Binnenland.
Ie erzaücen.
Marinezaken.
Correspondentie,
Uit Legsr en Vloot.
33 MS ^C3X^33Jé&.sX,E11?!3"0C3ü^:a.J«Ll,>JIi3.0 van Woensdag 29 December 1915
land&one Zee werd getorpedeerd, meldt de
.Times" nog:
Alle officieren en leden der bemanning
waren Japanners. Het stoomschip was een
van de drie grootste en nieuwste schepen
van de maatschappij (Nippon Yusen Kai-
tha) en deed zijn derde reis. Het grootste
aandeel van de oorlogsrisico droeg de Ja-
pansche regeering. Twintig precenfc van de
waarde van het schip was verzekerd bij een
Japanscbq maatschappijwelke herverzeke
ringen had gesloten te Londen. Op de la
ding waren groote verzekeringen te Londen
gesloten, welke wel een waarde van tusschon
de 500 en 750,000 p.st. zal hebben gehad.
He kooplieden hadden gewedijverd om het
schip te bevrachten, zoodat dit tjokvol was.
Het vertrek was uitgesteld om maar zoo
veel mogelijk te kunnen laden, en nog moest
een aanzienlijke hoeveelheid goederen b."-
yen liggen.
Evenals de zusterschepen van de
Baku Maru" was de bouw en versiering van
het schip bijzonder fraai en geheel m J
panschen stijl uitgevoerd.
Bij de maatschappij bestaat de gewoon
iederen passagier een vaste plaats in
reddingbooten toe te wijzen, welke r
ling op een goed zichtbare plaats m
schip is opgehangen., zoodat de opvarenden
precies weten wat zij te doen hebben inge
val het schip moet, worden verlaten.
Aan dezen maatregel schrijft men het
toe, dat de ontruiming van het schip
zulk een vlotte wijze plaats had.
£et
op
Belasting op oorlogswinst.
De hoer Schaper heeft in zijn gisteren te
Amsterdam gehouden Kerstrede meege
deeld, dat binnenkort een wetsontwerp is
'te wachten van de commissie iu zake een
belasting op de oorlogswinst (waarin ook de
'heer Schaper zitting heeft). Dit ontwerp
■zai, naar de heer Schaper eraan toevoegde,
eerrïge millioenen afhalen van degenen, dio
extra-winsten hebben gemaakt.
üV3in5s4er Pleyte.
Naar de ,,N. Ct." verneemt, is aan bet
(departement van Koloniën het bencht ont-
jvangen, dat minister P ley te tegen 15
1 Januari in Den Haag terugverwacht kan
worden
Oproerige beweging ie
Padang Pandjang.
Een Reufcer-telegram uit Batavia meldt
,,Ctodsdienstigo onlusten zijn te Padang
Pandjang uitgebroken. Een© bende oproer
lingen bestormde in den afgoloopen nacht
de woning van den assistent-resident, die
de vlucht nam naar het troepen-kampe
ment. De soldaten gaven een salvo af,
waardoor eenige oproerlingen worden ge
dood of gewond.
Er zijn twee soldaten gesneuveld."
Een regeeringsberiehb deelt mee, dat de
burcerige beweging resds is gedempt.
Gep. kapt Noltbonius. f
Te Bussum is op ruim 75-jarigen leeftijd
overleden de heer W. J. A. N o 1 t h e n i u s,
gepensionnêerd kapitein ter see, ridder in de
Orde van den Nederlandschen Leeuw.
Engeland en onzen handef.
Schrijvende over de maatregelen dor.Engel-
scho regocring, welke den handel dor neutralen
beperken, deeit de ,,N. Roti. Ct." mede, een
schrijven ontvangen te hebben waarin o.m. het
volgende voorkomt:
..Een andere (Indische) industrie, n.l. die
van alcoholvrije dranken, wordt nu met onder
gang bedreigd. De zaak is deze: genoemde in
dustrie betrekt het bonoodigde koolzuur van
een Nederlandsche fabriek, waartoe stalen ci
linders gevuld worden, die geregeld "neon en
weer reizen tussehen Ned.Indië en Nederland.
Engeland nu verbiedt do leege, te .Rotterdam
aangekomen cylinders, eigendom van Neder
landers, te lossen om ze daar door een Neder
landsche fabriek, te laten vullen met Iseder-
landseh fabrikaat!"
De Nederlandsche fabriek, voor wie deze cy
linders ter vulling bestemd zijn. deelt ons mede,
dut zij alles in het werk heeft gesteld, om de
cylinders afgeleverd te krijgen en de bestelling
te kunnen uitvoeren. Zij heeft zich daartoe ge
wend tot do N. O. T., tot do nijverhëidsconi-
missie, tot den minister, tot het Kngeleohe ge
zantschap overal waren haar pogingen ver-
ceefsch. De boeken van de onderneming waren
reeds tweemaal onderzocht, eenmaal vanwege
het Engelse lie consulaat alhier, de tweede maal
door een ambtenaar van de invoerrechten, en
accijnzen namens' de N. T. O., beide malen met
voor de Engelse-hen bevredigend resultaat. Toch
schijnt men nu geen enkele kans te ui Hen loo-
.peo, dat de cylinders de Duitsche grens over
gaan om daar wellicht voor vergiftige gassen
gebruikt to worden.
Men weet, wat 'voor belangrijk artikel in
Tndiö het koolzuurhoudend water is. Een keel©
nijverheid houdt zich bezig met de vervaardi
ging daarvan. En deze fabriek lean bet daar
voor benoodigde koolzuur met leveren, omdat
Engeland don invoer van de cylinders uit onze
eigen koloniën niet wenscht toe te laten. Gel
delijke garamtiën zijil aangeboden. Zelfs heeft
de fabriek zich bereid verklaard een vertegen
woordiger van Engelsen© zijd© toe te laten
bij het transport naar en de vulling van de
cylinders in do fabriek. Zoover mogelijk is men
dus gegaan; niets echter heeft gebaat.
Urt cSc „Staatscourant".
Bij K. B. is de bij de kol. res. gedet. kapt.
Her inf. van het Ned.-Ind. leger J. K o u w e-
n a a r, op verzoek, ter 'zake van niet in en
door den dienst ontstane lichaamsgebreken, m.
mg. 1 Jan. eervol uit den mil. dienst ontsla
gen, onder toekenning van pensioen.
Be milttiellchting 1908.
Uit de 'uiteenzetting, die de Minister van
Oorlog in de Kamer gaf bij de behandeling
van het ontwerp tot bet langer in dienst,
lioudm van miliciens, hacl de „Nieuwe
Courant" afgeleid, clat d© miiiti©liohtdng
1908 bij overgang naar de Landweer op
31 Juli 1916 tegelijkertijd met voorloopig
klein verlof zal wonden gezonden.
Heb Departement van Oorlog bericht
echter aan de „N. Ct." dat deze opvatting
niet juiafc is. Genoemd© lichting is op zijn
vroegst op 30 September 1916 aan de beurt
om naar huis te gaan.
Kfcwreuon voor militairen,
Commandeercnde officieren van korpsen,
korpsgedeelten en andere zelfstandige onder-
deelen zijn 'bij Ministerieels Beschikking ge
machtigd om, indien dit in verband met "de
gesteldheid van den bodem in. het belang van
den gezondheidstoestand van den troep en tot
sparing van hst schoeisel wenschelijk wordt
geacht, voor hun onderhebbende manschappen
klompen aan to koopen en dezo te doen ver
strekken, om te worden gedragen bij werk-
diensten ©n bij verblijf in of bij het kwartier.
y«K zoover bedoeld© voorwerpen bij demo
bilisatie niet ter plaatso kunnen worden op*
gelegd of niet meer bij het betrokken onder
deel zouden kunnen worden benut, -kunnen zij
aan den man in eigendom wonden afgestaan.
Bij de aanschaffing moet door Ju t openen
van concurrentie 's-R.'jhs geldelijk belang zoo
veel -inogolijk worden behartigd.
Verlof bij stremming van de gemeenschap
te water.
Bepaald is dat zoodra tengevolge van het in
vallen van do vorst de scheepvaart door ijs
gestremd word:, de aan dienstplichtigen ver
leende bijzondere verloven tot het uitoefenen
van de binnen 'rhipperij door ocaupagmos-
(es'ks.-, batt.-, fort-, de! aehements-) comman
danten behoor en te worden gesttfiora.
Gedurende dat tijdvak kan door dezo mili
taire clic-fs, ir.et inachtneming van de grens
van toelaatbare afwezigheid, voor bijzondere
verloven (10 a:tn hén tl te» in gewone tijden
t ran po rtv) id deleft Ifl land leiden óf bedienen,
een bijzonder verlof worden toegestaan, wan
neer deze dienstplichtigen tijdens dat verlof
in hun maatschappol ijken werkkring noodig
zijn.
Voorts zal bij voldoende sterkte van het ijs.
en dan bij voorkeur zoo spoedig mogelijk, door
genoemde militaire chefs met inachtneming
van bedoelde grens van toelaatbare afwezig
heid een kort verlof kunnen worden verleend
aan riet snijden; (landbouwers), ten einde ge
legenheid ie hebben de dikwijls groote hoeveel
heden riet in poelen en plassen te kunnen
oogsten.
Miiitie dn Landweer.
In eene nota naar aanleiding van het ver
slag over het afdeelingsonderzoek in de Tweede.'
Kamer van het wetsontwerp tot langer in
dienst houden van de ingelijfden bij de mili
tie, zegt "de Re geering, dat nader onder do
oogen zal kunnen worden gezien, of wijziging
van den considerans der wet van 31 Juli 1915
gelegenheid zou kunnen bicden om ook de
oudst© der militicliclitingcn door landstorm
mannen te doen vervangen, vasthoudend© aan
het beginsel, dat do plaatsen der met verlof
te zenden manschappen slechts worden bezet
door personen van jongeren leeftijd.
Wanneer alle landweermannen met verlof
zullen zijn gezonden, zal in de uitvoering van
genoemde wet een tijdperk van stilstand in
treden.
De Minister van Oorlog verzekert, dat hij
bij voortduring met het öproepen van nieuwe
jaarklassen zooveel spoed betracht- als de ver
schillende hierbij in aanmerking komende
omstandigheden gedoogen.
Voorts deelt de Regeering in geiwemde
nota o.a. nog het volgerfue mede:
Do dienstplichtigen van de lichting 1908. die
bestemd zijn om naar de landweer over to
gaan. zullen nog eenige maanden tot de militie
moeten blijven behoor en. omdat de sterkte van
de legeronderdeelen, waarbij zij dienen, hun
overgang nog niet toelaat. Er bestaat echter
kans, dat zij althans in feitelijken zin
vóór den afloop van den thans voorgestelden
maximalen vorlengingstermijn hun landweer
bestemming kunnen volgen. In ieder geval
laat het zich aanzien, dat de overgang zal
plaats hebben vóór zij aan de beurt zouden
komen om met voorloopig (klein) verlof te
vertrekken.
De Regeering is van oordeel, aan de wet
van 31 Juli 1915 („Stbl." No. 345) wel de
bevoegdheid te kunnen ontleenen om land-
stormplichtigen op to roepen niet bestemming
om manschappen der miiitielichting 1908 to
vervangen, indien slechts vaststaat, dat deze
manschappen naar do landweer zullen zijn
overgegaan uiterlijk op het tijdstip waarop de
vervanging zal plaats hebben.
Ook de oudste lichtingen van. die troepen*
deelen, op welke geen landweerplicht rust
bereden korpsen, torpedisten en pantserfort-
artillerie zullen, evenals die van. de zee
militie, naar huis worden gezonden zoqdra de
eischen, die een goede voorziening in den
dienst stelt, daaraan niet meer in den weg
staan. Van al de genoemde deelen der wcer-
aaoht zal do oudste lichting vermoedelijk reeds
óór hot einde van den in het ontwerp ge
noemden verlengingster mijn in het genot van
voorloopig (klein) verlof zijn gesteld.
Voor wijziging van de beweegreden der wet
ran 31 Juli 1915, ten einde bij bedoelde onder
dooien vervanging van miliciens door la.nd-
stormmannen mogelijk te maken, acht de
Regeering geen voldoende reden aanwezig.
Indienststelling van landstormplichtigon
heeft plaats niet alleen bij de infanterie, maar,
voor zoover noodig, ook bij de vesting-artil
lerie en de genietroepen.
Bij do inlijving van d© militie moet in het
algemeen en ook bij de bereden korpsen
rekening worden gehouden met de eischen van
den dienst na demobilisatie. Het feit, dat hot
oudst© deel bij enkele bereden korpsen dienst
doet per rijwiel, geeft geen grond om spoedige
inlijving van de voor die troepen bestemde
dienstplichtigen der militielichting die als
bereden manschappen moeten worden ge
oefend beter mogelijk te maken.
Gebrek aan manschappen bestaat er op dit
igenblik bij de bereden troepen niet.
Do miiitielichting 1906 en een groot deel
van de militielichting 1907 doen reeds dieDst
bij de landweer. De rest van. laatstgenoemde
lichting zal ongeveer 1 Februari a.s. in de
landweeronderdeelen worden opgenomen.
Het rijden met nachttreinen voor verlof
gangers moet achterwege blijven, omdat anders
do wettelijke arbeidstijd van een groot deel
heb spoorwegpersoneel zou moeten worden
overschreden.
Ten aanzien van de voorgestelde wet tot
het langer in dienst houden van de dienst
plichtigen bij de landweer, is brj nota van
wijziging als datum voor inwerkingtreding
vermeld: 31 December 1915.
Kerst- en Nieuwjaarsverlof.
Schriftelijk beantwoorde vragen.
Op de volgende vragen van den heer Duy-
maer van Twist betreffende de regeling van
■het Kerst- on Nieuwjaarsverlof der gemobiii-
st-trden (Ingezonden 17 December)
Is het juist, dat er op verzoek van de direc
ties der Spoorwegmaatschappijen wijziging ge
bracht is in de regeling van het Kerst- en
Nieuwjaarsverlof der gfemobüiseerden
Zoo ja, op welke gronden is dit geschied,
waron er geen termen aanwezig om hot ver
zoek af te wijzen, en welke is de aangebrachte
wijziging in de veripfsregoldng
Geldt bij bevestigende beantwoording van de
raag de getroffen maatregel 'zoowel de ge
huwde als ongehuwde militairen
Is heb juist, dat bij het öde Regiment Infan
terie de order is uitgevaardigd, dat de verlo
gen niet langer dan tot 27 December mogen
verleend worden?
Zoo ja, wat is daarvan de ©eden
heeft de Minister van Oorlog, do heer Bos
boom, het volgend© geantwoord (Ingezonden 24
Dee.)
Het voornemen bestond om evenals dit
ten vorigen jar© was geschied in December
hot periodiek verlof van alle gemobiliseerden
met 2 dagen uit te breiden.
Aangezien tusschon de etappendirectie en de
bestuurders der spoorwegmaatschappijen steeds
overleg plaats heeft over do beschikbaarstelling
-an spoorwegrijtuigen voor het vervoer van
erlofgangers, wanneer een buitengewone toe-"
loop daarvan of van andere reizigers is te ver
achten, geschiedde dit ook thans.
Uit dit overleg bleek, dat de bestuurders der
spoorwegdiensten ernstige bezwaren voorzagen
ten gevolge van het zoer drukke burgerver
keer, dat zich tegen de aanstaande feestdagen
in December zou voordoen.
De opperbevelhebber tan land- en zeem acht
besloot daarom een tijdelijk© regeling voor da
algemeone periodieke verloven te treffen, waar
bij deze verloven met 2 dagen werden uitge
breid, doch tevens tot een" tijdvak van vier
dagen achtereen, .werden samengetrokken.
Daardoor word t aaaiui gelijktijdig rei
dr-n aanmerkelijk beperkt.
Uit hot vorenstaande moge blijken, dat het
niet juist is, dat op verzoek van do directies
der spoorwegmaatschappijen wijziging gebracht
is in do regeling v.m het Korst- en Nicuw-
jaarevc-rlof der gomobilis» orden. Vóór liet
vaststellen van de regeling werd het overleg
g.'pky.gd.
Door de medegedeelde regeling wordt zoo
v, el liet belang der militairen als dat van liet
publiek bevorderd en h het mogelijke gedttan
om wantoestanden op de spoorwegstations en in
de treinen to voorkomen.
Echter werd het n izen van militairen op 24
on 27 December -behoudens bijzonder© om
standigheden uitgesloten, omdat juist op dio
beide dagen een buitengewone toeloop van
burgericizigeis te verwachten ia.
Die beperking der reisgelegenheid voor do
militairen acht do Minister alleszins gewettigd,
waar huu in anderen zin groote vrijgevigheid
werd betoond.
De getroffen maatregel geldt zoowel voor
gehuwde al» ongehuwde militairen.
Een order, dat de verloven niet langer dan
tot 27 December mogen worden verleend, is
bi; het Cde Rog. Infanterie niet uitgevaardigd.
Genoemd regiment is echter op 29 Dec. aange
wezen voor den grensdienst, zoodat na genoem
den datum tijdelijk geen verlof wordt ver
leend. Maatregelen zijn getroffen, opdat de
militairen daarvan geen nadeel ondervinden,
vermits do verloven, waarop zij zoowel volgens
de normaio als volgens de tijdelijke uitgebreide
regeling aanspraak kunnen maken, onvermin
derd zuilen worden genoten, hetzij vóór 29 Dec.
a.s., hetzij voor zoover dit niet mogelijk is na
terugkeer van den grensdienst.
Staatsbagrcoting voor 1916.
Oorlogsbogrooting.
Iu een Nota naar aanleiding van bet er-
slag beantwoordt de Minister van Oorlog de in
dat Verslag gemaakte opmerkingen o.a. als
volgt
lo. do Minister is vooralsnog niet bereid de
instructie van den opperbevelhebber over te
leggen;
2o. er zijn inderdaad grenswachten, die geen
deel uitmaken van het veldleger. Voor zoover
deze wachten be-hooren tot landweer-bataljons,
welke in de nabijheid zijn opgesteld, heeft af
lossing op geregelde tejden plaats. Voor do
grenswachters die tot landweerbataljons belmo
ren, welke niet in de nabijheid zjja opgesteld,
heelt periodieke aflossing groote bezwaren. De
hiertoe behoorende militairen ver keer en echter
ten aanzien van hunne persoonlijke belangen
in bijzonder gunstige omstandigheden. Niet
alleen genieten zij do gewone periodieke verlo
ven, maar bovendien verrichten zij in het al
gemeen hun dienst in de nabijheid hunner
woonplaatsen, die zij derhalve in hun vrijen tijd
kunnen bezoeken. Hun dienst kan in geen en
kel opzicht zwaar worden genoemd
3o. do reden waarom het door den comman
dant der brigade, welke bij de ongeregelheden
to Apeldoorn betrokken was, gevraagde ontslag
werd- verleend is gelegen in de omstandigheid
dat op zijn behoud voor den militairen dienst
gen prijs werd gesteld.
Mededeeling hiervan acht do Minister geens
zins in strijd met 't belang van den Staat. Hij
meende evenwel, dat men de gronden wenscht©
te weten voor 's Ministers overtuiging ten deze
en de mededeeling daarvan blijft de Minister
ongewenscht achten, omdat de benoeming, de
bevordering en het ontslag van ambtenaren
in hooge mate afhankelijk zijn en bebooren te
zijn aan liet subjectieve inzicht van het betrok
ken gezag;
4o. de gevraagde opgaven omtrent de sterkte
der opgeroepen lichtingen cn jaarklassen enz.
worden door den Minister overgelegd met de
bedoeling o'm ter griffie te worden nedergelegd
ter inzage van de leden, onder verplichting tot
geheimhouding.
6o. betreffende de resultaten van het onder
zoek omtrent ongeregeldheden, welke in een
kamp in de Betuwe hebben plaats gevonden,
zal nader een Nota nan de Kamer worden toe
gezonden.
6o. de gepensionneerde officieren van het
Nederl. leger, die weder in dienst zijn gesteld
krachtens de Bevorderingswet voor de land
macht 1.902 of de Wet voor het reserve-perso
neel der landmacht 1905, genieten niet het
volle traktement van hun rang naast hun
pensioen. Behalve het hun toekomend pen
sioen ontvangen gij eene toelage, bedragende:
voor een opper-officier f 6voor een hoofd
officier 5 en voor een subaltern officier f -4
per <Lag.
De gepensionneerde officieren van hot Ne-
derlandsch Indische leger werden benoemd bij
het reserve-personeel.
Dit was onvermijdelijk om door hen militair
gezag te kunnen doen uitoefenen.
Deze officieren genieten, behoudens eene en
kele categorie, naast hun pensioen het volle
traktement op grond van de bepalingen der wet
voor het reserve-personeel der landmacht 1905
7o. ten aanzien van door militarren te hou
den vergaderingen, bestaan geen bijzondere
bepalingen, afwijkende van de regelen, welke
gelden voor het houden van vergaderingen in
het algemeen binnen het in staat van oorlog of
beleg verklaard gebied. Volgens die regelen
wordt alleen bij politieke vergaderingen toe
lating van een officier geëisebt. Het dient aan
de plaatselijke autoriteit te worden overgela
ten om uit te maken wat als eene politieke ver
gadering is aan te merken;
8o. onder bewijsstukken bedoeld in punt 8o.
van L. O. 1915 B. 305, welke c.q. bij het ver
zoek om bijzonder verlof kunnen worden over
gelegd. belmoren alle verklaringen te .worden
verstaan, welke kunnen dienen om de maat
schappelijke noodzakelijkheid van het verlof
aannemelijk te maken.
Dit kunnen alzoo zijnverklaringen van
burgemeesters, verenigingen, bonden, genees-
heeren, schoolbesturen. Kamers van Koophan
del en Fabrieken, leden van do Volksvertegen
woordiging, van de Provinciale Staten en van
de Gemeenteraden enz. Zij worden geheel vrij
willig afgegeven, eenige verplichting daartoe
bestaat niet.
(Slot volgt.)
Tijdelijke afwijking van de Kieswet.
Ingediend is een wetsontwerp tot tijdelijke
afwijking van do Kieswet.
Ter toelichting zegt de Minister van Binnen-
1 au de olie Zaken dat aan de indiening van het
onderhavige wetsontwerp gelijke beweegredenen
ten grondslag liggen als golden voor het ont*
werp, hetwelk geleid hèeffc tot de wet van den
30sten Januari 1915.
Nu, als gevolg van de buitengewone omstan
digheden, de periode van economische moeilijk
heden voor ons land nog steeds aanhoudt, en
de duur van die periode geheel onzeker is,
komt het den Minister wenschelijk voor de bij
zondere maatregelen bij bovenaangehaalde wet
genomen, althans voorloopig Dog ie bestendi
gen.
Daarin is nog opgenomen eene nieuwe be
paling, ter toelichting waarvan de Minister het
volgende mededeelt
De wet van den SOsten Januari 1915 houdt
geen rekening met het geval, dat kiezers binnen
eene gemeente, welke in kiesdistricten is ver
deeld, na. 1 Februari 1914 zijn verhuisd naar
een ander kiesdistrict derzelfde gemeente. Als
gevolg hiervan bobben in het afgeloopen jaar
tal van kiezers hunne stem moeten uithrengen
in een kiesdistrict, waar zij reeds sedert langer
dan een jaar niet meer woonden.
Bij bestendiging van de nu geldende regeling
zou deze misstand nog verergeren.
De nieuwe bepaling strekt tot het treffen
van de noodig© voorziening.
Varhooging vergoeding maximum.
In een nota naar aanleiding van het verslag
betreffende het wetsontwerp tot aanvulling van
artikel 100 der Militiewet zegt de regeering
dat omtrent verhooging van het rergoedings-
maximum do Minister-van-Oorlog, zijne meening
reed» heeft ontvouwd in de Memorie van Am-
woord betreffend© d« Oor logs begrooting, Mc.
deze meening vereenigt de rug* vring zich. Zij
kan derhalve aan den in liet verslag geuiten
wnuch van sommige leden «iet voldoen. Boven
dien zot: wijziging van het vorgoedingsnrtik©!
treden buiten de beperkte strekking welke
rogccring, ook blijkens de beweegreden van het
ontwerp, aan du voorgestelde v.ti heeft willen
geren.
Ma). C. C. A. Fabius.
Do majoor C. A. Fabian. van het 18e
ree. iui'. te Naarder», U-noemd tot luit.-kolo-
n©l en commandant van het 1<- reg. inf., komt
te Assen in garnizoen.
Naar Oo«t-indië.
Den len Januari a.s. vertrekt imliet
stoomschip ..Jan l'.zu. Cocn" naar Oost-Indië
een detachement auppletiètoocpen. sterk 13 on
derofficieren on 40 minderen, onder bevel van
don 2en luitenant der infanterie van Li n-
gen, bestemd voor Jict leger in Ned.-Indië.
De 2o luit.-kwartiermeester O.-J. leger D
Kam s tra, ia ontheven van zijn indeeling bij
het leger hier te lande.
- - I)e voor het leger iu Oost-Indië bestem
de tijdclijk-offieier van gez. 2© klasse K. V.
F. .Jacobson zal 1 Januari mei het stoom
schip „Jan Pzn. Coen" zijn bestemming
volgen.
Marine-pensioenen.
Do Minister van Marine brengt ter kennis
van belanghebbenden, dat de lijdelijk© on
voorloopig© pensioenen over liet viordo kwar
taal d. j., die door het Departement van Ma
rino worden voldaan, gedurende tic maanden
Januari, Februari en Maart 1916 bij <lo ver
schillende Rijksbetaalmeesters kunnen worden
in ontvangst genomen.
(SL-Ct.)
Hr. Ms. „Hertog Hendrik".
Hr. Ms. .pantserschip „Hertog Hendrik" is
25 dezer to Port Said aangekomen en den-
zelfden dag wedor vertrokken op reis naar
Nederland.
Adressen gevraagd.
(Tweede plaatsing
De Directeur Hoofdexpeditie Veldpost te
's-Gravenhago verwittigt onderstaande perso
nen, dat tc zijnen kantore correspondentie voor
hen aanwezig is, die wegens onvoldoende of
foutief adres onbestelbaar is. Nieuwe adressen
worden binnen 8 dagen verwacht. Daarna ge
schiedt terugzending.
P. G o o s s e n, sergeant le corop. res. hat.
(nr." of lettor ontbreekt) uit Dortmund.
F. R o b b 3e eomp. res. bat. (nr. of letter
ontbreekt) uit Cöln.
Nicolas Hubert Th eu nissen,
le eomp. Hoeven (regiment en bataljon ontbre
ken), afkomstig uit Herstal.
Veldpost.
Militairen,
Het Nieuwjaarsfeest nadert spoedig en
ongetwijfeld ztullen u dan wederom vele ge-
Mc'wenerihen door de uwen worden toege
zonden. Om vele teleurstellingen te voor
komen, raad ik u aanzorgt -voor goed©
adreseen! Wanneer ge nog dezer dagen naar
huis of naar uw kennissen schrijft, geeft
dan nog eens nauwkeurig uw adres op. Sluit
daarvoor in uw Brieven een afzonderlijk
papiertje. En laten vooral de afzenders hun
naam en volledig adres op liun brieven, en
briefkaarten vermeiden. Helpt ons zco ons
werk te vergemakkolijken, ook in uw eigen
belang.
VELDPOST-
A. v. d. H. t© Enschede. Mend u tot het
opgegeven adresKapitein-Adjudant, Den
Toxstraafc 45, Amsterdam. Ons zijn nadere bij
zonderheden niet bekend. Red.
Mil. J. Z2-UI-17 R. I. Uw bijdrage kwam
te laat voor ons Kerstnummer en kan dus
niet meer opgenomen worden. Red.
Serg. L. T. te Alkmaar. Uw stuk kwam te
laat voor ons Kerstnummer 213, dat een dag
vroeger is afgedrukt. Van ingezonden stukken
wordt do copie niet teruggegeven. Volgenden
keor s-v.p. vroeger inzenden en vooral b e-
knopt. Dank voor uw vriendelijk oordeel
over ons blad. Red.
J. W. te Roermond. Uw gedichtje kwam te
laat voor ons Kerstnummer. Red.
Commissies kostwinnerschap.
Naar aanleiding van de vele vragen om-
trein: de adressen van de commissiën van
voorlichting in zak© bezwaarschriften vergoe
ding kostwinners, laten wij deze voor de ver
schillende provinciën hieronder nog eens vol-
gen
Bij K. B. zijn benoemd tot lid van de bij
K. B. van 17 Augustus 1915 ingestelde pro
vincial© commissiën van voorlichting in zak©
bezwaarschriften over door de burgemeesters
genomen beslissingen nopens aanvragc-n om
vergoeding wegens kostwinnerschap van dienst-
plicLtigon van militie, landweer en landstorm:
Voor Friesland: W. Nijenhuis, landbou
wer, te Katlijk, gemeente Sehoterland; S. B.
Drijber Bz., lid van de Provinciale Staten van
Friesland, 'voorzitter van den militieraad in
het eerste district van Friesland, te Hardega-
rijp, gemeente Tietjerksteradeelen L. Zand
stra, lid van do Provinciale Staten van Fries
land en van den Raad. der gemeente Leeu
warden, magazijnmeester bij de coöperatieve
productie- en verbruiksvereeniging „Excel
sior" te Leeuwarden;
voor Groningen: rar. F. van der Tuuk,
lid van Gedeputeerde Staten van Groningen,
te Groningen; dr. S. E. B. Bierema, voorzit
ter van de Groninger Maatschappij van Land
bouw cn Nijverheid, en landbouwer te Usquert;
en R. Rugge. lid van de Provinciale Staten
van Groningen, te Groningen
voor Drente: mr. A, Ten Oever, t.e Assen
J. Hugos, te Gas3e!ternijvoen, gemeente Gas-
selte; en J. H. U. Marree, meesterknecht in
een courantendrukkerij te A*sen;
voor OverijselF. O. Gorter, oud-inspec
teur der registratie en domeinen, te Almelo;
C. Snelders, lid van den Raad der gemeente
Deventer en houtzagersknecht te Deventer: en
R. Tellegen, lid van het Roomsch-Katholiek
Armbestuur te Zwolle;
Voor Gelderland: mr. A. I. M. J.
baron Van "Wijnbergen, lid van de Tweede
Kamer der Staten-Generaal en voorzitter van
den RaSd van Beroep voor de Ongevallenwet,
te Arnhem; cU'. M. A. Brands, oud-lid van do
Tweed© Kamer der Staten-Generaal. te Die
ren, gemeente Rhedenen A. Voorbrood, lid
van don Raad der gemeente Arnhem
voor Utrecht: G. C. d'Aumale baron
van Hardenbroek van Hardenbroek, lid van
do Eerste Kamer der Staten-Generaal, te
Zeist; P. W. J. van Hassei, lid van den Raad
der gomeente Utrechtcn mr. dr. D. A. P. N.
Kooien, lid van do Tweed© Kamer der Sta
ten-Generaal, beiden te Utrecht
voor Noord-Holland; J. Zijp Hzn.. liu
van Ged. Staten van Noord-Hólland, te Wit-
ringerwaard; mr. M. Mendels, lid van de
Tweed© Kamer der Staten-Generaal, ie Am-
Montenegro.
Servië en Monte
negro zijn bondgeiioo
ien, niet alleen in
dezen weroldatrijd,
ook in do voorafgaan
de Balkanoorlogen.
Ofschoon Servië zijn
kleineren buurman
toenmaals wel een
beetje in den steek
hooft gelaten, bij
de ScQLari-qoaestie
heeft Montenegro
geon oogonbiik geaar
zeld wedor den strijd
te aanvaarden tegen
Oostenrijk. Servië is
na geheel ingeno
men, vernietigd en
thans komt Monte
negro aan de beurt. Wij lazen roods van gevechten tusschon Oostenrüksche en Aiontc-
nogrijnsche troepen, en hoe deze laatste de grens van het kleine land, waarvan wo
hier een kaartje geven, hebben overschreden. Maar daarmee hebben zo dit land der
Zwarte Bergen, deze dooreenmengeling van stoile rotsen en diepe kloven, nog lang niet
:n hnn bezit.
stordnmen M. L, A. Klein, lid van don Raad
van Beroep voor d© Ongevallenwet, voorzit
ter van do steun oom mi vs ie van den Roomseh-
Katholieken Volksbond (afdeeling Haarlem),
te Haarlem
voor Zuid-Holland: mr. M. J. C. M.
Kolkman, lid van Gedeputeerde Staten van
Zuid-Holland, oud-minister van Financiën
mr. L. Clu Besier, advocaat-generaal bij don
Hoogen Raad der Nederlanden; cn J. Niel
sen, huisbezoeker-controleur bij het Haagsohe
Steuncomité, allen te 's-Gravenhage
voor Zeeland: E. B. Dumoloijn, lid van
de Provinciale Staten van Zeeland, te Jlon-
tettisse; J. A. de Bruync, lid van de Provin
ciale Staten van Zeeland en directeur van de
Rijks Uoogere Burgerschool t© Zierikzee; en
M. Kloosterman Czn., werkman, te Wol-
ph aartsdijk
voor Noor d-B r a b a n tV. van den Heu
vel, lid van Gedeputeerde Staten van Noord-
Brabant; A. N. Fleskens, lid van do Tweede
Kamer der Staten-Generaal, beiden te Gel
drop; on J. van Rijsewijk, voorzitter van het
Roomsch-Katholieko Vakbureau 1© Tilburg;
voor Limburg: J. C. J. C. Wijffelman,
inspecteur der posterijen en telegrafie te
Maastricht; mr. G. Dakroen, lid van den Raad
der gemeente Roermond; en J. Heynen, secre
taris der Coöperatie te Tegelcn.
Spelen voor de militairen.
Do heer C. Prince te Driebergen,
die reeds zooveel op dit gebied voor de gemo-
ibtili.teer den dood, verzoekt ons het volgende te
melden.
„Ieder militair onder den rang van onder
officier kan op aanvraag mot portvrije brief
kaart aan mijn adres gratis en franco beko
men papieren dam- en schaakspelen om zdf te
plakken, t. w. franco per poet aan hun mili
taire adree. Hoogore militairen ook particu
lieren kunnen hetzelfde ontvangen tegen in
zending van een minimum bijdrage van af tien
cent, in postzegels of postwissel, voor dit
goede dool."
AdresDen heer C. Prince, Driebergen.
Verloren voorwerpen.
In trein van 3 u. 6 uit Helder verleden week
Zaterdag laten liggen1 pakje in zijden zwar
ten doek, inhoud matrozen frokje gemerkt
5 <53. Verzoeke beleefd bericht aan v. Jloon a/b
H. M- „Noord-Brabant", Helder.
Verloren in den. trein BredaRotterdam een
hcerendas, wollen zonder kenteeken kleur
f roen. Verliezer M. Bex, 3o Cnmp.3e Bat. 2e
lat. 2 Reg. Inf., 3e Divisie Veldleger.
Cevcndsn voorwerpen.
Den 20en dezer van verlof terugkeerende,
vond ik in den trein, die 5,29 uit Utrecht naar
Vlis-singen vertrekt, 1 paar model schoenen,
1 model helm en 1 eetketel, alles gemerkt
no. 18 d, 4226.
Men wende zich tot A. La verman, mil .-sold..
Kazerne, kamer 20, Middelburg.
Van fort Brake?.
Sergeant v. d. Broek schrijft ons van fort
Brakel
Reeds langen tijd was uitgezie.il naar hot
a.s. Kerstfeest. Dit zou in verband met het
verlof van velen der bezetting op Woensdag
22 Deo. gevierd worden. Eindelijk was de lang
verwachte dag aangebroken en het uur daar,
waarop het feest een aanvang zou nemen.
Onze forteommandant opende dezen feest
avond met een hartelijk woord van welkom aan
allen en een bijzonder woord van dank aan hen
die hadden meegewerkt tot- het welslagen van
dezen avond en aan de inwoners van liet dorp
Brakel, wiens giften ons in staat stelden den
avond zoo te organiseeren, dat deze nog lan
gen tijd in het geheugen van allen zal blijven
voortduren. Ook aan onzen administrateur,
korp. v. d. Leek, een woord van dank voor het
werk door hem verricht.
Na deze uitingen van dank nam de feest
avond een aanvang door aan allen een klein
cadeau uit te reiken als aandenken aan hot
Kerstfeest op fort Brakel gevierd. Waarop de
heer Speelman en mej. Louise Koolhoven hnn
repertoire openden en ons eenige aangename
nummers ten gehoore gaven, als: De Belgi
sche vluchteling, do ramp der Lusitania enz.
die zeer in den smaak vielen, wat het luid ap
plaus bewees. Ook brachten onze vriend Smee-
huizeu als pianist en sergt. Steenbrink als
violist zeer mooie nummers ten gehoore en
brengen we hun hier nogmaals onzen dank. Zij
hebben ten volle bewezen musici te zijn. Het
was alzoo een pleizierige avond voor ons allen
en we hopen dat spoedig een vervolg hiervan
zal gegeven worden.
Nogmaals harteiijken dank aan allen, die
medewerkten tot het welslagen van dit feest.
K8rsïfeest te Buggsnum.
Mil. korporaal 1'. Sehotfcerg schrijft ons uit
Buggemim:
Wo zijn aan den vooravond van Kerstmis
en allen geschaard om den Kerstboom, geplant
te midden van een spoordijk. Treffend schouw
spel! Kerstmis. Hoe stemt 't den mensch on
willekeurig tot vreugde. Droevig kijkt de
maan even door de wolken op ons neder, doch
ook droevig is het in zoo menig soldatenhart,
dat, ver van den Kerstboom, in gedachten bij
zijne dierbaren vertoeft, omdat het verlan
gen, om het Kerstfeest evenals vroeger bij de
geliefden door te brengen, niet kon vervuld
worden. Doch dankbaar verheft zich ons hart
omhoog naar den Verlosser, omdat het „Vrede
op aard" nog zoo zoet klinkt voor ons en de
hoop doet herleven, dat wij mogen gespaard
blijven van dien vn-celijken oorlog.
Nadat het „Stille Nacht" gezongen door het
zangkoor van het- detnt., plechtig door de
avondstilte geklonken had. werd ons door
onzen geaehten eommt., jhr. Graafland, die
weder als altijd geen moeite ontzien had, een
aardig geschenk van den Kerstboom aangebo
den, zoodat ons deze avond nog lang in ons ge
heugen zal blijven voortleven, en wij later,
eenmaal teruggekeerd zijnde hij do onzen,
dankbaar zullen terugdenken aan hetgeen onze
luitenant altijd voor ons gedaan heeft. Ik kan
dan ook niet nalaten, ook namens mijne kame
raden, hartelijk dank te zeggen aan onzen
cnmi
Lezing in het patronaat.
Mil. telcgraitst Jos. Jaoymaas schrijft ons
uit Oosterhout:
Ook prof. btcgor uit Delft is oen oude beken-
do van verleden jaar, van wiona vorige lezing
over springstoffen we nog do aaagenaatunte
en leerrijk»te herinneringen hebben oohoudou.
Hij is een figuur, dien men steeds gaarne nier
zal zien.
Genoemde profiteer had Donderdagavond ii
ander onderworp gekozen, n.l. do tncenkok-n,
hun formatie, ontginning en bcteoktnii* voor
de industrie. Spreker word verwelkomd door
den voorzitter van het Comité, den in .r A.
baron -van OLdonool, dio zeido, dat hot Comito
het oen groot voorrecht achtte prof. dr. Htc-
ger andermaal hier te mogen begroeten. „I,"
zult mij toestaan, zeer geacht© heer S. zoo
vervolgde hij, „dat ik u hier een hartelijk wil
kom toeroep, omdat u zoo welwillend zijt -
weest om ten tweeden male uw studeerkamer te'
willen verlaten om naar Oosterhou;. t<- komen
ten einde <1© militairen deelgenoot van uw»
groote intellectueel© kennis tc maken. De beer
Van O. rnaakt nog speciaal molding van hot
feit, dat juist non don vooravond van het. ver
trék der compagnie infanterie int dezo plaats,
dezes militairen nog in du gch-ponbeid waren
hun kennis met deze voordracht te vermeer
deren.
Hierna verkreeg de hooglceraar hot woord,
allereerst de redenen uiteenzettende, welke er
te© hadden geleid juist het onderwerp „steen
kolen" te 'behandelen. Vervolgens wees hij er
op, hoe dit product de laatste tientallen van
jaren een zeer belangrijko rol in hot dngolijk-
eoho leven en do industrie speelt en do bcteoke-
nie van d© kool voor het verkrijgen van warm
te, licht en kracht.
Om ons een denkbeeld te kunnen goven van
de enorm© hoeveelheden kolen, dio ook in onze
©igen bodoin worden aangetroffen, noemde
spreker eenige cijfers om aan te tooncn, dal
die hoeveelheid voor ongeveer Ij a 700 janr
voldoend© zoude zijn, om ia do behoeften van
ons verkeer, induatrie, enz. te voorzien.
Alsnu werd roet do geschiedenis van het
eigenlijk© ontstaan der steenkolen aangevan
gen en yoerd© spreker ons terug naar de tijden
der grijze oudheid, toen reusachtige oeruou
den de aarde bedekten met hoornen van 19 t<it
12 M. omvang, hoe deze door zware orkanen
ontworteld werden, onder lagen zand verdwe
nen en hoe verder atmosferische en ander© in
vloeden het z.g. inkolingnproecs hadden bevor
derd.
Het zou ons te ver voeren eene gedetailleerd©
beschrijving von deze lezing to geven, doch wn
Willen nog meded celen, dat eenige licht beelden
ons een© doorsnede van do aard© met do zich
daarin bevindendo kolcnlagen to zien gaven, met
het percentage van diverse soorten kolen waar
uit de steenkool bestaat. Interessant was liet
ook te zien op welke wijzo du schachten worden
aangelegd ©n boezemde sproke re uiteenzetting
dor z.g.n. bovriezingsmetnodo ons voel belang
in. Dit was wel hot voornaamste gedeelte het
welk vóór de pauze word behandeld.
Over het gedeelte na de pauze kunnen w©
kort zijn. In hoofdzaak werd hier behandeld
op wolk© plaatsen en over welke oppervlakte in
ons land steenkool wordt aangetroffen, waa
neer met de ontginning werd aangevangen en
de kosten van de mijnen zelve verbonden. Spr,
vustigde er nog de aandacht op onder den in-
vloed van welke omstandigheden het mogelijk
is, dat onze eigen Limburgsche kolen naar het
buitenland gaan, daar du kosten van vervoer
dier kolen 4 maal Ihooger zijn dan do kosten
van import van Duitsche kolen, zoodat wij
goedkooper lyuiten 1 andscho d:tn inlandscho ko
len kunnen gebruiken. D© voordracht werd
besloten met den wonndh, dat onze Rege ring
spoedig tot do bovaarbaarmaking van tl© Man*
moge overgaan, eon conditio sine qua non, wil
zij de productie van het Limburgsche zwarte
goud der eigen bevolking doen ten goede ko
men.
Alzoo een zeer leerrijke lezing. H©t luid ap
plaus bewees, dat de hoogleer aar zijn audito
rium op leerzame en hoogst aangename wijze
geboeid had. Want het moet geoogd Prof. S.
beschikt over fraai oratorisch materiaal an in -
zit in hoog© mate het vermogen door ©ene dui
delijke, zakelijke «n voor idereen bevattelijk©
wijze van doceeren zijn gehoor te boeien.
Spreker i6 na afloop der lezing op hoogst
erkentelijke wijze door den voorzitter van het
Comité gehuldigd, terwijl hij daarbij de ver
wachting uitsprak, dat, mocht onverhoopt d©
mobilisatie een langer vorblijf der gemobiü«eer
den noodzakelijk maken, hjj zeker was, wanneer
hij ton derden male a.tn professors laboratorium
zo 11 aankloppen, een beroep op zijne UNdeWr-
king ook dar» niet tevergeefs zon worden ge
daan.
P. f>. Een woord van dank aan do militai
ren Bouwintel. Schaap en Van Dam voor d»
verzorging der verlichting voor het lichtbeel
denapparaat
1e Comp. ie Bat. Reg. Jagers.
Milicien K. schrijft ons:
Dezer dagen werd do lo compagnie 1©
Bataljon Reg. Jagers vergast op een gezelligeu
avond in de pas nieuw gebouwde cant ine. Do
hoer Groenouwe uit Breda zou voor ona komen
voordragen.
Toen de zaal reeds flink gevuld was, kwam
de noodlottige tijding dat genoemd© heer ver
hinderd was. Dc hoor It. adj. Apol d.d. kapi
tein. sprak zijn leedwezen hierover uit cn
te»-lijk vertrouwde hij dat bij zijn compagnio
nog wel zooveel goede krachten aanwezig zou
den zijn, zoodat een avond gevuld zou kun
nen worden.
Verscheidene declamators bobben w© ge
hoord, met en zonder cmccee. Namen to noe
men is altijd een teer punt, tocli durf ik zeg
gen dat onze colporteur van de Sokiatencoij-
rant, de heer P. Schijf, d© kroon spande. (Bo
vendien was hij expres voer deze gcJogenhcêd
nit z'n dorpje van verlof teruggekeerd.) Een
kop chocolade en een paar sigaren ons door
do hoeren officieren van de compagnie, die
allen tegenwoordig waren, aangeboden, droe
gen ook 't hunne bij, zoodat we een gezeliigen
avond hadden.
Milicien K.
Tocneeiuitvoering Reserve Bataljon 8.
.Film" schrijft ons:
Woensdag 22 Dee. gaf de Korporaals- en Sol-
d:>.ten-Toon©e!vor<eniging har© eerste uitvoi -
riang in de Tfollendsche cantin© met mede
werking van do Hollandschc Harmonie. .Slip-
zeven uur hield korporaal Van Moosdijk d©
openingsrede en heette -den B. jC. ^majoor Va n