthouden zyu ge-
hieven, die bij het uitbreken van een oorlog tus
schen naburen of waarin Nederland mocht"wor
den betrokken, van onschatbare waarde zijn.
Den militairen attaché wordt zelfs do gelegen
heid tot het gadeslaan van strijdende legers ge
boden, waardoor oorlogservaring, die anders
eerst na langen tijd door de vakliteratuur wordt
verbreid, reeds terstond ten nutte kan worden
gemaakt.
Reeds thans is het herhaaldelijk voorgekomen
dat van lessen uit den huldigen oorlog eerst na
langoren, tijd in ons leger partij kon worden
getrokken, omdat zij niot terstond bekend wer
den of hare waarde niet op deskundige wijze
wcrtl beoordeeld. Wordt dio toestand besten
digd, dan ligt daarin het gevaar, dat de tech
nische uitrusting van ons leger steeds bij'die
van andero legers ten achter zal blijven.
Teneinde onder de tegenwoordig© omstandig
heden «enigermate in do bestaande leemte te
voorzien, zijn aan enkele officieren tijdelijke
zendingen naar het buitenland opgedragen.
Doch, zooals boven roods werd betoogd, is
het evenzeer in vredestijd van het grootste be
lang, hij enkelo gezantschappen voortdurend
militaire attachés to plaatsen. Den gezant
zuilen deze attachés bij zijne beoordeeling
van do militair-politieko verhoudingen door
hunne deskundige adviezen diensten kunnen
bewijzen.
Het is daarom, dat op deze begrooting gel
den zijn uitgetrokken voor het plaatsen van
vast© militaire attachés te Parijs en te
Berlijn.
Aangezien dc. militaire attachés, hoewel spe
ciaal ten belioeve van het legerbestuur werk
zaam, aan dc gezantschappen zijn verhonden,
is het na overleg met den minister van buitgn-
landscko zaken, wcnschelijk gebleken de kosten
deels ten laste van de begrooting van het
Departement van Buitenlandsche Zaken, deels
ten laste van de oorlogsbegroot-ing te brengen.
De geldelijke positie der militaire attachés
zal zoodanig worden geregeld, dat. hunne in
komsten nagenoeg gelijk zijn aan die, welke de
de militaire attachés van de meest© der andero
met groote mogendheden ter plaatse genietan.
fSlot volgt.J
Uit dc Staatscourant.
Bij K, B. is benoemd, öij het res.-pers. der
lundm., bij liet wapen der inf., tot res?-2e-luii„
bij zijn tegeuw. korps, de vaandrig H. D. J.
S w a t e r s, van het l ie reg.
Bij K. B. zijn tijdelijk benoemd, bij het
ree.-pers der landm,, bij het wapen der inf.,
tot res.-luit.-koi., de gcp. luit.-kolonels der
inf. J. J. J. M. Oosterman en H. J.
van Bremen, beiden van het leger in Ned.-
Indië.
Verlof reserve-officieren.
In verband met de reeds vroeger geuite be
wering, dat weldra oen algemeen verlof zou
worden verleend aan reserve-officieren, die een
betrekking hebben, deelt ,de „Avp." mede,
dat daarvan geen sprake is, ook nooit sprake
is geweest. Wol zijn verschillende verloven
verleend, bijv. aan wie naar Indiö gingen e.a.
Deze verloven worden echter elk op zichzelf
behandeld. Zo worden verleend door den Mi
nister van Oorlog, gewoonlijk ha ingewonnen
advies bij den staf van den Opperbevelhebber,
en soms wel in afwijking van d;t advies. Maar
van een, algomccneu maatregel van dien aard
is althans op dit oogVnblik geen sprake.
Onderofficier-vlieger.
Bij Kon. besluit is, naar de „Avp." meldt,
bepaald, dat onderofficieren cn militairen be
noden dien rang, die bij do luclitvaartafdce-
ling iu opleiding zijn tot vlièger. een toelage
zullen gemeten van 50 cent per dag.
Met ingang van den datum, waarop zij in
het bezit komen van het brevet, vastgesteld
door do „Federation aeronautique internatio
nale", wordt deze toelage verhoogd tot f 1 per
dag, welke vorhoogine voortduurt tot den da
tum, waarop voldaan wordt aan de eischen,
•/es te ld vo"r het behalen van het militair brevet
voor vlieger.
Het t i-.ncnt zal alsdan bedragen:
Vaandrig-vlieger por iaar 1200, na 1 jaar
dienst als zoodanig 1400.
Sergeant-vlieger 1000, na 2 jaar dienst als
zoodanig 1100, na 4 jaar dienst 1200.
Tentoonstelling voor Oorlogsinvaliden.
Naar wij vernemen bestaat het voornemen
eerlang den dirigeeienden officier van gezond
heid 2o klasse dr. T. J. H. Snijders, toege
voegd aan don inspecteur v/d. Geneesk. Dienst,
en den officier van gezondheid le klasse L. v.
d. Steen van Ommeren, to Diisseldorf, een be
zoek; ie .doen brengen aan de tentoonstelling
betreffende de zorg voor do oorlogsinvaliden
(Kriegsfürsorge).
Do commissie zal waarschijnlijk vergezeld
worden door dr. F. Hyman:. geneeskundig
adviseur van het hoofdconiitc van het Neder-
landsche Rood© Kruis.
Nota van Inlichtingen.
In een nota van inlichtingen op het adres
van L. C. van den Dungen, reserve-sergeant
majoor bij het 35c bataljon landweer-infanterio
te Leerdam, betreffende financieel nadeel, ge
leden door zijne indoeling bij dc landweer in
plaats van bij den landstorm, zegt de Minister,
dat, aan liet ten adresso vermelde nadcelig
verschil oan inkomsten van 297.50 wei
nig waarde moet worden gehecht, en de
opsomming van hetgeen adressant verder
beweert aan schade te hebben geleden geheel
valt buiten do control© van den Minister. Van
de zijde van het Departement van Oorlog is
en wordt aan adressant toegekend waarop hij
naar recht en billijkheid aanspraak heeft.
Cadettenschool.
In „St.-Ct." 221 is opgenomen het Verslag
van het examen tot toeiating als cadet aan de
Cadettenschool in 1916.
Kapitein Vormoer.
Men seint uit Soera ba ja aan de „N. R. Ct."
Kapitein Vermeer, bekend door zijn oppose
tic ui do per» tegen den leger-commandant,
hooft rijn pensioen aangevraagd en vertrekt
naar Europa, waarschijnlijk iu het begin var
December.
Naar Ooat-lndië.
De kapitein dor genie O.-I. leger J. F. Beek
man, zaj 17 November e.k. met het s.s. „Ka
wi-' naar Ned.-Indië vertrekken.
Tot vaandrig benoemd.
De milicien-sergeant Th. Meur s van het
8e regiment infanterie is benoemd tot vaan
drig en overgeplaatst bij het 5e regiment
infanterie.
De reserve-sergeant H. G. Andrea
van het 6e regiment infanterie is benoemd tot
vaandrig als zoodanig overgeplaatst bij het
17o regiment infanterie, doch tot nader order
dienstdoende gesteld bij het reserve 23e regi
ment infanterie.
INDISCHE LEGER.
Ongehuwde personen cn weduwnaars zonder kin
deren, Nederlanders niet jonger dan 18 en niet ouder
dan 38 jaar, kunnen een zesjarige verbintenis bjj
genoemd Leger aangaan; handgeld f 400.
Gegadigden kunnen zich daartoe aanmelden,hat-
zjj bjj de Agenten voor den Kolonialen Militairen
Dienst te Amsterdam, I)en Haag, Rotterdam,
Venlo, Amersfoort, Breda, Zwolle, Groningen,
Hengele (G.), hetzy op het Gemeentehuishunner
woonplaats, alwaar bescheiden worden verstrekt
sn /risgp'd om naar Nymegen te reizen.
VrjjwiiJigers, Militie, Land weer plichtigen en
Landstormplichtigen, thans in militairen dienst,
kunnen voor zes Jaron overgaan of voor twee. drie of
4 Jaren worden godetacheerd, premie,;' 4G0.'— voor
zes Jaren en voor detacheering Voor den duur van
2. 3 of 4 Jaren, resp. 300.—, 400.— en 500.
Gehuwde onderofficieren met een klein gezin
kunnen voor 3 of 4 jaren worden gedetacheerd or
voor zes Jaren overgaan.
Om gedetachoord te worden, moet men 8$ maand
in dienst zjjn Aanmelding behoort te geschieden bij
den Compagnies-Commandant of cku> sergeant-
majoor', die dan wel voor hetoverigezal zorgdragen.
Handgeld en premie worden by definitieve aan
neming in hun geheel uitbetaald. Aanbrengpremie
voor burgers, dio nog niet hebben gediend ƒ10.en
voor hen die in dienst zjjn en geen rang bekleéden
20-—. Als aahbrenger kan ieder militair (geen
familielid zjjnde) optreden. (Adv.)
Kennisgevingen
voor
Verloving, Ondertrouw,
Geboorte, enz.
- Invitatiën, Dankbetuigingen, Menu's
Programma's, Balboekjes, Visitekaarten,
- Luxepapier, Artistiek Stempelwerk -
van Mantgem, Hofleverancier
Singel 562. hoek Vlj*«lstraat( Amii
Hoofdstuk VI (Marino).
Aan hoofdstuk VI (Marine) van de ïnge-
diendq Staatsbegrooting voor 1917 ontleenen
wij het volgende
Po rson eel.
De maatregelen welke in het belang van
het. personeel werden genomen, vonden voor
namelijk hun grond in de voortduring van dc
buitengewone tijdsomstandigheden. Iii verband
daarmede werd eene tijdelijke" regeling in het
leven geroepen voor vergoeding van verhuis
kosten bij overplaatsing, ten einde -tegemoet
te komen aan de bezwaren die in dezen tijd
aan het gezinsleven in den weg staan.
De lange duur der mobilisatie gaf aanleiding
tot herziening der toelagen, welko bij ver
blijf bulten de standplaats worden toegekend.
Voorschriften werden gemaakt strekkende om
aan vrouwen en kinderen van onderofficieren
en manschappen by overplaatsing van dezen
reiskosten naar do nieuwe standplaats te kun
nen vergoeden.
Ter bevordering van de aanneming van ma
trozen K. D. werd, nadat deze categorie van
vrijwilligers bij Koninklijk besluit was aan
gewezen om na het volbréngen van een dienst
verband van vijf jaren, bij ontslag uit den vrii-
willigen diénst, mode uit den militie- of land-
weerdienst te'worden ontslagen, do mogelijk
heid geopend om eene verbintenis to sluiten
van 31 jaar werkelijkcn en 14 jaar reserve-
dienst.
Van de aanwezigheid hier te lande van ge
ïnterneerde vreemde militairen, die op sport
en schermgebiod uitmunten, wordt gebruik ge
maakt voor onderricht op dat gebied aan het
personeel der zefemaclit. Over 't algemeen werd
voortgegaan met het op krachtige wijze be
vorderen van lichaamsoefoningde oprichting
van eene gymnastiek- cn sportschool voor de
marine te Willemsoord werkt mede in die
richting.'
Nieuwe aanbouw.
Op deze begrooting wórden fondsen uitge
trokken voorden bouw van een kruiser (2de
termijn) 3 millioen, en van drie onderzceboo-
ton (2de termijn) 3 millioen', waarover handelt
een suppletoirs mafine-begrootiug voor 1916;
den bouw van drie onderzeebooten van Neder
land (1st© termijn) f 600,000 en van een mijnen-
leggcr (1ste termijn) f 200,000.
Voorts do voortzetting van den bouw van:
twee kruioei's (I cn II) (3de termijn) 6,620,000;
vier onderzeebooten (K IV t/m VII) (3de ter
mijn) f 3,087,800; vier torpedobooten Z 1 t/m
1 (3de termijn) f 1,000,000; twee onderzeeboo
ten O 6 en 7 f 97,500 do voldoening van den
garantietermijn van: twee torpedobooten Z 5
en 6 ad 8200 en verstrekkingen f 8430two©
torpedo booten Z 7 en 8 f 8250 en verstrekkin
gen f 8500eindelijk voor een stel waarloozo
motoren voor een© onderzeeboot (1ste termijn)
1000, totaal f 17,623,250, waarvan uit de In
dische begrooting aan de middelen van Neder
land wordt uitgekeerd 7,853,900, zoodat ten
laste van de Staatsbegrooting blijft een bedrag
van 9,769,350.
Ten behoeve van de vloot in Nederland wordt
aangevraagd een bedrag van f 800,000 als 1ste
termijn voor den aanbouw van 3 or.derzeeboo-
ten en 1 mijneulegger.
Waaruit den thans woedenden oorlog zoo
duidelijk is gebleken, wolk ecu geducht wapen
de onderzeeboot is, vooral voor een© mogend
heid met beperkte strijdkrachten ter zee, is de
Minister van oordeel, dat niet gewacht mag
worden met versterking onzer onderzeevloot.
Dit klemt nog to meer, wanneer in aanmer
king wordt genomen, dat do K 1, die tot dus
verre in Nederland beschikbaar was, naar Oost-
Indiö is vertrokken, terwijl onderzeeboot I
ouderdomsgebreken begint te vertoonen.
De kosten worden in verband met de tegen
woordige omstandigheden geraamd ©r> ƒ1.000,^00
per stuk, waarvan als 1st© termijn voor elk©
boet n bedrag van f 21)0,000 wordt, aange
vraagd,
Naast de onderzeeboot moet aan verdediging
met behulp van mijnen groote waarde worden
toegekend, zooals ook reeds duidelijk door de
oorlogspraktijk is uitgewezen.
Reeds in tijd van vrede moet een voldoende'
aantal inijncnleggers aanwezig zijn om op het
eerste bericht de uoodige versperringen te kun
nen leggen.
Om aan dezen eisch te kunnen voldoen, ia
het noodig het aantal inijncnleggers uit te brei
den, en is dientengovolgo een 1st© termijn,
groot f 200,000, voor den bouw van ©en nieu
wen mijneulegger op deze begrooting gebracht.-
De totale kosten van dit vaartuig wefden
geraajnd op f 700,000.
Het schip zal hoofdzakelijk worden ingericht
als het goed voldoende type-Hydra.
Ten aanzien van de aanvraag ten behoeve
van den bouw van de torpedobooten Z 14 zij
het volgende medegedeeld
Hoezeer in de Memorie van Toelichting tob
de Marinebogrooting voor 1916 heb uitzicht
werd geopénd, dat met heb toestaan van een
bedrag van f 820,000 de bouw van de torpedo
booten Z 1i beëindigd zou zijn, is als gevolg
van do bijzondere tijdsomstandigheden de
bouw der booten dusdanig vertraagd, dat de.
noodzakelijkheid bleek om voor 1917 ©en bedrag
uit te trekken van f 1,000,000, ter voldoening
van de betalingstermijnen waarvoor op de be-
grooting van 1915 fonjjsen waten toegestaan.
Van het daarbij toegestaan krediet van
f 900,000 is thans slechts een bedrag van
307,090 voldaan.
Bedoelde vertragingen bestonden in het i©
laat opleveren der materialen door do Duitscne
Staalwerken en do Gietstr.alfabrieken; in de
moeilijkheden, welke do bouwmeesters onder
vonden bij het aanschaffen van gereedschap
pen en werktuigen voor het precieze en lichte
torpedobootwerk, waarop zii aanvankelijk niet
waren ingericht, on om personeel te verkrijgen
bekwaam vöor dit werk en dit personeel zich
te doen voegen naar do aanwijzingen van den
Duitschen opzichter van do Vulcan AVerko.
"Wat de turbines betreft, mocht liet pas na
langdurige onderhandelingen gelukken voor
het noodig© schoepeumateriaal contract af te
sluiten in Engeland en daarna liet do opleve
ring zooveel te wensehen, dat thans wel eeno
belangrijke partij is aan gevoegd, doch, gezien
het groot aantal verschillend© profielen, niet
bepaald kan worden gezegd hoeveel complet©
stellen voorhanden zijn.
Mitsdien kon ook door eeno langdurig© sta
king bij do Nederlandscho Scheepsbouw-Maat-
schappij, welke ,2 maanden vertraging veroor
zaakte, de eerste boot niet vóór in het tweed©
kwartaal van 1917 gereed komen. De andere
booten komen dus nog later.
Het eindcijfer voor 1917 is t© stellen op
35,725,791 tegen 23,085,377 voor 1916, zijn
de f 12,640,414 moor. -
Looasverhoogingen.
In aansluiting aan hetgeen in 1915 en 1916
ter verbetering van do positie van het perso
neel beamb'ten en werklieden bij 's ltijks wer
ven cn r.inritienio inrichtingen werd ^gedaan,
wordt thans voor dat doel zoodanig bedrog
aangevraagd, dat'dè looncn ongeveer 20 hoo-
znllen zijn dan zo vóór 1 Januari 1915 wa- 1
ren. Voor 1917 bedraagt dit 65,700.
Wanneer dezo gelden worden toegestaan zal
uitvoering kunnen worden gegeven aan hot be
paalde in het IHd© hoofdstuk der Verordenin
gen voor 's Rijks werven, dat beambten in den
regel bij betoonden ijver en bekwaamheid elk
jaar voor loonsverhooging kunnen worden voor-
godragen en dat aan werklieden voor meerde
ren ijver en bekwaamheid door den directeur
hoogerc werkloonen, verband houdend^ mot do
gemiddeldo weekloonen voor vaklieden A, B en
O en voor niei-vaklieden, kunnen worden toe
gekend.
Zweminrichting te.
Vv" i I 1 e in s o p r d.
De tegenwoordig© oorlog heeft de noodzake
lijkheid bewezen om elk zeeman volkomen ver-
roiswd met het water to maken cn de zoo bij
uitstek gezonde zwemsport gedurend© hot ge-
hcelo jaar te kunnen doen beoefenen, in ver
band waarmede thans csn bedrag van f 75000
is uitgetrokken bedoeld als eerste termijn voor
den bouw van een overdekt© zwem- en badin
richting waarvan de totaalkosten met inbe
grip van oen verbindingsbrug worden geraamd
op 150.000 op het terrein van 's Rijkswerf
aldaar.
Met het gemeentebestuur van den Helder cn
do Helderscli© afdeeling van de Xoord-Holland-
scho Vereeniging ,.Hct "Witte Kruis" zijn on
derhandelingen gaande om de badinrichting,
■welke zal worden ondergebracht in dat gedeelte
van het gebouw, dat door den eigenaardigen
bouw van zoodanige inrichting noodzakelijk zon
overblijven., aan de gemeente in exploitatie to 1
geven tegen een vergoeding in den vorm van
deels kosteloos, dééls tegen verminderden prijs
te leveren duinwater.
Werkplaatsen torpedo dienst té
W illomsoord.
De machinewerkplaatseu van den torpedo-
dienst aan de z.g. Maruixkade voldoen niet aan
zelfs zeer matige eischen, terwijl ze bovendien
zeer bouwvallig zijn. Een en ander maakt ver-
niewing met deée aan de eischen des tijds vol
doende outillage dringend noodig. Een bedrag
"an 28.500 wordt dringend' noodig geacht.
6 m e d e r ij. enz, te Willemsoord.
Het wordt gewenscht geacht het ge
heel© technisch© bedrijf van den onderzee
dienst iu één gebouw nabij do kazerne van
dezen tak van dienst te verecnigen,
waardoor het mogelijk wordt, zonder tus-
schenkomst van de werf, do kleine herstel
lingen t© doen verrichten, waardoor eene
spoedige behandeling verzekerd is. In dat ge
bouw zullen worden samengebracht eene kleine
smederij, cone machinewerkplaats met eenvou
dige draaibank, boormachine en werkbanken,
eon montagoplaats voor het opbergen van ge
demonteerde machinedeelen en eene timmer
manswerkplaats. Daarin zullen de vereischte
inrichtingen tot het vervoeren van zware ma
chinedeelen worden aangebracht.
Een bedrag van f 21,000 wordt daarvoor
noodig geacht.
Yerspermijnenmagazijn in Eet
Zuiderfrontier.
Ten ©inde tijdig maatregelen te nemen tot
berging van een aantal verspermijnen, waar
van d© aanschaffing op deze en volgende be-
grootineen is of zaï worden voorgesteld, wor
den fondsen aangevraagd tot een bedrag van
75,000 als eersten termijn voor den houw
van een of meer daartoe geschikt© magazij
nen, waarvan de totaalprijs op f 150,000 wordt
geraamd, met de vereischte inrichtingen tot
behandeling van het materieel ia het Zuider
frontier..
