Een jaar duikboot-oorlog.
ImM
OP ZEÉ.
a
TOES S|OIj33-^B3?E3]KrüiO"OEa.Al'»Ja3.* van Zionciag- at ^.x3.g:xa.st:xxs 3. S i S
De Manshoogten dien naam lcennen we. Het is een boschachtige en heuvel
achtige streek in Noord-Frankrijk, waar vooral in vroegere maanden met ontzettende
hardnekkigheid is gevochten. Natuurlijk liggen ook hier Franschen en Duit sellers
si tegenover elkaar in de loopgraven, maar zij komen er nu en clan uit en vallen elkaar
Ai aam Beurtelings hebben de eersten en de laatsten getracht elkaar te verjagen, teru°'
on te .dringen; evenals overal elders is het resultaat maar gering geweest. Maar van
rij verbitterde gevechten hebben we gelezen om een stuk van een boseh, een molen, een
v c hoeve, een paar honderd meters loopgraven. Bekende namen zien we op het kaartje
hier boven: Les Eparges, Combres, Herbéville, St. Réiny, enz. Het heuvel- en
boschachtige land hier zal nog wel dikwijls uitlokken tot aanvallen en tegenaanval-
len. Het kaartje kan daarom nog dikwijls nuttig blijken. De. plaatsnamen zijn
de natuurlijk Fransch. Ziet men er voor Min. staan, dan wil dit zeggen moulin (molen)
vb en Fe. is farme (hoeve).__De aangegeven molens of hoeven zijn dikwijls het tooneel
6j>. geweest van heitigen strijd.
kgnaal te ontwerpen en over het Panama-
kanaal te denken. [Warschau is bezig de
^profetie te vervullen.
Verbazingwekkend is Warschau grooter
geworden, vooral in de laatste halve eeuw.
In 1860 had het een bevolking van 161,000
eei stielen en in 1887 was die verdrievoudigd.
In 1913 was het cijfers reeds 825,000'en
«officieel is geconstateerd, dat het onlangs
nog met 25 procent verhoogd was.
Tot 1911 veroorloofden de militaire auto
riteiten niet dat er gebouwd werd in de na
tie bijheid van de forten-zone.
eei Maar sedert wordt de industrieels en lian-
tei delsuitbreiding der stad niet meer be
lemmerd.
Warschau is een belangrijk centrum ge-
1 weest voor de ijzer- en staal-industrie. Het
krijgt de grondstoffen daarvoor uit de mij-
nen van Zuid-Weet Polen.
i Door de industrieele ontwikkeling van
Zuid-Rusland heeft Warschau in dat opzicht
geleden, maar daartegenover staat dat het
aanzienlijke industrieën van ledergoederen
ea luxe artikelen heeft gekregen,
Niet alleen de industrie, maar ook de han-
del iï te Warschau tot groote ontwikkeling
gekomen. De ligging niet ver van het
i geometrisch middelpunt van Europa, aan
j ec-L. ^roGté'fivier en aan den hoofdweg naar
t Moskou en Midden-Rusland maakt War-
schau tot een voornaam handelspunt.
4 De moderne spoorweguitbreiding draagt
Z daar !t hare toe bij Warschau is het em-
f porium van den handel, tussehen Rusland
1 en Midden- of West-Europa. Ook strate-
gisch heeft het waarde door den Weichsel.
De Weiehselbruggen zijn reeds herhaaldelijk
cr in dezen oorlog genoemd.
De Alexanderbrug is de meest bekende.
J Men beschouwt Warschau als een Russi-
sche stad, maar het is dit niet langer dan
'e een eeuw.
e? Hoewel in 1794 Soevarof de stad voor de
Keizerin Katharina II veroverde, werd het
als gedeelte van Polen aan Pruisen toege-
wezen.
Pruisisch bleef de stad tot 1807 toen Na-
1# poleon Warschau bezette. Na zijn val werd
de stad door' do Russen tot hoofdstad van
P_ het Russische deel van Polen gemaakt. In
->' 1832 waren de straten van Warschau het
fs tooneel vah moorddadige gevechten; even-
te eens in 1863, maar die opstanden werden
Akrachtig onderdrukt. De Poolsche elemen-
ten verloren echter niets van hun kracht en
tot op heden is Warschau de stad der
Polen, en der Joden, gebleven.
;jj Sl'echls 4 of 5 procent Russen wonen er,
r.; tegenover 45 procent Polen en 3S procent
Joden; de rest der bevolking bestaat uit
vreemdelingen, hoofdzakelijk Duitschers.
Een der voornaamste monumenten van
Warschau is het standbeeld van den Pool-
st schen Koning Johan Sabieeki, den groeten
Een jaar duikboot-oorlog is nu ten einde!
Laten wij eens de balans opmaken, en in
het kort nagaan, wat de duikbooten gepres
teerd hebben, voor zoover dit in de berich
ten der admiraliteiten of marine-sta,ven te
jyinden is.
Het eerste oorlogsschip, dat door een tor
pedo van een onderzeeër getroffen werd,
was de Pathfinder", een kleine kruiser
van 3000 ton. Het was de „U 21", die 7
September dit schip in den grond boorde.
Nog in dezelfde maand vernielde de „U 9",
'die onder commando stond van kapitein-
luitenant Weddigen, drie pantserkruisers,
welke ter hoogte van het Maas-vuurschip
lagen. Hoewel dit drietal „Hogue",
Cressy" en „Aboukir" tot de oudere
pantserkruisers der Engelsche marine be
hoorde, wekte dit succes van één onderzeeër
groote sensatie. Het grootste deel der be
manningen kwam om. De schepen waren
12.200 ton groot en dateerden uit 1899 en
1900. Dezelfde ,,U 9" deed in October nog
'den ouden kruiser ,,Hawke" (1891)van 7800
ton zinken. Weddigen werd in Duitschland
als een nationale held gevierd; hij was een
,van de weinige zee-officieren, die naast het
Uïeren kruis le kla-sse, de „Pour le Mérite"
'droeg. Als commandant yan de veel grootere
ea nieuwere duikboot ,,U 29" bracht hij
op één dag nog een aantal Engelsche koop
vaarders tot zinken, en de Engelsche zeelie
den roemden daarbij zijn manier van optre-
pë.
-cPloïseling Verscheen echter eeJiigen tijd
'daarna het'lakonieke bericht der Engelsche
admiraliteit, dat er alle reden was, aan
nemen, dat do „U 39" vernield was en
dafr jjj geheale bemanning omgekomen, yas.
Pcolschen koning Johan III. die de Serviërs
hielp om de Turken te verslaon voor de wal-
len van Weenen.
In 1850 bezocht Tsaar Nicolaas I, wiens
leger de Habsburger dynastie had bevrijd
van den Hongaarschen opstand, Warschau.
Toen hij bij het standbeeld kwam, zeide hij:
„De twee Koningen van Polen, die de
grootste vergissingen hebben begaan, zijn
Johan III en ik, want beiden heben wij de
Oostenrijksche Monarchie geréd."
De strijd En Rusland.
Uit Berlijn wordt ons gemeld, dat de
bijzondere correspondent van de Berliner
Lokal Anzeiger'sednt,Ik arriveerde
zooeven te Nadarskin, in de Blonie-stelling,
dat door de Russen hedeunacht te halfdrié
ontruimd is. Het stadje Nadarshin zelf is
grootendeels afgebrand. De huizen smeulen
nog. Langs de wegen stroomt de bevol
king met de laatste have en vee terug. Men
hoort liet donderen van het zwaar geschut,
en langs den geheelen horizon ziet men
vuurzuilen omhoog stijgen van de branden
de hoeven en dorpen. Alle wegwijzers
dragen het opschrift: „Naar Warschau".
Wij zijn hier twaalf kilometer van de stad
Warschau".
De „Vossische Ztg." verneemt uit Pe
tersburg, dat thans ook wordt aangevan
gen met toebereidselen voor de ontruiming
van Kowno. De gouverneur verplaatste,
op bevel uit Petersburg, de kanselarij naar
Nowo-Alexandrowsk eu alle regeerings-
archiven te Kowuo gaan eveneens daarheen.
Het filiaal van de stadsbank verhuist heden
naar Wilna,
Het vervoer van gewonden wordt krach
tig voortgezet. In de afgelcopen week
heeft ongeveer de helft der burgerij Kow
no verlaten. De intendance maakt in de
gemeente bekend, dao verdere militaire le
veranties naar Kowno moeten worden aan
gehouden.
De commandant van de vesting Reval
maakt bekend, dat binnen een week de be
volking bij den commandant den aanwezigen
voorraad levensmiddelen moet opgeven.
Verder verbiedt een dagorder de aanwezig
heid, zelfs van geallieerde buitenlanders,
binnen den gordel dj?r vesting; binnen
Reval zelf mogen zij slechts blijven met
uitdrukkelijk verlof van den commandant.
De vijand van boven.
Düwell vertelt in de „Vorwarts"
„Don 18 Juli, tegen vijf uur 's middags, re
den cavaleristen in flinken draf over den weg
van Doblen naar Mitau. Zij hebben dien dag
reeds vijftig kilometer afgelegd. Aan den
rand van den weg glijden wielrijders voort,
die reeds tachtig kilometer achter zich heb
ben. De infanterie heeft thans reeds dertig
kilometer afgelegd. En daarbij werden d<
Op welke wijze Weddigen en z-ijn mannen
ondergegaan zijn, is tot dusver niet geble
ken.
Intusschon waren vóór dien tijd nog de
oude kanonneerboot „Niger" (820 ton) bij
Deal en de kruiser „Hermes" (5.700 ton,
uit het jaa,r 1898) tussehen Duinkerken en
Dover getorpedeerd, terwijl op 1 Januari
een andere onderzeeër het slagschip „For
midable" als „nieuwjaarsgroet" een torpe
do zond, die dit schip van 15.200 ton deed
zinken met een groot deel der bemanning.
Het schip lag niet stil, zooals de meeste der
reeds genoemde kruisers, doch was varende.
De „Formidable" was een „prae-dread-
nought"-slagschip en dateerde uit 1898,
maar had toch nog eon groote gevechtswaar-
de. Het torpedeeren bewees echter, welke
groote offensieve waarde de duikbooten
hadden.
Het duurde daarna geruimen tijd, yóór
weer oorlogsschepen in den grond geboord
werden. In de tweede helft van Mei klonk
echter het „fertig zum Schuss" in de Dar
danelles dus op eenige duizenden mijlen
afstand van de duikboot-basis. Een duik
boot, de groote „U 51", bad in óén maand
de lange reis WilhelmshaveuKonslantino-
pel afgelegd door de straat van Gibraltar,
waar men zooals eens spottend gezegd
werd evenmin een visch kon tegenhou-^
den, als een duikboot. De gecombineerde
Engelsch-Franschó vloot voor de Dardanel
les die door het op een mijn leapen van de
slagschepen „Irresistible", „Ocean" en
„Bouvet" en door het torpedeeren van (ie
„Goliath" (door een Turksche torpedo
boot!) reeds aanmerkelijk veel verliezen had
geleden, &1- waren het ook oude schepen,
verloor op 25 en 27 Mei dé slagschepen
„Triumph" en „Majestic", die evenals de
bovengenoemden bij het bombardement deT
forten goede diensten hadden bewezen^ [De
troepen door deji vijand nog eenige malen op
gehouden. In de laatste week heeft do cava
lerie ongeveer 320 kilometer achter zioli.
Eenigo eskadrons en patrouilles bobben, nog
veel meer gedaan. Do geplaagde, van ge
vecht tot gevecht geleide infanterie, die
meestal met de door de cavalerie vast gehou
den en naar haar toegedreven tegenstanders te
kampen heeft, bracht het in de laatste week
op gemiddeld negentien marsel)-kilometers per
dag. Sedert den 13 Juli zijn hemelsbreed meer
dan honderd kilometer afgelegd. Do kronke
lende wegen en het door den loop der gevech
ten veroorzaakte hoen en weer marcheeren,
het vervolgen, en omtreklcc-n van den vijand,
hebben den weg voor menige afdeeling meer dan
verdubbeld. De bij eon zoo sneden opmarsoh on
vermijdelijke onregelmatigheid van de verzor
ging is nog een bezwaar te meer. Verder moe
ten do troepen in het dun bevolkte Koerland
hun rusttijd gewoonlijk onder den blooten
hemel doorbrengen. Gisteren is er nog een
nieuw bezwaar hij gekomen, 's Middags be
gon het te regenen. Eerst bij stralen en daar
na een korte, maar hevige stortbui. Do rij
dende, fietsende on marcheerende troepen
dekken zich tegen den vijand van boven zoo
goed als liet gaat met hun tentbanen. Onder
liet gebulder van de ijverige kanonnen mengt
zich van tijd tot tijd het rollende gedonder
van een onweer. De infanterie slaat bij het
plaatsje Rocker in het open veld zijn bivak
op. Kwartieren zi.jn er hier slechts zeer wei
nig. Gelukkig heeft de regen opgehouden. Nn
middernacht echter "begint het weer. In de
weinige, volgepropte gebouwen, onder hoo
rnen, wagens en tentbanen, zoeken de op on
aangename wijze ge wekten, beschutting. Eerst
tegen den middag staakte de vijand in de
wolken het werk.
Juist echter als 'de troep weer tegen den
vijand zal oprukken, begint het weer te drup
pelen. Het zijn de voorboden van een uren-
langen regen, die tussehenheide wolkbreuk-
kaliber aanneemt. De toch reeds doorweekte
bodem verandert onder de hoeven van de paar
den en de wielen van de wagens in een veld-
grijze massa van verschillend weerstandsver
mogen. Op hellende plekken is zij deegachtig
taan in liet midden van de uitgeholde wegen
een vloeibare massa van een voet dik. Op som
mige plekken is do weg bedekt met een choco
ladebruinen poel van een halven meter diepte.
Ros en ruiter, bagage, colonne en infanteristen
en wielrijders moeten er door heen. De paar
den zijn tot aan de borst zoo volkomen hespat,
dat zij er uit zien alsof ze met aardver'f be
streken waren.
Autzhof is snel veroverd. Een vooruit gescho
ven sterke patrouille heeft de achterhoede van
do Russen verdreven. Achter het plaatsje is
echter een andere ongemakkelijke hindernis.
De vijand heeft de brug over de Autz vernield.
Bij goed droog weer had de ongeveer vier
meter diepe en ongeveer twintig meter breede
hindernis het voorwaarts rukken ternauwer
nood eenige minuten vertraagd. Vijftig meter
ter zijde van den weg was een doorwaadbaro
plaats, die nergens meer dan drie kwart nieter
diep was. De oever was echter tamelijk steil.
En beneden zeer moerassig. De slechtste plek
ken werden met balken en planken verbeterd.
De cavalerie nam de hindernis zonder deze
voorbereiding. De paarden ginden door slijk en
moeras, draafden door het water en heklommen
den beteren oever aan de overzijde in mavsch-
tempo. Nu volgden de automobielen van den
staf over don bedenkelijken kunstweg. Welis
waar begonnen de pontonniers reeds met het
herstellen van de brug, want men wilde den vij
and onmiddellijk achterna om hem te verhinde
ren weer ee nsterke stelling in te nemen. De
eerste automobiel glijdt den oever af en raakt in
een kuil. Tot aan de knieën in de modder helpen
de infanteristen duwen. De wagen komt los,
maar zit een paar pas verder weer vast. Dertig
of veertig handen helpen hem verder. Eindelijk
is hij in het water en spoedig daarop wordt
hij aan de overzijde naar hoven geduwd. Twee
automobielen volgen hem. Nu komt een lange
trein vap caissons, keuken- en_bagagewagens.
Paarden vallen en verdwijnen bijna in de_mod
der. Een voerman valt van den hok en ziet er
uit alsof hij in grijze verf gedoopt is. De
keukenwagen voor den staf zinkt tot aan den
hak in de modder. Hij moet gelost, worden
voor hij weer vlot kan komen. Een officier valt
met zijn paard, ligt er half onder, kan niet
los komen. Eenige soldaten houden het paard
in de modder vast, opdat het niet opspringt
en den ruiter meesleept. Het duurt minuten
voor de officier weer vrij is. Dan springt het
paard op, de ruiter gooit er een paar emmers
water over en verder gaat het weer. Wagen
na wagen komt over de hindernis heen. Na
twee uur is de brug gereed. Wij rijden cr over
heen. Zware colonnes en kanonnen volgen. Nu
gaat het verder door moerassen en poelen. De
wielrijders kunnen niet verder. De ruiters dra
ven over den akker, waar liet heter is dan op
don weg. Kort voor Hofzunïberge gaat het
door steile ravijnen het bosch in. A octdikke,
taaie moerasgrond ligt voor de wielen. Er
schijnt geen doorkomen aan. Toch gelukt het
ten slotte. En wij slaan in het plaatsje ons
nachtkwartier op. Eenige kilometers verder is
de artillerie reeds weer in gevecht."
ITAUE.
Oostenrijk en Italië.
WEENEN. Aan liet Tiroolscho
front hebben alleen in de buurt van
den Kreuzbergpas groote gevechten
plaats gehad. Een .Woensdagmorgen begon
nen aanval van verscheiden© bataillons
van het 92ste Italiaansche infanterie-regi-
ment op de Nemesalpes ten noordoosten van
„Triumph" (11.800 ton en uit het jaar
1903) en de „Majestic" (14.900 ton, 20
jaar oud) verdwenen, getroffen door oen
torpedo van de „U 51", binnen korten tijd
in de diepte.
De Russische vloot verloor door een Duit-
schen duikboot-aanval nog den pantserkrui
ser „Pallada", die in de Finsche Golf
door de „U 26" tot zinken werd. gebracht.
Dit schip behoorde tot de nieuwere, na den
oorlog mét Japan gebouwde kruisers yan
7.775 ton.
En de vernielde schepen der EngeEche
koopvaardijvloot? Een opsomming van de
vele tientallen, in den grond geboord na den
bekenden datum 18 Februari, toen admiraal
von Tirpitz den duikboot-oorlog aan de han
delsschepen verklaarde, zou te ver voeren.
De tonneninhoud loopt uiteen van pl.m. 100'
ton (trawlers) tot 31.550 ton van de „Lusi-
tania". Verscheidene schepen waren meer
dan duizend ton groot. Sinds den dag, dat
DuitBchland de wateren rondom Engeland
en Ierland tot oorlogszone verklaarde, wer
den volgens een Engelsche statistiek van
24 Juli j.l. r totaal 98 Engelsche koopvaar
dijschepen en 95 neutrale iu den grond ge
hoord.
Intusselien werden eenige koopvaardij
schepen en vermoedelijk ook trawlers bewa
pend en de Duitsche U-boot-flottielje leed
ook eenige verliezen.
Op 18 Augustus was de „U 15" reeds door
den Engelsclien kruiser „Birmingham" ver
nield de kruiser maakte de duikboot, door
haar periscope stuk te schieten, „blind" en
toen zij boven kwam, werd zij in den grond
geboord. Een patrouilleboot deed daarop de
„U 18" zinken. Nadat de handelsoorlog ge
proclameerd was, zonken nog de „U 8" en
12", die geramd werden, en de groote
,,U 29" en de „U 14". Over de wijze, waar
op de bfcid§ laatste booten .vernield yrerdeg,
den Kreuzbergpas, werd bloedig afgeslagen.
De vijand trok in den middag, hier en daar
vluchtende, terug naar d© bosschen ten
zuiden van do grensbeek. Teneinde deze
troepen te ontlasten, trachtte oen vijandelijk
bataillon onverhoeds een aanval te doen
op qen bergstelling vlak ten noorden van
den pas. Maar het werd na een kort ge
vecht afgeslagen en verloor ongeveer 100
man aan dooden.
Do bataillonscommandant en verscheiden
andere officieren vielen in onze handen.
Onze verliezen in deze gevechten waren
slechts gering.
In de streek van Gorz onderhielden de
vijanden sedert Woensdagmiddag weder- een
vrij hevig artillerie-vuur op onze stellingen
aan het plateau van D'obsrdo. Toen vijan
delijke infanterie van Sagrado en ten zuiden
van Sdraussina uit tot den aanval wilde
overgaan., werd zij door onze artillerievuur
u iteengescbcten
ROME. Rapport van den generalen staf.
De Italianen zetten het offensief voort in
het Gornevaledal. Op het Karstplateau
deden de Italianen een tegenaanval en ver
overden een sterke stelling, welke den ooste-
iijken toegang tot het Gappucciobosch eu
dien tot San Marino del Carto beheerscht.
EGYPTE.
Egypte ais hospitaa;basïs.
De correspondent te Cairo van de ,,N. Ct."
schrijft
j.-Egypte is hospitaalbasis geworden, hospi
taalbasis voor de verre slagvelden aan de Dar
danellen. Hoe weinig spreken die paar koud
starre letters en hoe ontzettend is de were'd
van lijden eu smart, die dat woord moet vertol
ken.
Een paar maanden geleden, toen de legers
der geallieerden er zich voorbereiden op lmn
strijd tegen de Dardanellen was er vroolijke
kleurige levendigheid, was er enthousiasme en
uitgelatenheid. Toen bewonderde men de kra
nige krijgers, de stoere figuren in stemming
khaki de kleurige gestalten van Zouaaf en
Senegalees.
Ze trokken weg ten strijde, begeleid door
muziek, door vroolijke tonen, een urenlange
eindelooze stoet in het schemerig licht van den
vallenden avond. Ze zongen hun vroolijke, op
wekkende liederen, ze trachten te h uilen den
ernst van het oogenblik in de jubelaecoorden
van hun daverenden zang. En die vreemde vage
stemming trilde na in de hol leege straten.
Toen kwam er rust en met de rust gelegenheid
tot denken, geen berichten, niets. Maar niet
lang duurde do pauze, neen. Ze kwamen weder,
het waren dezelfden en toch het waren de
zelfden niet. Het oorlogsdrama toonde haar
tweede [Bedrijf, haar wreedste tooneel, de te
rugkeer, Egypte zag ze weer, transportschepen,
stille booten meerden in zijn havens cn een
lange onafgebroken stroom gewonden en ver
minkten ontlaadden zij op de kaden.
Aan een schier bescheiden hoekje ver van
het roezige roffelen der ladende haven meert
een slanke romp.
Do ruimte is afgezet en ér bewegen zich
slechts enkele witte gestalten langzaam en us-
tig van den. oever naar de ijzeren loods.
Een lange rij grijshullige ziekenauto's waibt
stil zoemend op hun hulpelcoze vracht. Lang
zaam voorzichtig tilt de scheepslier een groote
houten hak buiten boord en laat zij haar vra-ciit
neer op de stille kade. Een lichaam wordt uit
de bak getild en naar de loods gedragen. Een
dokter slaat even de deken terug en bekijkt
de kaart die om den hals van den gewonde
hangt. Het bleeke, van pijn verwrongen gelaat
trekt ineen hij die aanraking, de oogen blikken
tegen het felle licht, en er komt slechts rust
in,«$e gestalte als de deken haar weer schuttend
bedekt.
Dan wordt de draagbaar van-de auto ge
schoven en naar een der vele ziekenhuizen
of hospitaaltreinen vervoerd. Zoo zet de zacht
gierende lier onafgebroken voort haar werk.
ontlaadt zij uren aan uren verminkte gestalten
op den oever tot dat de grijze romp haar in
houd gelost heeft en vertrekken kan n tar de
'iurksche slagvelden waar nieuwe lading haar
wacht.
Dit is de oorlogsindustrie, de machine die
koud gevoelloos als een automaat haar pro
ducten aflevert, regelmatig zonde^ pauze, zon
der aarzeling.
Aflevert Jaaar massaproduct van vernielde
menschenlichamen.
En Egypte is gereed, die schare te ont
vangen. liet heeft zijn kleeding, zijn stem
ming veranderd; de atmosfeer is er sbil en
verzachtend. In Alexandria blijft de haven
stad, overheei'sehend, gaat verder het druk
militaire leven, het trappelen van hoeven, het
schokschudden van bruingrijze kanonnen op
v eerlooze assen, het laden en lossen van troe
pen en materiaal. Daar heerscht nog het eerste
bedrijf van den oorlog, en de stemming van
levendige activiteit. Slechts der hospitaal-
schepen stemmingsvolle stille vormen tussehen
gierende kranen herinneren even aan het
tweede tooneel, even sleclit6.
In Cairo is het anders, daar heeft die ein-
delooze rij verminkte en zieke lichamen haar
eigen stemming opgedrukt. De troepen zijn
weg, de blanke teutengroepen huiten de stad
verdwenen, de lustige kbaki-stroom, die haar
straten vulde, is er niet meer. De groote reu-
zenhotels waar Egypte's winterleven zich con
centreerde en die dit jaar gesloten bleven
wegens gebrek aan bezoek, hebben nu hun deu
ren geopend. Doch ér wordt niet gedanst, niet
geflirt, er slapen geen Amerikaan&che mil-
liouairs en Russische prinsen in mollige luxe
bedden, maar er liggen in ballen en eetzalen
strak-blceke gestalten. Steunen, kreunen, zacht
gefluisterde troostende woorden, rimpel-tonen
door de ruimte waar vroeger vreugde en ple
zier luid juichte. Cairo is een hospitaal, een
groot hospitaal. Het blaakt in de stralen der
zengende zon, maar ligt loom en gelaten. Eén
toeken domineert erhet roode kruis en hoe
schoon en verheven het werk zij dat het sym
boliseert, nu het alom tegenwoordig is, ver
volgt het u.
Het waait hoog in d'e lucht van de daken
der hospitalen, het staart u aan van de muren
van depóts en opslagplaatsen, het suist langs
u op stille grijze auto's, op mouwen van ver
plegers en verpleegsters, overal staart, grijnst
het symbool u aan van een mooie gedachte, dat
een obsessie is geworden.
Ghezirch, het groene eiland met de villa
parken en sportterreinen der Engelsche kolo
nie. is nu wandelplaats geworden der herstel
lenden. Daar wennen zij aan hun krukken tn
stokken en leeren opnieuw zich bewegen na
eken van lijden en rust-
Ook H c 1 i op ol is-hotel-het 'wereldberoemde
hotel in de woestijnstad buiten Caïro, heeft
zijn statige hallen in ziekenzalen zien ver
anderen.
Vreemd. zou koning Leopold, wiens geld
deze machtige speculatie mede hielp stichten,
die medehielp aan deze schitterende schepping
van moderne Arabische architectuur, ooit ge
droomd hebben dat het eens zou helpen, het
leed te verzachten van do tegenvoeters van zijn
eigen land, gevallen voor een gemeenzame
zaak?
Sterker dan in eenig hospitaal is luer de
indruk door het contrast.
De groote hal, machtig majestueus in haar
ruimte-verhoudingen en toch zacht door haar
fijn harmonieerend detail, grooter nog lijkend
nu allo tapijten en kleeden geborgen zijn,
heft haar arabeskenplafond hoog boven do
ijzeren kribben. In hot vreemde zacht blau
wige licht dat verpoedert binnenvalt door de
Arabische gipsvensters zweéfschuivon teer de
zusters de hulpelooze gestalten, hier verbin
dend, daar helpend, daar troostend.
Schitterende raarmerbekleeding, fijndroo-
'-i
Een tooneel hit den strijd op het Westelijk front, uit de loopgraven op den
bekende heuvel 60, waar zoo hardnekkig om gestreden is. We zien ^en heuvel hier
verdedigd door de Engelschen en daarbij heeft zich bijzonder onderscheiden de 2e
luitenant Woolley, die later wegons betoonde dapperheid tot kapitein werd bevorderd.
Met betrokkelijk weinig manschappen in het gedeelte loopgraaf', waar hij het bevel
voerde, doorstond hij heldhaftig een woedenden aanval van de Duitschers, die. in de
groote meerderheid waren. We zien hem hier staan, hoog boven allen, bommen werpend
op den naderenden vijand. Het gelukte het dappere troepje den aanval af te slaan, die
echter aan de EDgelschen veel slachtoffers kostte. Maar luitenant Woolley zelf
bleef ongedeerd.
bewaarde de Britsche admiraliteit nog het
stilzwijgen.
Het verlies van gezonken duikbooten is
wanneer men alleen op officieel© berich
ten afgaat zeer gering te noemen, in aan
merking genomen, dat de onderzeesche vloot
sedert het begin van den oorlog vermoedelijk
meer dan verdubbeld is, terwijl de waterver
plaatsing van 300 tot 750 en 900 ton is ge
stegen
Na Duitschland heeft ook 'de bondgenoot
Oostenrijk een aantal successen met zijn nog
jeugdige onderzeevloot te boeken. De „U
12" deed den Franschen pantserkruiser
„Léon Gambetta", van 12.600 ton, in de
Golf van Trent© zinken. De „Gambetta"
die 23 knoop liep, mag, hoewel
hij natuurlijk niet met de moderne
slagkruisers to vergelijken is, toch voor
Frankrijk als een schip van groote maritie
me waarde beschouwd worden. Ook de Ita
liaansche vloot kreeg van de Oostenrijksche
duikboot een paar gevoelige klappen. Eerst
werd de pantserkruiser „Amalfi" (één van
de vier moderne 10.400 tons, goed bewapen
de pantserkruisers) en daarna de oudere
„Giuseppe Garibaldi" (7.400 ton, 1899) ver
nield. Ten slotte boorde een Oostenrijksche
U-boot den Italiaanschen onderzeeër „Me
dusa" in den grond. Een dusdanig gevecht
tussehen onderzeeëre is nog een unicum ge
bleven
De successen der Engelsche „submarines"
zijn gering. Toch moet niet vergeten wor
den, dat er voor deze veel min
der gelegenheid wasomopte
treden. Yan de Duitsche vloot torpe
deerden zij den ouden kruiser „Hela" (2000
ton, uit liet jaar 1895) in de Noordzee en
den torpedojager „S 116" op de Uolland-
sche Jtustj Beide feiten ay&rd&n yolbracht.^
door de „E 9" (commandant Max Horton).
De „B 11" drong de Dardanellen binnen
en bracht het oude Turksche slagschip
„Messudieh", die het mijnenveld bewaakte,
tot zinken. Dit schip, 9250 ton groot, werd
al in 1874 gebouwd, doch in 1903 ver
nieuwd. Voor de betrekkelijk oude en kleine
onderzeeboot was de tocht 'door de Darda
nellen, langs de vele mijnversperringeneen
mooie prestatie. Yan nog meer durf en zee
manschap gaf de marine-officier Nasmith
blijk, die met de nieuwe, groote boot „E
13" zelfs tot Konstantinopel voer en daar
eenige transportschepen torpedeerde. Voor
dit stukje kreeg hij het „Victoria Cross".
En de verliezen der Engelsche onderzee-
bootvloot? Zij verloor de „E 3", die in
October door de Duitschers in den grond
werd geschoten. Verder liep de „D 5" op
©en mijn, door de Duitsche kruisers ge
strooid, toen zij deze achtervolgde. De „E
15" strandde, terwijl ook de „AE 2" bij de
^ctie in de Dardanellen vernield' werd. Nog
verging in de Australische wateren de „AE
Voorts heeft een Engelsche torpedojager
in de Noordzee nog een duikboot geramd.
Beide vaartuigen liepen schade op, doch
zonken niet.
Al de genoemde booten zijn van het' groote
type.
Ten slotte Frankrijk, Het land, 'dat reeds
in 1886 met sous-marins proeven nam, en
dat over pl.m. 60 booten beschikt. Resulta
ten had Frankrijk niet te boeken. Wel ver
loor het op d§ Oostenrijksche kust de „Cu
rie" van 550 ton en bij de Dardanellen do
„Saphir" (450 ton) en de „Mariotte" (630
ton). Drie Fransche booten moesten dus
van de raarinelij3t geschrapt worden.-
Maken wij nu aan heb einde van dit kort
resumé débalang^pp j
roerige mozaïekenrijk bronzen luchters en
daarbinnen simpele ijzeren kribben en ruwhou
ten tafels. Het' is voor iemand, die deze hal
gekend -heeft in tijden van Cairo-seizoen,
wanneer er een gemaskerd -bal of diner nas
en de .wereld" zich toonde, een vreemd aan
doende stemming.
Eens warrelde hier Westerscho en Ooster-
sche aristocratie in bont gewriemel, was het
de „show-hall" voor luxe, voor juweelen en
toiletten, voor avondtoilet en keurige unifor
men, toen fluisterden er schandaal en flirt.
Nu dekt diezelfde hal moedig gedragen leed
en opofferende toewijding, 'bescheiden gehuld
in grauw en wit.
VEfêEEMIGDS STATEN.
Het antwoord op de Oostenrijksche nota.
'WASHINGTON. H©b antwoord van de
Vereenigde Staten op de Oosten rijk sch©
nota, waarin in overweging wordt gegeven,
den uitvoer van munitie voor de geallieer
den to verbieden, is bijna gereed en zal
bi-imcn enkele dagen worden verzonden.
In li6t antwoord blijft de regeering der
Vercenigde Staten het standpunt hand
haven, dat zij reeds eerder aan gfaaf Bern-
storff heeft duidelijk gemaakt, n.l. dat het
verbieden van den'uitvoer van wapenen in
dezen tijd, eene "directe schending van de
neutraliteit der .Vereenigde Staten zou uit
maken.
ZUID-AFK5KA.
Beweging ten gunsto üer rebellen.
PRETORIA. Do Hertzog-beweging",
die op begenadigen van de gevangen rebel
len aandringt, kreeg groote kracht door de
aankomst Donderdag van 5000 vrouwen uit
verschillende provincies, die den gouverneur
van Zuid-Afrika, lord Buxton, vragen om
De Wet en de andere rebellen in vrijheid te
stellen en ook hen die nog hun yerhooren
moeten ondergaan.
De deputatie werd door den gouverneur
vriendelijk ontvangen, doch lord Buxton
verklaarde dat het niet in zijn macht stond
om het verzoek iu te willigen. Hij beloofde
de zaak den Ministers te zullen voorleggen.
De afgevaardigde Piet Grobler werd ver
oordeeld tot twee jaar gevangenisstraf en
een boete yan 500 pond, wegens Hoogver
raad.
Bommen naar een Nederlandsche motorboot
geworpen.
Men seint uit Terneuzen aan het bureau
Vas Diaz:
De alhier binnengekomen 'en alhier thuis-
behoorende motorboot „Cornelis" is de vorige
week Donderdag bij een vaart naar Engeland
-ter hoogte van de Schouwenba-ruk uit een twee
dekker -uiefc vier bommen bestookt. De bom
men hebben geen doel getroffen, doch violen
in zee en ontploften mot zulk een geweld, dat
stukken van de ibommen op liet dek terecht
kwamen. Een van deze stukken droeg een num
mer. Men vermoedt met Duitsche bommen to
doen te hebben. Bij de terugkomst van de
motorboot ter reede van Vlissingen werd den
militairen autoriteiten van het gebeurde ken
nis gegeven.
Belgisch stoomschip in den grond geboord.
LONDEN. Lloyds meldt, dat het Bel
gische stoomschip „Koophandel" op zee'ge
zonken is. Negen man 'van de equipage zijn
gered.
(De „Koophandel" was een stoomschip
van 1736 ton bruto, dat in 1911 werd ge
bouwd en toebehoorde aan de „Scheepv.
Mij." te Antwerpen. Red.)
De „Portia".
LONDEN. Lloyds bericht, dat het
stoomschip „Portia" gezonken is. De be
manning is gered.
De „Grinbarlan".
LONDEN, 5 Aug. (Reuter D'e treiler
.Grinba-rian" is in den grond geboord.
Vier man. van de equipage van 10 koppen
zijn opgepikt en aan land gebracht.
Een Neorweegsch schip getorpedeerd,
CHRISTIANIA. De Duitsche regeering
erkende officieel, dat het Noorweegscbe
stoomschip Minerva" door. een Duitschen
onderzeeër getorpedeerd werd, wijl het
door een ongelukkigen samenloop van om
standigheden voor een Engelsch schip werd
gehouden
De Duitsche regeering sprak haar harte
lijk leedwezen uit, en bood schadevergoe
ding aan.
De duikbootenoorlog.
LONDEN. Gedurende de week',- eindi
gende met 4 Aug., zijn zes Engelsche koop
vaardijschepen en negen vi-sschersvaartuigen
door onderzeeërs in 'den grond geboord, ter
wijl één visscli©rsvaartuig door het stoote-n
op een mijn te gronde ging.
In dat tijdsverloop zijn in Het" geheel
logsjaar, dan zien wij, dat de Duitsch-Oos-
tenrijksche onderzeeboot-vloot 19 oorlogs
schepen van totaal pl.m. 140.000 ton water-
verplaatsing in den grond boorde, tegen de
geallieerden 3 oorlogsschepen van te zamen
pl.m. 15.500 ton.
Wij kunnen dit opstel, waarin uiteen
gezet, wat de duikbooten wèl gedaan
hebben, niet beëindigen zonder er tevens
even op te wijzen wat zij met hebben kun
nen doen.
Zij hebben de landing van Engelsche
troepen in Frankrijk en in de Dardanellen,
het transport van militairen over zee voor
de drie vastelanden waar de oorlog woedt
Azië, Afrika en Europa, niet alleen niet
kunnen verhoeden, maar zelfs niet 'kunnen
belemmeren. Zoover bekend, zijn geen
transportschepen in den grond geboord, en
ongestoord, ongehin.erd en zonder ernstige
gevaren zijn vele honderdduizenden solda
ten en al de wapenen en munitie voor vele
legers over de zee vervoerd.
Zij hebben de Dngelsclie scheepvaart niet
ernsti? kunnen belemmeren. Het duikbeo-
ten-risico, dat elk Engelsch schip loopt,is
7,eer gering. De koopwaren zamelen zich
op de Engelsche markten in ongekende hoe
veelheden op; ©r is'haast geen plaats meer
in de pakhuizen. En de Engelsche liandek-
vloot wordt door den duikbootenoorlog zelfs
niet in aantal schepen en hoeveelheid ton-
nenmaat verminderd: het aantal schepen,
dat wordt bijgebouwd, overtreft nog enkele
malen het aantal getorpedeerde schepen.
Volgens een admiraliteitsbericht werd
nog een Duitsche torpedojager door een En
gelschen onderzeeër getorpedeerd.
