Ni. t72.
Woensdag 22 September 1915
Orgaan voor Leger en Vloot.
Oorlogsnieuws.
Onder redactie van D. MANASSEN.
VrijsteRing van briefport
voor militairan ens
Ons Oorlogsdagboek.
TWEEDE JAARGANG.
DE SOLDATENCOURANT
ADRES DER REDACTIE EN ADMINISTRATIE PALESTRIN ASTRA AT 10,
AMSTERDAM, TELEFOON Z.49f}8. DIT BLAD VERSCHIJNT DRIEMAAL PER
WEEK. LOSSE NUMMERS VOOR MILITAIREN 1 CENT, VOOR NIET-MEL IT AI-
REN 3 CENT, ABONNEMENT 1.50 PER DRIE MAANDEN.
Voor Advertêntiën wende men zich tot het Aig. Advertontie-Burciu KOU MA A
Heerengracht 220 Amsterdam, tot de Drukkerij „Jacob van Campen" N. Z. Voorburg
234-240 (Keizerrijk 9) Amsterdam of tot onze Administratie. Palestrinastraat
Amsterdam. Prijs der Advertentiën per regel 30 cent. B(j abonnement reduc
jen Lngelsch blad geeft bovenstaande heldendaad weer van een Nieuw-
Zeelandscb officier. Terwijl Turken en geallieerden dicht tegenover elkaar lagen
iu de loopgraven bij Aclri Baba, aan de Dardanellen, en zij elkaar beschoten, klom
hij op de borstwering der loopgraaf en wierp de Turken met een aantal bommen
van jambussen gemaakt. Zich zelf blootstellend aan het vuur der vijanden, wierp
hij zijn bussen in de Turksche loopgraven. Natuurlijk werd op hem geschoten,
wierp men naar hem met bommen, maar hij werd niet getroffen en kon ongedeerd
weer in de loopgraaf afdalen.
Gsen audienüe.
Blijkens bericht in de „Staatscourant"
wordt Donderdag a.s. door den Minister-van
Oorlog geen audiëntie verleend.
De directeur-generaal der posterijen en
telegraphie maakt bekend', dat de ten be
hoeve van de militairen en van de hier te
lande geïnterneerde buitenlandsche mili
tairen verleende vrijstelling van briefport
bij Koninklijk besluit met ingang van 20
September a.s. is ssvegetiroBsefeM*
Met ingang van dienzelfden datum is bij
datzelfde besluit (in het binnenlaudsck ver
keer), tot naders beschikking, vrijstelling
van port verleend voor de verzending door
en aan onder de wapenen zijnde militairen
beneden den rang van officier, alsmede door
en aan in Nederland geïnterneerde buiten-
landsche militairen van
a. briefkaarten, met uitzondering van die
welke berichten omtrent handelszaken of
bestellingen, of aanbiedingen van handels-
of fabrieksgoederen bevatten;
De geheimzinnige moord.
iV.
James Gentle werd naar Sand worth ge
bracht, den volgenden dag voor de magi
straten geleid en daarop gedetineerd voor
het verhoor, dat over ongeveer vijf weken
zou plaats hebben. Niemand scheen ook
ook maar 't minst aan zijn schuld te twijfe
len, uitgezonderd inspecteur Biinkhorst.
Twee dagen later zat deze op zijn kan
toor in New-Scotland Yard, toen dokter
Gray hem een bezoek bracht.
„Luister eens", zei de jonge dokter, „ik
wilde niet langer uitstellen u op te zoeken.
Ik heb de vlekken op dat mes onderzocht
en ben tot 'n merkwaardige ontdekking ge
komen."
„Zoo?" zei de detective. „En waarin be
staat die ontdekking?"
„De vlokken zijn niet van menschelijk
bloed".
„Dat is heel merkwaardig", antwoordde
de ander, „maar niet anders dan ik ver
wachtte".
„Dan u verwachtte?"
„Ja", zei Biinkhorst glimlachend.
„Meent u dan niet, dat dit het mes van
den moordenaar is?"
„Ik weet zeker dat het 't niet is!"
„Maar .de initialen van Gentle staan
er in
„Zeker, ik ontken ook met dat het Geht-
le's mes is".
„Maar,, maar... Nu begrijp ik er niets
meer van."
„Waarde dokter, laat ons 'n oogenblik
veronderstellen dat Gentle den moord be
dreef. Maar*koe denkt u.4 over die vermin
kingen Bovendien, er is niets gestolen. Er
was geen begrijpelijke aanleiding. Maar
ik zal u iets vertellen, dat u zal doen op
b. gedrukte stukken, welke ten minste
éénmaal per maand verschijnen,'als courant-
of tijdschrift, tot een gewicht van 100 gram.
De portvrij te verzenden stukken moeten,
voor zooveel zij afkomstig zijn van militai
ren, aan do adreszijde dragen het opschrift
„Militair", gewaarmerkt door de hand-
toekening van den afzender.
Stulcken welke niet beantwoorden aan de
kiervoren genoemde bepalingen worden mei
port belast. („St.-Ct.")
Met ingang van Maandag, 20 September
jl., moeten derhalve alle brieven aan
ons gefrankeerd worden. Slechts
briefkaarten zijn vrij. Met port be
laste stukken worden door ons r weigerd.
Redactie.
De toestand in den reuzenstrijd.
Eet is nog altijd op het Oostelijk oorlogs
terrein, dat zich de groote gebeurtenissen
afspelenaan heb Westerfront zoowel als
aan de Oostenrijksch-Italiaansche grens,
aan de Pardanelien zoowel als in den Kau-
kasus is het altijd bij het. oude. Natuurlijk
zien- Die den moord bedreef, legde het er
op toe, dat Gentle verdacht zo-u worden."
Gedurende drie weken werkte de detec
tive rustig en zonder opzien voort. Zijn be
langstelling scheen ziak vooral uit £e strek
ken tot zeehavens.
Op het eind van de derde week ontving
hij een dikken brief van den hoofdcommis
saris van politie te Johannesburg. Onder
andere bescheiden bevatte het een vreemd
uitziend blad papier met dit opschrift:
dii-Fun. No. 5792.
Onderaan was het papier verdeeld in vier
strooken. Op de twee bovenste strooken
zag men de afdrukken van een duim en
vier vingers van elke hand. Op de onder
ste strooken stond de hoede uitgespreide
hand afgebeeld. De afdruk was gemaakt
met behulp van de eene of andere dikke
inktsoort, die alle finesses met de grootste
duidelijkheid deed uitkomen. Loodrecht
door de palm van de rechterband liep een
groot litteeken.
Een ander geschrift bevatte de mededee-
ling, dat Chi-Fun den 15den Juni uit de
gevangenis was ontslagen, na er tien jaren
te hebben <jloorgebracht, en dat hij ontko
men was vóór men zich opnieuw -van hem
verzekeren kon om hem naar China te
deport eeren.
Biinkhorst vouwde de papieren op en
sloot ze zorgvuldig weg.
VI.
Den volgenden midd.°g slenterde een
fliuk gebouwd man, als koopvaardijma
troos gekleed door de morsige straten bij de
dokken van Cardiff en bleef ten slotte
staan voor een kleinen winkel waar good-
koope kruidenierswf^'t. verkocht werden.
Boven de deur was ton bord waarop mot
roode letters stond: Sun Lee, kruidenier".
De man trad den wnkel binnen. Dadelijk
wordt er gevochten, is de oorlog er in vol
len gang, maar er spelen zich geen gebeur-
tenis&em af, die wijziging brengen, of zelfs
kunnen doen hopen op een wijziging.
Van liet Oostêrfront daarentegen komen
weer belangrijke berichten. De tegenstand
der Russen, de kentering in den strijd daar,
schiint weer uit te zijn, en de Duitschers
rukken weer meer op, zij het al niet overal
in den stormpas van voor eenige weken.
Vooral in het Noorden zijn zij vooruitgeko
men en hebben, zij een mooie overwinning
behaald: het krachtig versterkte Wilna is
in hun handen gevallen. Dit is weer een
overwinning van belang; men weet, dat
reeds weken-, we kunnen zeggen reeds maan
denlang, de Duitschers het plan vervolgden
om, naast Dünaburg en Riga, Wilna in het
bezit te krijgen. Deze stad toch is een zeer
belangrijk kruispunt van spoorwegen, en
laat den weg naar Petersburg op, terwijl ook
over Wilna een rechtstreeksche verbinding
wordt tot stand gebracht tusschen Lemberg
en Riga bijv.
Nu zal Dünaburg wel aan de beurt
komen. Wilna heet in een Duitsch telegram
zeer versterkt, toch was het geen eigenlijke
vesting, dat is Dünaburg wel. M_isschien zal
dus deze plaats wat grooter strijd kosten;
misschien ook niet, want de Russen zijn ge
woon vestingen spoedig te ontruimen en aan
den vijand over te laten. En de Duitschers
naderen reeds Dünaburg, dicht daarbij moet
al gevochten zijn om een bruggenhoofd
aan de Düna.
Ook in het moerasgebied komen de legers
der bondgenooben vooruit en we lezen zelfs
reeds van de bezetting van Pinsk. Ten zuiden
van de moerassen, in Woihynië en Oostelijk
Galicië ligt het gebied van het Russische
offensief. Daar hebben zij voor eenige
dagen overwinningen behaalld, volgens hun
zeggen, daar zouden z-j de vijanden tegen
houden. Ook komen er van hun kant nog
eenige goede berichten. De Russon zouden
de Oostenrijkers uit Derasjno ten noordon
van Rawno, de laatste vesting van den be
kenden driehoek, geworpen hebben en daar
door de bedreiging er van hebben vermin-'
derd. Verder meidien de Russen overwin
ningen aan de Strypa- Eet is dus in deze
streek, dat de Russon - heb best voorstaan
en de Oostenrijkers zelf geven toe, dat zi;
posities verder naar 't Westen, die vooral
waren gereed gemaakt, moesten betrekken'.
Maar zij kregen (uu hulp uit het noorden.
van liet leger vha'" gcn-sr'ani Böhm-Ermo'.H
en nu het den~Russen nog'niet is geiukb,-
wat zij wildenverder doordringen naar
Galicië, hoenbreken door het Oostenrijk-
sche leger, is het de vraag, of zij niet terug
zullen moeten wijken.
Bij de gebeurtenissen op 't oorlogsvelc
komen iu de paar laatste dagen belangrijke
politieke feiten. De Russische Doema,
die met de regeering zou samenwerken om
den oorlog tot een zegepralend einde te
brengen, is nu eensklaps weer naar "huh
gezonden. Volgens de Duitsche bladen is dit
een zeer somber toeken voor den toest-and in
het rijk van den Tsaar, volgens de pers dei
bondgenooben heeft het. niets te beteekenen.
Wie heeft gelijk? Misschien geen van
beide. Maar wel lijk het vreemd, dat een
parlement met een bepaald doel bijeenge
roepen, zonder dat doel vervuld te hebben
wordt verdaagd, men moet wel denkon.
dat de regeering beter zonder de volksver
tegenwoordiging lean doen, wat ze gaarne
wil. Maar dan mist ze in de groote zaken
den ruggesteun van het volk en dat is ii
dezen geweldigen tijd van belang.
Vreemd doet ook aan de ministerscrisis,
die in Engeland dreigt. Midden in ©en
groeten oorlog gaat een rogeering, die 't
wel meent met haar volk en haar taak, geen
ruzie maken. Eet punt, waarom de quaestic
loopt, is de conscriptie, de gedwongen
stond een jong meisje op, legde haar roman
netje achter zich neer en begaf zich naar de
toonbank.
„Sun-Lee thuis?" vroeg hij op 'n toon,
alsof hij niet volle omen nuchter was.
Eet meisje zag hem wantrouwend aan.
„Wat- moet u van hem?" vroeg zij.
De man boog zich al leunende over de
toonbank en blikte met 'n oogopslag als 'n
dronkaard om zich heen. „Dat komt u niet
te weten".
Eet meisje zij was misschien zestien
jaar begaf zich naar het achtergedeelte
van den winkel en opende voorzchtig een
deur. De man sloop achter haar aan en
vóór zij nog tijd had om iets te zeggen, had
hij haar op zijde geduwd en stond iu de
kamer.
Drje Chineezen zaten aan een tafel en
speelden fan-tan. Vlug zagen zij op. Eun
kleine, zwarte, kraalachtige oogjes schenen
zonder de minste uitdrukking. Zij waren als
Europeanen gekleed en hadden van hun
staartjes afstand gedaan, maar de plek waar
zij afgeschoren waren, was nog goed
zichtbaar. Eun magere geelachtige gezich
ten toonden treffende onderlinge overeen
komst.
„Wat gij wenscht?" vroeg een van het
drietal, die vlak tegenover de deur zat.
„Ik zoek Lui-Fang," zei de zeeman, met
een verwezen glimlach. Lui-Fang is 'n
vriend van me."
„Niemand kent hier Lui-Fang," ant
woordde de ander kalm.
„Dan hebben ze me bebl...," bromde de
zeeman, terwijl hij met 'n zwaai vlak bij
de t'afel kwam. „Kan ik meespelen?"
De oogjes van de Chineezen begonnen te
glinsteren.
„Gij fan-tan spelen?" vroeg de ma.n, die
het dichtst bij hem zat.
,,'n Beetje. Ik speelde 't nog al eens in
Shanghai.
krijgsdienst. Een aantal leden der regeering
zijn er voor, andereu er tegen en men scheen
't in den kabinetsraad niet eens te kunnen
worden, met het gevolg, dat een gedeelte
van 't ministerie zich zou willen afscheiden.
Zou, zeggen we. Want het schijnt nu
weer niet zoover te zijn. Men ziet het ge
vaarlijke in van een crisis nü, en men zal
eerst nog breedvoerige besprekingen hou
den, zooals men er zeker ook reeds vele zal
hebben gehouden, voor het tot een breuk
kwam. Merkwaardig is wel de verklaring
van Lloyd George, die op dienstplicht aan
dringt,* als op het groote middel om den
strijd te winnen.'
SNGELAN».
Da crisis.
LONDEN. De „Press Association"
verneemt door navorsckingen in offi
cieel© kringen, dat de berichten over
een ernstige kabinetscrisis over dienst
plicht onder voorbeheid moesten wor
den aanvaard. Eet is juist, dat er mee-
ningsverschil onder de ministers bestaat,
maar de dienstplicht is nog niet behandeld
door het kabinet. De laatste bijeenkomsten
waren gewijd aan de begrooting. De regee
ring is zich volkomen bewust, dat zij in
een zoo hoogst belangrijke aangelegenheid
als dienstplicht, moet kunnen rekenen op
de algemeen© instemming van de natie.
De loop der politieke gebeurtenissen in de
laatste jaren doet vertrouwen, dat de moei
lijkheid zal kunnen vermeden worden.
PARIJS. De Engelsche afgevaar
digde Eodge heeft een redevoering
gehouden op een socialistische meeting
alhier, waarin hij verzekerde, dat er
-in Engeland geen pacifisten zijn en dat de
Engelsche arbeidersparij de Duitsoher3 wil
overwinnen door middel van heb vrijwilli-
gersstelsel; mocht echter de regetering ver
klaren, dat dit stelsel den laatsten man had
geleverd, en dat dienstplicht noodzakelijk
was, dat zou de arbeiderspartij om de Duit
schers te kunnen verslaan, den dienstplicht
goedkeuren. Velen in Engeland zijn van
oordeel, dat de oorlog tot het einde meet
worden uitgevochten, zoowel in het belang
van de Duitschers, die geen vrij volk zijn
als voor Engeland zelf. Een onbesliste vrede
toch zou beteekenen, dat men binnen enkele
jaren weer zou moeten oorlogvoeren. Als
resultaat van de besprekingen tusschen
>--d, Gec-rge en de tradc-unionleidere zal
iedere man in Engeland, die thans geoefend
wordt, in het voorjaar gewapend en
uitgerust zijn, terwijl een geweldige voor
raad munitie ter "beschikking zal zijn voor
de laatste worsteling. Alleen vernedering en
nederlaag kunnen op Duitschland eer.igen
invloed hebben-
Eèn verklaring van Lloyd George.
LONDEN. Minister Lloyd George publi
ceerde een verklaring, waarin hij zegt, dat
Jo regeering ton volle inziet, dat het noo
dig is het land bepaalde leiding te geven
in de quaestie van den dienstplicht.
Indien uit de cijfers mocht blijken, dat
dwang noodzakelijk is om Europa te be
schermen tegen de zege van het militaire
despotisme, dan zou er, voor zoover hij had
kunnen nagaan,' niemaifd zijn, die zich
tegen dien dwang zou verzetten. En mocht
er zulk een man zijn, dan zou, zoo voor
spelde de minister, hem de steun van de
arbeidende klassen worden onthouden.
„Slechts wanneer wij al onze krachten in
spannen," verklaart de minister ten slotte,
„kunnen wij de overwinning behalen. Eet is
derhalve mijn plicht al het mogelijke te
doen om daarvoor te zorgen. Wanneer wij
ten gevolge van den alarmkreet, dien ik
heb aangeheven, ev toe worden gebracht
al onz ekracht aan te wenden, zullen wij
overwinnen."
„Gij geld bij u?"
De zeeman grabbelde 'n handvol zilver
geld uit-z'n zak en wierp dat op tafel.
„Eeel goed," zei weer de eerste spreker
met onverstoorbare kalmte.
Eet spel ving aan en de zeeman verloor.
Eet werd voortgezet en hij verloor weer-
Ontstemd wierp hij -de kaarten op tafel.
„Ik hkb genoeg van dat ber... spel," zei
hij. „Kan ik hier 'n pijp krijgen?"
De man achter de tafel stond kalm c
en ging naar een buffet dat in den lie
van het vertrek stond. Eij keerde 1:
volgende oogenblik terug met een kleine n<
talen pijp en 'n stuk opium aan het ei:
van 'n stukje ijzer draad. Bij stak 'n gasp
aan en hield er het stuk opium boven. Tei
wijl hij de draad tusschen vinger en duim
hield, viel zijn mouw terug, zoodat de palm
van zijn hand zichtbaar werd. Een lood
recht litteeken strekte zich uit van den
wi jsvinger tot aan de pols
De Chinees keerde zich om, drukte de
opium in de pijp en reikte deze den zeemaD
toe. Hetzelfde oogenblik nistto zijn hand in
een ijzeren greep en was de loop van een
revolver op zijn voorhoofd gericht.
„Chi-Fan, ik arresteer u wegens moord
op Fortell Blook!"
De woorden waren er nauwelijks uit .of de
twee andere Chineezen verdwenen als op
een tooverslag. Zij wierpen de deur achter
zich in 't slot.
Slot volgt.)
FRANKRIJK.
Van het Westelijk Oorlogaterrein.
PARIJS. Onze zware artillerie heeft sa
mengewerkt met do Engelsche vloot bij het
beschieten van de Duitsche verdedigings
werken aan de Belgische kust.
Eet vijandelijk vuur in Artois is vermin
derd, terwijl de Fransche artillerie voort
ging met do beschieting van de versterkin
gen en batterijen van den vijand.
Wij handhaafden ons aan ons brugge
nhoofd bij Sapigneul aan het Aisne-Manie
kanaal ondanks drie vijandelijke aanvallen.
Ons vuren ter vernietiging van de verde-
digingswerken van den vijand aan de hoog
ten van de Maas in Lotharingen en in de
Vogezen had gunstige resultaten.
BERLIJN. (Officieel uit het Groote
Eoofdkwartier.) We slaagden erin ten
zuidoosten van Bray (aan de Som me,
zeven K.M. ten zuiden van Al-
bert) een ontploffing van gxooten omvang
teweeg te brengen in en achter de vijande
lijke stelling. In het daarop volgend ge
vecht, dat een voor ons gunstig verloop had,
leden de Franschen zware verliezen. Ook
maakten wij eenige gevangenen.
Vlak ten westen van Argonne werden
vijandelijke afdeelingen, die verschansingen
opwierpen, door artiilerie-vuur onder zware
verliezen uiteengedreven.
Eet levendig artillerievuur duurt voort
op een groot gedeelte van het front.
De aanval In Argonne.
In het „Berliner Tageblatt" zet Bern-
hard Kellermann zijn verhaal van den aan
val in Argonne op de Fransche stelling
Marie Thérèse voort.
Om vier uur in de vroegte rijd ik weg in
het- pikdonker. Het is bitterkoud. De 6terren
blinken groot en koud als in den winter. Wij
liooreu liet doffe slaan van kanonnen. Ook in
den nacht moet hier gewerkt worden. Met be
vrediging constateeren wij, dat het vuren nor
maal is. De vijand heeft niets gemerkt ©n hij
bereidt niet op een andere plaats iets voor. Een
stukgeschoten dorp. in het bosck wordt de weg
moerassig. Het heeft hier in acht dagen niet
"éregend, maar de wegen zijn doorweekt en
als een slede glijdt do automobiel door de mod
der. Overal zijn kuilen en granaatgaten, zoo
dat wij slechts langzaam vooruit komen.
We gaan door het bosch. De zwarte hoo
rnen ruischen, de sterren glinsteren door do
toppen, het is mooi, ondanks den slechten weg.
Menschen dagen op. Een nospitaaicolonne, ge
reed op marsch te gaan. Zijn ze al op de been
De menschen in de loopgraven daarginds zijn
nog gozond en frisch, maar hier staan in den
grijzen morgen reeds de lieden, die hen zul
len verbinden. We draaien de lantaarns uit.
Weer een stukgeschoten dorp. We gaan te
voet verder. Langzaam wordt het dag. Nevelige
gedaanten glijden langs den weg. Veldkeukens,
Roodekruis-soldaten, reserven. We gaan den
berg op. De weg is begaanbaar gemaaüt, door
dat men boomstam naast boomstam rangschik
te. Het hout der stammen is stukgegaan door
de vele wielen en schoenen, die bergop en berg
af gingen. Plotseling wordt het lichter in hel
bosch. De kloof wordt wijder en voor ons ligi
een stukgeschoten kale bergtop. We komen ip
de eerste zone. De eerste zone, dat zijn dc
loopgraven, om welke dezen winter gevochten
is. De hooge boomen zijn vernield. Maar het
onderhout loopt weer uit. Deze zone ziet
er uit als een wijnberg. Loopgraven, puin-
lioopen, granaatkuilen. Dan echter komt
de tweede zone zelf, de berg zelf. Hoe ziet
deze er uit! Men moet zich een opgezweep
ten oceaan voorstellen, met wilde, op
elkander slaande golven. Een woeste zee bij
stormweer. Maar deze zee i« van klei en plot
seling in één seconde verstijfd. Ik overdrijf niet.
Zoo en niet anders ziet de berg er uit. Golven,
putten, afgronden. De verstijfde zee golft tegen
de hoogte. Daartusschen staan stompen van
doode boomen. Zij werden door duizenden ge
weerkogels doorboord, tot ze als een zeef ware:
en een windstoot ze ter aarde wierp. Zoo ziet lie:
er hier uit. Het is het meest t^tostelooze, ver
schrikkelijkste, dat de fantasie zich denken kan.
13 Sept.: Volgens een Regeerjngs-verkla-
ring in het Lagerhuis bedroegen
de verliezen tot de maand Sep
tember aan Britsche zijde 381.902
man, waarvan in de laatste maana
2625 officieren en 57.468 man.
-Volgens Russische mededee-
ling werden tusschen 30 Augus
tus en 12 September ruim 40.000
Duitschers en Oostenrijkers
krijgsgevangen gemaakt.
Aan de kust der Zwarte Zee
vernielen Russische torpedo-
hooten een groot stoomschip de:
Turken.
Een eskader van zes Duitsche
water-vliegtuigen doet een aanval
op Russische maritieme strijd
krachten in de Golf van Riga
de Russen ontkennen echter, dat
er schade door den aanval zou
zijn aangericht.
De berichten van het zuide
lijke front op het oostelijk oor-
logs-terrein luiden gunstig vooi
de Russenin de buurt van Tar-
nópol nemer, dc Russen het offen
sief tegenover de Oostenrïik-Duit
scte troepen.
Berichten van de Eng. Admirali
teit melden, dat in de week eindi
gende 15 September 1415 stoom
schepen in de havens m het Vr.
Koninkrijk werden in- en uitge
klaard terwijl in deze week drie
stoomschepen en een trawler in
den grond zijn gehoord.
Volg,ens officieel® Engelsche
meaedeelingen bedraagt het ver-
lies-cijfer aan de Dardanellen,
87.630 man, officieren en solda
ten, gesneuveld, gewond en ver
mist.
De Duiteche legers veroveren de
stad Pinsk aan den spoorweg van
Brest naar het Oosten, ongeveer
150 kilometer oostelijk van
Litowsk. Het Duitsche centrum-
Loopgraven, trechter aan trechter, velo meten,
diep en breed. Deze golven van leem zijn het
resultaat van een strijd van velo maanden, liet
riekt hier naar lijken en verschrikkelijke din
gen. Stukken van menschelijko lichamcq ko
men uit de kleikorst voorschijn, ötukken la
ken, ineen geslagen blikken menageketels lig
gen in de gaten. Om eiken granaatkuii
bier gevochten. Langzaam, Map voor
moesten onze troepen hier tegen d«> hoog'c
op. Tot aan do heupen stonden zij in het wa
ter. Lr i.s hier .een weg, die den naam
moorden aars weg draagt. Een sap, die slechts
ondiep opgeworpou was en die «ie vijandotijKc
machinegeweren bestreken. De lieden wilden
liever het leven wagen dan altijd dpor het wa
ter te waden. Duizenden hebben deze ver»
stijfde^ kleigronden verslonden, vriend en vij
and. Nu zwijgen ze.
Vroeger had deze woestenij namen. Het
zijn de beroemde werken Centrale, Cinieti. ro,
Bagatelle, die in Juni en Juli genomen zijn.
Rood en nevelachtig stijgt "de zou boven
dc doode kleïzee. Granaten zeilen door de lucht.
-Men hoort zo knallend treffen. Een zwaar
DuitftCÏl kanon schiet. Dof en ver klinkt liet
schot, alsof het kanon op een ander gedeelte
van de gevechtslinie stond. Do granaat mirt
echter over ons heen en een paar socond.-u
later kraakt de berg. Dri© granaten schiet hot
kanon, dan zwijgt het weer. Maar andere ka
nonnen dreunen. Een granaat zingt tweestem
mig door do lucht, een dwarsvlicger. Het is
ecu grappig gehoor. Eenige geweerkogels gon
zen over de brug. Een machinegeweer blaft
hceschPlotseling komt een hoolo horde vijan
delijke granaten door do lucht gillen. De "een
achter de ander, met. krankzinnige haast. Het
knalt, dat do aarde siddert. De Eransehman
slingert werpmijnen.
Het is het gewone morgenwerk. Alles gaat
goed.
Daar de sappen komen de manschappen uit
de veldkeuken achter ons aan. Twee aan twee
dragen zij op een stang over de schouders eon
zwaren ijzeren ketel. „Breng jelui koffie.'"
„Neen, soep, vandaag moet vroeger gegeten
worden". Vandaag, ja, vandaag is een bijzon
dere dag.
Dq zon schijnt. Voor de eerste maal zie ik
mooi weer in Argonne. Uit de wanden der
loopgraven stroomt echter ijzige koude, in
de loopgraven op den Ezelsneus is reeds alles
in bedrijvigheid. Eerst komen wij bij dc* Wur-
tc-mbergers, dan bij de Rijkslanders, vervol
gens bij de Pruisen. Daarginds, vijftig meter,
dertig meter verder, ligt achter-een barrière
van prikkeldraad: het werk Marie Thérèse
Een blauwe muur van rook hangt er boven.
De rook van de granaten en mijnen van hot
morgenwerk. Granaten klagen en slaan in. De
zware vijandelijke werpmijnen kraken als don
derslagen. De posten staan aan het geweer,
de machinegeweren loeren. Handgranaten!
mijnwerpers, ammunitie, alles is gereed.
Koperdraden loopen in een sap. Of elf uur
moet de mijn ontploffen. Overal is men druk
bezig. Maar kalm, want men heeft tijd. Uit-
ialtrappen worden gegraven. Ernstig en stil
zijn de manschappen, veel stiller dan anders,
want zij weten, wat den dag voor hen beduidt.
De officieren kruipen uit bun woonholen!
•.•n begroeten ons. Kapiteins en luitenant*. Zij
zijn vol vertrouwen en opgewekt. Ze waar
schuwen ons voor een paar hoeken, waar zij
handgranaten 1 ggen. Ach, een paar uur
later waren een paar van deze mannen reeds
dood.
W'o gaan verder. Mijnen kraken als instor
tende huizen. Een soldaat is aan het graven.
Een mijn heeft aarde in de loopgraaf ge
worpen. Plotseling is do loopgraaf vol ge
rooid. Een paar mannen graven." Wat is er
aan de hand.' Onze officieren zijn zooeven be
dolven. Met huivering zag ik het. Met hui
vering spreek ik er van. Maar het is oorlog,
lat mag men niet vergeten. De mijn heeft do
loopgraaf volkomen dicht geworpen. Een arrn-
*tomp zonder hand stak uit de aarde. Dcu
hoek om... Ach! Naast mij hurkt mot opge
trokken knieën een doode. Het hoofd hangt
op de borst. Hij ziet er niet uit als een doode.
Van boven tot onder bestoven met eca grijze
aarde, hoofd, gezicht en kleeren grijs, zag hij
er uit als een slaper met opgetrokken kn?rt:n.
dien men uitgegraven had. Zij allen, twee ofri-
-.eren en vier of vijf man, waren gevallen voor
den storm. Bij het dagelijksche morgenge
vecht.
Opgepast! Een mijn komt door de lucht en
daat knallend achter ons in. Wij kunnen niet
leger zet de vervolging der in de
richting van Moskou terugtrek
kende Russen voort.
Bevestiging van het bericht
van het in den grond boren van
de Engelsche onderzee-boot
„E 7" in de Dardanellen 3 offi
cieren en 25 man krijgsgevangen
gemaakt.
17 Volgens Duitsche berichten ma
ken de troepen onder Hinden
burg vorderingen met hun actie
tegen Wilna; tusschen Wilna en
de Njemen is het Ruasische front
reed6 op verschillende plaatsen
doorgebroken.
IS Een Duitsche onderzeeër boort
bij Kreta een Engelsch transport
schip in den grondgrootte 15000
ton.
De toestand aan het Italiaan-
sehe front, in het Tiroolsche en
Karinthische grens-gebied, is fei
telijk nog onveranderd.
19 Het Duitsche noorder-leger aan
het oostelijke front bezet Wilna
de Russen wijken over het geheelo
front terug, uitgezonderd op het
zuidoostelijk© deel, waar -Ie Rus
sen nog aanvallend optreden.
20 De vaart tusschen Nederland en
de Theems wordt op last der En-
gelsche Admiraliteit tijdelijk ge
staakt.
Aan het westelijk front had
den gedurende de afgeloopen
week voort-durende artillerie-acties
plaats, met name in de Argon-
nenbepaalde resultaten zijn ech
ter niet behaald aan de eene of
andere zijde.
