m. 182,
Vrijdag 15 October 1915
Orgaan voor Leger en Vloot.
nachtdienst.
tWïtÜÊ JAARGANG.
DE SOLDATENCOURANT
ADRES DICJtt REDACTIE EX ADMINISTRATIE PALESTRTNASTB AAT 10,
AMSTERDAM. DIT BLAD VERSCHIJNT DRIEMAAL PER WEEK. LOSSE
NUMMERS VOOR MILITAIREN 1 ('ENT, VOORBURGERS 3 CENT, ABONNE
MENT VOOR MILITAIREN 0.75, VOOR BURGERS ƒ1.50 P. DRIEMAANDEN
Voor Advertent iCn wende men zich tot h- t AJg. A I vertentlfc-Iiureau. ROUMA&Co,
Heerengracht '22G Amsterdam, tot de,Drukkerij ..Jacob van Campen" N.Z. Voorburgwal
234-2iu (Keizerrijk 9) Amsterdam of tot ouzo Administratie. Pales trinas Ir aat 10
Amsterdam. Prijs der AdvertcntiPn per r-gel SO cent. Bjj abonnement reductie
Een gezicht weer op het Alpenlandschap, waar nu inplaats van het gejodel
der Alpenbewoners, de kanonschoten, het geratel der machinegeweren weerkaatst
worden van bergwand tot bergwand. Vredig ziet het er uit op zoo'n plaatje, maar
die vrede is bedriegelijk. We hebban hier een gezicht op het plaatsje Cortina d'Am
pezzo, aan den voet 'van dén 3240 M. hoogen Honte Tofana gelegen. Door deze
Oostenrijksche plaats loopt een groot© weg over de Italiaansche grens naar San Vito.
Oezoiidlieidsleer,
door J P, BUL, officier van gezondheid.
XL VIII.
IC am 13 e n en biv aks. V.
Dikwijls zal men in oorloge ijd gedwongen
zijn te bivakkeer en zonder te^-on en men zal
dan op andere manieren moeten trachten zich
zooveel mogelijk to beschermen tegen de nadec-
lige invloeden van slecht weer. Op platen en
schilderijen van oorlogstafereelen ziet men
sams op wat voor wijze de bivakkeerende man
schappen zich trachten te beschutten. Sommi
gen ziet men onder karren .slapen, anderen
hebben van een paar oude dekens o£ oude
lappen een afdakje gemaakt, weer anderen
moeten zich tevreden stellen met zich tegen
den wiucl to beschermen door dicht tegen een
muur of haag te gaan liggen.
Om afdaken te. maken georuikt men hij voor
keur een geraamte van palen, stammen van
sparren or iots dergelijks en maakt daarop
een schuin dak van riet, planken, takkenbos
sen of stroo. In andere gevallen zal men
slechts windschermen maken, waar achter de
manschappen moeten liggen. Een zeker aantal
palen wordt in den grond geslagen en hier-
tuss'chen maakt men een scherm van stroo,
riet'y takkenbossen, enz.
,Op platen yau vroegere oorlogen, vooral uit
den tijd van Napoleon, die zijn soldaten dik
wijls liet bivakkeeren, ziet men hen dikwijls
gelegerd om een bivakvuur. Hot bivakvuur
wordt aangelegd op een rond stuk grond, dat
2 M, middellijn heeft en omgeven is door een
greppel, die pl.ru. 1 M. breed is en pl.m. i M.
«liep. Do aarde uit de greppel wordt gedeelte
lijk geworpen op het stuk grond, waarop liet
vuur wórdt aangelegd, zoodat de brandende
houtblokken door een walletje zijn omgeven. De
greppel zelf dient voor het opvangen van
brandende stukken hout en bovendien geeft ze
gelegenheid om op de buitenberm ervan te
gaan zitten. Op 1 a 2 M. afstand van deze
grc-ppel komt stroo te liggen, waarop de man
schappen met hun voeten naar het vuur ge
leemd kunnen slapen. Aan hot hoofdeinde van
do ligplaatsen komt een windscherm van stroo
of takkenbossen, waardoor de manschappen
zooveel mógelijk tegen wind beschut zijn. Dit
windscherm heeft dus een boogvormige ge
daante en is meer dan een halve cirkel groot.
Beter een bivakvuur en windscherm dan
niets, maar men behoeft geen. groot hygiënist
te zijn om te begrijpen, dat dergelijke bivaks
weinig gezond zijn. Een nacht op zoo'n
wijze doorgebracht, is niet bevorderlijk voor het
•weerstandsvermogen on de strijdvaardigheid
van den troep. De ochtend na een killeu
bivak.nr.cht zijn de manschappen huiverig en
koud, zii zijn' niet uitgerust en gevoelen zich
vermoeidmet .rhoumatische pijn in spieren en
gewrichten. Wannéér een troep in oorlogstijd
dus gedwongen is tijdens een kouden, regen
achtige» nacht te bivakkecren, zal men goed
doen, slechts zeer kort te gaan liggen, en hij
voorkeur wat te loopen en in beweging te
blijven.De kans om zich den volgenden och
tend stijf t© gevoelen, wordt, dan minder groot.
[Behalve do beschutting tegon weersgesteld
heden zal men in kampementen en bivaks nog
andere voorzorgen moeten treffen in het be-
Stil en donker was het daarbuiten in den
Octobernacht, en dezelfde geluideloosheid
en diepe rust heerschte ook binnen in de
kamer. Alles stond stil en onbewegelijk; het
scheen alsof or iets bijzonders, iets geheim
zinnigs jn de atmosfeer was.
Do lamp hing aan de zoldering en ver
spreidde een spaarzaam licht. Langs de
wanden stonden in half donker zakken,
waarachter men doosjes en fleschjes bemer
ken kon, die alle met glazen stoppen ge
sloten en van etiketten voorzien waren; ach
ter de boekenkasten vertoonde zich in on
duidelijke omtrekken de hooge lessenaar van
den provisor.
De groote glazen deur, die naar de straat
leidde, was gesloten; door de andere deur,
die wijd.open stond, kon men in de zich er
naast Wv melende kamer zien en op de hoog©
toonba.nk .de gestalte van een slapend
menscli herkennen.
Het jongo, vermoeide lichaam was door
een diepen, vasten slaap bevangen. Door de
vensters drong een herfstige koelte in de
kamer, de slapende leerling trok de oude
pveijas, die hem tot deken diende, .vast om
lang der gezondheid. Van veel beteekenis is
dienaangaande o.a. do vuilafvoer. Art. 1SG
van het onfwerp-voorschrift velddienst 1915
zegt dan ook- ,,In het belang van den ge
zondheidstoestand is bij bivakkeerende troe
pen groote zindelijkheid een eerste ver-
eischte". Hetzelfde kan gezegd worden van
kampen. Wordt geen zorg gedragen voor
behoorlijke zindelijkheid en voldoende vuil
afvoer dan treden spoedig ziekten, vooral
ingewandsziekten, typhus, dysenterie op.
Het vuil, dat in legerplaatsen gevormd
wordt, kan in verschillende opzichten nadee-
lig voor deü gezondheidstoestand van den troep
zijn. In fa eerste plaats kan heb vuil zelf de
diager zijn van ziektekiemen. De ontlasting
kan de smetstof van typhus, bloeddiarrlieo,
cholera bevatten. In afval van kleeren kun
nen luizen zijn, die in. tijden van vlektyphus,
die ziekte, kunnen overbrengen. "Wordt geen
zorg gedragen voor een behoorlijke verwijde
ring van dab alles, dan kunnen de ziektekiemen
door vliegen, door water, door stof en op
welke manier al niet overgebracht worden
naar gezonde manschappen on bij hen de ziekte
verwekken
Maar ook al is het ruil zelf niet de drager
van ziektekiemen, heb kan langs een omweg
toch de oorzaak worden van meer of minder
ernstige ongesteldheden. Vliegen worden aan
gelokt, stank wordt veroorzaakt, de bodem
wordt verontreinigd. Bovendien zal door een
slecht geregelde vuilafvoer de algemeene zin
delijkheid van het kamp en zijn bewoners ver
minderen en dit is van veel belang. In een
ruilo, smerige omgeving zullen de manschap
pen zelf ook spoedig liét gevoel voor reinheid
verliezen, ze zullen zich minder goed was-
schen, hun kleeren minder goed verzorgen,
korstjes brood in heb tentstroo werpen, enz.
enz. Is daarentegen de vuilafvoer goed gere
geld, dan zullen de manschappen van zelf
er meer aan meewerken om alles netjes te
houden dan wanneer „er toch geen eer mee to
behalen is Het ecne werkt dus het andere in
de hand.
(Wordt vervólgd).
ie toestand in den reuzenstrijd.
Dit lijkt wel overal een oorlog van lange
linies te worden. Nu ocik weor in Servië,
waar de D'uitacli-Oostexirijksche troepen
bijna overal langs de geheele noordelijke
grens van Servië over den L'oanu zijn ge
trokken en nu oprukken naar bet zuiden.
Zij "hebben .Belgrado reeds voor e enige dagen
bezet, zooads we weten, blijkbaar zonder
veel tegenstand te ontmoeten. Trouwens
de Oostenrijkers hadden de Servische hoofd
stad ook reeds 't vorige jaar in bezit, maar
hebben haar na veertien dagen weer moe
ten ontruimen. Nu is daar geen kans op,
en de Serviërs doen blijkbaar ook geen
moeite om de vijanden in het noorden tegon
te houden, zij bieden daar maar weinig
tegenstand. Daarmee eenigszins in strijd
zijn wel de berichten uit Weeneu en Ber
zich eu bedekte zich daarmee tot aan het
hoofd. Maar het geheimzinnig zwijgen, de
angstwekkende stilte, werd daardoor niet
Plotseling werd de nachtelijke rust onder
broken; scherp en snijdend klcuk de schrille
•klank van ©eu schel. Wotliu hoorde dien en
wist onmiddellijk,, dat hij opstaan moest,
daar hij nachtdienst had. Maar zoo warm
en lekker lag hij daar, dat hij. zich niet ver
mannen kon, en terwijl hij nog overlegde,
dat hij opstaan moest, maar dat hij het
evenwel niet wilde, nam de terugkeerende
slaap zijn bewustzijn weer weg, en vergat hij
geheel en al op te staan.
Opnieuw klonk scherp, snijdend en toor
nig do schel, men had kunnen denkon, dat
er ongeduldig aan getrokken werd. Wotliu
verhief zich snol en liet de voeten van de
toonbank afhangen. Kasten, lessenaars,
flesschen, weegschalen, mortieren, alles
stond in de gewone orde onbewegelijk op
zijn plaats.
Wotlin dacht, dat het stellig weldra mor
gen zou zijn, en weer begon hij bij zich zelf
te denken; dan komen de leerlingen, de ge
sprekken en kribberijen beginnen, de kas
wordt overgegeven, er komen recepten en
ltoopers van de verschillende waren. Dit
alles was voor hem ?oo .vervelend, zoo geest-
lijn, die van talrijke Servische gevangenen
spreken. Voorloopig moeten wij ons te
vreden stellen met deze Duitsche en Oosten
rijksche berichten, want uit Servische hroii
verluidt zoo goed als niets van de gevech
ten.
Blijkbaar leeft het Servische leger nog in
afwachting. Het is ook een moeilijke tijd
voor den generalen staf van dat leger. Deze-
weet niet, tegen welke vijanden het moet
strijden en of liet effectieve hulp zal krij
gen. Het is geen wonder, dat de Servië»;
zich niet krachtig verdedigen in het noor
den, de Duitschers en Oostenrijkers nauwe-'
iijlcs tegenhouden aan Donau, Save e"
Drina. In de eerste plaats zullen zij liever
den strijd aanvaarden in het bergachtige
binnenland. In de tweede plaats moeten
zij ook op hun hoede zijn tegen de Bulga
ren, die uit het Oosten oprukken en hun
eiken dag kunnen bestoken. In de derde
plaats wachten zij op de hulp der troepen
van de geallieerden, die uit het zuideu
komen.' Deze troepen met vele kanonnen,
maar de Duitschers hebben, er ook, en
zwaardere zegt men, kunnen zich nu
weldra vereenigen met de Servische en dan
kunnen er daar zich geweldige strijdtoohoer
len afspelen't gaat er dan om wie meester
zal zijn in den Balkan: de centrale stated
met Bulgarije en Turkije, die dan Koustan-
tinopel, waarom het toch eigenlijk gaat,
kunnen verdedigen, of de geallieerden,
die met Servië den weg naar de Turkscke
hoofdstad door hun overwinningen vrij*
kunnen maken.
De groote vraag is maar, of de Servische
troepen met die der geallieerden in tijd de
belangrijkste liniën en versterkingen kun
nen "bezetten, en of zij daarbij; op Gije
ken land kunnen rekenen. Dat weet uien
tot nogtoe altijd -niet. In de bladen der
Entente acht men zich nóg steeds, althans
dadelijk, niet zeker van de hulp der Grie
ken. De houding van Griekenland is nog
zeer onbepaald en de neutraliteit wordt er
tot op zekere hoogte nog steeds gehand
haafd. De nieuwe minister-president
Zaimis heeft langen tijd geconfereerd met
gezanten der Entente, maar wat er bespro
ken, laat staan wat er besloten is, daarvan
lekt niets uit. De Grieksrihe regeoriug
6chij.nt te wilden afwachten, wat Bulgarije
zal doen en of het lot dezen staat gunstig
zal zijn. In dit geval moet Griekenland wel
meedoen, -meent de -afgetreden premier,V -
nizelos, want ©en overwinning van Bulgarije
zou de vernietiging van het Hellenisme zijn.
Eigenaardig genoeg volhardt ook Bulgarije
totnogtoe bij zijn defensieve houding. Het
is feitelijk nog niet in oorlog met de mo
gendheden der Entente, al zijn de diploma
tieke betrekkingen afgebroken. Er is in
den heelen toestand op den Balkan nog zeer
veel duisterszeker en tastbaar zijn alleen
de aanvallen en zegepralen der Duitschers
en Oostenrijkers in liet noorden van Servië.
En de .strijd elders brengt ons eigenlijk
nog geen stap dichter bij de beslissing. In
het Westen wordt in deze dagen zeer ófal
gevcohten, de communiqué's getuigen daar
van, maar zij spreiken elkaar zeer tegen. De
Duitschers beweren, dat zij van het verko
ren terrein iets teruggewonnen hebben, de
Franschen spreken dit tegen. In elk geval
echter gewagen de berichten uit Parijs, idc
rapporten van French en de mededeeüngen
van den Duitschen staf van zeer harnekkige
gevechten, en over 't geheel lijkt het dat .de
geallieerden steeds ietwat in liet voordeel
zijn, maar zoo weinig, dat men van overwin
ningen niet. kan spreken. En steeds komen
in de legerberichtsn dezelfde namen weer
voor: Tahure, Hulduch, Loos, Vermelles- eu
andere. Een bewijs, dat er weinig verande
ring komt in den algemeenen toestand op
het Westerfront.
In het Oosten haast nog minder. Daar
lijkt over 't geheel een stilstand te zijn in
getreden, zooals wij er zoolang gekend héb
ben in het Westen. De Duitschers en Oos
tenrijkers bereiden er zioh blijkbaar reeds
voor op den wintel-veldtocht, die een loop
gravenoorlog zonder veel wijziging dreigt te
worden. Xn 't noorden wordt nog iets meer
gevochten dan in 't. centrum de Duitschers
strijden blijkbaar nog om Dwinsk en wij
lezen van gevechten om het Drisjwati-meer.
maar van overwinningen vernemen w© niet
veel. Ook in 't Zuiden, aan de Sereth, is
sprake van artillerie-gevechtenvan bajo
net-aanvallen, maar 'zonder veel vorderin
gen aan den eenen of anderen kant.
Van den oorlog aan de Italiaansche
grens of aan de Dardanelilen kunnen vre in
dit overzicht wel zwijgen, daar 'blijft alles
vrijiwel bij het oude.
OWTSCHLAND.
Brand in het vliegkamp te Johannisthal.
In het vliegkamp te «TohannisthaV bij
Berlijn ontstond in den nacht van 9 op 10
October brand, waardoor een oude lucht-
schiploods vernield werd en vele vliegma
chines verbrandden. De oorzaak wordt aan
nalatigheid toegeschreven.,
ENGELAND.
Ultkeering aan gezinnen van soldaten en
matrozen.
LONDEN. In het Lagerhuis deelde de fi-
nanciecle secretaris van het ministerie van
Gorlog mede, dat wekelijks aan de vrouwen
en kinderen van onder de wapenen staande
militairen meer dan een millioen p. st.
wordt uitgekeerd, terwijl deze uitga ven voor
de strijdmacht ter zee wekelijks Uog twee
honderdduizend p. st. bedragen.
FRANKRIJK.
Van hot Westelijk Oorlogsterrein.
BERLIJN. Ten N. van Atrecht zetten de
Franschen hun aanvallen voort. Twee par-
tieele aanvallen tegen de door ons op 8
October ten zuidwesten van Loos heroverde
loopgraven werden afgeslagen. Sterkere
aanvallen tegen het front ten noordoosten
van Souchez tot ten oosten van Neuville
mislukten op sommige plaatsen onder zeer
zware vijandelijke verliezen. Slechts op twee
kleinere plaatsen slaagden de Franschen er
in tot in onze voorste linie door te dringen.
Ook in Champagne eindigden Frausehe aan
vallen ter weerszijden van Tahure met een
gevoelig echec voor den vijand. Ondanks
krachtige voorbereiding door de artillerie
kon hij Maandag nergens terreinvoordeelen
behalen. Zijn poging dezen ochtend vroeg
om op dezelfde plaats door te breken mis
lukte eveneens.
PARIJS. De vijand beschoot Dinsdag
middag zeer hevig de loopgraven ten noord
oosten van Souchez, die wij. Maandag had
den veroverd en waarhij wij 164 krijgsge
vangenen hadden gemaakt.
Hevig artillerie-duel ten zuiden van het
Aisne- en Somme-front.
Wij vorderen nog steeds in Champagne
in de richting van het Lagoutte-ravijn,
welks westzijde in onze macht is.
Vijandelijke aanvallen in Lotharingen en
de Vogezen mislukten totaal.:
Kranige vliegers.
PARIJS. Toen de slag in Champagne op
26 Sept. het hevigst woedde, stegen een
jong waarnemer en een vlieger op met het
doel het spoorwegstation achter de Duitsche
linies te verwoesten. Daa,r kwam plotseling
een groote Duitsche luchtkruiser met twee
motoreu uit de wolken te voorschijn. Zon
der te aarzelen deed de Franschman een
aanval en de kogels suisden door de lucht.
Op een gegeven oogenblik echter geraakt©
het machinegeweer van den Franschman
onkla-ar. „Daal, daal," schreeuwde de
waarnemer den vlieger toe, en deze daalde
met duizelingwekkende snelheid. Maar de
Duitscher was niet minder vlug en cir
kelde om zijn tegenstander hoen. Belem
merd door het gewicht van de 90 m.M.
bommen, verdedigde de waarnemer zich
toch zoo goed en zoo kwaad als hij kon met
zijn karabijn. Beseffend, dat een plotselinge
landing met zijn bommen noodlottig zou
kuuneu worden,- besloot hij de lonten los te
w-rken. Nauwelijks had hij dat gevaarlijk
karwei volbracht, toen hij een kogel in den
rug kreeg, en een anueren in zijn handge
wricht, terwijl oen stulc van de schroef hem
tegen het oog vloog. Hij beet de tanden
op elkander en hield zich stevig vast. De
bestuurder liet het toestel dalen, maar plot
seling kreeg de machine een hevigen ruk.
,,Ik ben door een kogel in. de maag getrof-
feu," schreeuwde de vlieger. Op dat oogen
blik zagen zij helmen onder zich glinsteren.
Zouden zij in de Duitsche linies neervallen?
,,Neen," zeide de bestuurder, ,;het zijn
Fransche." Zij land - in de Fransche loop
graven
Beiden waren zir gewond, maar had
den het leven eraf gebracht.
De generaal wensebte hun geluk en droeg
hen voor voor het Legioen van Eer,
doodemd, zoo vermoeiend, dat hij het yer
weg wenschta.
Het liefst wil bij naar zijn warm kus
sen terugkeeren, don afgebroken slaap
voortzetten, maar hij springt op en snelt
van de toonbank naar de buitendeur.
,,Iwan, hoor toch eens! Iwan doe de deur
op'eu
Maar de wachter, die op den grond dicht
bij do deur sliep, antwoordde slechts met
een luid gesnurk.
,,Wat ben je toch een duivelsche slaap
kop. Hoor toch!"
Wotlin trok hem aan do voeten. De wach
ter ging opstaan, krabde zich slaperig over
zijn lichaam en begon de deur open te ma
ken. Wotlin streek intusschen zijn verwarde
haren glad, spuwde in de hand en reinigde
daarmee zijn kleeren, dan ging hij naar 't
midden van de kamer en draaide de lamp
hooger. Onmiddellijk werd de apotheek
helder verlicht, al het geheimzinnige ver
dween, overal zag men de schaduwen van
de verschillende voorwerpen. Maar het hel
dere licht verdreef niet de groote vermoeid
heid van'Wotlin, het verfrischte niet zijn
slaperige, moede oogen. In dezen nacht was
hij vijfmaal uit den slaap opgeschrikt en
nu voelde hij, hoe zijn hoofd hem pijn deed,
bpe bet in zijn oprensuisde; zijn ypeten
trilden, bij gevoelde zich als na een langen
ijstocht. De deur ging open en meteen
stroomde de frisscbe nachtlucht binnen. In
de apotheek kwam met zwaren, moeilijken
stap een plompe, reusachtige koetsier bin
nen gevolgd door een vlug, in een grooten
doek gehuld dienstmeisje.
Het dienstmeisje reikte Wotlin een recept
over; de koetsier stond besluiteloos afn de
deur en schold.
„Een geheel uur heeft men daar staan
schellen, voordat er opengedaan werd. Is me
dat ook een zaak?"
„Laat dat schelden nu maar, blijf daar
rustig staan en wacht!".
„Goed, ik zal mij stilhouden, maar wat
ben jij voor een apotheker, die niet w.akker
wordt als men schelt
Wotlin zag vluchtig het recept in.
De koetsier was nog niet besloten,, wat hij
doen zou; afkeurend schudde hij het hoofd,
daarop keerde hij vastbesloten om en ging
de apotheek uit om op de straat te wachten.
Weer heerschte diepe stilte in de
apotheek, eentoonig tikte de klok, en regel
matig snorkte de provisor achter de kast.
„Wanneer zal er aan dit leven toch eens
een einde komen?"
Wotlin kreeg de ladderden klom fob aan de
hoogste plank.
Een bezoek aan een Franse!» vliegkamp.
NEW-YORK. Een bericht uit Parijs aan
de Associated Press" bevat een verslag van
het bezoek dat ©en greep Amcrikaanscüc en
Engelscho journalisten aan de centrale
organisatie voor de luchtvaart in Frankrijk
hebben gebracht-
Het telegram zegt, dat de luchtstrijd-
macht uit divisies en eskaders bestaat, met
lag'-vliegmachines, kruiser-vliogro achines
verkenners en t orpedo-vliegmachine.?,* al le u
zwaar gepantserd en bewapend met 75 m.M.
kanonnen en mitrailleurs. Dit alles is geen
fantastische droom meer, maar ©en Be
staande werkelijkheid.
Het gezelschap journalisten begaf' zich
©erst naar een vliegpark, waar een der
oorlogsluchtvloten vereenigd was. Toen
bezochten zij een tv,-©ede, waAx honderden
militaire vliegers in het besturen van de
nieuwe strijdmiddelen geoefend worden.
„Toen wij het park binnenkwamen stond
daar een monster-slag-vliegmachine, dertig
voet boog, met ©en aantal draagvlakken,
van 130 voet spanwijdte. Meer naar achteren
stond daar een vloot van slagkruisers en
cerkenningsmachines, bataillonsgenvijze op
gesteld, tien rijen van twintig machines elk,
die ©en front van een balv© mijl breedte be
sloegen. De slag-machines en alle kruisers
waren zwaar bewapend en voerden zoowel
75 m.M. kanonnen als mitrailleurs. De
monster-slag-maohine trok het sterkst aller
aandacht. De ingenieur, dio ze geconstrueerd
heeft, stond erbij en legde de bijzonderhe
den uit. Officieren verzekerden, dat dit de
eerste werkelijk bruikbare slag-vliegma
chine was, daar de reeds vroeger vermeide
lucht-dreadnought niet practisch gebleken
was. Dit monster vloog echter werkelijk.
Hot kan 12 personen vervoeren en
heeft op zijn draagvlakken twee kanon
nen staan, die 75 m.M. projectielen
sobhoten. Er zijn met deze machine drie
proefvluchten gemaakt, waarbij bleek, dat
zij even stabiel is als een gewone vliegma
chine en de geweldige machine is nu gereed
voor de gevechtslinie, waar de gewone be
manning uit vier personen onder aanvoe
ring van een officier zal bestaan.
De gepantserde 1 cruisers zijn kleine twee
dekkers met krachtige motoren, dio bijna
recht var. den grond af kunnen opstijgen en
negentig Eng. mijlen per uur kunnen af
leggen. Er zijn nu velen dezer gepantserde
kruisers eereed. Een aantal dezer machines
heeft onlangs achter de vijandelijke linies
ean nachtelijk bombardement uitgevoerd en
gedurende bet offensief in Champagne heeit
een der machines twee Duitsche ballons ge
raakt, die als in een vlammenmeer ontplof
ten- Zoowel aanvallende als verdedigende
eskaders vielen de communicatie-lijnen van
den vijand bij een spoorwegknooppunt aan,
zoodat diens aanvoeren afgesneden werden
en het moreel der vijandelijke troepen weid
geschokt.
Ieder eskader bestaat uit negen vliegma
chines van alle typen, n.l. een slagma
chine, twee slagkruisers en zes verkenners,
een gezamenlijk personeel van vijftig
officieren en manschappen, zoowel voor den
strijd als voor bet transport door middel
van vrachtwagentjes, waarvan elk eskader
is voorzien.
Een soldaten-verhaal.
Voorloopig blijven de officicele berichten
omtrent de toedracht van het groote offen
sief, schrijft een correspondent van het
„Handelsblad" uit Parijs, nog schaarsch
eu weinig uitvoerig. Het is nog al
tijd het oogenblik niet om bijzonder
heden te gaan vertellen van de plannen
van den opperbevelhebber en de wijze waar
op die worden uitgevoerd dat hooren we
pas als de affaire heelemaal beëindigd zal
zijn. De regeering heeft ditmaal zelfs bij
zondere maatregelen genomen om het uit
lekken van berichten naar het buitenland
te voorkómen: het reizigersverkeer met
Zwitserland is geheel stopgezet, eu tele
grammen naar neutrale landen worden
acht-en-veertig uur opgehouden. Ze heeft
geen ongelijk, en het is te hopen dat het
helpt, maar de Duitsche spionnen zijn
glad! Een gewond soldaat uit een der laat
ste gevechten heeft meegedeeld, dat een
Duitscher die bij een plaatselijk attaquetje
in de buurt van Atrecht gevangen genomen
was, den 21en September al wist te vertel
len dat op dat punt den 25en een groote
aanval komen zou. Dat wisten ze daar toen
„Ze jagen je maar voort; als een lastdier
leef je, geen rust, geen vacantietijd breekt
er voor je aan."
Hij begon te werken en daarbij kwamen
gedachten bij hem op over zijn betrekking,
zijn leven, over de veranderingen die j.
hier eiken dag verwachten kon en die aan
zijn leven een geheel nieuwen vorm zouden
geven.
Maar hier ging elke dag voorbij, verloor
zich in de reeks gelijke, grauwe, treurige
dagen en liet niets achter dan het troost©-
looze en onaangename gevoel, dat aan zijn
leven datgene ontbrak, wat het eigenlijk tot
werkelijk leven maakte. De eene dag ging
voorbij evenals de andere, en geen enkelen
kon hij in rekening brengen. Zijn geheele
verblijf in de apotheek scheen hem wonder
lijk, toevallig, voorbijgaand.
Toen hij de vijfde klas van het gymna
sium doorloopen had, en men niet wist waar
men met hem heen moest, deed men hem
in de apotheek in de leer. Sinds dien tijd
verdroeg hij dit treurige leven, dat hij in
het begin meende geen drie dagen te kun
nen uithouden, en dat hij nu al drie jaren
had verdragen.
Wotlin liet dezen langen tijd aan zijn
geest voorbij gaan, de heele week achter slot
en grendel zitten, altijd de met af schuwe-
al, en do Fransche troepen wisten het nog
niet eens!
Maar intusschen beginnen de beschrijvin
gen van ooggetuigen der actie op de ver
schillende punten los te komen en kan men
zich daaruit dan toch een steeds duidelijker
beeld vormen van don omvang cu do betee
kenis der gevechten, die tot het groote
Fransche succes hebben goleid. Zoo last ik
hier een gedeelte volgen van ccu levendige,
heldere beschrijving van den Franschen
aanval bij Souchez, door iemand die erbij
geweest is in den „Petit Parisien" gegeven.
Ze bevit interessante bijzonderheden om
trent de „vrijwillige" ontruiming van Sou
chez door de Duitschers, waarvan het Duit
sche communiqué spreekt.
Zaterdag 25 September, om half een,
zwijgt eindelijk de Frauacho artillerie en
komt hel bevel tot den aanval
,0p dit oogenblik springen met een gewel
dig lawaai zeven mijnen, door onze eapcuru ge
graven en elk met 700 a 800 kilo kruit geladen,
die het vernielingswerk van ouzo artillo io de
finitief voltooien en de I>uitsci<VB me', a'.gst
erv-ullen. Te midden van het gistv'd 'au do
ntploffing van deze enorme hoeveeheden kruit
klimmen onze infanteristen op do borstwering
en snellen in een regelmatige, vast-aancenge.
sloten lijn naar do Duitsche loopgraven, dio
zioh voor het „Bois en Hoehc' bevinden. Do
tachtig meter, dio zich tusschen do beide fron
ten bevinden, zijn 6pocdig afgelegd, maar als
onze troepen de vijandelijke werken bereiken,
vinden zo daar haast niemand meer. Do Duit
schers vluchten door het bosch. Onze eerste
golf van mannen achtervolgt hen. In dien tijd
bezetten en inspecteeren eenigo van ouzo sec
ties do ingestorte loopgraven. Overal liggen
lijken. Eenige overlevenden worden krijgsgevan
gen gemaakt. Onze grenadiers krijgen last do
schuilplaatsente doorzoeken. Er zijn er vele,
waarvan slechte het dak verniold is. Het zijn
een soort van kelders, onder do borstwering
uitgegraven, die dikwijls meer dan acht meter
diep zijn, en waar men door een 6oort van
put inkomt. Aangezien onzo mannen geen zin
hebben in deze schuilplaatsen af te dalen, waar
uit ze niet levend meer to voorschijn zouden
komen, werpen ze granaten door do openingen
of schieten erin met jachtgeweren Cr). Zoo
kunnen de troepen, die in deze diepe kel
ders verscholen zitten, er niet op het ge-
wensclit© oogenblik uitkomen om onze troe
pen in den rug aan te vallen.
„Het gros van onze infanteristen snelt voort,
durend vooniit in het bosch, de Duitschers
achterna, die vluchten als konijnen. Wij ma
ken ons meester van do tweede linie der vijan
delijk© loopgraven, midden in het bosch ge
legen, en wc gaan steeds voorwaarts. Snel be
reiken onze soldaten do oostgrens van het bosch
en krijgen voet in do derde loopgraven-linie,
die zich hier bevindt. Ecnigen steken zelfs
achter de Duitschers aan de rivier van Souchez
over of snellen den hollen weg in, dio naar
Angres leidt.
„Maar weldra heeft het vijandelijk comman
do zich hersteld. In allerhaast aangevoerde
reserves doen een zeer sterken tegen-aanval
aan de zijkanten van het bosch en trachten
onzo troepen om to trekken, in de hoop ze te
omsingelen, maar hun plan wordt verijdeld
door onze officieren, die hun mannen doen
terugkeeren naar do eerst© Duitsche loopgra
ven-linie, die door onze granaten en mijnen ge.
heel uiteengerukt is. Daar stellen onze infan
teristen zich verdekt op.
„Gedurende den nacht versterken de Duit
schers zich in het ,,Boïs en Hache", maar als
het dag wordt houdt hun arbeid spoedig op,
want onze artillerie begint het bosch woedend
te bombardeeren. Den vorigen dag had dit
bosch een normalen aanblik, maar snel veran
dert het nu van vormde een na den ander
woiden do boomen weggemaaid door de grana
ten, die onophoudelijk met vlagen komen aan
zetten, en weldra hebben onze mannen niets
meer voor zich dan een uitgestrekt veld met
palen van verschillende hoogte, waartueschen
de stammen cn takken der boomen als een
onontwarbare j tingle vormen.
„Gedurende dit bombardement is de Duitsche
artillerie niet 6toia gebleven. Onophoudelijk
zendt ze op onze infanteristen, die voor het
bosch verschanst liggen, granaten van 210 en
105, die aan alle kanten den grond omwoelen,
zonder al te veel kwaad te doen. Yan tijd tot
tijd worden de granaten vervangen door kar
tetsen, die hun kogels in alle richtingen rond-
epreiden. Beschermd door hun nieuwe helmcD,
verdragen onze mannen deze besproeiing met
filosofische kalmte, want zo weten, dat zo met
die helmen geen hoofd-wonden te vreezen
hebben."
Den volgenden dag, Zondag, om één uur
wordt een nieuwe aanval ondernomen. On
der een geweldig vuur van mitrailleuses
trekken de Franschen voorwaarts, overal de
vijanden terugdrijvend of gevangen-nemend,
en "bereiken de loopgraven midden in het
Bosch, die ze den vorigen dag niet hadden
kunnen behouden.
„Daar begint dan een verschrikkelijk ge.
vecht met handgranaten. Do Duitschers trach-
lijke dampen bezwangerde atmospheer in-
ademen, afgesloten zijn van de frissche
lucht, van de mooie wereld en het verkeer
met zijn medemensehen, uitgezonderd van
degenen, die in de apotheek kwamen, da
gelijks zestien uren lang werken en daarbij
behandeld worden als een stuk yee, dat
was zijn beklagenswaardig lot.
Daarbij dwarrelden door zijn hoofd aller
lei onduidelijke, woeste herinneringen aan
zwelgpartijen en hatelijkheden tegen den
chef, aan voortdurende oneenigheden met
den helper, den provisor.
En dan schemerden uit het verre verleden
hem tegen liefelijke beelden uit zijn kinds
heid, zijn ouderlijk huis en de school.
Het werd hem onuitsprekelijk treurig te
moede.
Dag voor dag moest hij hetzelfde doen,
en hij wist. dat de hier doorgebrachte tijd
onherroepelijk voor hem verloren was.
Maar niet alleen deze treurige gedachten
maken hem troosteloos, ook de nachtelijke
arbeid, de diepe stilte drukken zwaar op rijn
hart en ontnemen hem eiken glimp van
hoop. Bovendien gaat de nacht zoo gruwe
lijk langzaam voorbij regelmatig tikt de
klok, eu eentonig fluistert een monotone
stem: het dienstmeisje ia ingesluimerd.
-1, %,:N 4
