"oF~zl!7
Langs de eieoirisehe draad
versperring.
Binnenland.
Legerzaken.
TtTTï .ifcar'YTr vêtlri Woensdag X O IVF<o V7 orriIdor I 9 1 S
De strijd in S
ervië.
Hier nog weer een kaartje van
liet oorlogsterrein waar op het
oogenblik het Hardst worden
vochten: Servië. Het geeft een
goed overzicht over het. land,
waarin de Duitschers en Oos
tenrijkers in 't Noorden, de Bul
garen langs het geheele Ooster
front zijn gevallen, en al staan
er niet. vele plaatsen op, onze
lezers kunnen er zich gemakke
lijk oriënteeren. De plaat:
waarvan in de laatste dagen
sprsrffe was, vinden zij er bijna
allen. Zoo Nisj (of Nisch) de
tweede hoofdstad van het land
en pas ingenomen door de Bul
garen, verder Kragujevac (Kra-
goejewatsj) in het Noorden, waar
de Duitschers en Oostenrijkers
zich hebben meester gemaakt
van de arsenalen en wapenfa
brieken (ledig echter, naar men
meent): zoo Uskub, Yeles, TVran
ja, enz. Wij zien nu tevens, dat
er in Servië twee plaatsen zijn, die
Negotin heeten, een in 't Noorden,
die reeds genomen is door den vij
and, een andere in 't Zuiden,
als gevangenen", vond de adjudant, op mij wij
zende. ]k bood hem ijzig beleefd aan, hem te
wijzen waar de „uhlanen" zaten, dan kon hij
ze zelf gaan gevangennemen.
„Ik meen, dat de Duitschers daar in loop
graven zitten", legde Goyle den majoor uit.
..Wel, dan drijven we hen eruit", meende
deze.
„We zitten hier erg geïsoleerd en zijn te
zwak om op eigen gelegenheid een aanval to
doen".
„Kan wel zijn, misschienik zou echter
toch maar erop los gaan".
„Vraag excuus* zei Goyle, maar ik vind de
verantwoordelijkheid te zwaar. Als u liet be
vel zoudt willen overnemen...''
Dat was een meesterzet van Goyle. die al
dus alle verantwoordelijkheid laad Jo op den
majoor. Dia gromde nog wet en mompelde
wat en besloot eindelijk ook om alles te laten
zooals het was en hel daglicht at te wachten.
Een paar uur later block, hoe gelukkig liet
voor ons was geweest, dat Goyio zoo flink
voet bij stuk had gehouden, want de Duit
schers lagen daar met een sterke macht en
o-on aanval in het duister zou ons slecht zijn
bekomen.
Een borstbeeld var. Wiss Cave!!.
De Matin" deelt in een bericht met vette
letters mede, dat het blad aan een der bekend
ste beeldhouwers opdracht zal geven tot lic-t
maken van een borstbeeld van Miss Ca veil, om
dit ter. geschenke te geven aan de stad Parijs
teneinde liet op een openbare plaats op V
stellen, zoodai ..allen: mannen, vrouwen cn
kinderen en cok onze soldaten, wanneer zij
met roem beladen tot ons zullen teruggekeerd
zijn het beeld kunnen aanschouwen. Het zal
een nuttig „memento" van haat en verachting
ziju."
RUSLAND.
Van het Oostelijk ooriogsioonsel.
BERLIJN. Legergroeji-v'Hindenburg
Ten zuidwesten en ten zuiden van Riga
werden verschillends partièeïe aanvallen
der Bussen afgeslagen.
Voor Dunaburg mislukten aanvallen van
den vijand bij Illuxt cn tusschen liet Swen-
ten- en het Ilses-meer.
Jn den nacht cp 6 Nov. waren de Russen
ten noordwesten van het meer Swentcn de
stelling der Duitschers binnengedrongen,
gisteren werden zij er echter weder uitge
worpen
Lefférgroep-r, Linshigeu: Ten noordwes
ten van Tsjartorysk werden bij het afslaan
van een aanval des vijands 80 man gevan
gen genomen en een machinegeweer knit
s' -- 1-t
PETERSBURG. Aan het front van'Riga
cedeu onze troepen met succes aanvallen op
de Duitschers bij het dorp Olai. ten zuid
westen van Riga. De vijand werd genood
zaakt tijdelijk dit puut te ontruimen.
Wij bezetten een kerkhof bij het dorp
Laoer, aan den linkeroever van de Dvvina,
(Fragmenten.)
II.
Slechts op enkefe plaatsen bobben de
Duitschers het- noccig geoordeeld, oen waar
schuwing te plaatsen tegen het dreigende ge
vaar van hun opzettelijk onteichc-rmd ge
laten koogapanningsrdrtad. Dan is er een
plankje op een staak ^ecpijkerd en daartegen
een papier gepiakt, waarop de levensge
vaarlijke azrd van den c-iectriscken draad
staat aangegeven:
„Hoogspanning levensgevaarlijk!"
Dat is het eonige middel, om on
wetende lieden uit de buurt opmerkzaam
te maken, dat hen i<e dood beiaagt
Maar wie van eaoctriciteiie-gevaar geen
tittel et jota "verstalid kerftvergaapt zich
naïevehjk aan het brjrdjc en het daarbij bc-
hcorcnd biljet-
Slechts cp één plasds langs den honderden
kilometers-langen d.raad trof ik een op
schrift, waarbij de xaüitaire electricien een
ernstiger poging sch-3*n te hebben willen
ondernemen, om ar:je!cozen grcu3-gangers
in te prenten, dat het hc;a met zijn waar
schuwing tegen levensgevaar meenens is.
Hier vond ik een behoorlijk groot en
duidelijk plakkaat, tn drieën verdeeld in
hc-t cs-rsts vakje staat} met duidelijke letters
gödrukt:
Hochspann'.eltung. Lebensgefahr!
in het middenvak las ik het in onze taal
Electrische Hoogspanning. Levensgevaarlijk
en ia het derde vak werd ait nog c?ns in liet
Franseh herhaald.:
Haute Tension. Danger de mort!
Ter versterking waren boven den Duit-
schen en Franschen tekst een drietal kruis
jes aangebracht; fcpven de Nederlandsche
waarschuwing echter prijkte afzonderlijk
het zwarte silhouetje van een grijnzenden
doodskop, twee gekruiste doodsbeenderen
daaronder, zooaJs 't wel op apothekere-
fle6ehje8 gedrukt sttaat.
De doodsdraden .teIf zijn, mpfc een ondgr-
2S;xy;i-^
in de nabijheid van Uxkull.
Ten zuiden van Pilvers, in dezelfde streek,
verdreven wij de Duitschers, die over de
Dwina wilden trekken.
Aan den westelijken oever van het Swen-
ten-meer namen wij bij de verovering van
een tweede linie loopgraven meer dan 300
soldaten gevangen en maakten wij een
mitrailleur en een zoeklicht buit. De Duit
schers deden daarop zonder succes vier
tegenaanvallen
Aan den linkeroever van de Styr viel de
vijand ons aan in de buurt van het dorp
Medvegie. De. aanval werd afgeslagen.
De gevechten ten westen van het dorp
Kostukhnovka duren voort. Wij hebben het
dorp genomen.
Bezuiniging van brandstof.
De prefect van Petersburg heeft een be
vel uitgevaardigd, waarbij de uren waarop
winkels, koffiehuizen, theaters, bioscopen,
clubs geopend mogen zijn, worden -verkort.
Deze 'maatregel beoogt een bezuiniging
van brandstof en electrisclien stroom.
SERVIË.
De Bulgaren te Nisj.
SOFIA. Hei A g. B li I g. meldt:
Een Ciiïgaarsche divisie is Nisj binnenge
trokken.
IJot Korrespondenz-Durenu te "Weenen deelt
mede, dat er in de geheele monarchie grooto
voldoening heerscht ovpv (ie inneming van
Nisj, waarvan het bericht alhier werd
ontvangen, vooral ook omdat, nadat eerst de
verbinding over den Duncu was hersteld, ook
de weg te land van do Noordzee tot aan Kon-
stahtinopel open is.
De oorlog in Servië.
PARIJS. Het ïVlontcnegrijnscke com
muniqué zegt
Woensdag hebben wij Troglaw. hernomen,
daarbij een kanon, drie mitrailleurs, een
zoeklicht en ander materiaal buit gemaakt
In een geslaagd gevecht bij Visegrad
hamen wij een aantal gevangenen.
WEENEN. De Montenegrijnen deden
pogingen om de hun in de laatste dagen
ontrukte stellingen te heroveren. Hunne
aanvallen mislukten echter.
Een in het dal van de Morawica voor
waarts rukkende Oostenrijkscli-Hongaarsche
colonne doet een aanval op de hoogten ten
noorden van Iwanjica.
Ten zuidoosten van Cajak sloegen wij den
vijand terug over Glogowacki Vrh.
De ten zuidoosten van de monding van
de Gruza strijdende Oostenrijksch-IIongaar-
3che troepen namen gisteren 500 Serviërs
gevangen
Het leger van generaal v. Gallwitz be
reikte onder gevechten ten noorden van
Krusewatsj het dal van de westelijke
Morawa.
timeters, steeds vijf boven elkaar aange
bracht, de laagste draad dicht bij den grond,
zoodat de bovensto draad ruim een meter
boven het begaanbare ter te in ligt; op regel-
matigo afstandenvan ongeveer vijf meter
staan ze gesteund door vierkante, onge
schaafde en ongescliilderde latten, waarvan
de voet gecreosoteerd is; de draden zijn
geïsoleerd bevestigd aan de paaltjes door
van dio kleine, blokvormige, wit-porselei-
r.en potjes.
Op ongeveer een meter afstand van dezen
vijflijnigen notenbalk van electrische gelei
dingen zijn nog eens sparren-stammetjes in
den grond gezet, met drie draden daar
langs gestrekt; ook aan den anderen kant
van de electrische geleiding staat nog een
zelfde primitieve afsluiting. En dan heeft
men ten overvloede aan onzen kant der
grens nog een slordig prikkeldraadje aan
gebracht, Jiier eons twee draden, daar weer
drie boven elkaar. Zelfs zag ik op enkele
plaatsen, hoe. de Belgische grens-bewoners
dit voorbeeld gevolgd hadden. Zoodat op
deze plaatsen een dubbelrij van prikkel- en
gewoon draad, over ©en breedte-strook van
vier meter de middelste onheildraden
schijnt te beschermen en den voorbijganger
ervan af te houden. Maar zoover ik heb
kunnen waarnemen, was dit goed-bcvciligde
plekje aan onz.o grens nergens anders te
vinden dan tusschen het stationsgebouw van
Baarle-Naesau en den oostelijke» straatweg,
die, leidende van Tilburg naar Turnhout,
hier de grens snijdt.
Bij zoo'n weg-overgang loopt het vijftal
eleclilsche draden dan als een soort van
staketsel van gevlochten gaas over den weg
omhoog; een netwerk van ijzerdraad is daar
onder gespannen, blijkbaar, om den Duit-
schen schi!dwachi>8oldaat te beschermen.
Maar er zijn tal van grensplaatsen, waar
het aanbrengen van draden en isoleering
slordig is geschied, waar nauwelijks de
eenvoudigste moeite werd genomen, om de
menschen zoover mogelijk van de electrische
middendraden weg to houden. Met name
in eenigc onzer grensdorpjes, in Brabant
zoowel als in Zeeland, met hun dichtbe
volkt buurtje als naaste omgeving, en dar
tel stoeiende kinderen daar dichtbij, met
het boerenvolk, ploegend de lange lclci-groe-
ven, regelmatig van achter uit het bouw
land op de versperring voort trekkend, en
bedrijvige dorps vrouwtjes aan haar wasch
in bloekveldjes, door de lugubere lijn
Pm.rsiks.&ÉsU^
ATHENE. De Servische legatie deelt
mede, dat het Bulgaarsche leger gisteren,
verslagen as in heb défilé van Babouna na
een gevecht van ©enige dagen.
Fi'ansche infanterie en Engelsche cava
lerie namen aan den strijd deel.
BERLIJN. De Oostenrijkscli-Hongaar
sche troepen hebben den vijand terugge
drongen van de Gracina-hoogte (12 K.M.
ten noordwesten van Iwanjica) en zijn in
het dal van de westelijke Morawa vooruit
getrokken tot voorbij Slatina..
Aan beide zijden van Kraljewo is de
overgang over de rivier geforceerd.
Te Kraljewo, dat na een hevig straat
gevecht door Brandenburgsche troepen
werd genomen, zijn 130 stuks geschut buit
gemaakt.
Teu oosten van die plaats ageerden de
Oostenrijksck-Hongaarsclie troepen en maak
ten 480 man krijgsgevangen.
Onz© troepen staan dicht voor Kruse
watsj.
Het leger van Gallwitz nam Zaterdag
meer dan 3000 Serviërs gevangen en maakte
een nieuw Engelsch veldkanon, veel gela
den munitie-wagens, twee ambulance-trei
nen en een menigte oorlogsmaterieel buit.
PARIJS. Een zeer bevoegde militaire
autoriteit verklaart als volgt op welke wijze
de Serviërs erin geslaagd -zijn den opinarsch
der Oostenrijker? en Duitschers, ondanks de
onstuimige aanvallen, zoc lang tegen fce
houden.
Nadat het O os ten r i jksch-D uitsch e expe
ditie-leger over de Save en de Donau was
getrokken, was het eenig streven der Ser
viërs zich te verschansen in sterke stellin
gen. Bij den aanleg der verdedigingswerken
werd toezicht gehouden door Fransche offi
cieren, die gebruik maakten van alle onre
gelmatigheden van den bodem.
Bovendien legden zij, evenals op het
Fransche front geschied is, een reeks fortjes
en blokhuizen aan, bewapend met zwaar
geschut. Het werk was niet moeilijk en de
Serviërs waren overvloedig van munitie
voorzien. Door deze werken werden de Oos
tenrijkers en Duitschers zoo lang tegenge
houden, ondanks hun wanhopige pogingen
en hun grootere numerieke sterkte.
Wanneer zij niet bedreigd waren geweest
door omsingeling ten gevolge van den op-
marsch der Bulgaren, dan zouden de Ser
viërs stellig zegevierend aan liet Oosten-
rijksch-Duitsche front weerstand hebben ge
boden.
8ALONIKI. In zake het gevecht tusschen
Franschen en Bulgaren bij Walandowo
wordt ons van betrouwbare zijde medege
deeld, dat de Franschen verscheiden 'stel
lingen moesten opgeven, die zij echter den-
zelfden dag met de hajonet heroverden,
terwijl zij do Bulgaren verdreven ten
noordoosten van het dorp Kocherma.
De Franschen houden, volgens de berich
ten, thans een belangrijke hoogte, die een
uitgebreid gebied beheerscht, bezet. Er is
geen bevestiging ontvangen van het be
richt van Duitsche en Oostenrijksche zijde,
dat Kragoejewatsj bezet is.
Dg bestorming van de Drenoiva Glawa.
Over de bestorming van de sterk beves
tigde Servische stelling op de Drenowa
GÏawa en de verovering van Pirot, die
daarvan het gevolg was, worden aan den
„Lolcal-Anzeiger" uit Sofia de volgende
bijzonderheden geseind
Omdat de Serviërs .op do rotshoogten hun ar
tillerie en hun snelvuurkanonnen voortreffelijk
konden gebruiken, waren de Bulgaren in een on
gunstige positie. Hunne aanvallen konden voor-
loopig slechts door eenige veldkanonnen aan
den voet van do Drenowa Glawa ondersteund
worden. Den 24cn October kregen do Bulgaren
versterking van twee zware kanonnen, die on
der de grootste moeilijkheden op do liöogto
Bocljak gebracht werden, waarbij do heele be
spanning van vier paar ossen het leven liet.
Maar ook thans nog kon men alleen succes ver
wachten van een bajonetaanval. Om drie uur
's morgens opende de Bulgaarsche artillerie
een hevig vuur en vier niet. geheel" volledige
infanterieregimentcn gingen tot den storm
over. Zij bereikten echter eerst tegen midder
nacht, na harden strijd gedurende den lieden
dag, de Servische draadversperringen. Bul
gaarsche geniesoldaten openden nu de infanterie
den weg naar do Servische loopgraven. Ilier
vonden do Bulgaren bijna alleen nog doodon.
Nu drong do Bulgaarsche infanterie dcor de
Servische loopgraven over de Drenowa Glawa
voorwaarts in de richting van Pirct, dat de
Serviërs nu spoedig moesten ontruimen, daar
dreigt het stille gevaar van zóó vlak-bij,
dat je, met al je voorzichtigheid van bui
tenstaander toch voortdurend je zelf weer
in herinnering moet brengen, dat, het, in
zijn verscbroeiepdste, heftigste gedaante,
en toch onzichtbaar, de dcod zelf i3, die
daar listig en laf langs je heen gluipt.
Van deze levensgevaarlijke plekken'in
het zuiden van ons land heb ik d© meeste
bezocht op mijn lugubcren tocht langs de
grens.
Om de Belgische grens in den omtrek van
Zundert te naderen, ondervond ik heel wat
bezwaren.
Onze militaire posten langs de wegen in
dit deel van Brabant zijn streng: telkens
moest de auto stil staan op het kort-af be
vel der schildwachten, en overal moest de
wacht-commandant er aan te pas komen,
om zijn onderzoekend oog te laten gaan
over onze auto, de inzittenden en hun baga
ge. Want er werd naar deze kanten, tot kort
geleden, brutaal gesmokkeld, soms met
karren-vrachten grenswaarts; en nu men
van overheids-wege daar een stokje voor
heeft gestoken, kregen de militaire posten
hier overal in opdracht, om alles wat zich
slechts even verdacht toont aan te houden,
en te onderzoeken, als het noodig schijnt.
Maar ook, om de grensstrook hier te be
reiken, biedt zijn eigenaardige moeilijkhe
den.
De cene wacht-commandant stuurde do
auto onverbiddelijk terug van de grens, en
met brallende bevecl-6tcm, alsof hij z'n
sectie in de rekrutenschool onderrichtte,
kommandeerde hij: ,,Rechts-omkeert,
marrrrrschzoodat m'n vriend de
auto-bestuurder, dadelijk op „prise-direc-
te", zoo gezwind mogelijk z'n wagen met
volle vaart den langen weg weer terug
stuurde.
Een andere grens-commandaut, meer in
het gemoedelijke, raadde me af, om tot aan
de grens door te rijden, en z'n argument
bracht ons bijna aan het wankelen: „Wat
hebt u nu te zien aan die Duitsche dra
den!... 't Ziet er precies zoo uit als 'n ge
wone Hollandsche draad!... En of er elec-
triciteit in zit, of niet, zult u toch niet wil
len gaan probeeren, denk ik!"
Ergens anders weer hield een korporaal
ons opzettelijk wat aan de praat, om zich
zelf en z'n manschappen te believen, want
zooals een van die brave kerels het kinder-
Bulgaarsche colonnes, van "Wranja komende,
den vijand in don rug cn do flank bedreigden.
Slechts met kleine Servische troepen kwam
het nog tot straatgevechten in Pirot. De hoofd
macht trok zich terug, terwijl'd© Buigaren er
achterna drongen.
BULGARIJE.
De Franschen op Buisaarsch grondgebied.
SALONIKI. De dorpen Rocherino,
Kajali cn Memisli. die door de Franschen
zijn genomen, liggen op Bulgaai*scli grond
gebied.
GRIEKENLAND.
De crisis in Griekenland.
ATHENE. De politieke crisis is ge
ëindigd. Sko3loedis, oud-gezant, heelt een
noieuw kabinet gevormd, dat Zondagoch
tend den eed heeft afgelegd.
Alle gewezen ministers behouden hunne
portefeuilles. Skoeloedis aanvaardt het
departement van buitenlandsche zaken.
Wanneer de Kamer het ministerie niet
mocht steunen, wordt zij ontbonden.
(Skoeloedis, de nieuwe minister-president,
is een man op zeer hoogen leeftijd. Jaren
geleden vertegenwoordigde hij zijn land bij
het Hof te Madrid. R cd.)
ROEMENIË.
Koningin Elisabeth van Roemenië.
BOEDAPEST. Do „Pester Llcyd"
verneemt uit Boecharest - Koningin Eli
sabeth moet een oogoperatie onder
gaan. Daar prof. Landolt te Parijs
haar reeds jaren geleden behandeld had,
wenschte de koningin, dat do beroemde ge
neesheer ook ditmaal do operatie zou doen.
Landolt reisde van Parijs over Zwitser
land, Tirol, Weenen, Boedapest en Predeal.
Ocstenrijk-Hongarije stoud bereidwillig de
doorreis toe.
Landolt zal, daar hij op vijandelijk ge
bied zeer voorkomend werd behandeld,
langs denzeifden weg terugreizen.
Het s.s. ,,Leda" gestrand.
Lloyds bericht uit DealHet Nederland
sche stoomschip „Leda", van de Kon. Ned.
■Stoomboot-Maatschappij, van Algarvo naar
Amsterdam, is op het zuidelijk gedeelte van
de Goodwins op het strand geloopen.
De reddingboot van Deal en motorbooten zijn
tér assistentie vertrokken.
Duitsche onierzeeër geïnterneerd.
Het Haagsche cccrespondentie-bureau meldt:
De Duitsche onderzeeboot „C 8" is 4 Novem
ber te 5 unr des morgens aangetroffen op een
punt, gelegen op ongeveer 160U M. afstand van
de laagwaterlijn van de kust van hot eiland
Terschelling, alzoo binnen de territoriale wate
ren. De onderzeeboot is op dat punt aan den
grond geloopen en gaf noodseinen. Toen de
stoomreddingboot „Brandavis" ter plaatse
kwam, was do onderzeeboot vlot gekomen en
vroeg om naar zee geloodst to worden. Zonder
loods was het van dat punt niet mogelijk, de
open zoo to bereiken. Do schipper van de
stoomieddingboot heeft geweigerd loodsdicnsten
to verrichten en do onderzeeboot aangezegd op
d9 reeds naar do plaats van de stranding on
der,vcg zijr.de twee torpedobooten to wachten.
Op bevel van den maritiemen commandant van
Terse lie Hing is do C 8 naar do haven van Ter
schelling geloodst teneinde aldaar do bevelen
van do rogcering af te wachten. De Duitsche
commandant hoeft een geteekende verlclarin"
afgelegd voor de marine-autoriteit to Terschel
ling. De regeering heeft in verband mot de
regelen vcor do onzijdigheidsvevklaring beslo
ten, dat de bemanning van do onderzeeboot C 8
zal worden geïnterneerd. Het vaartuig zelf zal
worden opgelegd tot het einde van den'oorlog.
Deze beslissing berust op de overweging, dat
«le onderzeeboot CS door bet volgen van een
verkeerden koers binnen de Nederlandsche
territoriale wateren is gekomen en aldaar op
iG00 M. van de laagwaterlijn aan do kust van
Terschelling is gestrand. Do onderzeeboot had
geen averij, die het noodzakelijk maakte de
territoriale wateren binnen te gaan, noch
noopte de gesteldheid dei' -zee tot dezo over
schrijding. De commandant van do onderzee
boot heeft mitsdien gehandeld in strijd met het
verbod om binnen Nedcrlandsch rechtsgebied
te komen, zoonis dit wordt bepaald in artikel 4
der onzijd i ghei cis vork 1 a ri ng, terwijl de uitzon
deringsgevallen. genoemd in art. 5, niet aan
wezig waren.. Krachtens artikel 3, 2de alinea,
moet de onderzeeboot met do bemanuiug wor
den geïnterneerd.
rel jp.ars, dat we hier geen otomebiel bebbe
gezien!" We bleven dan wat praten, rook
ten met de soldaten 'u 6igaartje, maar
spraken toch altijd weer over don electri
sclien draad, die daar, vlak achter hun hei
hutje van plaggen, zich scheen to verliezen
in do mistige waden, laag boven de grauwe
heide. Maar de soldaten hier spotten er
liefst wat mee: „Je kunt er niet eens je
peukie an opsteke, chauffeur'" ginnegap
ten ze, als grooto kinderen, uitgelaten van
wege het verzetje, dat we zo kwamen bren
gen.
Weer een andere grens-comrfiandant, met
sterren op z'n kraag, gedroeg zich formeel,
gelijk bij zijn distinctief paste, en van A
tot Z las' hij me zijn etrenge dienst-order
voor, bepalende, dat burgers, zonder
behoorlijke papieren, niet' verder dan vier
kilometer van de grens mochten worden
toegelaten. Das verwees hij ons, met aan
haling van artikel zooveel-en-zooveel, naar
den kantonnements-kommandant, tien kilo
meter of daaromtrent terug, om de ..be
hoorlijke papieren" aan te vragen. Maar
onder hot voorlezen van zijn lango dienst
order liad ik daar inmiddels al voldoende
van de helsche grens gezien altijd dezelf
de, evenwijdig loopende draden van
metaal, links en rechte uit de mistige ver
schieten op de eenzame weg-scheiding toe-
bundelend, vijf zustar-draden, schijnbaar
ongewapend, doch gereed om haar feilen
stroom uit te spatten zoodra slechts
iemand, Belg, Duitschers of Hollander,
vriend of vijand, ook maar het loptipje van
een vinger naar haar zou wagen uit te
steken.
In het dorpje Putte, grensphatsjc half
gelegen op Ncderlandsch en half op Bel
gisch grond-gobied, werd zonder meer onze
auto door de Nederlandsche grenspost ver
boden, om zelfs de Nederlandsche dorps
helft verder in te rijdenen toen wij ge
hoorzaam stopten, maar ©ven uitstapten, om
ons wat te vertreden, liep dadelijk een
soklaat, geweer aan den riem, achter ons
aan. Hij volgde ons zoolang wij tusschen
de armelijke huisjes van het dorp onzen
weg zochten.
Daarbuiten, den verlaten hei-kant op, was
geen weg of pad te bekennen; behalve zijn
grooto rijksweg schijnt Putte over niot veel
verkeers-accoraodaties te beschikken. Daar
om vroegen we een dorpeling met ons mee
fisteSfajLIam&~ .se?..® iB-SHegSflïte JeMSfe®
Men meldt ons uit Terschelling
De op 4 November op Terschelling gestrande
Duitsche onderzeeboot C 8 is door <le militaire
autoriteiten geïnterneerd. Zij zou Maandagmor
gen naar Nieuwediep worden overgebracht om
op de Marinewerf aldaar te worden opgelegd,
terwijl de bemanning, die por torpedoboot daar
heen zou worden vervoerd, doorgezonden wordt
naar het interneeringskamp te Bergen.
Schipbreuk.
KOPENHAGEN. Verleden weck Woens
dag is het Duitsche stoomschip Klaus
Horn" aan de Zweedseho kust, drie
mijlen van Oekarthamn gestrand. Sedert
zit het er vast. Van dc bemanning
zijn Zaterdag 22 man aan land ge
komen; toen een storm dreigde los te
breken begaf de bemanning zich echter,
ondanks alle waarschuwing, weder aan
boord. Sedert woedt een hevige storm en is
herhaaldelijk, doch te vergeefs getracht de
bemanning er af te halen. Een visschers-
slcep slaagde er eindelijk in van het gestran
de schip 24 man af te halen en ze te Oskars-
hamn to bergen. De Klaus Horn" is in
tweeën gebroken.
Brar.d aan boord van de „Rio Lages".
HALIFAX. Dondemacht ontstond brand
in het stoomschip ,Rxo Lages". Zaterdag
ochtend was die eerst geheel gebluscht.
Het schip ligt in het dok hier. Ds
officieren zijn overtuigd, dat de Oosten
rijksche en Duitsche stuwadoors, die het
schip te New-York met suiker laadden, in
ruim no. 2 bommen tusschen de lading
plaatsen.
De kapitein van het schip, Bel, vroeger
gezagvoerder van het stoomschip ,,Thor-
d:s", het eerste koopvaardijschip dat een
Duitschen onderzeeër heeft geramd, zegt
dat de brand Donderdagochtend, op 280
mijlen afstands van Halifax, uitbrak. Na
de „Frederick" heeft hij aan geen ander
schip signalen gegeven.
De „Rio Lages" helde ten gevolge van
de massa water, die in het ruim geworpen
was. sterk voorover, zoodat de kapitein be
sloot terug te koeren.
D© nieuwe Gouverneur-Generaal,
Naar wij vernemen, zal de nieuwe Gou
verneur-Generaal van Nederlandsch-Indië,
graaf Van Limburg Stirum, den 26en
Januari per s.s. „Iusulinde", van den
Rotterdamschen Lloyd, de reis derwaarts
aanvaarden.
De Veldpredikers.
Den laat3ten tijd verschijnen meermalen
stukken in do bladen over do veldpredikers,
die, zooals men weet, te onzent den hoofd-
offioiersrang van tmajoor gekregen hebbon.
in do Aedcrlander betoogt nu in dit ver
band ds. J. L. Pi er son, van Groningen,
dat ons volk nu eenmaal niets op heeft anet
officieel gezag, noch met wolk am:bt ook,
waarin dit gezag officieel is belichaamd.
,,11 faut payer do sa personae, wi'l men in
Nederland iets bereiken. Dat geldt in de bur
germaatschappij, en sterker nog in het deger.
in hot laateto is de Nederlander gedwongen
zich te buigen onder officieel gezag, moet hij
wel zijn zelfstandigheid voor een deel prijs
geven, maar liet verwondert mij net, dat 'hij
geen istap verder gaat dan hoog noodig is, en
niet wil weten van ccn doortrekken dezer lijn
op godsdienstig gebied, 'hij. daar vooral zijn
volkomen vrijheid handhaaft.
„Zoo ergens, dan moet juist in ons leger op
godsdienstig gebied geen andere, dan de per
soonlijk© invloed werken."
Do schrijver betreurt het daarom ook, dat do
theologische studenten niet als één anan af
schaffing van hun privilege hebben gevraagd,
en li ij vijst daarbij op Frankrijk.
"Wat daar, met den dienstplicht der geeste
lijken, misschien ten kwade bedoeld was, is er
ten goede gedijd.
Een hier to lande geïnterneerd Fransch offi
cier heeft or ds. Pierson liet een en ander van
verteld.
„De jonge geestelijken, in hot leger geïncor
poreerd, hebben zeer spoedig begrepen, dat
hinderpalen hulpmiddelen zijn tot do overwin
ning. Zij bobben liet overmijdelijke aanvaard,
cn hun positie in het leger gebruikt om hun
invloed, dien de wet wilde verzwakken, juist
te versterken. Zij werkten zich op tot den
onderofficiersrang, en er is in hot Fransche
leger geen intiemere verhouding dan juist tus
schen den onderofficier en den gewonen man.
En nu do soldaten zien, dat de geestelijken,
niets als gepriviligeorden buiten en boven hen
zijn gesteld, maar met hen dezelfde moeitei
lasten, ellenden, gevaren van don oorlog da
len, hun leven gelijk opwegen voor het vada
land, gaat hot hart vanzelf open voor hü
w-oord, door oen daad gesteund. Toen b.v. h
het begin van den oorlóg bij Duinkerken eei
contingent van 150 man werd aangewezen on
ds bezetting te vormen van een der kleine for
ten, traden twee jonge soldaat-geestelijken
naar voren, en deelden onder deze- mannen ge
drukte kaarten rond.
Daarop stond liet verzoek om de kaart te
willen onderteekencn en terug te geven in
bun handen, indien men hij ziekte, gewond
worden of in stervensnood geestelijke hulp ver
langde. Van de löO kaarten, die werken uitge
reikt, kwamen er 125 geteekend terug. Zou
de officeel aangestelde ooit eenzelfde resultaat
hebben verkregen?
„Langs dezen natuurlijken, gezonden weg
heeft de Roomsche geestelijkheid haar invloed
zeer zien toenemen, en het is begrijpelijk dat
dit moest gebeuren.
..Maar is dat geen aanwijzing voor ons,
vooral nu de ervaring oolc hier leert, dat een
van den onbezoldigde» geestelijken landstorm
tindt bij onze mannen, dan de
officieel aangestelden? Ik zou wensdhen, dat
onze theologische studenten vrijwillig (zoolang
de wet hen nog niet dwingt) deden vat de
Fransche geestelijken gedwongen doen, en in
hot leger dienst namen. In het ..gelijk-op"
meeleven met de mannen krijgt men een sleu
tel in de hand, die de deur van elk hart
opent.
Men zal dan ook van nabij leeren kennen het
soldatenleven, en weten wat dit leven vraagt,
en als dan op den Zondag de soldaat-geeste-
hjke, gehoor gevende aan den drang van zijn
hart, de mannen tot een gemeenschappelijk©
godsdienstoefening mag samenroepen, pal hij
weten, hoe 'hij zo moet toespreken, en niet
de onhandigheid begaan hen altijd voor te hou
den „de deugden en braafheden dio een sol
daat bezitten moet". Hij zal spreken van hart
tot hart, want de eigen nood zal hem de noo-
den van anderen openbaren. Hij zal spreken
als een man tot mannen, en door persoonlij
ken invloed oneindig meer bereiken, dan ooit
door officieel ambt verkregen kan worden.
„Kiest men dezen weg niet vrijwillig, dan
hoop ik. dat, evenals in Frankrijk, ook in ons 1
land alle geestelijken tot den dienst gedwon-
gen worden, opdat hetzelfde gelukkige resul
taat ook hier werd verkregen."
'J. Zwart f.
Te Alkmaar is op 52-jarigen leeftijd over
leden de heer J. Zwart, gepens. officier
machinist le kl. hij de Kon. Marine.
De overledene was gerechtigd tot het dragen
van het eeretoeken voor belangrijke krijgsver
richtingen met do gespen Atjeli 1873—1896,
Zuid-Celebes 19051908, Kleine Soenda-eilan-
den 19051909, do gouden medaille voor 36-
jarigon dienst en van het onderscheidingsteeken
voor 30-jarigen dienst hij den marine-stoom
vaartdienst.
kig was hij ©en bereid willig man, want
zonder dien Puttenaar hadden we bier heg
noch steg gevonden.
Hij leidde ons tusschen de ver uit elkaar
staande boeren-woninkjes, achter het
buurtje om, waar de Duitsche militairen,
behalve de electrische draad-versperring,
nog een muur van gevlochten ijzer-gaas heb
ben gezet, wel vijf meter hoog, aan den
achterkant van dezo huisjes langs, om de
Belgische brievendragers te beletten, hun
briefpakken zoo maar over de grens te wer
pen- Want zooveel harsehe schild wachten
met geladen geweer kon het bezettings-
detachement hier nie>t uitzetten, of bij don
keren nacht fopten ze hun waakzaamheid
toch wel, door van liet eene huis naar het
andere d© kostbare brióf-pakkeu over te
slingeren. Vooral van den Antwerpschen
kant wagen zich die vermetele briefdragers
liefst bierheen.
M'n Puttenaar kende terdege het klappen
van de zweep.
„Ge wilde den eletriek aanschouwen van
dichtenbij dan zulde ge wat moeten
stappen, mijnheer, want 't is niet zoo sim
ple om gunderen te naderen, zonder dat
onzen eigenen soldaten cf wol de DuLcrs
ons niet .zien avanceeren!"
Hij kende er echter den weg door z'n
Brabant-Putteneche grens-bosschen I Ellc
smal boschpaadje glipte hij handig in, en
over de open hei-strooken schreed hi j zonder
zich te bodenken vcort. Tot wij dan na ste
vige» loop den stillen grens-koek naderden,
waar de draad weer even bij zoo'n vooruit
springende punt onze grens-lijn raakte.
Ik lette op de omgeving.
Er stond een ijzeren paal, manshoog, het
jaartal 1843 met zwarte lettere er op; naar
alle kanten liepen hier de draden, alsof het
do draadversperring was vlak voor een
vijandelijke loopgraaf.
Van tweo zijden drong aan den Holland-
echen kant een laag bosch van sparren
vooruit, als oen breede wig daartusschen
©en ruig stuk hei, een oord, waarin je
zoo een volledig smokkelaars-drama zou
kunnen enscèneerenRechts en links van
do wig week do Nederlandsche grens-afschei-
ding terug, als een goedig prikkeldraadje
vast-gespijkerd aan eenige, zoo uit het bosch
gekapte sparren-stammetjes. Hier- en-daar,
aan het topje van een langeren sparre-
staak, hing een verschoten, verfrommeld
Generaal Snijders.
Uit goede bron verneemt het Haagsche
Correspondentiebureau, dat oeu bericht be
treffende de vervanging van generaal Snij
ders na de mobilisatie, berust op louter:
fantasie.
PJliiitaire AëropSanes in Indië.
Reuter seint uit Batavia, dat de eer
ste proeven met militaire aeroplanes voor
ihet Indische leger, uit Amerika, dezer dagen
volkomen met succes plaats hadden.
Verlof voor het St. Nïcolaas-, het Kerst- en
het Nieuwjaarsfeest.
De Minister van Oorlog heeft, ïn verband
met het- gestelde onder 3o. van Legerorder
1915 B. 305 (do bekende, onlangs uitgevaar
digde algemeene regeling van verzoeken om bij
zonder verlof), bepaald:
Aan niet-beroepsmilitairen, hoofden van
zaken of neringen, dan wel bedrijfsleiders of als
zoodanig werkzaam, kunnen voor zoover zij
aannemelijk maken dat zij in gewone tijden ten
gevolge van het St. Nicolaasfeest, de Kerst
dagen of' het Nieuwjaar meer dan gewone
drukte in zaken hebben cn in verband daarmedo
grootere verdiensten genieten met inacht
neming van de grens voor toelaatbare afwezig
heid, door compagnies- (escadrons-), batterij-,
fort-, detacheincntscommandanten b ij z o n-
dere verloven worden toegekend, waar
van de duur ten hoogste mag bedragen
voor liet St. Nicolaasfeest, van 22 November
tot en met 6 December a. s„
voor liet Kerstfeest, van 22 tot an met 27
December a. s„
voor het Nieuwjaarsfeest, van 30 Doeomber
a. s. tot en met 1 Januari 1916.
Aan hen, die van deze bijzondere verloven in
November en December genieten, worden ge-
rood-wit-blauw. Van den kant van ons land
drong zich de wig op de Belgische ^rens
aan, als de punt van een spitsen drieuoek,
gericht tegen de grens van het vreemde
land. Aan den anderen kant van het dra-
gewirwar sloot zich het bosch weer aan
een, dicht de smalle 6tammen der lage
sparx-en tezamen, en van een bladstil duister
daaronder,
Ik begreep...
Als je hier, van het zuiden uit, de Hol
landsche grens kon weten te bereiken, en de
doodelijkc draden schrikten je niet af, dan
hadt je, ais door een steeds breeder wordend
pci-taal het vrije land slechts binnen te
stappen; of als je, van het noorden-uit, de
zen smallen trechter binnen ging, de met
gruppen doorkerfde hei over, het veilige
donker der lage bo6schen in, dan stond je
op haudreiken van het afgesloten België
genaderd, en had er de smokkelwaar maar
over do draden te kieperen, en je dag
was goed
Onze gids sprak geen woord. Daar lag de
electrische versperring weer dicht voor me.
lii' had er me zullen breugcu, nadat ik hem
gevraagd had, m© dat gom eene ding ook
hier van dichtbij te laten zien.
Hij zei niets. Maar d^t greus-type stond
daar listig en loos.
Hoe meest bij dit verloren maar uitver
koren plekje kennen, Hollandsche grens
wacht en Duitsche patrouilles ten spijt!
Maar eensklaps drong hij zich terug, be
duidde me, dat we langs den bosenzoom
dicht tegen het prikkeldraad aan terug
moesten gaan. Want in de smalle laan,
dwars dcor het sparren-bosch uitgekapt,
om een vrij pad voor de draadgeleiding te
laten, had zich een grijze gedaante van den
nevelige® boschrand los gemaakt; nu zagen
wij daar pas een strooien schildwacht-huisje
etaan.
„Den Dutser!" zei onz© leidsman
zacht: en 't was of er spijt en ergernis in
z'n stem klonk, dat daar op diat stilste,
uitgezochtste, onvindbaars!© grens-mmtje
weer een levende wachter als schildwacht
neven dien tocli al zoo lastig te overschrij
den „elektriek" was gesteld.
JAN FEITH.
(Slot volrjt>)
