m. 268.
Woensdag 3 Mei 1916
Orgaan voor Leger en Vloot.
Oorlogsnieuws.
Oils Oorlogsdagboek.
TWEEDE JAARGANG.
K SOLDATENGOURANT
REDACTIE EN' ADMINISTRATIE PALESTRINASTR. 10, AMSTERDAM. DIT
BLAD VERSCHIJNT DRIEMAAL PER WEEK. LOSSE NUMMERS VOOR
MILITAIREN 1 'ENT, VOOR BURGERS 3 GENT. ABONNEMENT BIJ VOORUIT
BETALING VOOR MILITAIREN 0.75, VOOR BURGERS/1.50P.KWARTAAL
Voor A'1 verten tién v'.-ode meu zich tot onze AdmiuiMralic. Palestrinastraat 40,
Amsterdam. Prys der Advertentie per regel 30 cent. Voor Ingezonden Mede.
deehngen op de tweede, derde en vierde pagina dubbel tarief. Bij abonnement
reductie.
Koet el-Amara ingenomen.
Dö geallieerden, de Engelschen in het bij
zonder, hebben een zwaren tegenslag ont
vangen in MesopotamiëIn K.oefc-el-Amara
hadden èen Engelsche legerafdueling zich
verschanst tegen oen aanval der Turken,
maar werd door dezen omsingeld eh een
geregelde belegering begon. Wel trok een
ander Engelsch legertje uit het Zuiden tot
ontzet op, maar generaal Towushend moest
na ongeveer vijf maanden zich met zijn
mannen en materiaal overgeven aan den
vijand
Omtrent dit belangrijke feit, waarbij we
bovenstaande kaart geven, waarop onze.
lezers gemakkelijk Koet-el-Am ara aan den
Tigris kunnen vinden, kwamen de vol
gende berichten in
BERLIJN. (Officieel uit het Groote
Hoofdkwartier.) De te Koet-el-Amara inge
sloten Engelsche troepenmacht heeft zich
aan de dappere Turksche belegeraars moeten
overgeven. Meer dan 13.000 man zijn krijgs
gevangen gemaakt.
KONSTANTINOPED. De vice-opperbe-
velhebber van het Turksche leger bericht,
dat het Engelsche garnizoen van Koet-el -
Amara, sterk 13.300 man," onder hét opper
bevel van generaal Towushend, zich onvoor
waardelijk heeft overgegeven.
LONDEN. Officieel wordt medege
deeld: Na een tegenstand gedurende
143 dagen, to]gehoudenmet een dap
perheid, waarvan de herinnering nooit
uitgewischt zal worden, heeft Towushend
zich genoodzaakt gezien tengevolge van
totaal gebrek aan levensmiddelen om Koet-
el-Amara over te geven. Alvorens daartoe
over te gaan, vernielde hij zijn kanonnen en
munitie.
Zijn troej>en bestonden ujt 2970 Engel
schen va- a:l6 graden, en ongeveer 6000 man
Indische troepen met den noodigen trein.
KONSTANTINOPEL. De correspon
dent van het Agentschap Milli be
richt uit Bagdad, dat generaal Townshend
de overgave van Koet-el-Amara met al hot
,in de stad aanwezige geschut en meer dan
een millioen pond contant geld aanbood ou
der voorwaarden dat hij verlof kreeg met
zijn leger vrij te mogen aftrekken. Dit voor
stel werd natuurlijk onmiddellijk van de
hand
Tot op het oogenblik van den val van
Koet-el-Amara aan de Tigris, dat door de
Engelschen onder generaal Townshend ver
dedigd werd, trachtte een Engelsche ont
zettingscolonne de ingesloten troepenmacht'
te. hulp te komen. Deze colonne heeft ouder
ontzettende moeilijkheden alle krachten
ingespannen om tot Koet door te dringen,
maar ondanks de taaie hardnekkigheid die
zij ten toon spreidde, is het haar niet gelukt
haar doel te bereiken^.
Een dag te voren kwam nog het bericht,
dat een Engelsch schip de Tigris was op
gezonden om de troepen van het noodige te
voorzien. Dit schip heeft Koet echter niét
kunnen bereiken.
De ontzettingscolonnes aan beide zijden
Gat rivier.hadden slechts 23.mijlen af te-leg*
gen, maar ondervonden daarbij zoo hefti-
gen tegenstand van de zijde der Turken, dat
een van de twee sedert 5 April slechts zeven
mijlen heeft kunnen afleggen. Tweemaal
heeft zij getracht de Turken te verdrijven,
maar beide keeren is dit mislukt. Afgezien
nog van het feit, dat de rivier buiten hare
oevers is getreden, zijn de terreinmoeilijk
heden zeer groot. Een flink regenbuitje
verandert de wegen in moerassen. De Tur
ken hadden bovendien het geheele terrein
krachtig versterkt,- löopgi-aven aangelegd,
enz. De regen vormt daar met de aarde een
glibberig slik, zoodat het zeer moeilijk is
om Vooruit te komen en het vervoer van
kanonnen absoluut onmogelijk is.
Geen audiëntie.
Hlijkens bericht in de „Staatscourant1'
wordt Donderdag a.s. door den Minister van
Oorlog geen audiëntie verleend.
Ie toestand in den reuzenstrijd.
Koet-el-Amara is in handen der Turken ge
vallen. Meer dan 13000 man Engelsche troepen,
of volgens een Engelsch tolegrara, bij de 9000
man, hebben zich moeten overgeven.
Onze lezers zullen zich nog wel herinneren
waar deze plaats ligt, en hoe daar lang, om ge
streden is. Koet-el-Amara is een versterkte
plaats' aan den Tigris, in Mesopotamië, het
'J'\veestAx>menland, een Turksch gebied in Zuid-
west-Azië. Van de Perzische Golf zijn Engel
sche troepen daarin opgerukt met liet doel om
naar Bagdad te komen en zicli daar te ver-
eenigen niet de Russen, die optrokken uit het
Noorden, door Porzië en den Kaukasus. De
laatste n zijn niet veel zuidelijker gekomen dan
Hamedan in Perzië, de Engelschen zijn blij
ven. steken bij Koet-el-Amara. Met een ÏOOCO
man had generaal Townshend zich daar ver
schanst omsingeld door een Turksch leger
heeft li ij er maanden lang den strijd tegen
den vijand en tegen den honger uitgehouden
Een andere Engelsche legermacht, eerst onder
generaal Aylmer, later onder generaal Gorrin-
ge, rukte op tot ontzet, kw am langzaam, stap
voor stap, nader. Maar 't was, of de elementen
zelf hadden sa am ge zu oren tegen een ontzet
overstroomingen van den Tigris hinderden en
belemmerden de Engelschen in hun actie. Er
werden felle gevechten geleverd, maar men kon
generaal Townshend en zijn mannen do ver
langde hulp niet brengen.
De Engelsche berichten deelen thans zelf
mee, dat generaal Townshend na een tegen
stand van 143 dagen, volgehouden met onverge
telijke dapperheid en kracht, zich met do geheele
91ste "Week.
Van 24 April tot 1 Mei.
24 April. Volgens mededeeling van de Brit-
sche admiraliteit is 'tusschen 20 en
21 April een poging j*edaan om
wapens te landen in Ierland door
een Duitsche hulpkruiser, ge
steund door een Duitseke duik
boot. De hulpkruiser werd in den
grond geboord, onder de gevan
genen behoort sir Roger Casement.
Drie Zeppelins bezochten de
oostelijke graafschappen van En
geland. Enkele brandbommen
werden geworpen.
£5 M Ter hoogte van Lowestoft heeft
iu den vroegen morgen een ge
vecht plaats gehad tusschen een
Duitsch eskader slagschepen, be
geleid door lichte kruisers en tor-
pedobootjagers, met plaatselijke
maritieme strijdkrachten. Na
twintig minuten keerden de Duit-
schers terug. Geen Engelsch schip
is gezonken.
Het Nederlandsche s.s. ,,Bef-
kelstroom", van d© Hoil. Stoom
boot Mij., is op weg van Amster
dam naar Engeland door Duit-
sche duikbooten in den grond ge
schoten Der bemanning werd tijd
gelaten rich in de sloepen te be
geven.
es la hei Lagerhuis legde minis
ter A squith. in geheime ritting een
verklaring af over de recrutee-
ringsq uaestie.
Volgens mededeeling in het,
Lagerhuis van den Chief Secre
tary voor Ierland zijn den 24sten
in Dublin ernstige ongeregeldhe
den voorgevallen, uitgelokt door
de revolutionnaire Sinn-Feiners.
Troepen rijn meester van den toe
stand.
Er zijn wederom Russische
troepen te Marseille aangekomen.
De Engelsche duikboot ,,E.
22" wordt in de Noordzee door
Duitsche oorlogsschepen in den
grond geboord.
Wederom bezoeken Zeppelins
Kent.
26 April: De Nederlandsche schepen
„Dubhue", Maasham" en
„Noordzee"' loopen bij de ,,Gal-
looper" op mijnen.
27 April- Wederom zijn Russische troepen
te Marseille aangekomen.
Asquith deelt in het Lagerhuis
mede, dat de toestand in Ierland
nog ernstige zijden had. Over heel
Ierland wordt de staat van beleg
Een door minister Long inge
diend wetsontwerp, dat gedeelte
lijk voorzag iu het dienstplicht-
vraagstuk, is wegens verzet van
vp*" ",1~ ingetrokken.
De Amerikaansche ambassa-
deu. naar heb- hoofd
kwartier .vertrokken ter audiëntie
'bezetting heeft moeten overgeven. Eerst bood
de Engelsche bevelhebber aan de plaats over te
geven op voorwaarde van vrijen aftocht voor
zic-li en rijn mannendit werd geweigerd en
hij moest wel besluiten tot een onvoorwaarde
lijke overgave. Vooraf heeft hij echter zijn ka
nonnen vernield en zijn wapens onbruikbaar
gemaakt. De onder zijn bevel staande troepen
zouden zijn samengesteld uit 2970 Britten, en
6000 man Indiërs met bijbehoorende eonvooieu.
Dit is nog eerder een tegenslag, ook een mo-
reele, voor de Engelschen dan een overwin
ning der Turken.De algemeene toestand ver
andert er weiuig door en op de beslissing in
den oorlog zal het feit wel niet veel .invloed
hebben. Maar voor de Turken, de bondge-
genooten der centralen, is het een tegen
wicht voor de successen der Russen in den
Kaukasus, voor de inneming van Trebizonde,
en zal het- bovendien'diepen indruk maken op
de Mohammedanen in Indië. De Engel
schen zijn thans nog niet uit Mesopota
mië verdreven, maar groote Turksche troe
penmachten komen nu vrij en kunnen zich
stellen tegenover het uit het zuiden, langs
bij den keizer iri verband met de
duikbootenquaestie.
Duitsche vliegers bombardee
ren het Russische linieschip
,,Slawa" in de Golf van Riga.
Het Engelsche pantserschip
Russell" loopt in de Middel-
landsche Zee op een mijn en
zinkt; 124 man vermist, 676 man
gered
Een Duitsche duikboot wordt
op de Engelsche oostkust in den
grond geboord
De Grieksche regeering weigert
het verzoek van dc Entente om
gebruik te maken van de Griek
sche spoorwegen voor het vervoer
van Servische troepen naar Salo-
niki.
De bezetting van Koet-el-Amara,
onder bevel van generaal Tows-
hend, ter sterkte van 2970 Engel
schen en ongeveer 6000 man
Indische troepen, heeft zich aan
de Turken overgegeven.
Het verzet van de Sinn Fei
ners te Dublin is vrijwel ge
broken.
Paschen aan den
Colin Ross schildert iiulle ..Voss. Zcit."
de Paaschstemming voor Verdun.
Goede Vrijdag aan den Homme Mort.
...Als de beschieting u zelf geldt, kan het
don Tigris, oprukkende Engelsche leger. Dat
de Engelschen in Bagdad zullen komen, staat
nu in elk geval veel minder vast. Er is meer
kans op, dat zij teruggedrongen worden. Ook
in 't Aziatisch gebied gaat de strijd tusschen
de beide vijandelijke partijen op. en neer, en
een beslissing lijkt steeds verder af.
Inderdaad, alles staat op bet oogenblik nog
op losse schroeven en het is niet af te zien.
hoe een der partijen den geweldigen strijd
zal winnen. Ve<-I hangt er van af, welke
houding Duitschland zal aannemen tegenover
de Amerikaansche nota. Daarvan lekt nog
niets beslists uit. De onderhandelingen wor
den thans gevoerd in liet Duitsche hoofd
kwartier, bij den keizer dus; daar is nu zoo
wel de Duitsche rijkskanselier als de Ameri
kaansche gezant te Berlijn. Gerard. De Duit
sche bladen blijven over 't geheel vrij opti
mistisch. zij vertrouwen op-een vredelievende
oplossing, doch volgens Engelsche berichten,
hebben de ambtenaren van Buitenlandsche Za
ken in Washington er een zwaar hoofd in.
vertellen zij; dat de concessies van Duitschland
onvoldoende'te zijn. Er schijnen vele oorlogzueh-
tigen te wezen in Amerika, die gaarne de Unie
betrokken zouden zien in den wereldkri.jg. In
"t midden of in 't laatst dezer week zou
Duitschlands antwoord bekend worden. Hier
van hangt ook voor de neutralen zeer véél
af; indien de Duitsche regeering haar on
barmhartige taktiek van het voeren van den
duikbootenoorlog met wil opgeven, en 't
zal baar zwaar vallen dit te doen! zal zij
dien zeker laten voortzetten op nog meedoo-
genloozer manier, zal zij 'zeer waarschijnlijk
nog minder de neutrale scheepvaart ontzien
Het zal dan eerst worden een strijd van hard
tegen hard, een strijd zonder genade, vol ver
bittering. Trouwens over 't geheel schijnen wij
zoo'n verwoeden strijd dezen zomer, die mis
schien de beslissing zal brengen, te kunnen
verwachten.
Van de andere oorlogsterreinen valt
weinig nieuws
te deelen. Fransche tele
grammen berichten weliswaar, dat de strijd
om 'Verdun in de laatste dagen zich weer
verlevendigt, maar hij lijkt in niets meer op
het felle vechten van voor een of twee maan
den. Ook de aanvallen der Duitsohers worden
blijkbaar matter. Om den Mort Homme, bij
Avocourt, Douaumont en Vaux wordt nog
gestredenmaar geen successen belaid. Van
"Weerskanten spreekt men bijna een van
aanvallen en tegenaanvallen zonder resultaat.
Gevechten op den beganen grond wisselen af
met gevechten in de lucht.
Van het Russische front komen eveneen
berichten, maar zij behelzen niets, dat de
moeite van 't vermelden waard is en in den
Kaukasus is het al niet anders. Op zee is
wel niet gevochten, maar er zijn toch ver
woestingen aangericht. De Engelsche. marine
heeft een ernstig verlies geleden door !t ver
gaan van het slagschip Russelldat in de
Middellandsche Zee op een mijn liep en zonk.
Het was een oorlogsschip van 14000" ton met
een bemanning van 800 koppen van wie er
676 zouden worden vermist. Als vlaggescbip
van schout-bij-nacht Fremantle voerde deze er
liet hevel over. hij .werd gered met 22 andere
officieren. Op het Russisch© slagschip
,,SIava", in de" Golf van Riga, hebben Duit
sche vliegers bommen geworpen, er werd brand
san boord waargenomen. Aan de Engelsche
Oostkust is een Duitsche onderzeeër tot zin
ken gebracht en de bemanning gevangen ge
nomen.
De opstand in Ierland hiint nit te doo-
ven. al flikkert hij hier aar nog op.
Er is alweer een oont'nrènt Russische troe
pen. het. derde, te Marseille aangekomen;
gaan allen naar het wester front om schou
der aan schouder met de Franschen te
strijden
De Grieksche regeering weigort nog steeds
haar spoorwegen af te staan voor vervoer der
troepen dar geallieerden of die der Serviërs;
de spanning met de Entente wordt sterker.
Men riet met belangstelling toe. hoe de zaken
in den Balkan zullen afloonen.
ENGELAND.
De opstand in Ierland.
Ooggetuigen van den opstand te Dublin
gekomen, vertellen, dat toen Maandag 23
April dé klok twaalf uren sloeg, de rebellen
op dit vooraf afgesproken signaal zich ijlings
verzamelden om een schip, dat met geweren
was geladen, te lossen. Intusschen verscheen
cr een automobiel waaruit munitie werd
rondgedeeld. Vrouwen in uniformen mar
cheerden naast eiken man. Zij droegen gor-'
dels met patronen, die zij tijdens het ge
vecht aan de mannen uitdeelden. De eerste
botsing had plaatè met een afdeeling cava
lerie. De rebellen openden 't vuur, doodden
zelfde vuur op dezelfde plaats u sterk en
zeker vindon, overmoedig, vol vertrouwen op
het leven, vastberaden, fatalistisch, onverschil
lig, afgestompt, ontmoedigd, in bange vrees.
Dat kan snel afwisselen. Onze ziel is veel te
gecompliceerd om haar gevoelens met zoo be
sliste woorden af te doen als goed en kwaad,
laf eh dapper.
De gemoedsstemming hangt reeds zoozeer
van het weer af Thuis goed beschut heeft men
dat verleerd. Hier echter leven we als voo.r
duizenden jaren in kuilen, holen en hutten.
Een beetje w&rine, heldere zon en het hevig
ste bombardement, de zwaarste storm is over
wonnen en vergeten. De zon schijnt echter niet
meer. Hoe lang reeds? Weken, maanden? Dc
maat van tijd heeft men verloren. Regen,
regen; lederen dag troebel en grijs. De wolken
diep en zwaar van water. Opstaudingstijd.
Hier is geen groen, geen nieuw leven. Het
bosch is stuk geschoten. Het veld omgewoeld,
platgetrapt. Vocht en modder. En de- regen
stroomt. De loopgraven staan vol water. Tot
aan den enkel, tot aan de knie staan wij erin.
Op veel plaatsen gaat de troebele, gele stroom
tot aan het lichaam. Daartusschen taaie, dikke
modder. De aarden muren vallen in, de be
timmering bezwijkt. De holen en gangen drui
pen van het vocht en vullen zich langzaam
met water. Eentonig vallen de druppels.
Ondanks opgehangen eonserveblikjes en goten
uic dakcarton, blijft men het water nooit de
baas. 's Avonds staat de brits zoo, dat men
ten minste eenigszins droog ligt. Een druppel
valt op het voeteneinde. Dit doet er niet toe.
'Eer ander' komt naast het hoofd neer. Men
schuift wat opziji Nu spat het vallende water
slechts een weinig in bet gezicht. Men slaapt
daarbij in.
's Avonds is het rustig. Plotseling schrikt
men op van zwaar vuur. Het hart klopt onrus
tig. Waar is het vuur? Is het een zenuw
een aantal paarden en verwondden vele
soldaten en burgers. De rebellen bezetten
bijna onmiddellijk het- postkantoor, waar ze
hurt vlag heschen. Met bajonet en revolver
verdreven ze de meeste beambten. Het vu
ren lokte een talrijke menigte op straat. In
het algemeen was het volk tegen de rebel
len, maar het machtsvertoon van dezen boe
zemde den mensche» schrik in. De rebellen
vuurden op eiken soldaat en politiebeambte
tusschen de menigte. Een aantal burgers
werden daardoor cedood en gewond. Na
telegraaf- en telefoonverbindingen te heb
ben doorgesneden, richtten de rebellen in
het postkantoor barricades op van tafels en
lessenaars, met geweren -ewapende lieden
werden op het dak geplaatst, van waar ze
onophoudelijk op de soldaten en politie
vuurden. Tezelfder tijd dat het postkantoor
werd vermeesterd, bezetten andere benden
rebellen verschillende openbare gebouwen,
zooals het paleis van justitie, twee spoor
wegstations, twee dagbladbmcelen en een
aantal huizen. Aan de stations werden de
treinen opgehouden, de *poren werden op
gebroken, het personeel verjaagd.
De rebellen bezetten eveneens bet voor
naamste plein van de stad, St. Stephens
Green, waar ze barricades oprichtten en
loopgraven aanlegden, dij vuurden op htt
groote hotel aan een der hoeken van het
plein. Sedert Woensdag zijn de bewoner»
van dit hotel feitelijk gevangenen.
Alle auto's werden aangehouden. Vaak
werd zonder waarschuwing oj: de chauffeur^
geschoten. De auto's werden dwars over de
straten geplaatst om als barricade te dienen.
Alle kroegen in de 'buurt werden be/et.
Toen werd weldra in het wilde weg gevuurd
en tal van burgers werden gewond. Dins
dagmorgen vroeg begonnen er troepen aan
te komen. Ijlings werden ze naar verschil
lende punten gebracht mefcJiet doel de op
standelingen te omsingelen Het vuur weid
op de Siun Feiners geopend, die zich krach
tig hadden verschanst i i de huizen van
Sackville Street en Dome Street. Op een
nabifrig college-gebouw waren soldaten ge
posteerd die, dekking zoekend achter de
schoorsteenen, de rebellen beschoten, v.ike
het gebouw naderden. Des avonds beslolen
de autoriteiten de rebellen te verdrijven uit
een winkelgebouw, van waar uit Ji;ftis-
werd geschoten. Een mitrailleur vernielde
den voorgevel en de zich ir. het gebouw be
vindende opstandelingen weiden gevangen
genomen.
Woensdagmorgen1 hadden de autoriteiten
zeer krachtige maatregelen ^genomen om den
toestand te beheerschen. Niemand mócht op
straat blijven staan en met kracht werd op
getreden tegen het hoofdkwartier der rebel
len in Liberty Hall, waarboven de groene
vlag wapperde. Twee veldkanonnen werden
aan den anderen oever van de Liffey opge
steld. In vijf minuten werden veertig gra
naten afgevuurd en er bleef weinig van het
gebouw over. De meeste rebellen echter
ontkwamen aan de achterzijde. Onder ge
juich drongen de soldaten voorwaarts en
maakten zich van de ruïne meester. Het
was toen acht uur 's morgens. De militai
ren sloten alle drankhuizen.
Toen de ooggetuige, die dit relaas deed,
Woensdagmiddag vijf uur de stad verliet,
was er geen beduchtheid meer voor een ver
dere uitbarsting.
Volgens de jongste niet-officieel© be
richten aangekomen uit de omgeving
van Dublin, van Donderdag, zou Li
berty Hall door een kanonneerboot,
die de Liffey opvoer, rijn verwoest. De
troepen verdreven de rebellen uit hun bol
werk Stephens Green, door middel van
bommen en mitrailleurs, die op het dak van
een hotel en een clubgebouw waren opge
steld. De rebéllen bezetten nog de groote
biscuitfabriek van Jacobs, die door de troe
pen met twee kanonnen worden beschoten,
en ook het postkantoor, het paleis van
justitie en een der spoorwegstation? Echter
loopt'het gerucht dat de troepen het post
kantoor zouden hebben genomen.
De bevolking zou Maandag der vorige
week de voornaamste winkels hebben ge
plunderd.
Uit de uitvoerige verslagen in'de Engel
sche bladen blijkt, dat de rebellie der Sinn-
chtïg- schieten, een aanval? Moet men
.terugschietenDaarbuiten valt de regen. De
liohtkogel-post op do helling van de schans
meldt roode lichtkogels, twee witte, een
groene aan den hoek van het bosch.
De gealarmeerde batterijen geven een snel
en hevig gordijnvuur af. Als een losgelaten
koppel honden blaffen de kanonnen. Ook daar
ginds wordt het vuur heviger. Geweerschoten
knetteren als angstige 'kreten in den nacht.
Een wild geschiet. Weer stijgen lichtkogels
omhoog in, alle kleuren. Dan verflauwt het
langzaam, tot nog slechts regelmatige slagen
klinken van het verontrustingsvuur. dat
.lederen nacht afgegeven wordt. Iu de. buurt-
barst een zware granaat. De zoldering van ons
hol siddert. Klei brokkelt, tusschen de spleten
naar beneden. Men legt zich weer te slapen.
Het hoofdkussen is kletsnat. De teiefoon rin
kelt mij in slaap.
De vale morgenschemering kruipt in hei don
kere hol. Het vallende water plast thans hel
der. Een hand hoog staat in de schuilplaats
hét water. De uniformjas is in de modder ge
vallen. Een kanonnier heeft moeite om met
nat hout de kachel aan te maken. Bijtende
rook slaat op de longen. Dicht boven het hoofd
drukt de lage zoldering Slechts gebogen kan
men op de bank zitten.
Goede Vrijdag is het. Een zegt het. Hij hJeft
het toevallig op den kalender gezien. Hoe zou
men het ook weten? Er is geen doordeweek
en geen Zondag meer. Voorbereiding, aanval
tegenaanvaldot is onz© kalender.
Goede Vrijdag. De regen klettert Op den
waarnemingspost staat men iu modder en wa
ter. Gewonden worden op baren teruggebracht.
Mist ligt over den weg. Desniettemin wordt
hij beschoten. De dragers gaan met gelijk-
niatigen pas. De baren wiegelen zacht.
Honderden sterven dag op dag. Eindeloos
schijnt het leed onder het drukkende, troebele
Feiners met zorg was voorbereid. Maandag,
den tweeden Paaschdag, begonnen d© on
lusten. Op dien dag zouden de z.g. lertche
vrijwilligers te Dublin ecu parade houden.
Zulke parades waren in de laatste maanden
herhaaldelijk gehouden en de bevolking van
Dublin had du volstrekt geen verwachting
van de ernstige gebeurtenissen die aan
staande waren, toen des Maandagsmorgens
vroeg de goedkoopc pleirivrtreinen honder
den „vrijwilligers" naar de Iersche hoofd
stad brachten. Natuurlijk waren ook niet
alle vrijwilligers zelf in het geheim, zij wie-
ten natuurlijk wel, dat het te eeniger tijd
wel eens zou spannen, maar wanneer dio
tijd gekomen zou zijn, dat wisten uit den
aard der zaak alleen de leiders.
Toch waren er alreeds aanwijzingen, dat
er iets broeide. Na de poging tot- wapens-
smokkelen in het westen, de arrestatie van
sir Roger Casement, en den aanslag op een
trein bij Maryborough, werd Zondagmorgen
een groote hoeveelheid ontplofbare stoffen
in beslag genomen op korten afstand .ten
noorden van Dublin. Niettemin schijnen de
autoriteiten het groote, dreigende gevaar
niet te hebben ingezien.
Maandagmorgen dus hielden de Irish Vo
lunteers, de z.g. Citizen Armv, ©en wa
penschouwing" in Phoenixpark bekend
a Is het toonoel van enkele aanslagen der
Fenians, o. a. van dep. moord op don secre
taris voor Ierland Burke. Met geladen ge
weren en met de bajonet op pet geweer
marcheerden de vrijwilligers af. en na te
zijn toegesproken door cenige der leiders,
trokken de lieden in ordelijke gelederen
naar Dublin terug. Toen ze den buitenrand
der stad bereikten, ontmoetten ze een af
deeling van het garnizoen van Dublin, die
naar buiten trok.
Toen geschiedde liet. Twee mannen, mar-
cheerend in het ecr3te gelid van het „Citi
zen "-leger, hieven zonder cenige aarzeling
hun geweren op en schoten in den troep der
soldaten. Twee officiereu en oenige man
schappen vielen. De soldaten vuUrdcn terug
en drie Sinn-Fcineis werden getroffen. Dat
was het sein voor oen algemoepen opstand.
In een oogwenk was het nieuws in de êtad
verspreid. Uit de kazerne snelcjen troepen
te hulp. Te kwart over tienen begon de
slag. Voorloopig hield men met straatge
vechten in de buitenwijken de militairen
bezig, blijkbaar om de aandacht ai te trek
ken van het eigenlijke doel der Sinn-Fei-
nérs, die bet postkantoor, bet «kasteel, St.
Stephens Green, Timity College, Shelbour-
ne Hotel en Hotel Metropofe en de rechts-
gebouwen in het centrum der stad wilden
bezetten
Het allereerst wat geschieden moest, was
blijkbaar het afsnijden van de verbindingen
met de buitenwereld en tot dat doel werd
het postkantoor bezet waar echter <loor
de aanhangers van de Sinn-Fein-beweging
onder het personeel zelf van binnen de tele
graaf- en telefoonlijnen reeds waren doorge
sneden. Een afdeeling troepen werd afge
zonden om het jiostkantoor van rebellen te
zuiveren. De soldaten slaagden hierin,
maar werden toen de rebellen versterking
kregen op hun beurt verdreven. Het heet,
dat Maandags twee a drie malen in den
loop van den dag en den nacht aldus het
postkantoor van meester wisselde.
Intusschen was ook een aanval gedaan op
het Kasteel. Maar tevergeefs. Meer succes
hadden de aanvallen op andere gebouwen.
De operation werden geleid van uit Liberty
Hall, dat aan de Liffey is gelegen. En nit
de kelders van dat gebouw had van tijd tot
tijd de distributie van munitie plaats.
De opstandelingen trokken vervolgens
over O'ConnelI Bridge naar Sackville-
street, waar een aantal winkels werd ge
plunderd, eer de troepen met de plunde
rende rebellen slaags raakten.
Intusschen hadden de opstandelingen zich
van alle tramwagens meester gemaakt, die
ze ais barricaden gebruikten. Een groot
deel werd eenvoudig omgekanteld. Auto's
en vrachtwagens werden aangehouden en
eveneens gebruikt als dekking voor do op
standelingen.
St. Stephens Green werd bezet. Draad
versperringen werden over den jveg gespan
nen en vele der clubgebouwen daar werden
bezet en moesten dienen als standplaats
grijs van den rnet regen bezwangerden hemel.
Voor ons ligt de infanterie in ondiepe, onbe
schutte loopgraven. Geen schuilplaatsen, geen
gangen. De oude, goed aangelegde stelling
ligt achter ons. De veroverde Fransche stellin
gen zijn vernield. Nieuwe troepen vinden daar
eenig onderkomen. De anderen hebben zich
een holte en een schans gegraven. Een teni-
baan wordt daarover hoen gelegd en dat is
dan het nachtkwartier. Bij goed weer gaat hot.
Nu liggen de mannen in het water. Als men
het oen paar uur meegemaakt heeft, sidderen
alle ledematen Nat tot op de huid, geen
warm eten, vaak in het geheel goen eten en
daarbij dag en nacht zwaar vuur. Een hardo
dood stierf menig zwaar gewonde, die niet
weggehaald kon worden.
Om den Mort- Homme leggen zware rook
wolken. In de loopgraven vermengt zich bloed
met water. Regen, regen. Het is zoo volkomen
hopeloos.
En toch. en toch. wordt in al dit leed c-.-n
kracht geboren, d:e alles dragelijk maakt, wat
onverdragelijk scheen. Daar ontstaat iets op
het gezicht van een ieder, die vermoeid en
bleek, doornat en met klei overdekt- -,t da
loopgraver: komt. Uit deze hel van vuur en
water. Ook lijden is een vorm van leven. Ken
zware, bittere vorm, maar het is toch 'oven.
fn alle leed en dood ligt een bron van geluk,
dio hij nooit gevoeld heeft, die het steeds goed
had. Alle zorg om het stukje dage lij ksch brood
en alledaagsche bekommeringen zijn daar ver
vlogen.
Zware rookwolken trekken om den bergtop
Tn het hart dreunt dc donder achterna. I>©
regen stroomt. Bloed ea water staat in de
loopgraaf. Op den Dooden Man is bet Paschen.
