Oorlogsnieuws.
Warna,
T*>?^ SOTjT? ATKWCOIJR A 3V1* Vcl'-hx Zaterdag 3. ,Ta,nvsa-ari X 3 <3
dc Bulgaarsche havenstad aan
de Zwarte Zee, wordt in den
laatsteu tijd herhaaldelijk in
do tulegrammen genoemd
door de aanvallen der Bussen.
Russische oorlogssch pen
hobben heel vaak Warna
beschoten on een telegram
meldde zelfs, dat er troepen
aan land waren gezet, wel
niet in Warna z.-lï, maar op
cenigen afstand ten noorden
daarvan, bij Ekreno. Het
bericht is echter niet be
vestigd, misschien hebben
de Bulgaarsche troepen hen
teruggejaagd. In elk geval
hebben de forten van Warna
steeds het vuur der Bussen
dapper beantv/cord. Een an
dere bekende Bulgaarsche stad
Naan de Zwarte Zee is Burgas.
het hield die belofte ook in deu beginne.
De Central en, vooral Duitschland, hebben
hun best gedaan de goede betrekkingen met
het land zooveel mogelijk te handhaven.
Doch van buiten en van binnen werd op hot
volk en de regeering gewerkt..
Van buiten door de Enten te-m ogend
heden, die in Italië een zeer welkomen bond
genoot en. medestrijder zagen; als dit mee
deed, zou ae insluiting van de Centralen
nog veel scherper worden, nu konden
Oostenrijk en dus Duitschland, over de
Alpen zich nog voorzien van veel, wat ze
noodig hadden. Doch ook in Italië zelf
werd door redevoeringen en geschriften van
mannen ais d'Amrnnrio langzamerhand efen
vijandige stemming gewekt tegen Duitsch
land en Oostenrijk. Had dit laatste geën ge
bieden in zijn bezit, waar de bevolking
hoofdzakelijk Italiaansch was, waar Ifcali-
aansch werd gesproken? Waren Oostenrij
kera en Italianen geon erfvijanden die
elkaar sedert eeuwen hadden bestreden, en
had Oostenrijk niet het krachtigst en het
langst Italië's eenheid tegengewerkt-, die
eindelijk met Frank rijks hulp word ver
kregen?
Een deel van het Italiaansche volk liet
zich zoo opzweepen. De regeering bleef nog
weifelend, het ministerie-Saiandra toonde
wel neiging om toe te geven aan de stem
ming des volks, maar vele staatslieden en
ook de koning blijkbaar zagen op tegen een
verdragsbreuk. De oud-minister Giolitti deed
nog oen poging om de neutrale staatkunde
van Italië te handhaven; hij had verschil
lende malen oen onderhoud met den koning
en hem werd de vorming van_een ministerie
opgedragen. Doch hij kon die taak niet ver
vuilen wegens gebrek aan medewerking,
en Salandra kwam weer aan de regeering.
Toen was het pleit beslist. Oostenrijk
bleek wel, men vermoedt op aansporen ook
van Duitsohland, toegevendhot wilde
©enige zuiver Italiaansche stukken van zijn
gebied afstaan, maar volgens de Italiaansche
'legeering lang niet genoog. Zoo moest keo
wei tot den oorlog komen. De Kamer gaf de
iegeeiing de noodigo volmachten en 23 Mei
van dit jaar verklaarde Italië den oorlog aan
Oostenrijk. Aan dit land alleen en dat
schiep een eigenaardige verhouding. Want
wel werden ook de betrekkingen met
Duitschland afgebroken, maar de krijg met
dit land is nog altijd niet verklaard.
Sedert Mei is dus ook Italië in den oorloc.
D6 gevolgen daarvan zijn niet zoo groot alg
men misschien gedacht had. De centrale
mogendheden zijn nu nog meer afgesloten
van de overige wereld en er is voor hen een
nieuw front bijgekomen, waar ze hun troe
pen moesten heenzenden, -maar verdere
verandering heeft Italië'3 meedoen niet in
den grooten strijd gebracht. Het viel met
zijn versch en groot leger op verschillende
punten, vooral in Tirol en aan de Isonzo, de
grenzen van den vijand aan. Het heeft ook
die grenzen op tal van plaatsen overschre
den en zich meester gemaakt van osnige
minder beduidende plaatsen en versterkin
gen, doch van esn overwinning, van een
diep doordringen in 's vijands land, zooals
verwacht werd, is nog niets gekomen. Toe
gegeven moet worden, dat het oorlogster-
rein in de bergstreek bijzondere voordeden
biedt voor de verdediging en het den aan
vallers zeer moeSiijk maakt. Alleen aan fa
oostgrens, aan set Isonzo-front, hebben fa
Italianen in de laatste maanden ©enige
voordeden behaald, die meetellen; zij zijn
zoo dicht tot Görz genaderd, een der
doeleinden van hun aanvallen, dat zij
van den Monte San Michele deze stad
hebben kunnen plat schieten, maar nog al
tijd niet bemachtigen.
Ook in ander opzicht heeft Itaüë's in
menging in den oorlog voor de verbondenen
niet de verwachte en gewenschfce gevolgen
gehad. Aan den kant der geallieerden reken
de men op Itaüë's huip voor den strijd aan
de Dardaneilenmen verwachtte, dat Italic
daarheen schepen en landtroepen zou zen
den. Italiaansche oorlogsschepen zijn wei
bemerkt in Turksche en Grieksche wateren
maar van een landing van troepen is niets
gekomen. Ook is er nog geen sprake van,
dat Italië hulptroepen naar het Wester
front heeft gezonden, ofschoon indertijd be-
richt werd, dat er een .leger van 500.000
•Italianen kon worden verwacht. En evenmin
dit is nog zonderlinger, hoeft Italië zich be
moeid met den oorlog in Serviëeerst nu
desa Balkanstaat vernietigd is, en Bi
en Oostenrijkers doordringen in Albai
dreigen zich meester te maken van dit Itali
aansche invdoecfegdbied, heeft Italië troeoen
gezonden over de Adriatische Zee om hot
lang duren of hij zal geheel door haar veron
achtzaamd worden, door haar, voor wie hij nu
het naaste wat hem op de wereld bestaat, op
den achtergrond schuift.
Daar hoorde zij iemand hoesten, beneden op
het terras. Dit geluid deed Elise ontwaken uit
har gepeins. Zij stond op van de canapé, waar
in zij gedoken zat en ging naar het raam.
Haar man zat op het terras. De courant lag
op zijn knieën, maar hij las niet. Zijn hoofd
rustte op zijn hand. de andore hand liet hij
slap hangen. Er was iets vermoeids in de hou
ding van den manmeenende dat niemand op
hem lette, g3f bij zich een oogenblik aan zijn
stille smart over. Zoo scheen het ten minste.
Nog nooit had het haar getroffen, hoe grijs hij
geworden was, en welk een trek van stille be-
er lag om ziin mond.
Zij zat boven en dacht aan haar zoonen de
rader - an dien zoon zat beneden alleen, zooals
zoo vaak...—
„Ab men vijf-en-twintig-jaar lang teeft toe
gekeken en ter zijde beeft gestaan
Onverdrageii.ik
E'ioe Wee? fon ingevingZij ging de tran
„r -Oeden heen, zij liep zoo hard als zij
loopea kon—
iaonderhoud met den rentmeester had
verslagen Servische leger, dat naar Albanië
terugtrok, te hulp te komen.
Dit behoort echter tot de historie der
laatste dagen en we zijn hiermee eigenlijk
de gescliiedenis van het oorlogsjaar 1915
reeds vooruilgeloopen- Want wat er ju do
laatste drie maanden is voorgevallen behoort
tot de allerbelangrijkste feiten van dezen
oorlog. Dc centrale mogendheden hebben
weer een groote zegepraal behaald op hun
tegenstanders. Zij hebben geheel Servië in
hun macht gekregen en een rechtatreeksche
verbinding met Turkije tot stand gebracht.
Deze zegepraal is niet alleen oen militaire,
ook «sen politieke overwinning.
Di Servië, de feitelijke oorzaak van dezen
ontzaglijken wereldbrand, was in het laatste
jaar bijna niets gebeurd. De hoofdstad
Belgrado wisselde nog al eens van bezitters;
Servische en Montenegrijnsche troepen
machten doden uitstapjes in Bosnië, O os te n-
rijksche omgekeerd in Servië, maar 't bleef
bij grensgevechten. Het Servische leger
werd vrijwel mot rust gelaten en het kon
zelfs doordringen in Albanië, evenals de
Moutenegrijnen, die Soutari bezetten.
Do toestand van Turkije, hoe dapper het
zich ook verdedigde aan de Dardaneilen, in
den Kaukasus, in Mesopobamië, werd
hachelijker en men zag in de landen der
centralen in, dat men het te hulp moest
komen. En zoo werd do strijd naar den
Balkan overgebracht. Een politiek spel
ging er aan vooraf, een spel van loven en
bieden aan de nog neutrale Balkanstaten-
Bulgarije, Boemonië, Griekenland. Wat er
achter de schermen is gebeurd en besproken,
weten wij natuurlijk niet, maar de uitwer
king ervan hebben we gezien. Het is
Duitschland, dat ook hier het politieke spel
won: het wist Bulgarije over te halen zich
aan de zijde der centralen te scharen en nu
kou ook het militaire spel een aanvang
neanen. De geallieerden hebban zeker even
min stil gezeten, noch te Athene; noch te
Boecharest, maar èn Griekonland,
schoon op ©enigszins wonderlijke wijze,
èn Roemenië hadden hun neutraliteit ge
handhaafd aan het einde van 't afgoloopen
jaar.
Toen Bulgarije als bondgenoot was ge
wonnen, begon cer een strijd tegen Servië,
die een dei" somberste hoofdstukken vormt
in dezen oorlog. De Duiteche en Oosten-
rijikscihe troepen vielen van het noorden,
het Bulgaarsche leger van het Oosten het
ongelukkige laaïd binnen. Dapper hebben
de Serviërs hun land verdedigd, voet voor
voet bijna zijn zij naar het Zuiden en het
Westen teruggewekenontzaglijk zijn de
verliezen, die zij geleden hebben, onnoem
lijk is de ellende, die over het land is ge
bracht, maar de totale ondergang van
Servië was binnen enkele maanden een vol
dongen feit. Het ontbreekt ons hier aan
ruimte om den vrecselijken en ongelijken
strijd in bijzonderheden 11a te gaan. Onge
lijk vooral, omdat de hulp, die do Serviërs
verwachten van hun bondgenoot-en, de ge
allieerden, zoo goed als uitbleef.
Niet, dat deze laatste 11 geheel werkeloos
zaten. Alleen de houding van Italië scheen
onverschillig, tot in de laatste dagen, maar
Engeland en vooral Frankrijk hebben ge
tracht de Serviërs te hulp té komen. Zij
poogden Griekenland over te halen ziuh aan
hun zijde te scharen. In dit land waren,
en zijn nog, twee partijen, die men de
aanhangers van koning Konstautijn en den
toenmaligen eersten minister Venizelos kan
noemen. De eersten toonden zelfs eenige
neiging tot aansluiting bij de centralen, de
laatsteu wilden meedoen met de geallieer
den. Doch de koning besloot ten slotte de
neutraliteit te handhaven en Venizelos
mc«3t aftreden. Toch heeft Griekenland
zich slechts ten deele neutraal gehouden
door den invloed, ook door de bedreigingen
van Engeland, heeft het toegelaten, dat <.e
geallieerden troepen ontscheepten te Salo-
niki, de vroeger Turksche thans Grieksohe
havenstad, en esn leger van op zijn hoogst
150.000 Fransche en eenige duizenden
Engelsche soldaten trok door een zooge
naamde neutrale zone in Griekenland Servië
binnen en heeft heldhaftig het Servische
Zuiderleger hulp geboden. Doch tevergeefs.
Het leger was èn te klein, 011 kwam te iaat
de geallieerden hebben ook in den Balkan
zich laten overvleugelen door de centralen.
Men kent den uitslag van den strijd. Ge
heel Servië is, na een heldhartigen tegen
stand, in handen der Duitschers en Oosten
rijkers en der Bulgaren gevallen. Het Ser
vische noorderleger, zeer gedund, is uitge-
.niet lang geduurd. Langzaam was de hoer
Lndwig naar het terras teruggekeerd. In de
kamer voelde hij de leegte nog meer, die het
vertrok van oen dierbare achterlaat.
En hij had zijn zoon lief; een man van sterke,
rijk begaafde natuur lieeft altijd zijn eigen
vleesch en bloed lief Hij had wel dikwijls een
weinig gespot mot den „prins", zooals hij hem
noemde, maar toch koesterde hij bewondering
voor dat zoogenaamd vorstelijke, het erfdeel
van zijn fijne, gracieuse vrouw. Maar hij had
die bewondering nooit getoond; met zijn gevoe
lens te koop loopen lag niot in zijn aard. En
daarenboven, do vergoding die Elisc voor haar
zoon koesterde, wekto bij hom eenigo opposi
tie op.
Vandaag speet hem dit. Ook had hij spijt
van de eenigazins bittere opmerking, die hem
was ontvallen. Zoo heel erg was het toch niet.
Nu ja, zijn zoon was steeds no. 1 geweest en hij
no. 2, dat kon hij niet tegenspreken. Vroeger
was hij daartegen in verzet gekomen, maar hut
hielp niets. Een vriend, met wien hij het
onderwerp besproken had, had hem gezegd, dat
dit een zeer gewoon verschijnsel was. „Een
'-nr l-inr, tr\an de eereto. hii is koning in
ziin huis. rnnnr bet eerste kind stoot hem van
den troon. Een jaar lang is de vrouw bezorgd
weken naar Albanië, wordt Gaar door do
Bulgaren en de Oostenijkers achtervolgd,
welke laat;ten insgelijk nu den strijd heb
ben aangebonden tegen Montenegro, do
troepen der geallieerden moesten over de
Grieksche grens terugtrokken, waar ze zich
nu versterken.
In slechts enkele maanden is het konink
rijk geheel vernietigd, is het leger tot mi
verslagen, is het volk in zoo diepe en tr :u-
rige ellende gedompeld, als zelis het ^Bel
gische nauwelijks heoft gekend, zijn er'hon
derdduizenden van honger en gebrek omge
komen. Hier heeft rich de ooricg vertoond
in al zijn jammer en gruwelen.
Voor de centralen is dit stadium van den
oorlog echter een groote overwinning. Door
Bulgarije en Servië heen is Turkije thans 11,
verbinding met Oo6tenrijk-Hongarijo er
Ditichland; er loopon treinen van Berlijn
en Weenen naar Konstantinopel. De cen
trale mogendheden kunnen mannen en
kanonnen en munitie naar Turkije vervoo-
ren en vandaar en uit Bulgarije graan en.
veevoeder krijgen. Zij kunnen rich gemak
kelijker in verbinding stellen met het Azia
tisch gebied van Turkije, zij kunnen drei
gen met een aanval op het Suez-kanaal, dat
door de Engelschen zeer krachtig wordt
versterkt.
Een gevolg van deze zegepraal schijnt
reeds, dat in de laatste dagen de geallieer
den den strijd om de Dardaneilen zoo goed
als hebben opgegeven. Waarschijnlijk om'
met te meer kracht op te tredenjrin den
Balkan- We zeiden reeds, dat ze zicii ver
sterkten te Saloniki. Daar worden steeds
nieuwe troepen heengezonden, niet ai'©ca
blijkbaar om rich te verdedigen tegen een
aanval van Duitscheis en Oostenrijkers,
maar ook om later een inval te doen in
Servië. De Italianen rukken ook hierb&eu
op door Albanië. Het is de vraag, of Boe'
menie zijn neutraliteit zal opgeven, hei
schijnt van niet, maar zco dit een Bus-
viseh leger toestaat om door het land ie
trekken naar Bulgarije, kan de oorlog fa
den Balkan opnieuw in al zijn verschrik-
Icing losbreken.
Wij naderen het einde van ons overzicht
Tegenover den geweldigen strijd aan het
Ooster- en het Westerlrcmi, in Servië en
aan de Oostenrijksch-Italiaansche grens be-
teekenen de gevechten op andere punten'
der wereld maar weinig, ai kunnen b.v. de
conflicten in Perzië, de gevechten in hei#
land van Euphraat en Tigris, de nieuwe
aanvallen der Bussen in de Bockowina later
van groote beteekemis blijken. Ook de oor--
log in Z.-Afrika is slechts een onderdeel ge
weest van luttele beduiding. De rebdlit»
daar is spoodig onderdrukt door de Engel
schen en dezen hebben met hun gewone
grootmoedigheid, na een overwinning, do
opstandelingen gratie geschonken: De Wet
en 118 andere politieke gevangenen zijn in
vrijheid gesteld. Botha heeft met Engel
schen en Boeren het Duitscbe Zuid-Afrika
onderworpen en is na zijn terugkomst te
Kaapstad met ovaties ontvangen en in de
Engeisehe pers als een der grootste helden
gevierd.
Hier moet nog iets worden gezegd ever
den oorlog tor zee. Deze is, ook na 17
maanden krij'gvoerens, niet tot volle ontwik
keling gekomen. In 't afgeioopen jaar zijn
de groote vloten niet in actie geweest, de
groote oorlogsschepen slechts bij uitzonde
ring. Het leek een tijd lang, dat de ötl-
derzoeërs een beslissing zoo niot zouden
brengen, toch verhaasten. In Februari 1915
begon Duitschland zijn blokkade van En
geland door duikboot-en en stelde rioh voor'
den Engelschen handel geducht te belemme
ren. Dat is niet gelukt. Wel is menig
handelsschip het slachtoffer geworden van
deze taktiek, ook neutrale schepen, doch de
overzeesche handel werd er niet voelbaar
door verlamd. Toch hadden er betreurens
waardige en nauwelijks te verdedigen feiten
plaats, als het torpedo eren van passagiers
schepen, zooals de ,,Lusitania" en de
„Arabic". Dergelijke gebeurtenissen vormen
de zwarte daden in dezen oorlog, die
op steeds onbarmhartiger wijze wordt ge
voerd. Ook door de geallieerden, door En
geland bijv., dat van zijn oppermacht ter
zee gebruik maakt om Duitschland en zijn
bondgehoot van alle handelsverkeer af te
sluiten, ook met de aangrenzende neutrale
De algemeen© toestand schijnt aan het
©indo van 1915 zoo, dat Duitschland econo
misch het zwakst, maar militair het sterkst
staat. De centralen hebben aan alle fron
ten overwonnen en staan behalve in Italië
overal diep in 's vijands land. Doch
financieel en economisch is de positie dor
geallieerden verreweg beter. Zal Duitsch
land door zijn innerlijke zwakheid de uiter
lijke voordeden moeten opgeven en zich on
derwerpen Dat is de groote vraag, die nog
niet beantwoord kan worden na een oorlog
van bijna anderhalf jaar.
Oe toestand in don reuzenstrijd.
Al raeer en meer wordt de indruk gevestigd,
dat deze winter den oorlog, in Europa althans,
met veel verder zal brengen. Zonder gevechten
zullen <x>k de korte dagen en de lango nachten
wel niot voorbijgaan, wij mesken het aan de
berichten van gevechten op het Westelijk en
Oostelijk front, maar van eigenlijk groo&e ope
raties zal blijkbaar geen sprake wezen. Wel
van voeling met elkaar houden eu van eeu
groote ontzaglijke inspanning, der geallieerden
vooral, om m het voorjaar goreed te zijn met
oen krachtig en zoo «enigszins mogelijk afdoend
offensief over verschillende linies.
Het is waar, dat dc rust der Kerstdagen weer
vei broken is in het Westen en het Oosten, en
ook in den Balkan hooren we weer van ge
vechten, de Bulgaren dringen daar verder door
Albanië. Maar 't gaat niet van harte, 't gaat
niet met kracht. Do Bulgaren zullen iri het
vorstendom van den gewezen „Mbret", Willem
van Wied, niet verder gaan, omdat zij niet in
botsing willen komen met de Grieken daar, die
Epirus hebben bezet. Hoever zij reods doorge
drongen zijn in Albanië, eu tegen wie zij daar
gestreden hebben ,het wordt ons nog maar niet
erg duidelijk. Van den opmarsch der Italianen
daar, van het teruggetrokken Servische leger,
noch van Albanoeecke troepen hooren we iets
zekers, en van groote gevechten evenmin, er is
in de historie die zich daar afspeelt, iets vaags,
dat in schrille tegenspraak is met den Moedi
gen strijd der laatste maanden in Servië.
Er wordt in waarheid weinig gevochten op
het oogenblik, en zijn grootsek karakter heeft
deze oorlog in de laatste dagen ten minste ver
loren. Zie maar do Saloniki-quaestie bijv.nog
altijd versterken de geallieerden zich daar, nog
altijd breiden zij er hun troepen uit, maar de
centralen zoowel als de Bulgaren blijven wer
keloos aan de Grieksche grens staan en van een
.aanval, zelfs eon die te wachten is, wordt nog
met gesproken. Waarschijnlijk gebeurt er meer
achter de schermen dan op het oorlogstooneel
wie weet welke diplomatieke besprekingen er
plaats hebben tuescnen Duitscheis cu Grieken,
en ook tusschen de Centralen en de Bulgaren,
er wordt zelfs beweerd, dat het tusschen
dezen niet alles koek en ei meer zou wezen,
dat de Bulgaren met do verovering van Servië
nu weer niet voldaan zijn, dat zij hun taak nog
niet- als afgedaan beschouwen. Wil dit zeggen
dat zij ook nog het oog slaan op Saloniki? Of
beteekent het, dat zij zich in do Zuidelijke helft
van Servië niet genoeg als meesters beschouwen,
dat do Duitschors en Oostenrijkers zich daar
in wat zij hun eigen zaken noemen mengen?
't Zijn bijna alles gissingen. Het is blijkbaar
een tijd van afwachten, van onderhandelingen
en beraadslagen, van zich gereed maken
vooral. Want dat deze oorlog nog lang niet uit
is, Mjikt steeds duidelijker. De groote slagen
moeten nog geleverd worden, zegt men in Enge
land en in Frankrijk, on volgens generaal Gal-
licni is hij een schurk, die nu van vrede durft
spreken. Engeland vooral denkt niet aan vrede.
Het wil den strijd voortzetten, de overwinning
behalen tob eiken prijs, zelfs tot dien Imogen,
dat men de vrijheid van den Engclschman aan
tast, om al of niet voor zijn laud te vechten.
Er loopen allerlei berichten, dat het weldra ge
daan zal zijn -mot het vrijw illigersstelsel in het
Engeisehe leger, dat de conscriptie, de loting,
de gedwongen dienstplicht daar zal worden
ingevoerd. Lord Derby's recruteeringssysteom
heeft blijkbaar niot volclaaw, er^ijn niet genoeg
jonge, ongehuwde mannen zich kómen aanbie
den, nu moeten zij gedwongen worden. Meer
en meer leden der regeering denken er zoo over,
en een kleine minderheid, die er zich nog
tegen verzet, zal ook wel worden overgehaald.
Van oogenblikkelyk belang achten do Engel
schen blijkbaar do zaken in Perzië. 't Gaat.
daar om Bagdad in de eerste plaats, om een
vereeniging van Bussen en Engelschen, om een
verbinding van Rusland dus met de andere ge
allieerden. maar vorder ook om Indië en om
Egypte. Want voor beide vreest men do plan
nen der Duitschers en een overwinning in
Mesopotanië en in Perzië kan die plannen alleen
verijdelen. Do Turksche troepen in het eerste
gebied worden telkens versterkt, ook mek Duit-
sc-'no strijdkrachten miskien op den duur, en
landen. Of het gelukkenj ral DuitscWand klinncn kkra EngeUch-
„uit to hongeren en not daarcoor do neer- jU(jjg. Doch dan moeten ze door Perzië en daar
laag fce doen lijden, is de vraag. De goal- moeten do geallieerden een stokje voor steken,
lieerden beweren het, maar er zullen nog Perzië, waar nog steeds Duiteche invloeden
jaren voor noodig rijn, jaren, die niet alleen hard aan 't werk zijn, moet tusschen Rusland
Duitschland, maar ook de andere landen en Engeland worden verdeeld en tot een snelle
financieel en economisch dreigen uit te put- krachtige bezetting van dit land moet dus
ten; die een geweldige® dag zullen toebren- StYmS! frooto «rijd zich uit,
in Europa, in Azië, welhaast in Afrika, in
Egypte, en hij schijnt een kluwen to worden,
rug brengen en vijandschap .en haat voor dat ten slotte niet meer te ontwarren is.
lengen tijd zullen zaaien over de geheele
gen, aan de oorlogvoerende staten niet al
leen; die onze beschaving voor eeuwen te-
werold. Gelukkig gaan er, zelfs in Enge
land, al meer stemmen op, die vragen om
dit vreeseüjk bloedvergieten, dezen moord
menschengeluk in vele landen, te sta
ken.
v an den oor lag in de lucht valt weinig te
vertollen- De vliegtuigen en bestuurbare
luchtballons hebben hun groote waarde in
dezen oorlog getoond als verkenners, als
middelen van vernieling betoekonen zij wei
nig. De Zeppelin-aanvallen op de Engeisehe
Oostkust mogen daar schrik en verwarring
hebben aangebracht voor oogoublikken, de
stoffelijke schade was steeds van betrekke
lijk weinig belang. De laatste groote lacht-
raid, in October, wee het meest vernielend:
Engeisehe berichten spreken van 54 dooden
cn bij de honderd gewonden, maar sedert
heoft de Duitsche luchtvloot geen nieuwen
aanslag gedaan.
als haar man hoest, later maakt zij zich bezorgd
als de kinderen hoesten en nog later de
kleinkinderen. Dat zijn natuurwetten, waar
tegen men zich niet kan verzetten, er zit niets
anders op dan met berusting zich in zijn lot
schikken."
Ludwig glimlachte droevig. Ja, berusten, dat
had hij geleerd. Maar hij had eon voorgevoel
dat het ergste nog komen moest. Want nu zou
zij in gedachten steeds in do verte vertoeven,
zij zou leven van de brieven van Hubert, zij
zou wanhopig wezen wanneer er geen brief
kwam. Zij zou zich verbeelden, dat haar zoon
ongelukkig was, dat zijn vrouw hem niet „be
greep".
Hij gaf toe dat het hard voor haar was. Zij
hing roet haar geheele hart aan den jongen en
deze schenkt dat hart weder aan een andere
vrouw. Ook dat zijn natuurwetten, onvermijde
lijke wetten. Maar berusting lag niet in den
aard van Elise; rij zou strijden en lijden en
hij zou medelijden met haar hebben. Daar
hoorde hij eenig geritsel in de kamer hoven. O,
Elise was zeker in dat vertrek van haar zoon,
zij vereerde do voorwerpen, die aan hem toebe
hoorden, nu zijn persoon haar ontrukt was, zij
gaf voedsel aan haar smart, groeide in haar
OUfTSCHLAND
Vredesvoelhörer.s,
In de Duitscho bladen komt het volgende
telegram van Wolff's Bureau voor:
Bazel, 28 Dec. De „Neue Züricher Zei-
fcung" bevat een artikel „Vredesgeiachten"
getiteld, waarin de, naar beweerd wordt,
in welingelichte Duitsche kringen bestaande
meerlingen omtrent de vredesdoeleinden
van liet Duitsche rijk behandeld worden.
Het belangrijkste gedeelte van het artikel
luidt aldus:
„Men stelt rich in Duitscho kringen de
grondtrekken der vredesonderhandelingen,
die thans ingeleid zullen worden, aldus
voor:
lo. België behoudt zijn onafhankelijkheid
en zelfstandigheid, mits het door tractaten.
wonden.
Zuciiioud wierp hij een Mik rfl oen tuin, die
zich voor hem uitstrekte. Do avond herinnerde
hein zoo zeer aan ecu anderen avond, nu zes
entwintig jaar geleden, toen hij zijn jonge
vrouw voor hot eerst hier naar toe gebracht
tad. Do rozeu, die tegen hot oudorwetscho hoe
renhuis opklommen, waren vrij wat hoogor
gestegen, maar <le klimop en do fraaie linden-
laan waren toen al oud geweest. Ea ook op dien
avond had de herfstzon gloeiend rood achter
de donkoro kastanjes geschenen; hij had des
tijds alleen wat vrijer uitricht gehad. Do hoo
rnen moeten aan dien kant misschien iets mem
ge-.', nee id worden.
Daar hoorde hij haastige voetstappen op de
trap, daarna in de tuinkamer. Zesentwintig
jaar geloden was Elise dikwijls zoo vlug komen
aaulnopen en had zich in zijn armen geworpen.
Wat zou er zijn? Natuurlijk iets dat bc
trekking had op Hubert. Misschien won rij
telegrafeeren.
„Nu Elise, heeft Hubert wat vergeten
riep hij liaar tegemoet. „Jo loopt zoo hard!"
„Ik heb je hooren hoesten", zcido zij bui-
te>-
„En daarom haast je je zoo?Maar dat
is toch heusch met do moeite waard", fluis
misschien ook door onderpanden, eene her
haling der gebeurtenissen in het jaar 1914
onmogelijk maakt. Een volkomen opslor
ping van België zou zelfs door de Duitscho
grootindustrie ten krachtigste bestreden
worden, omdat hot verdwijnen der tolgren
zen tot onhoudbare toestanden zou leiden,
zoolang de arbeidsvoorwaarden in België,
ten gevolge van hot ontbreken van eono vol
doende fabriekswet, zoo ver bij die in
Duitschland achterstaan. Zelfs voor een tol-
unio eischt men eeu overgangstijdperk van
minstens vijf jaren. België zou echter aan
Duitschland een jaariijksche oorlogscontri
butie, die even groot moet zijn als de vroe
gere oorlogsbegrooting, moeten betalen, ter
wijl Duitschland daarentegen de politie
macht zal uitoefenen, tot deze contributie
ten vollo betaald zal zijn.
2o. de bezette Fransche departementen
zouden zonder meer aan Frankrijk terug
gegeven worden; Duitschland zou ook geen
ooriogs-schadevergoeding van Frankrijk
eischen, mits Frankrijk zijne vorderingen
op Rusland, ten bsdrage van ongeveer
achttien milliard francs, aan Duitsrilland
afstaat. Een vanzelfsprekende voorwaarde
voor deze overeenkomst zou zijn, dat Enge
land de Duitsche koloniën teruggeeft en
Calais ontruimt.
3o. Russisch-Polen moet onder een Duit-
schen vorst als koning van Polen volkomen
onafhankelijk en zelfstandig worden; daar
entegen zou het een oorlogsoontributie op
denzdfden grondslag als die van België aan
Duitschland moeten betalen. De historische
drang naar de zee, die Ruslands politiek
sedert eeuwen beheerscht, zou in dier voe^e j
bevredigd worden, dat aan het Tsarenrijk
een uitgang naar de Perzische Golf toege
staan wordt.
4o. Italië zou afstand moeten doen van
de bezette Turksche eilanden, terwijl rijn
status quo ante gehandhaafd wordt.
5o. Bulgarije zou natuurlijk Macedonië
krijgen, en tevens een van Nisj tot S&men-
dria naar den Donau loopenden doorgang.
Het vroegere Oud-Servië moet zelfstandig
blijven of met Montenegro tot een konink
rijk vereenigd werden.
60. Albanië zal de vroeger reeds toege
stane zelfstandigheid onder een zelfgekozen
vorst metterdaad verkrijgen.
7o. De aanspraken van Roemenië en Grie
kenland schijnen op het oogenblik nog niet
geheel vast te staan.
Wij gelooven, zegt de „N. Z. Z.", dat
het de plicht der neutrale pers is, discussies
over deze voornaamste voorwaarden voor
den toekomstigen vrede te openen, want het
valt niet te betwijfelen, dat die zeer veel
schei-per zouden worden, wanneer nieuwe,
groote oorlogsgebeurtenissen gunstig zou
den uitvallen voor de centrale mogendhe
den. Men mag er niet aan twijfelen, dat
Duitschland, ondanks z-ijn oprecht, diepge
voeld verlangen naar- vrede, met nieuwe
grimmigheid naar het zwaard zou grijpen,
als zijn aangeboden hand, met tragische'
miskenning van den werkelijk en toestand,
teruggestooten werd."
Een tweede „Wolff"-telegram luidtê „In
Zwitserland wil men in dit artikel een van
Duitsche zijde uitgestrekten voelhoorn zien.
Wij zijn gemachtigd te verklaren, dat deze
opvatting, zooals vanzelf spreekt, onge
grond is".
BERLIJN. In de buitenlandsche
pers valt de neiging op te merken
om de vredesdenk'beeldeu inhett_ arti
kel van de „Nerue Züricher Zeituhg
tot uitgangspunt te nemen voor beschouwin
gen van het oorlogs- en vredesdoel. Ten
einde te voorkomen, dat de openbare mee-
ning in Duitschland op een dwaalspoor
wordt gebracht, wijzen wij er nogmaals opi
dat het artikel alleon particuliere denk
beelden bevat en niet kan dienen als uit
gangspunt voor een ernstige bespreking
van de meeningen der leidende leringen.
RUSLAND.
Van het Oostelijk oorlogstooneel.
WEENEN. Aan het Bessarabdsche front
deed de vijand door artillerie-vuur ingeleide
aanvallen op dezelfde wijze als den vorigen
dag. Zijn aa-nvalscolonnes moesten het ech
ter al'le ten gevolge van ons geweer- en ge
schutvuur opgeven, hier eu daar dicht voor
onze versperringen. De verliezen der Rua-
ssn zijn groot.
Ten oosten van Burkanof (in Galicië,
aan de St-rypa, ten westen van Trembowla),
trokken wij, wegens de overmacht van de
Russische troepen, eenige afdeelingon traug
tot dichter bij onze hoofdstelling.
In Wolhynië hier en daar artilleriege
vechten.
Do blnnenlandscue politieke toestand.
Volgens den „Times"-correspondent te
Petrograd. is, na esn kort vleugje van een
eenige zins democratische stroonxiug in de
regeenng, de reactie thans weer aan de win
nende hand. De Doema-ritting is voor onbe-
paalden tijd uitgesteld., naar beweerd wordt,
omdat de begrootings-commissie nog niet
met iiaren arbeid is gereed gekomen. Tege
lijkertijd is het zgn. monarchistisch congres
te Petrograd en te Moskou gehouden, ter
wijl die der Zemstwo's en der gemeentera
den op last van den minister van binnen-
landsche zaken zijn verboden.
liet monarchistisch congres heeft feitelijk
bijna niets anders gedaan, dan alle vereeni-
gingen en personen, die progreaast-ische nei
gingen toonden, veroordeelen. Ais het beste
middel tegen deze „verderfelijke" invloe
den werd de regeering aangeraden
vroegere gedane beloften
len aard te herroepen.
In deu rijksraad is daarentegen eene
zwakke beweging naar links bemerkbaar-
alle
'an constitutionee-
terde hij een weinig verlegen. „En hoesien.
dat doe ik al jarenlang". „Dat is er niets min
der cm, dan is het hoog tijd, dat jo er iets
aan doet", zeide rij niet nadruk. En toen hij
de schouders ophaalde, vroeg zij aarzelend en
met bevende stom
„Ludwig heb ik jo werkelijk vijfentwintig
jaar lang achteloos behandeld?
„Ach kom, gekheid. Trek je die woorden
toch niot aan Ik heb het schertsend gezegd,
Hecht er toch geen gewicht aan 1"
„Ja, was hot werkelijk scherts?" vroeg zij
ernstig.
„Natuurlijk", mompelde hij. Maar hij sloeg
de oogen niet op. Toen begon zij te schreien,
vreesdijk te schreien.
Troostend sloeg hij den arm om haar heen,
'troelde haar over hot haar, dat nog steeds
krullend om baar slapen lag. „Over een paar
woken rie je don jongon immers terug."
hap 1 oo.ttti tot hem on.
„Ludwig, je denkt dat ik op dit oogenblik
schrei 0111 hot vcrtiek van JJuuort
..Ja, waar anders om?"
Zij zag hem aan met een zonderlingen, blik.
„Wat ben jullie mannen toch dom", zeide
7y. w Vnn'.? -■'-< 'to-v, 0 .tom!"
„Dat hoor ik je graag zeggen, want je zea
Kennisgevingen
voor »sgiJÏA
Verloving, Ondertrouw,
Geboorte, enz.
Invitatiëm Dankbetuigingen, Mean's -
Programma s, Balboekjes, Vlslteknarten.
Luxepapier, Artistiek Stempelwerk
B, van Maatdem, HoQeverancler
Singel 562, hoek V^zelstraat, AraaL
Verscheidene leden van den uitersten rech
tervleugel zijn naar de gematigd rechtscbe
groep overgegaan.
Het meest verblijdende verschijnsel is
wel, dat het centrum van don rijksraad eeu
verklaring heeft gepubliceerd, waarin ge-
zegd wordt, dat er in de door het progres-
sistieclie bloc geformuleerde eischen niets is,
dat tegen de opvatting van- de centrale
greep indruïscht en dat dc eisch tot vorming
van eene vereenigd© regeering, die het ver
trouwen des volks geniet, niet in strijd is
met de Russische wetten.
TURKIJE.
Aan de Dardaneilen.
BERLIJN. Een speciale berichtge
ver van den „Berliner Lokal Anz.",
die het verlaten kamp te Anaforta
en de Engeisriie depots to Kemikli Liman
b&zoclxt, bericht daaromtrent uit Gallipcli:
„Overal riet men teekenen, dat de terug
tocht vool op eon vlucht moet hebben ce
leken. Veel onbegraven lijken, reusachtige
hoeveelheden conserven, zjjden spek, meel
pioniergereedschap, fceritejf, prikkeldraad en
verp.egingsmaterieel zijn achtergelaten.
De E-ngelsche loop-graven, die tot op
10 M. afstand van de Turksche stellingen
vooruitgeschoven waren, warou met hon
derdduizenden zandzakken versterkt.
In de Soevla-baai zijn vier Engeisehe
transportschepen op liet strand gezetT"
Kcet-e!-Amara.
Aan een beschrijving van deze in den kat-
sten tijd zoo vaak genoemd© stad in Mesopo-
tarnië, zooals die door een oorlogscorrespon
dent van do „Frankf. Ztg." gegeven wordt,
ontleenen wij het volgende: Waar het land zoo
vlak is en het landschap zoo eentonig, dat men
de rookpluim van eeu ver verwijderde rivier
stoomboot als een welkome afleiding be
schouwt; waar de gloeiende stralen van de
tropische zon d© geelbruin© leemen muren hel
wit doet schijnen, waar do .trage stroom van
den Tiger tot kilometerbreedte is uitgedijd
en ton slotte een tweeden aanzienlijken ri
vierarm vormt, ligt ïyoet-el-Amara. Wie ooit
het vervelende Oostei/che stadje met zijn
bochtige, donkere stegen cn zijn minarets ge
zien had, zou stellig nooit liebb©n kunnen
denken, dat ieder West-Europeaan met den
naam vertrouwd zou raken en dat het een
historische beteekenis zou krijgen. Zijn lig
ging aan de riviersplitsing, die denken doet
aan een bruggenhoofd-stelling, heeft de stad
vroeger voor de Turken evenals thans voor de
Engelsehen als 't ware voorbestemd om als
versterkte verdedigingspositio te dienen. Deze
plaats beheerscht den toegang tc>b den. bene
den loop van den Tiger en Sjat-cl-Arab. Als
plaats van overlading van de rijke voortbreng
selen van den bodem, die hier opgehoopt wor-
den langs
Tiepfoi33,--~uie noor tie m tien' Bijbel meer
dan eens vermelde landstreken voert, heoft
Koot-el-Amara in vredestijd eeu tamelijk druk
scheepvaart- en handelsverkeer. D-a stoomboo-
ten hebben wel, om Bagdad te bo~eiken dat
170 K.M. stroomopwaarts ligt, lij hevigen
tegenstroom als het hoog water is, tf door 'het
telkens aan den grond raken als -et water
laag staat, een dag of acht noodig, ^aar zo
brengen tocli haar vracht van graan,
meloenen, uien en eieren en -ook de Psagiers
mot hun donkere boer noes en bonte hofboe
ken goed en wel naar Bagdad, en of
dan oen dag of wat langer duurt, laat kü voj.
komen onverschillig.
Voor Europeanen is het stadjo een
evenals allo Mesopotamische kleine stein'
dorpenwarm, vervelend, vuil, voor de g
waarwordingen van gehoor- en reukorgane
bijzonder onaangenaam, maar voor de zonei
der woestijn en ook voor de soldaten vy-n het
front een plaats van ontspanning en vermaak.
Ais men een paar uur oostwaarts rijdt doemt
in de verte de scherpe, kale bergketen van
Loeristan op, waarlangs do Perzische grens
loopt. Tot ver in den gloeienden zomer van
Mescpotamiö blijft daar do sneeuw op de hoo-
ge bergtoppen liggen cn valt uit echte wolken
regen op echte groene boomen. Eeu kameolen-
karavaan, die vaten petroleum uit de Perzi
sche bergen brengt, reept den reiziger weer
tot do oostersche woskelijkheid terug; tot ver
in do woestijn klinkt do klok van den voor
aan schrijdenden kameel en bot sonore ge
luid van de stommen der karavaandrijvers, die
de karavaan naar Koet-ol-Amara geleiden
om de voorraden over te laden oj) een stoom
boot naar Bagdad of op een stroomafwaarts
drijvende keilen, een vlot, dat- op met lucht ge
vulde zakken van geitenleer drijft.
GRIEKENLAND.
Een beloiie.
W-EENEN. Do Iteiiaa-nsoho gezant graai
Bosdari Leeft in opdracht yam zijn regeenng
aan het Grieksche kabinet verklaard, dat
de hij Valona staande Italiaansche troepen
de Albaneosohe grens niet zullen overschrij
den.
ALBANIË.
De Prins Von Wied weder op deH troon
van Albanië?
LONDEN. De bladen 'berichten:Harold
Spencer, oud-loeriing van de marine-
akademie te Annapolis, later adjudant van
den prins von Wied en thans luitenant-
het zoo vaak in dat eerste jaar, toon ik wan
hopend mijn besc deed om je te begrijpen."
..Dat eerste jaar was toch wel heerlijk."
Droomorig kook zj naar den gloed van de
ondergaande zon.
„Weet je Wel, do zon ging juist zoo ouder,
dien eersten avond, Hoen wij hier aankwamen."
„Dat dacht ik zoo straks ook", sprak hij
zacht.
..En is het in andere opizchten ook niet het
zelfde als toon?", vroeg zij, terwijl zij zijn hand
vatte. „Wij zijn alleen!"
Vrooi ijk, maar toch eenigszms aarzelend keek
bü haar in de vochtige oogen. „Als je hot alleen
mét mij uithouden kunt, Elise wij zouden
weer heel gelukkig kunnen zijn.'
„Het niet uithouden?", vroeg zij op dappe
ren toon. terwiil zij zijn haar kuste, dat reeds
grijs begon te worden. „ïk heb jou toch Maar
wij moeten heusch naar binnen gaan, daar
hoest je al weder."