No. 317.
Vrijdag 25 Augustus 1916
Orgaan voor Leger en Vloot.
Oorlogsnieuws^
Onder redactie van D. MANASSEN.
Be Oase,
DERDE JAARGANG.
DE SOLDATENCOURANT
REDACTIE EN ADMINISTRATIE PALESTRINAS'J'It. 10, AMSTERDAM.. ITT
BLAD VERSCHIJNT DRIEMAAL PER WEEK. I.OSSE NHMMEKS VOOR
MILITAIREN 1 CENT, VOORBURGERS i CENT. ABONNEMENT BIT VOORUIT
BETALING VOOR MILITAIREN 0.75, VOOR BURGERS/1.50 P, KWART AAL
Voor Adverteatic-n wende inca zich tot onze Admiui-.ialie, I'nlcstri
Amsterdam. Prys der Advertentie n per regel 00 cent. Voor Ingc.vj
deelingen op de tweede, derde en vierde pagina dubbel üvriei. lij
reductie.
in den Balkan.
Eet offensief is thans op een vierde front
in Europa geopend, n.l. in den Balkan.
Reeds sedert weken werd daar gevochten,
vooral aan en om het Doiran-meer,
aan de zuidoostpunt der vroegere Servische
grens. Doch de troepen der geallieerden
hebben aangevallen over een grooter front
langs het zuiden der Bulgaarsche grens, die
we op bovenstaande 'kaart zien geteekend.
Zij vinden eèhter totnogtoe in de Bulgaren
krachtige tegenstanders, doch de strijd
is hier nog maar in zijn begin, en de troe
pen der geallieerden zijn op dit strijdterrein
teruggeworpen. De gevechten hebben voor
al plaats ten zuiden van de Bulgaarsche
grens en hier zijn de Bulgaren reeds voor-
uitgedrongen tot aan de rivier de Stroema,
en zijn opgerukt tot Seres aan den rivier,
waarover de geallieerden zijn teruggewor
pen. De bekende plaats Demir Hissar is
reeds eenige dagen in 't bezit der Bulgaren.
De verspreiding van ons blad.
Onderdeelen, die met het toegezonden aan
tal Soldatencouranten niet toekomen, worden
verzocht een grooter aantal te willen aanvra
gen, opdat alle abonné's regelmatig een eigen
exemplaar kunnen bemachtigen.
Wij brengen in herinnering, dat troepen-
deelen, die soms door een of andere oorzaak
van ons blad verstoken zijn, slechts een aan
vraag tot ons te richten hebben om regelmatig,
driemaal per week, een pakket Soldatencouran
ten te ontvangen. Nergens mag ons „Orgaan
voor leger en vloot" ontbreken.
De toestand ie dan reuzenstrnd.
Heb offensief in den Balkan is dus be
gonnen. Voor het oogenblik is dit wel het
belangrijkste bericht. De Fransche bladen
juichen er over en beweren, dat hiermee
een- nieuwe faze in de geschiedenis van den
Balkan begint. Men voorziet met vertrou
wen den loop der gebeurtenissen en meent,
dat generaal Sarrail, de opperbevelhebber
der geallieerden, alle reden heeft om het
besté te verwachten van het 'leger te Salo-
niki, dat vrij is in zijn bewegingeh, beschikt
over belangrijke spoorlijnen en over een
ongestoorde verbinding ter zee. Sarrail
heeft, volgens de Fransche pers voldoende
troepen om Bulgarije de verdiende kastij
ding te geven. "Men berekent het aantal
zijner mannen op een half millioen vol
gens een Duitsch bericht tellen zij niet
meer dan een kwart millioen.
We staan nog slechts aan den aanvang
van den nieuwen strijd in den Balkan en
wat niet is, k-ah nog komen, maar voorloopig
zijn de Bulgaren nog aan de winnende
hand. De troepen der geallieerden trekken
nog geenszins Bulgarije of het vroegere
Servië in, maar de Bulgaren rukken op
Grieksch gebied ,voort. Zij doen dit, heeft
de Bulgaarsche regeering verklaard, niet
als vijanden der Grieken, maar als bestrij
ders der geallieerden, die zich te Salomki
hebben versterkt. Het Grieksche leger,
gedemobiliseerd, zooals men weet, vecht ook
niet mee. Griekenland heeft een zware
taak te verrichten, het moet lijdelijk toe
zien, dat de vroegere vijanden, de Bul-
gareu, het gebied bezetten, waarom vroeger
zoo hevig is gestreden. Weliswaar beloven
Vrij naar hei Engelsch.
2
Het was niet voordat hij het hek door was,
dat hij opmerkte wat 'n lief, aardig buiten
plaatsje hier lag, met zijn uitnoodigend entree,
zijn fraai slingerende grasranden enmooie
perken, waarin de bovalligsté bloemen bloeiden:
mosrozen en goudsbloemen, heliotroop en pa
pavers, irissen, phlox on zonnebloemen. De
cottage, groen geschilderd, mot helder witte
muren, scheen onzen jongen man uit to noodi-
gen. Zijn hart begon een oogenblik vlugger
te kloppen... „Het moeten beschaafde Tui
zijn", sprak hij zich moed in. Met die gedach
ten vervuld naderde hij langzaam den ingang
en waagde fietsten slotte aan te kloppen.
Geen 'geluid beantwoordde hem. Hij wachtte;
was op 't punt zijn kloppen to herhalen.
Toen opeens, wonder boven wonder, drong
en welluidende meisjesstem tot het door
„Blijf maar, Judith; hou' je niet op. 't Is
maar 'n man. Ik zal wel eens kijken!"
De deur ging open. Een meisje ze was in
't donkerblauw en de zon scheen hel op haar
blonde, in 't midden gescheiden haar stond
voor, de verbaasden Grim. Zij zag hom vrijmoe
dig aan» zij zag „maar 'n man", meer een
flinlcen, welgebonwden. breedgesohouderclen
man, met gebronsd gelaat en donker haar.
Toch merkte zij dadelijk, onder nl het ge-
"bronsdzijn van zijn uiterlijk, een dui
delijke bleekheid op. Zij zag hoe stoffig en
zij vermoedde hoe hongerig en vermoeid hij
Zij wilde iets zeggen, maar Grim sprak nog
het eerst
„Ik... ik... o, neem mij niet kwalijk. Maar
ik heb... het spijt mij werkelijk... ik was niet
juiat van plan hier to komen.,..;
zij het weer te zullen ontruimen, maar welke
overwinnaar gaat goedsschiks weer weg uit
het veroverde gebied, vooral wanneer men
vroeger er op gerekend heeft dit te be
zitten
En het Grieksche gebied tusschen de
rivier de Stroema en de Servisch-Bulgaar-
sche grens is reeds in handen der Bulgaren
gevallen. Want.de strijd wordt niet meer
alleen gevoerd aan de vroegere Servische
grens bij het Döiranmeer, maar ook ten
zuiden van de Bulgaarsche grens. Daar is
de Roepelpas reeds-lang door de Bulgaren
bezet, dezen zijn ook reeds in het bezit van
Demir Hissar en zij zijn zelfs doorgedron
gen tot Seres aan de Stroema, de troepen
der geallieerden terugdringende op den
anderen oever van deze rivier. Op deze
wijze tr.ekken de Bulgaren niet alleen aan
op Saloniki, maar ook op Kawalla, de
vroegere Turksche haven, die Bulgarije en
Griekenland elkaar betwistten, maar die in
het bezit van de Grieken kwam. Tot
Kawalla te Tcomen is ook' nu voor de Bul
garen zeker van veel belang, maar of zij
dan wel ooit weer die belangrijke haven
plaats zullen verlaten? Voor de Grieksche
regeering breken inderdaad moeilijke tijden
aan en er zullen velen in het land zijn, die
haar verwijten, dat zij nu de vruchten
plukt van haar besluiteloosheid.
Voorloopig valt er van den verderen gang
van den strijd in den Balkan niets te zeg
gen; er is zelfs geen voorspelling te doen,
die eenige waarde heeft, maar voorshands
zijn de Bulgaarsche telegrammen ware zege-
berichten. Zij spreken van terugdrijving
van den vijand, van bezetting van tal van
dorpen aan de Stroema, van de verstrooiing
eener Fransche brigade, van verder opruk
ken der Bulgaarsche troepen, van gevangen
genomen vijanden, o.a. van een geheele
compagnie in het dorp Gormitsjewo en van
veertig man elders. Met bloedige verliezen
is de vijand, in één woord, over het ge
heele front teruggeslagen. Maar... wij
staan eerst aan het begin van den strijd
in den Balkan.
Pp de groote oorlogsterreinen in 't westen
en 't oosten zijn de laatste dagen betrekke
lijk arm aan belangrijke gebeurtenissen ge
weest. Natuurlijk is er hardnekkig gevoch
ten en was het kanongebulder niet van de
lucht. "Van 't Westerfront vooral wordt
gewag gemaakt van hevige artillerie-actie.
Een klein succesje schijnt hier en daar ook
wel Behaald, zoo door de Frausclien ter
weerszijden van Clery, terwijl zij ten westen
„U was niet van plan hier te komen De
bevreemding, die zij toonde, scheen in belang
stelling over te gaan. „Maar dat is héél
merkwaardig. Dit is- de eenige cottage in de
heele omgeving."
„Ik... het spijt mij... u moet mij heusch
excuseeren... het is 'n misverstand. Maar, het
is vreemd, honger kan 'n mensch brutaal ma
ken... ik ontbeet vanmorgen om vijf uur... 'n
glas melk en 'n beschuit... en zoudt n me.kun
nen... zoudt u me willen zeggen waar ik hier
in de buurt wat te eten kan krijgen?..."
„Maar ik heb u al gezegd, dat dit de eenige
plaats in den lieëlen omtrek is", merkte zij
lachend op. „Natuurlijk zult u u moet mij
toestaan, dat ik iets voor u neerzet."
„O, maar...''
..Komt u toch binnen"glimlachte zij weer.
„Enne" zij nam den jongen man van het
hoofd tot de voeten op „u zult u wel eens
even willen opfrisschen eerst. Die wegen hier,
die stof
Nu wierp ook Grim een blik op zïin stoffige
kleeren, hij de Oxford-dandy, die hij te
voren was! Eten. water, 'n stoel om op Te
zitten, 'n meisje om eens mee te praten na al
de eenzaamheid van het hotelleven! Hij zou er
om kunnen smeeken, in elk geval, hij
hoopt er op.
„Als ilc u geen vreeselijken overlast aan
doe5...." begon hij.
„Overlast? Overlast? Geen kwestie van.
c„'t Is 'n buitenkansje", dacht ze; de stilte
had haar al zoo lang verveeld.) ..Gaat u maar
gerust mee. Hierheen!"
Zij trad terug, deed de deur wijd open.
Grim, die het niet noodig vond. langer tegen
te spartelen, ging hinnen .Zij bracht hem,
door de gang, jii een. lange, roodbotegelde
keuken.
..Judith, deze mijnheer'zal met mij koffie
drinken! .Qeef even 'n haitddQek, sis je wil."
van Estrées gedeélten van Duitsche loop
graven bezetten en gevangenen maakten.
Maar van het aantal dezer laatsten en de
uitgebreidheid der genomen loopgraven
wordt geen gewag gemaakt, wat vermoeden
doet, dat er geen groote getallen zijn op te
geven. De Engelsche telegrammen berich
ten wel van een vordering van 100 yards
en van 100 gevangenen bij Guillemont,
over 't geheel echter is de strijd hier in
de laatste dagen slap geweest; spreken d9
berichten van weerskanten van afgeslagen
aanvallen, van artillerie-actie, van inrich
ting van nieuwe stellingen voor de verdedi
ging. Bij Verdun geldt de strijd voorname
lijk Fleury, dat thans weer in handen der
Franschen is.
Van het Oosterfront valt eigenlijk nog
minder te vertellen. Toch is ook daar geens
zins de strijd verslapt, maar de resultaten
zijn blijkbaar van weinig beteekenis. Een
Russisch stafbericht spreekt van geheel
öngewijzigden toestand. Is dit de ge
wone verflauwing in den vooruitgang
der Russen, die nu en, dan, meestal vrij
regelmatig, optreedt, of merken we hier
reeds dep invloed van Hindenburg, die
tüafis ook den strijd in 't zuiden leidt?
't 'Is niet te zeggen, maar wel melden do
Russische berichten geene of weinig belang
rijke resultaten en spreken de Duitsche van
steeds afgeslagen aanvallen.
Ook aan het Italiaansche front is in de
laatste dagen niets belangrijks voorgevallen.
FRANKRIJK*
Van het Westelijk Oorlogsterrein,
Het Engelsch-Fransche offensief.
PARIJS. Officieel. Ten noorden van
de Somme artillerieactie op een groot
gedeelte van het front. De Fran
schen behaalden in den loop van Dins
dagnacht eenig voordeel aan den ingang
van Clery. In het booch, dror do Franschen
op 20 Aug.' veroverd ten zuiden van Guille
mont, maakten zij zich meester van twee
nieuwe kanonnen van 77 m.M-in het ge
heel zijn hier thans acht kanonnen ver
overd.
Ten zuiden van de Somme wisten de
Franschen door kleine operaties verschil
lende loor.gr&vengedeellcn té bezotten ben
zuidoosten van Estrée en ten costen van
Soyecourt. Zij maakten krijgsgevangenen.
Ten noordwesten van Soissons slaagde
een Fransch detachement in een overval op
een Duitsche loopgraaf op het Yingrepla-
teau. Op liet overige front verliep de nacht
kalm.
Maandag schoot een Fransche bestuurder
een Albatros neer. Deze viel bij Langue-
voison ten zuidoosten van Nesle te pletter.
Verder moesten vier Duitsche vliegers, op
korten afstand door Fransche aviateurs
aangevallen, ©en overhaaste vlucht nemen.
In den nacht van 21/22 Aug. wierp een
Fransch escadrille 79 bommen op de sta
tions en emplacementen van Vervicrs en
Noyon, het pompstation van Pont Eveque
en het station van Appilly. Groote branden
werden geconstateerd. Alle aviateurs keer
den behouden terug.
PARIJS. De dag van Dinsdag heeft zich
aan het Sommefront gekenmerkt door artil
lerievoorbereiding en, consolidatie der nieu
we stellingen. De Duitschers deden een he-
vigen aanval op Fleury, die echter ondanks
het gebruik van ontvlambare gassen vruch
teloos bleef.
Bij het begin van de zevende maand van
dan slag bij Verdun blijft deze vesting haar
rol nog spelen, en waaien de Fransche vlag
gen nog op de wallen. Noch de overstelpen
de .troepenmassa's, noch de buitengewoon
krachtige artillerie, kodden den geest dei-
verdedigers breken.
LONDEN. Veldmaarschalk Haig bericht:
„Wij kwamen een halve mijl vooruit aan
het fsont van Pozières.
Wij breidden onze aanwinsten in den
Leipzig-saillant uit, legden ons front tot
minder dan 1000 yards afstand van Thiep-
val vooruit en maakten nog 100 krijgsgevan
genen".
BERLIJN. Officieel. De strijd be
noorden .de Somme nam weer groote
Het jonge meisje pompte water, terwijl do
oude dienstmaagd verwonderd toezag.
„Hier hebt u 'n kom, zeep, alles wat u
noodig hebt."
Zij hield even op. keek hem aan, glimlachie
en maakte toen de opmerking:
„En uw haar 'n oogenblik!"
Voor Grim wat zeggen kon, was zij weg,
maar een halve minuut later keerde zij terug
met een paar ivoren borstels.
„Hier", zeide zij, ,en die is voor uw klee
ren. Nu hebt u alles. En als u klaar bent,
kom dan in de kamer rechts!"
„Dank u vriendelijk."
Grim's, stem (hii bracht juist het frissche
water n.an zijn gezicht en sprak, als 't ware,
door zijn handpalmen) deed zijn gastvrouw
lachen. Zij ging haar kamer binnen. Grim
ging door met zich te wasschen cn voelde de
oogen van de oude Judith op zich gericht;
blijkbaar was de plek hier voor deze gelegen
heid toegestaan, niaar was men niet gewend
ze voor dit doel te gebruiken.
Hij droogde zich af en bezag zich in den
ovalen koukenspiegel. Toen zocht hij de kamer
op, die hem aangewezen was, en stapte vrij
moedig binnen.
„Ik moet zeggen..."
„Wat zegt u Het meisje zag vragend op.
„Heeft u iets verloren, of..."
„O, neen. Niets bijzonders, maar het
pittige van het avontuur herstelde in Grim
weer de vrijmoedigheid uit zijn Oxford-tijd
,ik moet zeggen, vergeef mij mijn openhar
tigheid, wat 'n keurige, vriendelijke, smaak
volle kamer."
„Vindt u? Maar er is geen verschil tusschen
deze kamer cn vijfhonderd andere hier in Corn
wall. Het' is juist juist heel gewoon hier.
Net iets voor 'n artist".
„Ja. maar ik ken geen artisten. Ik heb er
nog nooit een .c
uitbreiding aan. Herhaalde Engelsche
aanvallen op de tusschen Thiepval en
Pozières vooruitgebogen linio werden afge
slagen doch de vooruitspringende hoek ging
verloren.
Ten N.O. van Pozières en bij het Fou-
reaux—bosch werden vijandelijke aanvallen
in ons vuur afgeslagen.
Verbitterde gevechten ontstonden bij het
dorp Guillemont, waarin de vijand binnen
drong;. Het Wurtemburgsche infanterie-
regiment Kaiser Wilhelm" sloeg echter
alle aanvallen af, en het dorp bleef in onze
hand.
Herhaalde ondernomingen der Franschen
tusschen Maurepas en Clery bleven zonder
succes.
Ten Z. van de Somm9 deden versche
Fransche troepen een aanval in den sector
Estrées-Soyecourtde daarbij verloren loop
graaf werd in een tegenaanval hernomen.
Een officier en 80 man werden daar gevan
gen genomen.
LONDEN. Haig bericht: „Tusschen Mar-
tinpuich en Bazentin veroverden wij weder
om honderd yard van de vijandelijke loop
graaf.
Ten zuiden van Guillemont deden wij met
succes aanvallen op de vijandelijke linies."
PARIJS. Artillerie-duels aan de beide
oevers van de Somme en in de streek van
Fleury.
De Franschen deden een onverhoedschen
aanval ten noorden van Maurepas en maak
ten daarbij gevangenen.
Duit3che leger-bevelen.
Men schrijft ons uit Zurich d.d. 19
Augustus
De Parijsche correspondent der „Basler
Nachr.die zeer goede verbinding heeft
met het Fransche hoofdkwartier, en dan
ook reeds meermalen interessante mededee-
lingen wist te doen over de naaste plannen
van de Fransche legers, kreeg dezer dagen
inzage van eenige Duitsche leger-bevelen,
bij het voortrukken der Franschen aan de
Somme in hun handen gevallen, en tot dus
verre nog niet gepubliceerd.
Armée-commando 2 vom 3.7.16.
Ia Nr. 575 (geheim).
Legerbevel
Van de overwinning der tweede armee hangt
de beslissing van dezen oorlog af. De slag
moet ondanks de tijdelijke overmacht van den
vijand aan artillerie door ons gewonnen wor
den. Groote terrein-verliezen, die wij op enkele
punten geleden hebben, zal het leger, nadat
reeds aanrukkende versterkingen aangekomen
zullen zijn, moeten heroveren. Hoofdzaak voor
het oogenblik is, de stellingen, die wij hebben
te behouden en door kleine tegen-aanvallen nog
to verbeteren. _Ik verbied het vrijwillig rui
men van stellingen. Elk troepen-aanvoerder
heeft de verantwoordelijkheid te zorgen, dat de
onwankelbare wil tot pal-staan aan eiken sol
daat worde ingeprent. Alleen over onze lijken
mag het den vijand mogelijk worden nog meer
voorwaarts te dringen.
Voor snelle voltooiing der voorste verdedi-
gings-linie, der sluit-stellingen achter vooruit
springende hoeken, en voor den aanleg van ach-
terwaartscho stellingen moet onmiddellijk ge
zorgd worden. Deze aehterwaarische stellingen
moeten steeds aangelegd worden op die zijde
dor hellingen, die van den vijand afgekeerd is,
en zij moeten docr dekkingen voor vijandelijke
vliegers onzichtbaar gemaakt worden.
Ik verzoek den troepen-commandanten met
nadruk orde te houden ook achter het front.
Get. VON BELOW.
35 I n f. D i v. v o m 5. 7. 1916.
1504 geheim.
Zoover de gebeurtenissen zich laten overzien,
heeft de vijand zijn succes tegenover de 121
lnf. Div. daaraan te dankén, dat onze infan
terie in de voorste gelederen veel te dicht was
opgesteld, en daardoor in het teommelvuur
zeer groote verliezen leed. De reserve-troepen,
die ter versterking aangevoerd werden, lagen
op te grooten afstand, leden daardoor insgelijks
groote verliezen bij het oprukken, zoodat zij
te laat en zonder voldoende kracht op de be
dreigde punten aankwamen.
Het koiul er vooral op aan, de infanterie
zoo op te stellen, dat de vijand het vuur zijner
zware artillerie over een zoo groot mogelijke
oppervlakte moet versplinteren, en tevens de
opstelling zoo te formeeren, dat reserve snel
kan worden aangevoerd.
In een gunstige combinatie van deze twee
elkander tegenovergestelde methoden bestaat
de kunst der bevelvoering. Het geheele loop
,.Nog nooit ee-n ontmoet?"
Nooit. U moet weten, ik ben wat u mis-
sohien zoudt noemen een Philistijn. Ik heb mijn
heele leven in een voorstad gewoond om zoo
te zeggen eennegorij ik heb altijd maar
aan sport gedaan. En ons spoeiclubje, te Ox
ford
..Oxford? O. natuurlijk, daar komt u van
daan U komt er regelrecht vandaan, niet?"
Zij glimlachte, uitdagend en als opgetogen.
Grim daarentegen voelde zich om bepaalde
reden min of meer gepiqueerd.
„Ik ben al een jaar hier", weerde hij af. „En
u bent zeker pas van deze of gene lioogere.
burgerschool af?-."
Ook zij scheen min of meer onaangenaam
gestemd door die vraag en bloosde. „Daarna
ben ik op een schilderschool geweest. En nu
heeft mijn vader deze cottage voor mij ge
huurd on hier werk ik hard voor mijzelf. En
u?... Predikant worden, waarschijnlijk? Maar
u nog niet beroepen?..."
Lachend brak zij zelf hare vragen af.
..Predikant? Geen haar op m'n hoofd heeft
er ooit om gedacht. H-: ben rijksambtenaar".
Onwillekeurig haalde hij zijn wandelkaart te
voorschijn.
O. ik begrijp... Bij de Staf kaarten ma
ken hoe interessant!"
Grim aarzelde. Het meisje scheen op de be
vestiging van haar vermoeden te wachten Op
dit oogenblik echter eing de deur open. Judith,
de oude dienstmaagd, bracht het ontbijt bin
nen. De gastvrouw stond op om haar te hel
pen. Ook Grim rees op. De t.afel was eenvoudig,
maar welvoorzien. Er was tong en geroosterd
brood en boter; er was aardbeienjam en room
kaas. F.n thee in een grooten pot. van blauw
aardewerk.
Grim sprak weinig ;zijn sastvronw had hem
verzocht toe te tasten en hii at en dronk. Glim
lachend en zwijgend zag zij pr bij toe.
graven-systeem met al zijn stellingen moet
daaraan dienstbaar gemaakt worden. Hot ia
in enkele gevechten voorgekomen, dat ingeslo
ten afde'-lingen zich overgaven. Dit is echter
in een positieoorlog 6teeds verkeerd, wijl dc
vijand bij een dergelijke omsingelings-manoeu-
vre gedwongen is zijn flanken aan het vuur on
zer andere afdeeiingen bloot to stollen.
Got. VON HAHN.
ENGELAND.
Diamanten verbeurd verklaard,
De politierechter van Bow Street Police
Court heeft de confiscatie gelast van eene
partij diamanten, ter waarde van 180
en per post aan Simon Stern te Londen
van Nederland uit gezonden. Bij de ver
zonding was de door de Engelsche overheid
voorgeschreven weg niet gevolgd en de cen
sor had het pakket geopend en aan de
douane-autoriteiten overhandigd.
Volgens het vonnis achtte de rechter het
niet bewezen, dat d© diamanten niet uit
vijandelijke landen afkomstig zijn. Hij
veroordeelde den heer Stern bovendien tot
betaling der kosten ten bedrage van 20.
Vreemdelingen in het Engelsche leger.
Volgens een nieuwe instructie mogen vreem
delingen van Russische nationaliteit in het
Engelsche leger worden opgenomen, mits goed
gekeurd door een geneeskundigen raad. Het
totale aantal der aldus aangeworvenen mag,
te zarnen met dat der overige vreemdelingen
niet meer dan 20 van do sterkte van ieder
corps bedragen. Het percentage dier vreemde
lingen in de afzonderlijke afdeeiingen mag
echter wel grooter zijn.
Vragen en antwoorden in het Lagerhuis.
Op eene vraag van den arbeiders-af ge-
vaardigde Snowden, of de regeering de wen-
schelijkheid overwoog om den militairen
leeftijdsgrens tot 45 jaren te verlengen,
antwoordde minister Asquith, dat hierover
thans niet gedacht wordt.
Dezelfde afgevaardigde vroeg of de regoe-
ring wilde mededeelen, hoeveel mannen tot
einde Juli van dit jaar bij het leger waren
ingelijfd. Lloyd Georgo achtte het onge-
wenscht daarop te antwoorden, wat aan
Snowden de opmerking ontlokte, dat in
dertijd toch in het Lagerhuis de getallen
zijn genoemd, waarop dat aantal begroot
werd.
Llcryd George antwoordde: „Ik verneem,
dat de recruteeringscijfers nooit bekend zijn
gemaakt. Ik kan alleen zeggen, dat het mij
zeer verheugen zou, als er eenige verklaring
werd afgelegd omtrent Duitsche cijfers."
DUITSCHLAND.
D* toestand.
„Het Volk" was ia de gelegenheid een Hol
lander te spreken, die sedert het begin van
den oorlog in Duitsch land gewoond heeft.
Met geringschattend schouderophalen beje
gende de zegsman de bewering dat er volstrekt
geen hongersnood in Duitschland heerscht. Alö
dat, wat er nu daar gaande is, geen honger
snood is. zeide hij, ja, wanneer zou men dan
eigenlijk wel van hongersnood moeten spreken.
Het is eenvoudig verschrikkelijk, zooals de ve-
stand is en daarom ben ik dan ook weggegaan,
ik kon bet er eenvoudig niet langer uithouden.
Ik ben het behoorlijk eten zoozeer ontwend, cat
ik, nu ik weer in Holland terug ben, deente
langzaam-aan beginnen kan wat meer te c.en,
omdat mijn maag behoorlijke hoeveelheden voed
toebereid krachtig voedsel, nog niet zou ver
dragen. En opze landgenoot vertelde ons, dat i
hij den laatsten tijd van 147 pond tot 126 vond
was afgevallen, welk laatste gewicht mot
iemand van zijn lengte, een eind boven de mid
delmaat, zeker veel te weinig is. Terwijl hij er
vroeger steeds flink uitzag, las men hem thans
de ondervoeding uit de ingevallen kaken ■■■n de
holle oogen.
Trouwens, zei hij, men behoeft maar in
Duitschland rend te kijken, om hetzelfde te
zien. Vooral de kinderen zien er erbarmelijk
uit. Hetzelfde groezelige uitzicht van n itr-
voeding, dat anders alleen de kinderen uit de
ellendigste achterbuurten hebben, vertoont
thans de overgroot© meerderheid der kinderen
uit de arbeidersklasse. Dat is trouwens i'<-en
wonder, want men krijgt- eenvoudig op verre na-
niet genoeg te eten. Ik zelf bijv. was altijd
reeds Donderdags door mijn wekelijksche >rood-
kaart, die nog tot Maandag strekken moest.
Vrijdag, Zaterdag en Zondag at ik dan ge.-n
brood. Maar wat dan te eten 5 Ja, ik ging d..n
maar uit mijn buitenwijk de stad in en at daar
wat in een restauratie- Maar wat voor kost
was dat dan Voor mijn Mark 1.20 of 1.30kr-.
ik bijv. e«n oinbestcmbaar visthgerechtje ;<•©-
>©Ls wat rnon hier oen viach kroket je zou' roe
men. wat kool (maar on gestoofd, omdat er
boter of vet voor beschikbaar is, dus haast on
genietbaar) en een paar aiirdapjH Ion. In 1
is het net zoo. Eiken dag, nl* ik om twaalf nr
gegeten had en om twee uur w<or aan fcêt
1,1 °rk grng. had ik al Hoer honger, 'a Middag!
was dan ook het werken eon kwelling. Men ge
voelt zich mat en slap. vooral in dc polsen en
do enkels, en heeft een algeheel gevoel van
lusteloosheid, dat maar niet wijken wil.
Of do zwaarste maanden achter den rug zijn
cn het leed thans voor een groot deel geleden
is.' Integendeel wordt 't hoo langer hoe erger.
Men hooft het toch ook in de k anten kunnen
lezen, dat in Berlijn do wokclijkscho hoeveel
heid boter per persoon op 00 grnrn gebracht
is. Het was ©ent 12-5 grarn, toen 1(f) gram,
later 90, nu 00. Bij die GO gram boter krijgt
mon dan nog por weok 30grain margarine, i<-t*
meer dan een kwart ons dus, net genoog om
eenmaal een stoofschoteltje iets smakelijker te
maken. En dat men die gering* hoeveelheden
„krijgt" is ooit nog hooi dikwijls maar bij ma
nier van sproken. Het is het maximum wmrop
men recht heelt, maar men moet het dan nog
maar zien te bemachtigen. Do vrouwen loopen
zoowat den licelcn dag langs do straat om in-
koopen to doen, staan uren lang voor de win
kels in de rij en komen dan nog vaak platzak
thuis, omdat alles uitverkocht is En wat voor
eten krijgt mm aan nog vaak Zoogenaamde
marmelade die met« is dan bictonpulp met wn
kleurtje en een smaakje. Kaas die stinkt en
vervloeit zoo bedorven i-. zij. Aardappelen, di<>
door de onverantwoordelijke regeling van het
Rijkslevensmiddelen bureau van Batocki op hooji
van hooger winst, te vroeg uit den grond zijn
gehaald cn oneetbaar, bedorven zijn. Worst die
bestaat uit bloed met meel en gemalen knurf
f kraakbeen). Verval&chingrn van leven sniiddo-
len hebben op groote schaal plaats. Men weet
waarlijk niefc meer wat te eten
Geen hongersnood? Het is allaDg zei fa zoo
ver gekomen, dat er zelfs aan het front door
de soldaten honger geleden wordt. Een militair,
die van Verdlm kwam. deelde mi; mede, dat,
terwijl men vroeger eens om de vier dagen cn
kommier.brood kreeg, men er thans een om de
zestien dagen krijgt, benevens eenige scheeps
beschuiten en een blikje vlecach. Het vlocxeh
moet natuurlijk spoedig na het openen van het
blikje opgegeten worden, omdat het anders be
derft en in de tweed© helft der zestien dagen
zit men dan dag aan dag op het r.neethanr-
drooggeworden brood to knabbelen bij gebrek
aan wat anders.
Geen hongersnood? In Berlijn krijg*, men 200
gram vleesoh per week, in de voorsteden 150 k
160 gram, worst inbegrepen. Wio het andere ge
wend i«, kan daar niet tegen, roorrl omdat hij
haast geen vet en ooter binnenkrijgt. Het ia
waar, in de volkskeukens en aan de „gtilascb-
kanonen" (d© rondrijdende keukens) kan mert
goed. zij het aan eentonnig, saai eten krijgen.
Maar knevelen kunnen daaryan profitoeren Do
huisvrouw kan er niet op wachten, totdat er
toevallig eens «oo'n rijdende keuken voorhij
haar huis komt. F.n de volkskeuken is voor de
overgroot© meerderheid veel te ver van hun wo
ning gelegen om er iets aan te hebben. Trou
wens, volstrekt niet alle openbare keukens zijn
goed. Men heeft er drie soorten voor de drie
rangen der Pruisisch© menschheid: volkskeu
kens, middenstardikeukens en heambtonkeu-
kens. De eerst© cn de laatst© zijn goed; de
tweede zoo belachelijk slecht, dat do bezoekers
elkaar zitten aan t© kijken en het ten slotte
maar het beste vinden om spottend weer heen
te gaan, zulko kleine beetjes slecht eten wor
den daar opgediend.
Geen hongersnood Den hongersnood herkent
men ook aan de prijzen. Welnu, een pond mise
rabele marmelade, wat men in ons land nog niet
eens buishoudjam zou durven noemen, koxt
mark 1.20, dus 72 cent. Een pond aal kost 6
mark dus 3.60. Een ei kost 34 k 36 pfenning
(20 a 22 cent), een gemeente-ei weliswaar 22
pf., maar do winkelier zegt al heel gauw, dat.
•lie op zijn en verkoopt z© dan verder voor
36 pfenning. Voor een nad betaalt men maar
30 pfenning, maar voor het stuk zeep, dat men
er toch bij noodig heeft, 85 pf. en dio zeep ia
dan nog van een kwaliteit, dat men ze niet
even in het water moet laton liggen, of ze is
opgelost.
In do koffiehuizen is ook al alles zoo ontzet
tend duur. Aan de brouwerijen krijgt men voor
40 pfenning 4/10 liter bier, maar ia do cafó'a
betaalt men voor 3,TI' liter. 70 pf. Een kop koffia
kost 50 pfg. (30 cent)daarbij krijgt men dan
geen suiker, maar saccharine, hetzij in ta-bot-
jrs. hetzij opgelo.-t in water in een kannetje; in
plaats van melk krijgt men ook veelal een
blauwachtig goedje, dat in water opgelost
zgn. „Milch-fix", iets als gedroogd© melk is.
Tot troost hangt men nu overal voor do siga
renwinkels de illustratie-plaatjes van aö
Nederlandscho aardappel-opstootjes op, opdat
„Nog wat tong?" vroeg zij nu. Zij had er
hom driemaal van bediend.
„Neen, dank u-wel! Maar als ik mag, dan
wat jam en wat kaas".
„Gued zoo, daar is het voor. Goed© kaas,
vindt u niet? U hebt xoc-h geen afkeer van
roomkaas? U zoudt het kunnen krijgen als u
lang in Cornwall is. Nog thee?... u moet nog
dorst hebben, u hebt zooveel stof onderweg
opgedaan."
Zij hield de hand pitnoodigend aan den thee
pot.
„O graag. dank u". Grim kon het ïc-rt
helpen dat hij sprak met den mond vol. Nog
nooit had een ontbijt hem zoo gesmaakt Bij
den vijfden aanval op zijn maag schudde hij
verontschuldigend het hoofd.
„Neen, nu dank ik u voor méér, heusch
niet. Het l.eeffc mij voortreffelijk gesmaakt. En
ik moét het u zesgen u heeft... u heeft mij
het leven gered!"
„Heb. ik heusch?"
Zij lachte betooverend. Zoo althans vond
Grim. di© zich nu meer den tijd gunde haar
aan te zien en op te nemen.
„Ik neem aan", voegd© zij er vrooTjjk aan
toe, „neen, ik twiifel or niet aan. of het is een
leven dat het redden waard is!"
„Zou liet" vroeg hii En toen nederig op
zijn manier, maar tegel:;k ook weer stoutmoe
dig. merkt© hij op: .".Waard... waard! Ik denk
van niet. Niet hnJf zooveel als hot tiwe.
..Het mijne! Tk ben niemand van nut. Ten
minste tot nog toe."
..Ah"! Voor Grim. de onbeschaafde Philis
tijn, was het kunstenaarsleven een leven vol
glans en verbinding. ..Maar vergeet de toe
komst niet U kunt beroemd wordenIk heb
een grenzenloojien eerbied voor kunstenaars. Ik
wou dat ik ook kon schilderen".
„Waarlijk U zei. dat u nog nooit een kunste
naar ontmoet had I"
aajtr jk gou tocb^wël graag^A
TJ verfoeit ze, bedoelt u. Het is onuitstaan
baar volk.'*"
„Onuitstaanbaar?"
..Ja. niets minder. Werkelijk en waarachtig:
on uitstaan baar
„Maar..."
Grim kon niet uitspreken. De woorden ont-,
braken hem. Het meisje haastte zich haar mee-
j ning toe te lichten.
„Ik bedoel niet dc gróóte schilders of dio
n ooi werk leveren cn het ook kwijtraken. Ik
>edoel al de overigenal die lui die iets uii-
-. ..eren zonder den minsten aanleg ie hebben*
j En dat is drie kwart gedeelte. En d© leerlingen,
i dc studenten o, de studenten! Die lui, dio
s- - bume citeeren en die spreken' van „heer-
Ijk ondergaan" cn die den zelfmoordverhew-
I jben het laatst© ding dat- z:j zullen doen
1 en die u de hand kussen en gekleed gaan in
I een soort liverei en werk inaken dat niemand
gebruiken kan..."
I „Zooals do jongens op school, die zulke kra-
I x:g© voetballers zijn in het cricket-seizoen ea
omgekeerd..."
i Zij knikte, omdat hij door zijn voorbeeld haar
I bleek t© begrijpen en vervolgde
„Ja, cn die boomen over socialisme omdat
zij nooit slagen eu geen moéd hebben om to
i slagen..."
1 k heb dat soort te Oxord ook leeren ken
nen". viel Grim in; „zij brengen nooit iots
iot srand".
„Nu, en mislukken ligt niet in mijn bedoe-
l lhig. daarom hen ik heengegaan. Ik heb ge-
leerd wat de Schildersschool mij leeren kon
c~k nu heb ik mij hier neergezet om te werken.
Vader hij is veel tg goed voor mij. hij vcr-
afgoodt me huurde dit buitent' en hier zit
ik nu
(W&rdt vervolgt}.)