DEi SOLD aTEPJOOURATSrT van Woensdag S November 1915 3
Legerzsken.
Marïnezaken.
Correspondentie.
Uit Leger en Vloot.
men een Oranjeboek, gevende een overzicht
van de alge. jene vraagstukken en bijzon
dere gevallen, welke in den loop van het
tijdvak Juli 1914 tot October 1915 door
zijn departement zijn behandeld. In het bij
zonder zijn in deze verzameling behandeld
vraagstukken, ten aanzien waarvan de Re
geering haar houding heeft te bepalen gehad
bij haar voortdurend streven om eenerzijds
nauwgezet de verplichtingen na te komen,
welke uit de inachtneming eener strikte on
zijdigheid voortvloeien, anderzijds ook haar
rechten als onzijdige mogendheid te hand
haven.
De uitvaart van gerant Regout.
Een telegram uit Rome aan ..De Maas
bode" deelt d.d. 29 October het volgende
mede
Hedenmorgen had de begrafenis van
Z.Exc. gezant Regout plaats.
De H. Mis werd opgedragen door den
majordomus van den Paus, Rauuzzi
Bianchi.
Het koord werd gedirigeerd door maestro
'Antonelli en voerde muziek van Perosi uit.
„Kardinaal Vincent Vannutelli, deken
van het H. College, was ook bij de plechtig
heid aanwezig.
Nadat de H. Mis geëindigd was, ver
richtte kardinaal Gasparri de absoute. De
lijkkist werd vervolgens opgebaard in een
speciale lijkkoets, bestemd voor de hoogst
geplaatste personen, en naar het kerkhof
van Verano overgebracht."
De Paus ontving de weduwe van nu wijlen
gezant Regout met haar dochter en zoon in
particuliere audiëntie.
Do Paus richtte woorden van troost tot de
weduwe en den zoon en prees den overledene
op wiens modewerking de Paus zulk een groot
vertrouwen had gestek
Het verbod om het land te verlaten.
Naar Hef Volk verneemt hebben de bespre
kingen en correspondenties tusschen het Ka
merlid Spiekman en den minister van Oorlog
er toe geleid, dat alle werklieden, die vóór de
bekendmaking van 13 October reeds voor En
geland waren aangenomen en in het bezit wa
ren van een pas, zich met bepaalde opgave van
het doel hunner tocht enz,, tot den minister
kunnen wenden en 'dan als regel aan dezen als
nog verlof zal worden gegeven te vertrekken.
Voor bijzondere gevallen, ter beoordeeling vau
den minister, blijft evenwel het verbod om het
land te verlaten gehandhaafd.
Door den heer Spiekman is te kennen ge
geven, dat hij dezen maatregel waardeert, doch
in het verbod voor de arbeiders, die alsnog hot
land wenschen te verlaten om op wettige wijze
lotsverbetering te zoeken, niet zal berusten.
Eerbewijzen voor onderluitenants.
Door den Opperbevelhebber van Land- en
Zeemacht, Generaal Snijders, is de volgen
de order voor de landmacht, uitgevaardigd
„Het is mij gebleken, dat er verschil in
opvatting bestaat omtrent de eerbewijzen,
die voor de bij het leger hier te lande ge
detacheerd© onderluitenants van het Neder-
landsch-Indische Leger moeten worden ge
daan.
In verband daarmede wordt door mij,
zooveel mogelijk in overeenstemming met
kat daaromtrent in de Reglementen van bet
Nederlandsoh-Indisahe Leger vastgestelde,
het volgende bepaald
De onderluitenants ontvangen de voor on
derofficieren voorgeschreven eerbewijzen,
behalve in de kazernes en bij het binnentre
den van voor den militairen dienst bestem
de lokalen, waarbij hun het eerbewijs, als
voor officieren is vastgesteld, wordt gege
ven."
Het verbod van draadiooze telegrafie.
Men meldt ons uit Den Haag:
Dooi- ambtenaren van de recherche en
van de telegrafie werd dezer d,ageu een per
soon gearresteerd, die in zijn woning ecu
toestel van radio-telegrafie had. Hot toestel
<m de opgevangen berichten werden in be
slag genomen.
Deze arresteering is door genoemde amb
tenaren geschied cp grond van de bekend
making van den Minister van Oorlog in de
Staatscouranten van 5 Augustus 1914 No.
181 en 7 October 1915 No. 234, luidende:
„Aangezien het belang van 's Lands ver
dediging zulks vordert, wordt, te rekenen
van heden, het gebruik binnen het Rijk van
installation voor draadiooze telegrafie zoo
wel te land als op de particuliere schepen
tot nader order verboden.
Bestaande ontvang-inrichtingen moeten
wdanig worden voorzien, dat overtreding
ran het verbod niet mogelijk is.
Toezicht op de uitvoering van het boven
staande zal worden uitgeoefend door het
militair gezag, alsmede door den technischen
dienst van de Rijkstelegraaf".
Militair gezag.
De Minister vau Oorlog brengt ten ver
volge op do desbetreffende mededeeling vcor-
kemende in de „Ned. St.-Ct." van 10 en 11
Oct. 1915 ter algemeen© kennis, dat, met
ingang van 1 November 1915. aan de operatie
gebieden van de in evenvermeldo mededeeling
onder a en b bedoelde onderdeden wordt toe
gevoegd, onderscheidenlijk onttrokken:
liet gedeelte van de gemeente Rilland-Batb,
gelegen op den Noordbrahantschen wal van de
Ooster- en Westersclielde. St.-Ct.")
De veldprediker In algameonen dienst.
Naar van welingelichte zijde vernomen
wordt, heeft de benoeming van den opvolger
van ds. Talma als veldprediker in algemeenen
dienst, nog niet plaats gehad, dooh is deze be
noeming wel zeer aanslaande en wordt inder
daad dr. J. Th. de Visser, lid van de Tweede
Kamer voor Katwijk, als de meest in aanmer
king komende titularis beschouwd.
Militaire kleeding in Oost-lndië.
Bij Kon. Besl. van 21 dezer is, met wijzi
ging van de voorschriften betreffende de klee
ding van het leger in Ned.-Indië, bepaald
het in het slot van de eerste zinsnede van
art. 6 van het Kon. Besl. van 1 April 1909
no. 31 voorkomende woord „katoen" wordt
vervangen door „wol"
do in den aanhef van art. 3 van het Kon.
besl. van 3 Aug. 1911 no. 128 voorkomende
woorden „van het personeel der geweerma-
kersschool" vervallen. („St. Ct.")
Ver. tot bev. van 's lands weerbaarheid.
De nominatieve staat van met koninklijke
toestemming opgerióhte vereeniging tot be
vordering van 's lands weerbaarheid in de
militaire afdeelingen is als afzonderlijk ge-
sohrift uitgegeven en 'bevat de namen van 3-58
vereentgingen.
Verschillende Berichten.
De 2e-luït. der genie O.-L leger J. de
J o ngh Swemer is ontheven van zijn in
deeling bij het leger hier te lande
De luit.-kolonel F. L. van den Hoff ts be
noemd tot commandant van bet 24ste reg. inf.
De tot luit.-kolonel bevorderde majoor
G. W. F. E-pkema is belast met het bevel over
hot 25e reg inf.
Het 258-jarig bestaan van het korps
Nederlandse he mariniers.
Dè schrijver van ~Dc Nederlandsche mariniers
van 1665 tot ÏVOO en van Een militair-histori
sche schets der Nederl. mariniers, de luit.-
kolonel bij het korps J. R. J. P. Cambier,
geeft naar aanleiding van den herinnerings
dag (10 December e,k.) van de oprichting van
het korps in het Marineblad een historisch
overzicht, van het in 1665 op advies van den
luit.-admiraal De Ruijter opgericht marine
regiment, dat toen, in 19 compagnieën ver
deeld, eigen officieren had onder bevel van
deu kolonel Willem Joseph baron van Ghent.
In Augustus 1666. nameu de Staten van Hol
land het besluit om nog 20 compagnieën mari
niers op te richten, die in 1669 vereenigd' wer
den tot een tweede regiment, onder bevel van
den kolonel George Johan War nar d vrijheer
van Weede, heer van Walenburg. De sterkte
van het regiment Van Ghent werd toen even
eens op 20 compagnieën gebracht.
Herinerd wordt dan door don schrijver hoe
do Nederlandsche mariniers tijdens den twee
den Enge1-"hen oorlog een roemrijk aandeel in
de krijgs' rijven ter zee namen en hun kolo
nel Van Ghent, in 1666 benoemd tot luitenant
admiraal van Holland, o.a. het bevel voerde
over het gros van fregatten, waarmee van 21
23 Juni 1667, de vermaarde tocht naar Chat
ham plaats had.
In het voorjaar van 1672 verklaarden Frank
rijk, Engeland, Munster en Keulen den oorlog
aan onze republiek 'en krachtige maatregelen
werden er toen genomen ter versterking onzer
strijdkrachten. Holland liet o.m. nog 29 com
pagnieën mariniers'aanwerven. Zeeland bracht
de sterkt© der mariniers op 12 compagnieën,
en Friesland moet er 13 gehad hebben. Aan de
verdediging van ons land in 1672 namen dus
94 compagnieën mariniers deel.
De Nederlandsche landmacht was in 1672
zoo slecht mogelijk, in tegenstelling van de
zeemacht, die zich in uitmuntenden staat be
vond. Onze vloot! zeilde uit, en zocht de ver-
eenigde Engelsche en Franscho vloten op, die
bij Solebay verslagen werden, in welken zee
slag, cp 7 Juli 1672, de luitenant-admiraal
Van Ghent sneuvelde.
Den 12en daarop volgende had de overtocht
van het Franscbe leger over den Rijn bij het
Tolhuis plaats, waarna het als een vloedgolf
land overstroomde. De eene vesting voor,
do andere na, viel in handen der Fran6chen.
Ons gedemoraliseerde leger, ten slotte nog
slechts 9000 man sterk, trok onder bevel van
den jeugdigen Prins Willem van Oranje op
het gewest Holland terug, en werd verdeeld
r de vijf hoofdwegen, waarlangs men tpen
uit het Oosten deze provincie kon binnendrin
gen. Deze vijf posten waren geheel ontredderd,
en de slooten in het voorterrein bevatten door
langdurige droogte, weinig of geen water.
De bevolking vluchtte, radeloos van angst,
grootendeels Holland dieper in, en de weini
gen, die er overbleven, hadden niet veel ver-
Generaal-Veidmaarschalk Von Hindenburg,
»»«[>ylnimt pp tiet Omtelijfc Qoripgsterrehy
trouwen in. do Sfcaatsch© troepen. Doch hoe
groot do nood' ook ware, nog grooter toonde
zich de moed van Prins Willem, en die van
zijn onderbevelhebbers. Men arbeidde dag en
nacht, en bracht met behulp van water, dat
door hot openzetten van sluizen en het door
steken van dijken op het land gelaten werd,
do posten in eenigen staat van tegenweer.
De vloot werd voor een derde buiten dienst
gesteld, en de mariniers der binnenvallende
schepen kregen plaatsing op do gevaarlijkste
posten te lande. De rivieren en wateren wer
den door enkele kleino oorlogsschepen en vele
met matrozen bemande uitleggers en sloepen,
zoo goed verzekerd, dat het den vijand nimmer
gelukt is diep in Holland te dringen. Ook vele
zeeofficieren en matrozen deden to lande
dienst.
Terecht wordt door de schrijvers over den
oorlog in 16721673 hulde gebracht aan onze
marine, die niet alleen ter zee do vijanden ver
sloeg, maar te land hot gedemoraliseerde leger
krachtige hulp verleende, en zich weldra ook
onderscheiden zou door stoutmoedige daden.
De schrijver geeft dan een korte opsomming
van de -t order© krijgsbedrijven en lotgevallen
der mariniers.
In hetzelfde nummer van het Marineblad
schrijft ook de kapitein der mariniers L. Spie-
gelberg een kort opstel over zijn korps, wijst
op het veelzijdig practische nut dab van deze
kern van vrijwilligers voor leger en vloot kan
getrokken worden en dringt er op aan dat men
het korps uitbreide en het zijn eigen officieren
teruggeve.
(N. Ct.)
Aanbouw voor de vloot.
Naar het ,,Vad." meldt, zal zeer spoedig een
wetsontwerp van den minister van Marine de
Kamer bereiken, waarbij twee kruisers 'en
vier duikbooton worden aangevraagd.
„De Ruyter".
Blijkens een bij het Departement van Ma
rino ontvangen bericht is ongeveer ter hoogte
van de N.W. punt van Spanje een redding
boei van Hr. Mg. pantserschip „De Ruyter"
verloren gegaan.
Heb vinden van dat voorwerp behoeft der
halve geen reden tot ongerustheid te geven..
(„St. Ct.")
Verschillend® berichten.
De kapt. ter zee C. H. dé Lussanet de ia
Sablonière is 'bestemd voor het eskader in Oost-
lndië, waarheeu hij in November per particu
liere gelegenheid zal vertrekken.
De kapitein ter zee A. J. Breda Kleynen-
berg wordt tijde'ijk toegevoegd aan den com
mandant der stelling van de monden der Maas
tn van het Haringvliet.
A. L. Riel. Wij vermoeden, dat ook het ka
der bij de landweer gedetacheerd zal worden.
Red.
H. v. D,, Breda. Gedurende den tijd, dat
de door u bedoelde milicien tijdelijk afgekeurd
was en met verlof naar buis gezonden, heeft
hij over alle dagen van dat verlof recht op
soldij en menagegeld, en over de eerste vier
dagen ook op mobilisatietoelage. Na de defini
tieve (finale) afkeuring heeft hij op geenerlei
vergoeding meer recht. Red.
J. H. W., Woudrichem. Dit is nog niet be
kend, maar zal vermoedelijk plaats hebben als
de oudste landweerlichting met verlof wordt
gezonden. Red.
J. K., Rotterdam. Bij verblijf in eene zie-
keninricliting hebt gij slechts recht op 0.04
soldij per dag. Red.
L. A. W„ Alphen. Als u de gelegenheid is
geboden uw ondergoed voor *'s-Rijksrekening
te laten wassohen en gij maakt hiervan geen
gebruik, dan hebt gij nochtans geen recht op
vergoeding, als gij uw goed voor eigen reke
ning laat wassohen. Red.
T. L., Nijmegen. Gij kunt langs uw com
pagnies-commandant dat verlof aanvragen
aan den opperbevelhebber van L. en Z. onder
opgaaf van do redenen. Red.
G. R., Arnhem. Als gij geen baat vindt bij
de militair geneeskundige behandeling in het
hospitaal, zoudt gij den u behandelden offi
cier van gezondheid kunnen vragen, een mili
taire specialiteit te mogen raadplegen. Do
officier van gezondheid zal u den weg wel
wijzen. Red.
W. R.„ IJzendijke. Vermoedelijk zal de mi
litielichting 1907 op !t eind van dit jaar of
in 't begin van het volgende jaar bij de land
weer gedetacheerd worden, als de oudste land-
weorlichting met. verlof naar huis wordt ge
zonden. Met zekerheid is dit echter nog niet
te zeggen. Red.
Serg. W. te Zwolle. Bij trouwe lezing van
„De Soldatenoourant" blijft ieder militair van
zelf op de hoogte van wat voor hem van be
lang is. De door u bedoelde legerorder in zake
registratie van militairen door het Kon. Nat.
Steuncomité, komt reeds in de rubriek „.Laat
ste Berichten van no. 186 der 'Soldatencourant
voor en geeft antwoord op uw vraag. Als we
uw volledig adres wisten zouden wij u no, 186
toezenden. Red.
Ch. Z., fort Poederoyen. Zie ons antwoord,
aan J. Th. te 's-Gravenhage in no. 189 van
,,De Soldatencourant". Red.
W. J. N. v. D., Hellevoetsluis. Dien een
verzoekschrift langs den hiërarchieken weg in
aan den Opperbevelhebber van L. en Z. Voor j
plaatsing bij de Luchtvaartaf deeling te Soester-
berg kunt u zich richten tot den commandant
van die af deeling te Soesterberg. Red.
J. de B„ Tilburg. Richt langsjflen hiërarchie-
ken weg een verzoekschrift aan den Opperbe
velhebber van L. en Z. Red.
C. L. en A. E„ Fort Pampus. Alle bepalin
gen betreffende toelagen aan militaire werk
lieden zijn opgenomen in ons blad No. 181 en
staan in het Recueil Militair 1914 en het boek
werk R, b. o. m. Red.
L v R„ Zevenbergen. De kósten van den
buigerdokter zijn voor uw rekening. Gij kunt
editor eoue poging wagen, om de betaalde gel
den tciug te krijgen door een request langs
den hiërarchieken .weg aan den 31. v. 0. te
«enden, ilea,
R. v. d. B.. Leiden. Volgens onze berekening
hebt- gij ovev vier maanden, rekenende dat uw
soldij f 0.13 per dag bedraagt, recht op ruim
f 59. Vraag uwen compagnies-commandant hier
over te mogen sproken. Red.
G. E. Leiden. Gedurende den tijd, dat gij
tijdelijk afgekeurd zijt geweest, hebt gij recht
op soldij en menagegeld. R e d.
J. K„ Ede. Gij moet u wenden tot de Com
missie van voorlichting enz. m do provincie
Dienthe. Het bezwaarschrift, te zenden aan
den, voorzitter van die commissie to Assen
Red.
J. A. S„ Leidon. Er is gevormd eene Ver
eeniging van houders van Weerbaarheidsloten.
omdat de premietrekking van die loten reeds
enkele malen is uitgesteld. Het is, dunkt ons,
aan te raden, de loten bij den secretaris van
bedoelde vereeniging in to leveren. Ga-at men
met eene vrijwillig© verbintenis over naar het
N. O.-I. L, 'dan houdt de vergoeding wegens
kostwinnerschap op. Red.
C. to L. Ja„ voor eiken dag verlof, behalve
hij permissie op Zondag, mag een dag menage
geld uitbetaald worden. Van het door u ver
melde betreffende afschaffing van vrij vervoer
is ons niets bekend en zal wel op eene ver
gissing berusten. Red.
L. C. J. B„ 's-Gravenihage. Bij verleend
jrerjof iwegens stórfgQyal;_7gg gen familielid be-
houdt men gedurende ten hoogste vier dagen
het recht op soldij, menagegeld en mobilmtie-
toelage. Red.
J. v. V. te G. R. Wij vorm ©enen, dat gij
recht hebt op do toelage al» werkman. Spreek
er eens met uwen commandant over en laat
de S. C. zien, waarin dio bepalingen voorko
men. (No. 181). Red.
W. de V., fort Iiuigcnhoelc. De commissie
van voorlichting in zake bezwaarschriften voor
vergoeding wegens kostwinnerschap voor do
provincie Zuid-llolland is gevestigd te 's-Gra-
venhage. Het bezwaarschrift moet geadresseerd
worden aan den voonsittor. Red.
31. en L„ Oisterwijk. Zoowel gij als timmer
man, als dc 2e bankwerker kunnen, dunkt ons,
aanspraak maken op de toelage voor werklie
den bepaald. Red.
13. A„ Naardon. Riolit oen verzoekschrift tot
de Nationale Vereeniging tot steun aan mili
ciens en landweerplichtigen en zendt dit ver
zoekschrift aan het Algemeen Hoofdkwartier
„Beheer Landmacht" te 's-Gravenhage. Meldt
in dat verzoekschrift de ware toedracht dei-
zaak en verzoek om voor steun in aanmerking
te mogen komen. Red.
D. v. A., Helder. Richt een verzoekschrift
tot het Dep. van Financiën, om voor plaatsing
als kommies bij de belastingen in aanmerking
te mogen komen. Na goeden uitslag zoudt gij
een verzoek tot ontslag aan het Dep. van 31a-
rine kunnen richten. Red.
H. G„ Schoonhoven. Wij kunnen u niet veel
kans geven op ondersteuning, als uw a.s. eeht-
genoote bij haar ouders blijft inwonen. Gij
leunt echter een poging wagen, door een ver
zoekschrift aan den burgemeester van Rotter
dam in te dienen. De maximum-vergoeding
voor ©m milicien bedraagt een gulden per
dag. Red.
J. v. d. H„ Onden'boscb. 't Was niet ver
standig van fu. uwe militaire Meeding zonder
toezicht in de kazerne achter te laten. Waar
om die niet ingeleverd Gij zijt er toch aan
sprakelijk voor. De sergeant-majoor heeft dan
ook het. volste recht in dit geval de waarde
van de door uw eigen schuld zoekgeraakte Mee
ding van uw soldij in te houden. De inhouding
mag echter hoogstens de helft van de soldij
bedragen. Red.
Bevorderingen, mutaties enz.
Mutaties en Bevorderingen bij Reserve-Batal
jon B over deze maand. Tot mil. sergt. werden
"bevorderd de mil.-korporaalsJ. H. P. van
'Her w ij n e n, G. J. v. d. Zand t, P. H.
Erens, G. D. Hazel eg er, H. L. Bos,
G. J. J. A. B ou man, allen van 2 R. I.
J. C. Schram a en G. de Vries van 10
R. I.J. A. N i c o 1 a e s en E. E g"g e r van
13 R. I.
De mil. sergt. L. J. J. Staal van 10 R. I.
en ingedeeld bij Res. B. is voorloopig onthef
fing verleend van werkelijken militairen dienst
en ter beschikking gesteld van de Holl. IJz.
Spoorweg Maatschappij als conducteur.
De le luit. O. I. L„ J. H. Roos, van dit
Bat. heeft van korps en garnizoen verwisseld
met den res. le luit. J. H. Th. van Ker
vel van Res. Bat. C.
De hospitaalsoldaat Th. J. Habes der le
comp. hospitaal soldaten is aangesteld als kor
poraal en overgeplaatst als zoodanig bij de 2e
comp. hospitaalsoldaten.
Do hierna genoemde volontairs tan het In
structie-Bataljon te Kampen zijn allen tot kor
poraal bevorderdG. J. Bikkers, J. Bijlsma,
J. de Hoog, H. Wildemans, J. Knol, K. Al-
breclit, P. Winter. N. Verschaik, T. de Hoog.
J. van der Lee en T. D. H. J. Blokker.
Voor de militairen te Amsterdam-
Men meldt ons namens de commissie:
De Commissie voor Wetenschappelijke Le
zingen voor militairen organiseert op Woens
dag, den Sen Nov. a.s., 's avonds 8 uur hare 4e
lezing in dit seizoen. Alsdan zal de res. le luit.
der Inf. De Mol een lezing met lichtbeelden
houden over: Lastige vijanden van den mensch
(schadelijke insecten en de bestrijding daarvan)
i/d. Aula van het R.-K. Gyhnasium op de Hob-
bemakade te Amsterdam.
H.H. Officieren met hunne dames worden
tot bijwoning uiigenoodigd. Voorts hebben alle
in uniform gekleede militairen vrijen toegang.
Sport in het leger.
Militaire cursussen in de
Stelling van Amsterdam.
Door den commandant in de Stelling van
Amsterdam, generaal-majoor A. R. Ophorst, is
te kennen gegeven, dat het zijn weneeh is, dat
ook in de aanstaande wintermaanden met
kracht wordt voort-gearbeid aan de lichame
lijke ontwikkeling van het personeel in de S.
v. A„ waarbij getracht zal moeten worden door
inwerking op het individu de meest mogelijke
resultaten te bereiken en het groote belang
van de lichamelijke ontwikkeling van den sol
daat algemeen te doen begrijpen.
Zulks geldt in de eerste plaats voor de oefe-
ningen in de 1 i c h t e at h 1 e t i e k, welke
wanneer de weersgesteldheid zich daartoe ook
maar eenigszins leent dagelijks gedurende
één uur zullen moeten worden beoefend.
Ten einde deze oefeningen zoo vruchtdragend
mogelijk te doen zijn, zal te Amsterdam, onder
leiding van den sergeant H. N. van Leeuwen
eene voortgezette opleiding plaats hebben,
welke opleiding zich zoowel in theoretische als
in practisohe richting zal bewegen.
Voorts zal uit het personeel, dat reeds aan
vroeger onder leiding van den sergeant Van
Leeuwen gehouden cursussen heeft deelgeno
men, een zoodanig aantal tot het bijwonen van
'do cursussen te Amsterdam worden aangewe
zen, dat in totaal van de Groep Edam 10 en de
"Groep Diemerbrug 18 en van elk der overige
Groepen en de Positie IJmuiden 14 onderoffi
cieren, korporaals of manschappen deze cur
sussen zullen volgen.
Deze cursussen zullen plaats hebben op de
navolgende data: 113 Nov.; 1527 Nov.; 29
Nov.11 Dec. en 1-324 Dec.
Door de Amsterdamsohe Gymnastiekvereeni-
ging „Olympia" is aan den generaal Ophorst
de welwillende toezegging gedaan, om in de
aanstaande wintermaanden op de verschillende
forten daadwerkelijk te laten zien. hoe man
nen van den leeftijd van onze lanidweerplieh-
tigen en daarboven nog do gymnastiek kunnen
beoefenen.
Concert te Oosterhout voor de militairen
Mil.-telegrafist Joe. Taeymans schrijft t>ns
uit Oosterhout:
Schubert., Gounod en Wagner op éénzelfde
programma, vereenigd door hun aller muze;
Duitschland en Frankrijk elkaar broederlijk de
hand Teikend, terwijl daar ginds aan het Wes
telijk front
Heb „Ave Maria" van Schubert vormde het
aanvangsnummer van het concert. Door alle
tijden heen hebben kunstenaars- hunne talen
ten aangewend de verheven devotie van Ga
briel's groet in kleuren of klanken tot- uitdruk
king te brengen, doch de innige ingetogenheid
van dien groet vindt men toch nergens méér
benaderd dan in Schubert's Ave Maria. De
fijnheden van Schubert's lyriek zijn zóó rijk aan
lijn, kleur en rhytbme, dat èn detailleerïng èn
eenheid èn klankgaafheid overal moeten samen
gaan, willen wij deze muziek, t-ombé du ciel,
in haar gewijde schoonheid zien. Dat de uit
voerenden dit gisteravond bereikt hebben,
stemt reeds tot- groote tevredenheid. En al staat
ook zijn Ave Slaria nog niet op de Olympische
hoogte als zijne liederen, het is toch één dier
zangen, zonder welke Schubert geen Schubert
zijn zou. Zoo heeft hij ons dan weer doen door
huiveren met de verrukkingen van die boven-
aardsche sferen-, waarin het genie zijne klank-
In noordelijk Servië.
We drukken hier eon kaar
tje af' van con gedcelto van
't Servische land,datnu door
den oorlog wordt geteisterd
en wel het noordelijke doel,
waar de Duitachers en Oos
tenrijkers ageeren. Het is
een oorlogstorroin op zich
zelf, want veel verder naar
't Zuiden zijn de Bulgaren
het lasd binnengedrongen
cn het Servische leger moet
dus naar twee kanten front
maken. Enkele Bulgaarsoho
afdeelingen trouwens zijn
ook hier verschonen, bij
Pctrovac(in 't Zuidoostelijk
hoekje van de kaart), maar
door de Duitsch-Oosteniijk-
sclie troepen wordt voornamelijk dit terrein beheerscht. Men ziet er Belgrad (Belgrado)
Semendria enPozarevac, die reeds laDg zijn ingenomen door de bondgenootcn, en
meer bekende en genoemde plaatsen.
monumenten scbiep. En de uitvoerenden gaven
er een waardige vertolking van, zóó, dat de
idyllische bekoring boeide en do uitdrukking
der geloofsmystiek ten volle tot haar recht
kwam.
In do overigo nummers hadden we nog
meer gelegenheid do kwaliteiten der spelers te
lecren kennen. Er was een wederzijdse!) be
grijpen in de uitgevoerde werken. De heer Kb-
veld boeide door zijn fraaien toon, zijn spel iB
zeer sympathiek, niet alleen door het tech-
nisch-afgeronde, doch ook door de gezonde on
kernachtige muzikaliteit die er uit opklinkt.
Wellicht kan zijn spel nog meer verinnerlijkt
worden, had zijn voordracht een weinig meer
plastiek kunnen verdragen, doch wat hindert
zulks waar zooveel goeds werd geboden P
De heer Renden, dien we een vorige maal
reeds bespraken, was een waardig partner voor
hem. De begeleiding, ook bij de liederen, was
veelal zóó transparant, zóó fijn, dat de won
dere polyphonie der werken ons in al hare
klare geledingen werd ontvouwd. In de soli
vooi* piano zien we R. echter van zijn beste
zijde. Schumann's „Warum" en de polonaise
van St. Heller gaven daar een bewijs van.
Technisch zeer verzorgd, fijn geacheveerd, do
juiste fraseering overal aanwendend, de ver
deeling tusschen licht en schaduw ner
gens verwaarloosd, zóó is zijn spel tot
ons gekomen, heeft hij ons de roman
tiek van Schumann, die zich in schier al zijne
werken een roes aan den rijkdom zijner melo
dische invallen drinkt, weten voor te tooveren.
Het was een en al poëzie, ten hoogste opge
voerd, de romantische episoden oneindig mild,
jong-groen. Zóó deze stukken te kooren uitvoe
ren, was het luisteren een exquis genot.
Hoe geheel anders dan deze vertegenwoor
diger der romantiek, staat daar tusschen in
Wagner, de muzikale Midas, die alles wat zijn
geest beroerde in klanken van het zuiverste
goud omtooverde! Jin hoewel we de uitvoering
van opera-fragmenten uit den booze achten,
was toch heb aanhooren van het „Spinnerlied"
uit zijn Fliegend© Hollander een weelde voor
het gehoor.
Dan was er nog de heer Van Wensen, die de
Oa-vatine uit Gounod's Faust voordroeg. Bij
zijn vorig optreden alhier gaven we reeds ons
oordeel over zijne stemqualitciten te kennen en
meenen derhalve belangstellendn daarnaar te
mogen verwijzen. Onze meening is sinds dien
niet gewijzigd. Een mooi, warm getint orgaan,
hetwelk vele eigenschappen bezit tot verdere
ontwikkeling. Zijne Faust-opvatting moge eene
andere zijn, dan die welke wij gewoon zijn,
zooals hij haar echter voelt, aanvaarden we zijne
interpretatie gewillig, omdat zij de uiting is
van een eerlijke en sterk doorleefde overtuiging.
3Iet Wiertz en Richard Hol waren ook do
neutrale tinten op het muzikaal palet, vertegen
woordigd. Daarbij waren enkele liederen met
muziek van Renden en hieruit bleek niet alleen
zijn pianistisch, doch ook zijn compositorisch
talent, want meestal werd het juiste karakter
benaderd. Vooral trof ons dit in „Verbeidend"
en in ..Stormvlaag", welke inderdaad fraai
zijn getoonzet.
Na dit alles rest ons nog de mededeeling,
dat de heer Feyten tusschen de verschillende
muzieknummers ous op stukken voor decla
matie onthaalde en zoowel het humoristische
als het dramatische element weet hij voor
beeldig te treffen. Dusdanig was de bijval, dat
men hem zelfs eenige toegiften afdwong.
Zoo heeft dit kunstenaars-quartet ons ten
tweede male door zijn gaven in verrukking ge
bracht. Onzerzijds daarvoor hartelijk dank.
Het was het eerste klassieke concert dat de
reeks der ontspanningsavonden opende, die het
Ontspannings-Comité dezen winter zich voor
stelt te organiseeren. Uit den spontanen bijval
die den artisten ten deel viel. kan het comité
veilig de conclusie trekken, dat zijn arbeid ten
volle gewaardeerd wordt.
Moge de verheven kunst von Herzen zu
Herzen gegaan zijn!
De verwachting, bij de beoordeeling van het
laatste concert in het voorjaar uitgesproken,
dat bet Comité nog vele surprises en zijn bon-
bonnière gereserveerd hield, begint zich reed6
te verwezenlijken.
Jos. T.
Oosterhout, 27 Oct. 1915.
Veldrlt.
Onze berichtgever te 'eGravenbage meldt:
Nadat de 134 deelnemers, onder wie ongeveer
de helft militairen, die van de 160 inschrijvers
waren opgekomen, Zondagmiddag tegen halfeen
van controle-kaarten en kerkenmngsteekonon
waren voorzien, stelden zij zich paarsgewijze op
waarna de stoet, opgesteld in rijen van twintig
man naast elkaar, voorafgegaan door het co
mité. zich via het landgoed Clingendaal naar de
voormalige renbaan Duindigt begaf.
Precies te halftwee werd het sein tot vertrek
gegeven. Na eeret een ronde over het grasveld
te hebben gereden, waarbij een haastige en ver
makelijke klimpartij over een hurdle plaatshad,
verliet de stoet die zich aanstonds al verspreid
de, het voormalige course-terrein, waarop langs
een boschpaadje de achterweg werd bereikt.
Daar. op het macadam, stelden zich de renners
dadelijk met beduidenden voorsprong aan het
hoofd. De Haagsche amateur Boellaaxs, de Rot-
terdamsche renner C. v. d. Wiel, houder van
het kampioenschap van Nederland, Hulleman
en Peereboom, liepen vlug uit.
Bij ..De Kievit", de bekende uitspanning on
der Wassenaar, werd linksaf een vette, moeilijk
bereidbare landweg ingeslagen, die eerst nog
een hek opleverde waar overheen geklommen
moest worden en dan als tweede verrassing uit
liep tegen een hoogduin. Hier was het vooral
voor de militairen, inzonderheid voor de huza
ren van luitenant Diemont met hun zware klec-
dincr een zware klimpartij die dan ook niet
naliet de deelnemers nog meer te verstrooien.
Met de fietsen over den schouder sjouwden zij
duin op duin af. tot tenleste de lange Koolasch-
weg werd bereikt, die bij den Schevenmgschen
watertoren eindigt. Grootendeels was deze rulle
en hobbelige weg nogal berijdbaar maar ook
hier waren gedeelten waar het meer hardloopen
en dragen werd. Toen kregen de deelnemers
verademing op den klinkerweg tot aan het
Oranje-Hotel, waar zij het 6trand opgingen tot
nabij de visscheshaven.
Daar het Comité bet uur van vertrek in
overeenstemming met het gunstige getij had
vastgesteld, was het natte zand nog wel berijd
baar, de lui met bet grootste uithoudingsver
mogen traden nu meer en meer naar voren
er waren er die met flinke spurt hun positie
aanmerkelijk verbeterden, eren voor de haven
zagen we C. v. d. Wiel het eerst de trap naai
den boulevard opklauteren en toen we de an
deren nog heel ginder aan het strand ontdekten
stond reeds vast. dat onze fameuze kampioen
opk dezen rit op seftittereraje wijze zou winnen,
Op den Klinkerweg vergrootte hij zijn voor
sprong nog meer; met energio klauterde hij
door do hoog© duinen die hem nog van het eind
punt scheidden.
Na een rijtijd van 1 uur 5-5 sooonden is
het niet schitterend voor zulk oen traject van
ruim 21 K.M. lengte? kwam v. d. Wiel,
door luid applaus begroot het wrat aan de eind
paal voor den gemeentelijken theetuin in do
Bosohjcs van Poot, in 't geheel niet vermoeid,
ten bewijze waarvan bij wn drietal onberispe
lijke isalii mortaii uitvoerde.
Twee minuten later kwam HuJloman uit
Gouda, (1 uur 3 min. 19 sec.); derde werd J.
Kleiboer uit Deventer (1 uur 6 min. 3 sec.);
•Je Boelaars, Den Haag; 5e J. Datema, Den
Haag 6e H. Peereboom. Halfweg, (eerst aan
komende militair); 7e H. J. Damcn,
Strijp8e Strookman, Rotterdam; 9o v. d.
Geuugten, Breda; 10e luit. jïir- Toding van
Berkhout, Haarlem: 11e luit. jhr. Greven,
Den Haag; 12e J. Jespers, Don Haag, die
allen een medaille verwierven. Van Dijk en
Schruder, beiden uit Den Haag, die resp. al»
9e en 10e aankwamen, werden wegens het
niet naleven van do bepalingen gedeclasecerd.
Als eer»:aankomende bondslid viel v. d. Wiel
nog de N. W. B.-medaille ten deel, welke
ook Peereboom verwierf als eerst aankomende
militair tevens bondslid. A. Jansen, die al*
17o aankwam, kreeg oen medaille als do eerst-
aankomendc der Haagsche politieagenten, ter
wijl ean de eenige deelneemster, mcj. Ch.
Buis van Willigen uit Halfweg, die na 1 uur
31 min. 44 sec. aankwam en er verscheidene
deelnemers uitreed, de medaille, uitgeloofd
door bet Perscomité, ten deel viel.
In het geheel hebben 134 deelnemers hqt
eindpunt bereikt.
De heer Adrian, voorzitter van den N. W.
B„ een der veteranen, die als comitélid bui
ten mededinging meereed, eindigde als no. 20 j
in den tijd van 1 uur 12 min. 50 sec.
Na afloop reikte de heer C. C. Last, die den
rit keurig had voorbereid, met een geestige
toespraak de priizen uit.
Voor de regeling niets dan lof.
Op veler verzoek zijn horhalingea te Ter-
wachten.
Uit Breskens.
Mil. sergt. C. Fiegen schrijft ons uit Bres-
kens
Dank zij 't initiatief van den wel eerwaarden
lieer ds. Meenwenberg, den voorzitter van obt>
Centraal Nationaal Comité voor Tijdelijke Mili
taire Tehuizen, c. a„ was er Vrijdag 29 October
j.l. een avondje bereid voor dc alhier verblij
vende militairen.
Het was niet bepaald een groot feest of groote
uitvoering van eenige vereeniging; het had het
karakter van oen gezellig ..onder onsje". Een
orkestje, bestaande uit o violen en ©en piano,
inderhaast georganiseerd, maakte zich verdien
stelijk met een 5-tól mooie nummers te spelen.
Verder werden eeii p3ar zeer mooie voordrach
ten gegeven.
Ds. Méeuwenberg hield een korte lezing over
het onderwerp „Dapperheid", welke ons eenige
zec-r mooie voorbeelden gaf over hetgeen werke
lijk dapper zijn is. Gedurende de pauzen, er
waren er twee, maakten de dames zich verdien
stelijk met het schenken van cacao, welke met
een beschuitje gratis aan de militairen verstrekt
werd.
Ik meen dat eert woord van harielijkea dank
hier niet misplaatst is en breng daarom aan het
Comité, afdeeling Breskens. den bartelijken
dank over namens allen welke dezen avond bij
woonden.
Afscheid detachement Hoi lie.
Men schrijft- ons uit het detachement Beille:
Gisteravond kwam voor ons plotseling de
droeve tijding dat de sergeanten Akkermans
en Van Grnk ons moesten gaan verlaten, en
wel om recruten te gaan africhten in Den
Haag. Hoeveel zullen wij als soldaten door
hun vertrek missen! Zij waren steeds bereid
ons met woord en daad bij te staan. Zij leef
den met ons mee en deden als meerderen
hun plicht.
Door hun vertrek is bij ons een ruimte ont
staan, welke niet gemakkelijk bij ons aange
vuld zal kunnen worden. Er zal door ons om
hen getreurd worden, zooak dat slechts moge
lijk is bij vertrek van hen, die men is gaan
hoogachten en liefhebben. Daarom viel ons het
afscheid zwaar, maar er is nu eenmaal niets
aan te doen. Wij wenschen do jongens, wier
sectiecommandanten zij worden, geluk. Ons
aller wensen is dan ook dat het deze onder
officieren steeds voor den wind zal gaan ert
dat zij gewaardeerd zullen worden, wat zij
ten volle verdienen. Als een aangename herin
nering zullen zij in- onze gedachten blijven
voortleven en dat zij steeds geluk mogen beh-
ben op 3l hun wegen is de wensch van alle
soldaten, welke behooren tot het
Detachement Heille bij
A arden burg, Zecuwsch-Yl,
Dankbetuiging.
Bij dezen betuigen wij onzen bartelijken
dank aan de bewoners van kamer No. 12
voor de belangstelling bil ons huwelijk onder
vonden en ui het bijzonder onzen kartelijkén
dank aan de heer en S. van Leeuwen en J. t.
Dam, die zoo uitmuntend de leiding op zich
hadden genomen voor de prachtvolle versiering
der kamer. Wij kunnen ook niet nalaten een
woord van hulde te brengen aan allen, die
daartoe meewerkten. Deze kameraadschap in
dezen toestand, toont wel dat wij allen één
zijn. Wij zullen ook dezen dag nimmer verge
ten en als wij in later jaren ons de mobilisatie
herinneren dan denken wij vol vreugde aan
dezen dag. Ook worden al de bewoners harte
lijk bedankt voor het prachtige cadeau wat zij
ons hebben gegeven. Wij kunnen het zeggen,
het overtrof onze verwachting,, dit hadden wij
niet verwacht. Daarom kameraden, hartelijk
dank en telkens wanneer wij het zien zulten
wij zeggen, dit is van de jongens, van Kamer
No. 12. Nog een dank aan den heer Stentler
en den korpl. Kappelhof die voor de overbren
ging zorgden. Nogmaals hartelijk dank van
mijn vrouw en mij.
C. M. GARNTER,
le Compe. 3. Bat. Regt. Jagers.
Pandoeren.
Oplossing Pandoerpraatje Fort IJmuiden.
Hierbij zenden wij u de oplossing van ons
Pandoerpraatje
le slag.
No. 1 speelt rui ion 9, No. 2 schoppen 9: No.
3 ruiten 8, No. 4 ruiten 10.
2e slag.
No. 2 6peelt harten boer, No. 3 harten
vro^w, No^4 ^hoppen t8,||yó-JIjharteu_iptsy,4~
