No. 253.
Woensdag 23 Rfiaart 1916
Oorlogsnieuws.
Orgaan voor Leger en Vloot.
Onder redactie van D. MANASSEN.
Ons Osriogsöagfeeek,
De j.fiöwe".
TWEEDE JAARGANG.
DE SOLDATENCOURANT
ADRES DER REDACTIE EN" ADMINISTRATIE PALESTRINASTRAAT 10.
AMSTERDAM. DIT BLAD VERSCHIJNT DRIEMAAL PER WEEK. LOSSE
NUMMERS VOOR MILITAIREN 1 CENT, VOORBURGERS 3 GENT, ABONNE
MENT VOOR MILITAIREN 0.75, VOOR BURGERS i.SO P. DRIE M 4. AN DEN
Voor Advertentien wende men zich tot onze Administratie. Palmrinaftraat 10
Amsterdam. Pry s der Ad verton tien per regel 80 cent. Voor Ixjcwondaii Med,.'
deel-ngen op de tweede, derde en vierde pagina dubbel tarief. Uy «bonnomont
Dg strijd om Verdun.
De strijd om Verdun duurt nog voort, al beeft hij in bracht en hardnekkigheid
verloren. De tegenstanders in deze streek blijken thans tegen elkaar opgewassen.
Toch zijn de Duitschers in den wekenlange» veldslag, met slechts enkele dagen wat rust
er tusschen, wel vooruit gekomen,- wat ook hieruit blijkt, dat de kaart van het slag
veld steeds verder zich uitbreidt naar 't westenVerdun zelf ligt nu al vrij ver naar
naar rechts, naar 'toosten dus. De strijd woedde in de laatste dagen dan ook voor
namelijk aan de westzijde der Maas, in de buurt van Malancourt en Avoc-ourt.
Geen audiëntie.
Blijkens bericht in de „Staatscourant1"
Wordt Donderdag a.s. door den Minister van
Oorlog geen audiëntie verleend.
»E CEHEELE OPLAAG VAN
SOLDATENCOURANT."
„DE
Door het vrijkomen van eenige archiefexem
plaren zijn wij in staat neg enkele vol
ledige oplagen van „De Soidatencourant"
te verzenden. Wie dus de verzameling van
a U o tot heden verschenen nummers wanscht
te ontvangen, zende onder motto „Verzame
ling" aan onze Administratie 2.50 per post-
wissel of in postzegels, waarna wij de couran
ten in franco pakketten overzenden. Dit
geldt uitsluitend voor militairen. De piij3 voor
burgers is 7.60.
Administratie „Soidatencourant".
Oe toestand in den reuzenstrijd.
In dt laatste dagen is de oorlog weer in
vollen ging, de-telegrammen, vertellen er van,
zoowel lie van het Westèr--als van het Ooe-
terfron}, en op zee is het al evenmin geheel
lustig. Toch, zegt men onwillekeurig zuch
tend, hoelang moet deze oorlog wel duren,
als bet op deze manier voortgaat V De strijd
om Veidun kan men nog een veldslag noe
men sommigen spreken zelfs van een
veldslag in grootschen stijl, maar hoe
gering s betrekkelijk, na vier a vijf weken
hardnelikig, dikwijls moorddadig vech
ten®, zin resultaat? En de strijd aan liet
front ii Rusland hesff voorloopig voor de
bsslissiig van den ocrlcg nog minder ba-
teekenis 't Is mogelijk, dat de Russen hun
offensiejnog uitbreiden, krachtiger malccn,
dat zij log meer voordeden behalen op de
oentralei, dezen terugdringen zelfs, maar
totnogto lijkt het daarop niet, en dat zij
de Duitchers en Oostenrijkers verslaan en
tot ont'uiming van hun land dwingen, is
voor deplussen te hopen, maar nog niet te
geloovejr
De sarijd om Verdun is nog altijd het
belangrjkst. Stéeds duidelijker wordt thans
het vocnemen der Duitschers.Dezen heb
ben de, aanval hoofdzakelijk overgebracht
op den Westelij ken Maasoever. Ontzettend
moetende artill eri ego vechten zijn .in de
buurt au Avocourt en Malancourt en bij
hot bosk van Han court. Van weerskanten
86ste Week.
Van 20 tot 27 Maart.
20 Maai. Vijftig Engelsche, Frausclie en,
Belgische vliegtuigen, vergezeld
van vijftien vechtmachines, be
stoken heb Duitse he vliegerstation
Zeebrugge.
Het Noorsche schip „Langeli"
en het Deenscho schip „Skqds-
borg" zijn in de Noordzee ge
zonken.
De Russen trekken Ispahan
binnen.
21 De Duitschers dceu krachtige
aanvallen op den Franschen lin
kervleugel bij Verdun.
De Russen beginnen offensief
op te treden ten zuiden van Du-
naburg aan den Dnjester.
- Bij Doiran (Macedonië) zijn
Duitschei en Frauscke troepen
slaags geraakt,
aa f De Rijksdagfracties besluiten de
ciuikbootenquaestie voorloopig niet
in openbare zitting te bespreken.
23 De Grielcsche regeering heeft be
sloten, teneinde de legerkosten te
vermindereu, 30 van alle on-
i der de wapens zijnde lichtingen
met groot verlof te zenden.
2$ Een officieel Wolff-bericht maakt
melding van een zeeslag op 29
JTebr, in het noordelijk deel der
werken de tegenstanders buitengewoon
krachtig met hun zwaar geschut, maar
blijkbaar wegen hun krachten zoo tamelijk
tegen elkaar op, waarbij in het oog moet
v, orden gehouden, dat de Duitschers de
aanvallers zijn en dus krachtiger moeten op
treden. Desniettemin schijnen zij toch
eenige voordcelen te behalen en wij krijgen
den indruk, datzij langzaam-aan ook in
't Westen van Verdun voorwaarts dringen,
zoosls zij reeds ten oosten en noorden van
die vesting staan. Blijkbaar willen zij haar
afsluiten van de overige Fransche. linie en
haar, zonder belegering, zonder inneming,
onschadelijk maken. Daartegen verzet zich
uit alle maeht het Fransche leger en tot
nogtoe is deze strijd onbeslist.
De berichten, die wij van Ruseischen
kant ombi^ei.'o ue gevechten aan het O os bar
front ontvangen, lijken hoopvol voor dezen.
Het zijn blijkbaar geen groote vooi'deelen,
die zij banale», maar het zijn desniettemin
voordeelen. Vooral in het noorden beweren
zij vooruit te komen, zich te nestelen in
vroeger Duiitsoke loopgraven. Doch er
wordt ook verder naar 't zuiden gevochte»,
tot zelfs in de Rokitno-moerassen, waar de
sneeuw nog dicht ligt en nu en dan sneeuw
stormen heerschen, rukken zij tegen den
vijand op en liet artillerievuur is daar op
sommige punten zeer hevig. Blijkbaar ont
brandt dus allengs de strijd -aan het ge-
he-éle Russische front, toch zou dit nog
'slechts het voorspel wezen van liet groote
Russische offensief in het voorjaar en den
zomer. Wij gaan blijkbaar ook hier een
tijdperk van hardhekkigen strijd tegemoet,
waarvan men de beslissing in dezen oorlog
verwacht.
Dat gêveclifcèn ter zee of in de lucht
deze beslissing zullen brengen, daar
lijkt het waarlijk nog minder op. Toch
wordt er in de laatste dagen wel. gevochten
op zee, en, zooals men weet, herhaaldelijk
iu de lucht. Dezer dagen hebben we van
Duitschen en Engelsche» kant gehoord van
een zeegevecht op 29 Februari, doch wij
konden er niet volkomen wijs uit worden.
Tlvans komen er, uitvoeriger en duidelijker
berichten ,en daaruit blijkt, dat er vol
strekt geen zeeslag van eenige teteekeuis
heeft plaats gehad, dat feitelijk slechts
twee schepen, en nog wel twee hulpkruisers,
in strijd zijn geweest. Een Duifsche hulp
kruiser, de „Greif", vermomd als Noorsck
koopvaardijschip en geschilderd in de Noor-
sdhe kleuren, poogde door de fcewakingslinie
der Engelsche patrouille-schepen heen te
breken in den Oceaan. Met, welk doel is
duidelijk; om als een tweede „Mowe" de
NooMzee tusschen den Duitschen
hulpkruiser „Greif" en drie En
gelsche kruisers. Een Engelsche
kruiser werd door een torpedo in
den grond geboordde comman
dant van de „Greif" liet zijn
schip in de lucht springen.
Achttien leden van de soc.-
dem. Rijksdagfractis scheiden zich
af onder den naam „Fraktion
der Soc.-Dem. Arbeits-gemein-
schaft", onder voorzitterschap
van Hanse en Ledebour.
De Entente-mogendheden wij
zen het Amerikaansche voorstel
tot ontwapening barer koopvaar
dijschepen af.
De „Sussex" met Amerikaan
sche passagiers aan boord wordt
in het Kanaal getorpedeerd. De
meeste opvarenden worden gered.
Engelsche hydroplanes doen een
aanval op de Duitsche luchtvaart-
inrichtingen in N.-Sleeswijk.
Een medewerker van den ..Berliner
Lokal-auzeiger" heeft een onderhoud gehad
met kapitein graaf Dohna Schlodien, com
mandant van de „Möwe".
De kapitein vertelde
In het begin van Januari roer de ,,Möwe"
op dep Atlantkohen Oceaan. Ons schip was
wereldzeeën onveilig te maken en Eugelands
handel zooveel mogelijk afbreek te doen. Het
schip werd echter opgemerkt door de Engel
sche bewakingeschepen en aangevallen door
den Engelschen huipknriser „Alcantara."
Uit. de berichten in onze rubriek ;.-Op
Zee" blijkt, met welk resultaat: beid'
schepen zijn in de diepte gezonken. En
gelsche torpedobooten snelden wel toe, maar
konden niet alle opvarenden redden.
Een Engelsch luchteskader heeft nu
eens een aanval gedaan op de Duitsche
kust. Een aantal, volgens het Duitsche
bericht vijf, watervliegtuigen vlogen
Zaterdagmorgen naar het eiland Sylt aan
de kust van Sleeswijk-Holstein, het plan,
was een aanval te doen op de Duitsche
luobtaohip-hangars in Slee&wijk-Hblstein
Volgens berichten in de Deensche pers zou
de luchtaanval succes hebben gehad, vol
gens de Duitsche telegrammen hebben de
neergeworpen bommen geenerlei schade
aangericht.
Een Engelsch eskader van lichte kruisers
en torpedojagers vergezelde de vliegtuigen
Duitsche torpedobooten stoomden hun tege
moet ear er schijnt gevochten te zijn. Doch
liet weer wes blijkbaar vrij stormachtig
en de strijd op zee schijnt niet hevig ge
weest te zijn. Toch melden de telegrammen
van weerskanten het verlies van een tor
pedoboot. De Engelschen beweren, dat de
hunne tegen een ander schip is gestooten
en gezonken- de bemanning werd gered.
Uit Duitsche bron heet het laconiek, dat
eon dear Duitsche toipedobooten niet is te
ruggekeerd Van de Engelsche watervlieg
tuigen zijn er blijkbaar drie door de Duit
sche afweerposten reergeschoton. Daaren
tegen berichten de Duitschers zelf, dat twee
hunner gewapende stoomtrawlers, die op
-voorpost lagen, aan de aanvallen der En
gelschen ten offer zijn gevallen, terwijl deze
laatste melden, dat zij tien Duitsche
patrouillesch epen in den grond hebben ge
boord.
Et is weer een passagiersschip getorpe
deerd, de Engelsche stoomboot „Sussex",
varende tusschen. de Engelsche en Fransche
kust. Vijftig menscbeu moeten er bij omge
komen zijn. Er waren ook neutralen aan
boord, daaronder een aantel Amerikanen.
De Vereenigde Staten hebben dus weer
reden voor een nieuw protest.
□UITSCHLAND,
Engelsche vliegers aan de Duitsche kust,
BERLIJN. Van twee door een krui
sers-eskader en een torpedojagersfloi-
tilje begeleide moederschepen zijn Zater
dag vroeg in den ochtend vijf En
gelsche hydroplanes opgestegen om een aan
val te doen op de Duitsche luchtvaart-inrich
tingen in Noord-Sleeswijk. Niet minder dan
drie daarvan, waaronder één gevechtevlieg
tuig, werden door den tijdig gewaarschuw-
den afweerdienst op en ten oosten van
het eiland Sylt genoodzaakt te landen. De
inzittenden, vier Engelsche officie-ren en een
onderofficier, nverden gevangen genomen.
Bommen werden slechts in de streek van
Hoyer-Sclileuse geworpen.
BERLIJN. Den 25sten Maart 's ochtends
werd een vliegeraanval op de Noord-Friesche
kust gedaan met medewerking van Engel
sche oorlogsschepen. Deze aanval mislukte
totaal, zooals reeds door het Groote Hoofd
kwartier is bericht. Twee gewapende trei
ters, die op voorpost lage», vielen aan de
Engelsche schepen ten offer.
De Duitsche marine-vliegtuigen deden een
aanval op de Eugelsche schepen en troffen
deze eenige keeren. Een torpedojager werd
zwaar beschadigd.
Van de onmiddellijk uitgezonden Duitsche
schepen kwamen slechte enkele torpedoboo
ten in den nacht van 25 op 26 Maart- in aan
raking met'den terugtrekkende» vijand. Een
dezer torpedobooten is tot dusverre niet te
ruggekeerd.
LONDEN. Engelsche hydroplanes'hebben
Zaterdagochtend een aanval gedaan op de
Duitsche luchtschiploodseu in Sleeswijk-
Holstein ten oosten van het eiland Sylt. De
hydroplanes werden naar de plaats van aan
val dicht bij de Duitsche kust begeleid door
een escorte van lichte kruisers en torpedo
jagers, Drie hydroplanes worden vermist.
in zoo'n goeden toestand, en de gezondheid van
de bemanning was zoo voortreffelijk, dat ik
het besluit kon nemen tot een groote onderne,"
rning.
Tegen den middag van den eersten dag kre
gen w ij een rookwolk in zicht. Toen ik merkte,
dat de stoomboot, waarvan do rook afkomstig
was, minder snel liep dan wij, begonnen wy
onmiddellijk de vervolging. Na eenige uren,
toen wij reeds een heel stuk dichterbij gekomen
waren, kwam recht voor ons een tweede schip
aan, dat rechtstreeks op ons aanhield. Ik
wachtte af, tot wij midden tusschen heide in
waren. Toon heesch ik de oorlogsvlag en het
internationale vlaggenbevelonmiddellijk stop
pen. Als bewijs, dat het ernstig gemeend was,
losten wij een scherp schot voor den boeg van
beide schepen. De bemanning was blijkbaar
onaangenaam verrast plotseling bij ons kanon
nen to zien verschijnen. Als kippen zonder
kop liep alles door elkaar. Koffers en kÏ6ten
werden rond gesleept. Ik liield mij nu bezig
met de eerste stoomboot, waarvan ik de be
manning bij ous aan boord liet komen. Do
tweede gebruikte deze gelegfenhoid en een
plotseiug opkomenden regenbui om zich uit de
voeten te maken, ofschoon ze reeds bijge
draaid gelogen had. Ze kwam uit het gezicht,
maar nadat wij de vervolging hadden voortge
zet, moest, zij stoppen en zich overgeven, na
dat een granaat vlak hij haar was neergevallen.
Do eerste dag had ons dus twee Engelsche
stoombooten opgeleverd, die beide een vr\j
kostbare lading aan boord hadden. Beide lig
gen nu op den bodem van de zee. Den volgen
den dag kregen wij drie stoomschepen, 's Mor
gens om zeven uur ging- het eerste naar den
kelder. De golven haden zich nog niet daar
boven gesloten, toen de tweede in het ge
zucht) kwajh-v Terwijl deze het zelfde lot onder
De torpedojagers „Medusa" en „Lave
rock" zijn met elkander in aanvaring geko
men. Men vreest, dat de „Medusa" ten ge
volge van het stormachtige weder verloren
i is gegaau. Omtrent de veiligheid der be-
j manning behoeft men zich echter niet onge-
rust te maken.
De Engek-che torpedo-jagers hebben 10
Duitsche gewapende patrouille-schepen in
den grond geboord. Er is nog geen omstan-
dig bericht ontvangen omtrent den aanval,
uit de Deensche pers-telegrammen valt ech
ter af te leiden, dat het doel ervan be
reikt is.
ENGELAND.
De jongste luchtaanval op Engeland.
LONDEN. Nog vier personen, die bi j den
luchtaanval op de oostkust op Zondag 19
Maart waren gekwetst, zijn overleden. Het
igeheele aantal dooden bedraagt derhalve 13.
Een luchtgevecht.
De „Manchester Guardian" bevat het
'volgende verhaal van een ooggetuige van
een luchtgevecht tusschen een der Duitsche
vliegers, die aan den laatsten aanval op de
Engelsche oostkust deelnam, en den Engel
schen commander Bone.
„Wij deden op' dat oogenblik patrouille-
.dienst niet ver van de kust en zagen vier
vijandelijke watervliegtuigen, die op zeer
groote hoogte vlogen. Een daarvan vloog
naar onze schatting recht boven Westgate.
Plotseling zagen wij 'n paar machines van 't
land opstijgen en reclit op den vijand af
gaan. De Duitsche vlieger wilde niets met
'hen te maken hebben, denk ik, want hij
zwenkte onmiddellijk zeewaarts en vloog
zoo snel mogelijk, gevolgd door de twee
Engelsche machines. Blijkbaar was een van
de machines niet snel genoeg, want zij
zwenkte en bleef langs de kust vliegen.
De andere echter vloog recht naar zee en
haalde den vijand geleidelijk in. Spoedig
waren zij dicht genoeg bij elkander om het
gevecht te beginnen. De Duitecher vuurde
het eerst, maar miste- en toen kwam de En-
gelsehman aan de beurt. Dij scheen den
Duitecher te raken, want de machine zwaai
de eenigszins, maar herstelde zich spoedig
weder. Het was een prachtig gezicht, die
twee daarboven elkander te zien aanvallen
als twee groote vogels.
Beide vliegers maakten allerlei manoeu
vres en elk trachtte in een gunstige positie
te komen om den ander te kunnen treffen.
Ongeveer twintig, minuten nadat de ma
chines dicht bij elkander gekomen, waren,
slaagde dé Engelschman erin vlak boven
zijn tegenstander te komen en hem te tref
fen. De Duitsche machine wankelde weder
en viel vervolgens recht naar beneden.
Blijkbaar konden de inzittenden haar niet
meer besturen.
Toen wij dat zagen, ging er een geweldig
hoera op van de schepen die nabij genoeg
waren om het gevecht te kunnen volgen.
Sommige schepen signaleerden „Goed ge
daan naar den Engelschen vlieger, maar
ik betwijfel of hij van waar hij was het
sein kon lezen. Een van onze booten ver
trok onmiddellijk naar de Duiteche machi
ne, die wij op liet- water konden zien drij
ven, maar ik geloof niet, dat zij ze heeft
kunnen vinden."
FRANKRIJK.
Van het WesteEük OoHogsterrefn,
PARIJS. Ten westen van de Maas hevig
bombardement tusschen het dorp Malan
court en heb bosch en van de tweede Fran
sche linde. Geen infanterie-actie.
Bij tusschenpoozen ka-nounade ten oosten
van de Maas en in Woëvre.
De Fraisclie artillerie treedt buitengewoon
actief op aan het geheele front en veroor
zaakte ontploffingen op verschillende pun
ten.
De verdragende Fransche kanonnen heb
ben het station Vigneulles en Hatton-Chat-
iel beschoten.
De Franschen beschoten verbindingen
van den ri j and in Argonne en verdedigings
werken in de Vogezen.
Een Fransche vlieger schoot bij Douau-
ruont ©en Duiteche aeroplane naar beneden.
BERLIJN. (Officieel bericht uit
ging, kwam snel een derde aangestoomd. Om
zeven uur :s avonds dreven de wrakstukken
van alle drie vreedzaam op één plek bij elkaar.
Wij waren in het gezicht van Madeira, 's Mor
gens hadden- wij een boot laten zinken. Eenige
uren later kwam de „Appam" in het gezicht.
Nu kwam het er op aan te overleggen of wij
haar zouden nemen. Het schip was met draad-
looze telegrafie voorzien en kon van onze aan
wezigheid mededeeling doen. Bovendien waren
passagiers aan boord. Weer werd de oorlogs
vlag met. het signaalonmiddellijk steppen,
opgeheschen. En neer moest- een waarschu
wingsschot afgegeven worden, vóór de kapitein
draaide. Toen ik achter het dek van het schip
omvoer, merkten wij een kanon, dat Engelsche
marinematrozen juist op ons aan het richten
waren,. Geweervuur hield hen weg. De paniek
aan boord scheen in den beginne zeer groot.
De passagiers, onder wie blijkbaar vele vrou
wen, liepen verward op het dek door elkaar,
deden zwemvesten aan of zochten hnn hebben
en houden bij elkaar. Eerst langzamerhand ge
lukte het het prijscommando. dat ik er heen
gezonden had, eenige kalmte te verkrijgen.
Heb wérd nog beter, toen den passagiers was
modegedeeld, dat hun particuliere eigendom
zooveel mogelijk zou worden ontzien.
Een hijzonder mooi oogenblik was het, toen
de Duitsche krijgsgevangenen, die zich aan
boord bevonden, werden verlost. De arme kerels
geloofden hun oogen niet, toen hun hutten
geopend werden en zij op liet dek werden ge
bracht. Stom en geroerd stonden zij daar bij
elkaar. Ik liet hen op de „Mowe" brengen.
Op de „Appam" bevonden zich vier Engelsche
officieren en 30 matrozen, die als krijgsgevan
genen werdon meegenomen. In een brandkast
vonden wjj staven goud. Zij waren netjes in
kisten gepakt en, uit het Kaapland en van de
het Groote Hoofdkwartier.) Zaterdag
kan het succes van oen in den vorige»
nacht veroorzaakte mijnontploffing ten
noordoosten van Verniel lea geconstateerd
worden. In den trechter ligt een vijandelijke
gepanteerdeerde waarnemingspost; verschei
den Engelsche schuilplaatsen zijn vernield.
Ten noordoosten van Neruviile liet een
I' «ine Duitsche afdeeling een mijn springen
en deed daarna een verkenning in een vijan
delijke stelling. Zij keerde terug met een
aartaJ gevangenen.
Een poging der Franschen om een gas
aanval te doen op de omgeving van het fort
de la Pompelle (ten zuidoosten van Reims)
m Li ukte
In Argonne en het Maasgebied werd het
artilleriegevecht op sommige plaateen weder
zeer herig.
Nachtgevechten op korten afstand in het
Caillebte-bosch (ten zuidoosten van het fort
Douaunxont) hadden een voor de Duitschers
gunstig verloop.
Door een groot aantal mijnen te laten
springen ten noordoosten van Celles in de
Vogezen berokkende de vijand zichzelf be
langrijke schade. De Duiteche stelling bleef
ongedeerd.
Bij St.. Queutin viel een Engelsche twee
dekker onbeschadigd in handen der Duit
schers.
Een Fransch vliegtuig viel na een lucht
gevecht in het Caillette-bosch te pletter.
De strijd om Verdun.
PARIJS. De vierde dag verliep
zonder dat de vijandelijke infanterie
een aanval deed. De zware, artil
lerie bleef nu eens met langere, dan weer
met kortere tusschenpoozen het bombarde
ment ten oosten van de Maas en Woëvre
voortzetten, maar bijzonder hevig was heb
aan de.i westkant.'op onze stellingen van de
eerste linie tusschen het dorp Malancourt
en hét bosch van dien naam. en van onze
tweede linie op hejivel 304 bij Esnes.
Wij beschoten op afdoende wijze het Duit
sche geschut en belemmerden daardoor een
samentrekken van de strijdkrachten. In Ar
gonne beschoten wij vooral de verbindings
wegen, die naar approviandeeringscentra
leiden, met de bedoeling de voorbereiding
van de door den vijand te treffen maatre
gelen in de war te sturen. De vijand toch is
zoowel materieel als moreel te zeer gebonden
dan dat hij de operaties tegen Verdun defi
nitief zou durven staken.
And ré Hosse, Kamerlid en rapporteur van
de begrootingsoommissie van- den militairen
geneeskundigen dienst verhaalt, in de Matin"
van zijn bezoek aan het front in Verdun in ge
zelschap van Justin Godart. Hij is vol lof over
de uitstekende wijze waarop de dienst verricht
wordt en de toewijding van de talrijke genees-
heeren, die hnn bekwaamheid voor het welzijn
der gewonden ten toon spreiden. Ook spreekt
hij zijn verwondering uit over het goed humeur
der mannen, die hun ledematen moeten mis
sen; «ij zingen en schertsen in hun hospitaal-
kribben en zelfs in de ambulances. Ami ré
Hesse zag generaal Pétain in het kleine stad
huis. Hij vertelde den afgevaardigde en Justin
Godart van de vrpes. waarmede hij eerst den
grooten aanval dei' Duitschers tegemoet zag.
rij kalmte, die daarna over hem kwam. wen hij
al deze aanvallen zag wegsmelten voor den
heldhaftigen weerstand zijner soldaten en het
volkomen vertrouwen, dat hij thans had in
den uitslag. Generaal Pétain voegde er bij
..Zeg aa nhen, die zich achter het front bevin
den, dat zij dag en nacht moeten werken ora
alles ie verschaffen wat noodig is. Het overige
kan men aan ons overlaten. André Hesse zegt
dat het bericht, als zou de stad geheel vernield
zijn, overdreven is.
De „Petit Parisïen" schrijft; Het blijkt dui
delijk volgens de berichten, die wij van het.
front ontvangen hebben, dat Verdun volkomen
veilig is. Groote voldoening is gewekt door de
laatste berichten van generaal Pétain. Onze
infanterie is in beteren toestand dan ooitde
artillerie is goed opgesteld en munitie zal niet
ontbreken. De Duitsche bevelhebbers zetten
den strijd voort onder den druk der openbare
meening, die de beloofde overwinning verlangt
en breidt het slagveld uit, nu alle pogingen
om het front. BéthincourtVaux te doorbre
ken, mislukt zijn.
Op den Mort Homme,
Collin Ross schrijft ia de „Voss. Zt-g."
lu onze dekking gaat het licht uit.
We ritten in het donker en voelen nu eerst
het hevige beven van de narde, dat zich door de
Goudkust afkomstig. Zij kwamen onder mijn
schrijftafel te land en zijn gelukkig in Duitseh-
larnl aangekomen.
Ik was met opzet «oo lang in deze vaarwate
ren gebleven om een schip te vinden, waarop
ik de bemanning vrm de gezonken schepen
kon onderbrengen. De ..Appam" scheen mij
als passagiersj-hip hijzonder da an-oor geschikt.
Wij hielden haai voorloopig bij ons. T\ j moes
ten v eten hoeveel kolen en proviand het schip
aan boord had, daar men eerst daarna kon uit
maken, naar welke haven het gezonden moest
worden.
Den volgenden dag bracht ons de „Clan
Mactavish". 's Morgens om lialf vijf kwam
zijn rookwolk in het gezicht. Het was een snel,
met draadlooze telegrafie uitgerust schip. De
vervolging begon onmiddellijk, maar eerst
na het donker worden kwam de „Möwe" in
de bunrt. „What ship?" het ik seinen. Een
pijnlijke tegenvraag kwam terug. ,,Who are
you?" Ik voer voor zijn boeg om het vluchten
te beletten. Het schip draaide bij. „Hier
Duitsche kruiser, onmiddellijk stoppen!"
We liggen parallel naast elkaar. Aan liet
geweldig werken van zjjn schroeven zie ik.
dat het schip volle vaart loopt. Desniettemin
seint het terug: „ik heb gestopt." Tegelijker
tijd wordt mij uit. de hut van den telegrafist
medegedeeld, dat de Engelschman van zijn
draadlooze telegrafie gebruik maakt. Een
waarschuwingsschot gaat voor zijn boeg. Dit
helpt. niet. Nu wordt bet ernst. Een tweede
granaat treft in de brug. De draadlooze tele
graaf zwijgt nu, maar hij beantwoordt ons
vunr. Op korten afstand van elkaar varen, wij
in volle vaart, terwijl wij elkaar beschieten.
Nu opent de „Möwe" snelvuur. Wij zien eenige
treffers. Spoedig schijnt hij er genoeg van te
hebben. Hij teint: „we stop at all-'. En nu
doodo muren van beten voortplant en in onxo
harten met een bang lioht-siddercn weg ebt.
Do kaam brandt weer. D® sprong in den
muur van beton is ternauwernood merkbaar.
Maar in onze ooren dreunt nog steeds het ont
ploffen van de 28 centimeter granaat, d;o in
do buurt ingeslagen is. Nog vijfmaal gingen
dien avond de kaarsen uit.
Do Franschen trommelen weer. Zo willen den
„Mort Hoinrao" terug hebten. Een heuvel ligt
tusschen duizend andere. Er is nieia byzonders
aan, hij jb een weinig JioOger dan de andere.
Een weg loopt over den top van Cumicro» naar
Béthincourt. Miswhion. stierf daar <xus een
inan op den Weg. Eens, voor eeuwen, toen er
nog struikroovers in do Argonnen waren. Nie
mand weet het meer, alleen de naam bloei' over.
Lo Mort Homme. Hot was een naam als an
dere. zonder betookenis. Niemand dacht er iets
bij, als hy hem uitsprak Do naam sliep. Nu
ifl rijn tijd gekomen. Doze berg ia do dood.
Do oorlog voor Verdun is goen munsehcnwerlc
meer. Hot i« de hel. Slechte wie do hemel in
zijn haijt heeft, kan hem verdragen.
Over velden van prikkeldraad, door versper
ringen, slingers en wolfskuilen tegen snelvuur
en raaehiuegeworen kan niemand stormen. De
dood moet voor de stormtroepen uit gaan. De
dood, verschrikking en verwoesting.
Voor de infanterie uit stormen de granaten.
De hemel weerklinkt van hun huilen. Zij ploe
gen do vijandelijke stelling om. Hebben zij hun
werk goed gedaan, dan mag er niets moer over
zijn dan de woestenij van den dood. Zij wï.i-
sohen het loven van den aardbodem weg. Eu
wie nog onder de aarde ligt, hebben zij het
hart geschokt en de zenuwen murw gebeukt.
Die in de meterdicpe dekkingen en gangen m
leven gebleven zijn, komen voor de bajonetten
en handgranaten van de stormers voor den flag
en geven rich over Zoo namen do troepen van
den kroonprins stelling na stelling voor Verdun.
Zoo viel ook Forges, het Kraaionbosrii en de
Mort Homme. Niet overal wok alle weerstand
verstikt. Dapperen snelden naar do bedolven
borstweringenzoodra de onzen te voorschijn
kwamen. Machinegeweren konden nog in stel
ling worden gebracht, handgranaten vlogen
over en weer. Messen en bijlen stootten op el
kaar, man tegen man. Deze oorlog is het eerste
en het laatste. Hij kent de primitiefste wape
nen van den vroegsten Oertijd, vuist en tand.
En hij geeft met do geraffineerdf>t©strijdmidde
len van do moderne techniek een vermoeden
van de verschrikkingen van toekomstige oor
logen. Waar misschien het projectiel verouderd
is en gasvlammen en elcfcnsche stroom in zijn
plaatn getreden zijn.
Het hevig© vuren duurt voort. Her. knalt
echter niet meer in de onmiddellijke nabijheid
Het ligt nu op de batterijstelling. D<- telefoons
gaan nog. Maar zij melden, dat de batterijen
•zoo overstelpt zijn. dat zij zich niét kunnen
roe_ren. Hedenmorgen vliegen er zes vliegers
overheen.
Het is geen minderwaardige tegenstander,
dien wij voor ons hebben. Aan menschen niet
en ook niet aan materiaal. Met uitzondering
van het heel groote kaliber, do twee-en-veer
tigers, is hij niet zwakker dan*wij. Geen middel
der moderne geraffineerd© oorlogstechniek is
den Franschen vreemd. Geen middel en geen
tegenmiddel. Zoo heft zich alle verfijnde tech
niek ten slotte wederzijds weer op en staat bij
slot van rekening weef mensch tegen raensch.
Er komen berichten ih vay bataljons. Dek
kingen zijn doorboord, vernietigd. De vijande
lijk© mijnenwerpers hebben het vuur geopend.
Ei* moeten bevelen worden overgebracht van do
hospitaaltroepen, van de genie, va* mijn-
werpers.
Het rollen en dreunen en knallen wordt ster
ker. Orrze eigen artillerie moet het vuur weer
opnemen. De telefoonleidingen zijn gedeeltelijk
verwoest. Midden in het woord breekt het ge
sprek af. Leiding patrouilles moet naar buiten
in deze hol.
Nieuwe rapporten. Een kanon getroffen. Een
schuilplaats bedolven. Weer gaat het iicht uit.
Kalmte! Alle verbindingen naar achter en
naar de naburige divisie zijn vernield. We zit
ten Ki het donker in onzekerheid en daar bui
ten woedt de strijd.
Een ordonnans komt De Franschen vallen
weer aan. Een naburige divisie vraagt om steun
der artillerie. Onze batterijen lisgen reeds op
de loer. Zoodra zij in de vijandelijke batterij
stellingen vuur uit loopen zien springen, be
ginnen zij met hun houwitsers.
Een nacht aan de telefoon. Rapporten, be
velen. De leidingen gaan weer. Het rollen en
dreunen houdt niét op.
Tegen den morgen wordt het kalm. Do bat
terijen laten elkaar los. Af en toe nog ©si»
schot.
De Franschen hebben oen dooden man niet
terug kunnen nemen In tusschen hébben hon
derden van geniesoldaten on infanteristen vei-
schansïngen opgeworpen en gegraven, zand
zakken en stalen cchilden aangesleept, schiet
gaten en dekkingen gebouwd. Dp de hellingen
fig gen verstijfd en koud vriend en vijand"'
zwijgen ook de dekkanonnen van de „Möwe".
Alles speelt zich als gewoonlijk af. Er gaat
een prijsbemanning aan boord. Wij nemen de
bemanning van het schip over. De kapitein en
twee matrozen van de Engelsche marine -wor
den krijgsgevangenen. Onder de bemanning
van de „Clan Mactavish" waren eenige dooden
en gewonden. Dit schip had ongeveer twee
honderd Engelschen en honderd Indiërs aan
boord.
In het geheel waren vijfhonderd meoschen
aan bpord. Het werd hoog tijd de gevangenen,
kwijt te raken. Ze werden op de „Appam"
gebracht »n luitenant Berg kreeg bevel dit
schip a's Duitsche prijs naar Newport-News té
brengen.
Ongeveer een maand later kruisten wij weer
in de zelfde buurt, steeds er mee bezig zooveel
vijandelijke schepen als mogelijk was in den
grond te boren. Op een avond, teen het reeds
zoo donker was dat de nationaliteit niet meer
bepaald kon. worden, kwam ons een stoomboot
in den weg. De kapitein, die bijzonder sHm
wilde zijn, gar op onze vraag wie hij was eerst
een naam op, die in geen scheepsregister voor
komt. Ik vroeg nng eens. Toen heette hij weer
anders. Hij vertelde later, dat Hij in zijn
verwarring werkelijk vergeten had. welken
naam hij het eerst had genoemd. Wij vonden
het. bijzonder treurig dat wij ef.n schip met dui
zend f lessen en Pommery moesten laten zinken,
te meer daar de onze" opgegaan was.
Hoe en waar wij tinlis kwamen blijft nog
een geheim. Het laatst® gedeelte van de- reis
werd onder bescherming van de Duitsche vloot
afgelegd.
l