1915
Orgaan voor Leger en Vloot.
iiniwetalifiiiifei
Oorlogsnieuws.
Onder redactie van D. MANASSEN.
Ons Oorlogsdagboek.
De mobiBÊsatie.
DE SOLDATENCOURANT
ADRES DER REDACTIE EN ADMINISTRATIE PALESTRIN ASTRAAT 10,
AMSTERDAM. DIT BLAD VERSCHIJNT DRIEMAAL PER WEEK. LOSSE
NUMMERS VOOR MILITAIREN 1 CENT, VOORBURGERS X GENT, ABONNE
MENT VOOR MILITAIREN 0.75, VOOR BURGERS ƒ1.30 P. DRIEMAANDEN
Voor Advert«nti.*n wende men zich tot het Alg. Advertentie-Bureau BOL'MA&Co,
Heerengracht 226 Amsterdam, tot de Drukkery „Jacob van Canipen" N. Z. Voorborg wal
234-240 (Keizerrijk 9) Amsterdam of tot onze Administratie, Pnlcstrinaatrnat 10
Amsterdam. Pry's der AdvertentiC-n per regel 30 cent. liy abonnement reductie
Monastir was een der voornaamste, zoo niet de voornaamste plaats in het
vroegere Turksche Macedonië. In den Balkan-oorlog is er hevig om gestreden
tusschen Serviërs, Bulgaren en Grieken, want er wonen niet alleen Turken maar
vele onderdanen nit de andere Balkenstaten. Nu zoeken de Bulgaren de stad weer
te veroveren. We geven er hier een kiekje van; de minarets, torentjes der Mohamme-
daansehe moskeeën, herinneren aan den vroegeren tijd der Turksehe overheersching.
Geen audiëntie.
Blijkens bericht in de „Staatscourant"
wordt Donderdag a.s. door den Minister van
Oorlog geen audiëntie verleend.
Ingediend is thans een wetsontwerp tot
het in overweging nemen van een voorstel
van verandering in heb Ilde, lilde en IVde
Hoofdstuk dor Grondwet. De artikelen van
heb ontwerp luiden als volgt:
1. Er bestaat grond om hot, volgend voor»
stel van .verandering in de Hoofdstukken II.
Ill en IV der Grondwet in overweging te nemen
5 2. In njtikel 21 wordt in de plaats van*,
„eene maand", gelezen: „twee maanden".
3. In artikel 73, tweede lid, wordt in de
plaats van „tweo maanden", gelezen: „drie
maanden"»
5 4. Artikel 80 wordt- gelezen
Heb recht om de leden der Tweede Kamer
te kiezen, wordt toegekend aan de mannelijke
ingezetenen, tevens Nederlanders of door do
wet als Nederlandscho onderdanen erkend, die
den door de wet te stellen leeftijd, welke niet
beneden drie en twintig "jaar mag zijn, hebben
bereikt en aan de vrouwelijke ingezetenen, die
aan gelijke voorwaarden voldoen, voor zoover
do wet haar daartoe uit hoofde van niet aan het
bezit van maatschappelijken welstand ontleende
redënen bevoegd verklaart.
Do wet bepaalt, in hoeverre de uitoefening
van. het kiesrecht wordt geschorst voor de
militairèn bpneden don rang van officier bij do
zee- en de landmacht voor den tijd, gedurende
welken zij zich onder wapenen bevinden.
Van de uitoefening van het kiesrecht zijn
uitgesloten zij-, wien dat recht hij onherroepe
lijk geworden 'rechterlijke uitspraak is ontzegd,
zij die rechtens van hun vrijheid zijn beroofd
en zij die krachtens onherroepelijk geworden
rechterlijke, uitspraak wegens krankzinnigheid
of zwakheid van vermogens do beschikking of
het beheer over hunne goederen hebben vorlo-
ren. Aan onherroepelijke veroordeeling tot cene
vrijheidsstraf van meer dan een jaar of wegens
bedelarij of landlooperij, zoomede aan meer
dan twee, binnen een- door de wet to bepalen
tijdperk vallende, onherroepelijke rechterlijke
uitspraken openbare dronkenschap vafits.tel-
lenao, verbindt do wet tijdelijk of blijvend ver
lies van kiesrecht.
Db verplichting om van het kiesrecht gebruik
to maken kan door do wet worden opgelegd.
5. Artikel 81 wordt gelezen
Do Tweede Kamer bestaat uit honderd leden,
gclcozon op den grondslag van evenredige ver
tegenwoordiging.
Alles v/at verder het kiesrecht en de wijze
van verkiezing betreft, wordt door de wet gc-
65e week.
(Van 25 Oct. tot 1 Nov.)
25 Oct.De geallieerden bombardeerden
Dedeagatsj en doodden meer dan
duizend Bulgaren. Ook Makri en
Port Lagas zijn beschoten.
Een officieel Duitsck bericht
meldt, dat op 23 Oct. de groote
kruiser „Prinz Adalbert" door
een vijandelijke (Engelsche) duik
boot bij Libau in den grond ge
hoord. Slechts eon klein doel der
bemanning is gered.
Een „Order in Council" her
roept de bepaling, dat het neu
trale of vijandelijke karakter van
een schip bepaald wordt door de
vlag, die het gerechtigd is te voe
ren.
De Duitsclie gezant te Kon-
stantinopel, baron v. Wangen-
keim, is overleden.
In Champagne maken de
Franschen zicli meester van hel
grootste gedeelte van een saillant
in hun linie bij Le Mesnil.
Do Bulgareu nemen Negotin
en de Donauhaven Prahovo.
26 In het Hoogorhuis doet lord
Landsdowne mededeelingen in
'zake de expeditie naar Saloniki
en verklaart, dat voor het cogen-
blik slechts een kleine strijdmacht
kon worden gezonden, doch dat
een groote troepenmacht in ge
reedheid wordt gQbracbt.
De koning van Griekenland
verklaart het zijn plicht te ach-
- fan rijn volk behoeden .voor
6. Artikel 82 wordt gelezen
De Eerste Kamer bestaat uit vijftig leden.
Zij worden verkozen door de Staten der pro
vinciën op de wijze bij de wet- te bepalen.
7. Artikel 84 wordt gelezen:
Om lid der Tweede Kamer te kunnen zijn.
wordt alleen vereisckt dat men Nederlander of
door do wet als Nederlandsch onderdaan erkend
zij, niet krachtens rechterlijke uitspraak wegens
krankzinnigheid of zwakheid van vermogens
de beschikking of het beheer over zijne goede
ren liebbo verloren, noch van de verkiesbaar
heid ontzet zij en den ouderdom van dertig
jaren vervuld hebbe.
8. Artikel 00 wordt gelezen:
Om lid der Eerste Kamer te kunnen zijn
most men voldoen aan dezelfde vereischten
als voor het lidmaatschap der Tweede Kamer
zijn gesteld.
5 9. Artikel 93, tweede lid, wordt gelezen:
Die togolijk tot lid van beide Kamers of op
meer dan eeno plaats tot lid van do Eerste
Kamer is gekozen, verklaart welke dier benoe
mingen ijb aanneemt.
10. Artikel 96, vierde lid, wordt gelezen:
Zij die na hunne verkiezing tot lid van de
Staten-Generaal een bezoldigd Staatsambt, dat
zij niet reeds tijdens die verkiezing vervulden,
aannemen, verliezen van rechtswege het lid
maatschap. Bevordering in rang wordt niet als
aanneming van een bezoldigd Staatsambt aan
gemerkt.
11. 'Artikel 98 wordt gelezen:
Voor zoover de wet met anders bepaalt,
onderzoekt elke Kamer de geloofsbrieven harer
nieuw inkomend lden, en beslist de geschillen,
wolke aangaande die geloofsbrieven of do ver
kiezing zelve op:
wet te stellen.
12. Artikel 127, eerste lid, wordt gelezen:
De leden der Provinciale Staten worden voor
vier jaren rechtstreeks gekozen door do manne
lijke ingezetenen der provincie, tevens Neder
landers of door do wet als Nederlandsche onder
danen erkend, die den door do wet te stellen
leeftijd, welke niet beneden drie en twintig
jaar mag zijn, hebben bereikt en door de vrou
welijk© ingezetenen der provincie, die aan ge
lijke voorwaarden voldoen, voor zoover de wet
haar daartoe uit hoofde van niet aan het bezit
van maatschappelijken welstand ontleende rede
nen. bevoegd verklaart. De verkiezing ge
schiedt op den grondslag van evenredige ver
tegenwoordiging.
13. Artikel 127, tweede lid, wordt gelezen:
Het tweede, derde en vierde lid van artikel
80 zijn hierbij van toepassing.
14. Artikel 127, derde lid, wordt gelezen:
Zij treden te gelijk af en zijn dadelijk her
kiesbaar.
15. Artikel 127, vierde lid, wordt gelezen:
Om lid der Provinciale Staten to kunnen zijn
wordt vereisckt, dat men Nederlander of door
de wet als Nederlandsch onderdaan erkend en
ingezeten der provincie zij, nie,t krachtens rech
terlijke uitspraak wegens krankzinnigheid of
zwakheid van vermogens, do beschikking of
het beheer over zijne goederen hebbe verloren,
noch van de verkiesbaarheid ontzet zij en den
ouderdom van vijf en twintig jaren vervuld
hebbe.
oprijzen, volgens regels, door de
heb gevaar van vernietiging,
doordat liet gemengd zou worden
in den Europeesclien oorlog.
- De Serviërs heroveren Veles.
De Duitsch-Oostenrijksche legers
in Servië krijgen met het Bul-
gaarsche leger onder generaal
Bojadjef voeling.
De onderstaatssecretaris van
oorlog Tennant. deelt in het La
gerhuis mede, dat het Engelsche
leger samen werkt met het Frau-
echo op de Grieksch-Servische
grens.
De Bulgaren veroveren Zajecar,
Kujazjevatsj en Pirot.
De Russische vloot beschiet
de Bulgaarsche ku6t (Warpa en
.Boergas.) Volgens de Bulgaar
sche berichten werden twee Rus
sische oorlogsschepen van het
„Tri-Swiatiteija"-type door gra-
nateu of torpedo's in den grond
geboordvan Russische zijde
wordt dit ontkend.
De Engelsche kruiser „Ar
gyll" loopt voor de Schotsche
oostkust aan den grond. Alle op-
varonden zijn gered.
Berichten uit Frankrijk ma
ken melding van de vorming van
een ministerie-BriandGalliéni
De koning van Engeland is tij
dens een inspectie van troepen
in Frankrijk van zijn paard ge
stort en is gekwetst. "Volgens
latere berichten is de toestand
niet ernstig.
Generaal Joffre vertoeft te
Londen en houdt besprekingen
jnefc de regeering.
jjj&j Paul's Kathedraal
16. Artikel 132 wordt gelezen
Omtrent het beraadslagen en stemmen gelden
do regels in do artikelen 105, 106 en 107, eerste
lid, ten aanzien van de Kamcr3 der Staten-
Generaal voorgeschreven.
17. Artikel 143, eerste lid, wordt gelezen:
Aan het hoofd der gemeente staat een raad,
welks leden rechtstreeks voor een bepaald aan
tal jaren worden gekozen door de mannelijke
ingezetenen der gemeente, tevens Nederlanders
of door de wet als Nederlandsche onderdanen
erkend, die den door de wet te stellen leeftijd,'
welke niet beneden drie en twintig jaar mag.
zijn, hébben bereikt en door de vrouwelijke in
gezetenen der gemeente, tevens Nederlanders,
voor zoover de wet haar daartoe uit hoofde van
niet aan het bezit van maatschappelijken wel
stand ontleende redenen, bevoegd verklaart.
Do verkiezing geschiedt op den grondslag van
evenredige vertegenwoordiging,
.10. Artikel 143, tweedo lid, wordt gelezen
Het tweede, derdo en vierde lid van artikel
CO zijn hierbij van toepassing.
19. Artikel 143, derde lid, wordt gelezen
Om lid van den raad te kunnen zijn wordt
fveroiseht dat men Nederlander of door do wet
jils Nederlandsch onderdaan erkend en inge
zeten der gemeente zij, niet krachtens rechter
lijke uitspraak wegens krankzinnigheid of
zwakheid van vermogens, do beschikking of het
jbehèer over zijne goederen hebbe verloren,
inoch van do verkiesbaarheid ontzet en den
[ouderdom van drie en twintig vervuld hebbe.
Lasten en bevelen, dat deze in het Staats
blad zal worden geplaatst, en dat alle Ministe-
peelo Departementen, Autoritei ton en ambte
paren, wio dit aangaat, aan de nauwkeurige
uitvoering de hand zullen houdon.
Bij de algemeene beschouwingen in de
afdeelingen van de Tweede Kamer gehouden
over de Staatsbegrooting voor 1916, is ook
de mobilisatie besproken. Aan het daarover
verschenen verslag, dat straks door een
Memorie van Antwoord der Regeering ge
volgd wordt onfcleenen wij het volgende
De Regeering heeft ter handhaving onzer
onzijdigheid en onafhankelijkheid het leger
gemobiliseerd. Dit heeft algemeene instemming
gevonden. Over de vraag of het echter in de
tegenwoordige omstandigheden nog steeds noo-
dig is het geheel© leger op de been.te houden,
had een uitvoerige gedachtewisseling plaats,
waarhij op den voorgrond werd gesteld, dat
deze quaestie niet enkel de Ministers van
Oorlog en Marine raakt, maar als een punt van
algemeen xegeeringsbeleid is te beschouwen-.
Herhaalde malen zijn de bezwaren, aan de
indiensthouding verbonden, in de Kamer ter
sprake gekomen en het spreekt vanzelf, dat
die bezwaren in- beteekenis toenemen, naar
mate de indiensthouding langer duurt. Ge
wichtige economische nadoelen zijn verbonden
aan het in dienst houden van hen, die werk
zaam zijn bij de uitoefening van bedrijven.
Grooto ondernemers krijgen voor het leidend
perso.néel gemakkelijker langdurige verloven
dan kleine en hebben ook financieel© draag
kracht genoeg, om tijdelijk anderen in dienst
te stellen, maar in kleine bedrijven, waar het
gewoonlijk op den bedrijfsleider neerkomt en
diens afwezigheid al spoedig groots schade
veroorzaakt, kunnen wegens de talrijkheid dier
bedrijven zulke verloven niet worden verleend.
Allerlei personen zijn onttrokken aan ambt of
werkkring, waarin zij dikwijls 'na langdurige
studie, veel nut bewijzen, en moeten thans
werk verrichten, dat hoe noodzakelijk ook, niet
in verhouding staat tot hun intellectueel©
krachten Dit gebruik van nationale krachten
moet op den duur zeer schadelijke gevolgen
hebben. Tal van personen zijn midden in hun
opleiding gestoord en loopen gev.aar niet in
staat te zullen zijn die te voltooien. Het on
derwijs lijdt op verschillende plaatsen onder'
den toestand, omdat vaak'zelfs tegen behoor
lijk salaris geen vervangers voor de in dienst
zijnde onderwijzers zijn te krijgen. Van den
Staat eiseht de indiensthouding reusachtige
financieele offers en zelfs al moest worden
aangenomen, dat liet Oorlogsgevaar voor ons
land nog niet geweken is of nog dreigender "is
dan vroeger, mag toch de vraag gesteld wor
den, of, indien de gelieele weerkracht bij voort
during bijeengehouden wordt, onzo financieele
kracht niet zoo zal worden- opgeteerd, dat zij
niet meer voldoende zal zijn, wanneer werke
lijk de ramp van een oorlog ons mocht treffen.
te Londen wordt een plechtige
dienst gehouden ter nagedachte
nis van Miss Cavell.
Gemeld wordt, dat Japan zich
op 19 Oct. 11. verbond eveneens
geen afzonderlijken vrede te
sluiten.
Volgens een bericht aan dé
„Times" is-Veles door de Bul
garen hernomen.
Minister Lansing maakt be
kend, dat bet Amerikaanscbe
departement van Marine defini
tief heeft vastgesteld, dat hef
6tuk metaal, op de „Hesperian""
gevonden van een torpedo afkom
stig is.
De Russische minister Ooremv-
kin is benoemd tot Rijkskanse
lier hij wordt belast met de
opnerste leiding van buitenland-
De lange indiensthouding moet verdec op het
moreel der troepen een ongunstigen invloed
hebben, althans op die plaatsen, waar voor
hen geen ander werk te vinden is dan de
gewone dienst en het houden van oefe
ningen. Daarom is het de vraag, of het
leger niet minder strijdvaardig zal worden
naarmate de indiensthouding langer duurt.
Ofschoon zij, die reeds zoo geruimen tijd ver
stoken zijn van de uitoefening van hun be
roep de behartiging hunner zaken en de
samenleving met hun gezinnen, het zeker op
hoogen prijs hebben gesteld uit do troonrede
te vernemen, hoe zeer hun diensten worden
gewaardeerd, zoo zou het toch voor den'geest
en de opgewektheid der troepen gewenscht
zijn, indion een zoo groot mogelijk deel tijde--
lijk vrijgesteld werd van den dienst. Vermin
dering van het aantal dienenden schijnt van
de meening van vele leden te eer mogelijk,
omdat zij thans in voldoende mate geoefend
zijn en in dit opzicht de strijdbaarheid is
toegenomen. Ook werd betoogd, dat de ge
zondheidstoestand. van sommige dienstplichti
gen door het lange verblijf onder de wapenen
achteruitgaat ten gevolge van niet altijd te
vermijden gebrekkig© verzorging.
Hiertegenover werd echter opgemerkt, dat
over het algemeen do militaire dienst; zeer
gunstig op de gezondheid dér dienstplichtigen
werkt. Verscheidene leden meenden overigens
uit den hoopvollen toon der troonrede te mo
gen afleiden, dat het oorlogsgevaar thans in
mindere mate aanwezig is dan vroeger.
Tegen vermindering van liet aantal in dienst
zijnde personen zijn verschillende bezwaren
geopperd. In de eerste plaats is aangevoerd,
dat de capaciteit van onze spoorwegen niet
voldoende zou zijn om de dienstplichtigen,
indien plotseling dreigend oorlogsgevaar ont
stond, bij hunne korpsen te brengen en tevens
de alsdan noodige concentratie van liet veld
leger tot stand te brengen. Dit bezwaar werd
niet overwegend geacht. "Voorts is het bezwaar
geopperd, dat, indien gelijktijdig do terug
roep/mg der verlofgangers en eene nieuwe op
stelling van het veldleger moesten plaats heb
ben, de terugkomende verlofgangers niet altijd
zouden weten, waar zij hun korps zouden
moeten vinden. Hiertegen werd aange
voerd, dat dit bezwaar in ons land,
wa-a." de afstanden betrekkelijk gering zijn,
klein is. De meening werd geuit, dat het leger
bestuur zich een brevet van incompetentie zou
bezorgen indien het niet do noodige schikkin
gen wist te treffen om, met volledige voor
ziening in den dienst der grensbewaking >-cn
deel der troepen van den druk vaivden dienst
te ontlasten. Men vioeg of de mimaire auto
riteiten gereed zijn hiertoe mede te werken.
Men voerde verder aan. dat in Zwitserland,
dat evenals ons land geheel door oorlogvoe
rende staten omringd is, als men wel was. in
gelicht, ten gevolge van het beurtelings op
roepen en met verlof zenden van onderdeelen,
nimmer meer dan 1/3 der totale sterkte onder
de wapenen was; dat Bulgarije en Grieken
land eerst onlangs tot mobilisatie zijn overge
gaan en in IUirnenië, welks ligging ten op
zichte van de oorlogvoerenden veel overeen
stemming vertoont met die van ons land, nog
niet tot mobilisatie is besloten.
Over do manier, waarop eene vermindering
van de onder de wapenen zijnde strijdkrach
ten ware te verkrijgen, werd verschillend ge
dacht. Sommige leden, die meenden, dat voor
concentratie van het veldleger altijd wel ecni-
ge dagen beschikbaar zouden zijn, drongen aan
op gedeeltelijke demobilisatie. Anderen' acht
ten dit geheel onzeker, wegens het gevaar voor
een plotselingen inval en meenden dat eene
krachtige verruiming der verloren naar een
vast stelsel de voorkeur verdient. Gevraagd
werd of het niet mogelijk ware de helft van
elk regiment met verlof voor 3 maanden naar
huis te zenden, met bevoegdheid voor de man
schappen om onderling te ruilen.
Ook sprak men den wensch uit. dat do
grensbewaking niet steeds aan dezelfde onder
deelen van het veldleger zou worden opgedra
gen, maar dat door ruiling van standplaats van
de thans aan de grenzen gelegerde troepen met
'andore ook aan eerstgenoemde moer gelegen
heid zou worden geboden m°t vérlof te gaan.
jMet de wüze woarrvo woord Sg verloven
worden verleend waren vele leden niet ingeno
men. Het spoorwegverkeer gemakt door het
veelvuldig reizen der verlofgangers hovend'en
.herhaaldelijk in de war. Ander? leden betwij
felden of het voorshands mogelijk zou zijn in-
Vrnnond» wijziging in het bovenhouden der
weermacht te brengen, Ver?-"1i'king met- het
geen in andere neutral© landen ges©1
ten deze misnlaatst.Eenigen. die juist-
In het belang van de kracht van
het leger vermindering van het aantal perso
Kwostoff wordt minister-presi
dent.
Het Nederlandsche stoomschip
„Hamborn" is opgebracht naar
Halifax onder' verdenking dat
het aan Duitschers toebehoort.
Do pontonniers op ie Bonen.
In de „Vossisohe Zeitung" beschrijft, een
oorlogscoiTespondent hoe de Duitsche pon
tonniers bij Belgrado de troepen over de
Donau hebben gebracht.
...Do morgennevel lag over de rivier. Yan
rijf uur af stond alles gereed, maar nog om
half zeven was de mist zoo dik, dat de grana
ten die de Servische stellingen aan de oevers
bewerkten, in het onzekere huilden.
- yan vijf uur af lagen de pontonniers eft de
eerste commando's, die over de rivier moes
ten, naast de pontonsplat op hun buik lagen
ze in dp biezen om hun booten.-Ze wisten niet
wanneer de overtocht zou plaats hebben, ze
kenden alleen het teeken. waarop het zou
beginnen. Ze lagen gereed, de handen aan de
randen van de booten.
Onafgebroken huilden de granaten. De mist
begon op te trekken. Op Lilin Adoe weer
klonk gefluit. De mannen van de pontons
werden uit de onverdragehjke spanning be
vrijd. Ze sprongen op. Dozijnen handen pak
ten de booten aan. Ze kwamen uit de biezen
te voorschijn. Zoo snel mogelijk sleepten ze
do pontons over de zandbank: Nu glijdt het
langs den oever naar beneden. De eerste man
nen springen in de boot. Struikelen aan boord.
De volgenden dringen uit alle macht op. Het
water spat. De pontonniers hoornen af.
zwaaien de riemen over de hoofden der infan
teristen, die op den bodem gehurkt zitten
Het taaie hout buigt, zoo wordt er geroeid.
De eersto ponton drijft.
De oeverstellin gder Serviërs is slechts met
zwakke posten bezet. De reservés hebben zij
gedurende het bombardement teruggetrokken.
Op een zoo vroegen overtocht hebben zij niet
gerekend. Eer de wachtposten van den schrik
bekomen zijn en beginnen te vuren, zijn de
booten reeds halfweegs. In hun opwinding
schieten zij te hoog. In de booten roeit men
op leven en dood.
Tien. vijftien, twintig groote pontons varen
naar den vijandelijken oever, zijn reeds heel
dichtbij. De kiel knarst op het strand. De
mannen springen in het ondiepe water, waden
naar den oever. Het krioelt van grijze ge
daanten. Een honderd, twee honderd, vier
honderd bajonetten blinken. Ze stormen den
oever op. Wie niet bijtijds gevlucht is, wordt
afgemaakt. Do onzen zijn in de vijandelijke
loopgraven, zetten zich daar vast en hun
eerste tiraiïleurslinie beschermt den overtoohfc
van de anderen.
De leeg© pontons roeien terug. Een tweede
vaart begint. Nu mengen zich de Servische
reserves in den strijd. Machinegeweren knet-
tereft* Eft het water' spripgt hoog op. gnder
nen, <lie reed6 lang onder do wapenen zijn,
wenéchelijk achten, verklaarden, dat naar hun
inzien het met verlof zenden van een groot aan
tal der thans geoefende manschappen, dio wel
voor een groot deel tot de landweer zouden
behooren, gepaard behoort te gaan mot of ge
volgd te kunnen worden door oproeping en
oefening der landstormplichtigcn. De oefening
van den landstorm behoort mot het oog op het
oorlogsgevaar huns inziens zoo spoedig en in
zoo ruime mate te geschieden als doenlijk is.
Door sommigen werd nog de vraag gesteld of
vooral nu de oorlogstoestand zoo lang duurt
heb gezag van do verantwoordelijke minis
ters van Oorlog en Marino niet te zeer wordt
verkort door de groote zelfstandigheid, den
opperbevelhebber van zee- en landmacht toege
kend.
Het antwoord der Regeering op deze
beschouwingen van de Tweede Kamer der
Staten-Generaal, zal na de verschijning
dadelijk in „De Soldatencourant" worden
afgedrukt.
De toestand in den reuzenstrijd.
De toestand in Servië is niet geheel dui
delijk, wel die in het noorden, waar én
de Duitschers en Oostenrijkers ên de Bul
garen blijkbaar overwinningen behalen,
maar over het mid-den en het zuiden zwijgen
in de paar laatste dagen de Duitsche en
Bulgaarsche berichten vrijwel, een be
wijs, naar 't lijkt, dat het den Serviërs en
Franschen, die daar vechten, niet al te
slecht gaat. Maar te veel moet men daar
ook niet op vertrouwen, want we krijgen nu
ineens weer de mededeelingen, dat de Bulga
ren Veles thans geheel heroverd hebben. Met
Veles of Krupui/u is het reeds eenige dagen
een wonderlijke zaak geweest. 't Heette
eerst, dat de Bulgaren de belangrijke plaat-s
hadden bezet, maar 't bleek later, dat zij
slechts in een deel vasten voet hadden go-
kregen, daaruit werden ze weer terug
geworpen en Serviërs waren er op
nieuw de meesters. Nu komt echter,
heel kortaf, de mededeehng, dat de
Bulgaren Veles hernomen hebben en
er voor goed gevestigd zijn. Dat is
voor hen wel van belang en voor de Ser
viërs zeker een verlies. Veles toch ligt aan
den spoorweg naar Sakmiki en door de be
zetting kunnen de Buigaren verhinderen,
dat althans langs den spoorweg de te Salo
nilci ontscheepte troepen voeling krijgen met
het Servische leger in het noorden. De Bul
garen hebben trouwens aan dien spoorweg
van Nisj naar Saloniki meer stations bezet,
Wranja namelijk en nu onlangs TJskub. Zoo
heel fortuinlijk zal het den Serviërs en den
geallieerden-troepen dus ook in dit deel van
het land niet gaan, al rukken de Bulgaren
er, door het meedoen der Franschen, niet
zoo snel op als eerst.
Zij zijn thans in het noordoosten geluk
kiger en de laatste dagen brachten uit den
hoek van Servië daar vrij belangrijke over
winningen der Bulgaren, die vooral het dal
van de rivier de Timok schijnen te volgen.
Verschillende plaatsen hebben zij er in de
laatste dagen ingeuomen Negotin, Palahka,
Zajecar, Knjazewatsj en nu de belangrijke
vesting Pirot. Daarbij komon volgens de
lever berichten een aantal plaatsen, die op
de kaart niet zijn te vinden, waarsemjniijk
omdat ze klein en weinig belangrijn zijn.
De veroveringen hier der Duitschers, Oos
tenrijkers en Bulgaren zijn van belangals
de noordhoelc van Servië door hen is bezet,
kan men uit Hongarije over dit Servisch
gebied Bulgarije benk.n en daardoor Tur
kije en Konstantinopel. Met andere woor
den wil dit zeggen, dat men van Weenen
en Berlijn zich rechtstreeks in verbinding
kan stellen met de hoofdstad van Turkije.
Er zijn twee Balkanstaten, die nog niet
in den oorlog zijn en "van wier meedoen toch 1
zeer veel afhangt: Griekenland en Roeme
nië. Deze aarzelen lang. Griekenland
schijnt zijn neutraliteit te willen handha
inslaande granaten.
Zij, die op het water zijn, kunnen zich niet
weren. Zo moeten in het vuur hun werk doen,
zonder zich te kunnen dekken. Reeds bereikt
ons een geroep om hulp tegen de vijandelijke
artillerie. Sedert het eerste schot gevallen is,
kijken wij reeds daarnaar uit. Aan den bosch-
rand over het maïsveld vertoont zich een
flauwe rook, dan een knal. Daar 6taat d'
batterij.
Die eene konden wij klein krijgen. Doch
andere vuren uit zekerder dekking. Een pon
ton zinkt. In een andere sneuvelen twee man.
De levenden springen er uit. Do dooden rusten
in de boot. Er is geen tijd hen uit te laden.
Zoo varen zij op en neer van den eenen oever
naar den anderen, zoo vaak de ponten over
gaat.
De gelande bataljons leggen zich in een
halven cirkel om de landingsplaats, als een
levende wal. De Serviërs trekken hun reser
ves samen, uit Doebrawicoe, uit Petkoe. uit
Posaréwne. Waar in de dichte maïsvelden een
opening is, marcheeren de veldtroepen in
moderne aardbruine uniform. Compagnieën
van de derde ban in oude blauwe uitrusting
en landstorm in linnen kielen, opanken en
bonten mutsen. Waar do shrapnells barsten,
stuiven zo uit elkaar, maar spoedig zijn ze
weer in de hoogo ma-is verdwenen.
Op een schimmel komt een ruiter uit het
bosch. Naast een waterput houdt hij stil. Een
gedaante komt uit den grond en salueert. De
ruiter wijst met uïtgestrekten arm naar links.
Dan galoppeert hij terug. Smalle bruine aard-
strepen zien wij achter dén put. De ruiter heeft
er ons opmerkzaam op gemaakt. Wij schieten
er op. Gedaanten loopen er uit. Een officier
wijst ze terug.
Weer jaagt de schimmelruiter over het veld.
Ongedeerd galoppeert hij onder shrapnell-
woiken. De aanval is nu in vollen gang. Een
hagel van staal klettert in do maïs, in den
wilde wes. De Serviërs schieten bij het op
rukken. Niemand ziet de anderen. Op vijf pas
staan de tegenstanders plotseling tegenover
elkaar. Tu dit terrein kunnen wij de infante-
ven telkens weer verzekeren het de regie
ringen c-n de gezanten bij de vreemde hoven.
Roemenië daarentegen schijnt eieren voor
zijn gold te kiezen, het ligt ook midden tus
schen de oorlogvoerende «taten in en kan
moeilijk buiten het conflict blijven. Het zou
tlians besloten zijn mee te strijden en oen
Russisch leger door liet land te laten trek
ken, opdat liet den benarden Serviërs in 't
noordon to hulp zou komen. Al» dit spoe
dig gebeurt, kan het oenige uitwerking
hebben, meer misschien dan de Fransche
en Engelsche hulp uit, Saloniki. Een be
richt .meldt zaifs, dat de vreemde troepen
daar reeds weer zouden rijn of worden te
ruggetrokken; Laat men Servië aan zijn lo'.
over?
Var. 't Oosten en 't "Westen valt weinig
nieuws te vertellen vooral in Rusland gaat
het betrekkelijk kalm toe en. menig Duitecb
legorboricht van dit front heeft'niets an
ders te vertollen dan: „Geen nieuws".
In 't Westen duren de artillerie-actie en de
infanteriegevechten voort, maar de uitslag
■er van brengt weinig verandering. Aan de
Italiaansch-Ocebenrijksche grens is ia de
laatste dagen blijkbaar zeer hard gevochten
en we krijgen den indruk, dat de Italianen
wel oen kleim beetje vooruit zijn gekomen.
Maar Gcirz hebben zo nog lang niet, en
Triest wordt, nog niet bedreigd.
Uit een bericht in het nummer van
heden kan men opmerken, dat er weer vre
degeruchten loopen. Trouwens is de lam
ste dagen weerklinkt vaker het heugelijk
woord „vrede" Moge^het niet langer bij
het „woord" en hij de geruchten blijven!
DUFTSCHLAND
Om aan koper te komen.
Reuter'a agent te Kopenhagen seint, da
de gemeenteraad van Kiel dea tramdienc:
in de buitenwijken stop wil zetten en de
koperen geleiddraden voor oorlogsdoelein
den zal afstaan. In drie straten is dit reeds
geschied, maar men zal ook nog verder in
andere stadswijken hiermee doorgaan.
Waarschijnlijk zal dit voorbeeld binnen
kort ook in andere Duitsche steden woe
den gevolgd.
ENGELAND.
De toestand van den Engclschen kening.
LONDEN. Uit het Engelsche hoofdkwar
tier wordt- omtrent de verwonding van den
koning van Engeland nog gemeld-.
Vrijdagmorgen verliet de koning zijn
kwartier even voor tien uur oiu zich
naar een kleine stad te begeven, waar
hij den commandeerenden generaal van het
eerste leger vond. Het gezelschap verliet de
auto's, steeg te paard en reed naar eeu
groote vlakte, waar de troepen van een korps
van het eerste leger ter inspectie waren op
gesteld. De koning reed langs de gelederen,
inspecteerde iedere af deeling nauwlettend,
terwijl hij herhaaldelijk vragen richtte tot
d© hem vergezellende officieren. De regen
viel bij stroomen, terwijl er een hevige wind
stond.
De koning verliet het terrein om na eer:
korten rit den commandant van een ander
korps van het eerste leger te ontmoeten en
eenige duizenden soldaten te inspecteer en.
Toen gebeurde het ongeluk. Het paard van
den koning schrok voor het gejuich der sol
daten, die ook met hun petten zwaaiden, en
steigerde. De koning werd het dier echter
weer meester maar opnieuw steigerde het
het sloeg achterover en de koning stortte cj
den grond. De officieren, die zich in d<
nabijheid bevonden, snelden toe en brach
ten den koning naar zijn auto, welke daarop
wegreed.
Het nieuws van het ongeluk verspreidde
zich snel; zwijgend zagen de troepen toe.
toen de auto langzaam voorbij tufte. Br
koning zat in een hoek van den wagen en
salueerde de troepen.
Later bericht: De Koning gaat langzaam
vooruit. De pijn vermindert, de patiënt is
echter nog zwak.
Pols en tempèratuur zijn normaal.
klaar. Het herige vuren verflauwt, de aanval
is afgeslagen. De nacht komt. koud, met wind
en regenbuien. Op de hoogte 81 staaf, de pos-
van de artillerie. Dc-ze ziet naar roode lieht-
kogels uit, het teeken dat de infanterie hulp
noodig heeft en de artillerie een gordijn van
steal voor,ha ar stelling moet leggen.
De regen striemt in het gezicht. Onbewege
lijk staat de schildwacht op de schans, in ©er
tentbaan gehuld. Het is een beslissende nacht
Niet meer dan twee regimenten liggen aan den
overkant, ze moeten het terrein tegen iederen
aanval houden.
De infanterie ligt in haar loopgraven, die
half vol water staan, oververmoeid, m3ar
oortsachtig wakker. Zoodra er iets ritselt in
de maïs, begint het geweervuur te kletteren.
De linkervleugel-divisie a an het oorps brengt
vannacht kanonnen op de Kostöloec, die ze van
morgen bestormd beeft. De wegen zijn door
weekt. De paarden liggen in het tuig. De ka
nonniers hijgen aan de wielen. De kanonnen
moeten naar boven. Moeten morgen op de bc-
heerschende hoogte staan. Slechts weinige be
spanningen zijn tot nog toe overgezet. Is een
batterij gelukkig hoven, dan moeten zij weer
den steilen weg naar beneden om de volgende
te halen.
Het naburige corps rechts gaat tegelijkertijd
over de Donau. Een helsch vuur ligt boven
Semendria. De kanonnen rollen en rollen. Nu
drijven honderd pontons op de breede rivier.
Op dit oogenblik vechten en zwoegen tien
duizenden mannen in bloed en zweet. Met on
doordringbare sluiers bedekt de nacht dit alles
Alleen aan de vlammende kometen van de
barstende granaten ziet men het. in de glijden
de lichtkegels van de zoeklichten en in het sid
derende verbleeken der lfchtkogels. Een nach
telijk spooksel vaa vuur. Als een loos vuur
werk tof volksvermaak afgestoken.
De morgen nadert. Het geluid verstomt. Het
vuur verdooft. De stilte daalt over het veld.
Vaal blinkt de Donau. Aan den hemel staat
nog een ster.