a lOiES V£t.i5. "Vïrijca'a<sr xo fesepxeratoer x o 1.''5
Op dit plaatje ziet men eens heel duidelijk, lioo eigenlijk de positie der legers
is aan het Westerfront. Over het ver uitgestrekt, op den achtergrond glooiende,
landschap, zien wij do loopgraven der vijanden tegenover elkaar liggen op betrekkelijk
korten afstand. Zoo ziet" nu de moderne oorlog er uit: van beide zijden verbergt
men zich in den grond voor elkaar, in een diep uitgegraven greppel 011 achter een
borstwering van zandzakken. En als de vijand aanvalt, vindt hij voor dio borstwering
efen stevige prikkeldraad-versperring. Op den voorgrond kijken we in d'e Fransche
loopgraaf; de Fransche soldaten er in zijn bezig bommen op den vijand te werpen eu
sfcliijnen hen vrij goed te treffen: een dichte zwapto rook stijgt op uit de Duitsche
löopgraaf. De Dnitsohors boautwoorden dien verdekten aanval, maar hun eerste
pföjectiel vliegt over des vijands loopgraaf heen.
zuidwesten van Slomim, hervatte de vijand
'den strijd. De legergroep gaat aanvallend.
'tv1öOl*uft.
L$g&groep~von MacJcensen. De Russen
worden uit hunne stellingen bij Chomsk on
•DrogitSjin geworpen.
Van fiët Z.O. oorlogstooneel wordt ge-
xaéfd, dat do strijd aan den Sei'etli voort-
duurt
AVEENEN. Officieel wordt medege
deeld: Het, leger van generaal Von
iBolim Erxnolli versloeg dèn vijand gis
teren bij Podkamien (Oost-Galicië, dicht
'bij de grens van Wolhymë) en Radziwilew
(in Wolhymë, ten oosten van Brady). Hij
viel hein aan op het géhéel© 40 K.M. lange,
sterk refSchansto front, ontrukte hem in
hèvige gevechten, die vaak in een handge-
ntésn overgingen, het sl't Podkamien, de
versbeflcte hoogte MaLoetza ten zuidwesten
van Bïcdy, de stellingen bij Radziwilof en
efcn groot aantal andere hardnekkig verde
digde steunpunten. De slag duurde op en
kels plinten tot hedenochtend. De vijand,
'dié overal teruggeslagen werd, ontruimde,
hier en daar vluchtend, het slagveld. Het
aantal tot Maandagavond gevangen geno-
méff Russen bedroeg meer dan 3000.
Da Tsaar aan het hoofd van het leger.
PETERSBURG. De Tsaar deelde presi
dent Pöincaré telegraphisch mede, dat hij
zich aan hét hoofd van de Russische legers,
hor ft gesteld. Pöincaré antwoordde, dat
dit een bewijs was, dat Rusland van plan
i3 dep oorlog vol to houden tot de finale
ofefwinning.
Do strijd om de Naref en Bobr-moerassen.
Dr. Ötephan Steiner schrijft aan den
Bèrliner Lokalanzedger" uit Gora-Stren-
koffuja dd. 24'Augustus:
Zfrare dagen liggen achter ons. Het gebied'
der operaties vormden de beruchte moerassen
van do Naref en de Bobr, die bij Ossowietsj be
ginnen en zich tot westelijk van Bjelostock uit
strekken. Noch de hindernissen van de onher
bergzame streek- noch do wanhopige tegen
stand van den vijand, die dagelijks nieuwe ver-
e te, kin .ren kreeg, konden echter onze troepen
teu-nn houden. Do legers van v. Scholz en v.
Gaihvitz gaan voortdurend voorwaarts en hun
opmarscb werd door de in allerijl bijeengebrachte
ziicüwe vijandelijke strijdkrachten niet gestuit.
Do ring van Duitselio troepen om Bjelostock
wordt voortdurend nauwer, zoodat het lot van
dit gewichtige punt .ofschoon liet nog in lian-
d- n lier ltussen is, reeds als beslist beschouwd
jr.;: - worden. Met bovenmenschelijke inspan-
nii.g Hebben onze troepen do beruchte moeras-
- sen^van Reloto, Podljesjkojo achter zich gekre
nt::. Do als vestingen aangelegde Russische
st'-im punten en stellingen aan do landtong, oos-
ijf. k van Sjafranki, hebben wij sedert giste-
vT., .:'--.lir-el in handen., Slechts wie een voor-
et. Mng'heero van het terrein door eigen aan-
iwing, kan zich een denkbeeld vormen van
het werk dat daar is verricht. En daarbij ii
het succes. dank zij een zeer vc-rnuftigo tak-
tick met betrekkelijk geringe verliezen behaald.
Dc Hellingen op do hoogten ten noorden van
iSiaDanki zijn bestormd na een voorbereiding
door do artillerie. De stellingen waren eigen-
lij): alle ingericht op een aanval uit het noor
den of uit hot westen. Maar onzo aanvoer
ders wisten do operaties zoo in te richten, dat
het den troepen gelukte do posities van de
Russen uit het zuiden te naderen en do voor
naamste werken in don TUg te nemen. Of
schoon deze werken niet in het front worden
aangevallen, moest de artillerie, wegens min
biizutrderc sterkte, den aanval toch grondig
•voorbereiden. Vier en twintig uur lang on
derhield de geheele artillerie een moordend
vliur op de Russische stellingen. Ondanks dit
vnur weken d© Russen echter niet. Bij den
stormaanval moest liet laatste werk met de
b"'foTièt worden verricht. Do Russische regimen
ten 85, 87 en 88, dio hoofdzakelijk betrokken
Wait-n 'bij dezen strijd, hielden zich uitstekend
on schijnen volkomen in de pan gehakt te zijn.
Toen men later den gevangenen vroeg, waar
hun régiïheiiten heen getrokken waren, was het
eénstc-mmigo antwoord, dat hun regimenten niet
meer bestonden, daar zij zooveel verhezen liad-
dèn geleden, dat er ten hoogste nog één of
wén, van wie vriendelike groeten uitgingen
naar deze voor trekster. In herkennen groette
dbzi> 85-jarigo hartelik terug.
Stil als de statige schare gekomen was,
ging 't nu bergaf naar 't Kerkplein. Velen
dood-moe, verkozen de trem om zich daarheen
te laten "krengen, zoodat de 6toet welke de
stad introk, zeker tot op twee-derden geslon
ken was. Velo ouden van dagen trachtte men
over te halen ook van deze tromgelegenlieid
gebruik te maken, maar ongebroken klonk
't terug: „Wat maak dit? Ons generaal sic
vier j3re, kan ons dan nie loop vier uro ȕe?"
En dapper leunden zij Jn ietêje zwaarder op
vriondc-n-armen. Dezelfde mannen en jonge
lingen. die tot nu too gezorgd hadden voor
lafenis, hepen ook tans langs de rijen met
emmers water en drinkbekers. En do stoet
werd begeleid door mannen dio zich vrijwillig
<le ongevraagde taak niet hadden willen laten
ontnemen om "togen molest to waken.
Op 't Kerkplein aangekomen, richtten allen
«rich naar dc steenen trappen, waar de de
putatie zich had-opgesteld. Hier sprak mevr.
Roos dank aan allen uit voor hun deelne
ming a3n dezo tocht en nog ecus herhaalde
zr. :t antwoord van Lord Buxton.
"Later is er in don Dierentuin receptie ge-
.weést.
Mevrouw Joubert en mevrouw Eloff, dc
br'de gastvrouwen, namen plaats in do mu
ziektent, en om déze verzamelplek Rchaar-
dèn zich allen, 'dio in bewondering opzagen
naar dio tifrêe vrouwen, die 't plan hadden
gé;,ppcT<ldat stérke weerklank in do harten
va ii -5G,099 Afrikaanse vroTiu'on had gevonden.
y I)e lifter Jan Jffljfrert heette allen weffrqm
'sjdMUDrflSTttfilW J&ÖWtfc -éö
twee oompagnieën over kondon zijn. Onzo troe
pen maakten in dezo gevechten 925 gevange
nen en veroverden drio machinegeweren. Ten
gevolge van dit succes is Ossowietsj door do
Russen ontruimd, nadat zij eerst do forten in
do lucht hadden doen springen. Onzo troepen
trokken in de vroegere vesting binnen zonder
strijd en zonder cr vijanden te vinden. Daarmee
is nu ook dezo vesting, die den eenigen over
gang over do Bobr versperde, in ons bezit. Zoo
dat nu nog slechts boven een gedeelte van do
Njemc-n-limo en dö vesting Grodno do Russi
sche vlag waait.
Vervolgens schrijft Steiner over cle inne
ming van Bjelostöèk, twee dïigèn later uit
dezo etad;,
De inneming van Bjelostock was een groot
suc.ces voor het leger van v. Scholtz. Do grcotsch
opgezette operaties, waaraan alle troepen van
dit leger hadden deelgenomen, zijn tot een
zeker eindpunt gekomen toen hedenmorgen in
de vroegte de voorhoede van dit leger de stad
binnen trok. De val van dit gewichtige punt der
Russische verdedigingslinie vond nog veel vroe
ger plaats dan algemeen vermoed werd. Nadat
de troepen het berucht© moerasgebied van Bo-
loto-Lafki en Bakno-Wisna te boven gekomen
waren, drongen zij de tegenstand biedende Rus
sische troepen in oostelijk© richting daarheen.
Na den val van de Russische verdedigingsstel
ling aan do overzijde van het moeras viel ons,
zooals gemold, do vesting Ossowietsj als een
rijpe vrucht in handen. De noordelijk van de
Naref oprukkende troepen veroverden het eene
steunpunt na heb andore, zoodat het goed aan
gelegde bruggenhoofd van Tykozyn zich on
danks hevigen tegenstand niet. kon houden.
Met den val van dit buitengewoon gewichtige
puut was de weg naar Chorosjotes geopend. Den
24en Augustus stond het leger voortdurend in
voeling met den vijand, die zich eyider voort
durende achterhoedegevechten terug trok. Een
naburige legergroep bereikte don rand van het
plateau van Mosochy, het bosehterrein ten oos
ten van Knysjvn, bezette den rand van d©
hoogte van Krypno en bereikte met den rech
ter vfeugel de Naref bij Gory. Andere gedeelten
drongen in het gebied van de Naref-moerassen
bij Zlotory, stoken weer de Naref over, bezet
ten de stad Gorosjets en marcheerden met den
rechtervleugel op Borsjtsjewo af. In dit stadium
begon de eigenlijke strijd om Bjelostock. De Rus
sen stelden een buitengewoon sterke troepen
macht tegenover den opmarsch der Duitscners
en noordelijk en zuidelijk van do stad Gorosjets
ontspon zich een uiterst verbitterde strijd. De
onzen vonden hier do 69e reserve-divisie en de
eerste scherpschutter-brigade tegenover ziel).
Uit de getuigenissen van gevangenen blijkt, dat'
do Russen uit alle macht probeerden d© stad te
houden. De aanvoerders der troepen hadden be
vel gekregen hun stellingen tot iedoren prijs te-
handhaven. Dat den Russen er veel aan gelegen
was Bjelostock te houden, bewijzen reeds de
geweldig© troepenmassa's, die zij in dit be
trekkelijk kleine gebied opgehoopt hadden.
Naar alle waarschijnlijkheid waren sterke for
maties van allerlei legergroepen in het vuur.
De verovering van de stad vond verrassend snel
plaats. De ten noorden van den wc-g van Zolki
naar Bjelostock geplaatste troepen hielden de
stellingen daar vast en gaven den vijand de
handen vol door voortdurende aanvallen en
vooral door ©en levendig infanterievuur. Intus-
schen gingen de ten zuiden van de Naref gepos
teerde troepen langs de geheele linio tot (le
spoorweglijn WarschauBjelostock hij Niewod-
nitsja tot een krachtigen aanval over. Na hevig
vechten, dat eenige uren duurde, werd de 69
Russische reserve-divisie met de eerste echerp-
schuttersbrigade van do stellingen op de hoogte
ten zuiden van Dsjikie oostelijk van Gorosjets
en zuidoostelijk van Tsjylino terug gedrongen en
trokken zich naar Starosielce, ongeveer zeven
kilometer ten westen van Bjelostock terug. Onze
rechter vleugel bereikte intusachen Zawady,
en wier den goed verschansten vijand daar ra
korten tijd overhoop. Met do verovering van
deze stellingen, die Bjelostock uit het noorden
flankeeren, is do laatste Russische verdedigings-
etelling gebroken en de vijand, die in de flank
bedreigd werd, ontruimde nu overhaast zijn
stellingen bij Batsjiotejki en Starosielce. Hij
vluchtte naar Bjelostock, waar do laatste troe
pen ingeladen en in noordoostelijke richting
weggevoerd werden. 1 Om acht uur smorgens
was het laatste transport uit Bjelostock ver
trokken, nadat men in, do laatste minuten nog
bruggen en viaducten had laten springen en
alle stationswerken in brand waren gestoken.
Ongeveer drio kwartier later trokken de eerste
waarna D3. Neething in gebed voorging en
daarna mevr. Ds. van 'Broekhuizon verzocht
'n woord te willen spreken, omdat zij graag
zo spoedig moge!ik naar 't Hof wilde gaan,
waar d© zaak vaü haar man voor was.
Mevr. van Broekhuizen gaf 'n heldere ver
gelijking: '"t zaadje ip de koud© grond gelegd,
ontkiemde. En eenmaal boven do aardopper-
vlakt© gekomen, zou 't groeien in volle 'zonne
schijn, sterker worden, toepomen in pracht en
kracht. „En dat dit zaadje zal groeien, dat
dit alles niet 'n droom is, ik wijs op gister.
Was daar roem te oogsten, waren daar betere
betrekkingen aan de mannen of zonen te be
zorgen? Neen, eerder konden zij hunne be
trekkingen verkozen, eerder was er kans be
spot to worden". Spreekster dankte ten slotte
voor de sympathie haar bewezen, dio zij nooit
zou vergeten, tot 't einde van haar leven niet,
Nu werden telegrammen, te veel om alle te
noemen,- voorgelezen, onkel© humorist ie© als:
„Waar de inan van vreze trilde, streed de
vrouw"; vele„Wij denken aan U"; uit Ka-
kamas: ..Van 300 vrouwen 'n groet en heil
bede; de Kweekschool-studenten van Stellen-
boscli: „De God van Vechikop en Bloedrivier
zegene Uw edel werk."
Mevr. H, Stevn vroeg dan of zij misschien
nog eens de boodsphap van Mevrouw President
Steyn zou voorlezen, „ja, ja", klonk 't uit de
kleurige, fleurige vrouwenkrans rond do tent.
En nadat zij dit had gedaan, sprak zij zelf:
„Mede-moeders en dogters! U sal mij versicoon,
ik is nie n spreekster nie, maar mij hart is
dat van 'n moeder van seuns'. En als moeder
het ik 'n groot versoek aan U. Die stadsbe-
woners voel dit ni© go Sterk nie. maar ons kin-
•Eloffj, béters yard yra^én3 jfrqlk; ons ggsttiedcnla^ycg*.
ruiters van het leger van v. Scholz do stad bin
nen. Dat onzo troepen na betrekkelijk geringen
tegenstand die uiterst belangrijke kruispunt van
spoorwegen hebben bereikt, bewijst ten duide
lijkste, hoe zeer het mot het Russische leger
ten einde; is. Het was voor do Russen een
axioma, dat Bjelostock in geen geval opgegeven
mocht worden en reeds lang voor don oorlog
had men allo maatregelen tot verdediging van
de stad genomen. Volgens de plannen van don
genie-kolonel Betrof werd Bjelostock als een
versterkt kamp aangelegd cn do bevestigingen,
die 111 een kwart cirkel ten noorden van de
stad lagen, waren zoo sterk als een moderne
vesting. Maar juist do omstandigheid, dat het
Russische legerbestuur slechts met een aanval
van uit het noorden rekening hield cn daarom
do verdedigingslijn slechts in dezo richting liet
aanleggen, yerijdeldo het plan van een langdn-
rigen tegenstand. Do aanval uit de richting van
Sökolko bleef uit en in plaats daarvan
rukten do Duitsche troepen van uit heb wes
ten op, waar alleen in do lnntsto dagen
gebrekkige veldbcvestigingeU waren opgewor
pen. De gchoelc aanleg van het versterkte kamp
van Bjelostock was den Duitscliers wel bekend,
daar het plan van kolonel Petroff Tiun in dc-n
slag bij Tan non berg in handen gevallen was.
ok andere vestingen zooals Roshan, Ostrolcnka
Lomsh en vooral Ossowietsj, waren op een aan
val van één kant berekend.
Tussclion Kourno en Wilna.
Paul Miekaells .schrijft uit Zyzmory aan
het „Berl. Tagcblatt"
...Hot was buitengewoon bezwaarlijk van uit
Kowno aansluiting te krijgen aan onze naar
hot oosten oprukkende troepen. Do wegen zijn
in een buitengewoon gob rek ki gen toestand. En
vooral bij regenweer ternauwernood te gebrui
ken. Men zou het niet voor mogelijk houden
als men het niet gezien had, dat twee groots
stoelen als Kowno met 100,000 inwoners cn
Wilna, met 260,000 inwoners, slechts door een
zandigen veldwog verbonden zijn, waaraan
men ternauwernood oen spoor herkennen kan
van eenigen aanleg. Bij do slechte wegen aan
do Oost-Pruisisch© grens kon men nog gel00-
ven, dat do Russen dezo om strategische rede
nen zoo gelaten hebben. Maar tusschen Kowno
en "Wilna is dit toch niet moer hot geval. Heb
moest voor do bewegingen van heb Russische
•leger integendeel zeer nuttig zijn, als er een
goede verbinding bestond tusschen dezo beido
plaatsen, maar men martelde zich lioycr in hot
mulle zand dan een bruikbaron weg aan to
leggen. Men merkt hier eigenlijk slechts iets
van het'Russische bestuur door zijn gebroken.
Op grenzelooze wijco heeft het elk civilisatie-
werk verwaarloosd, van do school af tot de
landwegen. In plaats daarvan heeft heb ech
ter, wat men ronduit moet toegeven, allo
la-acht geconcentreerd op de uitrusting tot den
oorlog en in dit opzicht heeft het ook werke
lijk mot'succes gewerkt. Het is volkomen een
dwaling van een gebrekkige bewapening, uit
rusting cn verzorging van hot Russische loger
to willen spreken. Do Russische soldaat is
thans nog goed gekleed en gevoed. De Russi
sche conserven zijn, zooals wij in Kowno za
gen, ton minste gelijkwaardig met do Duit
sche. Onzo soldaten kunnen hot gedroogde
brood der Russen wel niet lijden, maar het is
zeer smakelijk on geurig. Zoo is het ook niet
do hospitalen. Onze dokters zijn vol bewonde
ring voor do Russische instrumenten. Men
heeft in Kowno weer groot© voorraden gevon
den. Ook de lazaretten der Russen te lvowno
waren' uitstekend beheerd,
ITALIË.
Italië en Oostenrijk.
ROME. Twe© Ocstenrijksche watervlieg
tuigen wierpen Maandagnainiddag bom
men op de Venetiaansche Lagune, zon
der eenige schade aan te richten. Een dier
vliegtuigen moest, na door ons geschut ge
troffen to zijn, in zee dalen. Twee officie
ren, die het bestuurden, werden door onze
torpedojagers gevangen genomen. Het
vliegtoestel is gezonken.
Eo feat n
Hot vcs-gaan van d© „Hesperian",
De „Daily Chronicle'' bevat eon uitvoe
rig yorglag van de torpedéering der „Hes
perian" van een der opvarenden, C. S.
Blue', die op weg naar zijn tehuis in Canada
was.
Wij onbleonen hieraan eeaiigo bijzonder
heden
„Submarine on starboard quarter"!
(Een onderzeeër aan stuurboordzij 1) Dat
was de kreet, welko do passagiers, die .op
de voc-rdekken van de „Hesperian" wandel
den, deed opschrikken- terwijl de duisternis
het schip bedekte, dat een volmaakt kalme
zee doorploegde.
Nauwelijks had -do waarschuwing, die
door den kwartiermeester gogoven werd,
do brug bereikt of er volgde ©ene luide ont
ploffing en watermassa's sloegen, ever het
schip, zoodat de dekken overstroomd en
degenen die hun digostie-wandelingetje
maakten, druipnat werden.
Het schip trilde door den schok van voor
tot achter en bijna iedereen hoezeer ook
tijdelijk verdoofd, begreep dat de Duitsche
tabbiek een nieuw slachtoffer had gemaakt.
De aanval had absoluut zonder waar
schuwing plaats. Hetschip, dat ongeveer
16 knoopen liep bij uiterst stille zee, had
bijna het punt, dat tot dusverre als de wes
telijke grens der gevaarzone werd be
schouwd, bereikt ©n do passagiers waren
in hun schik, omdat het gevaar voorbij was,
toen de onderzeeër op 200 yards van het
schip in de toenemende duisternis aange
slopen kwam en het doodelijke projectiel
lanceerde, dat het schip voor aan stuur
boord op 20 .voet afstands van de macbin.e-
vreem. Ik sal ni© eè nio, dio skole wat huil©
fiesoek, is..daar dio slmld van; ik sal ook nio
sê ni©, dis dio skoolmeoster s'n skuld. Misken
is dit dio moeders hulle eio skuld. Maar dio
kindei's leer Hulle geskiedeuis door vreemde...
en ons moet dit in dio nand thuis doen
door ons ei© taal. Menigmaal vra mijn seuntje:
Yv aarom is de Wet s'n naam altijd op moeder
s'n Jippe? En i.lc vertel vir hulle van die kara-
pe, waar 'ons waans vol mot lri&te, klein en
groot, het sien voorbij trek, en ons het geswijg.
Ogtend aan ogtend het ons die honderd© kiste
naar die grafte sien breng, sender dat die va
der of moeder daar agter volg, cn ons het ge
swijg, Ons het gedenkSo lang d© Wet veg,
is dit goed. Moeders, ons het die toekoms van
die land in 'hando. Dio taal is 0119 toegestaan,
laat ons vasstaan. Laat 011s die i'outo wat ons
begaan het, vergeet, maar goed maak."
„Mevrouw de Wet. Is Mevrouw Generaal de
Wet hier? Ons wil Mevrouw do Wet sien",
.lonk 't daarna dooreen.
•En mevrouw do Wet kwam 't trapje op en
richtte zich tot haar zusj>eren:
„Toen ik gister in dio bpdog saamloop, heb
ik swaar gelei-ij, want mij hen© is zwak en mij
voeto kan mij nie al to,goed dra nio. Maar als
ik 'dan wanhoop en uit die stoet wil gaan,
dan 6ie ik voor mij dio kleur van mij land,
die oranje van dio Vrijstaat, en als ik ngtpr
mij kijk, si© ik di© grote share en moedig is
ik'op mij sere voete verder gegaan. Ik dank
julle alm aal voor die opoffering. Jullie moet
nie do saaie te zwaar neem nio: dia Hoor is.
met ons, dit toon jullo opkoms, en als dio
Heer met ons is, wio kan dan teen ons wees?"
En als 'n bezielde vreugdekreet klonk uit
dA menigte dg stom oner, .utgdg moédfflK-Die.
kamer trof en in -de voor de post bestemde
ruimt© drong, met een resultaat, dat on
middellijk ongeluk voorspelde.
Er waren 30 lo klas-, 125 2o klas-, 125
tusschendeks-passagiers en een bemanning
van 200 koppen .aan boord. Er waren 50
officieren en soldaten op het schip; allen
vrocseiijk misvormd en invalide, die op den
terugweg waren naar huis.
Onmiddellijk; na de torpedeering weer
klonken de commando's van de brug, de
machines stopten, de bemanning snelde
naar boven, ieder naar zijn post en de pas
sagiers, die dachten dat liet schip zou zin
ken, zochten in hutten naar reddings-gor-
dels en gingen naar hebootdek.
.Wel heersckte er in 'fc donker eenige ver
warring, maar geen paniek. Sommige man
nelijk© passagiers waren zelfs overdreven
koelbloedig. Zoo verscheen er een heer aan
dek, met oen koffertje in iedere Hand, alsof
hij een pleisierreisj© ging maken.
Binnen enkel© minuten was de eerste
reddingboot in zee gelaten, met bijna uit
sluitend vrouwen en kinderen aan boord,
tden volgden de tweed© en de derde. Daar
na,-begon er echter verwarring te heersoh.cn
en ieder trachtte aan 't dreigende noodlot te
ontsnappen. Velen wierpen zich in zee,
sommigen zelfs zonder reddingsgordeh Tot
overmaat van ramp gleden de touwen van
de vierde en vijfde "boot niet gelijk, zoodat
do kiel van de booten naar boven Stak en
bij het verder neerlaten alle inzittenden in
het water vielen-
Sommigen grepen zioli aan de touwen en
banken vast, anderen werden in de andere,
reeds gevaarlijk volle, booten gfehescken.
Dat alles was een verschrikkelijk, onver
getelijk gezicht. Twee dames werden gered,
maar stiehven. spoedig 'daarna.
Na deze ongevallen g-' 0 het reddingswerk
verder kalm voort, vooral toen men be
greep, dat het schip nog wel esn tijdlang
drijvende zou blijven.
De oerste machinist had de waterdichte
schotten laten sluiten en toen' het bericht
do ronde deed, dat er geen reden was om
overdreven 'haast t© maken, hield do ver
warring op en keersckten weer kalmte en
regelmaat.
De oudere, meer ervaren leden der be
manning, geholpen door een groep vrijwil-
ligers-passagiers, regelden de' redding der
overblijvende vrouwen en kinderen of na
men het bevel over de booten op zich.
Vooral de repatrieerende Canadeescke
militairen bewezen bijzonder goede dien
sten' aan boord.
Een bijzonder merkwaardig voorval greep
nog plaats met een op het slagveld blind
geworden soldaat. Ecu kameraad had hem
in een boot gezet, die bij het neerlaten om
sloeg, zoodat hij van een groote hoogte met-
zijn hoofd tegen een boot sloeg. Hij werd
gered en... was weer ziende geworden.
Er was geen' gelukkiger man onder de
geredden dan deze dubbel-geredde.
In de voorlaatste boot waren drie ver
pleegsters, die geweigerd hadden gered te
worden zoolang er nog andere oassagiers te
redden vielen.
de mast en herstelde de schade. Er werden
drie antwoord-signaleu ontvangen.
Om half tien kwam het eerste regeerings-
schip hulp brengen en nam onmiddellijk de
geredden uit de booten aan boord. Om half
elf verscheen een tweede, later een derde
oorlogsschip. Een dier schepen bleef bij de
„Hesperian" liggen totdat het schip weer
langzaam naar Queenstovvn opstoomde ep
de kapitein verzekerde zich wel te kunnen
redden, hetgeen, zooals uit ©en telegram
blijkt, toch niet mogelijk bleek.
LONDEN. Het total© aantal vermisten
van de „Hesperian" bedroog volgens de
laatste "Berichten dertien passagiers en zeven
ledon der bemanning.
Het bestuur der posterijen deelt mede,
dat er 3546 postzakken aan boord waren,
waarvan vele voor de Vercenigde Staten
bestemd waren en sommigen uit neutrale
landen afkomstig waren.
"WASHINGTON. In een© beëedigde
verklaring van de officieren der ,,Hes-
perian'dio aan het departement
van buiten landsoho zaken is gezon
den, getuigen dezen, dat de stukken staal
die op de brug vielen zonder twijfel aan
toonden, dat het schip door een torpedo ge
troffen is. Zij roken tegelijkertijd den
scherpen reuk van heb ontploffingsmiddel.
Minister Lansing had een onderhoud met
president Wilson. Men gelooft, dat zij het
geval van do „Hesperian" en heb onder
werp van het gesprek, dat Lansing heden
met den Oostenrijksclion ambassadeur Dum-
ba zal hebben, besproken hebben.
Korr. Norden meldt: Het bericht over
den ondergang van het s.s. „Hesperian"
heeft te Berlijn zeer verrastmen is voor-
loopig geheel aangewezen op hetgeen de
dagbladen kierovor zeggen, maar reeds nu
neemt men met zekerheid aan, en wel om
-bepaalde redenen, dat het ongeluk aan een
ontploffing door oen Engelsche mijn moet
worden toegeschreven. Aangezien met ge
noegen is vernomen, dat geen passagiers
zijn omgekomen en geen Amerikanen aan
boord waren, gelooft men niet dat de be
trekkingen tusschen Amerika en Duitsck-
land docr dit voorval verstoord zijn, en
voor het veval d' t een Duitsche onderzee
boot in déze quaestie is betrokken, dan be
treft bet een boot, die reeds geruimen tijd
op zoo was n van de jongste instructies
onkundig was gebleven.
LONDEN. Do „Times" ontvangt van
den Amerikaanschen consul te Queenstown
officieel mededceling, dat ©en Amerikaan
uit New-Yersey bij de ramp van de „Hes
perian" is omgekomen.
LONDEN. De „Daily News" ver
neemt uit Washington: Het departe
ment van buitenlandscke zaken heeft
van den heer Page, den Amerikaan-
sclien ambassadeur to Londen, een voorl'oo-
pig bericht ontvaffgen omtrent het van
Atnerikaanscke zijde ingestelde onderzoek
naar den ondergang van de „Hesperian".
In dit bericht wordt de verklaring van de
Duitsche ambassade te Washington afgewe-
Na de Lusüania is er geen schip getorpedeerd door de Duitsche onderzeeërs,
waarvan het vergaan zoo diepen indruk heeft gemaakt als van de „Arabic". Ook
dit was een passagiersboot, ook hier geschiedde de aanval door de duikboot, ook
hier waren een aantal passagiers, daaronder Amerikanen, aan boord. Gelukkig is
ditmaal de ramp niet zoo groot geweest als bij de Lusüania. Van do 420 opvarenden,
passagiers en bemanning, zijn er van de eerste 18, Aand de laatste 21 omgekomen.
Nog meer, dan genoeg, zal men zeggen, maar toch weinig vergeleken bi'j do slacht
offers der Lusüaniadie in de 1400 liepen, We geven hier een afbeelding der
„Arabic" op het oogenblik dat de torpedo het schip treft.
Over het algemeen prijst de schrijver
van het verslag de vrouwen aan boord om
haren moed ©11 koelbloedigheid, waaraan
sommige leden der bemanning wel een voor
beeld hadden mogen nemen.
De „Daily Telegraph" zegt nog, dat ka
pitein Maine op dek was, toen het schip ge
troffen werd. Een passagier zeid© van hem,
dat hij met bewonderenswaardige bekwaam
heid ©n koelbloedigheid het reddingswerk
leidde. Hij gaf ook last draadloos het nood
sein S O S te geven en vuurpijlen als sig
naal aan voorbijgaau.de schepen op te la
ten, Een dier vuurpijlen sloe<* een stuk van
de leiding der draadloos© installatie weg,
maar een van do. scheepsofficieren klom in
God van Daniël leef nog, dio God van Daniël
leèf liog I
Aangedaan luisterde do schare naar do tril
lende stem.
Dan sprak mevrouw Genl. de la Rey: „Mijn
man vat s'n laatst© droppel bloed voor sijn
land sou het wil gco, het sij asém uitgeblaas
cn is ni© meer nie, maar ilc sê voor jullie: Als
God S'n aangesig nou voor juli© verberg, daar
sal 'n tijd kom dat Hij weer S'n ligt laat skijn.
Hij het ons gehoor."
Uit do menigte werden nu do namen ge
roepen van vclo vrouwen die zwaar getroffen
waren in dezo dagen. Zij allen worden dooi
de heer'Jan Joubert voorgesteld, en velo han
den wuifden hen toe.
Een dor aanwezigen riep in bewondering
Ne© man, dio vrouwens van dio gevangene is
al to ruooi.
Hartelik lachte men,
Het proces tegen ds. Van Broekhuizen,
D© Zuid-Afrilcaansch© bladen bevatten,
groote verslagen van het proces tegen ds. van
Broekhuizen.
Zooals men weet, is hij tot twee jaar ge-
•ang&nisstraf veroordeeld. Do zaal, gevuld
met belangstellenden, stond, aldus het ver
korte verslag in do „Volkstem", gedrukt op,
toen 't vonnis was gevallen.
Wat. nog t© vertellen van 't getuigenver
hoor, D© verdediger zeido gister: „Was hier
n engels hof, twee der kroongetuigen zouden
reeds voldoend© zijn geweest, om bekl. van
rechtsvervolging to doen ontslaan." Doch 't
Hof weigerde hedenmorgen 't verzoek van
verdediger om ontslag, omdat-ér ZijüS niizièns
geen mk tegen Ws
zen, die zeido dat de „Hesperian" inder
daad een oorlogsschip was of althans een
gewapend transportschip. Volgens den heer
Page is er geen enkele reden vcor dez© be
wering. De „Hesperian" was onbewapend*)
en in geen omstandigheid in staat om een
duikboot aan te vallen.
In verband hiermee zij melding gemaakt
van een telegram uit New-York aan de
„N. Crt.'l luidende: Heb torpedccren van de
„Hesperian" wordt door de pers met groot©
reserve besproken, vooral in verband met het
feit, dat het rapport van den Amorika&nsehen
consul to»ft, dat deze mailboot een kanon
voerde, dat op den steven, was geplaatst.
Do Staatsprokureur zeker van zijn zaalc,
was kalm vernietigend in zijn aanklacht.
D© verdediger maakt© 'n vergelijking mot
de rechtspraak in Rusland. Het Hof zat er
onbewogen hij. Verdediger sprak van do grot©
vriendschap van bekl. voor Genl. Beyers, 'n
vriendschap sterk als staal voor do man die
hij tevens bewonderd© bekl. zag hier do
rechters fier aan, even to voren had hij 't ook
zelf gezegd: „ik zou mijn leven voor Genl,
Beyers hebben gegeven." Di© vriendschap had
hem do Generaal doen volgen.
Dr. Krauso met zijn macht over woord en
stem bracht ook nu weer 't publiek onder de
betnovoring van zijn geest ©n gevoel. Maar de
rechtbank kon hij niet zijn overtuiging op
dringen, dat ds. Van Broekhuizen onschuldig
was en dat hom goen daad was ten laste ge
legd, dio zijn schuld bewees.
Bekl- zelf had waardig en met heldere uit
eenzetting der feiten en beweegredenen zijn
verklaringen gegeven, liet zich. geen oogenblik
van do wijs brengen door do strikvragen van
den Staatsprocuveur,
Toen 't vonnis was geveld en bekl. werd
weggevoerd, wachtte 'n groot© schar© he^n aan
do achtcrwerf op en toen hij naar buiten trad
en in do tronkmotor werd'weggevoerd, zong
men hem toe: Dat 's Hoeren zegen op U danl.
Onder do getuigen van heden was ook Mi
nister D© Wet, di© even '11 verklaring kwam
afleggen betreffend© 'n brief door bekl. aan
do Regeering geschreven na 't bezoek van hem
met Genl. Beyers aan Pres. Steyn en waarin
bekl. zijn bemiddeling aanbood om de menschen
te bewegen naar kuis to gaan. De ondervraging
en do boéfltlfCOrdihg ..Warén -.thanè-in .'t Hok
Beschieting van de Belgische kust.
DUINKERKEN. Dertig tot veertig
schepen van do Engelsche vloot beschoten
Dinsdagochtend do geheel© Belgisch© kust.
Een Engelsohs hulpkrulser in brand geschoten.
KON STANTIN OPEL. Thans ccret
wondt bekend, dat 31 Augustus 0011
Engelsche hulplmiiscrdi© Dikili aan
de Anatoliïch© kust genaderd was en
aan het vuur der Turksch© 'kustartillarie
■was blootgesteld, door dit vuur getroffen
werd en zich brandend moest verwijderen,
Cezonken schepen.
LONDENLloyds berichtD© Noorsche
bark „Sboresaud'' is gozonken. De beman
ning ds gered.
Het Fransche stoomschip Bordeaux" L
gezonken. De bemanning is -gere'd.
(D© „Bordeaux" was een stoomschip
van brazio 4o30 ton, dat in 1891 werd ge
bouwd en toebehoorde aan do Comp. Géiié--
ral© Transatl. to Havre. Red.)
Een Zoppeiün?
Woensdagmorgen omstreeks zes uur is bo
ven het zuidelijk döel van Amsterdam en bo
ven eenige gemeenten ten zuiden van de
hoofdstad een luchtschip waargenomen, ver
moedelijk oen Zeppelin. Het luchtschip
kwam uit zuidwestelijk© richting. Het werd
waargenomen boven de Zuidèrgasfabrick,
boven het stationsemplacement van de
H. E. S. M. aan den Amstelveenschènweg
en boven de Kalfjeslaan.
Uit Aalsmeer meldt men ons:.
Woensdagmorgen omstreeks zes uur pas
seerde op geringe hoogte over het zuidwes
telijk deel dezer gemeente een Zeppelin,
komende uit de richting Scheveningen.
Nader meldt men ons uit Aalsmeer
Het luchtschip, vermoedelijk een Duitech,
vloog langs de forten Aalsmeer en Kudei-
staart. Het was ongeveer 150 M. lang, geel
van kleur en voorde achter een lichtje. Het
had twee manden. Het schip vloog te Aals
meer op een hoogte van vermoedelijk 400
meter, te Kudelstaart ongeveer 500 meter.
Het ging precies over het fort Kudelstaart,
in 'welks nabijheid het ongeveer een kwar
tier demonstreerde. Een der wachtposten
van de inundatielijn> Kudelstaart heeft nog
op het luchtschip geschoten.
Uit Abcoude wordt gemeld van Woens
dag:
Hedenmorgen omstreeks half zeven wor
den wij opgeschrikt door ©en krachtig
motorg&raas. Bovon onze plaats dreef op
betrekkelijk gerings hoogte een groot lucht
schip. Het was zeer nevelig, zoodat de
nationaliteit niet kon worden vastgesteld.
Men vermoedt évenwei dat het een Zeppelin
wac. Het luchtschip was voorzien van twee
schuitjes. Waarschijnlijk is het zi.jn koers
kwijtgeraakt en wist men niet waar men
zich bevond. Boven Weesp zag men plot
seling liet luchtschip sterk rijzen. "Waar
schijnlijk heeft het daar zijn verkeerde
richting be/mérkt.
Nog meldt men ons:
Woensdagmorgen 7 uur is boven 's-Herto-
genbo6ch oen Zeppelin, komende uit ooste
lijke richting en drijvende in Z.W. richting,
waargenomen. Het was duidelijk merkbaar,
dat het scbip bestuurd werd, zoodab het ver
moedelijk bemand was. Boven het dorpje
Hedel zakte het schip oen weinig en merkte
men duidelijk dat het de Duitsche vlag
voerde.
Ook bovon Tilburg en Breda werd het
söhip gesignaleerd.
Wan militaire zijde vernemen wij nog,
dat twijfel bestaat of het hier wel een,Zep
pelin betrof. Sommige waarnemers meenen,
dat hot een Franscli luchtschip, een „Zo
diac" was.
Op het luchtschip is door Hollandsche
militairen geschoten
Uit tie Staatscourant.
Bij K. B. is b/'h. leger in Ned.-Indië be
noemd en aangesteld tot tijd, off. v. gez. 2 kl.
do arts J. Oh. van Es.
Bij K. B. is do titnl. rang van kapitein
verleend a/d. gop. lo luit. G. L. A. J. graaf
van L i ra b u r g S t i r urn, v/d. inf., tijd.
lid van hob vrijw. mil. automobielkorps:
Bij K. B. is pensioen verleend, aan: J.
BroOrsma, wed. J. Na mru ens ma, op
perwachtmeester 4do <liv. Kon. marechaussee-,
407P. dienste r s, wod. "YV. A. Spit s,
adj.-onderoff., 220.
Vergoeding wegens kostwinnerschap.
Aan art. 9 van het Militie-Vergoedings-Bc-
sluit, art. 9 van bet Landweer-Besluit III en
art. 30 van het Landstorm-Besluit wordt
krachtens Kon. Besl. van 30 Aug. (St.bl. 33'2J
eon nieuw, tweede, lid toegevoegd, luidende;
Indien de ter zake betrokken Minister d©
toekenning van vergoeding noodig acht m ge
vallen, waarin do burgemeester vergoeding niet
verleend©, kan do Minister aan den burgemeos-
Genl. Do Wet cu Genl. Kemp waren jn 't
Paleis va.n Justitie aanwezig, maar werden
niet voor de verdediging opgeroepen.
Cenls. B© Wet en Kemp to Pretoria.
Hedenmorgen, meldt do „Volksstem" van 6
Augustus, kwamen met den trein van 9.20 uit
.Johannesburg bier aan Genl. Do Wet en Gen 1.
Kemp. 0:11 getuigenis af té leggen in de zaak
van ds. Van Broekhuizen. Zij waren begeleid
door 'n tweetal bewakers.
Op do statie was 'n groot aantal vrouwen
aanwezig, dio Woensdag hadden deelgenomen
aan de betooging on met den trein van-9.10
zouden vertrokken. Nauwelijks kwamen de
beid© genevaals in 't zicht, of do vrouwen
drongen naar voren en voor do bewakers 't
hadden kunnen beletten, hadden zij Genl. Do
Wet en Genl. Kemp in hun midden genomen
en brachten zij hun 'n opgewonden ovatie. Do
bewakers waren machteloos dit te beletten,
doch do beidé generaals maakten spoedig 'n
einde aan do beweging cn stapten iiaar buiten,
waar do gevaugenismoto/ wachtte. Do vrouwen
wilden evenwel niet dat Generaal Do Wet en
Generaal Kemp daar zonden instappen, om
singelden hen weder en brachten hen m hun
midden weg in do richting van de tronk.
Inmiddels was er blijkbaar om versterking
tiaar do tronk getelefoneerd, want weldra
kwamen er meer bowako'.'s ©pdagen en werd
't geleid© van do beid© generaals verder over
gelaten aan do bevoegd© macht.
