Zondag 25 April 15t5
Orgaan voor Leger en Vloot.
Oorlogsnieuws.
Hï.m
Ö]5TJ¥g 45,000 exèmplaren.
Onder redactie van D. MANASSEN.
MISLUKT.
Dobbelman's
SOLDATENCOURANT
ADRES DER REDACTIE EN ADMINISTRATIE PALESTRINASTRAAT 10,
AMSTERDAM, TELEFOON Z.496S. DIT BLAD VERSCHIJNT DRIEMAAL PER
WEEK. LOSSE NUMMERS VOOR MILITAIREN 1 CENT, VOOR NIET-MILITAI-
REN 0 CENT, ABONNEMENT 1.50 PF.R DRIE MAANDEN.
Voor Advort«nt;vn wende men zi- !i tot het Alj;. A<ivertentte-Boreaa ROCMA&Ce»,
Heerengracht 226 Amsterdam, tot de Drukkerij .Jacob van Cam pen" N. Z. Voorburgwal
234-210 (Keizerrijk 9) Amsterdam of tot onre Administratie, PaJcstrinaatroat 10,
Amsterdam. Prijs der Advertentiën per regel 30 cent. Bjj abonnement reductie
Een afdceling Indische troepen in Engelsehen dienst. Wij zien ze hier op den
terug keor van hot strijdtooneel; ze zijn in zwaar gevecht geweest met de Duitschers
bij Neuve Cbapelle. Bij den hevigen strijd daar speelden deze Indische troepen
volgens de Londensclie telegrammen een belangrijke rol. Een voorname stelling,
Port Arthur genaamd, werd vooral door hun toedoen genomen, maar voor dien tijd
moest er uren lang, met groeten moed en zelfopoffering, om gestreden worden.
Cantino-fcoutJeï-s.
Cantinc-Imiic'ers, die zich met tien vorkoop
van onze „SoJdatercoourant" wilien belasten,
worden vriandeSIjli verzocht ons dit even te
wHion berichten, zoo mogelijk met gelijktijdige
vermelding van hot verlangde aantal. De voor
waarden van verkoop berichten wij dan dade
lijk.
De complete „Soidatsneourant".
Door r43devicrking van velen, die ons over
gebleven nummers terug zenden, zijn wij thans
in stast r.nzen vriondsn een plcizior te doen
sn complete verzamelingen van
de „Soldatcncourant" af te leveren tsgen den
gewonen prijs van 1 ct. per stuk vrachtvrij,
uitsluitend aan het militaire adres van
da aanvragers.
Wie dorhaive do eersto 1G0 nummers ver
langt, zendo ons 1 aan postzegels of post
wissel too met verzoek cm toezending en dui
delijk adres. Eik nummer meer tot het nu
verschenen no. 107 kost natuurlijk 1 cent meer.
Da expeditie geschiedt gratis.
De Nederlandsche Veldpost
DOOK P„ 3£»JA5HiKSE,
Directeur Hoofdc:cpeditic Veldpost.
III.
Do onvolledige adresseoring van correspon
dentie voor reservesergcanten vindt, zijn oor-
scak in hun vertrek van do depot-bataljons dei-
brigades naar bet veldleger. In don regel ko
men 7.ij bii die brigade van het veldleger tot
wier depotbataljon "zij behoord hebben. Een
«erste eisch is dan echter, dat zij onmiddellijk
na aankomst bij hunne nieuwe compagnie hun
adres opgeven aan
pooit ALBERT BERN AED«
Uit de „Nieuwe Courant'.)
Ie. den facteur van liet depotbataijon
2e. dsn .facteur ian het bataljon waarbij zij
zijn ingedeeld eii, bij den compagnie facteur
Je-, aan allen met wio zij geregeld'Cofrespoa-
dceron
4e. aan de administraties van de couranten
on tijdschriften waarop zij zijn geabonneerd.
Denk cr vooral aan nooit een burger-adres
op to geven, b.v. Steenweg 171 Wouw of zoo.
maar steeds regiment, bataljon, compagnie en
divisie.
Do post ïcst geen raadseltjes op, evenmin
de facteurs. Wie geregeld zijn correspondentie
wil ontvangen meet zelf voor goede adresx-cn
zorgen. Voor men wil gaan klagen tegen ande
ren over slechte of langzame entvangst van
correspondentie stelto men do band in eigen
boezem en vrage zich af. of wel alles geütan
is om de adressen zoo volledig en duidelijk mo
gelijk te maken en ziot. steeds zal bot me?,
culpa nw antwoord zijn. Sc.hi ijf ook nooit naar
huis: ik zit hier, of ik zit daar. of ik ben bij
dio en die, want het gevolg daarvan is. dat
uwe correspondenten onmiddellijk nw -militaire
adres over boord gooien en de eersto do beste
verplaatsing uw geheole correspondentie in de
war stuurt. Bij vertrek weet niemand immers
waar hij been gaat en al weet bij de plaats, bij
weet dan toch niet bij wicn. bij wordt inge
kwartierd. En wie denkt er aan om telkens
bij aankomst in een nieuw kantonncmcnt aan
<lo vorige kwartiergevers zijn gewijzigde adres
op te geven? Welk adres wordt opgegeven als
♦willige bataljons bij elkaar in tenten worden
ondergebracht? Ik hoop, dat allen hiervan
goede nota zullen nemen en alleen hun militair
adres zullen opgaven en er steeds op zullen ha
meren dit alleen en vooral geen ander op hun
ne stukken te vormeidon, dan zal ook steeds de
veldpost getrouw aL een hond je overal volgen
en overal vinden,' al zit je midden op do hei
of in den uitersten uithoek. Dan wordt cok
voorkomen, dat door schuld van buiten de pos
terijen staande persoibn do stukken in ver
keerd® banden komen. Wat hier voor reserve
(Slot.)
't ,Was twee dagen later.
JiLeifc avondappèl was geho-nden, in do
kribben lagen lange rijen slapers, bijna al
les was binnen. In het midden brandde het
gas laag als een lcanrrvlammetjHet licht
der ccrridarkntaarn viel van buiten door
de grcexalagQ ruiten, getemperd tot een
matte schijn.
Daarin verwezen! ijk ten vreemd geampu
teerde doelen van kribben en bedden, vloer-
planken, tafels en banken, tot een baan
grauwe werkelijkheid, uit den donkeren
chaos er om heen.
Meijer lag nog wakker.
Hij luisterde on tuurde naar de deur, die.
riet te onderscheiden was uit het duister
van den hoek.
De torenklok slceg, de slagen dreunden
traag heen door de ijle nachtlucht, langna-
galmend met zwaargonzende trillingen, clic
na den laatsteen slag neg aanzweemden
zachter «n zachter
De deur kraakte en ging opes. In d« vage
schemer van het- lioht uit da spng doemde
do omtrek van hst toehtschot flauw ep.
Een gestalte kwam binnen.
In bet lioht zag hij dat het Hartraat was.
Korporaal, fluisterde hij.
„Ja,"
Hartman zette zich op hot voeteinde.
,,Va>j3 H^as maöjseerfc." -
,,Had ik hem hot geld maar niet gegeven."
„Opeens schrokken zo op, de deur schudde
hevig, de kruk ging heen en weer, toen
lew am er iemand bin ren niet bonkende pas
sen die onregelmatig ncerplompten. Een
gestalte naderde, gierde onverwacht zij
waarts uit, met slappe bewegingen van on
bestemde spieren, en greep zich krampachtig
aan de pilaar der galerij
Het licht viel o-vcr hot bleek© gezicht, de
lodderige cogen zochten onzeker.
„Van Mons!" fluisterde Meijer.
Hij waggelde verder.
Iu het duister achter bleef hij staal.
Er Monk een scherpe slag tegen het krib-
bl-ad, hard doorbonzend met dof ijzergc-
rommel.
„Zeg he je lucifers", hikte hij.
,t Bleef even stil.
Dan trapte de beslagen schoen weer tegen
het kribblad.
Meijer sprong op.
„Daer ligt- korporaal Zevenhuizen, als die
wakker wordt..."
Hij ging op den muzikant toe.
„Hè je lucifers."
„Neen Van Mens, kom ga nu naar bed."
„Als je geen lucifers hebt, ga dan zelf
naar je nest."
Weer schopte hij tegen de krib, de slaper
bewoog onrustig.
He- zeg hob j© lucifers."
„Ga naar bed," smeekte Meijer.
Van Mens zag verwonderd om. '"t licht
werd hoog gedraaid. De kamer helderde op.
„Ha korporaal Hartman een toffe jon
gen wat."
Hartman nam hem bij dc arm. Hij ging
gewillig,
f. trojlisi .lacfch eeü- /IsmujjjB
sergeanten gesc-brcvnn is geldt natuurlijk voor
alle militairen, die in de depots naar het veld
leger of omgekeerd vertne-kken.
De facteurs der depots norden er aan herin
nerd, dat het strafbaar is om stukken voor mi
litairen, die naar hot veldleger zijn vertrokken,
na te 'zenden met onvoldoende adres. Kan «Ie
betrokken administrateur geen regiment en
bataljon opgpven, dan moeten do stukken be
waard blijven, tot den nadere iudeeling bekend
is, of zoo deze niet ontvangen wordt, moeten
de stukken a'Is onbestelbaar worden terugge
zonden. Wat voor de infanterie is vermeld
geldt natuurlijk evenzeer voor do andere wa
pens. Vooral aan de militairen tot bet le re
giment veldartillerie beboorende wordt herin
nerd aan hunne familie en kennissen op te ge
ven bij welke batterij of afdeeling zij zijn inge
deeld, en wat bet treinpersoneel betreft, dik
wijls verzuimt dit te vermelden bij welk onder
deed bet is ingedeeld. Iedereen zal toch na kun
nen gaan, dat een brief voor Jan Klaassen,
treinsoldaat- le regiment- veldartilleri onmo
gelijk de ruim 130 onderdooien van do -Ie divi-.
6ie kan afwandelen cm Jan Klaassen te vin
den. Hij zelf weet natuurlijk waar hij zit, en
vindt liet nu de natuurlijkste zaak van d»> we
reld, dat de veldpost dar- ook weet. omdat hij
de auto a! eens gezien heeft, alsof die auto
zien kan. dat bij .Jan Klaassen was.
Do wielrijders van de jcgimentspatrouilles
verzuimen herhaaldelijk te vermelden bij welk-
regiment zij zijn ingedeeld. Denk er aan, datj
bij iedere divisie 6 regimentspatronilles zijn en
de veldpost stukken met onvoldoende adres -'n-
verbiddelijk terugzendt. De wielrijders bij de
compagnieën wielrijders moeten hun adres op-(
feven 1 O. W., 2 G. W. enz. Doen zij dit niet,;'
an laten de afzenders ..wielrijders weg en]
het adres wordt: b.v.: J. Green 4c compagnie,
4e divisie.
Gevolg is onbestelbaarheid, daar bij ied<
bataljon infanterie een 4e compagnie is, di
6x3= 18 4o compagnieën en de compagnw
vtldpioniers maakt mee de compagnie wie!
ders samen 20 4c eompagniën Iij iedere divi:
De veldpicniers varen in :t zelfde schuitje. j
Een enkele maal komt een adres voor mei/
le cornpio He bataljon regiment gen iet roepen.
De telegrafisten en telefonisten gelieven er
aan te denken, dat de le compagnie verspreid
is over het goheele veldleger, dat zoo'n adres
dus ten eenenmale onvoldoende is. Niemand
vergote op to geven bij welke divisie of zelf
standigs brigade zijn onderdeel is ingedeeld en
lezï vooral do adressen in no. 101 nog eens
goed na. Ik hoop, dat na 't lezen van deze re
gels do stroom van stukken met onvoldoend
adres zal opbonden, blijkt dit niet het geval,
dan zullen de nalatigen door mij worden be
kend gemaakt.
Het zijn echter niet alleen de militairen, die
tot- bet veldleger behooren, die zich schuldig
maken aan onvoldoende vermelding van bun
adres, die van het- bezettingsleger zijn even
sier dig. Herhaaldelijk komt bet voor, dat stuk*-
ken voor miliciens in forten waar infanterie,
artillerie en genio bij elkaar gelegerd zijn, don
naam van het fort dragen zonder vermelding
van bet onderdeel waarten de geadresseerden
behooren. Wanneer nu voor eenzelfde fort
meerdere facteurs zijn aangewezenneemt een
der facteurs zoo'n brier mee. Blijkt liet-, dat
geadresseerde niet bij zijn onderdeel is, dan
neemt bij den brief rnee terug naar 't postkan
toor onder vermelding van d© onbestelbaar
heid. Nu krijgt de facteur van een der andere
onderdeden den brief mee. tot hij op zijn be
stemming is. Da onaangename gevolgen van
de late ontvangst of de niet-ontvaugst der stuk
ken komen ten laste van den afzender of don
geadresseerd© of van beiden. Heu vermelden
van het onderdeel, zonder opgave van fort,
werk. batterij, enz. geeft bij de enorme ver
spre idheid der onderdeden aanleiding tot veel
zooken met niet altijd iet gewenste te gevolg.
Een ieder zorg© dus, dat de posterijen de stuk
ken met den eersten oogopslag terecht kunnen
brengen, te meer da-ar bestelling van uit het
veldpost- of espeditiekantoor in" d© stellingen
en linies niet geschiedt.
Ge toestand in den reuzenstrijd.
Dit is en blijft een wonderlijke oorlog,
een die steeds gespot heeft en blijft spotten
met de ervaringen van alle vroegere. Bijna
negen maanden duurt hij reeds en bijna
zeven maanden is er geen verandering in,
geene ten minste, die van beteekenis is.
trek van verstandhouding.
„Toffe jongen, wat korporaal" en genoe-
gelijk krabbelde hij na.
„Toffe jongen", „toffe jongen".
Meijer volgde aarzelend.
Onverwacht nikte Van Mens zicli los en
keerde zich tot Meijer.
„Moet je soms vijf gulden hebben?"
Hij keek een oogenblik verstoord en onze
ker voor zich. Achter de gefrone.de rimpels
van zijn voorhoofd tobde de idee van zijn
schuld en hij haatte Meijer sinds lang. Dan
werd liet hem duidelijk. Zijn oogen begonnen
alelijk te schitteren, -Meijer had liet, expres
gedaan.
„Ga weg, vent, zie jc die melkmuil korpo
raal met die blauwe kringen onder zijn
oogon."
Meijer stónd onbewegelijk. Van Mens duw
de het hoofd meer naar voren. Uit zijn
valsch vertrokken mond hoonden bijna on
hoorbare klanken.
Toen werd de ander lijkwit, de verschrikte
pupillen lagen starend op het puilend oog
wit.
„Ellendeling", hijgde hij.
Dan grepen ze elkaar, hielden zich om
strengeld, eon hoofd beukte tegen de tafel
7& vielen.
Hartman trachtte ze te scheiden, uit de
bedden zagen slaapdronken gestalten toe.
Plotseling schimde een licht over het pelo
ton. Hartman zag op. Achter ging een man
met- een lantaarn, het schommelend licht-
deed plekken schijn ijlen door het duister der
schaduwen.
De commandant van de wacht volgde,
„Van Mens'"
De muzikant liet Meijer los,
rop(& in arrest."
Op het Oosterfront is er wat meer een heen
en weer, een op en neer gaan der groote
strijdmachten, op het wester blijven, die als
twee bijna onwrikbare muren tegenover
elkaar liggen. En als we nu eens meenden
recht te hebben om wat anders, wat be
slissends te verwachten, wordt steeds onze
hope beschaamd. Het offensief der Dnit
schers zoowel als der Franschen in Noord-
Frankrijk is op niets uitgeïoopen en men
betwist elkaar nu weer enkele meters loop
graven. Na de inneming van Przeravri
kregen de Russen troepen vrij, zeide rocn,
en nu zouden zo zich wel een weg banen
door en over de Karpatbcn. Zij hebben
het beproefd, reeds weken, ze beproeven
't nog. maar het gelukt bun niet. Misschien
is er in de laatste weken nergens heftiger
gestreden dan daar en de legerautoriteiten
weten groote stukken te vertellen van de
ontzettende verliezen der... tegenstanders,
maar een verandering in de posities zien wij
er niet.
Da laatste berichten omtrent den strijd
in de Karpathen luiden wel eigenaardig.
Wij hebben er van weerszijden, en nu be
weren zoowel de Russen ais de Oosten
rijkers, dat zij de aanvallen der vijanden
hebben afgeslagen, en dat deze laatst©
groote verliezen hebben geleden. Met andere
woorden beweren do Russen, dat de Oosten
rijkers, en dezen, dat de Russen het offen
sief hervatten, maar dat zij leelijk schip
breuk leden. Overigens stemmen de Rus
sische en Oostenrijksche telegrammen over
een, dat in 't overige deel van 't Oostelijk
terrein, dus in Polen, Galicië, de Bukowina
slechts plaatselijke a rt-illeriegev echten en
schermutselingen plaats hadden. Men hield
daar dus den strijd gaande, meer niet.
Het lijkt ons toe, dat- het op het Wester-
rront in de laatste dagen niet anders gaat.
De berichten zijn buitengewoon sober. Zij
meten breed uit een gevecht om heuvel 60,
waar de Duitschers eeo aanval op deden,
die afgeslagen werd, en maken verder gewag
van enkele aanvallen, die blijkbaar weinig
beteekenis hadden en in elk geval zoo goed
als zonder succes waren. In het bosch van
Apremont, bij St. Mihiel, in den Elzas,
wonnen de Franschen een paar linies loop
graven, wat natuurlijk niet veel beduiden
kan,
Eu cp zeel De berichten zijn er even
mager. Men behoeft zich niet te verbeelden,
dat de vloten der groote mogendheden zich
in den strijd wagen, blijkbaar zijn ze daar
hief. 'voor gebouwd. Ais wij denken aan
onzo vroegere oorlogen met Engeland, wor
den we weemoedig. Er zijn geen de Ruytors
en Trompen meer naar 't schijnt, maar zij
hebben ook geen gelegenheid zich te toonen.
De onderzeeërs, die in 't vorborgen werken,
spelen in dezen krijg de eerste rol. Men
stelle zich de Ruyter voor, die eenige han
delsschepen ging vernielen, of Tromp bezig
met hetzelfde werkje, Tromp, die bij
Duins den vijand van zijn eigen kruit gaf,
opdat hij maar zou opkomen en kunnen
vechtenNil melden de telegrammen, dat
er weer het oen of andere handelsschip in
den grond geboord of opgebracht is, dat
is alles, wat er gebeurt.
Deze oorlog is inderdaad steeds meer een
strijd der vernieling, van een belangrijke
actie als het forceeren der Dardanellen
kwam totnogtoe niet veel terecht, alweer
een bewijs, dat de vloot m een oorlog van
heden betrekkelijk weinig waarde heeft:
alleen een groot landingsleger zou de geal
lieerden tot hun doel kunnen brengen. X>it
zou er nu geland zijn wordt beweerd, maar
bevestigd neg niet-. Overigens vernieling
overal, iu België en Noord-Frankrijk niet
alleen, in het Oosten ook. De Duitechers
hebben hoog opgegeven van de verwoestin
gen door de Russen in het Ocsten van Prui
sen aangericht. Uit St. Petersburg wordt
nu gemeld, dat de Duitschers niet minder
hardhandig in Polen zijn opgetreden. 5500
dorpen hebben zij verwoest, 1000 zijn ge
heel in de asch gelegdde totale schade in
Polen wordt- eeschat op vijf milliard gulden.
Er zullen zeker tientallen van jaren voorbij
Hij ging overrompeld en half ontnuchterd.
De korporaal volgde.
Meijer stond daar alleen, hijgend. Het
bloed perste door de aderen van hoofd en
hals, het sidderde door zijn pezige polsen.
„Daar zal wat voor je opritten", klonk
bedompt een stem.
En de korporaal Zevenhuizen, die rich
weer Ixdiagelijk in de dekens rolde zei, tocli
nog geërgerd.
„Ik zal je helpen om na het- avondappèl
te „vechten" Ga naar je bed. Eu de ande
ren „zwijgen".
Hij legde rich te bed.
Siapeai ken hij niet, iu ziju koortachtig
hoofd woeldeu angsten om de komende
«diende van de provoost, en wroegend zei
hij rich telkens
„?t Is mijn schuld, dat hij nu naar de klas
gaat, ik had m© moeten inhouden, "t Is
mijn schuld."
Van Mens lag in de kleine cel op ziju
bïits. De zen scheen docr d6 getraliede ope
ning boven. Kleine stofjes .wemelden onrus
tig in de stralende koestering van het licht.
Hij zag nadenkend tce.
De idee viel hem in, dat het allen wereld
jes waren, die dwatlaen door een licht
heelal. Hij vergat dat hij in een oei zat en
peinsde of de wereld misschen ook een
stofje was in een zonnestraal.
To-an blies hij als een baldadig kind in de
schitterende wemeling en de gestoorde
werelden dwarrelden radeloos dooroen, hij
joeg zo uit het licht in het duister en doem
de zo weg in het niets.
Zoo was hij herig.
Opeens draaide de sleute] stroef grin zend
d<jor slot, hc-y rdoJselcfo de tfcur ging
gaan, voordat de bewoners der getroffen
6t-reken den ontredderden toestand geheel
te boven zijn.
BELGIË.
Troepenverplaatsing.
Men schrijft ons van de Belgische grens
Er hebben in België zeer sterke troepen
verplaatsingen plaats. Overal worden de
Duitsche wachten van onze grenzen terug
getrokken of staan ze gepakt en gezakt ge
reed.
Eenige dagen geleden werden de vrijwil
ligers, ongehuwden, gehuwden zonder kin
deren of met een kind teruggehaald en ver
zameld; de anderen schijnen nu te zullen
volgen.
Het tram- en treinverkeer in België is
ook gewijzigd, 's Nachts en overdag gaan
treinen heen en weer met gedoofde lichten
en gordijntjes voor do ramen, om niet te
laten zien in welke richting ze vol of leeg
gaan. Overal is verhoogde actie.
Er komen de laatste dagen overal weer
meer Belgische vluchtelingen over onze
grens, zelfs met levensgevaar.
DUITSCHLAND.
Een luchtgevecht.
IiONDEN. De Doily News verneemt uit
Geneve, dat Dinsdag langs den Rijn tus-
sclien Bazel en Istein gedurende twee uren
een luchtgevecht is geleverd. Duizenden
waren getuige van dezen strijd in de lucht.
Vier vliegers der geallieerden werden door
een overmacht aangevallen. Zij trokken dus
terug, maar keerden later met versterkin
gen terug en vervolgden toen de Duitsche
vliegers
Aanmaak van oorlogsmaterleel in Dultschland.
Uit Dresden wordt aan de ..Now.York
"World" gemeld, dat in Duitechland zoo goed
als alle fabrieken met de fabricatie van grana
ten bezig zijn. Do schrijver, de heer Roder,
rond de Saksische Mach ine fabriek te Chemnitz
druk aan het vervaardigen van onderdeden
van dnikbooten.
De Duitsche admiraliteit moet den arbeid
van het bouwen van dnikbooten over geheel
Dultschland hebben verdeeld, ten einde do
blokkade van Groot-Britannië te kunnen be
spoedigen. Do verschillende onderdeelen wor
den. wanneer zij gereed zijn, naar het centraal
depót gezonden, waar men ze bijeenvoegt.
Het afzoeken van het slagveld.
Een officier van gezondheid beschrijft in
den ..Berliner Lokal Anzeigerhoe hij met
twaalf hospitaal-soldaten, tegen het vallen
van den avond, een slagveld in Russisch
Polen naar gewonden afzocht: Ik had den
weg op mijn kaart geteekend. Hij was niet
moeilijk te vinden. Ik liet mijn paard drar
ven. Stil volgde de afdeeling hospitaal
soldaten. Eerst ging het een heuvel op,
daarna door een dal. Toen zag ik reeds als
een donkere silhouet aan den avondhemel
dsn rand van het bcsch en rechte daarvan
begon het- slagveld. Gelukkig was de lucht
holder en tie maan stond reeds tamelijk
hoog, zoocat men zich orienteeren kon.
Allengs zagen wij de sporen van den slag.
Weggeworpen geweren, ransels, pafcroon-
tasschen, petten, doode paarden, een verla
ten machinegeweer en doode Russen. Als
zandzakken zagen zij er uit in het schemer
licht in hun aardkleurige mantels. Het
aantal docden werd steeds grooter. Ik moest
afstijgen. Het paard wilde niet verder.
Waarheen ik het ook wendde, steeds bleef
het staan. Ik liet halt houden. Da wagen
meest achter blijven. Vier draagbaren
werden er af gehaald. Ik liet de mannen
zich verdeeleu over een zoo breed mogelijk
front, ongeveer vier meter tusschen elke
twee mannen en daartusschen een draag
baar, zoodat wij een keten vormden van 50
meter Stap voor st-ap gingen wij voor
waarts Het was heel vermoeiend en moei
lijk, het ging verschrikkelijk langzaam.
Telkens liet ik na een paar minuten stil
houden en dan luisterden we. Niets anders
hoorden wij dan het verre gekrijsch van
eenige kraaien. Tn het westen was nog
een bloedrood© streep te zien van het
avondrood en achter ons zagen wij het
schijnsel van hefc bi vak vuur onzer troepen.
Alles was stil op het veld des doods.
Dokter, daar schreeuwt er osn!'1
Wij luisterden. Ja, de onderofficier had
gelijk. Heel zacht, maar duidelijk te koo-
ren trof ons oor oen zacht klagend geroep.
Wij hielden halt-. En ik liep niet twee dra
gers in de richting van het geluid. Iet®
donkers toekende zich af tegen het gel®
zand. Toen wij dichter bij kwamen zagen
wij, dat het ceri haag was. Het gejammer
klonk steeds naderbij, blijkbaar aan den
anderen kant van de haag, waardoor eerst
een doorgang gemaakt moest worden.
„Hier, hier!'' riep oen schorre stem. Een
paar stappen nog en wij wren er. D®
eiectrisehe lampen vlamden op e.. een was
bleek gezicht staarde ons aan.
„Water, water, au mijn b?«n."
Dikke tranen rolden over de bleekc wan
gen van den armep man. Vlug kreeg hij
een kroe3 thee. Het was een van onze
dragonders. Em scherf van een granaat
had zijn linkerschouder verbrijzeld en pen
tweed© stuk had het paard gedood, dat
met een opengescheurden buik zoo gevallen
was, dat het been van den soldaat onder
zijn last l>egraven was. Wij moesten nog
andere mannen roepen, om het paard voor
zichtig op zij te schuiven. De enkel wa*
tweemaal gebroken en de arme kerel leed
gruwelijke pijnen. Een groote dosis mor
phine bracht -hem weldra in een vasten
/map, en toen wij terug gingen snurkte hij
reeds voor twee.
Toen wij zorgvuldig verder zochten, kwa
men wij aan een begroeide plaats. Hel
scheen de maan er op. Plotseling zie ik
rechts van me een geknieldcn man, het
geweer aan den schouder. Ik weifelde. Zou
net gezichtsbedrog zijn? De maan speelt
ons dikwijls parten. Wat wilde hier op het
veld des doods een knielende schutter? Ik
moest zien, wat het was. En liet de anderen
wachten, ging in een hoog om den schut
ter, om uit het bereik van het maanlicht
in de schaduw van de boomen te komen.
Op vijf pas afstand riep ik hem toe. Hij
verroerde zich niet. Met twee sprongen was
ik bij hem. Het was een van onze scherp
schutters. Terwijl hij het geweer aan den
schouder hield, gereed om te schieten, trof
de doodelijke kegel hem in het hart. Hij
zou omgevallen zijn, indien zijn bajonet
hem niet tegen gehouden had. Wij legden
hem onder een boom, dekten hem met tak
ken toe en bonden zijn zakdoek om een der
I takken, opdat de begravingscommissie hem
den volgenden dag zou kunnen vinden.
Wij moesten verder, om te redden wie er
nog te redden was.
Wij kwamen reeds dicht bij de rivier,
teen wij duidelijk om hulp hoorden roepen.
Niet jammerend, klagend, doch met volle,
krachtige stem. Het was ©sn Berlijner. Hij
lag met een stukgeschoten voet te midden
van Russen.
„Goddank, dat ge komt, dokter. Zoóiets
zou ik niet graag nog eens beleven!"
Ik keek naar de wond. Het voetgewricht
scheen verbrijzeld en wel door een elag met
de kolf van een geweer.
„Hoe kom je hier iusschen al die Rus
sen V'
„Wij kregen bevel een stormaanval te
doen. En wij hebben de bende nagezeten.
Hier deze mannen om mij, heb ik om zeep
gebracht. Toen heeft me een van die kerels
open en stappen klonken in de gang.
Hij schrok op.
Nu kwamen zo hem halen voor de Klas
van Discipline.
Weer schrijnde een sleutel, nu in de eigen
deur, hij veelde zich gekneld, zijn maag
krampte ineen, het scheen heem of de sleu
tel door zijn hoofd draaide».
„.Soldaat Van Mens, ben je gereed?"
„Jawel sergeant-."
„Korporaal, breng hem op het com
pagniesbureel."
Toen hij langs de cel van Meijer kwam
schreeuwde hij„Ongeluk, heb je nu je zin?
Ik ga naar Vlissingen."
't Bleef stil in die cel.
En hij ging, tusschen de soldaten.
Een oogenblik kwam hij in opstand. Hij*
zag den korporaal tersluiks a=n.
De plaats was ruim en leeg. Zou hij weg-
Ioopen? Maar rij gingen zóó gewoon, zóó
zeker, dat hij voelde hoe onzinnig het zou
zijn.
Bij het bureau wachtten ze.
De sergeant-majoor deed de deur open.
„Ga maar zoolang naar de chambree en
wacht daar
„Jawel, majoor!"
't Was stil op de chambree. De morgenzon
zeefde met tec-r, schril licht door de ver
weerde ruiten. De kamerwacht richtte de
kribben, de stroozakken waren gladgetrok-
ken, de vierkant gevouwen nachtlegers la
gen ordelijk op de geschudde kassens, en
de heldere tafels stonden in één lijn cp den
geveegden vloer met de banken er naast.
Van Mens zette rich aan tafel.
D© soldaten stonden zwijgend achter hem.
Hij zag den korporaal aan of hij iets wilde
•ragen-
Karnemelkzeep met het Anker.
In 't gebruik de voordeeligste Toiletzeep.
Alom verkrijgbaar.
Men lette echter vooral op het gedeponeerd
Fabrieksmerk ,,HE1 ANKER"
„Wat wil je?"
„Korporaal, mag ik nog één keer spelen?
Dan kan ik het nieit meer doom'
„Neen, Van Mens, de sergeant kan zoo
komen."
„ik zal even naar de deur kijken, korpo
raal."
De korporaal kreeg medelijden, hij wist
dat Meijer er niets op tegen zou hebben, on
danks alles.
„Goed, Van Mens," als je zachtjes
speelt."
Hij nam de viool voorzichtig uit de kast-,
drukte haar zacht tegen rijn wang en boeg
het hoofd.
Zijn vingers trilden zenuwachtig en d«
strijkstok streelde de snaren zacht en innig.
Do ontroerde vicol weende droef, dan klaag
de ze luider, zijn vingers grepen heftiger,
de stok streek schrijnender, en de klanken
snikten uit het instrument met hooge angst
kreten.
Ze luisterden zwijgend.
De melodie zong voort. En de viool wrong
rich als een verlorene, aan de hals van den
man, die haar ging verlaten.
Opeens krijschte een wanklank, een
sprongen maar krulde pijnlijk op. Van
Mens zag wild om rich he^n en radeloos,
van wanhoop hief hij het instrument op en
sloeg het tegen een knop der bedkrib.
Het stompe ijzer dreng versplinterd ir
den weW-~ormden bodem. Toen smeet hij 't
van rich af
De ueui ging open.
De sergeant kwam binnen, zorgvuldig
streek hij de plooien uit zijn hagelwitte
handschoenen......
„Soldaat Van Menswe gaan!"-
