s«ard,t ™**"k
SSHFslSös-^
Oorlogsnieuws.
3Jond[erd.ag:
SEÖS^SÏk*
het^r'rieVyS^Srrur, in
sis tórsü»-
De
van een kraftr.-
De Belgische Koningin in ie loopgraven.
men mijnen graaft.
wonderen van
13 E! SOLDATENCOURANT xr«a,n
Jum
A €5
.ch™ vprSad°ring uordfc voor con half uur Ee.
scnoist on daarna hervat.
zet^iinXiitcsho" Minister van Oorlog,
alto. I I. ,voor5 03 "gt: Mynli.er do Voor-
fflttei By het beantwoorden van al hetgeen
dien', f .1C"stvn,^ van dea geneeskundigen
Jen* a a het .nulde,a gebracht, bon ik mij%
Ik »lf bon mot dobot aan do Órganioatio
s die Bodort tal van doconma Iwstnat. Ik bon
korti na mijn optmlon nl, Miniotor mode over
vallen door do mobilisatie, on voor eon rooroa-
ïóro. J" °nivangri,j\ als die van don
nAdo'ffif, 7 trnc,h'en metlo to helpen
om do balans op to makyn en wanneer :k tegon-
in »'Uko daarop gebracht
r-tin, zoowel ,n de Kamer als in do,pers. maner-
te!™ nf i f"'S" JiTOl,tl,M'vn Zal atollen, dan
hoop lie dat men n.met zal toevoegen dat ik
fouten w,vergoelijken.
Myn streven is oen koe een koo en een paard
l ConweïMmM' dM °n' de 2aak
do^irr"" t "".M ghhool van den arbeid van
■Ion geneeskundigen dienst to overzien, stel ik er
prijs op om eerst enkele zaken rots nader to he-
vXTT' dJ°r somm'K« geachte nfgo-
VMrdigdon ter sprake,zijn gebracht,
os w r lk ln do eerste plaats tot den
geaehten afgevaardigde nit Snoek, want en
ik ducht geen tegen:praalt als ,k dit zeg zoo
iemand in dezo vergadering zirh bevoegd mag
rekenen om over dit onderwerp een oordeel
te rellen, dan is het zeker wel do beer Scheurer
aangezien llij deskundige ia. Do geachte afgm
vaardigde heeft enkele gevallen tor sprake ge
bracht. Hij heeft daarbij gezegd, dat hii scheen
zon moeten optreden en dat hij'een incisie zóS
moeten maken, ten einde de kwaal primair te
Kunnen genezen.
Hij heeft in de eerste plaats bet geval van den
jongen Bosch van Oud-Amelisweert be
sproken. Ik ben gelukkig in de gelegen-
ju scw.eesfc <?m ook mijnerzijds, nadat
d« geachte afgevaardigde de zaak be
sproken had, dit geval aan een nader
onderzoek te onderwerpen. Ik 'acht dit geluk
kig omdat het vaak gobeurt dat aan den Mi
nister hier zaken worden meedegeöceld, waar-
JJmÊL'IP°utee niot ,^'ari «verzien, omdat hij
er mede wordt overvallen. Waar het nu een
Inloot 15 i k de Seac,,t0 afgevaardigde
ae zaak ter sprake bracht, heb ik die geleden-
held wel gehad. Ik heb bij mij ontboden 'den
Jmh d 2 S"™1 beha°<ieW heeft en ik
jï„ f„ ?r Mn cn!stiS onderhoud gehad met
Ik JTT- V°? de»S«'«»kun<i.6en dienst.
S.ri2?k-£rtracht T licht °J> «tek«s bij
twee medici van mijn kennissen, omdat ik als
Sn t™iri i°° 1Udn'k fousebto te ontv.n'-
g n. Toen ik den arts, die een leserve-offieier
2n «iZ,ondlui,tI '3. praktizeerend geneesheer in
een kleine gemeente, bij mij had onSen
TvÜS ,- m 'jdr', Schrourer, het lid van dé
Tweede Kamer heeft n over deze zaak gespro
ken mot waar? Het antwoord luidde: „Neen"
ik ken dr. Scheurer niet.» Dat heeft mij wel
ds ge"hto afgevaar-
dM hii 1 1 ond<trzocIit, meende ik
nnÏ-, on t I,,""S ZÖ" lidlt zijn
gaan opsteken b® den medicus, die do zaak had
behandeld D,e medicus maakte op mij den in
druk het is slechts een indruk van een
n Si"v° j vertelde mij ais volgt:
i p b November had ik het 'ziekenrapport te
dXvóórhï menschen, dio zich ziek mel
den, voor hem verschijnen en ivaarbii hii wijn
diagnose hooft to stellen en heeft te bejialin
hit te!ï".T ■l™1' diei1" doen, naar
het ho.-p.tanl moeten, enz. Maandna en Dins-
5 2Ï? tl'lrulat1? d»jf van hot ziekenrap
port. I„ kon gevallen dat er 'a Maandags 100
Sbt? 3lch1 aanmelden en dat dat getal
5 k> Zo ndX 13 b-v. tot een stuk of
enkel.-/fvaal1 seen ecn o' slechts een
enkele, s Zaterdags is Lec Zondagverlof in het
vooruitzicht en Zondag is do \rije dag. Dat is 1
gang van zaken bij het ziekenrapport,
zwaar wS V ll0t ziekenrapport
zwaar «,-s bezet op dien Maandag: hij schatte
het aantal menschen dat hij te behandelen had
f.f z°i'm „<°,,7lerd' Nj de keoi&henre?
in zijn mededeehngen, dat de man op'het zie
nS. gHrt °LT" ■''h''' ht'iil""'r' d« ÏSkziS
■j ■- gonad, dat niet zoo juist meer weet Hii
dat "ij dcn P»«oit ook n
knb heert gezien, maar of het dien date was
i,To° mei'Xr' lnj rtr' D« "'iSchen
£gen mcD ailen in een knb. zooveel ki-flifeiii
teftÏÏSffS
blijft bij z,j„ onderstelling dat hij met^m
Va van ,„:l„c„za u dop» J"ï« ge
volgenden da- lVoensd.e i n!' t danrop-
De volgende beschrijving van eene tel
kens >vecr voorkomende typische actie a^.i)
het Engelsche front, ontleent de „Morning
Pott" aan oen brief vam een Eugelscli of
ficier:
„Wij hebben een mijn gelegd met de groot
ste lading die nog ooit in Frankrijk is gebruikt
geworden wij hebben den krater bezet en' de
genomen positie in staat van verdediging ge
bracht, en dit alles met- geen grootere verliezen
dan drie dooden en vier gewonden.
Ik wist al dadelijk vóór hot begin, dat ik het
er goed zou afbrengen en zoo is het ook gebeurd
geen schrampje, maar zoowel iir mijn broek
als in mijn mouw zaten kogelgaten, zoodat
ik mijn best zal doen om een nieuwo uniform
lós te krijgen.
De mijn-krater is ongeveer zestig meter in
middellijn on ruim dertig meter diep en door
hoogc wanden omgeven een geweldige kuil
dus. Het merkwaardigste is, dat wij onder een
vijandelijke mijn doorgegraven hadden, waar-,
aan hij hard bezig was; maar daar is natuur
lijk mets van overgebleven.
Toen do mijn ontstoken werd, moesten wij
allen de eerste loopgraven-linie over een af
stand van 200 meter verlaten, omdat er ge
vaar was dat wij daar door neervallende stuk
ken getroffen zouden kunnen worden.
Toen zochten wij allemaal dekking, want on
middellijk na de ontploffing bombardeerde onze
artillerie de loopgraven <-n de geheeld eerete
linie van den vijand.
Na verloop van een uur hield ons bombarde
ment op en stormden twee groepen bommen
werpers en mannen met machinegeweren voor
uit» o&j. den verst van ons „afgelegen rand van
de heeft zeer te recht gezegd er zat fut in dien
jongen, het was oen jongen mot energie. Dat is
don doktor ook geblokon. Bosch meldt zich
dus mot ziek, maar rukt uit. Hij marcheert
naar do Leusdenscho heide, doet er mede aan
pioniersoefeningen, hanteert daar do schop,
enz. on marcheert naar do kazerne terug. Hij
rukt 's middags voor do tweede oefening weer
uit, onder die oefening gevoelt hij zich mise
rabel, laat zich zakken en gaat naar bed. Den
volgenden dag meldt hij zich weer ziek, blijft
weer te bod, wordt door den dokter weer be
zocht en deze kan niet anders diagostiseeren
dan hij gedaan heeft; hij zegt: „jongen, je
had er met uit moeten giian was blijven lig
gen." Den daarop vol gouden dag gaat de
dokter weer naar hot bod en zegt hij ver
klaarde mij dat hij zie» die woorden letterlijk
herinnert „dat kan met jou zoo niet lan
ger, je moet worden opgenomen, het wordt an
ders maar kwakkelen." Toen heeft do dokter
den jongen dus naar liet hospitaal gestuurd.
In het hospitaal gekomen ik heb hier de
temperatuurhjst, ik hebde gekeele ziektege
schiedenis tot den dag van zijn dood too
v.-ordt do temperatuur opgenomen en die is
38. Op dien dag stijgt, de temperatuur tot
40.6. Hij is dien dag 's morgens om 8 uur
opgenomen en overleden op den lldcn.
Nu ben ik geen medicus,ik^mag mij geen
oordeel, laat staan een veroordeeling aanmati
gen, maar ik heb, zooals ik zeide. behalve met
den inspecteur van den geneeskundigen dienst,
met eenige andere medici over do zaak go-
sproken en gevraagdis hot mogelijk, dat dub
belzinnige pn/uznonie zoo snel dat acute karak
ter aanneemt. Die mpgelijlrheid is mij niet
ontkend. Van do vier geneeskundigen, met in
begrip dus van den betrokkene, hebben er
drie gezegd: het is bijna niot mogelijk, dat
iemand met een acute longontsteking zoo op do
been bl ft, dat hij dien dag, d.i. don 2den
December, uitrukken kan; do andore twijfelde
daar ook aan.
Dit is alles wat ik omtrent het ziektegeval
hier te berde brengen kan. Ik heb mij nog
tot den chef van het hospitaal te Amersfoort-,
dr. Hagen, gewend en hem gevraagdwat is
uw oordeel over dien reserve-officier van ge
zondheid? Deze telegrafeerde mij terug: „hij
is een. goed medicus, die voel belang stelt in
z n ziedenzijn dienst als reserve-officier van
gezondheid heeft hij met veel ijver verricht."
Mijnheer de VoorzitterIk trek goen andere
conclusie dan deze, dat ik rflet de kennis, die
ik thans van dit geval draag, het anathema
niet zou durven slingeren naar het hoofd van
dien officier van gezondheid.
Ik heb een tweede geval, het geval in Har
derwijk, waar een meningitis-patiënt is voor-
gekomon. Donderdag 16 Maart wordt do pa
tiënt opgenomen in het hospitaal. Bij den
medicus is twijfel bij de waarneming der ziek
teverschijnselen. Er wordt een punctie ge
daan in het ruggemergskanaal en het vocht
wordt naar het laboratorium te ütrecht opge
zonden. Zondag 19 Maart komt de zekerheid
dat de man aoor mjaingitis is aangetast.
Daarop wordt besloten, «at de onderofficieren,
die ook op die kamer liggen, moeten wjfden
geïsoleerd. Er wordt gevraagd aan het labora
torium om voedingsbodems om ^daar de coccen
op te brengen. Die voedingsbodems komen
Maandag 20 Maart 's avonds. Dinsdagochtend
heeft het afstrijken van .keelslijm plaats op de
voedingsbodems en Donderdag '23 Maart krijgt
men in Utrecht de zekerheid, dat bij 3 perso-
verdachte coccen zijn gevonden. Een van
de volgende dagen blijkt vaq. de drie er nog
■"'n onschuldig te zijn.
Mijnheer de Voorzitter, in dit geval zijn
fouten gemaakt. Pas Zondag daarna werden
de tweo verdachten opgenomen; men heeft dtis
die twee, die Vrijdags naar het hospitaal had
den moeten gaan, nog een paar dagen in de
zalen gelaten. Ook is een fout, dat men de
geïsoleerden niet heeft laten wandelen, maar
aldoor in do localen gelaten heeft. Het is
intusschen niet langer dan 8 dagen geweest,
niet, zooals men deed vermoeden, 14 dagen,
maar het is een fout. En ook is het niet weg
nemen van het nachtleger van dien man een
fout, zij het slechts een betrekkelijke fout. Ik
moet hier zeggen en ik spreek hier uit den
mond van de medische autoriteiten dat de
voorwaarden van het ontstaan van meningitis
nog in het duister liggen. Hier en daar ziet
men onverwacht een geval, om zoo te zeggen,
uit den grond komenop welke wijze do voort
planting plaats heeft, weet m'en niet. Maar
wel wegt men, dat de coccen, als zij aan de
lucht zijn blootgesteld, hun virulentie bijnf" ter
stond kwijt zijn. Bij andere besmettelijke
ziekten wordt de stof, die onderzocht moet wor
den, naar elders opgezonden, maar dat kan
men hier niet doen, omdat dan eventueels
coccen niet meer te kweeken zijn. Wanneer
men bij een geval van meningitis ontsmet, dan
doet men dat voor het publiek en om niot den
naam to hebben, dat men onvoorzichtig te
werk gaat. Ik geef natuurlijk toe, dat men
beter doet, zelfs den schijn te vermijden, maar
wanneer hier een fout is gemaakt is zij eer
der gemaakt door don geneeskundigen dienst
tegen zich zelf, dan tegenover de betrokke
nen.
Door den geaqhten afgevaardigde is een
derde geval ter sprake gebracht, dat zich
heeft voorgedaan te Laren. De geachte afge
vaardigde heeft geen namen genoemd, maar
ik bsn er zeker van, dat hij deze plaats op het
oog hfieft gehad. Er ligt een man met bron
chitis catharrlialis in do ziekenbarak in do le
gerplaats to Laren, waar een regiment van on
geveer 3000 man'is gelegerd. Waar die ba
rakkenkampen zijn gebouwd, zijn ook zieken
barakken gemaakt. Het spreekt van zelf, dat
die barakken niet kunnen dienen voor do ver
pleging van ernstige patiënten; dezen moeten
geëvacueerd worden naar -een der hospitalen.
Die barakken dienen voor loopondo patiënten
of menschen met lichte ongesteldheden. Van
liet verrichten van operaties in die barakken
kan natuurlijk geen 6prake zijn. De man ligt
dus met bronchitis catarrhalis, en Zondag 12
Maart 11 uur voormiddags, wordt de rogi-
mentsarts geroepen door den reserve-officier
van-gezondheid van de wacht, een jonge man,
den krater te bezetten. Daarna zonden zij door
middel van hardloopers, die met iedere groep
medegingen, bericht, dat alles gereed was. Toen
dat bericht aankwam, trokken onmiddellijk de
versterkingen-leggers, die geheel bepakt gereed
stondon, er op uit ën begonnen loopgraven aan
te leggen tot aan don rand van den krater, zoo
dat wij ook het binnensto daarvan konden be-
heerschen of bezetten.
Ik heb eenige flinke, dappere jóngens in mijn
compagnie, die ook zeker voor een onderschei
ding voorgedragen zullen worden".
We lezen in de Vlaamscho „Legerbode"
D© 4 Mei laatstleden was een heuglijke dag'
voor allen die in den sector X van wacht
waren.
Do telefoon seint dat Hare Majesteit vermoe
delijk een bezoek zal brengen en de tijding ver
spreidt zich als een vuurtje. Er komt dan ook
wat meer beweging en druk in het gewone ge
doe onzer jongens, nu zrj do Koningin gaan
zien,, waarover zij vaak met zooveel lof hebben
hoeren spreken.
In de loopgraven en hovekens wordt eeno
laatste hand gelegd en alles opgeschikthier en
daar nog wat opgekuischt en opgeharkt. Onge
veer te lo ure komt de Koningin in een dwars-
loopgraaf tusschen de eerste en tweede linie
aan, vergezeld van den luitenant-generaal be
velhebber der divisie, dezes staf en. den luite
nant-kolonel du Roy de Bljcquy.
Enkelo oogenblikken daarna bereikt de ko-
ninklykp bezoekster de eerste linie, waar de
majoor der wacht Haar welkom wenscht en
Haar zijne officieren voorstelt.
dio het geval niet vertrouwde, omdat do pa
tient zeo'n hevige pijn in den buik had. Do
roeimontsarts, een beroepsofficier van gezond
heid, constatoort peritonitis. Onmiddellijk
wordt consult ingeroepen van den reserve-of li-
nier uit hot hospitaal te Naardon, oen man,
die in gewono tijden gynaecoloog is in Uus-
Miim, en dio bevestigt de diagnose van den re
gimen tsarrts, terwijl als oorzaak van dio pe
ritonitis wordt aangenomen perforatie van de
maag of do appendix. Daarna wordt ^clofo-
niseh geconsulteerd met den «hof van liet hos
pitaal te Naardon en wordt besloten om den
man niet naar Naarden to vervoeren maar lie
ver naar hot B-K. ziekenhuis te Hilversum,
waar dr. Barondrocht operatieve hulp zal kun
nen verlcenen.
Hier waren dus twee officieren van gezond
heid en tweo reserve-officieren van gezond
heid, dio in onderling overleg do overbrenging
naar Hilversum bepaalden. Dio overbrenging
"CRoliicddo per rijwielbrancard. Er was geen
auto. want wij kunnen niet in ieder kamp
van 3000 man oen ziekenauto hebben boven
dien blijft liet de vraag welk vervoermiddel be
ter is. In de steden wordt, met het oog op
do vaak hobbelige bestrating, veelmaal» de
voorkeur gegeven aan een rijwielbvaucard. L>e
patiënt komt in Hilversum, wordt daar door
dr. Barondrocht onderzocht. Ik weet met pic-
cies het uur van aankomst, maar om hall drie
heeft de chirurg dr. Barendrecht van opera
tief ingrijpen afgezien, aangezien do patient
do narcose niet meer zon kunnen verdragen.
Om 9 uur des namiddags overlijdt de patient
lk wil oolc hier geen oordeel vellen omdat ik
daartoe met in staat ben, maar ik kan met
inzien .op welke, wijze hier de geneeskundige
dienst in zijn taak zou zijn to kort geschoten...
Do lieer Scheurer: Dat heb ik ook met
gedaan. Den geneeskundigen dienst heb ik m
deze niet beschuldigd.
De heer Bosboom', Minister van Oorlog
Dan zooveel te beter en het doet mij genoegen
dat ik in dat opzicht mot den geaehten afge
vaardigde akkoord ga.
Ik heb hier ecn geval waarvan de geachte
afgevaardigde ook geen namen genoemd heeft,
maar dat mij toch gelukt is op te sporen. Do
zaak is tweeledig: zij heeft een medisphen
en een krijgstuch tel ijken kant. Het is het
geval van den man, die gestraft werd, in be
roep ging bij den krijgsraad en gelijk heeit
gekregpnf zoodat do straf dl. tam was
opgelegd, werd geroyeerd. Die man werd
van hot veldleger overgeplaatst naar het
depót van do negende brigade, omdat
hij zich bij het veldleger telkens ziek
meldde en men met kon constateeren wat hem
scheelde. Hij zeide, dat hij een dubbele breuk
had. Dit herhaalde zich telkens, maar geen
van de dokters kon dio breuk onderkennen.
Hij werd onderzocht door dr. Hagen, een In
disch officier van gezondheid, dio aan liet
hoofd staat van het hospitaal in Amersfoo.it
hij werd daarna onderzocht door tweo reserve-
officieren van gezondheid, de hecren Aghina
en Bruining, en ook door anderen, maar geen
van die hecren kon een breuk constateeren.
Het krijgstuohtelijk deel van de zaak is my
op tot oopablik nog piot Mand, >k bob IStam
do medisch» gegevens en nu bekent dat
dr Scheurer, die den jnan voor den krijgs
raad bijstond, constateerde, dat de man een
breuk had. Op dien grond werd de straf gc-
Von verwonderde zich in de kringen van
den geneeskundigen dienst daar sterk over,
liet den man nog eens onderzoeken door dr.
Folmcr, te UtreSlt, kolonel van den gene s-
kundigen dienst, 'een man, die om 7.00 te ze„-
ven, dagelijks zware en
fn wieu de militaire geneeskundige dienst
groot vertrouwen stelt en die, naar ik ge oef,
gerekend mag worden onder do eerste cbtruri
een van het land. Ook ijeze zoide, dat do
man loen breuk had. Ten slotto is de wtient
-ekeurd door den officier van gezondheid Van
ier Minne, den reserve-officier van gezondheid
IVoHfonsperger en den officier van gezondhei
Ten Doesschate. Dezen hebben geconstateerd
dat hii was- „zonder waarneembare licllaams-
gebreken". Hij is dan ook trouwens nog
TÏL een vierde geval, waarbij de geachte
afgevaardigde niet den naam wildo noemen
van do plaats, waar het 8^
zou door het woigeren van het telcphoo 1
■crklüikortjo de ziekenauto niet op tijd zijn
gekomen. Om deze zaak te onderzoeken zou
den naam van do plaats -"eten vre
ten Nu spijt hot mij en ik moot daaraan
zelfs een protest verbinden dat. deze naam
aeheim wordt gehouden, omdat dit steeds go-
beurX onder hef motto: als wij het verklappen,
Zoo gaat het ook in het
'"SSl lieer Bosboom, Minister van Oorlov 1
Zoo gaat het in het leger met en b,j dezen
Minister van Oorlog allerminst.
15e beer D u y s U niet, het gaat ook met
tCï)e lieer*B oslioom, Minister van
waarbij het 2 „ren zou geduurd hebben, voor-
d^^rhXed°yar.rWgéï»formeerd bij den chef
•n; het hospitaal en deze heeft mij geant-
woorth dat liet geen ander geval kon betrefren
dTemfndÏOl8Sd'in het hospitaal een neu.
operatie ondergaan.Do geachte a gevaar;
digdo schudt met Jet hoofd. Hij süiijn-b ee
ander -geval to bedoelen en dus kan ih over
%XSÏÏ?Xaan(Dcn Haag^i V kunt
Dim houd ik mij aanbevolen, om doze zaa„
°an.rh«iddTeTL7an (Den HaagV Hot was
Piet om het geval van dien man te doen, maar
ik heb het aangehaald als een bewijs, dat op
Paaech-Zondag in het hospitaal té Amster
dam goen geneeskundig© hulp te krijgen was.
Maar den naam van den man zal ik u gaarne
geven
De hoer Bosboom, Minister van Oorlog:
Ik heb deze feiten iets nader tvillën belichten,
niet, ik horliaa! nogmaals, om den geneeskun
digen dienst te vergoelijken, ik sta daar
even objectief tegenover als ieder lid van de
Kamer maar om de juiste toedracht te laten
zien.
Wordt vervólgd')
Na zich enkel© "inlichtingen te hebben doen
geven over d© stelling, bezoekt Hare Majesteit
de verbandplaats, en laat inzonderheid met be
langstelling zich op de hoogte stellen van de
eerste zorgen, die aan gekwetste en verstikto
soldaten worden toegediend bukkend dringt zij
beurtelings tot in de dekkingen voor mitrail
leurs en in dio van do soldaten en van de offi-
Statig en eenvoudig stapt zij vooruit,
alles belangHet is eeno
cicn
en stelt in allen en
moeder die har© kinderen bezoekt
opbeuren en aanmoedigen.
Op haren doortocht stollen onze jongon3zich
op rij en begroeten haar eerbiedig. Hun gelaat
straalt van genoegenzij zouden meer luid
ruchtig hunne vaderlandsliefde, hun trouw
aan het vorstenhuis willen betuigen, on de be
wonderenswaardige Vorstin willen tic-juichen,
maar do nabijheid des vyands weerhoudt hen.
Voor allen heeft Zij' eenen glimlach, een lief
tallig woord.
„Is dat het portret van uwe familie?'1 vraagt
Zij aan eon soldaat, die een medaljon draagt
,,'t Is mijn vrouw en mijn kind", antwoordt
dezo ontroerd, „ginds verre achtergebleven en
sinds tal van maanden heb ik van hen geen
nieuws meer ontvangen."
..Ge zult er weldra hebben, vriend."
Terwijl de Koningin verder stapt, ontploften
projectielen dicht bij en terwijl allen om hunne
welbeminde Koningin beangst zijn, neemt zij
kalm en onverstoord haar fotograaftoestel en
neemt een kiekje van de ontzaggelijke rookplui
men, die de spetterende marmieten in de lucht
verspreiden.
Het is 17 ure .30, wanneer de Koningin, na
haar bezoek te hebben afgedaan, don sector ver
laat.
In do avondschemering fluisteren de aan de
deu£ yan hunne dekking gezeten soldaten over
6: loesland in Ben reuzenstrijd.
De oorlog brengt in de laatste dagen in
derdaad wel belangrijk nieuws. Aan drie
fronten wordt thans met groote kracht ge
streden. Voor 't oogenblik is het belang
wekkendst, wat er in den Balkan gebeurt.
Do Bulgaren hebben, zooals men reeds
weet, daar den aanval begonnen, zij zijn
op Grieksch gebied doorgedrongen. Toch
geldt de aanval natuurlijk niet Grieken
land, maar de troepen der geallieerden, dio
sedert maanden bij Saloniki liggen
voor den aanval in Servië. Zijn de geal
lieerden do aanvallers geweest, of is het
offensief ook hier weer begonnen aan den
kant der ccntralen Heel duidelijk is dit
nog niet, maar zeker is voor bet oogenblik,
dat do Bulgaren doordringen op Grieksch
gebied. Don vorigen keer meldden we
reeds, dat de Bulgaren een Grieksch fort
hadden genomen, thans wordt bericht, dat
zij hun opmarsch voortzetten in het Strce-
ma-daldaar hebben zij reeds do stad Demir
Hissar bezet, die door de Grieken was ont
ruimd.
Al geldt do strijd feitelijk niet Grieken
land; al heeft dit zelf aanleiding gegeven
tot dezen aanval door toe te staan, dat ge
allieerden troepen zich verzamelden op
Grieksch gebied en zich op een neutraal
verklaarde streek gedroegen als meesters,
onaangenaam is deze schending van ge
bied wel vcor de Grieken. Blijkbaar is be
sloten, om gevechten te vermijden fcus-
schen Grièksche troepen en 't Bulgaarsehe
leger, maar dit blijkt uit het reeds ge
beurde niet altijd mogelijk. Do toestand
geldt dan ook voor ernstig in Griekenland.
Vccrloopig protesteert da regeering to
Atheno tegen do schending van haar ge
bied. Maar zal het daarbij blijven? We
zien met spanning uit, naar wat daar .in
den Balkan voorvalt. Zullen de geal
lieerden met ernstige kracht pogen Servië
door do wapenen te bevrijden En zal hun
dit gelukken? Wij mogeri niet anders ho
pen, want de toestand in Servië is vreese-
lijk, volgons de berichten. Er wordt hon-
gor geleden door het volk, de menschen
vallen van uitputting neer langs de we
gen, de overigen verzwakken zoo door
voedselgebrek, dat men vreest, het volk
niet weer op peil is te brengen. De Engelsehe
regeering, hierop opmerkzaam gemaakt,
verklaarde, er niets aan te kunnen doen;
ze wilde graag voedsel sturen naar Servië,
maar zij meest do zekerheid hebben, dat
dit in Servisohe en niet in Duitsche of
Ocstenrijksche monden kwam; die zeker-
hoiil had zo niet. Het arme Servië is wel
een der zwaarst getroffen landen in dezen
oorlog.
De strijd aan de Ita/liaansch-Oostenrijk-
sche grens duurt onverminderd voort. De
Oostenrijkers winnen blijkbaar nog veld,
ten minste volgens hun eigen leger berich
ten. Dezo zijn zeer optimistisch. In een ter
legram van Maandag wordt gesproken van
voischillendo stellingen, die in handen der
Oostenrijkers zijn gevallen, zoo de Monte
Zebio, do Monte Zingarella, de Monte di
Camp o Blanco; andere afdeelingen troe
pen hebben op do Italianen de hoogten ten
Noorden van Asiago genomen en do ver
sterkingen op den Monte Interotto bezet.
Ook aan den bovenloop van do Pasina zijn
de Italianen, na hardnekkige gevechten,
uit hun stellingen verdreven.
Ook de Italiaansche stafberichten spre
ken van zosr hardnekkige gevechten.
Doch zij geven niet toe, dat de Oostenrij
kers inderdaad" zulke overwinningen beha
len. Zij vertellen vooral van eigen taaien
tegenstand; die de aanvallen van den
vijand breken, van met ontzaglijke verlie
zen terugslaan van den vijand na hard-
nokkigen strijd, van schitterende tegen
aanvallen en van ontzetting van twee bat
terijen, die door den vijand omsingeld wa
ren. Het is voor een buitenstaander niet
gemakkelijk een keuzo te doen uit de te
genstrijdige berichten. Dat de' Italiaan
sche de bedoeling bobben om stemming in
het land te maken, is duidelijk. Toch schijnt
men in Italië te begrijpen, dat de toe
stand niet van ernst ontbloot is. Het Ita
liaansche volk zal wel niet hebben gedacht,
dat de vijand nog op Italiaansch gebied
zou staan. Men ig boos op Rusland, dat
zijn offensief nog steeds uitstelt; dat goen
drukking oefent op het Oostenrijksche
leger en het daardoor niet onmogelijk
hetzelfde onderwerp en wanneer do naoht is in
gevallen droomen -zij van hunne Koningin, hun
België.
's Anderendaags 's morgens werden tabak,
garotten, chooolado aan de wachttroepén uit
gedeeld. Het was weeral een© gift van de edel
moedige Koningin voor hare jongens.
Een medewerker 3,an de „Daily Mail"
beschrijft, hoe do ondergrondsehe tunnels,
die dienen om eene ontploffende lading on
der do stellingen van den vijand te brengen,
gemaakt worden. V
„Van de velé nieuwe strijdmiddelen en toe
stellen, die in dezen oorlog, den grootsten van
alle tijden, tot ontwikkeling zijn gebracht, is
misschien niets zoo merkwaardig alé de arbeid
der tunnolgravers.
Velen van die mannen behoorden ook vroeger
tot het leger en zijn sedert mijnwerkers ge
weest. Maar er zijn er natuurlijk ook velen, dio
nooit tot bet leger hebben behoord vóór zij zich
in den huidigen oorlog hebben laten aanwerven.
Het zijn forsche mannen, met krachtige
lichamen en kraohtigen wil, mannen die jaren
lang hun brood hebben verdiend in een omge
ving, waar gevaren hen van alle kanten be
dreigden en die tot do dappersten en waaghal-
zigsten onder de Engelsehe soldaten behooren.
Ik zou sommige dier mannen wel gaarpo heb
ben zien zitting nemen in do „tribunals", dio
de bezwaren dor z.g. „conscientious objectors"
moeten aanhooren on daarover beslissen. Hunne
opmerkingen zouden waarschijnlijk minder ge
schikt zijn om in de courant afgedrukt te wor
den, maar zij zouden duidelijk cn pp den jnan
maakt, dat dit zoo krachtig optreedt in do
Alpen. Een telegram uit Weenen' meldt
thans inderdaad, dat in Bessarabic Russi
sche tl'oopon op enkele punten aanvallen
gedaan hebben, maar de Oostenrijksche
artillerie verhinderde die gemakkelijk.
Aan het Westelijk front gar. t do strijd
voort in steeds denzelfden geest. De Fran-
söhe berichten maken melding van altijd
hevige aanvallon dor Duitschers, zoo tus-
schen Avocourt en Cumières, welke ech
ter met zwaro verliezen voor den aanval
ler zijn afgeslagen. Ook tusschen den Mort
Hcmme cn Cumières doden do Duitschers
zeer krachtige pogingen, cm door to drin
gen, on dit gelukte hun op één punt, waar
zij over esn front van 309 M. er in slaag
den vasten voet te krijgen'in de voorste
linie der Fraiische loopgraven. Een suc
cesje dus weer voor de Duitachprs, doch
wat bete eken t dat? Het Fransche front
moge langzaam afbrokkelen, het is dan wel
heel langzaam. In den beginne zijn do
Duitschors vrij snel opgeachoten, doch se
dert Maart slechts bij meters haast, in drie
maanden zijn zij Verdun niet meer dan
tweo of drie kilometer genaderd. Thans
zijn zij or nog ongevpsr dertien kilometer
van verwijderd op het punt, waar do strijd
het hevigst woedt, in do streek van den
Mort Hom me. De tegenstand der Fran-
schen wordt steeds krachtiger, het is en
blijft hier ec-n Uitputtende positie-corlog.
Hoelang, h cc vele maanden moet het nog
duren, voor do vijand werkelijk Verdun
heeft omsingeld Dat is niet af te zien en
vóór den winter schijnt er geen kans op.
Maar hoovclo tienduizenden, honderddui
zenden slachtoffers misschien zullen weed
gevallen zijn voor dit resultaat is bereikt,
dat nog geen definitieve .overwinning zal
zijnHeb eenige, wat do Duitschers berei
ken, en wat ook inderdaad van belang kan
genoemd worden, is dat zij ecn offensief
der geallieerden verhinderen. 'Do Fran
sehen mccten niet alleen steeds hun reser
ves in 't vuur brengen, cok de Engel;
schen moeten hen voor Verdun te hulp ko-
mon. Zoo putten do Duitechers niet alleen
zich zelf, maar oók de vijanden uit.
ENGELAND.
De Amerikaansche nota in zake de neutrale
mails.
De „Times" deelt nog omtrent de nota
van de Vereenigde Staten aan Engeland
in zake de aanhouding van neutral© mails
mede, dat op het eerste gezicht het stuk
oen zeer verontrustenden indruk maakt.
Het staat vol met beschuldigingen oyer on
wettig© en willekeurige maatregelen, waar-
me© Engeland neutrale schepen dwingt de
Britsche havens aan to doen, zoodat do mails
in beslag kunnen worden genomen en met
klachten over d© noodlottige gevolgen di©
do Britsche methoden hebben voor de Ame
rikaansche burgers, die schade lijden door
heb verlies van belangrijke onvervangbare
stukken en door de veel voorkomende ver
traging. Uitvoerig wordt betoogd dat in
vroegere oorlogen Engeland en de meeste
andere landen do onschendbaarheid van
neutrale mails eerbiedigden en do nota wijst
er op, dab in den tegenwoordigen oorlog
Duitschland zich onthield zulke mails aan
te houden, zelfs aan boord van vijandelijke
schepen. De nota eindigt met de verklaring,
.•dat do Vereenigde Sta tem niet zulk on
recht jegens hun burgers zullen kunnen
blijven dulden, dab het berusten in een on
wettige methode als deze de deur zou openen
voor herhaalde schendingen van het volken
recht door de oorlogvoerenden op grond van
militaire noodzakelijkheid, waarover hij die
de schending pleegt alleen zou oordeelen en
dat allen een radicale wijziging van de Brit
sche en Fransche politiek, waarbij de Ver
eenigde Staten hun volledige rechten als
neutralen zouden herkrijgen de Amerikaan-
schesche regeering zou kunnen bevredigen.
De correspondent van de „Times" wijst er
echter op .dat andere overwegingen de
scherpte der bedreiging verzachten. Zoo
wordt naar aanleiding van het Britsche me
morandum van 15 Februari opgemerkt dat
naar het schijnt de regeeringen van de Ver-
eenigd© Staten, Groot-Britannië en Frank
rijk hot eens zijn in beginsel, maar dat alleen
over de toepassing meeningsverschil is.
Het beginsel wordt aldus omschreven: De
regeering van de Vereenigde Staten is ge
neigd tot de meening, dat die soort van
poststukken, welke effecten, coupons en der
gelijke waarden omvatten] moeten worden
beschouwd als van gelijken aard als koop
waar... en dus aan dezelfde rechten van de
oorlogvoerenden zijn onderworpen als deze".
Postwissels, cheques en dergelijke, die ge
lijkwaardig zijn met geld, moeten eveneens
als koopwaar worden beschouwd. Brieven,
met inbegrip van scheepspapieren, borderel
len en papieren van dien aard, ook al heb
ben zij betrekking op vijandelijken in- of
uitvoer, tenzij zo meegevoerd worden in
betzelfde schip dat de koopwaar vervoert,
zijn naar de meoning der regeering te be
schouwen als bona fide correspondentie en
hebben dus recht op ongestoorde doorlating.
Do correspondent van de „Times" vestigt
er de aandacht op, dat wat hier gezegd
af zijn en dan denk ik dat de man met zijn
„gemoedsbezwaar" en al reeds spoedig daarna
in Vlaanderen zou zijn.
Om te woten wat de vijand onder don grond
doet, heeft men geen ander middel dan te
trachten de geluiden, die d© aardlagen over
brengen, op to vangen cn daar al de verschil
lende lagen, al naar de soort grond, het geluid
met verschillend© intensiteit overbrengen, is er
voor dit luisteren een zeer geoefend oor noodig,
want dit-is ecn der moeilijkst© en belangrijkste
onderdooien van het werk der tunnolgravers.
Als ten slotte het oogenblik aankomt, waarop
het wenschelijk wordt geacht om de mijn te la
den, d.w.z. de ontploffingsmiddelen er in te
brengen en te ontsteken, dan begint de opwin
ding, want dat geschiedt in den regel op het
tijdstip, waarop bet ondergrondsehe werk van
den vijand zoo dichtbij klinkt, dat het lijkt alsof
do wand die beide groepen mijnwerkers van
elkaar scheidt, ieder oogenblik ineen kan stor
ten en zij tegenover elkander zullen staan.
Do gulden regel bij al deze werkzaamheden
van befc begin tot het einde, voorzoover dat
menschelijkerwijs gesproken mogelijk is. eene
absolute stilte in acht te nemen en in dit op
zicht hebben do Engolschen het vorder gebracht
dan do vijanden.
In de „Daily Chronicle" geeft Harold
Begbio eene boeiende beschrijving van het werk,
dat do draadlooze telegraaf in den huidigen
oorlog verricht. Hij zegt o.a.
„Dag en nacht luisteren mannen over de ge
heel© wereld naar die ethergolvingen. De zon
vindt hen aan hun taak ep de maan ziet hen
wordt van waardepapieren een concessie is
ten aanzien' van het oorspronkelijke Ameri
kaansche standpunt en dat de opmer
king omtrent do eenstemmigheid in beginsel
de menschen hier' (Washington) er toe
brengt te golooven, dat nu Engeland in den
laatstcn tijd veel deed om de soher-pte van
optreden to verzachten, iaën wel zonder
moeite uit de impasse zal kunnen komen,.
Naar aanleiding van Grey's rede.
1'jONDEN. De „Westm. Gaz.", do verras,
sing, teleurstelling en toorn besprekend, waar
mee'de Duiteolie pers Sir Edward's Grey's ifedo
van 21 Mei ontving, zegt: De Duitsche be
wering. dnfdo militaire feiten in Didtschland's
voordeel zijn, is een dwaasheid. Als Duitsch-
land mot zijn, legers do wereldkaart opnieuw
heeft .geteekend, dan hebben do geallieerden
dat met bun vloten cn legers gedaan. "Wij kun
nen de blokkade handhaven, Duitschland'a
overzeesehen handel belemmeren ©n do Duit-
tc'Ii© bezittingen in onzen greep houden met
,-eei minder onkosten en verliezen dan waar
mee Duitschland het Belgisoli of Fransch go-
bied kan houden, dat het nu bezet. Wij kon
don ons geen beter les voor 't op hol geslagen
militarisme voorstellen, dan dat het zou loeren,
dat aan al zijn schema's voor veroveringen en
plundering door den vergeten factor van de
zeemacht eon einde kon komen. Doch de vloot
doet zells nog meer. Zij zorgt, dat er tijd is,
waarin nieuwe krachten kunnen worden voor
bereid voor de vernietiging der tijdelijk over
winnende legers. Laat ons er voor zorgen, dat
wij daar een zoo groot mogelijk voordeel van
trekken."
FRANKRIJK*
Van hot Westelijk OsrloQSferreinj
LONDEN. De vijandelijke artillerie traid
in do laatste dagen, zeer actief op in ver
schillende gedoaiten van Let front, meer
spoCiaal tusschen het kanaal van La Basse©
©n Atreoht.
Het zeer hevig bombardement op het En
gelsehe front en de ondersteuningslinies to
Lcos, dat in den vroegen ochtend begonnen
was, duurde gedurende den dag met tus-
scheupoozen voort op allo tactische punten.
Ook Neuville-St.-Vaast stond bij tus-
schenpoozcn onder hevig geconcentreerd
vuur. De Engelschen beantwoordden liet
krachtdadig en brachten eenige vijandelijke
batterijen tot zwijgen.
De vijand liet mijnen springen in de
buurt van Loos, waardoor de Engelsehe
verdedigingswerken echter niet beschadigd
werden
Aan de Engelsehe linie in de buurt van
Mamstz en Fricourt eenige niet veel bete©-
kenende artillerie-activiteit.
Het front van ZilleTpeko tot Hoog© en de
buurt van Elverdingo werden hevig bescho
ten.
Ten noorden van Hoog© schoot d« artil-
lerip een bres in de vijandelijke borstwering,
vernielde oen mitrailleur-stelling en bracht
den vijand groote schade toe en bestookte
bovendien de vijandelijk© batterijen.
In de laatste 24 uren beeft geep infante-
rie-acti© plaats gehad.
De vliegers traden met veel succes in ac
tie ,er werden slechts weinig Duitsche aero-,
planes gozien.
BERLIJN. Vijandelijke monitors, die do
kust naderden, werden door artillerievuur
verdreven. Duitsche vliegers bestookten
met succes het vliegkamp van Feumes.
Op beide Maasoevers duurt d£ artillerie
beschieting met onverminderd© hevigheid
voort. Twee zwakke aanvallen der F'ranschen
tegen het dorp Cumières werden zonder
moeite afgeslagen.
RUSLAND.
Van hel Oostelijk ooriogsterrein.
WEENEN. Sterke Rusainckè strijdkrach
ten beproefden in de laatste dag^n door
loopgraven en sappen onze Bessarabisch
front te naderen. Het v>aur van ejus ggsohut
en onze mijnwerpers verijdelden cy werk
zaamheden van den vijand.
Overigens niets van beteekonis,
ITALIË.
Van het Italiaansche front.
ROME. In hot Lagarina-dal hebben
de Oostenrijkere in den nac/lit van 27
op 28 Mei tegen den ochtend hard
nekkige en bloedige aanvallen op onze
stellingen tusschen Etsch ©n Yallarsa
ondernomen, die echter geregeld' door
den onverzettelijken en stontmoedigen weer
stand van onze 'tot. de 27e divisie it.\hooren-
de troepen afgewezen werden.
In den sector PosinaAstico werd Zen
dag den geheelen dag een lievig artillerie
duel gestredenIn den namiddag deed de
vijand in groeten getale een aanval op eon
deel onzer stellingen ten zuiden, vah de Po-
sina. Na een hardnekkigen strijd werden do
Oostenrijkers echter met belangrijke verlie
zen teruggeslagen.
Op de Asiago-hoogvlakt© name* cuize
troepen babeerschende stellingen in bezit en
brachten die in staat van verdediging.
In het Asiago-bekken doden de dappere
Italiaansche troepen van het 14e regiment
infanterie een schitterenden tegenaanval en
bevrijden daarbij tivee batterijen, die door
ook nog bozig to luisteren naar de geluiden van
den geluidloozcn ether Wat een schouwspel
voor de engelen, die luisteraars op aarde, dio
uit de stilt© de onuitgesproken woorden van
verwegzijnd© mannen afwachten
Van. do wolken uit klinkt ©on stem naar een
der luisteraars„De Duitschers verzamelen
zich te zij voeren kanonnen aan van
„Kijk dan naar do wolkon. Er is niets t©
zien. Maar d© wolken drijven weg. Een zilveren
stipje toekent zich togen het blauw van do
lucht af. In dat zilveren stipje zit ecn jongen
met een draadlooze telefoon bij zijn mond en
spreekt er in. En dertig kilometer verder her
kent een luisteraar op zee zijn stem.
Op een schip, dab duizenden mjjlen van
Engeland weg is, hoort ©en ander© luisteraar
een geluid. Hij luistert, zet het om in do taal
der menschen, en stuurt do boodschap naar
donk apitein. Onmiddellijk worden do machines
op volio kracht gezet, 'do koers van het schip
wordt veranderd on een paar uur later stort
bet een regen van projectielen op d© „Emden".
In do loopgraven zenden draadlooze toestel
len berichten naar de batterijen ver pchtcr het
front. Do Engelsehe regoering wil met de Rus
sische spreken en het woord vliegt weg go
dragen door do trilling van do „draadlooze".
Do admiraliteit moet dringend berichten
zenden aan do vloot en over d© daken van
Londen vindt hot zijn weg daarheen.
Soms heeft ook do Duitsche regeering iets to
zeggen. Iemand vangt het op en het vindt zijn
weg naar Londen. In geheimschrift. Maar...
Enfin, di© boodschappen worden niet in de
prullemand geworpen."
