m
Woensdag 13 OëtÖUW 1915
Orgaan voor Leger en Vloot.
TWEEDE JAARGANG.
Onder redactie van D, MANASSEN.
Gezondheidsleer,
Ons Oorlogsdagboek.
Regen Sn Polen.
TENCOURANT
ADRES DER REDACTIE EN ADMINISTRATIE UALESTRIN ASTRAAT 10,
AMSTERDAM. DIT BLAD VERSO MIJNT DRIEMAAL PER .-WEEK. LOSSE
NUMMERS "VOOR MILITAIREN 1 CENT, VOORBURGERS 8 CENT, ABONNE
MENT VOOR MILITAIREN 0.75, VOOR BURGERS 1.50 P. DRIE MAANDEN
Voor Advortonlil'ri wende men zich tol Int Alp. Advurtcntio-Dnivau ROC.MA&Co,
Heerengracht 228 Amsterdam, tot de Drukke! ;j .„Jacob van Cam pen* N. Z. Voorburgwal
234-240 (Keizerrijk 9) Amsterdam of tob onze Administratie. Palesirin&straai 1')
Amsterdam. Prjjs der AdvertentiPn per regel 80 cent. lij abonnement re'luclio
Een moeilijk werkje heeft de Engelsche soldaat hierboven te verrichten. Een
vijandelijke bom heeft de telegraafdraden vernield, on de telegraaf is iets onontbeer
lijks voor do troepen te volde. Als men geen gebruik kan maken van een bestaande
geleiding, uit don tijd vóór den oorlog, richt men eon veldtelegraaf in. Hier was
dat niet noodig, maar nu moesten de vernielde draden worden hersteld en drie
Engolsclia soldaten klommen naar boven. Doch de vijand had hen blijkbaar bemerkt
en een wel gericht schot deed.'er twee gewond naar beneden storten. De derde gaf
hot echter niet op en hij ldom bovon in den pahl en hechtte de draden weer aaneen.
In den oorlog heeft men nog wel iets anders te doen dan alleen te vechten, doch
dat andere ia moestal niet minder gevaarlijk.
Geen audiëntie.
Blijkens bericht in de „Staatscourant"
wordt Donderdag a.s. door den Minister van
Oorlog geen audiëntie verleend.
Coor J. P. BIJL, officier van qezondheld.
XLvn.
Kampen en bivak s. IV.
■Moer 'dan barakken gebruikt men to velde
©raiwel tenten. leden land heeft afljn eigen
tenten en meestal in 'verschillende soorten. Bij
ons .heeft men zestionmaustenten, achtmans-
tonten, officiers tenten, hoofdoffioierstonten,
gonoraalktenten, en hospitaaltenten. Zooals al
gemeen bekend is,' verschillen do 3 eerstgenoem
de tenten weinig van elkaar. Men onder
scheidt aan de tenten hot schuine dak cn do
zijwand. Do ingang wordt gevormd door 2
ovor elkaar slaande kloppen. Do tent wordt
gestound door een houten staander, die op
con plankjo rust en wordt gespannen door
scheer- of spaplijnen, die aan tentpinnen vast
gemaakt worden.
-62ste week.
(Van 4 tot II October.)
4- Oct. Mobilisatie van heb Grieksche
leger.
Beschieting van de Belgische
ku6t door Engelsche monitors
één der schepen door de Duitsche
kuskartillerie beschadigd.
Volgens wederzij clsche opga
ven zijn m September 7 Duitsche,
8 Engelsche en 11 Fransche
vliegtuigen verloren gegaan.
Op het oostelijke front gingen
de Russen na krachtige artillerie
voorbereiding over do gchecle
linie van Postawy tot Smorgon
tot den aanval óvér, welke even
wel overal tot staan wórdt ge
bracht.
Het Duitsche s.s. „Bvienia"
in de Oostzoo door een vijande
lijke duikboot besehoten en bij
Stubbenkammer op het strand
gezet.
S yt Het Grieksche ministerie Vcnize-
los dient zijn ontslag in bij den
Koning. De gezanten van Franlc-
•rijk, Engeland en 'Italië te, Sofia
vragen hun passen aan wegens
het weigerende antwoord van
Bulgarije op het Russische ulti
matum.
Het Fransche s»3. „Provin
cial (3523 ton) aan de Griek-
pche lenst in den grond geboord.
(j Concentratie van 400,000 man.
Oostenrijlc-Duitsche troepen aan
de Servische noordgrens,
Ontscheping van Fransche
groepen.. ia_.dè jGrieks'ó]ie.,hgyeri J
Do tenten moeten beschutten tegen regen
en wind. Het. zeildoek moot dus zoo stevig
zijn, dat wat-or er niet door heen kan drin
gen cn dat do wind er niet te veel door blazen
kan. Aan den anderen kant moet gezorgd wor
den voor een voldoende - luclitvorversching,
hetgeen, zooals wij vroeger reeds zagen, vooral
moeilijk is in een kleine ruimte, waar veel
menschen zijn. Een nadeel van het zeildoek is
bovendien, dat het weinig weerstand geeft
tegen temperatuurswisseling. Op een warmen
zomerdag is het in een tent als in een broei
kast-, terwijl het er 's winters weinig warmer is
dan in de buitenlucht, Voor een deel zijn deze
bezwaren win, voor een ander doel niet to
ondervangen.
Da luchtverversclnng gaat in vele gevallen
in voldoende mate door do fijn© openingen,
dio in tentdoek'altijd aanwezig zijn. In som
mige gevallen ontstaat evenwel een bedorven
lucht, b.v. wanneer op regenachtige dagen de
tenten nat zijn en minder lucht doorlaten.
Do luchtvêrvejsching moetdan geschieden
door reten cn oponingen in de tent of door
het gedeeltelijk openen van den ingang. Spoe
dig ontstaat dan evenwel tocht.
s Winters worden tenten zelden meer
gebruikt. In vroegere oorlogen was dit
anders. Op allerlei platen van oorlogen uit
vervlogen tijdon kan men zien, hoe ook 's win-
tors op dio wijze gekampeerd werd. De man
schappen trachtten zich dan ©en weinig tegen
Saloniki, ter versterking van het
Servische leger.
Succes der Franschen op het
westelijk front bij den Tahure-
heüvel1Ö00 Duitschcrs krijgsge
vangen,
in de week tot 6 October wer
den in Engelsche havens 1366
schepen in- en uitgeklaard en 8
schepen met een gezamenlijkeu
tonneninhoud van 25,027 door
Duitsche duikbooten in den grond
géhoord.
DuitscherB en Oosten rij kers ruk
ken op verschillende plaatsen
over Drina, Save en Donau.
Het Nederlandscbe s.s. „Texel-
stroom" (2800 ton1* zinkt bij
Sheernees na op een mijn te zijn
gostootenbemanning gered.
Belgrado, de hoofdstad van Ser
vië, door de Oostenrijkers onder
Von Kövess en do Duitschers on
der maarschalk Mackeusen ge
nomen.
Volgens Duitsche opgaven werden
in de laatste veertien dagen 4
Engelsche stoomschepen (samen
16,392 ton), en 3 Fransche stoom
schepen (samen 12,374 ton), be
novens een troepentransport
schip door vijandelijke duikboo
ten in de Middellandsche Zeo in
den grond geboord.
De Russische tegenaanvallen in
de buurt van Dunaburg in hoofd
zaak door „de Duitschcrs onder
[Hindenburg afgeslagenaan het
zuidelijke Wolhynisclie front ont
wikkelen de Russische aanvallen
zich tot een algemeen offensief
.tege tt„Tarn opoL v
koude te beschermen, door takkenbossen of
stroo tegen de tenten te plaatsen. Ook kachels
werden soms in de tont geplaatst en iedereen
zal zich herinneren do beschrijving, die do
dagbladen gegeven hebben van hot vluchtelin
genkamp te Bergen-op-Zoom in den vorigen
winter en waaruit men lezen kon, dat jn do
tenten bakken met gloeiende kolen geplaatst
werden om althans een i go verwarming to1
geven.
's Zomers zijn, vooral in oefeningskampen,
tenten algemeen in gebruik. Het is dan van
belang om te zorgen, dat niet te vec-1 last door
de warmte wordt veroorzaakt. Het is evenwel
niet alleen de warmte, die hinderlijk werkt,
ook de vochtige atmosfeer geeft een benau
wend gevoel. Bovendien geeft do vochtige
warmte aanleiding tot rotting van allerlei
afval en de lucht wordt steeds meer bedorven.
Van grooto beteekonis is het daarom dat
's zomers de tenten overdag zooveel mogelijk ge
lucht worden. De zijwand moet zooveel moge
lijk omgeslagen worden, zoodat do zon krachtig
kan inwerken en do wind alle bedorven lucht
kan wegwaaien. Het vochtige stroo droogt zoo
doende opschimmelige korstjes brood drogen
uit, do gassen die uit den bodem opkomen Wij
ven niet meer onder het zeildoek hangen, ziek
tekiemen worden gedood. Een van de eerste
veroischten om den gezondheidstoestand in een
tentenkamp goed te houden .i dan ook om ze
overdag zooveel mogelijk to luchten.
Alles en alles hij elkaar zijn de tenten dus
's zomers zonder bezwaar te gebruiken, onder
voorwaarde evenwel, dat ze goed verzorgd wor
den, terwijl ze 's winters, vooral tijdons koudó
nachten, veel moeilijkheden opleveren.
Is do beschutting, die do tenten tegen weer
en wind geven al niet groot, de bescherming
tegen kou cn regen is in bivaks nog veel min
der. Zooals bekend is, worden in bivaks soms
draagbare tenten (bij de soldaten meer bekond
onder den naam van „hondenhokjes") gebruikt.
Volgons het zakboekje voor den pionier bestaat
een stel draagbaar tentmateriaal uit: 2 tent-
doekon, lang en breed 1.65 M. van knoop en en
knoopsgaten, ronde gaten voor de tentstokken
en lissen voor de tentpinnen voorzien; 2 tent-
stokken lang «1.1 M. in drie doelen verdeeld,
die met pen en gat, benevens door blikken ko
kertjes aan elkander verbonden kunnen wer
den; 6 tentpinnen lang 0.35 M.2 scheer- of
spanlijnen lang 2.1 M. aan beide einden voor
zien van een lis,
Een tent, die van 2 tentdoeken gemaakt
wordt is van voren en van achteren opcfn en
geeft dus slechts zeer weinig beschutting.
Heeft men meer stellen te. zijner beschikking,
dan kan men verschillende doeken aan elkaar
bevestigen en deze als dak gebruiken, een even
groot aantal kan men op dezelfde wijze als
achterwand gebruiken, terwijl aan ieder uit
einde één doek als zijwand dienst doet. Het
dak wordt aan voor- en achterzijde gesteund
door een aantal tentstokken. 's Nachts kan men
ido voorste tentstokken kleiner maken, waar
door nog meer beschutting optreedt. De op&%; 1-
ling moet natuurlijk zoo geschieden, dat do
gesloten kr.nt naar do wind is toegekeerd.
Zomers, bij manoeuvres worden dergelijke
bivaktontcn geregeld gebruikt cn voldoen dan
zeer goed. Bij koud weer, bij stortregen cn
storm is het natuurlijk veel beter in zoo'n
hondenhokje te liggen dan onder den blooton
hemel, maar een bijzonder hygiënisch nacht
verblijf is het toch moeilijk te noemen.
Behalve voor hot maken van tenten worden
dio doeken nog gebruikt als regenjas. Aan
menige grenswacht kan men gedurende het
slechte jaargetijde de posten zien staan, ge'
huid in óén of meer tentdoeken.
(Wordt vervolgd.)
Da toestand ia den reuzenstrijd.
De centrale mogendheden zijn den geal
lieerden weer voor geweest, Duitschland en
Oostenrijk-Hongarije hebben niet gewacht,
totdat de troepen, in Saloniki ontscheept,
het Servische leger versterktenzij hebben
fluks een groote legermacht, dwars door
Hongarije heen, naar 't zuiden gezonden en
Zaterdag reeds was de Servische hoofdstad
Belgrado grootendoels in hun handen, wap
perden van den Konalr (het koninklijk pa
leis) de Duitsche en Oostenrijksche vlaggen.
Daarmee is zeker Servië nog niet versla
gen. Belgrado ligt vlak aan de grens van
Bouchholz, die in de ,,B. Z. am Mittag"
reeds menigo aardige schets van het oorlogs-
torrein geschreven heeft, vertelt nu van den
regeai in Polen.
Vroege morgen. Poolscho vlakte. Ver, ver
het grijs.
Langs een gryze platanen-allee rijden onze
batterijen. De kanonnen rammelen stootend,
hotsend. De dikko wielen glijden nu eens naar
den oenen, dan naar den anderen kant in
diopo plassen, en spatten hoog© fonteinen op.
Een stortbad van vuil voor paarden, voertui
gen op manschappen. Van do grijze platanen
druipt do regon van den nacht.
's Morgens is het droog geworden. Do ver
boorde kanonniers kijken echter wantrouwig
naar do lucht. Zal het er bij blijven?
Van do verhitte buiken der paarden stijgen
witte dampwolken omhoog. Uit de grijze unifor
men en jassen komt do wasem van verdam
pend water. Heel do lange stoet stoomt van
vocht, dat verdampt.
Ik wil oen sigaret aansteken, haal een luci
fersdoosje to voorschijn. Probeer het één,
tweemaal, het gaat niet.
„Meier, geef "me vuur. Mijn lucifers zijn
nat geworden."
Hij knipt zijn zakfoestol aan. Mijn sigarot
is echter vochtig geworden, ze vil ook niet
branden. Ik gooi zo weg, Ik gooi mijn vijf en
twintig siearetten weg.
„Heb jij een droge?"
„Neen. in mijn zak is 6cdert gisteren "alles
pap, ik ben heelemnal kletsnat. Zou het van
daag droog blijven?"
Jk haal de schouders op, houd mo aan een
een nat tónw vast, dat van een wagen afhangt
en laat mij meetrekken.
Klets.i een douche van chocolade-crème in
het gezicht. Ik wisch het vuil met mijn mouw
uit liet gezicht. Spuw het zand üitj dat «tus-
sek<?h mijn tanden knarst.
Hongarije, aan do andere zijdo van den
Donau en 't geheel© Servische land ligt nog
voor do legers der bondgenooten. [Maar deze
zijn, behalvo over den Donau, ook reeds
over do Drina cn do Savo gedrongen en
overal wijken do Serviërs voor hen terug.
AR dezen nu ook nog in 't Oosten worden
aangevallen door do Bulgaren, welko een
leger hebben van bij de 400,000 man, en
oen goed georganiseerd leger, mogon de
geallieerden wel voortmaken en meer troe
pen zenden, willen zij werkelijk Servië red
den. Wat hun toch. nog moeilijk zal vallen!
yoorai nu zij in Griekenland niet vin
den, wat zij daar verwacht hadden steun.
Vooralsnog ten minsto niet. Griekenland's
houding lijkt nog*"zeer weifelend, aarzelend,
onbepaald. En die houding is van voel be
lang. Als Griekonland meedoet aan de zijdo
der geallieerden, is het pleit voor Servië
zeker niet zoo gauw verloren, moet Bulga
rije zich keeren tegen den zuidelijken buur
man.
Griekenland licoft in de laatste dagen zijn
politiek zeer gewijzigd. Blijkbaar heeft ko
ning Kxrastantijn daar de hand in. Het mi-
nisterie-Venizelos, dat vóór den oorlog en
vóór aansluiting bij de geallieerden was,
heeft zijn ontslag gonomen en er is een
ministerie-Zaimis opgetreden, dat blijkbaar
do neutraliteit van Griekenland wil hand
haven, zoolang het kan, en... dat dan nog
niet woet, waarbij heb zich zal aansluiten.
Die wijziging in de Grieksche politiek is den
geallieerden wel een streep door de reke
ning, zooals blijkt uit de stemmen in de
pers te Parijs en Londen. De landing bij
Saloniki intusschen is toegestaan door de
Grieksche regeering, zij wordt trouwens
voorgesteld, zooals men weet, alsof ze plaats
heeft op onzijdig gebied en de troepen trek
ken dadelijk door naar Servië- Daarom kon
de Grieksche regeoring heb laten bij een
eenvoudig en formeel protest en blijft zij
haar neutraliteit handhaven.
De blikken zijn in de laatste dagen vooral
gericht naar den Balkan, maar dit wil niét
zeggen, dat daar alleen iets gebeurt. Er valt
wel het belangrijkste voor, doch ook elders
wordt hardnekkig gevochten, aan het Wes
ter- als -aan hét Oosterfront. Veel verande
ring komt er echter niet. W© krijgen den
indruk, dat de Franschen en Engelschen in
den laatsten tijd niet onfortuinlijk zijn en
met name bij Tahuro schijnen de eersten wol
iets te winnen. Niet gonoeg echter om ook
maar te; denken aan een doorbraakde te
genaanvallen der Duitschers zijn zoo krach
tig, zoo fel. dat er van een belangrijk voor
uitkomen' der tegenstanders geen sprake is.
Ook op het Oostelijk oorlogstooneel is de
toestand in de laatste dagen weinig gewij
zigd. De opmarsch der Duitschers naar het
Oosten schijnt tot staan gokomen. Zij na
deren wol stced3 meer Dunaburg, maar heb
ben dat nog altijd niet, evenmin als Riga.
Van belang lijkt een Bericht van Oosten-
rijkschen kant, dat de Russen in 't zuiden
van het groot© Oosterfront, nl. in Galicië
en Wolhynië, blijkbaar oen groot offensief
zijn begonnen en op verschillende plaatsen
zeer krachtige en hardnekkige aanvallen
doen. Zij schijnen daar den vijand hoel wat
te doen te geven.
ENGELAND.
Besprekingen van Fransch-Engelsche
staatslieden.
LONDEN. Officieel wordt «romcld, dat
deze week de Fransche-ministers Viviani cn
Augagneur Londen bezochten en deelnamen
aan een conferentie, waaraan ook de En
gelsche minister-president en vele van diens
kabinet-collega's deelnamen.
DU»TSCHLfiND.
Een Zwitser over den oorlogstoostand.
GENEVE. De bekende Zwitsersche mi
litaire schrijver kolonA Feyler laat zich in
de „Journal de Genève" als volgt
uit„De toestand wordt met den
dag ernstiger voor de Duitschers. Sedert
meer dan 14 dagen is hun offensief in Rus
„Kijk eens", zegt cr een en wijst in de
schijnbaar oneindige verte, „daar komt de
regen".
De lucht, ontzaggelijk in deze vlakte, heeft
een koud- grijzo monumentaliteit. Hot is als
hing daarboven do heele vuile wasch der Tita
nen, alleen, daar opgehangen om 011s to ver
stikken. om onz© opgewektheid en humeur
stelselmatig den nek om te draaien. Deze grijze
vlakte met haar akkers, waarop hot vrucht
bare leren gestorven is, met liaar' grauwe
rijvers, haar treurig riet, haar misvormde den
nen. haar nat zand en daarboven deze ontzag
gelijke droogzolder van den hemel met zijn
smerige, rollende wollcenwasch on wij daar
tegen, deze kleine, dunne stoet op den magefen
landweg.
En nu komt de regen uit de verte. Daar
ginds is do grijze wasch nu tot een groot laken
uitgespannen. Daarginds komt het aan. ons
tegemoet. Het is als een gordijn, dat naderbij
gesehoren wordt en het benévelde uitzicht op
de bosschon cn de zachte golvingen van het
land verslindt en opvreet. Dat is het grijze
leger van de regenspoken. Met hun lang haar
en lange diepende gewaden. Het komt nader
bij, men hoort het reeds ruischen. Het komt.
Wie zal zicli daartegen te weer zetten
De laatste hoornen van de allee zijn reeds ge
huld in het crijs van het kleed van het spook.
Nu het midden van den weg, nu strijkt ons
do natto sleep over hefc gezicht. We rraan als
in een grijze zee, in den blinde vooruit...
Rust. in den regen, in een afgebrand dorp.
Stukken van muren smeulen nog. Waarheen
to gaan? Men blijft achter zijn wagon staan
en laat zich verder nat regenen. Uit zijn.
broodzak haalt men een stuk nat kommies-
brood te voorschijn. Het verbrokkelt tusschon
de vingers. Men eet hot desniettemin en ziet,
in gedachten verzonken, hoe iemand langs den
weg zit te grijnzen. Ge vraagt u af, wat wil
die kerel daar langs den weg. Waarom zit die
daar in het kletsnatte gras te laelien.
Het is een doods Rus. Achter hem smeulen
de. zwarts puinhoopon. En hij zit daar piet
zijn verglaa6deoogen te grijnzen^
land gestuit en het kan niet hervat worden,
voordat versterkingen zijn aangekomen.
In het westen hebben zij over eeij ge
deelte moeten terugtrekken en in den Bal
kan moet oen nieuw front govormd worden.
Een voortduren van do tegenslagen der
Duitschers in Champagne en voor Lens zou
geer ernstige gevolgen kunnen hebben.
FRANKRIJK.
Van het Westelijk Oorlogsterreln.
PARIJS. Wij hebben opnieuw vorderin
gen gemaakt ten noordoosten van Tahure in
Champagne en door een schitterenden aan
val nog een Duitsche loopgraaf ten zuid
oosten van hefc dorp' Tahure veroverd.
Artillerie-duels in België, Artois, Ar-
gonne en tusschen Maas en Moezel.
Levendige gevechten met loopgraafmor
tieren hadden plaats in het district Lihons
en bij Hartinannsweilerkopf in de Vogezen.
De Inneming van Tahuro.
De Engelsche bladen wijden uitvoerig©
beschouwingen aan de 'inneming van Tahu
re, in Champagne, op Woensdag jl. door
Joffre'B troepen. De militaire deskundigen
wijzen erop, dat de beteekenis van hefc succes
hoofdzakelijk hierin is gelegen, dat hefc
den Franschen aanvoerder gelukt is oen der
belangrijkste steunpunten van de tweede
gevecntslinie der Duitschers, een krachtige
en goed verdedigde versterking, 'te kunnen
veroveren. Hierdoor wordt immers bewezen,
dat die „ondoordringbare" stellingen niet
tegen de kracht van den aanval der Fran
schen bestand zijn en ook dat het offensief
der geallieerden, dat op het einde van Sep
tember werd ingezet, niet is gestuit, of
schoon de Duitschers belangrijke verster
kingen hebben aangevoerd en den voortgang
door tegenaanvallen trachtten te beletten.
De ,,Time6"-correspondent te Parijs zegt
o.a.: ,,De Franschen zijn nu tot op minder
dan twee kilometer afstand van den spoor
weg van Challerange naar Bazancourb ge
komen. De aanval op 25 September bracht
hen bijna met één sprong tot'aan de tweede
Duitsche linie. Op enkele punten, vooral
ten westen van Tahuro en in de buurt van
de Navarinhoeve hielden do Duitschers
stand. Na den 25 en 26sten hard gevochten
te hebben, bereikten de Franschen de
„Lubeck"-loopgraaf, die zonder onderbre
king mijlen ver doorloopt. Zoowel naar hefc
oosten als naar hefc westen kregen de Fran
schen vat op de Duitsche stellingen
naar hefc oosten bij heuvel 193 en naar het
westen toe tusschen de Butt© do Mesnil en
Tahure. Zoo wa6 de toestand na de eerste
twee dagen van het offensief, Intusschen is
er hard gevochten en vooral had
er een hevige beschieting plaats
door d© Fransch© batterijen, die met
grooto inspanning over speciaal daarvoor
gebouwdó bruggen over een door projectiel
gaten en loopgraven bijna onbegaanbaar
terrein, naar de vooruitgeschoven positie
waren gebracht.
Tahure is, ofschoon het in een dal ligt,
tezamen met hoogte 192, die ten noorden
van het plaatsje ligt, een zeer belangrijke
vesting in de tweede Duitsche linie. Het
dorp is natuurlijk een puinhoop, maar on
der den grond ligt een uitgebreid labyrinth
van kelders, onderling met elkaar verbon
den door gecementeerde gangen, dat met
den nog krachtiger' verdedigden heuvel 192
verbonden i3. Hier hadden de Duitschers
vele kanonnen en machinegeweren verdekt
opgesteld, zoodab de gcheele stelling een ge
weldig struikelblok voor den vooruitgang
der Franschen was geworden. De Franschen
waren erin geslaagd, door infanfcerie-aan-
vallen vasten voet te krijgen in de uitein
den der stelling en tegen het einde der
vorige maand posities in te nemen, die het
dorp cn den heuvel aan drie zijden be-
heerschten.
Van deze punten uit bereidde de artille
rie opnieuw aanvallen van de infanterie
voor, die nu den berg met het dorp
Van den helm druipt en siepelt hefc in den
nclr, een heekje loopt in langs den rug, de
kuiten af in de schoenen. Moest men. de schoe
nen eigenlijk niet eens omkeeren,
Verder hotst de stoet. Het regent. Het
regent. Do handen heeft men diep in de zak
ken. Uit de mouwen loopt het water in de
zakken. Daar lrinnen zijn meertjes, waarop ge
knakte sigaretten, zakdoeken, touwtjes, choco
lade en allerlei andere bruikbare voorwerpen
drijven. Het regent. Het regent. Van den
helm loopt een zwarte soep over het voorhoofd
en langs de neusvleugels in den mond. Rug en
schouders kleven aan do kleeren vast. De
kuiten zijn verkleumd. In de schoenen kletst
en siepelt de modder,..
En dan, nis het begint tc schemeren, wordt
halt gemaakt. Aan den rand van een boog
denncboscli.
..Tenten opslaan. Koken.
De sergeant-majoor roept: een half uur van
hier, half links door het bosch kan men water
krijgen. Daar staan drio huizen. Vooruit,
water halen en koffie koken. Eenigen gaan
m©t emmers weg en verdwijnen in den regen
nevel, die om liet" hosch hangt. De anderen
slaan een bivak op. Natte tentbanen worden
uitgespannen. Palen ingeslagen. Men schept
aarde op de punten van de tenthanen en legt
takken op het doek, opdat do regen er niefc
zoo gauw doorheen lcomt. Stroo, dat men heeft
meegebracht, wordt in de tent gestopt.
Men haalt kook- en eetgerei. Bij de proviand
wagens verdeelt do foerier met zijn dikke,
roode, kletsnatte handen vleesch en commies
brood, dat reeds half doorweekt is.
Do meest.cn zijn reeds onder de tent weg
gekropen om bescherming to zoeken tegen den
regen. Niemand heeft lust om te koken. Men
is afgestompt.
Daar komt de sergeant-majoor. „Laat nie
mand hei wagen", zoo roept hij met zijn coni-
mandeerstem, „te gaan slapen voor hij gege
ten heeft..
"We liggen in een nai- .e tent, door elkaar
heen. Niemand ziet vrat van den ander. Ik
üg met mijn gezichten aast do 1 ^fzon^v én^e en
bezet heeft 011 zich bovendien op den top
van den daarachter gelegenlieuvcl .vastge
zet heeft.
De Franschen haastten zich hunne posi
ties op de Tahuro-hoogte t© consolidoercu,
maar het feit, dat de Duitschcrs zoo spoedig
tot ecu tegenaanval hebben kunnen over
gaan, bewijst met hco 'gr<Joten tegenstand
nog rekening moet worden gehouden en is
waarschijnlijk een© wolkom© aanwijzing der
vijandelijke reserves op het bedreigde front
in Champagne plaats hoeft. De positie werd
behouden ondanks d© hevige aanvallen der
Duitschers, die in gesloten gelederen kwa
men opzetten, terwijl linie na linie door een
vernietigend artillerie- en mitrailleurvuur
werd ncergem aaid
Al deze heftigheid beieekent, dat de
geringe vijandelijke reserves samengebracht
zijn om hefc Fransche offensief op do twee
bedreigde punten tegen to houden.
De militaire medewerker van do Times
Gchrijfb over de vermeectering door de
Franschen van het dorp Tahure en houvcl
192 op Woensdag: Die vermeestering en
het behoud van cle behaalde winsten on
danks do inspanning der Duitschers om de
stellingen te heroveren, acht de schrijver
belangrijke successen van de dappere bond-
genooten.
De- Takurehoogte vorm do een deel van
de Duitsche tweede linie aan het front in
Champagne. Het heette bij de Duitschcrs
dat dio stelling onneembaar was, maar het
is nu gebleken dat wat menschen maken,
ook door menschen vernield kan worden.
De sterke Duitsche linie heeft een der
sterkste schakels verloren, dank zij de uit
nemende voorbereiding door de Fransche
artillerie cn de prachtige samenwerking
van de Fransche infanterie met de artil
lerie.
Dé herha'alde en hardnekkige pogingon
der Duitschers om de Tahurohoogte te her
nemen, toonen welke groote waarde zij aan
deze stelling hechten, maar de Duitsche
tegenaanvallen zijn telkens met zwaro ver
liezen afgeslagen; men mag, zegt do Times,
hopen; dat de Franschen de stelling zullen
weten te behouden en dat van haar uit
nieuwe vorderingen zullen worden gemaakt.
Al do Duitsche verhalen dat hefc offensief
der geallieerden mislukt is of ten einde is
gekomen, zijn slechts praatjes om de Duit
sche troepen aan te moedigen cn indruk
te maken in neutrale landen.
Do beschrijvingen van de Duitsche ver
dedigingswerken geven ia zekeren zin een
verklaring van liet groote aantal gevang©-
non door de geallieerden gemaakt, zegt de
militaire d&skundigc. De Duitschers graven
zich zeer diep in, een diepte van 20 voet
voor de onderstanden is niefc ongewoon cn
om de bezetting uti deze kasematten terug
te trekken gaat slechts langzaam. De Fran
sche infanterie ageert met zoo groote snel
heid, na de artillcricvoorbereiding, dat de
Duitschers in de del-dringen geen tijd heb
ben om naar buiten te komen. Dit verklaart
ook dat als de Fransche aanvallers een net
van Duitsche loopgraven genomen hebben
en cr door zijn gebroken, ze nog vaak terug
moeten keeren om af te rekenen met de
verdedigers die in de onderaardsche holen
en gangen nog verborgen waren en nu nog
zich schijnen te willen gaan verzetten. Do
grooto volmaaktheid der Duitsche loopgra
ven heeft aldus ook ernstige nadeel en "voor
den verdediger.
De deskundige van do „Times'2 betoogt
dan verder de uitnemendheid van de Bril-
sche en Fransche artillerie, die nu bewezen
heeft dat ze overal eon weg kan banen. A's
is nog geduld noodig, zoo meent hij, do
moderne artillerie kan elke stelling vernie
len en den weg openen voor een welgeslaag-
den'aanval.
Het einde van de Alsace,
In de buurt van Rethel werd hefc Fran
sche luchtschip Alsace" genoodzaakt tc
landen. De oorlogscorrespondent van do
,,Voss. Zeit.", dr. Max Osbora, vertelt- hoe
dit in zijn werk ging.
dikken kameraad. Onmiddellijk snurkt hij, de
gelukkige,
We liggen door elkaar, omdat men zich een
plaatsje uitzoekt, waar hefc hefc droogst is. Op
mijn borst vallen voortdurend druppels, omdat
de tenthaan een scheur heeft. Gehaast, bedrij
vig gaat het, drup, drup. drup. Hier kan men
niet met hefc gezicht liggen. Naast- de laarzen
van een kameraad hefc gezicht te hebben is ook
niet verkwikkelijk Hem drupt hefc ik hoor liet
op den neus. En dat bezorgt hem een onrus-
tigen slaap. Hij draait zich om en stoot me daar
bij zijn hak tusschen de tanden. Ik draai me zoo,
dat het mo op den rug 'druipt. Hu, wat is
hét stroo hier nat onder mijn gezicht. Ik heb
het ellendig koud. Een nuder hoor ik met do
tanden klapperen en vloeken. Desniettemin
hangt hier oen vochtig, warme lucht, waariD
men bijna stikt-. Zal ilc cr maar weer uit gaan?
Ik hoor hoe do regen onophoudelijk op do
gespannen tenfcbsan trommelt. Dat maakt- een
merkwaardig leven.
Het regent-, het regent. Om ons l^een-ruischt
lifct bosch onstuimig. Hot steunt, kraakt,
maakt lange geluiden.
Ik do© het toch, ik ga er uit. Onder deze
tent stikt men. ïk kruip rond. Wel beroerd,
waar is nu de uitgang? Voorzichtig kruip ik
over de kameraden heen. Bljjf toch stil lig
gen, kerel, knort er oen. Een ander trap ii;
op do hand. Ik kan er niets aan doen. O, hier
is do uitgang. Ik kruip naar buiten.
Daar litrfc hefc wachtvuur, rood in don nacht.
Het smeult in hét diamant geschitter van ver
licht© regendruppels. Zwarte gedaftnren er
om heen met wild Rtoomonde jassen; betonde
handen en knieën warmen zich.
Maar eens komt er toch weer een dag, dat
de zon hefc spokenleger van den r«gen ver
strooit, de vuile wasch van den hemel weg
schuift. Dan prijkt oen regenboog aan de lucht
in de schoonst© kleuren V3n het paradijs,
lachend rood, groen, violet, oranje... en d<x>r
do poort van dezen regenboog trekken de sol
daten binnen in het nieuwe, goede humeur...