"Bo. 2TB.
Zateföag 1 JanudrIT9TB
Orgaan voor Leger en Vloot.
Het jaar 1015.
tweede jaargang.
Eengelükkig Nieuwjaar!
weder alleen.
DE SOLDATENCOURANT
i ADRES DER REDACTIE EN ADMINISTRATIE P ALESTRIN A ST R A AT 10,
AMSTERDAM. DIT BLAD VERSCHIJNT DRIEMAAL PER WEEK. LOSSE
NUMMERS VOOR MILITAIREN 1 CENT, VOORBURGERS CENT.'ABONNE
MENT VOOR MILITAIREN 0.75, VOOR BURGERS 1.50 P. DRIEM AANDEN
Voor Advèrteutiön wendo men zich tot onze Administratie, PaJestrinantrjiat 10,
Amsterdam. Ih-ft» der AdvorteuUtin per regel SO cent. Voor ingezonden Mede.
dodingen op de tweede, derde en vierde pagina dubbel tarief. By abonnement
redactie.
Na 't geveoht, zouden we boven deze plaat kunnen zetten. Zij stelt Engelsche
strijders vooi, die bet terrein, vanwaar de vijanden verjaagd zijn, afzoeken. Er blijft
daar in den regel van alles achter: geweren, emmers, eetketels, boeken en dagbladen,
uniformstukken, enz. Hier heeft een soldaat een overjas van een vijand gevonden
en de zakken nagesnuffeld. Hij haalt er een portefeuille met een drietal portretten
uit, stellig die van vrouw en kinderen van den gedooden tegenstander. En voor een
oogenblik houdt de soldaat op met zijn werk en beschouwt do gezichten der vreemde
menschen, die thuis wachten op een, die nooit terugkomt. Zoo zitten wellicht spoedig
ook de zijnen vergeefs te wachten.
cosse nurmv»©r.c.
Losse nummers wan „De Soldatencourant"
worden aanvraag dadelijk toegezonden. Bij
do aanvraag most voor elk ve.-iangd exemplaar
t cent aan postzegels worden ingesioten.
Ds numPers 1, 11 en 74 zijn uitverkocht.
jToifc is er meer
vóór <*n J33*
we]3tne>end iiet van
biia banale, „een
ff
reden geweest dan
nu om elkander
ouds gewende, liet
gelukkig nieuw jaar"
wensxxkeii. Heb groote geluk dat
daarbij voor elkander e.u voor ons
elven verwachten, wat is het anders
dan vrede? En wij hopen dan ook voor
on zó lezers, wat elk van hen ook voor bijzon
dere wenscken moge hebben, dat dit inge
treden jaar ons allen den vrede in Europa
zal brengen, den vrede, dien vele
andere volleen meer noodig mogen hebben
dan wij, maar die toch ook voor ons volk
een verademing, een ontspanning zal zijn.
Allereerst zal de vrede dat zijn voor het
deel onzer natie, waartoe wij onze wenecken
vooral richten, het deel dat sedert bijna
anderhalf jaar onder de wapenen staat,
aan grens en kust, op de schepen en in
de forten, gereed om de bedreigde neutra
liteit van one laud te verdedigen, om den
inval, van welke zijde ook, af te slaan-
Zeker, wij hebben reden om van geluk te
spreken, wanneer wij de blikken slaan naar
anderq landen, waar de oorlog woedt in al
zijn afgrijselijkheid, wiaar week aan week
duizenden levens vernietigd worden,
maar ook een gewapende neutraliteit als
de onze mat af, en onder een volk, dat reeds
zeventien maanden in wapenen staat, moet
wel de spanning mot elke maand, met elke
,week toenemen.
Naast onze oprechte weuschen brengen
wij daarom bovenal hulde aan onze leger
macht en onze vloot, die met zooveel stille
kracht, zooveel volharding en taai geduld
hun plicht doen, zonder morren, zonder
tegenstreven. Wij weten zeer goed, welke
offers velen onzer mannen brengen, en wij
Tan HELOISE TON BEAULIEU.
Langzaam liepen zij van het hek naar huis
terug. Hij ernstig in gedachten verdiept, zij
snikkende van bittoro smart.
Zij had het rijtuig nagekeken, waarin haar
lieveling, haar eenige zoon wegreed. Hij was
niet alleen, dat was juist het ergste, maar
met een vrouw aan zijn zijde, dio weldra zijn
echtgenoot© zou worden.
Groetend had de jonge man nog eens omge
keken maar meer uit medelijden met zijn
ouders dan uit behoefte van zijn hart. Zijn
oogen straalden-van geluk.
Ja, zij straalden. Zijn moeder had het opge
merkt. niettegenstaande den verren afstand en
ondanks haar tranen.
Vol bitterheid vergeleek zij daarmee zijn af
scheid van vroe,ger, wanneer hij als schooljon
gen na de vacantie weer naar school ging. Dan
had hij moeite zijn tranon in te houden, zijn
nafdig jongensgezicht vertrok van oen zenuw-
nohtigkeïd, die hij niet toonen wildehij kon zijn
3naea haast niet van. haar bals losmaken.
Hefc was een Engolsck minister, die in liei.
eerste oorlogsjaar verklaarde, dat er wel
meer dan één Kerstfeest zou voorbij gaai,
voordat deze oorlog geëindigd was. Geloof
den wij het? Eerlijk geaegd, neen, bet
leek te barb&avsch, te gruwelijk, dat langer
dan een jaar deze geweldige strijd zou du
ren, die zijn slachtoffers bij honderddui
zenden, bij millioenen telt, en die ze uit
zoekt onder de krachtigste, de beste man
nen. Wij zetten ons thans neer om weer
voor de „Soldatencouraut" een overzicht
te schrijven van de gebeurtenissen van een
afgeloopen jaar, en wij hebben opnieuw te
vertellen van den wereldoorlog, van de ge
weldig© worsteling der volkenWeer is een
Kerstmis voorbijgegaan, en zij heeft ons niet
de vredesboodschap gebracht. Integendeel,
de strijd, dien wij reeds aam het einde van
1914 ontzaglijk konden noemen, heeft, ziob
nog uitgebreid, en hij woedt thans, enkele
kleinere staten uitgezonderd, over geheel
ons werelddeel. En ook van die kleinere
landen, welke nog hun. neutraliteit hebben
weten te handhaven, zijn er, die elk oogen
blik dreigen meegesleept fee worden in den
grooteu strijd.
Het lean onmogelijk ons doel zijn om een
uitvoerige beschrijving te geven van den
loop van den oorlog in het afgeloopen jaar.
Niet meer dan een korte schets de§ gebeur
tenissen, een herinnering aan den strijd der
volkeren van Europa willen we hier geven.
Heeds dit is niet gemakkelijk, want deze
worsteling is zoo rijk aan wisseling van fei
ten, aan gTOotsche gebeurtenissen en won
derlijke avonturen, aan gruwelijke gevech
ten en dagenlange veldslagen, aan aanvallen
ter zee en in do lucht, die ons rechtsgevoel
geweld aandoen, aan verborgen politieke
kuiperijen, die wij eerst later begrijpen, cla^
ér boekdoelen noodig zonden zijn, om een
duidelijk inzicht te geven van den reuzen
strijd. En liet is de vraag, of die ook dan
nog gegeven zou kunnen worden, nu wij
nog midden in den oorlogstaan, nu wij
nog trillen van spanning en verwachting,
hoe die zal afloopen, hoelang die zal duren.
a
Wat er ook verder elders is gebeurd, heb
belangrijkst blijft ook nu nog de toestand
op de twee groote oorlogsfeerreinenwaar de
- a- tegenover elkander hebben geplaatst, aan
hét Wester- en het Oosterfront, in België
en. Frankrijk en in Rusland. Ais we van
wisselingen sproken, is de toestand op het
Westelijk ooriogaterrein het minst veran
derd- Sedert meer dan vijftien maanden
volhardt men. daar in den zoogena amden
positie-oorlog, liggen de vijanden, Duifc-
sckers tegenover Franschen en EngeLsclien,
in hun loopgraven, die dikwijls tot ware
vestingen zijn uitgebouwd. Sedert half
October 1914, sedert het Duitsche leger tot
de Aisne werd teruggeworpen, is er in de
positie der beide tegenstanders haast geen
verandering, gekomen. Maar we weten, dat
we daaruit niet moeten opmaken, dat er
ook bijna niet gestreden is. Ontzaglijke
pogingen zijn aan weerskanten gedaan om
door elkanders ]inie3 te breken, die zich nu
nog, als op 1 Januari 1914, onafgebroken
uitstrekken van de Alpen tot de Noordzee.
Een jaar van strijd en dood, van ontzetten-
den oorlogsjammer en van ellende heeft het
Westerfront beleefd. Een loopgravenstrijd,
waarin het kanon de eerste rol speelde,
heeft het afgeloopen jaar ons gebracht,
maar geen dag in dit jaar is voorbijgegaan,
zonder dat opnieuw jonge levens werden g<o-
knakt of mannen in den bloei der jaren tot
hulpelooze invalieden werden gemaakt,
zonder dat ook telkens weer, nu de Duit-
sckers, dan de geallieerden, beproefden den
tegenstander met macht van geschut en
mannen een schok toe te- brengen, die hem
zou doen wankelen en die een doorbraak,
welke tot een overwinning moest leiden^
mogelijk maakte. Maar geen dier porino-en
is geslaagd.
liet zijn niet het minst de geallieerden,
die hun best hebben gedaan om een gapim'
te brengen in de linies der Duitschers!
In December 191-1 begonnen de Franschen
en Engelschen een offensieve beweging aan-
de Aisne. die voortgezet werd lot in Januari
ïyio, maar door den vijand werd afgesla
gen, en waarbij de geallieerden werden te
ruggeworpen tot over de genoemde rivier.
Doch de Franschen gaven het. niet op en in
'fc laatst van Februiari en 'b begin van
wij weten, hoe moeilijk, hoe afmattend heb
is, jaar in en uit te staan met het geweer
aan den voet en uit te kijken en af te
wachten. Dat de Nederlandsche weermacht,
te land en ter zee dit maanden en maanden
volhoudt, heeft oprechte waardeering ge-
vouden in andere landen, maar heeft ook
hen, die gaarne Nederland in den oorlog
zouden betrekkener van afgehouden ons
aan te vallen. Een volk, dat. zoo vastberaden
besloten is om zijn onsijdigheid te hand
haven, dwingt achting en ontzag af.
Dit heeft ons wik te danken aan zijn
mannen onder de wapenen.
Maar niet minder aan het wijs beleid
en de krachtsinspanning van hen, die ons
regeeren, van Hai-e Majesteit de Ko
ningin in de eerste plaats. Zij heeft ge
toond bij elke denkbare gelegenheid, hoe
hoog Zij Hare taak als hoedster onzer neu
traliteit, yau ons aller welzijn opvat- Zij
ging. voor met woord en daad eu rustelooze
werkzaamheid in alles, wat gedaan kon
worden om den buitengewonen toestand
minder moeilijk te maken voor zoovelen
onzer landgenooten; Zij en de Prins der
Nederlanden toonden ook bijzondere zorg
voor het Rpode Kruis, dat onverhoopt in
actie zou kunnen trede- Zij steunden de
materieel zwakkeren, Zij werkten in het be
lang derr honderdduizenden vluchtelingen
iu ons land.
Onze Koningin, den Prins en de Prinses
brengen wij onze beste wenscken voor het
nieuwe jaar, dat zich ontsluit, en daarnaast
aan de regeering, die met zooveel wijs be
leid en kracht tegelijk, wist te zorgen, dat
de biunënlandsche toestand zoo dragelijk
mogelijk werd voor allen, eu tevens zich wist
te verzekeren van de vriendschap eu achting
der strijdende mogendheden, dezen ter wille
zijnde, zoover dat ging, maar vastberaden
protesteerende, als onze heilige vechten
werden aangerand. Moge op deze maanden
van groote bezorgdheid en harde werkzaam
heid, voor Vorstin, Regeering en Volk, spoe
dig de algemeene vrede volgen!
Dat is onze innigste wensch.
En nuZij wou hem graag nanr hefc
station brengen, maar zij had best opgemerkt,
hoe weinig Hubert daarop, gesteld was. Met
aandrang bad hij zijn oudegrs „dien langen,
stoffigen rit" afgeraden.
Hij gaf niets moer om zijn moeder. Het mooie
blonde poppetje nam kern geheel en al in be
slag.
Daar barstte zij weer in tranen uit. Met een
vriendelijk, troostend gebaar legde haar man
zijn band op baar schouder. Maar die liefdevolle
aanraking scheen de sluizen van haar smart
juist des to wijder open te zetten.
.,0 Ludwig!"riep zij hartstochtelijk uit.
„ik heb mijn zoon verloren."
„Kom, kom. Hij is niet dood. Integen
deel, hij is eerst recht levend geworden."
Hij lachte welgevallig toen hij aan de over
dreven verliefdheid van zijn zoon dacht.
,,Ja, wat je vandaag ondervindt- is bard
dat is zeker. Maar het is het gewone lot
van de ouders. Wij voeden onze kinderen
op voor een vreemden man of een vreem
de vrouw. Dat hebben onze ouders ook
gedaan."
„Spreek niet van bet gewone lot der
ouders!" riep zij uit, niet zonder heftigheid.
„Je weet heel goed dat er tusscïion Hu-
bert en mij een heel bijzondere verhouding
bestaat - neen bestond.Wij hebben zoo
veel sympathie. wij begrijpen elkaar volko
men
„Als je hem altyd zoo goed hebt begro-
Eh-e!'^raC^ ^ÈrQ ^an nu 00k te begrijpen
„Dat kan hem niets meer schelen!" riep
zij droevig uit. „Hij heeft mij niet meer
noodig! Een vreemde is alles voor hem
wat ik eerst voor hom was, hij heeft mij
niet moer noodig. Ik kan nu toekijken."
Er kwam een moedelooze trek op het zoo-
even zoo opgewonden gezicht. Wat blijft
mij over te doen op 'do wereld P schenen
de slap neerhangende handen te vragen.
Man en vrouw waren inmiddels de trap
naar het terras opgegaan.
...Ta, toekijken en ter zijde staan is «eker
niet gemakkelijk", zeide hij bedaard.
..Wat weet jij daarvan!" riep zij uit.
Haar smart gaf iets hards en verachtelijks
aan haar toon.
„Nu als men vijfentwintig jaar toe
gekeken heeft en ter zijde gestaan
Fr was een weemoedige humor in zijn
stem.
Zi.j zag hem met groote oogen aan. Zij wil-
'de juist een spottend antwoord geven, maar
de knecht kwam op het terras en zeide dat de
rentmeester mijnheer graag even wou spre
ken.
Maeirt beproefden rij een doorbraak ui
Ghampagrie in de eerst© helft van April
Vussohen Moezel en maar telkens aon
der het verlangde succes. De Duitsclie muur
rtond onwrikbaar en het eenige resultaat is
geweest, dat- aan weeifkauien duizenden en
tienduizenden fllackfcoffers vielen.
f In de tweede helft van April vingen de
'Iluitschers een ernstig offensief aan, voor-
bij Yperen. Wij herinneren ons nog
tólennietwaar, de vreeseiij'kc gevechten
van die dagen en weken aan. de Yser, welke
den naam van dit. Ylaam&cke riviertje voor
goed in do geschiedenis een naam hébben ge-
Heven. De geweldige en hardnekkige ]>o-
jóngen der Duitschers hebben geen ander
te volg gehad dan dat op enkele punten de
linie een weinig ie hunnen voordcele werd
K-wijzigd, maar het front van den tegen
stander werd niet doorbroken en deze ant-
vfjordde zelfs met een krachtig tegen-offen
sief, aan de hoogten langs de Maas. Eu
(laama vielen opnieuw de geallieerden aan in.
'Mei 1915het scheen ernst te worden en
het Duitsche front had krachtige aanval
len te verduren, die liet niet geheel onge
deerd weerstond- Ten zuidwesten van Rijs-
^el werden Duitsche posities genomen
prency en Ablain werden door de Duit-
i'her3 ontruimd, en dezen moesten ook bij
jj+eenstraete en het Sas hun stellingen, die
ïij in April hadden veroverd, weer ontrui-
fcien. Intusschen was de yoorwaartsche be
vieging der Duitsclxers aan het Oosterfront
Itgonnen en zij bepaalden zich in 't Weiden
veer tot do verdediging. Dit vril niet zeg
den, dat in. het Westen niet eiken dag ge
iteden werd, dat er niet om een dorp, een
Lïrk, een huis of hoogten met bittere doods
verachting werd gevochten in den loop van
ïinige maanden, maar grootsche gebeurte-
:l;sen hadden ox* niet plaats voor het laatst
'hu Augustus. Toen lxegonnen de Fran-
ïhen en Engelschen een nieuw offensief,
tab vooral hevig was in Champagne en bij
üoos en waarbij de eersten vooral eenig
pieces beliaalden, men zelfs reeds droomde
tan een doorbraak, ©en werkelijke zege-
waal, ma-ar die weer eindigde met een rnis-
ukkmg. En in 't laatst van September
éaren de lange linie® der vijanden van
,\'ieawpoort tot Bazel maar weinig gevrij-
figd, en sedert heeft Jiet herfstweer de
poot© operaties bióeramerd of verhinderd.
De herhaalde aanvallende bewegingen in
Westen bewijzen, dat mm .daan groote
iesultaten verwacht van een doorbreken of
terugduwen der vijandelijk© linies. Is men
ïéker, dat deze verwachtingen, vervuld
vord-en? De gebeurtenissen aan andere
fronten doen vermoeden, dat zelfs met der
gelijke resultaten nog volstrekt niet bereikt
vórdfc, wat men wenscht. Op het Oostelijk
*u het Zuid-oostelijk fix>nt, an Rusland en
Servië, hebben de Duitschers en Oosteurij-
lers doorbraken en terugduwingen in prak
tijd gebracht, hebben zij den vijand terug
geworpen over groote afstanden en over-
vinmingen behaald van belang, staan zij
Ter in 'svijands land, maar ook deze
groote gebeurtenissen hebben ons geen stap
nader gebracht tot ©en beslissing, tot den
Trede.
Vooral op het Oostelijk corlogsfeerrein
lebben in het laatste jaar ontzaglijke, over
stelpende gebeurtenissen plaat® gehad. Bij
let begin van 1915 was de toestand daar
Toor de centrale mogendheden ongunstig.
AI sprak men xiiet meer, als in de eerste
maanden van den oorlog, van de Russische
stoomwals, die Pruisen zou verpletteren eu
voortrollen tot Berlijn, do Russische legers
drongen toch telkens weer door in Oost-
Pruisen en hadden ©en groot deel van Gali-
cië bezet, Lemberg en Przemysl ingenomen,
rukten op naar Krakau, drongen door de
Karpathen tot in de gsexiscLorpen der Hon-
faarsche laagvlakte en marcheerden zege-
rierend op in de Boekowina. Uit liet oos
ten scheen de nederlaag te dreigen, zooal
liet voor Duitschland, Hindenburg wist
telkens de vijanden van het Pruisische ge-
lied te verjagen en bracht hun tot twee
maal toe in het gebied der Mazurische
Meren een ontzettende nederlaag toe,
dan toch voer Oostenrijk-Hongarije, en
angstige gemoedex-en daar zagen de kozak
ken reeds in Boedapest, en een* Russisch le<*er
voor de poorten ^a*x Weeuen-
In het voorjauT echter veranderden de
Duitsclxers hun taktiek in het Oosten en
gingen rij over tot een krachtig en alge
meen offensief. Zij waren ondertussehen
reeds ver in Polen vastgedrongen, stonden
dioht bij Warschau en liet. had weinig ire-
scheeld, of reeds in het begin van dit'jaar
„Jö neemt mij niet kwalijk, hé?" Met do
so woorden ging Ludwig in huis, Elise stom
een. oogenblik besluiteloos, toen liep -,ij de
tain kamer door en de trup op, naar boven,
naar de kamer van Hubert. Het was een aan
genaam, weemoedig gevoel, zich geheel aa.
haar smart to kunnen overgeven.
Snikkend verborg zij het gelaat in het oud.
canapékussen, dat zijzelf voor Hubert gebor
duurd had, toen hij nog een kleine jong.-,
was. Bijna twintig jaar had hij het nu reed
gebruikt.
Maar midden in haar smart keek zij opeei:
nadenkend voor zich uit. Het lachend uitgc
sproken woord ,,Als men vijfentwintig jani
lang heeft toegekeken en opzij is gezet," kwaï,
haar ineens in de gedachte.-
„Wat een overdrijving! Wat een bespot
tel ijk© overdrijving! Die krachtige, energiek.-
man zou zich opzij laten zetteu I Hij-ha'1
het trouwens schertsend gezegd. Maar hoe
kwam liij aan die scherte!
En toch het was zóó. Hubert was voor haar
altijd de eerste geweest. Was dat ook niet heel
natuurlijk. Zijn kinderen niet altijd de hoofd
personen? Er was toch een onloochenbaar on
derscheid, iemand dien men al? volwassen man
leert kennen, een persoonlijkheid met honderd
eigenaax-digheden, waar men eerst aan gewen
nen moet, of ©en hulpeloos klein wezentje, zijn
was deze Poolflc.be hoofdstad en de eerste
vesting van den vierhoek ingenomen. Maar
de Duitech© troepen moesten, ie a terugwij
ken, want de Russen, die steeds, schoon
langzamer, oprukten in G-aliric, bedreigden
hun ih den rug;.
Toen, in April, voegden Duitsche troe
pen ricix bij de Oostenrijkers, en ©ogen
blikkelijk lueld do voorwaarteche beweging
der Russen op. En in Mei oogon daarop
het. groot© Duitech-Gorteriv 'ache offen
sief, met zijn verrassend resultaat. Reeds
in heb begin dier maand weiden de Russen
gewaar, welke, nieuwe vijanden in Gahcië
tegenover hen stonden. Het werd een
grootsche algemeen© beweging, door Voo
Hindenburg geleid, die zich hier wel den
grooteten strateeg in.dezen gebeden oorlog
toonde. Het begon met een hardnekkigen
verwoeden aanval in de Karpathen en wat
jnen aan liet, Westerfront, berlxaaldelijk zon
der succes bad beproefd, gehikte hie- met.
éénen slag. Het DuitsclëÖfcstenrijksche
leger slaagde er in bij den Doenajee-pos dooi
de Russische troepen heen te breken, die
dcor een paniek bevangen, vluchtten eu
toelieten dat do vijanden de Doenajee for
ceerden.
Dat was het begiu van een reeks van
onophoudelijke zegepralen, die voor de cen-
tralen de schoonste bladzijden vormen i x
de geschiedenis van riezeu oorlog. Steeds
voorwaart® drongen hun legers, eerst ux!
het zuiden, toen van het westen naar 't oos
ten. Bijna geheel Galicië werd schoonge
veegd van den vijand, Przeinyri en Lemberg
vielen weer in handen der Duiteohérs er
Oostenrijkers en de Russen weken maar al
door terug, uit de Karpathen,, van de vlak
ten in Polen, in Koerland en Wolhyr.-ë.
Geen dag ging er in. de maanden van Mei
tot. September haast voorbij, of do tele
grammen meldden nieuwe overwinningen
der centrale mogendheden, Warschau,
nauwelijks bereikt, door de Duitschers, viel
in hun handen, Iwangorod en Georgiejefsk
volgden en Meeds verder dn-ngen de Düit-
scbea-3 en Oostenrijkers door ia het Russi
sche land; tal van andere v< dingeu, daar
onder het sterke Grodno, werden de ©ene
na d© andere ingenomen en do opmarsoh der
bOü'dgemooten hield eerrt atil voor de Pripeb-
raoeraaeriji
H.ét way een groot succss, cu toch
geen volmaakte overwinning. Want bet
groortte, wat Hindenburg blijkbaar be
oogde, bereikte hij xxiet: h'jj kon het Rns-
<ti?eh* lager vi'A' r. h .-ióy ..oi&sino.
lonten, d=i verliezen aan weerskanten
mogen ontzaglijk geweest zijn, het Rus
sische leger is intact gebleven, heeft
zich steeds teruggetrokkenmaar het
bestond en bestaat nog. En hoe schit
terend de zegepraal der Duitsche wa
penen is, welk een onsterf el ijken roem
zich Hindenbxxrg en ook Mackensen
hebben verworven, zij staan nog al
tijd tegenover een Russisch leger, dat
zich 'herstelt, zich uitbreidt, zich van een
nieuwen en rijkeren vooiraad munitie voor
ziet. Want de meerderheid der Duitschers en
Oostenrijkers, wat hun geschut en munitie
betreft, heeft niet het. minst bijgedragen tot
hun overwinningen. Aan het. Oostelijk front
hebben- de grootsche gebeurtenissen vooral
dit bewezende artillerie speelt in dezen
ooi-log de eerste rol, en een macht van muni
tie is evenveel waard, als een macht van.
Door het toetreden van Turkije in den
Europeeschen oorlog breidde deze rich
uit naar het Zuid-Oosten van ons we
relddeel ©n tot Azië. Wij hebben in
ons vorig jaar-overzicht er op gewe
zen, dat Turkije zich mengde in den
strijd ten dee.e, omdat Engeland beslag
legde op twee in da.t land gebouwde oorlogs
schepen en omdat Rusland vijandelijkheden
begon in De Zwarte Zee, wijl de Pcrte de
Dardanellen niet vilde openstellen. Maar
voordat deze geschillen ontstonden was heb
leeds duidelijk, aan welke zijde Turkije
stond, al ware 't ook alleen, dat het de
Duitsche krui6ei-s „Breslau" en. „Góben"
een. wijkplaats bood en ze later overnam.
De strijd tusschen Rusland en het Turk-
scke rijk.die in Azië aan elkaar grenzen,
heeft weinig te beteekenen geliad in dezen
oorlog; die strijd werd uitgevochten in den
Kaukasus en al trok Rusland daar eerst een
groot leger samen om rich ©en weg te banen
maar Kanstantinopelhei. is.er hoofdzakelijk
bij grensgevechten gebleven, omdat de Rus
sen hun troepen beter in Galicië en Polen
konden gebruiken. Alleen om en bij het
Wan-meer zijn de Russische troepen op
Turksch gebied doorgedrongen- Evenmin is
eigen vleesdh en bloed, wiens eerste geluidje
nen gehoord heeft, wiens eerste schreden mén
iceft geleid, dat men heeft zien opgroeien en
orden tot menseh.
Haar jongen was Hubert altijd geweest. Hij
d&ek sprekend op haar, hetzelfde fijne, hoos-
moedige gezicht, hetzelfde krulhaar. Toen hij
;rooter werd, hadden er zeer vaak kleine on-
•.ungenaamheden plaats tusschen vader en
zoon, zooals zoo menigmaal gebeurt. En dan
vam zij, Elise, steeds partij voor den jongen.
Zijn vader begreep hem niet, maar zij wel7 zij
had liera aitijd begrepen. Zij hadden precies
Dnzelfden smaak tot nu toe tenminste. Bei-
Ion hielden van al wat scheen was en opgewekt
n vroolijk en gedistingeerd. „Aristocratie",
noemde Ludwig hem lachend.
Maar hetgeen hem hij zijn zoon vaak hoos
maakte, verontschuldigde hij in zijn vrouw.
Zij was reeds thuis bij haar ouders het prinses
je geweest. Zij was akijd vreesdijk verwend,
en haar man verwende haar misschien nog
meer dan zij het vroeger gedaan werd. Hoewel
zij het naïve egoïsme van het bedorven kind
als moeder geheel en 3I aflegde haar zelfop
offering tegenover haar zoon was bepaald gren-
zenloos tegenover haar man wa<s zij altijd
het prinsesje gebleven, hij beschermde en ver
wende haar en hield haar zoo ver mogelijk van
aTIe zorgen, des levens verwijderd. Het was
hot Rxxsland gclxxkt tor zoo iota van belang»
uit te richten legen Turkije en de aanvallen
op don Bosporu» hadden geen -uccea en
werden weldra opgegeventoen de Turken
daar mijnenvelden legden.
Vermeld dient hier nog te worden een
poging dor Arabieren om het Suez-Kanaal
te naderener hadden in de nabijheid daar
van nu eu clan gevechten plaatemaar zon
der réïulfeaa-t. Evenwel iade krijg dei geaili-
oerden tegen Turkije van groot belang ge
weest in oen oorlog en vormt hij daarin een',
groot en bloedig hoofdstuk dc afrijd aRu de
Dardauelen.
Het doel daarvan weten wij. Men wilde
deze zeeëngte forceeren, met. oor!ogy<cliop-.-;x
opétoomen naar Konstixnt^nopo) en dit in-,
nemen. Daarop hoopte men,, daarop rekendo
men. Dan aou Rusland, dat geh«*l en ai
van rijn Ixxndgenooten was afgeedieidéit,
in verbinding met dezen kunnen komen, een
vrijen uittocht hebljen naar de Middelland-'
«die Zee, kaïnonnou, munitie, voorraden
kunnen krijgen van de andere Entente-
mogendheden.
Engeland en Frankiïjk hebben eer.-t be
proefd met. hun vloten dc Darda nellen te
foroeéren. Gemakkelijk zou dit niet. gaan,
datwdtrt men van vroegere, pogingen, maar
de moeilijkheid bleek weldra onmogelijk
heid. Weken" lang bombardeerden de Engel-
solie en Franscbe slagschepen deTurkficlic
forten aan den ingang der zeeëngté. Zonder
sucx^e. weldra rue groote verliezen. Duit
sche onderz^-eers hadden ioor de Straat van
Gibralter heen den weg weten te vinden
naar het Oosten de Turken luidden van den
Bosporus toi. aan den ingang der Darcian--!-
l«n htm mijnen gestrooid de uterk© forten
boden weerstand aan alle pogingen. Twee
groote Engelsche slagschepende „Irrerirti-
ble" en de Ocean" en lxet Fra.ns*jlxe lini<ï-
Bchip „Bouvet" werden tot zinken gebracht,
de „Ga'uTois" ernstig beschadigd, efi men
kwam niet v-erder.
Het werd duidelijk, dat de oorlogftichejx'-';
de zeeëngte ©ei-st zouden kunnen instoomen,
indien de forteji langs de oevers onseliaxjtiijk
waren gemaakt., en dit kon alleen geschie
den door troepen, die deze van landzijde
aanvielen. Daarom werd besloten om eexi
landingsleger uil te zenden, dat op de weste
lijke punt. van het schiereiland Gallipoli zou
worden ontscheept terwij] men later ook
trcepen naar den Ariarischen oever zond.
In de laatste helft, van April is men met
deze Dardanellen-expeditie begonnen, aan 't
yau 1915 hjjL i"ea fe-htog ver
moedde, gSTxieken. één w/fkomen nedêriaig*'
voor de geallieerden te zijn. Hoe bloedig
deze oorlog ook is gevoerd op ve3e punten
der lange linies in 't. Westen cn 't. Oosten,
nergens ia de strijd meer moox-dend geweest
dan hier, nergens zijn, betrekkelijk, zoovele
verliezen geleden. Er is van weerskanten ge
vochten met een heldenmoed en onversaagd
heid, die bewonderenswaardig zijn, maar do
moeilijkheden van het berg- eu rotsachtig
terrein, waarvan de Turken onder leiding
van Duitache officieren, uitstekend partij
trokken, waren voor de geallieerden zoo
groot, en de tegenstanders verdedigden zoo
dapper en hardnekkig eiken voetbreed
gronds, dat de Engelschen slechts op enkele
punten heel langzaam vooruit kwamen. Na-
©on strijd va ix acht maanden, waarbij de
Engelschen en Franschen, welke laatrten
zeer in de minderheid waren, rneer dan
100.000 man aan docden en gewonden ver
loren en 90.000 hunner riek werden, zag
men in, dat het onmogelijk was de Turken
uit lixm versterkingen te werpen, dat men
slechts noodeloos en nutteloos tienduizenden
mannen opofferde. Voor ©en paar weken
hebben de Engelschen roet groot beleid en
zonder verliezen hun troepen van de Soevla-
baai en het „Anac''-gebied terugge
trokken en houden zij alleen nog hefc
terrein bij Sed u! Bar !>ezét. Hoelang
zij d&ar nog zullen blijven, is niet
zeker, maar vau een ernstige poging om de
pardancllen te foireeren, kan nu blijkbaar
geen sprake ineer zijn. De verovering van
Konstantinopel is een droom gebleken, die
opgegeven moet worden.
Men moet toegeven, dai, de geallieerden
bij hun pogen om de DardaneLlen te forcee-
ren, Konstantinopel in te nemen en Turkije
zoodoende te verslaan, ook tegenvallers
ben gehad. In de eerste plaais werd daarbij
veel hulp verwacht vaix Italië, en die :a
uitgebleven. Dit land was in April welis
waar nog neutraal, maar het- was reeds in
1e rien, dat het. rich jxx den strijd zou men
gen en .aan welke rijde. Oorspronkelijk be
loofde Italië eeu welwillende neutraliteit ten
opzichte van zijn beide l>oudgenooteii, en
"hjk aandoenlijk als men er eens over na
dacht.
a men vijfentwintig jaar lang heeft toe
gekeken en ter zijde gestaan
Onverdragelijke gedachte. Zij rees overeind.
Maar dab was een bespottelijk iaée! Hoe-
kwam hij er bijHet was eenvoudig belache
lijk.
Zij deed dan ook baar best om te lachen,
maar het ging niet. Zeker omdat de smart
over haar zoon haar te zeer vervulde.
Nu. zat Hubert in den trein, die hem nog
sneller van haar verwijderde, dan het rijtuig
met' de flink© vossen had gedaan. Maar nog
grooter dan deze plaatselijke verwijdering was
de andere, de innerlijk© zijn hart behoord©
aan dio vreemd© vrouw en voor zijn moeder
bleef niets anders over dan plichtgevoel!
Zij, ter wille van wie hij zijn moeder op den
achtergrond schooi' was zij hem wel waard?
Zou dat blonde kind haar jongen gelukkig
maken?
De brave vrouw wag overtuigd dat Hubert's
aanstaand© hem niet waard was. En al nap
zij nu aan dat zy een goede vrouw voor he.-
werd, dan zouden toch weldra haar kinderen
no. 1 voor haar zijn. zooals het zoo vaak in het
leven gebeurt'. Dat blende, kinderachtige
vrouwtje had zeker hoegenaamd geen verstand
van het rieleleven van een man- Hep zal met