Binnenland.
Legerzaken.
Q
3Ö1Ë3 SOljDATEKTCOimAKr8!? "Van :23Q>iTLcl£».@f sa«ö Septembê;?-"-! 91S
Een gevecht in vollen gang, twee vijandelijke partijen tegenover elkaar?
Toch niet. Op den voorgrond staan Engelschcn, op den achtergrond ook, en zij
spelen maar oorlog. Zij proboereu nl. hun nieuwe bommen, gemaakt van leege
jambussen, die met ontploffende stoffen zijn gevuld en uiteen springen, zoodra zo
met kracht op den grond terecht komen. Natuurlijk bewerpen zij elkaar niet, maar
op een doel iusschen de beide troepen in. Gevaarlijk is de proef toch altijd eenigszins,
dat zien we aau een jambusbom, die op den voorgrond ontploft en die te ver is
gevallen. Veel kwaad schijnen deze bommen intussehen niet te doen, maar zij ver
spreiden veel dichten, donkeren rook en onder bescherming daarvan doen de bom
menwerpers dan een banjonet-aanval.
te moedigen en zoo de eigenaardige afstom
ping, die zich soms van de mannen moester
maakt, te keer te gaan.
„Die afstomping schijnt door een nieuwen
vorm van zenuwlijden teweeg gebracht te
worden. Het voortdurend verblijf in de
loopgraven, omringd van dooden en gewon
den, de eentonigheid van hab leven in de
geveohtslinie, liet gevoel, dat aan de over
al dreigende gevaren toch niet te ontkomen
is, veroorzaken vaak een gemoedstoestand,
waarbij een zoo groote onversahilügheid
zich van de soldaten meester maakt, dat zij
uit de loopgraven komen, op gevaar af on
middellijk tot doelwit voor den „sniper",
den verdekt opgestelden scherpschutter, dis
op zulke gelegenheidjes loert, te dienen.
,,De officieren "bestrijden dat gevoel zoo
veel ze kunnen en trachten het te voorko
men door allerlei spelen en vermakelijk
heden aan te moedigen.
„Zoo kan. het dus voorkomen, dat men te
midden van het gedonder der kanonnen en
Let gekraak der ontploffende granaten, op
eenigen afstand het scherp gefluit kan
kooren van den scheidsrechter in een voet
bal-wedstrijd, die geen mijl verder wordt
gehouden; En midden uit zulke spelen gaan
de mannen hun plaats innemen in de ge
vechtslinie in het spel van leven en dood.
„De Engelsche soldaat moet een of ander
vennaak hebben en hij is zeer vindingrijk
op het punt van middelen om zich dat te
verschaffen. Zoo had onlangs op een
kanaal dicht bij het front een waterfeest
plaats; het programma: touwtrekken in
booten, zwemwedstrijdenmoest onderbro
ken worden omdat de soldaten naar de ge
dekte vhichtplaatsen moesten, daar het vij
andelijk geschutvuur wat heviger was dan
gewoonlijk. Zoodra dat echter weer normaal
was geworden, werd de wedstrijd hervat.
„Gisteravond ging ik weer eens naar een
kamp, waar een veldhospitaal is ingericht
en waar in een schuur een aantal gewonden
lag.... de clagelijksche verlies]ijst, die met
ontzettende regelmatigheid van de loopgra- j
ven wordt aangebracht, ofschoon er aan het
front „niets gaande" was. Zij lagen op do
draagbaren, heel stil onder de dekens, en in,
eon andere schuur speelden de mannen, die
hen met levensgevaar hierheen hadden ge
dragen, kaart en lachten om de grillen der
fortuin. Boven onze hoofden vloog een
Engelsche eendekfïer, waarep de Duit-
sche „Archibalds" onmiddellijk vuur
den.
,,!n het veld, aan de andere zijde van de
heg, was ean krater, die door een 30 c.M.
projectiel was gemaakt. Terwijl ik naar de
kaartspelera keek, barstten ccnige shra-p-
nells boven een naburig bosch, maar de
mannen bleven rustig spelen en lachen en
de letterkundige korporaal, die op een om
gekeerde beschuittrommel den tekst van het
volgende nummer van „The Lead-Slinger"
verzorgde, liet zich niet in zijne overpein
zingen storen-
,,Er verschijnen in de loopgraven en ach
ter de vuurlinie veel dergelijke litteraire pro
ducten. Misschien zal er nog eens een en
ander hiervan in het „British Museum" te
recht komen. Het nageslacht zal dan de
soort humor leeren kennen van de mannen,
die in 1915 vochten. Het is een humor,
die met den dood spot en die stof tot lachen
vindt in de ongemakken en gevaren van
de loopgraven en de schuilplaatsen; de
soort humor, die het geheim van den moed
is en zonder weiken de soldaten afstompen
zouden.
„Dan zijn er tooneelvoorstellingen, in ge
ïmproviseerde theaters, waar de „Tommies"
bunne kameraden zien optreden en harte
lijk lachen om de moppen, die er voorge
dragen wordenEen geliefkoosd onderwerp
is het projectiel, dat op ongelegen oogen-
blikken neer komt vallen en merkwaardige
teleurstellingen veroorzaakt.
Daar zijn dan ook de komieke en andere
zangers, die hunne krachten inspannen en
"beloond worden met een algemeen gezang:
Jolly go>£i aong,
Jolly well sung,
If you can think of a better you're
welcome to try
But don't forget the singer is dry,
Give the poor "beggar some beer.
(Een heel goed liedje, en heel goed ge
zongen, als je een bet-or kent, mag je 't
gerust probeeren. Maar vergeet niet, dat
de zanger een droge keel iioeft, geef den
armen drommel wat bier.)
Zulk een voorstelling* vermaakt en ver
kwikt den soldaat, die na de voorstelling
weer naar de loopgraven gaat, luchtiger
gestemd dan hij er vandaan kwam.
RUSLAND.
Van het Oostelijk Oorloqsterre-n.
PETERSBURG. Rapport van den Rus-
siechen generalen staf:
Een Duitsche vlieger wierp bommen op
Schlok; toen hij door onze troepen werd be
schoten, daalde hij snel achter de Duitsche
loopgraven.
In den loop van een gevecht bij het dorp
Stoung aan de Eckau, in de omgeving van
het station Groot-Eckau, vluchtten de Duit
sers* met achterlating van een groote
hoeveelheid handgranaten, patronen en eet
ketels.
Een hardnekkig gevecht ontstond bij het
dorp Atkalino in de nabijheid van het
station Neugufc; het dorp is afwisselend in
het bezit van een der partijen.
In do omgeving van Dunaburg is de toe
stand onveranderd. In een bajonetgevecht
nabij de hoeve Stensce ten westen van het
meer Sventen, maakten wij een officier en
ruim honderd man krijgsgevangen, terwijl
we een mitrailleur veroverden,
In do streek van Smelina nabij Novo-
Alexandrowsk, veroverden wij in een ver
bitterd handgemeen tweo mitrailleurs en
maakten wij ruim 200 man krijgsgevan
gen een der hoogten ging zesmaal in andere
handen over.
In de omgeving van Smorgon, op het
front ten zuidoosten van Wilna en bij do
rivier de Gawca ten oosten van Lida, wordt
overal, en vaak zeer verbitterd, gevochten.
Op den rechteroever van de Moltschad, een
Imkerzijrivier van de Njemen, werden bij
de overgangen van den bovenloop en verder
in de omgeving van het Oginsky-kanaal
verschillende ernstige gevechten geleverd,
waarbij va$ de bajonet gebruik werd ge
maakt.
In al die gevechten en acties, welke den
laat3teu tijd veelvuldig voorkwamen, blijven
onz© troepen onveranderlijk de bewijzen
leveren van hun slagvaardigheid, stoutmoe
digheid en volharding, die een weerkaat
sing vinden in de tóegenomen hardnekkig
heid van den vijand.
Ten noordwesten van Dubuo maakten
onze troepen, niettegenstaande 's vijands
pogingen om door tegenaanvallen ons offen-
siof tegen te houden, zich meester van hot
dorp Vóinitza op den linkeroever van. de
Ikv/a; wij maakten opnieuw 2G officieren
en 1400 soldaten krijgsgevangen ©n ver
overden drie mitrailleurs.
Bij het dorp Dvoretsj, ten zuidwesten
van de stad Kremenetz, maakten onze troe
pen zich meester van een der hoogten en
maakten twee officieren en honderd man
krijgsgevangen.
Ten noorden van Zalesczyki wierpen wij
den vijand uit de dorpen Vorvolintze en
Ginkovtzedo cavalerie vervolgde den uit
eengeslagen vijand een gedeelte der Oosten
rijkers werd neergesabeld, een ander ge
deelte gevangen genomenonzo cavalerie
deed te paard een inval in het dorp
Proussy ten zuidwesten van Tluste; in heb
gevecht, dat daarbij ontstond, maakten de
ruiters opnieuw talrijke krijgsgevangenen
en veroverde veel wapens.
WEENEN. Aan het front in Oost-
Galicië verliep de dag over het alge
meen rustig. Er hadden alleen ge
vechten plaats door de vooruitgescho
ven afdeelingon. Aan de Ikwa en de
Styr kwam het op verschillend© plaatsen
tot hevigo gevechten. Zoo werden ten zuid
oosten van Novo Potschajewo twee Russi
sche aanvallen bloedig a/geslagen. Een
vijandelijk infanterieregiment, dat des
nachts in de nabijheid van de mondin^ van
de Ikwa over de Styr was doorgedrongen
•moest na een tegenaanval van onze troepen
onder groot© verliezen, naar den oostelijkcn
oever teruggaan. Onze tot dusver zich ten
oosten van Tink bevindende afdeelingen
werden in stellingen aan den westelijken
oever dan de Styr teruggetrokkent
Hen beschieting van Libau?
LONDEN. De ..Moiling Post" verneemt
uit Peters burg dat volgens een bericht uit
Riga, tweo meisjes die uit Libau, dat in
handen van de Duitechers is, wisten ie ont
vluchten, weten te vertellen, dat Engelsche
duikbooten voor Libau verschenen °en de
6tad en de schepen in de haven bombar
deerden, In do stad ontctond een paniek
omdat men eerst meende, dat de Duiischers
de stad beschoten met de bedoeling haar
te verwoesten eer zij zouden terugtrekken,
daar men veronderstelde dat Russische en
Engelsche schepen de Duitsche strijdkrach
ten aanvielen. De mededeeling is niet ge-
dagtcekend, maar wel wordt gezegd dat
toen do Engelsche duikbooten den aanval
deden, de haven vol was van Duitsche oor
logsschepen. die uit de Golf van Riga waren
teruggekeerd.
Keizer Wilhelm te Kowno.
BERLIJN. Kén der laatste twee of
drie dagen moet Keizer Wilhelm, volgens den
correspondent van do X.-Y. World, een bezoek
hebben gebracht in de veroverde Russische
vesting Kowno. Het geleek meer op een enthou
siaste» ontvangst dan op do aankomst van een
overwinnaar.
Onder donderend saluut door een aantal bat
terijen, g3vormd uit do 1631 in de vesting ver
overde kanonnen, onder hot luiden der zware
tonen van do kerkklokken, werd do Keizer
ontvangen door een soharo jongo meisjes, die
rozen strooiden voor do keizerlijk© auto.
Aan het station werd de Keizer ontvangen
door generaal Yon Hindenburg, generaal-
majoor Von Eichhorn en generaal Von Bcseler.
den belegeraar van Antwerpen, nu gouver
neur-generaal to Warschau.
Mon beschrijft do ontvangst door do bevol
king als eon ovatie. Do straten waren overvol.
Op het marktplein hield do keizerlijke auto
stil voor do rooinsch-katholieko kathedraal,
waar de Keizer onder het spelen van hot orgel
binnentrad en ontvangen werd door den bis
schop en de priesters in vol ornaat.
Do Keizer bezichjfgcje^ Jict gesghj^psrk met t
al de veroverde kanonnen en tweo der in puin
geschoten forten, waar de verwoestingen waren
lo zien, aangericht door het 42-ceatimoter-
geschut. („N. Ct.")
De omvattings-operatiën van generaal
Von Eichhorn.
Verschillende militairo critici hebben de po
sitie der Russen bij Wilna vergeleken met die
der I'rauschen bij dódan in 1870. Ook do mili
taire medewerker van do „Franf. Ztg." wijst
op het groote gevaar dat do Russen daar
dreigt.
Nn do verovering ran Widsy op 17 Septem
ber, waardoor de weg WilnaDunaburg ia
Duitscho handen kw am, kon een krachtige om-
rattmgs be weging naar het Zuiden werden ver
moed. Sneller dan men dacht ontwikkelden
ziqh do gebeurtenissen. Op 19 September werd
vernomen, dat de linker vleugel-colones van
Eichhor's leger Moiodetsjno, Smorgon. en
Wornjany hadden bereikt. Daardoor werd de
Russische W i 1 n a^groep van doDunaburg-
groep gescheiden en van drie kanten bedreigd.
Von Scholz en Von Gallwitz dru,ktcn door he
vig© aanvallen het front achteruit. Door deze
front-aanvallen werd de Russische aandacht af
geleid van de omvattingsbewegmg van Eich
horn. welke nu over een frontbreedt© van ineer
dan 70 K.M. op de fianken en den rug der Rus
sische Wiina-groep drukt.
De wanhopige poging der Russen om hij Mï-
chalisjki door te breken kon geen verandering
in den toestand brengen. Nu st?.3t de linker
vleugel van Eichhorn cp meer dan 60 K.M. van
Minsk. Rukt deze groep verder op, dan is het
gedaan met allo Russische troepen, die zich
binnen de omsingeling bevinden. Daarbij komt,
dat deelbn van het leger van prins Leopold van
Beieren over do Sjtsjara zijn getrokken en naar
do linie NowozroedokLida oprukken. Het ge
bied der omsingeling is nu ongeveer 10.000
vierk. K.M! groot. De Russische troepen, die
tusschen Wilna en Njemen cn aan de Sjtsjara
tegenstand bieden, kunnen Slechts naar het
Z.O. voorbij Minsk naar Sloesk do wijk nemen
zonder groote vorli&zen zal hun dat echter niet
mogelijk zijn. Zii loopen gevaar daarbij de le
gergroep van Mackensen te ontmoeten, terwijl
een terugtocht op of hij den grooten weg naar
Minsk of Smolensk, wanneer de linkervleugel
van Eichhorn sterk genoeg is, niet meer mo
gelijk zal zijn.
Wat beteckent" daartegenover vraagt do
militair© medewerker dat de Oostenrijkers
in den Wolhynischen vesting-driehoek een paar
K.M. terug moesten? Het gelukte den Russen
niet het zwaartepunt van Wilna en Dunaburg
naar Oost-Galicië en Wolbynië over te brengen.
Het legerbestuur oogst nu de vruchten van
de betrachte consequentie om steeds hetzelfde
doel na'te streven, zich niet bekommerend om
den toestand in het Zuiden. Do Russen echter
willen overwinnen in Wolhynië en Galicië en
■hebben daar natuurlijk een meerderheid noodig
tegelijk willen zij een beslissing aanvaarden hij
Dunaburg en Wilna, - waarvoor natuurlijk ook
groote krachten noodig zijn.
Vcor een beslissend offensief in hot Zuiden en
voor een doeltreffende verdediging in het Noor
den zij zij to zwak geworden.
TURKIJE.
Do strijd aan de Dardanoilen.
De „Daily Express" bevat een verslag van
generaal Hamilton, over den strijd aan de
Dardanellen, waarin gemeld wordt, dat Mei
de aanval hervat werd. Er werd ©en tijdelijke
divisie gevormd uit Australische- en Nieuw-
Zeelaudlscike brigades en uit mariniers. Deze
divisie vormde de algemeeno reserve, terwijl
de 29e divisie, uit vier brigades bestaande en
het Turksche korps verstrekt met de 2e "briga
de mariniers den aanval moesten doen. Deze
begon om 11 uur en werd met afwisselend suc
ces voortgezet; het hevige vijandelijke vuur be
lette echter, zijn hoofdstelling te veroveren
om 4.30 werd den troepen gelast zich ter plaat
se in te graven.
Den volgenden morgen, 12 Mei werd de aan
val hernieuwd. Deze had aanvankelijk succes,
doch tegen den middag had een hevige Turk
sche tegenaanval plaat-s, waardoor een brigade
werd teruggedreven. Op andere punten echter
wonnen de onzen terrein. Om vijf uur werd een
algemeeno aanval bevolen, waardoor do geheele
lijn 2Q0 a 300 M. werd voor uitgebracht en do
eerste Turksche loopgravenlinio werd ver
overd.
De stelling werd verstrekt en den volgenden
dag werd de aanval voortgezet. Daarbij moest
de brigade Nieuw Zeeland dus in de richting
van Krithia voorwaarts dringen.
Oni 10 uud werd een hevig vuur geopend
door de schepen en batterijen en om half elf
rukte men vooruit. De Nieuw-Zeela-nders had
den om half twee terrein gewonnen, doch wer
den toen teruggehouden, evenals de Fransehen
tan W. van do ICereves Dc-re. Nadat de artille
rie een kwartier had gevuurd, werd de alge
meen© aanval ondernomen. De Franschea wer
den aanvankelijk teruggeslagen, doch ontvin
gen versterking. Tengevolge der duisternis kon
eerst den volgenden dag worden vastgesteld,
wat gebeurd was.
De nieuw Zeelanders waren tot dicht hij
de Turksche loopgraven voortgerukt en hadden
zich aldaar ingegraven ook de Australische
brigade had 300 a 4C0 M. terrein gewonnen.
Deze brigades legden groot© dapperheid aan den
dag en behielden het veroverde tsrrin, ondanks
lievig© tegenaanvallen. Op den linkervleugel
kon de 87e brigade door het hevige vuur der
machinegeweren niet vooruit komendes
nachts echter werd daar 200 M. vooruitgerukt.
Op den rechtervleugel hadden de Franschen
zich gehandhaafd en den Turken groote ver
liezen toegebracht: een deel was echter onder
adtillerievuur gekomen, doch nadat versterking
was aangerukt werden twee Turksche linies ge
nomen.
In drie dagen waren op den rechtervleugel
GOO M. terrein gewonnen en 400 op centrum
cn linkervleugel. Gedurende den nacht en den
volgenden dag werd aanhoudend doch vergeefs
getracht, d© Engelseben terug te drijven. Na
dat de trespen twee dagen rust hadden genoten
werd het front in vier secties verdeeld.
Op den Turksehen rechtervleugel hadden de
Turken een steile rots versterkt: vergeefs werd
rst door Engelsche troepen, later door Gurk
ha's getracht dit punt te nemen.
Intussehen waren Australische en Nieuw-
Zeelanósche korpsen van „Anzac" tot Sari
Bair doorgedrongen, aanhoudend blootgesteld
aan een bombardement van den vijand. Dit had
vooral plaats op 18 Mei, waarna des nachts
een aanval op den linkervleugel werd geadan,
ai© met verlies werd afgeslagendaarna had
den vier aanvallen plaats op het centrum, die
©veneens mislukten, terw ijl tegelijk een aanval
op den rechtervleugel werd ondernomen, die
afgeslagen werd.
Het artillerievuur werd daarna door de Tur
ken hervat en om halftien de aanval hernieuwd
op do vleugels der stellingdez© werd onder
zware verliezen afgeslagen. Volgens gevangenen
zouden 30.000 man eraan hebben deelgenomen,
aangevoerd door generaal Sanders. De lijken
van 3C00 Turken lagen vcor Britsche loop
graven de Briteche verlie bedroegen 100
dooden en 500 gewonden.
De volgende dagen werd onderhandeld over
het weghalen van dooden en gewonden, hetgeen
den 20 Mei ondernomen werd. Terwijl dit ge
schiedde maakten de Turken zich gereed, een
aanval te doen. Zij openden een hevig bombar
dement en des nachts ondernamen zij een can
al, die echter afgeslagen werd.
Den 22cn werd een wapenstilstand gesloten
t,nt den 27en, tot het hegraven der dooden.
Van 28 Mei tot 5 Juni werd aanhoudend ge
vochten op den rechtervleugelin den nacht
van den 28©n had weder een algomecne aanval
plaats, waarbij zij echter weder met zwAre ver
liezen werden teruggeslagen, terwijl aan En
gels eken kant 33 gedood en 158 gewond wer
den, 1
BULGARIJE.
Da mobilisatie van Bulgarije,
LONDEN. Het bericht, dal Bulgarije mo
biliseert, heeft natuurlijk veol opwinding
teweeg gebracht in diplomatiek© kringen,
ofschoon ze door do telegrammen, dio in de
laatst© dagen ontvangen waren, wel waren
voorbereid op een dergelijke ontwikkeling.
Omtrent de beteekonis van hct^mobiüsa-
ticbevel kan niemand op het oogenblik nog
©en mcening uitspreken.
Eerst laat in den avond werd het be
richt door de Bulgaarsche legatie ontvangen
en wel in een lang telegram uit Sofia, waar
in do mobilisatie werd aangekondigd. De
cenige opmerking, die de minister daarbij
maakt©, was dat Bulgarije zijn neutraliteit
zou handhaven, maar <iat dit thans een ge
wapend© neutraliteit zou zijn.
In andere kringen wordt verklaard, dat
Bulgarije door t© mobiliseeren zich alleen
plaatst, in dezelfde positie van pewapende
neutraliteit als eenigo zijner naburen en als
Zwitserland en Nederland.
LONDEN. De „Times" yerneomfc uit
Sofia d.d. 20 Sept.:
De minister-president deelde zijn parfcij-
genooten mede, dat bet verdrag mét Turkije
de handhaving dcor Bulgarije van een ge
wapend© neutraliteit noodig maakt.
LONDEN. De „Morning Post" meldt uit
Athene van 21 September, dat een cavale
rieregiment te Sofia laet kreeg naar do Ser
vische grens te gaan. Zware artillerie en
veldkeukens zijn Woensdag per spoor Phili-
popel gepasseerd,
SERVIË.
Do indruk in Sorvic omtrent den toestand.
BERLIJN. Het „Berl. Tagebl." ontleent
aan de „Ballanska Posjta" een telegram uit
Nisj, meldende, dat de berichten uit Sofia
diepen indruk maken. Men vreest in Nisj
een gewapend conflict met Bulgarije, dat
gelijktijdig samenvallende met liet Oosten-
rijksch-Duitsck offensief, zich ernstig laat
aanzien. Het orgaan der socialisten publi
ceert esn artikel, waarin niet verheeld
wordt, dat Servië voor een ramp staat, die
slechts door oen amputatie kan worden
voorkomen. Alle bladen maken melding
van geheim© oorlogstoebfereidselen door
Bulgarije en verklaren, dat de Turksch-Bul-
gaarsche schikking een bewijs is van het
samengaan vaa Bulgarije met- do Midden-
Europeescho staten,
VEREENÏGDE STATEft
Oud-minister Bryan,
WASHINGTON. De oud-minister Bryan
bracht Woensdag voor het eerst sedert zijn
ontslag een bezoek aan 't Witte Huis eu had
daar een onderhoud van een uur met presi
dent Wilson. Teruggekeerd, weigerde hij
iets omtrent dit' gesprek mede te deelen.
Bryan is van plan hinnenkort Europa te
bezoeken om daar in het belang van den
vrede werkzaam te zijn,
Dumba.
LONDEN. De „Morning Post"- ver
neemt uit Washington dat president
Wilson de Ocstenrijksche rege©ring
verzocht dr. Dumba formeel terug
te roepen, daar hij anders weigert den
Voorzitterschap Tweede Kamer.
Bij Koninklijk besluit van 22 September
1915 no. 51 is benoemd tot voorzitter van
do Tweede Kamer der Staten-Generaal,
voor het tijdperk der tegenwoordige zitting,
mr. II. Goeman Borgesius, lid van die
Kamer, (St.-Ct.J
C. M. Kan f.
To Batavia is overleden, in den ouder
dom van 50 jaar. de kolonel der artillerie
C. M. Kan, adjudant van den geuvemeur-
gcncraal.
Luchtschepen.
Van bevoegde zijde deelt men aan het Haag-
sclie Correspondentiebureau het volgende
mode:
Ongeveer tweo weken geleden hebben zich
luchtschepen van Duitsche nationaliteit ge
durende eenigen tijd boven Nederlandsch
rechtsgebied bewogen.
Dit wordt onzerzijds beschouwd sis eene ge-
biedsschending, afgescheiden van de vraag, of
do verkeerde koorsrichting het gevolg is van
opzet, dan wel van slechte oriënteering als
gevolg van de weersgesteldheid.
Het ligt dus voor do hand, dat genoemde
gebiedsschending, evenals elk© andere, niet de
wapenen wordt bestreden, voer zooveel daar
toe de gelegenheid bestaat.
Nu hebben in de laatste dagen over het
bestlijden van do op 8 September j.'. gecon
stateerde schending verschillende deels geheel
onjuiste, meermalen geheel uit do lucht ge
grepen mededeelingen en beschouwingen in ds
pers do ronde gedaan, hetgeen te meer be
denkelijk is, daar bedoelde beschouwingen
blijkbaar worden gehouden door ter zako on
kundigen.
Wat nu de bestrijding van luchtschepen en
vliegtuigen, die ons gebied schenden, betreft,
kan worden medegedeeld, dat aan Land- en
Zeemacht reeds in Augustus 1914 de perti
nente order is gegeven om op luchtschepen
en \reemdo vliegtuigen, dio boven Neder
landsch rechtsgebied (hieronder behooren ook
de z.g. territoriale wateren) komen, te schie
ten.
Wat vliegtuigen betreft, is hierbij alleen
het voorbehoud gemaakt, dat zij met zeker
heid als niet-Nederlandsche vliegtuigen zijn
horkend. Bij luchtschepen is uit den aard der
zaak dat voorbehoud niet gemaakt.
Dat ook werkelijk, wanneer een vreemd
vliegtuig of luchtschip zich boven ons rechts
gebied beweegt, daarop wordt geschoten, is
ook ditmaal weder gebleken, doordien van
©enige forten, die een luchtschip waarnamen,
alsmede door wachten en andere troepen afdee
lingen, welke daarvoor in de gelegenheid wa
ren, het vuur daarop geopend is.
Men schijnt zTch echter te hebben verwon
derd, dat niet dadelijk daarop eenige Zeppe
lins neerploften.
Het is daarom niet zonder belang nog eens
er op to wijzen, dat het vuren met eenig©
trefkans op met groote snelheid zich door het
luchtruim bewegende doelen groote moeilijk
heden oplevert. Doordien namelijk hot doel
zich verplaatst tijdens het projectiel geweer
kogel, afgeschoten door oen schutter of uit
een machinegeweer, dan wel geschutprojoctiel)
zich in de lucht bevindt, moet men er op
bedacht zijn, te richten op een ander punt,
dan datgene, wat men wil treffen. Dit be
zwaar wordt uit den aard der zaak grooter,
naarmate de afstand tot het doel in de lucht
grooter is. Daarbij komt, dat ©en geweer-
dragend persoon desnoods ondor zeer groote
verheffing kan schieten, doch dat hij machine
geweren en bij geschut, niet in het bijzonder
De Russen na! Dat zou een onderschrift zijn voor dit plaatje, 't welk ons
verplaatst in een Galicisch dorp Niewowice. Dat de strijd er duchtig gewoed heeft,
zien wij aan het verwoeste huis links op het plaatje, er is weinig meer van overge
bleven dan de schoorsteen en de haard daaronder, die altijd buitengewoon stevig
gemetseld worden In dat dorp zet een Oostenrijksch-Hongaarsche afdeeling huzaren
de Russen na, die naar alle kanten vluchten na de nederlaag aan de San. Onder-
tusschen vliegen de granaten door de lucht en ontploffen op den grond en hier en
daar ligt een doode of gewonde.
geallieerden een vrijgeleide voor hem te
vragen.
©P ZEE.
In de lucht gevlogt-n,
LONDEN. Lloyds meldt, dat 't Briteche
s.s. „Groningon" in de lucht ia gevlogen.
Een man wordt vermist. De rest van de be
manning, waarbij enkele gewonden, i3 ge
red.
(Het s.s. „Groningen", groot 988 br.
tens, gebouwd in 1902, behoorde aan de
Gen. Steam Nav. Co., Ltd., te Londen.
Het was Woensdag van Nieuwediop naar
Londen vertrokken. Red.)
Dccnssh schip in den grond geboord.
LONDEN. Een Lloyd's bericht" meldt,
dat het Deenschc stoomschip „Thorvaldsen"
in den grond geboord is. De bemanning is
gered.
De „Delfin".
FRANKFORT a d. MAIN. Aan de
„Franki. Zeit." wordt uit Petersburg mede
gedeeld Volgens een particulier bericht
aan. de „Roeskoje Slowo" heeft de com
mandant van den Ruesischen onderzeeër
„Delfin", kapitein-luitenant TscherkasGof,
met de geheele bemanning den dood gevon
den in de Oostzee.
De duikbootonoorlog.
LONDEN. De admiraliteit meldt, dat
in de week eindigend 22 September het
aantal in Engclsho havens in- en uitgaande
stoom booten 1323 bedroeg. Het aantal in
den grond geboorde schepen bedroeg in dat
tijdvak twee .eneen yisschersvaartausi
Kennisgevingen
voor s vy
Verloving, Ondertrouw,
Geboorte, enz.
- Invitatiên, Dankbetuigingen, Menn'a -
Programma's, Balboekjes, Visitekaarten,
- Luxepapier, Artistiek Stempelwerk -
B. van ZVIantgem, Hofleverancier
Singel 562, hoek Vijzelstraat, Amsl
daarop ingericht, de helling waaronder kan
worden gevuurd, aan grenzen gebonden is.
Het gevolg hiervan is, dat wanneer het lucht
schip of vliegtuig, wat zijn hoogt© en afstand
betreft, zich niet bevindt binnen de kogel
baan, beschreven bij de grootst© verheffing
van liet machinegeweer of den vuurmond,
hetzelvo niet getroffen kan worden, terwijl de
kans van treffen zelfs binnen die baan bij
©enigszins belangrijk© hoogte van het lucht
schip of vliegtuig, uiterst gering is. Dit ver
klaart dus, waarom men op enkel© plaatsen,
waar men een luchtschip waarnam, niet vuur
de, terwijl dit op vel© andere plaatsen wel
geschiedde.
Dat men van uitwerking van het vuur geen
tastbare resultaten (behalve verandering van
hoogt© of van koers) waarnam, is zeer ver
klaarbaar. Een zich snel bewegend luchtvaar
tuig is zeer moeilijk naar beneden t© schie
ten geweer- of granaatkartetskogels kunnen
in het omhulsel van oen Zeppelin honderden
gaatjes maken, zonder dat het luchtschip in
zijn vaart daarvan eenigen ïïïnder ondervindt
in do eerst© uren. Van Tiet neerschieten van
een luchtschip door do oorlogvoerenden leest
men dan ook geen berichten.
Voor menschlievend hulpbetoon.
Bij Koninklijk besluit is als blijk van goed
keuring en tevredenheid de bronzen eerepen
ning voor menschlievend hulpbetoon en een
loffelijk getuigschrift toegekend aan
W. Hommes, 2de-luit. 20ste reg. inf. en
T. D. Motz, landweersoldaat 1ste comp., 21e
bat., Ilandw. inf., wegens met levensgevaar
verrichte redding van een drenkeling uit het
water van het Galgeveon te Berkel, 9 Juni; J.
d©u Boor, korp.-macliinedrijver 2© kl., weg. I
met levensgovaar verricht© redding van een
kind uit de buitenhaven van do Marineschut-
sluis to Helder, 17 JuliS. A. Merto- j
s e t i k o, inlandsch fuselier, wegens met
keling uit de kali Bango nabij Malang, 3 Mei. i
-■ - v
Bezoek van den Minister van Oorlog
Do Minister van Oc-rlcg, vergezeld - u
het hoofd der tweede afdeeling \-an z"ir. De
partement, majoor Mul'.cr Massis, n
's Ministers adjudant, kapitein Van Evc
dingen, bracht Woensdag bezoek -aan de
Harskamp.
Hoofdstuk VIM Staatsbegroting,
(OORLOG.)
(Vervolg)
MEDEDEELINGEN VAN VERSCHIL
LENDEN AARD.
Uitbreiuingvan de bereden
artillerie.
Door den Minister werd opdracht gegeven
tot geleidelijke oprichting van een IVde af
deeling bij elk dier beide regimenten veld-;;r-
tillerie, di© nog slechts 3 aldeelingon teüca.
Naar gelang personeel en materieel beschik
baar komen zullen dio afdcolingcn do orga
niek voorgeschreven sterkte op oorlogsveer,
bereiken.
Het is gewenscht bij demobilisatie cok do
beide hicrbedoold® afdeelingen in de organisa
tie te behouden, en zo alsdan terug to brengen
tot do vastgesteld© vredesorganisatie.
Met deze omstandigheid is bij de samor.fte'.-
ling van de ondenverpcl ijko begrooting rekening
gehouden.
Modern geschut voor doves-
t i n g-a r t i 11 e r i e. Ter voorziening in mo
dern geschut voor de vesting-artillerie wordc-n.
op overeenkomstig© wijze als zulks is geschied
op de begrooting voor 191#, cok thans weder
gelden aangevraagd tot aanschaffing van een
S-tal houwitsers met munitie, waarvoor op do
begrooting rekening is gehouden met ton be
drag van f 528,000. Aangezien echter uit den
in gang zijnden oorlog is gebleken, dat de ar
tillerie, en vooral do zware artillerie, ccno
hoofdtaak in den modernen oorlog heeft to
vervullen, wordt het noodzakelijk geacht, met
betrekking tot da aanschaffing van modern
geschut voor de vesting-artillerie een anderen
weg in to slaan, dam oorspronkelijk in het vcor-
nemen lag. Door telken jar© toch slechts een
gering aantal vuurmonden aan to schaffen, zal
het velo jaren duren, eer over een voldoend
aantal van dergelijk© vuurmonden kan worden
beschikt.
Omdat met de aanschaffing van een groot
aantal vuurmonden met do daarbij behoorendo
munitie zeer grooto bedragen zijn gemoeid, en
dit materieel gedurende tal van jaren tob do
bewapening blijft behooren, komt het minder
aanbevelenswaardig voor do daarvoor benoo-
digde gelden, over een lclcin aantal .jaren ver
deeld, te brengen ten laste van do gewono be
grootingen v cn wordt er de voorkeur aan go-
geven, daarvoor een fonds in liet leven te roe
pen, op overeenkomstige wijze als is geschied
voor do verbetering der kustbevvapeniug.
Het ligt in de bedoeling zoodra doenlijk do
instelling van een dergelijk fonds aanhangig to
maken, waarbij uit den aard dor zauk-rekening
zal worden gehouden 'met d© aanschaffing van
het bovengenoemde geschut, waarvoor dc gel
den thans worden aangevraagd.
Voorraden aan patronen voor;
handvuurwapenen en aan muni
tie der bereden-artillerie. Aange
zien do voorraden aan patronen voor de hand
vuurwapenen cn aan munitie voor do bereden-
artillerie, welke in 1916 beschikbaar zullen zijn,
grooter zullen wezen dan waarop volgens liet
door den ambtsvoorganger van den Minister
vastgestelde plan van aanschaffing behoefde te
worden gerekend, worden op dezo bcgrooting
geen gelden aangevraagd tot verdere uitbrei
ding van die voorraden.
Na demobilisatie zal echter het vraagstuk
van de grootte der aan do munitie op to leg
gen voorraden opnieuw onder do oogen dienen
te worden gezien, om, in verband met do alsdan
beschikbare hoeveelheden, vast to stellen, het
geen in dit opzicht in volgende jaren eventueel
nog zal moeten worden verricht.
Luchtvaartorgan isatio. Heewet
de tijd nog niet gekomen is om in het algemeen
vaststaando gevolgtrekkingen te maken uit do
ervaringen, opgedaan in den huldigen oorlog,
zoo kan toch wel, zegt do Minister, geen mce-
ningsverschi! meer bestaan omtrent den zerr
grooten invloed van do luchtverkenning op liet
verloop van do operation, zoowel uit ecu stra
tegisch als uit een tactisch oogpunt.
Was deze invloed reeds van den aanvang van
den oorlog af duidelijk voelbaar, in do latere
maanden, d. w. z: nadat do bewegingsoorlog
gaandeweg ontaardde in een posiliecorlog, is lij]
ovêrheerschend geworden, daar co cavalerie to
taal werkeloos moet blijven en men z-.ch uit
sluitend tot de luchtverkenning moest bepa
len. Het mag, zegt do Minister, voldoend©
bekend worden geacht, dat do luchtvaart
voor die taak berekend is gebleken, dat
zij niet alleen voor de gewone tactischo
verkenningen werd gebezigd, maar cok
voor verkenning van doelen voor do ar
tillerie en voor regeling van hot vuur,
waardoor verhoogde uitwerking werd bereikt
terwijl ten slotte niet meer te miskennen valt,
dat er van do vliegtuigen reeds een© zckcro
aanvallende en in nog meerdere mate (tegen
vijandelijke luchtvaartuigen) een zeker© afwe.
rende kracht uitgaat.
In één woord, de luchtverkenning c.n. heeft
zoodanig ingegrepen in allo mi'ikniro verrich.
tingen, dat het bezit van een goed gcorgani-
seerden vlicgdienst tegenwoordig voor een leger
dat op de hoogte van zijn taak en niet t©
zeer in het nadeel ten opzichte van zijn tegen
stander wil zijn, een onafwijsbare eisch is. En
in het bijzonder voor ons leger, betrekkelijk
zwak uitgerust met cavalerie, en gencopt t«
strijden in terreinen, waar het uitzicht in het
algemeen ongunstig en do cnmmunicatio niet
gemakkelijk is, vormt de vlicgdienst. een uit
nemend en betrekkelijk goedkoop middel om
dat gemis van cavalerie minder voelbaar to
maken, haar bij de uitoefening van baar dienst
te steunen eu, waar noodig, aan te vullen
voorts om uitwerking der artillerie-op in bet
terrein gedekte doelen mogelijk te maken en
aanzienlijk op te voeren, en ten slotte om
den vijand te verontrusten en hem achter zijne
voorste linien nadeelen too to brengen.
Ook ten onzent werd dan ook, in dc afge-
loopen maanden, do behoeft© aan vliegtuigen
reer sterk gevoeld en werd wel zeer duidelijk
flo overtuiging gevestigd, dat zonder eene be
hoorlijk ingerichte luchtvaartafdceling^ ons
leger, tegenover een .tegenstander, die wel over
de noodigc luchtvaartiniddclcn beschikt, in
zeer slechte conditie komt, terwijl het voorts
zonder vliegtuigen niet mogelijk is partij to
trekken van dc overigens veelal zeer gumAigo
gesteldheid van onze .terreinen.
Dit. alles in aanmerking nemende, on gezien
het feit, dat ook de vliegtechniek
thans gekomen is in een stadium, waarin do
aanvankelijke bezwaren overwonnen mogen
.worden geacht, aarzelt de Minister niet op
d^zebegrootj£g wederde^noodigo geUlen^ aan
