No, 192. Zondag 7 November 1915 aan L©geir en ¥1 oot- Oorlogsnieuws. Onder redactie van D. MANASSEN. TWIEDE JAARGANG. ADRES DER REDACTIE EN ADMINISTRATIE PALE 9TR1N A ST R A A T 10, AMSTERDAM. DIT BLAD VERSCHIJNT DRIEMAAL PER WEEK. LOSSE NUMMERS VOOR MILITAIREN 1 CENT, VOORBURGERS X CENT. ABONNE MENT VOOR MILITAIREN 0.73, VOOR BURGERS ƒ1.80 P. DRIEMAANDEN' Voor AdvortenUOn wonde men zich tot hot Alg. Ad verten tic-llureau BOL'MA&Co, Heerengracht 220 Amsterdam, tol de Drukkerj; „.Jacob van Campen" N. A. Voorburgwal 234-240 ^Keizerrijk 9) Amsterdam of tot onze Administratie, Puicstrinastruut 10 Amsterdam. Prijs dor Advert entiën per regel 30 cent. Bij abonnement reductie De strijd tot] Czartorjrsk, Dit kaartje laat ons een stokje zien van het oostelijke oorlogsterrein, het ge deelte, waarin den laatsten tijd het hevigst wordt gevochten. De naam Tsartorysk (of Czartorvsk, zooals op de kaart) knmt telkenmale in de Oosten rijksch-Duitsche en .Russische legerberichten terog. Zij ligt aan 't Zuidelijke eind van het uitgestrekte front van Riga tot in Galiciê. Reeds weken achtereen woedt hier een zware strijd, met aanvallen en tegenaanvallen van weerskanten, zonder dat een der beide tegen standers vooruit schijnt te komen. Bekende namen komen er op de kaart voorKolki in 't Zuiden en Rufalowka in 't Noorden bijv. zijn dikwijls het tooneel geweest van hevige gevechten. Losse nummers. Losse nummers van ,,De Soldatoncourant" worden ep unvrssg dadelijk toogezonden. BIJ de aanvraag meet vosr elk verlangd exemplaar 1 eent aan psstzojsl» worden Ingesloten. De nuwmirs 11 en 7« zijn ultvwkooht. De vredcsgeruchten, die eenigo dagen lang de ronde deden en die zich steeds uit breidden, zwijgen thans. Meer nog dan dat, zij worden weersproken, van alle kanten. De moorddadige, onmenschelijk© strijd zal blijkbaar opnieuw zijn gang gaan, nog ver- woeder, met nog grooter volharding. Uit de rede van Engeland'© oereten minister was dit. reeds op te maken, en de regee- ringsverklaring in de Fr&nsche Kamer komt het bevestigen. Boide redevoeringen zijn betrekkelijk arra aan inhoud, zij geven meer razen dsn feiten en zeggen niet, boe do Engelseh.cn en Francehen den vijand willen overwinnen, maar in dit op zicht komen zij overeen, dat het zwaard niet in de scheede zal worden gestoken, voordat de zegepraal is bevochten. Welke die zegepraal is, de Franeche minister-pre Langs de electrrschs draad versperring. I. 't Is slechte een slanke, simpele draad, maar hij is de geleiding des doods Met een «mallen dunnen band scheidt hij België van ons land af maar nooit werd er onoverkomelijker grens-echeiding tua- eehen twee landen gesteld. Ben effen metalen draadversperring, zon der prikkels of weerhaken, zonder eenige dreiging of grimmigheid- maar vol geladen met een electrische kracht, di© over honderden kilomotors bliksem-snol haar pnriclitbaar, geluidloos onheil uitzendt. Een op het gezicht onschuldig© afschei ding, als tusschen twee stukken boerenland van buren, die, even gemoedelijk als dui delijk, elkaar te verstaan willen geven wat als het eigendom van den een en wat van c'jkn ander behoort te worden aangemerkt maar inderdaad een scheidings-Ujn, die at-rak en stil op haar prooi loert, valecji om haar uiterlijk van ousdmldigen schijn, verschrikkelijker vanwege de verzengende doods-macht waarvan zo verzadigd is. Een elektrische draad-versperring, be denksel van^ moderne techniek, wolko een wonderbaarlijk© natuurkracht aan het men- fichelijke genie dienstbaar maakte, om ons tot hulpmiddel te doen strekkou brij wer ken van vrede en welvaart, maar nu aangewend, om de menscheu ts helpen in hun onderlingen strijd, een oven ge niepige als vreeoelijke bondgenoot, opge wekt ergens op een verre, veilig©' plaats, naar links en rechts voortgestuwd door de willige metaal-draden, om nut overal heen- reikende macht het gebiod af te sluiten waarlangs vroeger niets anders te bekennen viel d$® de denkbeeldige afscheiding «©nor politieke grens. Door deze electrische draad-versperring worden wij in den modernon tjd wel eens klaps herinnerd aan het. besaan van af- echeidingau tusschen btndsu,. aan wezen lijk© grenaen, a an ominuUrle gebieden. jMaw geen natuurlijke grve aanduiding sident Briand duidt het .aan: België en Ser vië moeten uit do hand van den vijand teruggewonnen zijn, maar bovendien... Frankrijk moet do ontrukte provinciën terug krijgenHiermede worden ongetwij feld bedoeid Elz^-Lotharingen, nu sedert 45 jaren in handen van -Duitschland. Voor het. zoover .is, ?al jr nog heel wat moeten gebeuren, zullen er nog duizenden^ en tienduizenden een vreesélijken dood sterven, zullen, cr milliocnon worden ver spild en nutteloos worden weggeworpen, zullen handel en industrie onberekenbare, misechien onherstelbare schade lijden en do welvaart van vele. landen gefnuikt worden. Want zoover is Duitschland nog niet ver nederd, en zal bet nog in langen tijd niet vernederd worden, dat het daartoe, tot zulk een vrede kan worden gedwongen. Integen deel, waar men ook heenzie, de centrale mogendheden en hun bondgenooten zijn aan de winnende hand. Hun legers staan diep in het Russische land, zij hebben bijna geheel België en een stuk van Frankrijk in hun bezit, zij zijn overwinnend Servië bin nengedrongen, dab weldra vernietigd kan zijn. Om Duitschland en Oostenrijk-Hou- garije tot een vernederenden vrede te dwin gen, zullen er nog stroomen bloeds vergo ten, nog milliarden aan geld besteed moe ten worden. Dat- Duitschland er niet aan denkt zich gewonnen te geven, is begrijpelijk, en bet is deze, zooals bijvoorbeeld een rivier of zee, een bergkoten of tusschen het een© eu andere land rich uitstrekken de valleihier keerde men terug tot de kunstmatig© afsluiting, tot het afpa len en af scheidon, tot beperking en begren zing met hulpmiddelen, die den mensoken als de meest afdoende kunnen dienen. En dus geen zwaar-steenen muur, met schiet gaten en uitkijk-toren3, geen diepe gracht met steile wanden, dcch tekulp roepende een dor willige 6laven van de hedendaag- sche wetenschap, spando men ge-leiddraden de grens langs, en zonder eenige uiterlijke dreiging of waarschuwing als bij middel- eouwsche scheidings-gracht., of Chineescken gTensmuur, jaagt men er den hoog-span- ning-stroom uit een op honderden, kilome ters daarvandaan liggende centrale heen. Dus word daar in het verlichte en be schaafde Heden de denkbeeldige grens her steld, toch grimmiger eu gruwelijker dan ooit te voren, omdat de mënschheid van tegenwoordig als kodondaagseke hulpmid delen haar naar den schijn zooveel minder grimmige en gruwelijke- trawanten bezigt dan vroeger. Nadert men nu onwetend en argeloos aio grens, dan dienen de versper rings-draden niet slechts als grenslijn, mét, éénzelfde formule zijn ze grenswach tors en beulen, die, gemetamorphoseerd in de ongevaarlijke gedaante van een draad, met hun electrocutie wachten op elkeen, die slechte even de grensscheiding aanraakt En metoon velt ecu electrische 6troom, met de intensiteit van zooveel duizend volts, snel en verpletterend, met den mokerha mer van een reUG, met den wurggreep van een poliep, met den brand-gloed van een hoog-oven het slacht-offer terneer. Want niet slechts als een afschrikwek kende waarschuwing bobben de Duitschers, die België bezet houden, hun electrische draad-versperring langs de grens bedoeld ook als simpel, afdoend tribunaal, dat onaangedaan zijn doodvonnis uitspreekt, moot zo dienst doen ;en de terechtstelling, ter plaat-s zelf, voltrekt ze daarenboven Tu33ohcn het geoccupeerde België en het eenigo land, dat r.aar hot noorden nog open lift, om land, hebben de Duifcsohers ge meend, een grens te moeten vestigen, die officieuse orgaan der D-jitsche regeering, de ,,Norddeutsche Allg. Zeitung" komt bet bevestigen. Het spreekt de vredesgeruch- ten tegen, evengoed en even scherp als de eerste staatslieden van Frankrijk en Enge land, even nadrukkelijk ook als de Ameri- kaansche gezant te Berlijn Gerard, die be slist ontkent met den keizer over vredesvoor waarden of bemiddeling ts hebben gespro- kon. De bloedige strijd zal dus voortgezet wordon, het lijkt ons, die er buiten staan, bijna waanzinnig. Na vijftien maan den van een geweldige worsteling kan nie mand zich de overwinning toeschrijven, maar behoeft ook geen der beide partijen zich verslagen te rekenen. Ondanks de over winningen der Duitechers staan de strij dende partijen nog even 6terk tegenover elkaar, en niemand kan zeggen, wat er zal moeten gebeuren, voor daarin verandering komt; waarom, zouden wij zeggen, den strijd niet opgegeven en den toestand in Europa hersteld, zooals die was vóór den oorlog? Moeten er nog meer' nütteloozo offers vallen om toch misschien tot geen andere oplossing te komen Maar de strijd gaat voort, aan 't Ooster- en 't Westerfront, aan de Italiaansck-Oos- tenrijksche grens en in Servie. Hier het felst en hst bloedigst op het oogenbhk. De Bulgaren vooral trekken in Servië snel voort in het zuidelijk deel, het vroegere Macedo nië. Zij zijn reed3 ver voorbij Uskub cn na deren bij Tetowo de grens van Albanië. Wel dra kunnen door dit bergachtig landschap alleen nog de noordelijke en zuidelijke legers der Serviërs voeling met elkaar houden. Blijkbaar is het doei der Bulgaren om noor delijk Servië geheel af te sluiten, dan op to rukken naar 't Zuiden, waar zij al voorbij Istip en Veles zijn, en waar zij zich thans blijkbaar voortbewegen naar Monast-ir, ge heel in het Z., dichtbij de Grieksehe grens. A'.s de Bulgaren daar komen, is hot hun in 1913 toegezegde gebied iu hun handen en zal Servië niet meer aan Griekenland grenzen- Tn Bulgaarsche kringen beweert men, dab zij in zes weken zoover zullen zijii eu dan i? hun strijd gedaan, zal Bulgarije demobili- seeren. D'e Duitschers eui Oostenrijkers heb ben dan licht spel in 't noorden. Het lijkt er op, dat het zoover zal komen, dat Servië weldra verloren zal zijn. De ge allieerden beloven het te redden, daar zij deen op het oegsnblik nog niets en liet oogenblik is kostbaar. Ook Griekenland, dat een tegenwicht kon zijn tegen Bulgarije, blijft roerloos in zijn neutraliteit. De Ser viërs 'zijn* en blijven vrijwel alleen, dé betrekkelijk kleine Fransche troepenmacht daargelaten, en hoc dapper zij vechten, het lot van het Servische leger schijnt bin- ne enkele wekon te worden beslist. Ook op Nisj rukken de Bulgaarsdho troepen nu aan cn de Servische berichten zelf zeggen, dat- op het behoud dezer stad maar heel weinig hoop bestaat. In Frankrijk en België, zoowel als in Rus land, blijft de toestand vrijwel dezelfde. Sedert weken reeds, sedert het laatst van Augustus, hebben de Fransclion een groot offensief begonnen in Champagne, ze zijn eenige kilometers vooruit gekomen, de linie is er ©enigszins gewijzigd. Maar dat is ook alles. Nu is de toestand weer dezelfde en blijken de tegenstanders volkomen tegen elkander opgewassen. In Rusland gaat het niet anders. Vooral in het noorden en het zuiden van de frontlinie, daar wordt hard nekkig gevechten, hier vallen de Russen, ginds de Duitschers eu Oostenrijkers aan, vooral in 't zuiden bij Tsartorysk zijn de gevechten zeer verwoed, maar de aanval len worden door tegenaanvallen afgeslagen ©n alles blijft bij (het oude. Het is niet waarschijnlijk, dat de wjnterve-ldtoolit hier in veel verandering zal brengen. BELGIS. Zeppelin verongelukt. PARIJS. De correspondent te Brussel van het „Journal des.Débats" bevestigt het bericht, dat op 13 October een Zeppe lin in België is verongelukt. De Zeppelin viel ten gevolge van eene ontploffing bij het Saint Ilubertbosch aan den spoorweg NamenArlon neer. Het luchtschip is ge heel vernield. Een gedeelte van de beman ning is behouden. Er werden uitgebreide maatregelen geno men om te beletten, dat het publiek het nieuws zou te weten komen. OUPTSCHLAND. Tegenspraak der vredcsgeruchten BERLUN. Naar aanleiding van het be richt van het Haagsche Correspondentie- bureau schrijft de „Nordü." Wij weten niet hoe het bureau aan dat bericht komt, maar moeten constateeren, dat iedere grond daarvoor ontbreekt. De Rijkskanselier deed geenerlei derge lijke uitlatinghet zou trouwens voorbarig zijn over vredesvoorwaarden te spreken. Wanneer niettegenstaande deze herhaald.; constateering steeds weer berichten over d. geneigdheid en de behoefte van Duitsch land om vrede to sluiten de wereld wordei. ingezonden, zoo kan men hieruit slechte besluiten, dat de tegenpartij poogt, om den moed in het eigen land erin te houden, het voor te stellen alsof Duitschland den vrede noodig heeft. (Het Haagsche Corresp. Bureau had n-1- meegedeoxi, datte Amsterdam besprekin gen over den vrede waren gehouden, waar aan o.a. sociaal-democratische leden. van. den Duitschen Rijksdag deelgenomen hadden en een dezer gaf oen uitlating van den rijks kanselier over een epoedig te voorzienen vrede weer. Red.) E^GELAfiiD. De toestand van den Koning. LONDEN. Het officieéle bericht over den toestand van den Koning zegtDe Koning had Donderdag een ietwat cnrusti- gen nacht, maar gevoelt zich than3 wat beter. Hij lean zich met minder moeite be wegen. De offers van den oorlog. De Times" maakt melding van twee geval len, waarin drie broeders op liet slagveld zijn gevallen. Het eerste geval betreft drie gebroe ders Loring, een overste gesneuveld 24 Oct. 1914, een kapitein aan zijn wonden overleden op 24 Oct. 1915 en een majoor gesneuveld op 23 December. Het tweede geval betreft de drie gebroeders Bailley, twee kapiteins en een lui- I tenant, alle drie in den" strijd gesneuveld. De gebroeders Loring waren 43, 46 en 50 jaren oud, do broeders Bailley echter 21, 22 en 25 jaren, SMAAKRIJK. Van het Westetijk Oorlogaterrein. BERLIJN. Officieel. Ten noorden van Massiges namen onze troepen in storm een dicht voor ons front gelegen Fransche loopgraaf ter lengte van 800 meter. Het grootste deel der bezetting i is gevallen. Twe9 officieren, o.w. een majoor, en 25 man werden, gevangen ge- j nomen. Vrouwelijke spionnen. De Parijsche correspondent van de „United Press" heeft inzage gehad van de stukken betrekking hebbend op de terechtstelling door de Fransche autoriteiten van twee- vrouwelijke spionnen, welke terechtstelling door Duitsche bladen is aangehaald ter ver dediging van de terechtstelling van mis© Cavell te Brussel. Uit de mededeelingen van den correspon dent blijkt dat op 27 Febr. te Bourges werd gearresteerd een vrouw, die beweerde Jeanne Bouvier te hecten. Maar wei dra bleek dat haar ware naam Ottilie Voss was. Zij was Duitsche en in de Rijnprovincie gc boren. Ze was ongehu 1 eu 33 jaren oud Zeven jaren lang, voor den oorlog, had zc- in de buurt van Bordeaux gewoond, waar ze lessen in het Duitsch gaf. Bij het uitbreken van den'oorlog keerde ze naar Duitschlam. terug. Daar ze geen werk had, nam zij bet aanbod aan om als spion op te treden. Z© werd daarop naar Frankrijk gezonden öiri militaire inlichtingen te verzamelen en tevens om mededeelingen t© doen over de -•uruning onder de bevolking. Zij kree- 100 frs. per rnaand voor onkosten. Twee /••gen na haar arrestatie te Bourges, wer .j, nadat ze een volledige bekentenis h; igelegd, door den krijgsraad ter dood ver orctec-ld en op 16 Y i werd zij terechtge told. Een tweed© Vrouwelijke spion wa. 'arguerjte Schmitt, 95 jaren oud, die te 'hi-ancourfc was geboren en van Fransche i (.tonaliteit was. Zij was, door bemiddeling an. een kennis, met rto Duitschers in be dekking gekomen en had het aanbod aan vaard om voor-hen te spionneeren. Zij be weerde dat ze wel het aanbod der Duitschers had aangenomen, maar niet van plan was te spionneeren, zij zou den Duitschers ver tellen als ze bij hen terugkeerde ze woon de in li©t bezette gebied dat ze verdacht v/as en niets had kunnen uitvoeren- Echter waren er aanwijzingen die deze verklaring onwaarschijnlijk maakten en ook zij werd ter dood veroordeeld en terecht gesteld, OOSTENRIJK-HONGARIJE. De strijd In Tirol. De oorlogscorrespondent van de „Lokal- anzeiger" op het Italiaansch Ocetenrijksche oorlogsterrein seint d.d. 30 October: Het is den Italianen gelukt Judikaria Con-, dino, dat zij reeds eens bezet hadden maar dat hun door onze troepen weer afgenomen was, wederom in handen te krijgen, lljer hebben zij zich op dé" hoogten van liet Chiesedal ten Noorden van Condino vastgezet. Onze troepen houden liun hoofdstellingen bezet op de hoog ten ten Noorden van Daouo. Do Italianen zijn dus van het Idrosmeer uit werkelijk 15 kilo meter op Oostenrijksch gebied binnengedron gen, waarover zij vijf maanden hebben gedaan. Hun pogingen om door het Lebrodal naar het Gardamcer te komen mislukten volkomen. Het hoofdaanvalspunt op het Tiroolsche front is sedert het begin van den oorlog de golvende hoogvlakte van Vielgercuth, die noordelijk in do richting van Trento gaat en den weg in het Etsjdal verspert. Terwijl z'< reeds in Au gustus bij de pogingen om van Asiero uit. onze stellingen op het plateau van Lavarono te nemen zware verliezen hadden, probeerden zij op 17 September een aanval tegen den Monte Coston die zónder succes bleef en bloedige offers eischte. In den tusschentiicl bewerkt© de vijandelijke artillerie vlijtig Vielgereuth en begin October viel de vijand om zijn stellingen ten noorden van den Maromaberg op 't- plateau aan. Bergsalieri 'en Alpini kwamen toen dicht bij onze draadversperringen. In den nacht ge hikte het hun zelfs ean steunpunt te nemen dat onze troepen na verbitterden strijd terug- veroverden. Op 9 Ocober herhaalden de drie vijandelijke bataljons den aanval. Do artillerie bad ouzo draadversperringen vernield, zoodat de Itaiianon in do loopgraven konden dringen. Met do kolf en do bajonet moesten zij cr weer uit verdreven worden. Ook in den nacht van 13 op 14 October doden do Italiaauscho com pagnieën nachtelijke aanvallen die in ons vuur verstikten. In den nacht van den Dklen violen zij zes maal en van den- 19on drio maal met giooto verbittering aan en werden oven vaak in handgemeen teruggeworpen. Thans schijnt do vijand to hebben ingezien dat infantcrio- aanvallen hier nütteloozo offers kosten en hij beperkt zich tot <x-n hevige bo.v.-hicting van do hoogte van Vielgercuth. Ook de Monte Piano die den weg in het Poestor dal behcorsdit heeft voel -bloed gekost Een geweldig vuur van di- Italia.-inMuic artillerie overstelpte onze ver dedigingslinie dagenlang met granaten van 24, 28 en 30 c.M., zonder dat de vijand de «telling, die op Italiaansch gebied ligt, kon gv-nnken. Cadorna - telt zirii nu tevreden met dezo hevige dagelijksche beschieting. ITALIË. Oostenrijk en ItriLi. WEENEN. De aanvallen der Italianen op het 'bruggehoofd van Görz en den nabu- rtgen sector duren voort, het kracht:g?t werden Woensdag Zagora, de Poclgrra- hoogten en San Michel© "bestormd. De vijand werd wederom overal afgeslagen, al leen op de Podgora-hoogten wordt nog ge streden om enkel© ioopgraven. SERVIË. De oorlog in Servic. LONDEN. „Reuter" verneemt uit gezag hebbende Servisch© bron, dat, volgens de laatste over Skoetari ontvangen araadloozo berichten, de Servische legers zich nog steeds in slagvaardigen toestand bevinden. Wa3r dat noodig is, worden strategische terugtochten in goede orde uitgevoerd, ter wijl de achterhoede di© bewegingen dapper strijdend dekt. De vijand vond in het arsenaal te Kra- goejewatsj niets van beteekenis, daar alle belangrijke uitrustingsstukken door heb leger waren meegevoerd. De Duitschers en de Bulgaren hebben tot dusverre iederen vooruitgang duur moeten betalen en vonden slechts geringen buit, dio hoofdzakelijk uit eenige bergkanonneu be stond. Totnogtoe droeg-de strijd nog slechts het karakter van achterhoedegevechten en is er geen beslissende slag geleverd. Er is geen sprako van eene aïgemeene vlucht der Ser viërs, zooals van zékere zijde bericht wordt, ofschoon de Servisch© bevolking natuurlijk het leger volgt, daar zij niet achtergelaten en aam de genade des vijands overgeleverd kan worden. LONDEN. De correspondent van de j „Daily Chron." te Monastir geeft een tref- rende beschrijving van zijn ervaringen in Servië. Hij prijst den schitterenden tegen- stand der Serviërs. j In een bo3jarijving van het bombarde- I ment van Belgrado, zegt bij, dat van achter I Semlin de batterijen van 42 c.M.-kanonnen I een regen van granaten op de stad deden neerkomen. Bij het inslaan der granaten werd het puin tot groot© hoogt© in de lucht geworpen, tot over huizen van vijf verdie pingen heen. Toen de troepen vluchtelin gen naar buiten stroomden, wierpen Duit sehe vliegers bommen op hen; er ontstond echter geen paniek. Sprekende over de operatiën aan het noordelijk front, zegt de correspondent, dat wat do Duitschers wonnen, vrijwel alleen niet meer te overschrijden is van uit België. Het is een kunstmatige noodzaak-grens, welke overigens niets te malceu heeft met eenige geografische afscheiding tusschen* het Duitsche België en Nederland. De Duitschors leven daar in België in een veroverd en militair bezet gebiod; dus nemen zij er de maatregelen, welke zij noodig oor- deelon. Alle verkeer van binnen-uit wen- schen zij onder hun strenge controle te hou den; niets niag over de grens dan door-hun oppermachtige bemiddeling. En niemand wago het de noordelijk© grens naar het on zijdige Nederland te overschrijden, die geen vergunning verwierf, het land to verlaten. Dus verspert men de grens, sluit heel het bezette gebied zoo streng mogelijk af, stelt een doorziclitigen, van draden geweven scheidsmuur, welke niet slechts onoverko melijk, zelfs ongenaakbaar is! Want er zijn nog altijd brievendragers, die den moeilijken tocht wagen to onderne men, om de verboden verbinding te onder houden tusschen het ongelukkige vaderland cn daai'buiten; ook zijn er verspieders, die langs dezen kant wel in en uit zouden -wen- sclien to gaanook wil men aan de eigen Duitsche soldaten, deserteurs van het gru welijke front, beletten naar ons neutrale land als geïnterneerden de wijk te nemen en nog altijd zijn er strijdbare Belgen, die, bet inwendige spiedende toezicht ten spijt, zich eclïuil wisten te houden, op hun kans loerend om het onvrije, eigen land te ontvluchten en zich over onzij dig grondgebied naar het geivechts-front te begeven, ër in de gelederen naast bun ka meraden moe te vechten. Al dezen weuscht de Duitsche militaire overheid het verlaten van België onmogelijk te maken. Het verbod, om uit het veroverde land te gaan, door de wijk te zoeken naar ons neutrale grondgebied, zet zij kracht bij, door strenge vonnissen uit to spreken tegen eiken overtreder der militaire proclamaties. Maar om het dien ouversaagden avontu riers ten slotte volslagen ondoenlijk te ma ken, om zelfs grens-patrouilles en militaire wachten te verschalken, spande men dan den dunnen draad, heel het aan den noordkant af te sluiten België langs, een versperring, die eiken uitgang afsnijdt, om dat die ééne niet- te verschalken, altijd waak zame, onaandoenlijke, onmenschelijke schild wacht er op post staat: de electricitsit Zóó onheilspellend dreigt daar de electri sche bondgenoot der Duitschérs langs de gren.3, dat de kleine smalle draad, die zich van het oosten naar het westen spant, niet nieuwe angst de Belgische bevolking terrori seert. De verhalen sluipen er rond, al sedert eenige maanden, van tal van slachtoffers, die den dood vonden door electriciteit. Want niet steeds waren het brieven-dragers, deser teurs, of strijdbare burgers, die voor de draadversperring bleven stoken, en bun ver- metelen durf, om toch over den electrischen draad te komen, met den dood moesten be- lcoopen maar ook'onwetende, avontuurlooze burgers uit de grens-streken, niet vermoe dende en begrijpende welke helsche kracht de nieuwe grensdraad der Duitschers ver borg, lieten er het leven. Zelfs* *het domme gedierte, fladderende kippen, speelsche hon den, schichtige hazen, grazende geiten, wan neer het in aauraking kwam met den draad, kromp als door den bliksemslag getroffen in-esn, hing daar verschrompeld en ver brand, tot het der Duitsche grenswacht be liefde, den draad weer schoon te maken en op de plaats, waar het ongeluk was ge schied, een kuil to spitten, om er het ver koolde kreng te begraven. Het volk^van de Kempen, en die langs de Schelde-oev'ers, ook de bevolking uit "Vlaan deren, al die opgeschrikte menscheu, die reeds een jaar van onuitsprekelijke ellende achter den rug hebben, ze huiverden met weer een nieuw ontzag voor hetgeen hen daarginds bedreigt; en met hun naïeve zui delijk© verbeelding en hun kinderlijk verlan gen naar bet- romantische bedachten ze een naam, om de jongst© verschrikking aan te duiden, eu noemen de gevaarlijke grens-af- sluiting: „De Duivels-draad". Maar aan onze zijde van de grens dreigde de electrische draad haast even gevaarlijk: Wat weten de boeren uit zuidelijk Bra bant en van Zeeuwscb-Vlaanderen van elec triciteit, van hoog-spanning? Ze hadden de Duitschers wel bezig gezien over de grens, maar wat begrepen ze van de lango dra den, die, zoo ver het oog reikte,-gespannen werden? Nauwelijks drong tot htm begrip door waartoe geleidingen van telegraaf en telefoon dienenToen daar de vreemde sol daten langs de grens de draden spanden, hielden ze die, in hun landelijken eenvoud, voor het een of ander miiifcaire draad- net, of bestemd, voor telegraaf- of telefoon- geleidingen, zooais ze die door de Hol- landscke soldaten in hun Brabantscke en Zeeuwscke dorpen bij de mobilisatie hadden zien aanleggen. Op de opschriften, hier en daar aangebracht, waarschuwends voor het gevaar van den hoog-spannïngs-draad, sloe gen ze nauwelijks acht. Wat gaat zooiets een eenvoudigen boer aan Langzamerhand leerden ze echter de ver schrikking van den geheimzinnigen draad ook aan dezen kant van do grens kennen. Telkens, dan hier, dan daar, kwam er zoo'n argelooze grens-bewoner met den draad in aanraking. Een boerenvrouw, druk bezig op baar bleekveldje, waardoor de draad zich uitstrekt, was met haar rok langs den draad gewaaid, en meteen sloe? zo stijf-dood voor over, als vastgeklemd door een geheime macht, die vast hield en niet meer wilde loslaten. Of een boer werd doodgeslagen, terwijl hij z!n erfhond van den draad-wild© rukken, waartegen h-t speel-scue dier v/as opgesprongen. En dan vernam men van tiid tot tijd ook van Hollandsche soldaten, als schildwacht gaand© langs de zuidgrens, die "op de een ofandere onverklaarbare v/ijze door den electrischen stroom waren getrof fenen zelfs hoe een kameraad, waarmede ze den militairen dubbelpost liepen, bij on oordeelkundige manier om bet stuiptrek kende slachtoffer te bevrijden, zelf door den electrischen stroom getroffen was: en ge- foudroyeerd vond men zoo'n tweetal slacht offers naast den draad, wanneer een pa trouille uitrukte om de vermisten te zoeken. Dan eens uit de zuidelijke grens-gebiedec beneden Brabant, nu eens van den Vlaan- derschen zoom van zuidelijk Zeeland, iver- den de korte, ontstellend© berichten bekend van zulke electrische terechtstellingen op on- schuldigon, die uir. onkunde of achteloos heid, uit nalatigheid of kameraadschappe lijke hulpvaardigheid, het leven hadden ge laten bij do electrische versperring aan ce Noaer*"ndsche zuidgr En uit sGhaarsche berichten, die van het zuiden van,ons land naar hier deqrdrina^u- vernam men dan, dat ook aan onze gren zen, evenals aan de overzijde van den gevaar lijken draad, de schrik voor de dreigend© eicctriciteit onze grens-bevolking verlamde. Zoodab het bigotte Brabant en het stug- godsdienst-ige Zeeuwgcb-Vlaanderen d© tm- onheil-br/ngende versperring als een Sa tans-gericht beschouwd©, eu de grens bevolking in den laatsten tijd slechts sprak, bij het slaan van een kruis, of met een ge bed op de .prevelende lippen, van: „De verdoemde draad". Toen daar nu in korten tijd voor de zoo- veelste maal de meöedeeling kwam van weer een tweetal onzer Nederlandsche gie-ns-soldaten, die er als schildwacht op post staande, of pairoui}toerende langs de g: er.sslrook, als onschuldige slachtoffers ge vallen waren van den moordeuden draad, teen drong me de nieuwsgierigheid, ook de ergernis en verbittering. En ik wilde het uit eigen aanschouwing zien, hoe daar langs onze zuid-grenzen, in Brabant en Zeeland, de electrische draad-versperring langs on3 land gaat. Van de zwerftochten daar aan onze grenzen wil ik in enkele opstellen schrijven ook waar ik daar den verdoemden draad gevonden heb, en hoe ik getracht heb zijn grilligen loop te volgen, dan eens vlak aan onze grens, soms weer ver het door de Duit schers bezette zuidelijke land in. Tot het ten laatste als een obsessie dreigde te wor den, die grenstocht nevens de slanke, gladdo effenheid van lielscheu draad, waarlangs met duizenden volts de stille kracht glijdt, onhoorbaar, onzichtbaar, onophoudelijk; haar weg nemende over de eenzaamheid der stille Kempensche heide-uitgestrektheid, dwars door de Brabantsche herfst-bosschen, over de leeg-geoogste en al weer omge ploegde Vlaafidersche bouwlanden, tot un het lichte strand der Noord-Zee'sche Wie lingen soms dwars door dicht-bcvolkte ge huchten, zelfs in volle vólle lengte in twee helften snijdend de van leegte angstig grijnzende dorp-straat, maar nergens onderbroi:e;t, heel de lange, trriiiige, tus schen ons l&rd en België I "'de JAN FEITH.

Krantenbank Zeeland

De Soldatencourant. Orgaan voor Leger en Vloot | 1915 | | pagina 1