No. 256.
Woensdag 5 April 1916
Orgaan voor Leger en Vloot.
De toestand.
Oorlopssiieüws.
Onder redactie van D. MANASSEN.
Ge positie van Hederlsnd tusschen de
Prins Alexander van Servië.
Ga toestand in den reuzenstrijd.
TWEËÖE JAARGANG.
SOLDATENCOURANT
ADRES DER REDACTIE EN ADMINISTRATIE PALESTRIN AST RAAT 10,
AMSTERDAM. DIT BLAD VERSCHIJNT DRIEMAAL PER WEEK. LOSSE
NUMMERS VOOR MILITAIREN 1 CENT, VOORBURGERS K CENT. ABONNE
MENT VOOR MILITAIREN 0.75, VOOR BURGERS ƒ1.50 P. DRIE MAANDEN
Voor Ad verten lic-n wende men zich tot onze Administratie, Palestrinastraat 10.
Amsterdam. Pry's der Advertentién per regel J0 cent. Voor ingezonden Alede'
de<:l:rigea op de tweede, derde eo vierde pagina dubbel tarief. By abonnement
reductie.
Een 'heel eenvoudig feit in dezen gruwelijken oorlog, en dat toch, zegt een
Engelsch hl ad, verdient vereeuwigd te worden. Een wagen met benoodigdhecien voor
een" veldtelefoon reed over een. hoogte het voertuig wa3 bespannen met vier paarden
en werd begeleid door twee Engelsche fuseliers. Op den top der hoogte werd het
'getroffen door een vijandelijke granaat, de wagen werd vernield, twee paarden ge
dood. Een der telefoonpalen stak .in de hoogte en de vijand verdubbelde zijn vuur,
waarschijnlijk omdat hij den paal voor een kanon aanzag. De beide Engelsche solda
ten verkeerden iu levensgevaar. Maar in plaats van dekking te zoeken, spanden zij
de beide paarden uit, wierpen zich er op en galoppeerden naar hun eigen verster
kingen, waar zij zelf, evenals de paarden, heelhuids aankwamen.
(aeen audëent5©.
Blijkens bericht in de „Staatecourantr
taordt Donderdag a.s. door den Minister van
Oorlog geen audiëntie verleend.
Espsranlo-Cursus.
Na toezending van 25 csr.t postzegels aan de
Administratie van „De Soldatencourant" ont
vangen uitsluitend onzo militaire lezers aan
hun militair adres den volledigen espe-
rante-cursus van prof. Blok, verschenen in elf
nummers van den oereten jaargang van ons
blad.
De maatregelen, welke onze regeering in
de vorige week noodig achtte te nemen,
hebben natuurlijk heel wat pennen en ton
gen in beweging gebracht. Men vroeg zich.
af. of de naaste ontwikkeling van den we-
xei'dkrijg nu zóó zou zijn, dat ook ons dier
baar vaderland iu den strijd zou worden be
trokken. En naast een zelfbewuste houding
van kalm afwachten door velen aangeno
men, werd toch. ook heel wat zenuwachtige
spanning ten toon &~-r-
Men wist niet hoe of wat, en men wilde
wé,ten, weten wat voor onweerswolken nu
weer in de lucht zaten en met oester-, wes-
tgr- of zuiderwind naar Holland konden
overdrijven. Men was blijkbaar zoo heele-
maal vergeten, dat Neêrlands ganscbe weer
macht sinds Augustus 1914 in de wapenen
staat, omdat wij in een tijd leven, die dit
noodzakelijk maakt en waaiin het noodig
kan woeden dat liet zwaard ter handhaving
van onze neutraliteit en ons onafhankelijk
volksbestaan moet werden gehanteerd.
Ware dit niet zoo, dan zon immers de mo
bilisatie, die de natie zulke zware persoon
lijke en geldelijke offers oplegt, of niet lan-
fer noodig zijn of minder volledig gehand;
aafd behoeven te worden. En aan de mobi
lisatie-noodzaak zal wel bij niemand, die de
gebeurtenissen en haar ontwikkeling volgt,
Ops Oorlogsdagboek.
87ste week.
27 Maart. Alle Amerikaansche passagiers
aan boord van de getorpedeerde
„Sussex'' ziju gered.
28 De secretaris van kardinaal
Mercier is iu hechtenis genomen
onder beschuldiging de hand te
hebben in een ongeoorloofde brief
wisseling tusschen België en den
vijand.
De telegrafische verbinding
tusschen Nederland en Engeland
is verbroken.
23 De Russische minister van oor
log Poliwanof is afgetreden en
vervangen door generaal Sjoe-
warof.
30 De geheele Scandinavische post
voor Amerika aan boord van s.s.
Helgoland" is te Kirkwall aan-
31
- In de begrootingscommissie van
den Rijksdag wordt met alge-
meene stemmen op één na (Lede-
bour) een motie aangenomen, om
den verscherpten duikbootenoorlog
te voeren met in achtneming van
de wettige rechten der neutralen.
De Duitschers veroveren bij Ver
dun het dorp Malancourt met
aansluitende verdedigingswerken
De Engelschen bezetten onge
veer een kierde deel van het
westelijk front, n.l. van Yser tot
Som me.
'-In de sinds ©enigen tijd in het
Clyde district heertellende arbei-
dersmoeilijkheden treedt, na
krachtig ingrijpen door de regoe-
ring, verbetering in.
D& Amerikaansche regeering
heeft Duitsche regeering" inlich-
twijfel bestaan.*) Waar dit zoo is spreekt
het. vanzelf, dat onze regeering afgaat op ge
gevens en inlichtingen welke haar ten dien
ste staan, om de touwtjes wat losser of
strakker te houden en met name door ver
mindering of intrekking van verloven de
treependeelen van ens leger op sterkte te
doen zijn.
Was de zenuwachtige spanning onzes in
ziens voor een deel te wijten aan het feit,
dat de mobilisatie helaas reeds een soort
gewoontetoestand is geworden, waardoor
©en maatregel ter vervollediging van die mo
bilisatie veel te sterk den indruk als iets
gansch bijzonders maakt ook de wijze,
waarop de eerste berichten door het Haag-
sche Correspondentie-bureau tot het publiek
zijn gebracht, moest de spanning verhoogeq.
Een korte verklaring in den geest van bo
venstaande, 7' y mogelijk gepaard met een
der later gepubliceerde medede&lingen, zou
de atmospheer gehouden hebbenbuiten
zoo'n hoog© spanning als wij in 's Rijks
hoofdstad hebben kunnen waarnemen
Gelukkig blijkt de politiek© horizon niet
verduisterd en de getroffen maatregelen ter
vervollediging onzer mobilisatie een voor
zorg van onze regeering, die tegenover alle
gebeurlijkheden waakzaam is. Zoo kon het
Haagsche Correspondentie-Bureau thans het
volgende bericht publiceeren:
„Naar aanleiding van verschillend©
loopende geruchten,'-hebben wij ons te
bevoegd er plaats© om inlichtingen ge
wend en met stelligheid vernomen, dat
de jongste maatregel inzake militaire
verloven geen verband houden met ©eni
ge bestaande diplomatieke verwikkeling
tusschen Nederland on ©ene der oorlog
voerende partijen."
En de Maasbode vernam, dat de gezanten
van alle mogendheden, die hier vertegen
woordigd zijn, j.l. Zaterdag een bezoek°ge
bracht hebben aan het ministerie van bui-
tenlandsche zaken om inlichtingen in te win
nen. Aan alle gezanten werd de verzekering
gegeven, dat de genomen maatregelen tegen
ge8n enkele mogendheid gericht zijn.
Men leze in dit verband ook het in dit
no. vermelde artikel van den oud-minister
Colijn.
tingen gevraagd over den onder
gang van de „Stissex", do
„Englishman" en de „Manchester
Engineer".
In Nederland worden.de ver
loven voor de militairen inge
trokken.
- Do Engelsche regeering vaar
digt een nieuwe „Order in Coun
cil" uit, bepalende, dat geen
schip of lading meer gevrijwaard
zal 7.ijn voor inbeslagneming
wegens verbreking den blokkade
alleen op grond, dat zij op weg
zijn naar een niet-geblokkéerde
haven. De nieuwe „Order" ver
klaart, dat de vijandelijke bestem
ming zal geacht worden aanwezig
te zijn, als de goederen geconsig
neerd zijn aan of voor een per
soon, di© gedurende de huidige
vijandelijkheden ingevoerde goe
deren heeft'gezonden naar grond
gebied, dat behoort aan of bezet
is door den vijand.
1 April. Het Fransche hospitaalschip
„Portugal" gesteld ter beschik
king van Rusland, is in den grond
geboord. Een groot aantal ge
wonden en verpleegsters is omge
komen.
Bij een Zeppelinaanval op de
Engelsche oostkust werden brand
bommen op verschillende plaat
sen geworpen. Een Zeppelin, de
„L. 15", is in de Theemsmon-
ding gezonken.
De Duitschers krijgen vastep
voet in het westelijk deel van het
dorp Vaux bij Verdnn, waarvan
zij hel oostelijk deel reeds vroeger
bezetten.
2 Wederom beeft een luchtaanval
plaats op de Engelsche oostkust.
jDe ambassadeur der Ver-
eenigde Staten te Berlijn heeft
Wij verwijzen voorts naar een belangrijk
bericht .in onze rubriek Leger zaken, waaruit
blijkt, dat zelfs nog verloven worden ver
leend. Zoodat al zijn de omstandigheden
voor een land, dat tusschen twee groot©
mogendheden ligt, die elkander steeds mee-
doogenloozer te lijf gaan, zorgvol en al no
pen ze tob waakzaamheid en strijdvaardig-
heid de toestand voor ons blijkbaar geen
direct oorlogsgevaar doet voorzien. Laten wij
dus, vastaangesloten, kalm blijven, vol ver
trouwen in onzo stuurlieden van Staat, on
vervaard en bereid
Ten slotte willen we onzen lezers niet ont
houden een paar belangrijke persstommen
uit het buitenland, Berlijn en Weenen:
Wolff seint on^, dat de Berlijnsche corres
pondent van de Köln. Ztcf. schrijft: De be
kende g&bcoirten issan en de geruchten van
den la-atsten tijd hebben, naar de uit Neder
land gekomen berichten bewijzen, de Neder-
landsche regeering genoopt tot bet nemen
van zekere militaire maatregelen. Men heeft
in Duitschland d© beste meening van de hel
derheid en voorzichtigheid, waarmee de Ne-
derlandsche regeering bij elke mogelijk©
nieuwe ontwikkeling ten opzichte van baar
onzijdigbeidsbelangen zal bandelen.
De betrekkingen tusschen Duitschland en
Nederland blijven, zooals de jongste bespre
kingen over de Tuhamtia deden zietn, in de
stormen van den wereldoorlog onveranderd
loyaal en vriendschappelijk. Daarom
heerschb in Duitschland ook het vaste ver
trouwen, dat d© Nederlandsche regeering,
niet belemmerd door de openbare meening
van het land, met alle kracht en vertrouwen
evenals vroeger ook in d8 toekomst d© onzij
digheid van Nederland zal weten te hand
haven.
Volgens een telegram van het Knrr.
Bureau- uit Weenen, zegt het Fremdenblatt,
dat alle berichten, die gisteren uit Den
Haag en Amsterdam zijn aangekomen, be
wijzen, dat de Nederlandsche regeering vast
besloten is, eiken aanval op de neutraliteit
van Nederland af te weren, en niet te dul
den, dat Nederland beroofd wordt van het.
recht, vrij over zich zelf te beslissen.
Het blad doet uitkomen, dat de Midden-
Europeesclie mogendheden nooit het denk
beeld hebben gekoesterd, Nederlands recht
over zich zelf te beslissen, aan te tasten. Zij
hebben zich gedurende den heelen oorlog
laten leiden door bet streven, de neutrali
teit van (Nederland in haar vollen omvang
te earbf digen. Oostenrijk-Hongarije t,V
Duitschland kunnen daarom met volstrekte
kalmte do militaire maatregelen van Neder
land beschouwen^
Uit eea artikel van den oud-minister Colijn
in „Stemmen dos Tijcis" geeft de „N. R. Ct."
het navolgende uittreksel:
Nadrukkelijk wensch ik te doen uitko
men, dat ik de Engelsche contrabande-
politiek b e g r ij p e n kan. Ik billijk haar
niet, want zij is niet uitvoerbaar zonder
schending van de rechten der neutralen,
maar ik kan verstaan dat Engeland het
wapen van de overmacht ter zee hanteert.
Altijd was ik sceptisch gestemd ten aanzien
van de waarde, van het z.g. oorlogsrecht;
deze oorlog heeft thans afdoende aange
toond, dat men alleen die regelen nakomt,
welker naleving geen schade doet aan het
hoofddoel van eiken oorloghet overwinnen
der tegenpartij.
Zoo begrijp ik dus ook Engelands afslui-
tingspolitiek en kan ik met niet al te veel
moeite berusten in de kwellingen dio ons
daardoor worden aangedaan. Vooral omdat
de Engelsche _regeering zich inderdaad be
ijverde met ons belang rekening te houden
zoover als dat in het nu eenmaal aanvaarde
systeem mogelijk was.
zijn regeering gemeld, dat de
Duitsche regeering verklaart offi
cieel niets te weten van aanvallen
op de „Sussex" en de „English
man". maar dat een onderzoek
wordt ingesteld.
Het voortbestaan van dit betrekkelijk
onbezonnen optreden is echter niet gewaar
borgd; integendeel, reeds nu duldt men die
bedachtzaamheid bij de Engelsche regeering
meer dan dat men haar goedkeurt, en het
is juist in die zich wijzigende volksstem
ming, dat het gevaar voor onaangename
verwikkelingen schuilt.
En juist voor Nederland is dat gevaar
het grootst, omdat wij alleen staan. De
drie Scandinavische rijken hebben zich aan
eengesloten en nemen daardoor een heel
wat krachtiger positie in dan Nederland,
dat bovendien niet alleen te rekenen heeft
met liet grondgebied van het Rijk in
Europa, maar ook met zijn uitgebreide
koloniën in bet Oosten. Er is dus weinig
reden tot gerustheid. Als men afziet van
de eerste drie oorlogsmaanden dan is het
gevaar eer toe- dan afgenomen, of zooals
ik het elders uitdrukte sinds hot einde
van 1914 heeft de toestand zich eer ten
onzen ongunste gewijzigd dan dat hij zich
ten onzen gunste verbeterd zou hebben.
En dat geldt niet alleen met het oog op
het bovenstaande, maar gaat ook door op
militair gebied. Men bedenke toch wel, dat
de oorlog vastgeloopen is op alle fronton.
Er is nergens een gat meer waar men door
kan. Behalve dan maar Nederland en
Denemarken zijn neutraal!
Nu zij uitdrukkelijk vooropgesteld
men moet voorzichtig zijn om niet mis
verstaan te worden dat ik geen enkel
oogenblik de mogelijkheid onderstel, dat
Engeland voornemens is zijne in vorming
zijnde nieuwe legers op de Nederlandsche
kust te doen landen. (Denemarken blijft
m. i. buiten 'beschouwing, omdat op de
Deensche kust geen geschikte havens zijn
om een landing in grooten stijl uit te
voeren.) Wij hebben Engelands verzeke
ring, door Asquith in het Lagerhuis uit
gesproken, dat het onze neutraliteit eer
biedigen zal, en wij vertrouwen op dat
woord.
Maar het is de vraag r en nu kom ik
tot de-psychologie van de Duitsche regee
ring en het DÏLtscbe volk het is de
vraag wat men in Duitschland daarvan
denkt. Indien men bij onze oostelijke bu
ren zich ernstig bevreesd gaat maken voor
zulk een gebeurtenis, welken invloed zal
dat dan hebben op de houding van Duitsch
land jegens ons. De Duitschers, zoo
mogen, zoo moeten wij aannemen, zijn
geheel op de hoogte van ons verdedigings
vermogen. Als zij dat vermogen nu eens
onvoldoende achter; en tegelijk van oor
deel zijn, dat een Engelsche inval door
Nederland in Duitschland te duchten is,
zou het dan zoo vreemd zijn, dat wij van
die zijde werden benaderd met voorstellen,
waaraan wij niet kunnen toegeven, om
dat wij dan onze neutraliteit jegens de
geallieerden zouden prijsgeven
Jk weet wel, dat men hiertegen kan
aanvoeren, dat Engeland geen landing zal
doendat wij indien zij beproefd werd
volkomen in staat ziin een voorgeno
men opmarsch inoostelijke of zuid-ooste
lijke richting te stuiten, maar dat alles is
niet ter zake dienende. Het is de vraag
niet wat wij denken, maar wat zij, dat
zijn de Duitschers, denken.
Zoo is er dug naar beide zijden toene
mende kans op conflict. Maar met dit ver
schil, dat wij tegenover mogelijk© moei
lijkheden met Engeland alleen een afwach
tende'houding kunnen aannemen en in de
hoop moeten leven, dat men ons het recht
zal laten onze strikte onzijdigheid te blij
ven handh'aven, terwijl we ten aanzien van
Duitschland bovendien nog iets positiefs
kunnen verrichten.
Wij kunnen n.l. door het op de been
houden en door het voortdurend versterken
onzer weermacht, de overtuiging vestigen
niet alleen van onzen wil, maar ook van
ons vermogen om elke bedreiging tegen
Duitschlands open liggende flank af te
snijden. Dat kost ons naast veel geld ook
zeer zware persoonlijko lasten en dit ver
moedelijk ter keering van een slechts denk
beeldig gevaar. Maar daaraan is nu een
maal niets te doen, omdat wij bij deze din
gen veel njeer te rekenen hebben met de
zien«""jz0 der oorlogvoerenden dan met
de onze.
Wil zijn dus, zelfs als dit naar onze eigen
meening niet noodzakelijk mocht, zijn, ver
plicht om naar het Westen te bliiven front
Een Servisch officier, die onder zijn ka
meraden een uitstekende reputatie geniet en
zioh zoowel in den huldigen oorlog als bij
vroeger© gelegenheden door dapperheid en
moed wist te. onderscheiden, heeft de
Temps" het éen en ander over den Servi-
schen Kroonprins medegedeeld.
„Prins Alexander", aldus zeide hij, „is een
werker. Hij staat vroeg op en werkt dan aan
één stuk den geheelen ochtend door.
Gedurende den namiddag is hij ook weder on
afgebroken bezig; en pas na liet diner gunt
hij zich zelf door het spelen van een partij
schaak eenigo verpoozing. Hij gaat zelden wan
delen; en als hij het doet confereert hij al
loopend, met wie voor een bespreking werd uit-
genoodigd.
Prins Alexander bezit de .eigenschappen vaa 1
alle afstammelingen van d.e groote Kara-
georges; hij is moedig en weldadig. Bovendien
is hij bezield met een groot© liefde voor den
eenvoud.igen soldaat.
Gedurende do operaties te velde vertoefde
hij voortdurend t© midden zijner manschappen.
Hij praatte m©t do soldaten, zorgde voor oen
goede verdeeling der levensmiddelen en hield
er den moed in.
Tegen den verjaardag des konings hoopte
de officier op een bevordering in de Kara-
georges-orde. De prins dacht er anders over.
Den dag voor het feest verzocht hij den ver
schillenden commandanten hem van elke com
pagnie, van elke batterij en van elk escadron
den dapperste onder de dappere soldaten te
willon aanwijzen.
Do soldaten zelf mochten dien held aanwij
zen en de prins verleende hun de ster van
Karagcorges met do zwaarden, waardoor Jyjm
een pensioen en zijn kinderen allerlei voordee-
ien verzekerd werden.
De populariteit van den prins is alom in
den lande groot.
Steeds wanneer hij op zijn weg een gewonden
Of zieken soldaat ontmoette liet' hij hem in zijn
auto plaats nemen en door 7 ;n eigen genees-
heeren behandelen en verzorgen.
Zijn geheele appanage wem besteed ten bate
van do gezinnen der soldaten, en steeds ge
schiedde dit op de meest kiesche wijze, zonder
dat de linkerhand wist wat <1© rechter deed.
Men kan zich niet- voorstellen wat deze in
telligente, wilskrachtige jonge man gedurende
de laatste vier jaren op het gebied der krijgs
kunde heeft geleerd. Hij is een militair leider
van den allereersten rang geworden. Nog een
karaktertrek dient te worden gememoreerd.
Prins Alexander beschikt over een onverstoor
bare koelbloedigheid die o.a. bij den terug
tocht der Servische troepen op schitterende
wijze tot uiting kwam.
Vredesgernchten van den kant van Duitsch
land bereikten de Servisbhe troepen. Prins
Alexander was van oordeel dat een algemeen
terugtrekken naar de Adriatische zee noodza
kelijk was.
„Wij moeten tot eiken prijs ons leger red
den", zeide hij. „Wij zullen het onmogelijke
doen om daarin te slagen. Geen capitulatie,
geen verraaddat moet ons devies zijn. Ieder
die het beschamende woord „vrede" durft uit
spreken, wordt onmiddellijk gefusilleerd".
Bevelen in den geest als door den prins be
doeld werden gegeven, maar do moeilijkheden
om plotseling een geheel leger in de kuststreek
tussclien Skoetari en DuraZzo te ontvangen
bleken buitengewoon groot te zijn. Tot over
maat van ramp werd de prins ziek.
„Niersteen", constateerden de doctoren;
„rust nemen".
De patiënt stoorde zich er niet aan. Met
drie officieren en twintig soldaten vertrok hij
naar Skoetari om alles voor de ontvangst der
troepen in gereedheid te brengen.
't Weer was verschrikkelijk, sneeuwstormen,
koude, bovendien moeielïjke en gevaarlijke
wegen. Maarhet doel werd bereikt en de
prins heeft er voor gezorgd dat de troepen bij
aankomst voedsel vonden.
De vijandelijke vliegtuigen, die er de lucht
van gekregen hadden dat de prins in Skoetari
maken en als wo dit naar het Westen doen,
brengt onzo geheele neutraliteitspolitiek
mee naar het Oosten en Zuiden eenzelfde
gedragslijn te volgen.
Men kan dit betreuren gelijk ik het doe,
omdat het lasten voor ons meebrengt, die
haast ondragelijk schijnen. Indien echter
ook wij door de zuiging der gebeurtenissen
zauden worden meegesleept, omdat wij
niet genoeg rekening gehouden hadden met
de inzichten en de geestesgesteldheid der
oorlogvoerenden, dan zouden de .schor
pioenen de geeselen vervangen en die kans,
zij moge dan door sommigen gering worden
geacht, mogen wij niet loop en.
Ik wees hiervoor op mogelijkheden, die
tot voor ons ernstigo verwikkelingen zou
den kunnen leidenmogelijkheden waar
mee we zeer stellig rekening hebben te
houden. Want van dag tot dag neemt de
..wedstrijd in onrecht", om do woorden
van de „N. R. Ct." té bezigen, in om
vang toe.
Onze schepen worden aangehouden door
beperking van invoer van grondstoffen
wordt een deel onzer industrie tot stilstand
gebracht; onze mails, zelfs uit onzo eigen
koloniën, worden geopend en nagesnuffeld;
effecten, wissels en coupons, tot een bedrag
van vele millioenen, worden uit do Neder-'
landscho postzakken gehaaid en in beslag
genomen, terwijl het van de beslissing van
een Engelsch prijsgerccht zal afhangen of
do Nederlandsche bezitter, waarschijnlijk
eerst na vele maanden, zijn eigendom zal
kunnen terug erlangen.
Van de andere zijde beijvert men zich
om de zee schoon te vegen van Nederland
sche schepen. De streek van de Galloper
was-het schepenkerkhof van de Noordzee;
er schijnt nu behoefte aan uitbreiding en
de Noord-Hinder zag de Artemis" tor-
pedeeren en de „Tubantia" ten onder
gaan. Of dit laatste schip getorpedeerd
werd of door een mijn tot zinken werd
gebracht staat m. i-, zelfs na de afge
legde verklaringen, nog niet onomstoote-
lij'k vast. Het lijkt mij voor het ongeoefen
de oog niet zoo eenvoudig om een z.g.
bellenbasn op te merken, vooral niet als
men op niets bedacht is. Maar dat doet
er ook niets toe. Het een is even erg ais
het ander. Het leggen van mijnen in de
vrije zee, zonder kennisgeving waar men
ze ge-legd heeft, acht ik een even ernstig
vergrijp als het- onverhoeds torpedeeren
t an een neutraal schip. En dat in de om
geving van den Noord-Hinder Engelsche
mijnen gelegd zouden zijn, acht ik niet
aannemelijk.
Al scherper en harder en verbitterender
wordt de kamp tusschen Engeland en
Duitschland en al meer komt ons land in
het gedrang. Het onderscheidingsvermo
gen schijnt verdwenende grens tusschen
geoorloofd en ongeoorloofd is uitgewischt.
De één vecht voor de vrije zee, do ander
voor het recht der kleine staten; beiden
eebter voor zichzelf. Dit laatste is niet
anders te verwachten, gelijk ik van den
beginne betoogd heb. Aan de beoogde
overwinning is reeds veel ondergeschikt
gemaakt wat als heilig recht placht te
geldenals men het noodig gaat achten
zal alles daarvoor moeten zwichten.
Het is ijdele waan daarover gunstiger
te denken; dwaa3 zelfbedrog op iets beters
te hopen; met wat mummelend geprevel
bedwingt men de losgebarsten krachten
van een orkaan niet.
Van Cromwell is het woord: Bidt God,
maar houdt Uw kruit droog!
En eerst als wij, ook in militairen zin,
alles gedaan hebben wat in ons vermogen
is om buiten dezen wereldverwoestenden
krijg te blijven, eerst, dan mogen wij be-
rustond zeggen: Ook der Volkeren lot is
in Godes hand!
tot een bes!i*;ing te komen in den wanhopigon
strijd. Men ziet in, in do beide vijandelyko
kampen, dat het zoo niet voort kan gaan,
dat or een ©iade aan moet kamen. Engeland
doet de hardnekkigste pogingen om o©n groot
leger bijeen :o brengen en om Frankrijk, dat
zich zoo krachtig verdedigt, met st<*vj3 sterker
macht bij te staan. Hot Engelsche front i»
reeds uitgebreid, in Engeland brengt mon a!
moer mannen bijeen, breidt men het begin
sel van den dienst]»]icht ol m<*w uit, er is
zoo niet m do eerste dagen of weken, toch
in de const© maanden een offensief der geal
lieerden te verwachten.
Do strijd op het Westelijk oorlogsterrein
vraagt nog steeds het meest onze aandacht-
Heb is dan ook niet te ontkennen, dat aan
dit front het zwaartepunt in dezen oor
log ligt, dat hier getracht zal worden
vertoefde, egonnen ons te bombardeerenEen
bom viel op 30 nieter afstand van 's prinsen
slaapkamer. Wij smeekten hem een veiliger
verblijfplaats te kiezen, maar hij weigerde met
zijn gewone koelbloedigheid, vroeg of er slacht
offers waren gevallen en zei toen lachend
„niemand kan immers zijn noodlot ontgaan".
Vcorrdurend kwamen soldaten en vluchte
lingen de stad binnenvoortdurend werden wij
„van uit de hoogte" gebombardeerd. Meer en
meer deed zich het gebrek aan levensmiddelen
gevoelen.
Menigeen maakte >zich ongerust over den
prins en herhaaldelijk werd hem de rand ge
geven, en men vond dat hij verder naar het
zuiden moest trekken.
Toen hem' de geruchten ter oore kwamen
zeide hij „Als inderdaad een verdere terug-
tooht ncodig blijkt, zullen de regeering en ik
bier blijven tot alle troepen en alle vluchtelin
gen voorbij zijn".
Intgsseben werd de kwaal waaraan hij leed,
steeds erger. Een operatie bleek noodzakelijk.
Men ried hem aan zich naar Italië of naar
Frankrijk in te schepen en daar specialisten,
te raadplegen.
„Nooit zal ik mijn troepen verlaten",-luidde
het antwoord, „ik stel in onze eigen medici
vertrouwen".
Hij gelastte alles voor de operatie in orde
te brengen hoe zeer zijn omgeving zich ook
tegen het plan verzette. „Als ik sterf", aldus
zeide hij, „laat bot dan te midden mijner
manschappen zijn. Mijn vader zal in dié ge
dachte zijn grootsteu troost vinden".
De operatie slaagt. Op een armzalig bed in
een huisje ergens in Skoetari ligt de prins";
maar den dag na de operatie wordt hem ge
zegd dat de troepen in Alessio gebrek hebben
aan levensmiddelen en dat zij zich ongerust
maken over den toestand van den prins."
Diep bewogen wil hij onmiddelijk naar Ales
sio vertrekken. De regeering en de doctoren
verzetten er zic-b tegen, doch vergeefs.
In een allerellendigst rijtuig onderneemt hij
den tocht. Ziin komst i3 eanleiding tot een
grootsche troepenmanifestatie. Do soldaten
juichen en verdringen elkander om hem te
zien. Hij richt zich een weinig op in het
rijtuig, stelt do mannen gerust en geeft ver
volgens bevelen omtrent het transport en de
distributie der levensmiddelen. Het vertrou-
Difc zal een hevige, hardnekkige strijd wor
den, want ook DuitAchJand spant reeds ands
weken zijn kracht in om op het Weaterfcoilt
vooruit te dringen. Wie kan zeggen, hoe deze
nieuwe geweldige botsing der miflioenenlogera
zal afloepen, vat er zal gebeuren aan het
front, dat het dichtst in onzo nabijheid in?
Het is zaak voor onze regeering, voor onze
militaire autoriteiten, voor onze weermacht,
om op hun hoed© to zijn. Juist om niet in
den strijd to worden betrokken, om onzo vol
komen onzijdigheid te handhaven, moeten- wo
teonen, dat we in alle opzichten bereid zijn
eiken vijand te weren van onzen bodern. mootén
we den strndenoen om ons heen duidelijk ma
ken, dat we gereed zijn en in staat om olken
aanval a; rslaan, van welke zijde die ook
komt, moeten we toonon, dat wo in de barning
van den strijd, in de bloedige worsteling om
ons heen, ons hoofd koel, onzen arm krachtig,
ons kruit droog hebben gehouden
in de laatst© weken wordt er verwoed ge
streden in de nabijheid van Verdun. toch
ligt daarin yoorloopig nog niets, dat wijst op
een verandering in den strategisohen toestand
aan hot Westerfront. Een beslissing is bij Ver
dun niet te verwachten, als do vijandelijk©
strijdmachten, zooals thans, zich er ongeveer ge
lijk blijven. Toch valt niet te ontkennen, dat
do Duitechers er gestadig, zij het langzaam,
vooruitgaan. Thans ligt bet. rtrijdterrein hoofd
zakelijk ten Westen van Verdun en in d©
laatste paar dagc-n hebben do Duitsche» daar
weer eenig voordeel behaald. Zij hebben het
dorp Malancourt bezet, en I'ransche berich
ten geven dit toe, en hebben daar, volgens
hun eigen mededeelingen, een aantel krijgsge-
.angenen gemaakt; zij hebben.do Fransoho
stellingen tusschen Avooourt en Malancourt
herig beschoten ,als voorbereiding misschien
voor infanterieaanvallenzij hebben bij het
dorp Vaux insgelijks eenig éuooes behaald. Van
buitengewoon belang is hun winst niet, maar
bet feit, dat zij toch gaandeweg vooruit drin
gen, moet de Fransehen en de Engelschen wel
nadenkend stemmen.
Gok elders op hot Westerfront is de strijd
vrij levendig, vooral bij St. Eloi, Yperen, Sou
ches, dus aan het Engelsche front. De Duit
schers schijnen ook hier de aanvallers te zijn
geweest», maar werden teruggeslagen. Ook
vliegeracf.ies hebben plaats gehad op verschil
lende punten in t Westen, waarbij de Duit
schors een paar vijandelijke vliegtuigen ©p
den grond hebben geschoten.
Van het Oosterfront komen in de laatste da
gen maar weinig berichten liet Russische groote
offensief is blijkbaar nog niet begonnen; hier
en daar hebben afzonderlijke gevechten plaats,
waarvan het resultaat niet groot is. Belang
rijker is nog het feit van nieuw© luchtaanval
len van Duitschers op Engeland, nl. op do
Theemsmonding, op ïxmden en op do Oost
kust van Engeland. Er zijn weer slachtoffers
gevallen, er is weer schade aangericht, maar
ditmaal hebben ook do Engelschen recht tot
juichen: zij hebben een der Zeppelins, deL 15,
naar beneden geschoten en buit gemaakt. Hei
is het eerst© Engelsche succes van dezen aard.
In verschilend© plaatsen in 't noorden van
ons land heeft men uit de Noordzee kanon
gebulder gehoord en men denkt natuurlijk san
een zeeslag. Op het oogenblik, dat we dit
schrijven, is daarvan echter nog niets zekers
bekend.
DUITSCHLAND.
Nog meer manschappen opgeroepen.
Blijkens een bericht in de Duitsche bladen
zijn dezer dagen alle dienstplichtigen, die
zich angemeld hebben en dus niet gekeurd
zijn ter „Kontrallversammlung" opgeroe
pen.
wen is bij de soldaten teruggekeerd.
Eenige dagen later bt .rt hij dat de troe-
pen di© naar Durazzo oprukken hem ook wil
len zien. Hij besluit zich derwaarts te begeven,
maar bij de Ismi gekomen, blijkt zjjn rijtuig in
zoo'n toestand te verkoeren, dat het- onmogelijk
langer kan worden gebruikt.
De prins wordt nu eens door zijn soldaten
gedragen, dan weer tracht hij een eind te too-
pen, en zoo wordt, ten slotte DurazzyO bereikt.
Daar begroeten de Oosten rij kscha vliegtuigen
ons al weer met hunne bommen.
I De prins ziet toe op het. inschepen, maar wil
j zelf met medo naar Korfoe. Hij houdt een
I schitterende toespraak tot de troepen waarin
hij zegt dat' de regeering naar Korfoe vertrok-
I ken is, teneinde de ontvangst der troepen voor
I te bereiden, maar dat hij zelf Durazzo niet zal
verlaten voor do laatste man zich aan boord
j bevindt. Ook dit keer heeft hij, als steeds,
woord gehouden.
Toen de prins eindelijk op Korfoe aankwam,
kende de opgewondenheid geen grenzen.
I Hij bezocht er de zieken en de zwaar gewon-
I den die op het eiland Vido ondergebaohi
waren.
j In een groote Roode Kruistent vonden wij
1 ze opeengehoopt, hoofdzakelijk jonge lotelin-
gen, doodziek, stervend, onverschillig voor
alles en iedereen. Maar nauwelijk was de
prins binnengekomen, of de jongens die niet-
e-ens de kracht hadden om den doctoren op
hunnne vragen te antwoorden, die niemand wil-,,
den zien, zich om niets bekommerden, trachtten
zoodra zij den binnentredende hadden herkend
en zijn woorden ,,Ponozi Bog yonnatsi.' Xe
boïté se; ya san .«<z ra jus" (Dat God U helpe.
mijne dapperen! Vertrouwen! ik ben bij u) tol
hen waren doorgedrongen op te staan terwijl
ze elkander toefluisterde: ,,Evo nacheg
prestolo naslednika!" (ziedaar onze kroon
prins,) en toen met- inspanning van alle
krachten riepen ze: „Jivio" (hij leve).
'i Was een aangrijpend echouwspel die ge
raamten zich to zien verheffenzoo aangrij
pend en treurig dat wij slechts met moeite
onze tranen konden bedwingen.
Als eenmaal de geschiedenis van onzen veld
tocht- geboekstaafd is, zal de wereld weten wat
onze prins heeft gedaan en hoe hij voor de
zaak der geallieerden wist te &trijden en te
lijden.