Woensdag 11 Augustus 1915
Orgaan voor Leger en Vloot.
'Oorlogsnieuws.
Onder redactie van D. MANASSEN.
Oplaag 45,000 exemplaren.
E SQLDATENCOURANT
ADRES DER REDACTIE EX ADMINISTRATIE PAI.ESTl.'IXASTRAAT 10,
AMSTERDAM TELEFOON Z.-596S. DIT BLAD VERSCHIJNT DPI;.MAAL PER I
\VEEK LOSSE NUMMERS VOOR MILITAIREN 1 CENT, VOOR NIET-M1LITAI-
RBN 8 CENT, ABONNEMENT 1.50 PER DRIE MAANDEN. 1
Voor AJv. im.. n wen*;e men zkh J.* t A Adv -Uur.-tu HOLMA Co,
Heerenfti•'.'■ii'. --•> AinMerdaui. t"'- de Iruk 1-ij..i# v..n ii N'. Z. Voorburgwal
284-240 iKo./'-rrijk 9; Amsterdam of tot onze Administratie, I'alestrinastraat 10'
Amsterdam.Prijs der Adverti:ntii?n per regel 80 cent. Bü abonnement reductie.'
Een tafereel, zooals men het dikwijls kan aanschouwen in den strijd tusschen
Italië en OostenrijkHongarije: de Italiaansche koning verschijnt eensklaps voor
zijn soldaten. Die verrassing bezorgt Victor Emmanuel zijn strijders dikwijls. Hij
is een soldaat in zijn hart en zgn auto bezoekt alle punten waar Italiaansche leger
afdelingen staan, waar die strijden, en hij mijdt daarbij geenszins het gevaar, zoekt
het integendeel dikwijls op.
Geen audiëntie.
Blijkens bericht in de „Staatscourant"
wordfc Donderdag a.s. door den Minister van
Oorlog geen audiëntie verleend.
öe tossland in den reuzenstrijd,
Evenmin in d# Engclsche en Fransche pers,
als in de Russische onderschat men d® in
neming van Warschau door de verbonden mo
gendheden. De „Times" meent zelfs, datr deze
bezetting van de derdo hoofdstad van 't. groot®
Russische rijk, na Petrograd en Moskou
een mijlpaal is "in do geschiedenis van dezen
oorlog. Het tweede jaar van den krijg zet op
deze wijze schitterend in voor Duitschland en
Oostenrijk, dat valt niet te ontkennen. Een
verlies is het voor de geallieerden, maar... geen
verslagen zijn. In den Rijksraad^ heeft
Bcbrinski gezegd: „Wij zeggen tot Varsckau
geen „vaarwel", maar een „tot weerziens".
Blijkbaar is dit de meaning der Russische re
geering en van het Russische parlement; War
schau js wel in handen van den vijand overge
gaan i maar-het leger is niet verslagen. De stad
is .overgegeven, omdat men haar wilde bespa-
rep voor c-en bombardement.
In verband met dezo opvatting is het wel
eigenaardig, dat de telegrammen der bondgc-
nooton zoo sober zi.in over zulk een bijzon
der groot succes. Het feit zelf is vermeld,
eecige keeren, van Duitschen zoowel als van
Oostenrjjkschen kant. maar bijzonderheden blij
ven nog steeds ontbreken, en dit is merkwaar
dig genoeg. Van een tr ïointantelijken intocht
van aartshertog Jozef Ferdinand in Loeblin
lezen we we!, maar niet van zooiets in W ar-
scKau. Geen relaas van gevangen gemaakte
Kussen, van buitmaken van veroverde kanon-
Tien. van munitievoorraden, van een blijden
intocht? in do Poolscho hoofdstad. Het stilzwij-
Niete is den oorlog moor heilig. Niets
van wat de menschh-eid voor zich zelf on
schendbaar verklaarde. Wij zijn erger bar
baren dan de avonturiers uit het donkerst
der middeleouwen, die de kerken immers
altijd als vrijplaatsen erkenden. ïe'llcens
weer hóren de bommen dcor de zware ver-
wülfels van Noord-Fransche kathedralen
do kanonnen van alle volken bliezen daar
het kerkje van de Heilige Vrouwe van
Lórette van zijn lioogvlaktetje weg; het felst
wordt er-gestreden op de godsakkers, die de
Germanen „tuinen des vredea" noemden en
de Romeinen eeuwig onaantastbaar ver
klaarden en o-p den „dag des Heeren" fust
het kanon niet.
Maar niet alleen de door menschen gestel
de perkon zijn overschreden schrijft van 26
Juli ecu correspondent van Italië ook waar
de natuur zelf zich rust scheen te hebben ge
waarborgd woedt de geest der verdelging.
Tot op de steilste toppen der Dolomieten
sist in de ijle lucht de puntige geweerkogel,
loeit de zware granaat
Die naaldscherpe spitsen boden het langst
weerstand aan de waaghalzerij van de
bergklimmers; als allerlaatste van onbeste-
gen Alpentoppen streek pas in 1890 de
„Vijfvingerspite" de vlag
Nu krioelt het in die wereld van rots en
sneeuw en lucht eindeloos zuivere lucht
van moordlustige Alpenjagers. De Ita
lianen vau onzen tijd hebben niet- geaarzeld
de wegen naar boven, die hun landgenoot-en
Pttr&rc* m Leonardo da- Vinei yrijwel als
gen over dit alles is mysterieus en men vraagt
zich af, of de Duitschers misschien in een
doode stad zijn binnengetrokken, zonder solda
ten of wapenen, met maar een heel klein deel
der bevolking. Is Warschau inderdaad grooten-
deels ontruimd, zooals voor de inneming werd
bericht? Zyn de anibtenaren er uit vertrok
ken, al de voornaamste mjyppers, zija zelfs de
gevangenen overgeóravnt naar 't binnenland
van Rusland?
Dit stilzwijgen van den kant der overwin
naars maakt, naar 't schijnt, de inneming der
Poolsehe -hoofdstad van niet zóó groote betee
ken is. Het Russische leger blijkt- nog onge
deerd, nog even krachtig als voor de belege
ring van Warschau, en het werk, waarvan die
bezetting dan maar een onderdeel zou zijn,
moet worden voortgezet; de Russen moeten
nog verder worden vervolgd, omsingeld als het
kan.
Blijkbaar zijn de Duitschers eu Oostenrijkers
daarmee hard doende. Wij 'krijgen den indruk,
dat de Russen, die zich nog hardnekkig verde
digen aan liet Naref-front, daar toch in een
steeds gevaarlijker positie komen. Maar de
strijd duurt er onverflauwd voort-, In 't noor
den zoowel als in het zuiden trekken von Below
en von Mackensen voorwaarts, steeds verder
naar het Oosten en langzamerhand komen de
Russische legers in Polen als een wig tusschen
de vijanden in. Zij moeten daar dus voorzich
tig zijn, of zij worden ook van achter ingesloten
en dat zou een werkelijk groot verlies zijn, een
omsingeling van rle Russische hoofdmacht^ die
den vijand in 't Oosten geheel machteloos zou
maken. Wij weten niet, of dit liet- doel is der
bondgenooten en of het dan wel ooit zoover zal
komen, maar wel schijnt de strijd daar nog
lang niet uit, en wij kunnen nog hevige slagen
verwachten aan het Oosterfront. Intusschen
schijnen de Duitsche cn Oosienrijksche regee
ringen nu reeds te beraadslagen over de moge
lijke vorming van een nieuw Poolscli rijk, dat
tot op zekere hoogte onafhankelijk zou zijn,
maar onder protectoraat zoowel van Oostenrijk
als van Duitschland zou staan, en als 't- ware
een bufferstaat zou vormen tusschen deze lan
den en Rusland. De Polen zullen daar mis
schien nier tegen hebben, ze hebben geen reden
om Rusland bijzonder dankbaar te zijn en die
oerste zonderlingen betraden, tot paden des
oorlogs te maken.
Op het kerkhof der aarde, waar de doods
beenderen va li vroegere levenstijden van ons
aller moeder bleokcn in het ongetemperde
licht of- huiveren in het vochtig donè' der
wolkon, terwijl noch de warmte der zon
noch liet nat der regens hun verholen levens
kracht weet to wekken, tracht nu het. hoog
ste aardeproduct zich zelf uit te roeien.
Wie 5oit van zoo'n hoogte uitzag over de
lagere ruggen, die, als ze dicht bij zijn, vlak
lijken -maar met- onnatuurlijk groote
boomen in de dalen, waar niets beweegt',
omdat men geen menschjes moer ziet, geen
beek golfjes meer onderscheidt; naar de
dorpjes, waarvan men het nut en de ligging
opeens niet méér waardeert, zal begrijpen
hoo wonderlijk de sensaties zijn van de man
nen, die daarboven beide hellingen beheer-
schen met hun blik en van den vijand even
veel weten als van den vriend, maar hem
niets, hun alles meedeelen kan. Hij zal'ook
de taaiheid vau den modernen soldaat be
wonderen. die zonder voorbereiding dagen,
weken"lang leeft op hoogten, waar geoefen
de Alpenklimmers het tot nog toe nauwe
lijks uren volhielden.
Met hoeveel trots zal de menschheid na
dezen oorlog liet Horatiaansche woord: „den
stervelingen is niets te moeilijk" herhalen!
Van zulk oen hoogen uitkijk vertelt de
olgende brief:
moet weten, dat een uitkijk oen hoog
punt is, een top tusschen de geschutstellin-
gen van de tegenstanders, waar men de
actio van beiden volgen kan en door een
veldtelefoon, die den uitkijk met. het kom-
mando van de batterü verbindt, seinen geven
voor heb richten.
in 't Oostenrrjksohe gebied voelen er zich in de
laatste jaren zeer wel.
Doch voorloopig zijn dat toekomstdroomen.
De oorlog, die blijkbaar ook een strijd om Po
len is, duurt onverminderd voort. Het laat zich
nog niet aanzien, dat er binneft afzienbnmü
tijd een einde komt aan <le vreeselijke worste
ling, al worden er hier en daar weer vredes-
stemmen vernomen, en daaronder klinkt <>"k
weer een stem uit het Vaticaan. Maar zal die.
zij het ook allengs.- gehoor vinden? Nog is ner
gens een werkelijke beslissing gevallen, ook
niet in liet- Oosten. In 't "Westen nog minder,
daar duurt de strijd voort als in de laatste
maanden, zelfs veel minder krachtig dan hij
wel gewoed heeft. Ook Italië heeft nog altijd
geen overwinningen van belang to boeken.
Wel weer verliezenhet Jieeft in den strijd
weer een onderzeeër verloren en zijn tweede
groote luchtschip „Citta di Josi". In do wor
steling aan de Dardanellen komt insgelijks nog
geen schot. Alles blijft ongeveer hij het oude.
BELGIE.
De Heerlijkheid Hooge.
De Heerlijkheid „Hooge", die in den
laats ten tijd telkens genoemd wordt, ligt
niet ver van Yperen. Het is een zeer mooi
landgoed, dat veel overeenkomst vertoont
met Sonsbeek. Het heeft o. a. zeer mooie
vijvers en prachtige boompartijen. Doch nu
is dit alles aan vernieling blootgesteld. Van
de arbeidershuisjes, die om het goed ge
groepeerd staan, zijn vele reeds .in puin ge
schoten. De plantenkassen hebben volgons
vluchtelingen, die er vandaan kwamen, veel
geleden, en vele oude woudreuzen vielen
ten offer aan de granaten. Al het vee eu
pluimgedierte is natuurlijk reeds lang ver
dwenen.
Het landgoed behoort r n baron de "Win*
nezeele, die o.a. door aanhuwelijving fa
milie is van de Osterrieth's, die een paleis
bezitten aan den Meir te Antwerpen.
_Het schijnt dat de Engelschen wel trach
ten het mooie goed zoo veel mogelijk te"
sparen, maar dit zal wel niet gelukken.
Door den tegenslag dien zij in de laatste da
gen hadden, zal 't wel niet mogelijk zijn er
ten noorden en ten zuiden langs te gaam.
En zoo zal de Hooge wel ten ondergang
gedoemd zijn.
Om dit landgoed liggen nog andere
minder bekende liefelijke plekjes, op den
weg naar Zillebeke o.a. Maar dit h-eeie ge
bied is nu bet tooneel van kardnekkigen
strijd en men weet helaas wat dit zeggen
wil.
Belgische stakers gedood.
Volgens een R e u t e r-bericht bevat; de
„Humanité" een telegram uit Havre, mel
dende, dat in het Belgische steenkolen-
district een staking is uitgebroken. De
Duitschers vuurden op de stakers. Twee
soldaten en zeven stakers werden gedood,
terwijl vele andere gewond werden. De
Duitschers bewaken thans de mijnen.
Te Charleroi zijn onlusten uitgebroken
wegens de hooge prijzen der levensmidde
len. Winkels werden geplunderd en do troe
pen maakten een charge op de oproermakers
Tien personen moeten gedood en 40 gewond
zijn.
OUtTSCHLAND.
Het herstel van polen?
Aan He „Nieuwe Ct." wordt 'uit Berlijn
gemeld
Er zijn in de volgende week belangrijke
conferenties in Beriijn te wachten. De
hoogste ambtenaren van het Rijk keeren
daarvoor naar Berlijn terug; De Keizer
zal a.s. Zondag reeds aankomen. Bij de
opening van den Rijksdag op 17 Augustus
zal een gewichtig voorstel worden voor-
ge'egd, dat- verband houdt met de opera-
tiën in Polen.
Naar wij uit andere bron vernemen, is
niet slechts een kabinetsraad in Berlijn te
wachten, maar zal ook de bijeenroeping wor
den overwogen van een vergadering der
Bondsvorsten, welke bovendien zal worden
bijgewoond door twee Oostenrijksche aarts
hertogen.
„Als je eens zien kon, wat men van hier
boven onderscheidtdeze zee van bergen
van allerlei hoogte en vorm, die geweldige
vuurmonden, di© dagelijks „met elkaar pra
ten" van de eene helling naar de andere;
en als je de verschrikkelijke uitwerking vol
gen kon van hun „woorden", zou je be
grijpen dat ik wel het recht heb de indruk
ken, die ik op mijn observatiepost kreeg,
buitengewoon te noemen. Je zit hier voort
durend onder het kielzog van die geweldige
suikerballen, die, als ze voorbijvliegen, alle
kracht van hun verdelgingsmacht uitbrul
len. Dat kan je nu misschien niet heel aan
genaam vinden, maar je krijgt, het op den
koop toe bij het prachtig schouwspel.
,,'fc Is ongetwijfeld geen makkelijk leven.
Als het onguur regent en sneeuwt en stormt
kan je je pleizier wel op. Het kan je ge
beuren, -dat je uren en uren lang in de
wolken ziet, zoodat je geen handbreed ver
van je neus iets onderscheiden kunt in de
verschrikkelijke eenzaamheid van den nacht,
gehurkt onder een tent. die gemaskeerd is
met aarde, takken en boomstammen:
's Morgens, ah bij de eerste zonnewarmte
de wolken beginnen op te trekken en, nadat
ze een tijd lang wonderlijk phantastisch op
en neer gedanst hebben, verdwijnen j als
men door de spleten van den nevel in de
verte de vijandelijke stellingen begint te on
derscheiden en dan ook onze batterij, be
gint de echte onrust, ontwaakt het verlan
gen zijn taak goed te volbrengen, een mooien
dag te maken.
„De telefoon begint te rinkelen. De leider
waarschuwt je. dat er van punt zus een
schot 'mlost zal worden op stelling zóó. Je
zoekt die stelling op de kaart-, neemt pools
hoogte, bepaalt het punt precies, scherpt je
oog acbtsr den kijker, pan .verscheurt een
Naar verluidt zal.de Qji©gelijkheid worden
besproken van het herstel van liet in Polen
veroverde gebied men hoopt tegen dien
I tijd Warschau iu bezit te hebben welk
gebied zal worden veroenigd met Galicië eu
een deel van Posen, dus ongeveer het oude-
i koninkrijk Polen, dat voorloopig onder een
Poolsehen stadhouder zal komen, met een
Raad van State, samengesteld uit Polen,
Duitschers en Oostenrijkers.
ENGELAND.
Een kapitein als soldaat.
Kapitein H. S. Smart, van het 53e Regi
ment Sikhs, gedetacheerd bij de Khyber-
Riflee, had in December jl- een kort verlof
gekregen, waarvan hij echter niet terug
keerde. Alle pogingen om zijn spoor te vin
den, mislukten, en hij werd daarom afge
voerd, uit de lijsten van het leger. In Juni
deelde de „London Gazette" mede, dat ka
pitein Smart opgehouden had deel van de
strijdmacht uit te maken.
Sedert is echter gebleken, dat dit onjuist
was. Gedreven door een krachtig verlangen
deel uit te maken van de troepenmacht in
Frankrijk, ging kapitein Smart naar Enge
land, en nam daar dienst als soldaat onder
den naam Thomas Hardy, in het 2e ba-t.
Queen's Royal West Surrey Regt. Als sol
daat in dit regiment dienende werd hij ge
dood, bij een act-ie te Festubert op 17 Mei,
waarbij hij zooveel dapperheid aan den dag
legde, dat hij een onderscheidijig zou heb
ben gekregen, wanneer hij was blijven
leven.
Met het oog op deze buitengewone om
standigheden, heeft de minister voor Indië.
in overleg met den Legerraad besloten den
koning een besluit voor te leggen, ter her
roeping van liet besluit van 4 Juni (ingaan
de 29 December daaraan voorafgaande)
waarbij kapitein H. S. Smart was afgevoerd
wegens desertie.
FRANKRIJK.
Van het Westelijk Oorlogsterrein.
PARIJS. In den loop van 7 Augustus
had er eenige artillerie-actie plaats in
Artois, om Souchez en Roclincourt en tus
schen Oise en Aisne op het Nouvronplateau.
Om Souchez hadden de gebruikelijke ge
vechten met handgranaten plaats. In de
Jvrgonneu hernieuwden de Duitschers Zater
dag twee paaien hun aanvallen op heuvel
213, zij werden echter afgeslagen. Door
twee mijnen te laten ontploffen, kregen zij
voet in een Fransche loopgraaf, waaruit ze
echter door een tegenaanval onmiddellijk
verdreven werden. Tegen het einde van den'
dag slaagden de Duitschers er iu door te
dringen in een vooruitspringend Fransch
aardwerk, in het westelijk deel van het
bosch ten noorden van Fontaine-Loyette.
Zij werden door een tegenaanval verdreven
en konden zich slechts handhaven in een
post voor de eerste Fransche linie.
Zondagnacht deden de Duitschers een aan
val op de Fransche stellingen in den sector
Fille-Morte. Zij kregen voet in een Icop-
graaf, maar werden dadelijk weer verdre
ven, behalve over een gedeelte ter lengte
van 30 Meter.
In de Vogezen bombardeerden de Duit
schers herhaaldelijk de Fransche posities
van den Lingekopf en den Schratzmannele.
Tegen twee uur deden zij teïi oosten van
den Schratzmannele, aan den weg van Hon-
nack, een aanval, ~die door ons vuur tot
staan werd gebracht. Laat in den namiddag
werd een nieuwe Duitsche aanval met de
bajonet eu handgranaten afgeslagen. Deze
aanval droeg een uiterst heftig karakter en
was gericht tegen de stellingen op den Lin
gekopf en den Schratzmannele en op den
heuvel tusschen deze beide hoogten. De aan
vallers werden volkomen afgeslagen en
leden zware verliezen. Voor het front van
een enkele Fransche compagnie bleven meer
dan 100 Duitsche lijken tusschen de draad
versperringen liggen.
lange klaagtoon de lucht, vlak boven je
langs gaande, als een torpedo, die een nau
welijks zichtbaar kielzog trekt door de lichte
morgennevels. En daar ginds beneden is
het dan de schok, de uitbarsting: verwoes
ting, dood, ontsteltenis. Je deelt dadelijk
door de telefoon je waarnemingen mee,-
doet de richting verbeteren, terwijl intus
schen het woedend antwoord van den tegen
stander je voorbijvliegt, als 't ware trillend
van haat. Je houdt je hart vast uit vrees,
dat misschien dat monsterding een van onze
levens vernietigen zal en richt snel den kij
ker op de eigen stelling. Een rilling van
blijdschap en dankbaarheid gaat je door de
leden: de ontploffing had een eindje van de
batterij af plaats.
„Soms wordt de lucht in beroering ge
bracht door talrijke gelijktijdige schoten.
Dan lijkt alles rondom in elkaar te storten.
De tegenstander antwoordt, zwijgt, begint
voorzichtig weer. Als hij precies getroffen
is, is de dag voor de vuurmonden afgeloo-
pen. Maar boven blijft de uitkijk, het oog
van de batterij, de vooruitgeschoven schild
wacht van de flinke kanonniers, die daar
beneden, stram als de boomstammen, die
hen verbergen, onverschrokken voor het ont
zettend gevaar, gehoorzamen aan een kort
fluitje, .zooals de tooncelschikkers achter a©
coulissen."
Het Ksrst-gebsrgte.
In de 'Augustusaflevering van Vragen van
den Dag geeft dr. H. Blijpk in een artikel over
de kusten der Adriatische Zee in 't verleden
en heden, de volgende beschrijving van het
Karst-gebergtc. dat in de communiënés van
Paulhan bevorderd.
Paulhan, de indertijd zoo beroemde
vlieger, die o.a. ook den prijs van 10,000
voor de vlucht van Londen naarManchester
wort, is tot kapitein bij het- Fransche vlie
gercorps benoemd. Hij heelt o.a. in Servië
dienst gedaan en onlangs heeft hij een
Oostenrijkschen vlieger tot dalen genood
zaakt.
Na zijn eerste successen als vlieger had
hij* dit gevaarlijk bedrijf .verwisseld voor
dat van bloementeler in do Riviera. Toen
zijn vaderland echter zijne diensten noodig
bleek te hebben, heeft hij zich weer vrijwil
lig aangeboden.
RUSLAND.
Van het Oostelijk Oorloqslerrein.
PETERSBURG. In de streek van Riga
verdreven we den vijand uit het gebied tus
schen de Dwina, de rivier de Eckau en den
benedenloop van de Aa. Aan de wegen ten
oqsten van Ponewiesh duren de gevechten
voort zonder belangrijke wijzigingen te
brengen. De vijandelijke aanvallen op Kofno
en Ossovietz, die op 6 Augustus werden af
geslagen, werden den volgenden dag niet
hernieuwd. Aan de Nareflinie zet de vijand
zijn heftige aanvallen langs het geheele front
voort. De vijandelijke hoofdmacht is daarbij
gericht tegen den sector Lomja-Ostrof.
Aan den rechteroever van den midden
M'eichsel ging de dag van Zaterdag zonder
belangrijke' botsingen voorbij.
Aan den linkeroever van de Wjepr had
den hardnekkige achterhoedegevechten
plaats. Bij de tegenaanvallen maakten we
eenige honderden gevangenen.
Tusschen Wjepr en Boeg kwamen geen
belangrijke veranderingen tot 6tand.
Aan den linkeroever van de Boeg tus
schen de rivieren Toerca en Loega oefenden
wij met goed gevolg over een breed front
druk uit op de vijandelijke voorhoeden.
Aan den Boven-Boeg, de Zota Lipa en
Dniester plaatselijk artillerievuur.
BERLIJN. Uit het groote hoofdkwartier
wordt, gemeld r
De Duitsche Narefgroop nadert den straat
weg van LoruzaOstrofWyczkof. Op en
kele plaatsen - biedt de vijand hardnekkig
tegenstand. Ten zuiden van Wyszkof is de
Boeg bereikt. Sercck, aan de monding van
de Boeg, werd bezet. Onze troepen, die
Nowo-Georgiewsk insluiten, namen de vér-
sterkingen Van Zegrze.
Bij Warschau kwamen we op den oostelij
ken Weïchseloever.
Op het zuidoostelijk oorlogstooneel wijken
de Russen voor den druk door de troepen
van generaal Woyrsch geoefend naar het
Oosten terug. Tusschen Weichsel en Boeg
heeft de linkervleugel van de legers van
Von Mackensen den vijand naar het noor
den tégen den Wjepr geworpen. De rechter
vleugel bevindt zich nog in gevecht.
WEENEN. Het leger van aartshertog
Joseph Ferdinand zette Zaterdag in
het' gebied tusschen Weichsel enWjepr
den aanval voort. De onmiddellijk ten
Westen van den Wjepr ageerende groep
wierp den vijand uit verschillende li-
niën, bezette des middags Lubartof en
drong naar het Noorden tot de rivierlinie
door. De verdreven vijand vluchtte in wan
orde over den Wjepr. Ook ten Zuiden en
ten Zuidwesten van Miechof behaalden onze
troepen volledig succes. De vijand ging bier
om onzen aanval te pareeren tot een tegen
aanval over, die tot een handgemeen leidde.
Hij werd echter in front en flank aangegre
pen en over den Wjepr teruggedreven. Het
aantal der bij Lubartof en Miechof tot
gisteravond aangebrachte gevangenen be
draagt 26 officieren en 6000 man. De buit
bedroeg twee kanonnen, elf mitrailleurs,
twee munitiewagens.
Bedreigd door onze van uit het Zuiden
zegevierend tegen den Beneden-Wjepr op
rukkende troepen, begonnen Zondag in de
vroegte ook de nog in het Weichselgebied
ten Noordwesten van Ivangorod gebleven
Russische korpsen den terugtocht naar het
Noordoosten. De Oosten rijksch-Hongaarsehe
en Duitsche strijdkrachten vervolgen hen.
het Zuidelijk oorlogsterrein zoo vaak genoemd
wordt
In het Noorden eindigt het type der Dal-
matische kuststreek haar eilandenformatie bij
een massief, spitsvormig in zee vcortuitste-
kend schiereiland, Istrië, een vooruitgescho
ven brok van het Karstplateau, dat is blij
ven staan, terwijl de lagen der gesteenten in
het Noorden en Zuiden door inzinkingen zijn
afgebroken, waardoor de golf van Quarnero in
het Zuiden en die van Triest in het Noorden
ontstonden, inhammen die later tot aanleg der
havens van Fioeme en Triest dienden.
Het achterland van de bovenbeschreven kust
streek vormt een woest bergland, tot berg
ketens geplooid en daardoor met moeilijk toe
gankelijke dalen. De afwisselende terrein-
vormen .de evenw ijdig met do kust Joopende ke
tens, maken het verkeer van de kust uit moei
lijk, en alleen mogelijk langs enkele passen,
welke de rivieren die met kronkelenden loop
en veel Watervallen uit het bergland naar zee
6troomen, hebben, weten te vinden.
In het Noorden liggen de terreinen van
het z.g. Karst-gebergte, een uit kalkgesteenten
gebouwd vouwingsgebergte met zandsteenfor
matie Yan jongen ouderdom tusschen" de ke
tens. De ketens van het Karst-gebergte be
staan Yomamelijk uit breede, plateau-achtige
vlakke ruggen, en vormen terreinen met
eigenaardige vormen van erosidalen, kommen,
ondergrondscfae -rivieren, verzakkingen, ho
len, druipsteengrotten, periodieke bronnen,
verdwijnende en weei- ontstaande meren, die
te zamen in de aardrijkskunde als Karet ver
schijnselen" worden aangeduid. Het ontstaan
daarvan wordt verklaard door den uitspoelen
den en uitloogenden invloed van het water op
de oplosbare kalkgesteenten. De waterafvoer
van dit land vindt grootendeels langs onder-
aardsche wegen plaais, waardoor bovengrond-
sche rivieren zeldzaam zijn.
In den ouden tijd is het Karsigebergte met
wouden overdekt geweest, die evenwel in de
middeleeuwen door de Venetianen voor hun
Tusschen Wjepr en Boeg wordt verder ge
streden. In Oost-Galicië is de toestand on
veranderd,.
De groote keurvorst voor Warschau.
Ongeveer 250 jaar geleden had ook een groote
strijd voor Warschau plaats, dio de eerste feite
lijke overwinning werd van de „Pruisische
armee", zoo brengt de „Frankf. Ztg." in
herinnering. Jn Juni 165G koos do groote keur
vorst de zijde van Karei X (instaat om War
schau te ontzetten. Er werd toen gestreden om
de machtsverdeling in Europa, evenals thans.
an 28 tot 30 Juli werd do beroemde drio-
daagscho slag geleverd, waarin vooral de. kracht
van liet Braudonburgscho voetvolk en de
deugdelijkheid der Brandenbnrgsche artillerie
een vijfvoudige overmacht deed wijken.
Het geheele Zweodsch-Branderiburgscho leger
telde 17,000 man, met 50 kanonnen. J>at was
toentertijd een enorm leger.
Geweldig waren de aanvallen der dappere
Tartaren, dio aan Russische zijde mcdevochtcn,
maar.'dë discipline onder do soldaten van den
keurvorst deed dezen stand houden. Gelijk
veldmaarschalk Wrangel later verklaarde was
do .„hooge conduite" der soldaten 'de voor
naamste oorzaak dor overwinning. Niettemin
verkeerde het leger der verbondenen aan den
avond van den tweeden dag in een tamelijk be
denkelijke positie. De overmacht van den tegen
stander deed zich gevoelener moest een be-
slissing worden verkregen. Zoo werd besloten,
dat het Brandenburgsche voetvolk den volgen
den morgen de bestorming van het woud van
I raga, in het centrum van het front zou wa
gen. terwijl do koning van Zweden den linker
vleugel aanvoerde en de keurvorst den rechter
vleugel.
Duizend musketiers waren het, dio met ge
schut, onder aanvoering van-Sparr, aan "de
spits van het Brandenburgsche voetvolk den
storm openden. Do botsing was zóó hevig, dat
de Russen weldra het woud opgaven, en de
Brandenburgers zetten zonder dralen do be-
storming voort tot tegen do tweede verster
kingslinie, waar de Russen eveneens mossten
wijken In wilde verwarring vluchtten zij naar
den Weichsel.
Tterwijl nu ook de koning van Zweden en do
keurvorst aan de beide vleugels opruchten, be
reikte het voetvolk in het centrum do Weichsel.
brug, die de Russen in brand gestoken hadden.
Praga stond in vlammen. Alle stellingen rap
den vijand werden genomen, die in overhaaste
vlucht alles liet staan en liggen waar het stond.
Het zegevierende leger trok Warschau bin
nen terwijl de Russen, door Wrangel vervolgd
verder vluchtten tot aan do moc-rasscn van
Bialalerka. waar het grootste deel van het
Russische leger den dood vond.
In dezen slag voor Warschau werd een
nieuwe militaire mogendheid in Europa geboren,
dezelfde, welker troepen gisteren opnieuw de
stad zrjn bïrmehgerukt.
De overtocht over de WlmJau.
Een oorlogscorrespondent van de „Vossische
Zoitung vertelt:
De overtocht over de Windau had hij liet
aanbreken van den morgen op verschillende
plaatsen zoo snel plaats gevonden, dat do
vijandelijke linie hier en daar overrompeld
werd en terug moest. Ongeveer twee kilometer
achter de rivier hadden de pontonniers de da»
gen te voren zoogenaamde snelbruggen ge
bouwd, lichte vlotten die in den nacht stil
naar de oevers werden gedragen. Bij de eerste
morgenschemering werden zij te water gelaten,
de een de ander achternageschoTen. zoódat in
minder daa een minuut de brug klaar was en
de overtocht beginnen kon. Op verschillend^
plaatsen ging het zoo naar gelijkgezette hor
loges, terwijl nog op drie andere punten van
den oever in dezelfde minuut pontons te water
gelaten werden en door zwemmers aan touwen
naar den overkant werden getrokken, om niet-
door riemslag de aandacht te trekken van de
Russen die aan de overzijde in hnn loopgraven
lagen. Een sectie infanterie ging het intusschen
niet snel genoeg. De mannen wilden het eerst
bij den vijand zijn en sprongen in volle
wapenrusting te water om naar den overkant
ie zwemmen of te waden: daarbij vonden 2
van deze dapperen met een officier den dool
in den verradelyken strqpm. Het is niet uitge
maakt of de zware wapenrusting ze naar be
neden getrokken heeft of dat ziij in slincrer-
planten zijn geraakt. Er liep ook een gerucht
dat de Russen strikken op den bode.n uaddc. i
gelegd, maar wie had tijd zich daarom te be
kommeren. Die de overzijde bor/fcten vielen
onmiddellijk aan en namen tw?ï !r.öp^r--.7en
achter elkaar in storm. Een compagniekomt
een kerkhof voorbij in het bosch en kr.jgt plet-
seling in den rug oen moord and - uur wlarbij
de aanvoerder valt. Toen do compagnie dü
scheepsbouw grootendeels zijn uitgeroeid ge
worden, terwijl de geitenhouderjj de opkomst
van nieuwe wouden tegenging. Daardoor is
de Karst een vrij woest en kaal gebied, alleen
op enkele hoogere bergruggen met woud be
groeid, en in Isterië een naakt plateau. Op
de hooge gedeelten heeft de Karst, trots de
Zuidelijke ligging, door den vrijen toegang der
Noordelijke winden een ruw klimaat, droog in
den winter en den zomer, en met lente- en
herfstregens. In den zomer heerscht er gloeien
de hitte, op de boom'.ooze terreinen, terwijl in
den winter de ijzige Bora, een krachtige Noor
denwind, met sneeuwjachten evrgezeld, het
verblijf in dit landschap nog onaangename"-
maakt.
Verder naar het binnenland verliest het ge
bergte het woeste Karst-karakter, is meer
met vruchtbare bodemlagen overdekt, deels
met uitgestrekte wouden begroeid, en kan bij
goede cultuur uitstekende vruchten opleve
ren, terwijl het hout er een belangrijk han
delsartikel Tormt. De hoogvlakten zijn daar
met gras begroeid en kunnen dienen tot wei
den voor het vee. Het vruchtbaarst zijn do
dalen langs de bijrivieren van d» San en do
Donau, welke dienen tot den akkerbouw; teelt
van maïs, tarwe, hennep, tabak. De bodem is
hier meestal voldoende vruchtbaar om zelfs
zonder bemesting een goeden oogst t« leveren,
terwijl het klimaat in de dalen zeer aange
naam is, geschikt voor alïé culturen. In de
streken van het dal der Morawa, in 8o buurt
van Nisj en in eenige andere dalen, wordt
wijn verbouwd. De uitgestrekte eikenwouden
hebben hier groote beteekenis voor de Varkens
houderij en mesterij.
