Binnenland.
OP ZEE.
B
X>TïS BOTiI? ^.^'KKTCOP'R AWP ~V7gt3ti. Zondag SO TyoTbr-U-etri
ESa „Möwe",
We goven hier een afbeelding van het geheimzinnige Duitsche schip „Möwe",
éat ondanks de waakzaamheid der geallieerden, rondzwerft over de zeeën en daar
een aantal Engelsche schepen heelt bemachtigd of in den grond geboord, zooals men
weet. Een daarvan, de „Appam", werd met een prijsbeman$ing naar een Ameri-
kaansche haven gezonden. Waar de „Möwe" eigenlijk vandaan is gekomen en waar
zrj op het oogenblib rondzwerft, men schijnt het niet te weten. Interessant zijn
doze tochten van het Duitsche schip zeker.
OUFTSCHLAND
Een droeve aanblik.
Een oorlogscorrespondent van den „Berl.
Lok. A Hz." beschrijft aldus een bezoek
aan een gedeelte van het westelijk front.
Beschut door ecu stuk muur liggen daar
ec-u paar man verstijfd in bruine tentbanen
gewikkeld te slapen op den hardon grond. Do
een heeft de rechterhand tot een vuist gebald
omboog gestoken. Als in een dreigenden eed
verstijfd, komt zij uit het omhulsel, dat hot
gezicht en het lichaam bedekt, te voorschijn.
Een smalle gouden ring glinstert aan de hand
van den dooden kameraad. De andere naast
hem stierf een vreoselijk snellen dood. De beide
armen, beide handen steken omhoog, als wildon
zij het hoofd grijpen en vasthouden, het hoofd,
dat een granaat van den hals heeft wegge-
Dat zijn de dooden van dezen laatsten nacht,
lederen morgen in de vroegte worden zij uit
de eerste liniën hierheen gebracht en blijven
daar liggen tot zij nog verder naar achter ge
haald worden, leder man, die !s avonds naar
voren gaat in de stelling boven op de hoogto
van Neuville, weet, dat hij dan 's morgens als
de zon opkomt ook bij dat stuk muur kan
liggen
Bij den strijd om de hoogte is ook korporaal
Herrenreiier gesneuveld, de oude Beiersche
strooper, om wiens soldatenleven de legende
reeds haar net heeft geweven. De Beieren hiel
den hem voor onkwetsbaar, omdat hij zich aan
elk schot blootstelde, zonder dat ooit een kogel
hem trof.
Roemruchtige daden heeft deze man vol
bracht en sedert lang reeds was hij ridder van
het IJzeren Kruis eerste klasse. Toen het regi
ment, waartoe hij behoorde, nog op een andere
plek van het front stond, had deze ervaren
.strooper en jager zich een zitplaats gebouwd
op een eenzamen boom. Daar zat hij, terwijl
de kogels om hem heen floten en sisten, maar
te raken was hij niet. Van uit zijn hoogte kon
hij echter in de Fransche loopgraven zien en
met zijn, van een richtkijker voorzien geweer,
had hij 121 vijanden getroffen. Als er een
patrouille te doen was, was korporaal Herren-
reiter er bij. Maar ondanks al zijn dappere
daden en onderscheidingen, kon hij toch niet
tot onderofficier worden bevorderd, omdat do
vele straffen, die hij als strooper had moeten
uitzitten, niet uit de wereld geholpen konden
worden Toen deze prachtige soldaat zich weer
eens buitengewoon onderscheiden had, bedacht
de regimentscommandant een eerbewijs voor
hem, dat in dezen oorlog nog wel niet voorge
komen is: in parad9marsch marcheerde het ge-
heele regiment voorbij den korporaal Herren-
reiter. JNu rust ook hij m het graf.
FRAN&RUK©
Van hel Westelijk OorJogaterrein.
LONDEN. De vijand liet Donderdag
ochtend een aantal mijnen springen. Ten
zuiden van Loos trachtte hij den geslagen
trechted te bezetten, hij werd echter terug
geslagen. De Engeischen bleven in het
bezit van den rand van den trechter.
De Engelsche artillerie beschoot dien dag
vijandelijke loopgraven bij het Biohenzol-
lem-rcduit en ten oosten van Armen-
tières.
Tusschen' het kanaal en den spoorweg
van Yperen naar Comiues is de toestand
dezelfde gebleven.
R J3LAND.
Van hat Oosielijk coriogsterrein.
PETROGPvAD. In den sector Riga werd
een Duitech vliegtuig, dat ten noordoosten
van Reps was opgestegen, door Russische
zware granaten genoodzaakt te landen.
Do zware artillerie van den vijand be
schoot gedurende een half uur zeer hevig
het bruggenhoofd bij Ikskoel.
In den sector Dunaburg veroorzaakten
de Russen twee ontploffingen in oen zware
batterij van den vijand in de streek van
Iilust.
De Russen sloegen twee aanvallen van de
Du.tschsrs op Gasboenowka en de streek
ten noorden van dit dorp af.
In de streek van de Boven-Ikwa ver
hinderde bet vuur der Russische artillerie
de pogingen van den vijand om de Russi
sche verschansingen met bommenwerpers te
beschieten.
Een der Russische luchtschepen deed een
aanval op de stad Podhaice en het station.
Op het station werden-.zeven bommen ge
worpen, elk van een poed, terwijl vijf bom
men van twee pced en drie van één poed
in dé stad en op de treinloodsen vielen.
De vijandelijke aeroplanes, die het lucht
schip ontmoetten, ontweken heb gevecht en
vlogen weg.
Een poging van den vijand om de Rus
sische verschansingen in de buurt van
Useieszko aan te vallen, werd verijdeld.
Ten noorden van Pojan liet de vijand een
mijn springen. De trechter bleef na een
gevecht met handgranaten in handen der
Russen.
TURKIJE.
In den Kaukasus.
PETROCRAD. Erzeroem is genomen.
PETROG RAD. Men schat het garnizoen
van Erzeroem op lUo,000 man met 467 ka
nonnen in de voorgeschoven forten, 374 ka
nonnen in de centrale forten, benevens 200
veldkanonnen.
PETROGRAD. In de kuststreek
van de Zwarte Zee verdreven de Rus
sische troepen de Turken uit een reeks
bergachtige stellingen en sloegen den
vijand terug tot achter de rivier Wetzesoe.
Zooals reeds Woensdag werd gemeld, namen
de troepen negen forten en de stelling De-
w^-Boyufn^ die"_d,e y^gting Eraeroem dekken,
maakten daarbij krijgsgevangenen en ver
overden 70 kanonnen met munitie.*
Het zuidelijk gedeelte va.n Erzeroem staat
in brand. (Erzeroem is intusschen gevallen.)
In de streek van Kknys zetten de Russen
hunnen aanval met succes voort'.
De strijd om Erzeroem.
LONDEN. De Morning Post" verneemt
uit Petrograd, dat men 't verslag omtrent do
acht-en-vesrtig uren, die den val van Erze
roem onmiddellijk voorafgingen, kan samen
vatten als volgt: twaalf mijlen grondge
bied met acht forten boven de sneeuwlinie
vermeesterd door den wervelstorm van de
onvergelijkelijke Siberische troepenHet
veldtochtsplan was ongeveer het volgende:
Bij de vervolging der vluchtelingen hot
doorbroken Turksche centrum terugdringend
tot onder de kanonnen van de forten van
Erzeroem dreigden de Russen in den be
ginne de ondoordringbare Dewe-Boyun-stel-
lingen van het oosten langs den koristen
weg van Koprikeui en Hassankala onder
den voet te loopen. De Turken deden een
wanhopige poging om dén Russischen aan
val tot staan te brengen door een uitval
naar de vlakte, maar ze werden achter de
fortsnlinie teruggedreven. De uitval over
tuigde ongetwijfeld de Turksche bevelheb
bers, dat de Russische strijdkrachten over
voldoende kanonnen beschikten om de for
ten van De we-Boy un bezig te houden.
Intusschen toonde in het zuiden in de
streek van Melazghert een afzonderlijke
Russische colonne groote activiteit. Zij ruk
te op tot Knyss, sneed de Turken van Er
zeroem af en dreef hen in de richting van
Mush en Bitlis. De vluchtelingen werden
vervolgd en doqr verschillende bewegingen
werd de indruk gewekt, dat de Russen voor
nemens waren de fortenlinie om te trek
ken door een flankbeweging uit het Zui
den. Terzelfder tijd hielden andere Rus
sische strijdkrachten te land en ter zee den
uitersten linkervleugel van de Turken in het
kustgebied van d© Zwarte Zee bezig, waar
na een vliegende colonne, hoofdzakelijk
uit Siberische troepen bestaande, de Durn-
ludogh-keten vermeesterde. Deze colonne
werd enkele dagen uit het oog verloren, die
zij waarschijnlijk gebruikte om zich den
besten weg te banen door het land.
Terwijl te raidden van sneeuwstormen cn
onder vijftig a zestig graden vorst deze be
weging werd ondernomen, verschenen troe
pen aan den Gurdjaboyaz-pas, vcoridrin-
gond naar Erzeroem van het noordoosten
uit. Langs twee wegen naderden zij het
fort Karagubik. Het schijnt, dat de beslis
sende slag werd geslagen door de Siberische
troepen, die de forten Karagubik en Tafta
vermeesterden. De Siberïërs drongen toen
als een wervelstorm door achter de forten
van Dewe-Boyun en binnen vïer-en-twintig
uren, waren ze van alle zeven forten mees
ter.
Turkseb Iegerfiericht.
KONSTANTINOPEL. Aan het Irak-
front vloog een onzer vliegers over een
vijandelijke artilleriestelling bij Koet-el-
Amara en wierp met succes twaalf bommen,
die een zeer groote uitwerking hadden.
Na de nederlaag in den slag bij Batiha
ten westen van Korna liet de vijand op zijn
terugtocht een groot aantal clooden achter.
De verliezen van den vijand, beloop-en, vooi
zoover t-ot dueveVre is vastgesteld, onge
veer 2000 man en 300 dieren.
Aan het Kaukasusfront verloor de vij
and in den positiestrijd, welke niettegen
staande het koudo weer en de sneeuw de
laatste drie dagen plaats had, 5000 dooden
en zestig la'ijgr.geva.ngenen.
Aan het Barcl a-n ellenfront vuurden op
13 Febr. een kruiser, een monitor en een
torpedoboot van den vijand 20 granaten,
zonder te treffen, af op Teke Boeroen.
Door het vuur van onze kustbatterijen
werden zij gedwongen zich te verwijderen.
Bij Aden in de bossohen tusschen Sheik
Osman e-n Eluaile werd een verkennings-
afdeeÜng van den vijiand in een hinderlaag
gelokt en bijna geheel vernietig"' De over-
blïjvenden vluchtten in de richting van
Sheik Osman met aohiterlating van de ge
heel© bagage.
BULGARIJE.
De toestand in Bulgarije.
De correspondent van de „Times" te
Boecharest vertelt dat in Bulgarije de druk
van den oorlog zich ten zeerste doot gevoe
len. Er zou in Bulgarije groote ontevreden
heid heerschen over de toenemende duurte
van alle levensmiddelen. Boter kost nu 4
sh., olijfolie 3, vleesch 2, koffie 4 ah. 10 d.
per pond. Brood is niet duur, maar wordt
in drie qualiteiten vervaardigd. De eerste
qualiteit, van zuiver tarwe, is nauwelijks
te krijgen; de derde qualiteit, zwart brood,
is vrijwel oneetbaar. De uitvoer van graan
naar Duitschland en Oostenrijk duurt voort,
maar zal spoedig tot een einde moeten ko
men.
Alle uitingen van de volksmeening wor
den gestreng onderdrukt. De censuur op de
pers wordt uiterst streng gehandhaafd. Se
dert de laatste beschieting van de verster
kingen van Varna (door de Russische
vloot) zijn deze zeer versterkt. Er zijn nu
Duitsche duikbooten en twee watervliegtui
gen in de haven en in de forten zijn zware
Duitsche kanonnen opgesteld. Drie batal
jons Duitsche infanterie, twee regimenten
cavalerie en een groot aantal artilleristen
bevinden zich in de stad. In fegtl geheel rijn
r twee Duitscho divisies in Bulgarije vafi
welke er een is te Sjoemla, het DuitsoUl
loo I'd kwartier en de andere in afdeelingen
;ver het land is verdeeld. Er kan, zoo be-
voort dezo Britsehe correspondent, nauwe-
ijks twijfel zijn dat een blijvende bezetting
s bedoeld, niet het oog op het belang van
:1e centralen over den weg naar Konstanti-
aopel.
De versterkingen aan do Rcemeensche
rrens zijn onder Duitsche leiding mol
crachfc uitgevoerd en de bovolking is onder
-len indruk gebracht, dat zoodra de aanval
:p' Saloniki begint, Roemenie een inval zal
:loen in Bulgarije. Toen do Duitsche artil
lerie in den beginne aankwam, toonde de
bevolking zich zo-er vriendelijk gezind, maar
nn ook in aanzienlijken getale infanterie
komt, begint er een gevoel van argwaan op
te komen. Dit gevoel wordt aangewakkerd
door de aanmatigende houding der Duit-
schei-s, die rich zelf als de eigenaars yan het
land schijnen te beschouwen.
Aldus vertelt de Engelsche berichtgever.
&$ÜMTE!fêEGRO.
Toestanden in Montenegro.
Een oorlogscorrespondent van de „Vor-
warts" vertelt:
Gisteren was ik in Podgoritzn. Op den weg
daarheen kwam ik <loor het wild-romantisohe
dal van de Tsjenaa Rjeka en binnen een uur
uit Siberische koude in de heerlijkste lente,
in Podgoritza, aan den oever van het meer
van Skoetari, was het zelfs bepaald heet. Ik
kwam voorbij do villa, waar thans prins
Mirko woont, di© in het land geen bijzonder
aanzien geniet en voor zeer lichtzinnig door
gaat. Oosteurijkschc soldaten staan op schild
wacht voor den ingang vau zijn villa. In het
Oostersch uitziend© Podgoritza met zijn kleu
rig marktleven, waaraan in lompen gehulde
Malissoren met hun Bedouienendraokt nog iets
bijzonder wilds geven, waren liet vooral d©
prijzen der levensmiddelen, die mijn aandacht
trokken. Een kilogram brood kostte 18 kro
nen, een liter melk 2 kronen, een kilogram
maismeel 4 kronen, een liter sterke drank 16
kronen, een liter wijn 6 kronen, een kilogram
suiker 10 kronen, een kilogram zou 6 kronen,
twee eieren één kroon. Daarbij moet men bo
denken, dat in vredestijd de levensmiddelen
in Montenegro, op maismeel en ©enige andere
ingevoerde artikelen na, de helft goedkooper
zijn dan in Oostenrijk. De hulp van de Entente
aan Montenegro moet dus zeer gering en in
elk geval nier gratis geweest zijn. Do Monte-
negrijnen hebben aan do Italiaanscho en Fran
sche leveranciers buitensporige prijzen moeten
betalen. j
Tot gisteren (26 Januari) was Podgoritza
vol Servische vluchtelingen, die nu in einde
loos lange karavanen over Cettinje en Nege-
gus naai
eiland ip do lading te New-York teruggc-
•:serd.
Schepen yerbrand.
NEW-YORK. Do stoomschepen „.Bol
len Castlo" en „Pacific", behoo-reude aan
de Castledijn, een twintigtal kleine stoom
schepen en oen gedeelte van de 'liavc-npier,
300 voet lang, te Brooklyn, zijn door brand
vernield. Men gelooft, dat er kwaadwillig
heid. in het spel is.
Do brand brak uit aan de kade, waar
stoomschepen geankerd lagen, die goederen
innamen voor Wladiwoslok.
Wegens de snelheid, waarmede de brand
om zich heen greep en de ontploffing der
stoomketels, moesten ongeveer 100 mannen
over boord springen25 man van do
„Boston Castle" worden vermist.
De schade wordt geraamd op meer dan
een miliioen dollar.
LONDEN. Lloyd's deelt mede, dat de
reeder ij van de „Bolton Castle" en de
.„Pacific" bericht hébben ontvangen, dat
de stoomschepen behouden, doch ernstig
beschadigd rijn. Men is thans van meening
dat de brand niet aan misdadig opzet te
wijten, is..
Z. K. H. Prins Hondrik.
Prins Hendrik bracht Dinsdagmiddag
een bezoek aan kasteel Doorwerth, ter be
richtiging van de zalen der Jöhanniter-
ordie, welke bijna voltooid zijn. Ter ont
vangst waren aanwezig de ledén der bouw
commissie, bestaande uit jhr. S. van Cit-
ters, mr- A. J. A .A. baron van Heemstra,
baron van Pallandt van Walifort, baron
Creutz, jhr. L. van Loon en voorts jhr.
Reelaeris van Blokland, directeur van het
Geldersch Historisch Museum. De Prins
liet zich door den directeur van L- O. V.
te OesterboA, den heer G. Pelt, over de
inrichting der zalen inlichten, en betuigde
zijne tevredenheid over het vrerk.
Luitenant 4er Foorten.
Reuter seint uit Batavia, dat de luite
nant-vlieger ter Poorten naar Batavia is
vergsbracht. Twee ribben, het neus- en
kaakbeen zijn gebroken. Vermoedelijk zal
hij het gebruik van het rechteroog voortaan
moeten missen.
caravanen over cettinje en i\ege- j ^an LugtharÉ.
C-attaro trekken, om zich tot de j, Men meldt ons uit Arnhem het overlijden
Öostenrijksche overheid te wenden, ten einde van den bekenden paedagoog Jan Ligtkart.
naar huis gebracht te worden. De meesten j Men weet, dat do openbare lagere school te
zien er zeer vervallen uit. Ik heb Servische f 's-Gravenkage, waarvan hij het hoofd was, be-
staatsambtenaren gezien, die nog hun unifor- I kond 6taat als „do school van Jan Ingtkart"
men met- gouden tressen droegen, maar geen j en dat zijn reputatie reikt© tot in Zwaden,
hemd daar onder. In evenzoo ellendigen tee- J maar men dezen profeet ook in eigen land
stand vond ik den directeur van het militaire eerde: H. M. de Eoningin kende hem" immers
hospitaal te Belgrado, die zich met vrouw en j zelfs in do opvoeding van prinses Juliana,
kinderen bij de vluchtelingen had moeten aan- S
sluiten. De familie zag er geheel verwaarloosd Aanhouden van mai:S.
uit en toch had tij zich nog op den moeilijken j Verwacht wordt, dat in het spoedig to
voeimarsch van Kroesewactsj i
1 Ipak naar
Podgoritza althans nog gemak kunnen ver
verschijnen antwoord van den Minister i
schaffen, omdat deïïrltel.rWel geM Mj t5h I Bortenlandsche Zaken op het afdcelinp-
j ton minste hier en daar nog v™!ag der Eerste Kamer nopons de be-
grooting van dat departement, naar aam-
leiding van de in dat sectie-verslag gedane
vragen, eenige korte raededeelingen zuilen
gedaan worden betreffende het aanhouden
had. Zoo had hij
een slaapgelegenheid kunnen vinden in arme
lijke bo'erenhutcn, waarvoor hij twintig dina-
ren had moeten betalen. Voor een stuk brood
was evenveel gevraagd.
De Serviërs schelden over het algemeen zeer i der Nederlandsche mails in Engeland,
op de Montenegrijnen, die hun zeer afgezet en
uitgeplunderd mosten hebben, terwijl do Mon
tenegrijnen de Serviërs weer als lastige mce-
eters beschouwen en beweren, dat hun arm
land door de vluchtelingen kaal gegeten wordt.
Iu elk geval kregen van Ipek af alleen vluch
telingen, die het betalen konden, onderkomen
en voedsel. De directeur van het hospitaal te
Belgrado deelde mede, dat duizenden langs
den weg hadden moeten hongerlijden en dab
tallooze vrouwen en kinderen van uitputting
stierven. Hij bevestigde ook, dat Öostenrijk
sche gevangenen, die door het Servische leger
werden meegenomen, vaak van doode dieren
hadden gegeten en voegde er naïef aan toe
Onze soldaten deden dat niet, waren aan dezen
kost niet gewend.
In Cattaro is de lijdensweg van deze vluch
telingen ten einde. Maar heb laatsbe stuk van
dezen weg is ten minste op den afstand van
Podgoritza naar Rjeka nog steeds een weg,
die kwade herinneringen wekt. Overal liggen
doode dieren en ook onbegraven lijken van
menschen op hoekige rotsblokken.
Verder schrijft deze oorlogscorrespondent
nog over het verlangen naar vrede bij de Mon
tenegrijnen
Bijzonder scherp komt deze tot uiting in
do omgeving van Cettinje, waar de manne
lijke inwoners reeds op weinige uitzonderingen
na, uit het vekl zijn teruggekeerd. De burgerij
denkt nog slechts eraan hoe men het zal klaar
spelen met de ontzettende ellende _en duurte.
Do inwoners van Cettinje zijn niet bepaald
arm en het ontbreekt hun niet aan spaarpen
ningen. Verder hebben zij echter niets. Er is
vooral gebrek aan brood, meel en zout. Het
Oostenrijksch-Hongaarscho etappen-commando
geeft dagelijks eenige honderden brooden, die
voor goedkoopen prijs aan de burgerij worden
verkocht. Reeds in den vroegen morgen ver
dringen de vrouwen zich om de plaats, waar
deze te krijgen zijn. Allo menschen hebben zich
reeds. Oostenrijksch geld aangeschaft, maar do
Oostenrijkscli-Hongaarseho troepen nemen ook
liet Montenegrijnsche geld aan, de perpera,
die met de Öostenrijksche kroon overeenkomt.
De eerste uitgave van papieren geld, die
slecht gedrukt was, is door den staat weer inge
trokken, En deze waardolooze papieren flad
deren nu hij duizenden door den wind voort
gejaagd in do straten en op de pleinen rond...
ALBANIË.
De strijd in Albanië.
LONDEN. De .Times" verneemt
uit SalonikiIn Servische officieele
kringen wordt verklaard, dat de ach
terhoede van het Servische leger met
succes- stand houdt 'bij Tirana en ten
noorden van Durazzo en drie aanvallen
doorstond.
Do „Bandoeng".
Reuter seint uit Londen
Volgena een L 1 o y d s-bericht uit Gra-
vesend is de „Bandoeng" hier Woensdag ge
passeerd op weg naar Northfleet.
Naar de „N. R. Ct." meldt, heeft de
„Bandoeng" een kostbare lading. O.m. is
er voor ongeveer een miillioen gulden Déli-
tabak aa.n boord.
Het is niet met zekerheid te zeggen, of
de geheele lading bij Nederlandsche assu
radeuren is gedekt, Een zeer groot gedeelte
is verzekerd.
Brand in de „Veendfjk".
Volgens van Lloyd's ontvangen telegram
is het stoomschip „Veendijk" van de Hol
landAmerika Lijn, dat 14 Febr. van
N#waYq^5 naai: Rotterdam, yejtrok}, met
Post van de „fêottordamr
Van het stoomschip „Rotterdam", uit
New-York, is de post te Falmouth op last
van de Engelsche autoriteiten ontscheept.
De „Artemis'».
Het Ministerie van Buitenlandsche Zaken
bericht, dat blijkens van de Duitspba
regeering ontvangen mededeel ing, ook het
door deze regoering ingestelde onderzoek
heeft uitgemaakt, dab op de houding van
het Nederlandsche motorschip Artemis",
dat in den nacht van 1 op 2 Februari werd
getorpedeerd, geenerlei aanmerking was to
maken. De Duitsche rege&ring erkent, dat
de torpedeering een fout van den borpedo-
boot-commandaut is geweest; zij veroor
deelt de handelwijze van den commandant
en" heeft dienovereenkomstig maatregelen
getroffen.
De Duitscho regoering heeft haar leed
wezen over het voorgevallene betuigd, haar
verontschuldigingen aangeboden en zich
bereid verklaard de-geleden schade te ver
goeden.
Voor de ridders van hei Metalen
Kruis.
Do volgend© circulaire is verspraid:
In dó ina.aud November van heb jaar lOlö
stierf te Briollo in den ouderdom van ruim
104 jaar do heer Corstiaan Hagers.
Niet zoozeer om dezen patnarchalen leeftijd
mousfc dit overlijden de aandacht trekken, als
wel om het feit, dab mot Hagers de laatste
ridder van het Metalen Kruis ten grave daal
de, waardoor wij in gedachten teruggevoerd
werden naar de jaren 1830 en 1831.
In den tijd dus toen ons volk trilde tot in
d© fijnste vezels zijner zenuwen van veront
waardiging.
Maar nooit is ons volk grooter en kloeker
geweest, dan wanneer het voor do wereld al
leen stond.
Een ontzaglijke geestdrift maakte zich van
jong en oud meester. Op het Koninklijke woord
„te wapen", dat als een lang uitgehaald trom
petsignaal door ons vaderland ging, 6nelde
men van allo kanten toe. De studenten van
Leiden en van andere Hoogescholen, jongelie
den van allerlei rang en stand, boden zich als
om strijd aan als vrijwilliger.
Ook de 19-jarig© Corstiaan Hagers gaf zich
op, en wie weet, hoevelen ©r onder de lezers
dezer regelen zijn, wier familieleden in die da-
»en de doodsche saaiheid of heb berekende van
den Hollander hebben afgeschud, omdat zij
voelden, dab het om ons eigen volksbestaan
ging. Want een volk, dat zijn oigen waaj'do
niet gevoelt, is een verloren volk. Ook wij, het
thans levend© geslacht, hebben dat beseft, toen
ons, in de Augustusmaand 191-4, even de drei
ging van die ramp voorbijging.
Welnu, van die liefde van het. Nederlandsche
hart voor het oudo vaderland moge een ge
denksteen getuigen, welke in de Brielscho
Sinte-Gatharinakerk voor het na-geslacht de
herinnering lovend houdt aan de ridders van
hot Metalen Kruis, als heb ware Samengevat
in de hulde, aan hun laatsten vertegenwoordi
ger gebracht,
Onderstaande commissie heeft zich gevormd
tot het verzamelen en bijeenbrengen der noo-
dige gelden tot het oprichten van zulk een ge
denksteen in de Sinte-Catharina, die machtige
kerk vol herinneringen aan oen wel verleden
niaar nooit gestorven glorie, cn vraagt bij dezo
ook steun en medewerking daartoe.
De commissie bestaat uit de lieerenN. J.
C. S. H. Lett©, burgemeester, eere-voorzitter
Nota. L. P. van den Blink, lid dor Prov. Sta
ten van Z.-H., voorzitter; Johan Been, ge
meente-archivaris, secretaris; J. W. G. van
der Minne, gem.-ontvanger en oud-officier der
schutterij, penningmeestergeneraal A. N. J.
Fabius, te BussumC. L. Petersen, Koningin
neweg 46, te Amsterdams J
De WsfieirsmoocL
Do storm der laatste dagen heeft, zoon Is wel
lö verwachten was, weer heel wat schade ge
daan^ in do overstroomde .streken. Het water
der Zuiderzee werd weer over 't land gejaagd
n liet gevolg is natuurlijk, dat het in verschil
lende overstroomde streken steeg. Ook werden
reeds aangebracht© versterkingen van dijken
enz„ hier en daar wederom vernield.
Van de vel© berichten, dio we ontvingen,
nemen we maar eenige, de belangrijkste, op!
Allereerst zij hier vermeld, dat Marken weder
is overstroomd, dat in Yclendam een 20-tal
woningen moesten wórden ontruimd. Zc-lfs to
Aalsmeer duchtte men ditmaal groot gevaar,
maar do zaak liep er heter af, dan men ge
vreesd had,
Zaandam.
Het was te voorzien, dat toen Woensdag
nacht; do wind ging liggen en bovendien Don
derdagmorgen naar het noordwesten trok, hot
weggezwiepto water met kracht zou terug-
keeren.
Maar dat dit zoö erg zou worden, dat Don
derdagmorgen een halve meter water in de
Oostzijde zo ustaan, had do grootste pessimist
niet durven denken.
En toch is het zoover gekomen.
Woensdagmiddag kwam het water steeds
meer en meer opzetten, langzaam maar zeker,
eerst 15 de hoogste stand, dien men tot nog
toe gekend had, toen 20, 25, 30 cM. boven A.P,
Zou er geen eind aan komen
Het is druk in de Oostzijde. Ieder wil met
eigen oogen zien, hoe hot gevreesde water
6teeds meer nabij komt.
De noodbruggen op do paden raken onder of
worden, wanneer ze niet op de straat bevestigd
zijn, door heb water opgelicht en kantelen.
Ook de bewoners van de huizen aan do Oost
zijde, die steeds nog droog gezeten hadden,
zien het water in hun woningen binnendrin
gen,
In allerijl worden de rioolputten, waar het
water reeds uit opborrelt gedicht.
De kistdammen houden zich flink, laten niets
door.
Als ze nu maar hoog genoeg zijn. Straks
tsroomt het water er over heen.
Niemand gelooft het. Zóó hoog zal het toch
niet komen.
Toch worden zekerheidshah e op sommige
plaatsen do dammen reeds verhoogd.
Het blijkt noodig, want steeds hooger stijgt
het water. Op half twaalf leest men van de
peilschaal achter de Oostzijder Kerk een stand
van 43 c.M. plm.
Het gemeentebestuur wacht. Men vertrouwd:
het niet. Nog is, gelooft men, de hoogste stand
niet bereikt.
Het wast steeds meer. D© toestand wordt cri-
tiek. Van 43 is het langzamerhand gekomen
tot 50, 55, 60 zelfs. Nu ishet water tot aan de
lippen.
Tot het laatst heeft men gestreden. Het pleit
is verloren. Op enkele punten stroomt het
water reeds over de kistdammen de Oost
zijde in.
Het ziet er angstig uit. En nog steeds gaat
het water omhoog.
65 c.M. plus wijst de schaal. In de Oostzijde
stroomt het water. Met kracht komt nu over
de dammen en zelfs uit de straat waarin reeds
groote gaten zijn geslagen, opzetten.
Om 7 uur Donderdagmorgen stond op som
mige plaatsen reeds een halve meter water,
met geweld stroomt het nu over de erven de
Zaan in.
Zal de "Westzijde, zal de heele Westzanerpol-
der er ook aan gaan?
Vij hebben omtrent dit punt de meening ge
vraagd van de autoriteiten, dio ons in dit op
richt geruststellende verklaringen konden
geven.
De overstroomingen is oen gevolg van de
Noordwester stormen, zoodat do verwachting
mag gekoesterd worden, dat dit geen blijvende
waterstand zal zijn en het water in den loop
van den dag waarschijnlijk weer zal" terugloo-
pen.
Het gemeentebestuur acht hot daarom wen-
schelijk, dat ieder zoo lang mogelijk in zijn wo
ning blijft, zoowel die op de paden, als zjj die
in de Oostzijde wonen. Er 1 «staat alle kans,
dat het water in het ongunstigste geval niét
verder zal komen dan ae kistdammen in de
"Westzijde.
Het voornaamste *s, dat ©r in IJmuiden kan
gespuid worden. Donderdagmorgen kon dit
wegens den waterstand in de Noordzee nog
niet geschieden.
In de Zaan rijst nu ook langzamerhand het
water.
Te 5 uur Donderdagmorgen hielden B. en W.
beraad, wat tot afwering van de gevolgen van
dezo nieuwe ramp kan worden gedaan.
Besloten werd nu allereerst de aandacht te
wijden aan de waterkeering in de "Westzijde.
Do openingen, die daarin nog hestonden, bij
de firma Verkade, den stalhouder Hooft en op
enkele andere punten, werden natuurlijk aller
eerst gedicht.
De zieken zullen voorloopig althans nog in
do Doopsgezinde kerk, die gelukkig nog geheel
droog is, blijven. Schuiten worden gereed ge
houden, indien onverhoopt overbrenging naar
een veiliger plaats noodig zou zijn.
Ook voor de bewoners in de Oostzijde zijn
schuiten beschikbaar gesteld.
Het Steuncomité kwam eveneens dien mor
gen vroeg in actie. Voor de vluchtelingen is
de Oostzijder kerk aangevraagd. Ook heeft men
de beschikking gekregen over hefc gymnastiek
lokaal en do Nutszaal.
Aan het Kalf en het Heerenhuis was, toen
in Zaandam do peilschaal 41 plus aanwees,
d<^ stand van het water 3 min. Dit verschil is
tedanken aan den spoordijk, die toen nog op
uitstekende wij Zo als waterkeering dienst deed.
Naar wij vernamen, is echter ook deze dijk
bezweken en stijgt ook aan het Heorcnhuis het
water steeds meer en meer.
Om 7 uur stond het daar reed3 38 plus.
Hot is te vreezen, dat do stand daar nu ge
lijk aan dien te Zaandam zal worden en dan
zal ook de Wormerdijk weer op harde proef
wórden gesteld.
Wij vernemen, dat ook do dijk bij Nek is
doorgebroken.
Purmorend.
Uit Purmerend Bereiken ons achtereenvoB-
gens do volgendè mededeeüngen
Donderdagavond ontstond onverwacht een
groot lek onder den nog niet geheel afgewerk-
ten kistdam nabij liet Schouw bij de Amstor-
damsehe poort. Bij alarmsignalen werden de
militairen opgeroepen om hulp te verleenen.
Gesteund door een aantal burgers, hebben
dezen het lek nog weten te stoppen.
Inmiddels begon ©ven voorbij de Melkfabriek
„Hóllandm' door den geweldigen druk van
het steeds wassende kanaalwater de mede
aldaar nog niot ai gewerkte kistdam geducht
ta ivM'kau. Oak daar ivcrtl mat alle jnaebt en
kracht beproefd heb dreigend gevaar te stuiten.
lot overmaat van ramp begon de dam zelf
over te hellen, jeodat het r ater nu beren en
oeneden binnenstroomde. Na een uur werkens
werd de toestand zoo kritiek, dat de burge-
meester to ongeveer één uur last gaf de nood
klok te luiden en de hoornblazers door de
straten alarm bliezen. Ten slotte moest men
den arbeid aan den dam opgeven, wilde men
daar niet, bij eventueel plotselinge doorbraak
net leven verliezen.
Het water heeft nu vrij spel en stroomt met
verscheidene meters lengt© in hefc reeds zoo
mooi drooggemalen gedeelte der gemeente. Do
ramp is thans niefc te overzien. "Wanneer de
wauerstand in het kanaal met dezen slechten
i\ oord westenwind zoo blijft stijgen, dan is de
berekening dat de -rioed in Purmerend een
meter hoog zal komen te staan.
Kerkvoogden der Nederlandsche Hervormde
Kerk hebben het gaslicht daarin doen ont
steken om op alle gebeurtenissen voorbereid te
zijn, daar nu ook de Purmer en Overweersche
polders weldra mede in groot gevaar zullen
verkeeren.
Ejj den watervloed ran 1S25 stond het water
m de stad een meter boog, doch de hooggelegen
Kaasmarkt met de Groote Kerk, Stadhuis en
daaraan grenzende perceolen waren vrii van
water,
Ier aanvulling van het bovenstaande seint
een onzer berichtgevers:
De Purmei'enders hebben een waren ver-
schrikkingsnaclit doorgemaakt. Vol vreugde
hadden zij gezien, dat hun stadje langzamor-
Iiand geheel werd drooggepompt, toen in do
late avonduren de toestand kritiek werd bij
den kistdam, tusschen de sluizen en den spoor
dijk aangelegd. Reeds had men een gat in den
kistdam bij het tramwegstation gestopt, doch
om ruim éo'n uur 's nachts werd plotseling od
twee plaatsen aan weerskanten van de Melk
fabriek „Hollandïa" do kistdam, die onder-
spoeld bleek te zijn, opgelicht en weggeslagen.
ï6* ^at buiten de ingepolderde stad
in het Noord-Hollandsch Kanaal den geheelen
avond zoo buitengewoon was gestegen, hep
toen als een schuimende waterval de 85 cM.
lager liggende nieuwe stad binnen. Niets kon
het water meer keeren.
Achter het station, dat wij "Woensdag nog
over twee wegen konden bereiken, stond alles
binnen een oogwenk geheel blank. De nieuwe
Julianaweg, de Heerengrachb en de Koemarkt
overstroomden geheel. Veel hooger dan in de
eerste stormvloeddagen steeg het water. Hefc
kwam in den nacht met zitlk een snelheid op
zetten, dat het eerst leek alsof de geheele
stad zou onderloopen.
Het was een angstig gezicht voor de bewo
ners. Te midden van de grootste consternatie
van vluchtende menschen en bewoners, die
h»n huisraad naar hooger gelegen- verdiepin
gen brachten en van militairen, die naar de
bedreigde punten gingen, klonken het luiden
van de klok en de noodsignalen, die ieder
wekten.
Onze correspondent seint verder nog:
Met ontzettend geweld stroomde het water
Donderdagnacht de stad in, nadat eerst het
nieuwe stadsgedeelte was ondergeloopen. Om vijf
uur baande het zich een weg langs de kanaal
schans en in de woningen, zoodat de bewoners
van benedenwoningen ijlings moesten vluch
ten. Zij die het geluk hadden ©en bovenver
dieping te bezitten, moesten in allerijl daar
heen. De stad staat een halven meter onder
water. Alle regenbakken, die het kostbare
drinkwater bevatten, zijn door het instroo-
mende zeewater totaal bedorven. Gelukkig zal
het gemeentebestuur ons spoedig van duin
water voorzien uit Amsterdam. Het peil van
het water in de straat staat vrijwel gelijk met
dat van het kanaal, zoodat voor een nog hoo-
geren stand waarschijnlijk niefc te vreezen is.
Persoonlijke ongelukken zijn tot heden niet
voorgekomen.
Monnikendam,
De „Vesting" is Donderdagavond 11 uur be
zweken. Het water stroomde met groot© snel
heid en kracht de stad binnen. 'Ongeveer twee
derde der et-ad staat onder water.
De gasfabriek is buitenbodrijf. De telephoom
verbinding is verbroken.
NIjkork,
Te half vier Woensdagochtend had het water
hier zijn hoogtepunt bereikt. Het stond toen
ongeveer 15 centimeter hooger dan Dinsdag.
ÏN'a vier uur is het gaan zakken en Donderdag
ochtend omstreeks tien uur stond het in zee
ruim drio voet lager dan gisteren.
De Putterpolder is thans ook geheel onder
geloopen, en langs den rand der gemeente
staat ales blank. Toch is do a-lgemeene toe
stand véél beter dan gisteren, daar thans de
zee lager staat dan de pokier, zoodat hot pol
derwater in zee loozen kan.
Schip gestrand.
Donderdagmiddag is to Edam op het onderge
lopen land bij do Zuidorzeehaven gestrand do
stoomboot „Holland 2" van Verschure. Het
-voorste gedeelte staat op het land, het o-oh- -k
terste deel in het water, met een gat in den
boeg. De vier opvarenden zijn gered. Het zal
niet gemakkelijk zijn vlot te komen.
Legerzak e n.
Gedeeltelijke vrijstelling van examens
voor sommige gomobiliseerden.
Bij Kon. Besl. van 29 Jan. („St.'bl." 58) ia
bepaald, dat zij, die op 1 Jan. j.l. gedurende
meer dan twaalf maanden onder de wa.penen
zijn, bij hot in 1916 opnieuw afleggen van
©en der examens, bedoeld in a-rtt. 12 en 123
der H. O.wet en in art. 57 der wet van 2
Moi 1863 („Sfc.bl." 50), waarvoor zij in 1915
zijn afgewezen, vrijgesteld zijn van het
examen
lo. in die groepen, waarvoor hun bij het
In den laatsten tijd, de laatsto maanden mogen we wel zeggen, worden onze
blikken telkens gericht naar Egypte Sedert de contraion en hun bondgenooten steeds
meer overwinningen behalen in 'fc Zuid-Oosten van Europa, komen zij altijd dichter
bij Egypte, waar zij Engeland gevoelig kunnen treffen in het Suezkanasl. Want om
dat kanaal zal de strijd in het Nijlland voornamelijk loo.pen en wij geven daarom
uvi dit belangrijk kanaal den iDgan.2 bii Port Said,
