Woensdag 17 Februari 1915
Orgaan voor Leger en Vloot.
Gezondheidsleer,
QpTaag 40,000 exemplaren.
DE SOLDATENCOURANT
ADRES DER REDACTIE rAXESTRlN ASTRAAT 10. AMSTERDAM, TELE
FOON Z. -1968. DIT BLAD "VERSCHIJNT DRIEMAAL PER "WEEK.
LOSSE NUMMERS VOOR MILITAIREN 1 CENT. VOOR NIET-MILITAIREN
S CENT, ABONNEMENT f 1.50 PER DRIE MAANDEN.
Voor A<lvertente;n wende men sicb tot b^-t Alg. AdvertonUe-Burean ROCMA Co
Heerengrach' 22ü Amsterdam of totdo Dmkkerjj .Jacob van Camp^n* N. Z. Voorburg" a
234-240 fKcizcrr k 0) Amsterdam, Prijs d'T Advcrtcntiën per regel 30 cent. By
abonnement reductie.
De Duitsche artillerie heeft de zwaarste kanonnen, de bekende 42'ers waarvan
we in den laatsten tijd echter weinig meer hooren! maar ook de andere strijdende
mogendheden hebben hun geducht geschut. Bekend zijn de 30,5 cM.'s kanonnen
van het Oostenryksche leger. We zien er hierboven een afgebeeld. Het is een
stuk belegeringsgeschut, waarvoor men alle achting moet hebben en dat projectielen
van 300 a 400 KG. uitwerpt, of 't maar niets is. Hot kanon wordt vervaardigd
in de bekende Oostenrijksche Skoda-wapenfabriek in Bohemen, het is een uitvinding
van 't. jaar 1913.
Geen audieniie.
Blijkens bericht iu de „Staatscourant"
wordt Donderdag a.s. door detvMinister van
Oorlog geerj audiëntie verleend.
door J. P. BIJL, officier van gezondheid.
XXX.
Ti et'Kwartier. VIII.
Nog om andere redenen kan een kwartier
uit éen gozondlieidsoogpunt goed of slecht zijn.
Zoo bijv. door vochtigheid.
Vroeger werden, meer nog dan tegenwoor
dig, allerlei ziekten toegeschreven aan voch
tige woningen. Vooraf besmettelijke ziekten
zouden voor een deel ontstaan in zulke
huizen. Hocwol do moderne geneeskunde de
onjuistheid van veel van dergelijk© veronder
stellingen hoeft bewezen, moet men een voch
tig huis toelr om verschil lende redenen nadee-
lig voor de gezondheid achten.
Do vochtige lucht geeft een onaangename
gewaarwording. Men gevoelt er zich niet be-
hacolijk in. In een koud vochtig vertrek ge-
roeit men zich*huiverig en kil; in een warme
vochtige kamer krijgt men spoedig een be
klemd gevoel. Vooral in de nabijheid van voch
tige muren gevoelt men zich huiverig.
Door de nabijheid van dergelijke muren
wordt veeb warmte aan het lichaam onttrok
ken. Bij oen langdurig verblijf ouder derge
lijke omstandigheden krijgen veel menschen
last. van rheumatiek. L'gt een stroozak tegen
een vwhtigen muur dan wordt die daardoor
ook vochtig en de l>ezwarcn worden nog
Een. ander nadeel van vochtige kwartieren
as gelegen in de mindere ventilatie door de
muren. Zooals wij gezien hebben heeft een
voortdurende uitwisseling van bedorven lucht
in het vertrek en frissohe buitenlucht plaats
door do uiterst, fijne openingen, die in do bak-
steonen van de muren zijn. Is een lokaal voch
tig dan zet dat vocht zich af op de koude mu
ren op dezelfde manier als- men dat zien kan
op de ruiten, die dan ,,l>eslaan". Het vocht
dringt in do muren en verstopt de fijne ope
ningen, zoodnt geen uitwisseling van lucht
daardoor kan joints hebben. De lucht in een
dergelijk vertrok wordt dan weinig ververscht.
Een zeer hinderlijk gevolg van vocht is ver
der do vorming van schimmel, waardoor ver
schillende voorwerpen, eetwaren, kloedingstuk-
kon bederven kunnen en waardoor soms een
heel onaangename geur in oen vertrek kan
ontstaan.
Alles bij elkaar genomen moet een vochtig
kwartier dus beschouwd worden als een ver
blijf. dat in verschillende opzichten schadelijk
voor de gezondheid zijn kan. Van belang zal
het dns zijn eens na te gaan door welke oor
zaken een woning vochtig kan zijn.
In ous land met zijne vele moerassen, pol
ders, plassen, gebeurt bet dikwijls, dat do fun
damenten van een huis in het grondwater
staan, waardoor do muren langzamerhand een
groot© hoeveelheid water opzuigen. Daarom is
het noocljg, dat tusschen fundament en muren
oen flink trasraam is, waardoor liet water niet
kan opstijgen.
Verder moet een huis beschut zijn tegen
regenwater. Is b.v. het dak niet goed gemaakt
of zijn de muren onvoldoende, dan kan ook het
hemelwater vocht in do woning geven.
Van beteekenis zijn verder allerlei iekken.
Een goot die lekt, kan bijv. oorzaak zijn van
een vochtigen muur.
Een vochtigheid van tijdelijken aard is in
iedere nieuwgebouwde woning. Voor het metsel
werk toch, is een groote hoeveelheid water
noodig en zoolaug deze niet verdampt is, is het
huis vochtig. Onze voorouder» zeiden dan ook,
dat, wanneer men een huis laat bouwen, men
eerst een jaar zijn vijand, dan een jaar zijn
reiend er in moet ïa.teii nonen en eersfc daarna
•elf er in moet trekken,
Voor ons van voel beteekenis is verder de
vochtigheid, die door de bewoners gevormd
wordt. Do uitademingslucht toch bevat veel
waterdamp. Hoe .dichter oen vertrek bewoond
wordt, hoe meor vocht wordt er dus naaj- ver
houding van de ruimte gevormd. Ook doorTiuis-
Jioudelijko bezigheden, bereiden van spijzen
enz., ontstaat, oen groote hoeveelheid water
damp in een huis.
Gaan wij nu na, wat de soldaat moet deen
om de bezwaren van een vochtig kwartier
tegen te gaan. dan blijkt dadelijk, dat dit ge
heel afhankelijk is van do oorzaak van Set
vocht. In v ele gevallen zal men tegen de oor-
raak niets kunnen doen. Een trasraam maken
is b.v. uitgesloten. Het herstellen van defec
ten in daken, goten enz., zal hij wel steeds
aan anderen moeten overlaten.
hi andere opzichten daarentegen kan de
soldaat wel het een en ander doen om vor
ming van vocht in het vertrek te voorkomen.
Vooral in zeer enge kwartieren, waar door
het betrekkelijk groot aantal bewoners met de
uirademingslucht veel waterdamp in het lokaal
komt, zal gezorgd moeten worden, dat men
niet voortdurend met potdichte ramen en
deuren in zoo'n vertrek verblijf houdt.
Verder zal men, zoo eenigszins mogelijk, in
een vochtig kwartier geen natto kleeren dro
gen en steeds trachten een plaats huiten het
vertrek te vinden, waar zulks kan geschieden.
Ook door flink te stoken en voldoende te
ventileeron, zal men vocht soms kunnen be
strijden.
Is mc-n gedwongen in een vochtig kwartier
to verblijven, zijn do oorzaken van het vocht
niet weg te nemen, en het vocht niet te ver
drijven, dan zal men moeten zorgen zoo wei
nig mogelijk last ervan te ondervinden.
Zooals wij zagen ontnemen de koude, voch
tige muren een groote hoeveelheid warmte
aan het lichaam en het is daarom van betee
kenis om niet te dicht nabij die muren te
liggen .Gewoonlijk liggen do manschappen
langs do wanden van het vertrek en zijn de
paden in het midden. In geval de muren
evenwel vochtig zijn, zal men zoo mogelijk de
paden langs de muren maken en de stroozak-
ken op zoo groot mogelijken afstand ervan
verwijderd houden.
(Wördt vervolgd
MIJN NEDERLAND.
(Auteursrecht voorbehouden.)
Rondom het kleine land, een stip slechts op
de kaarto
Van 't Europeesch gebied, looit huilende d'
orkaan
Met bulderend geweld en toomeloozo vaart©.
En voert een schok van gruuwlen in zijn
vlagen aan.
Verstikt wordt hulpgeroep en veege jammer-
klaclite
Do liefde schijnt gevlucht voor "t razen van
den krijg.
Slechts rouw omgeeft ons' aard en bange, nare
nnchte,
Terwijl zich leed aan leed cn nood aan jammer
Geen lichtstraal breekt zich baau door 't opge
taste duister.
Geen hope op herstel van vriendschap geeft
zich bloot.
Gekromd ligt heel Euroop In wreed geklonken
kluister.
En onheilspellend waart het spooksel van den
dood.
Mijn Nederland ligt daar, door Gods hand nog
beveiligd.
Maar door den monsterklauw van cl' oorlog
staag bedreigd.
Mijn Nederland, dat zich door naastenliefde
heiligt
Eu zoo voor zich wellicht behoud van vreè
verkrijgt.
Dr. H. H. KNIPPENBERG.
De toestand ie dee reuzenstrijd.
Op gevaar af van eentonig te worden,
moeten we alweer beginnen met te vertel
len, dat er in de laatste dagen weer hard
is gevochten aan de verschillende fronten,
maar dat een groote slag van beteekenis,
een beslissende overwinning, zich nog altijd
laat wachten. In Jt westen en in 't oosten
is gestreden; de tegenstanders van beide
kanten weten van voordeden te vertollen,
die ze behaald hebben, van honderden ge
vangenen, die ze maakten, van veroverde
kanonnen, bezette loopgraven, overrompelde
dorpjes of' hoeven. maar aan beide kanten
ook moet men dezelfde overtuiging slaken,
dat de toestand op hot oorlogsterrein feitelijk
dezelfde is gebleven. De weegschaal der
overwinning blijft standvastig in evenwicht.
Int.usschen geeft deze oorlog toch steeds
iets nieuws te zien. Ds strijd van thans
verschilt zoozeer van eiken vroegeren krijg,
dat Salomo's spreuk van ..niets nieuws
onder de zon", haar waarde schijnt te hebben
verloren. De geheele oorlog is anders, maar
iets bijzonders er in vormen zeker de lucht
vaartuigen en de onderzeëers, de strijd hoog
in de lucht en onder het water. Als mollen
verbergen de strijders zich in den grond,
maar zij vliegen ook als vogels of zwemmen
als groote visschen en vallen aan. Dezer dagen
heeft men aan de Belgische kust in dit opzicht
iets merkwaarnigs kunnen zien; een aantal
vliegtuigen, die als eeu zwerm groote vogels
kwamen aanzweven van het Westen, van
Engeland. Het varen er vïer-en-twintig
Engelsche vliegers, die bommen neerwierpen
en ook vernieling van beteekenis schijnen
veroorzaakt te hebben. Tal van bommen
werden geworpen en eindelijk is er schade
aangericht aan de Duitsche verdedigingswer
ken aan de kust, zooals aan de depots der
onderzeesche booten, de spoorwegstations,
de geschutstellingen, enz. Van Ostende en
Blankenberg tot Nieuwpoort werden bommen
neergeworpen. Een „luchtraid" van Engel-
schen kant dus iu antwoord op dien van de
Duitschers in Engeland voor eenige weken.
Een nieuw bewijs van de verbittering,
waarmee de strijd thans wordt gestreden.
Die verbittering zal nog toenemen, als
Duitschland zijn nieuwe taktiek op zee in
toepassing brengt,, den aanval met onder
zeeërs op de Engelsche handelsvloot. Er?t-f li,
in de scliool aardappelen te schillen, toen een
granaat hen trof. Een andere barstte twintig
meter van ons huis en dooddo een schoenma
ker, die voor zijn kameraden schoenen- repa
reerde, voor zijn vi>nster on oen paard in den
♦tal. Een andere granaat viel a-nderhalvon
merer van ons huis af en talloos© in do tuinen
op de binnenplaat-a Iedereen in het dorp zocht
beschutting, do officieren in don gewelfden
kelder, nadat men voor uitgangen gezorgd
had voor hot geval dat het huis instortte.
Zoo ging liet zes dagen achtereen. Iu zo'.'.;
>'•011 granaatregen to zitten, machteloos en
werkeloos. elko seconde de doodelijko gra
naat verwachtende. ;s een vreesolijko kwelling
voor de zenuwen. Een officier zei de mij: „Tien
«■naai licrer oen stormaanval dan hier nog
Jangcr te moeten blijven".
Een
vertelt het
zeitung"
„Tweo d;
en waren
sc-hriifelijk
inen in
De bestorming van loopgraven.
Rijnlandseh officier van do landweer
volgendo in do „Kölnischo Yolks-
;on waren wij uit het front terug
ij ergens rustig gelegerd. Onf>e-
i.i liet gevoel dat men beeft, als
zacht, warm bed komt, nadat men
weken lang alleen in de kleeren,
een hol of in eeu loopgraaf geslapen
vijftien
siroo in
heeft.
Ik was, na goed gerust te hebben, een wan
deling gaan doen en werd ierugkeerende tot
mijn verbazing nier. alarm begroet. Do com
pagnieën stonden nl. reeds gereed. Er was een
©opgraaf verloren en wij moesten medehelpen
ze le heroveren.
"Wij gingen naar beneden, het begroeide dal
in, dat door de X-rivier zijn water naar de
JVIoez-sl zendt. Op een steile helling hielden
wij stil. Drie compagnieën waren reeds naar
voren, wij werden nog achtergehouden. De
sneeuw valt, wij wachten cn wachten, 's Avonds
laat kwam liet bevel, in het dichtst bijgelegene
plaatsje noodkwartier te betrekken. Wij
brengen daar een kouden nacht door.
In den vroegen morgen trokken wij door een
nauwe boschkloof naar de bedreigde stelling.
Onze compagnieën bezetten haar. Een ervan
is gisteren ;-ot dicht bij de loopgraven van de
Franschen doorgedrongen, is echter hevig be
schoten cn moest terugtrekken. Twee luite
nants zijn gevallen.
Een onrustige nacht in een loopgraaf. Vijf
tig meter van den vijand, die achter takke-
hosch-versperringen gedekt ligt. Tweemaal ont
zettend geweervuur. De dag verloopt kalm.
Een nieuw regiment rukt aan. Het moet de
loopgraaf bestormen. Wij blijven in reserve.
Den nacht brengen wij in do schuilplaats door.
Er brandt, een kacheltje, waarop koffi# gezet
wórdt. Wie geen vier-en-twintig uur of langer
kou geleden heeft, beseft niet wat een kroes
warme koffie waard is.
Den middag van den 20 Januari hoort men
het gedreun van onze mi.inwerpers. De storm
Jwovdt voorbereid. De grond l>eeft. De splinters
is reeds op gewezen, dat deze taktiek, met
kracht doorgevoerd, ook gevaarlijk wordt
voor de koopvaardijschepen der neutwilen
Deze protesteeren dan ook krachtig, de
Vereenigde Staten aan het hoofd. Hun
nota is in vriendschappelijben zin gesteld,
maar er staat duidelijk in, dat Amerika
niet. zal dulden, dat zijn handelsschepen
vernietigd worden door Duitsche onder
zeeërs. Italië moet zich thans bij dit protest
hebben aangesloten. Wij staan aan den voor
avond van den dag, waarop Duitschland zijn
bedreiging een begin van uitvoering wil
geven, zal daarmee een nieuwe faze in
dezen wereldoorlog beginnen? Zal de brand
zich nog verder uitbreiden, of zullen de
vredessteramen, die hier en daar schuchter,
maar steeds duidelijker verneembaar, spreken,
ook in de strijdende volken, toenemen in
kracht en zich gebiedend laten gelden?
Er is toch waarlijk genoeg gestreden,
bloed genoeg vergoten, genoeg bewezen ook,
dat de reuzenstrijd totnogtoe onbeslist bleef.
Noch luchtraids, noch aanvallen op 's vijands
kusten, noch het in den grond boren van
vreedzame koopvaarders kan eenige beslis
sing van belang brengen. Aan het Wester
als aan het Ooterfront duurt de strijd hard
nekkig voort, met ontzettende kanonnades,
met uit- en aanvallen, met steeds nieuwe
troepen, met een voortdringen hier, meteen
terugwijken daar, zonder dat er eenige wij
ziging in den toestand komt. De verliezen
stijgen tot in het geweldige en de duizenden
geven hun leven en bloed, zonder dat zij
hun land de zegepraal bezorgen. Dat duurt
zoo reeds maanden, is het niet eindelijk
tijd om aan dit volkerenduel een einde te
maken, vragen velen.
Duitschland.
In het Russische granaatvuur.
Een artillerie-officier vertelt in de ,,Tag-
liche Rundschau"
Tot den derden December was onze batterij
van vijandelijk artillerievuur verschoond geble
ven. Deu derden werd bet echter anders. Of
de Rus ous iu ouzo stelling ontdekt had, of
dat het slechts gissing was, weet ik niet. Men
moet in een batterij-stelling namelijk onge
looflijk voorzichtig zijn Gnze batterij is voor
den vijand niet to zien. maar de waarnemings
post kan daardoor ontdekt worden, dat de
vijand iemand zich daar ziet bewegen.
Den derden December had ik van vijf uur
's middags tot zeven uur 's morgens dienst ge
had. Nauwelijks was ik op de hoeve, waar twee
kilometer veicler ons kwartier was, aangeko
men, toen ik door alarm opgeroepen werd. Ik
ging weer terug. Dicht voor do berghelling
hoorde ik het suizen van een granaat, kaliber
ongeveer 18 centimeter. Als men in artillerie
vuur staat, leert rneu het onderscheiden. Ik
wist precies, dat do granaat ia mijn nabijheid
moest inslaan. Ik bleef een oogenblik staan
en onmiddellijk daarop volgde een vreeselijke
ontploffing. Een aardzuil van twintig meter
hoogte vloog de lucht, in cn ik werd roet mod
der overdekt. Ik bad mij ter zijde gebogen,
stond nu weer op en ging verder. Mijn kapi
tein zei..Nu, vriend, dit scheelde dezen keer
niet veel" Ik huiverde, maar het is oorlog-
Bijzonder liet'ig had het dorp, waar wij lagen,
onder het vuur geleden. Die dagen wareu de
vreeselijkste in den gelieolen oorlog. De grana
ten hagelden neder, doorboorden de licht, ge
bouwde huizen, stallen en schuren. Het halve
dorp ging in vlammen op. Drie soldaten zaten
liegen tot vlak hij ons. Men ziet de projec
tielen door do lucht vliegen, de lichten recht
de hoogte ingaan en naar beneden vallen, die
zwaar waggelend hun baan beschrijven. Fit
zware veldkanonnen komt de w«lei-groet. Ter-
volgens snelvuur van onze artillerie en ten
slotte het „hoera" van de bestormers.
Wij liggen in het bosch onder zware beuken,
waarvan de takken versplinteren onder den
kogelregen. Wij zenden ammunitie naar voren,
naar de bestormende troepen, die reeds onmid
dellijk twee loopgraven genomen hebben. Om
onze ooren spektakelt het fluiten en dreunen
van de artillerie, het snorren van infanterie-
kogels. Dit allermodernste concert, waarvan
de klank dengenc. dio het eens eehoord heeft,
altijd in de ooren zal hlijvon. De zware artil
lerie van den vijand strooit over het geheele
bosch granaten. Do rookzuilen ziet men tot in
de boomtoppen.
Een adjudant komt naar ons toe. „Wij heb
ben u niet meer noodig, wij spelen het alleen
klaar. Gaat terug, maar houdt u ieder oogen
blik gereed".
Wij kruipen in onze schuilplaatsen; het
vuur verstomt.
Den volgenden morgen lossen wij de ver
moeide bestormingsiroepen af. Weer liggen
wij in do voorste linie, zeshonderd meter van
den vijand af, die zich opnieuw verschanst.
Togen den avond weer hevig artillerievuur.
Een paar graszoden vliegen me tegen den
helm. Een andore bezeert mijn neus. Een
geweerkogel vliegt langs mijn slapen, schroeit
mijn haar en zet mijn trommelvel in onstui
mige beweging. Om tweo uur begint het ïn-
fanterievuur weer. De beide liniën schieten
tegen elkaar. Hot klettert tegen de hoornen,
de schilden en de zandzakken. Eindelijk houdt
het op.
Drie dagen houden wij de heroverde loop
graaf bezet. Dan worden wij afgelost, in een
plaatsje achter het front zullen wij een paar
dagen rust genieten. Stil en gebogen verlaten
wij de loopgraaf. Daar liggen nog de lijken van
gevallen Franschen. Verder naar beneden gaat
het, langs de helling. De grond is doorwoeld
van granaten. Reusachtige boomen zijn ver
splinterd. Een stuk stam steekt nog omhoog,
maar de kroon ligt tegen den grond.
Frankrijk.
Op het Westelijk oorlogsterrein.
PARIJS. Irt België: Xieuwpoort-Bains,
onze loopgraven in de duinen en de stad
Yperen werden gebombardeerd. Onze artil
lerie heeft de vijandelijke batterijen be
schoten
Van de Leie tot de Aisne: Een vijande
lijk detachement, dat poogde op te rukken
in de richting van onze loopgraven bij Xou-
lette,. werd door het vuur van onze infan
terie tot staan gebracht.
In Champagne: Do stad Reims is op
nieuw beschoten. Ons vuur op de Duitsche
loopgraven scheen goede resultaten, op te
leveren.
In Lotharingen werd een aanval gedaan
op onze voorgeschoven posten ten noordoos
ten van Pont-a-Mousson. De afloop is nog
niet bekend.
In den Elzas ging de vijand tot het offen
sief over door de vallei van de Lauche.
Twee colonnes trokken op langs de oevers,
van het noorden naar het zuiden. Toen be
richten omtrent dien opmarsch waren ont
vangen, werd deze verhinderd door onze
patrouilles van skiloopers. Zij ziju thans in
contact op onze meest voorgeschoven linie.
In de Vogezen woedt een hevige sneeuw
storm.
De Oostenrijksche berichten der laatste j
dagen hebben melding gemaakt van een I
voortdurend terugtrekken der Rusaon ia
de Boekowina. Achtereenvolgens zijn,
volgens die berichten, door de Oostenrijkers
Kimpolung, Wania. Gura Humora en Sue- j
zawa iin het Zuiden der Boekowina) door
de Oostenrijkers bezet. Ook met Radautz,
Hatna en Sereth, noordelijker geiegen, zou
dit volgens dagblad berichten reeds het geval
zijn. En volgens do jongste berichten is de
Sereth-linio al bereikt. Tsjcrnowiisj zou
reeds door der. Russisohen gouverneur zijn
verlaten. Do „Morning Poi Jgeeft het op
rukken der Oostenrijkers zijdelings toe door
te melden dat de Russen Tsjernovritsj en
het gebied op 18 mijl (29 K M.) ten Zuiden
daarvan Woensdag nog bezet hielden.
Ter vergelijking diene, dat de afstand
TsjernowitsjRadautz 50 K.M. is, Tsjer-
nowitsjSuczawa is ruim 75 KM., Tser-
nowitsjKimpolung 90 K.M.
BERLIJN. Het groote Duitsche hoofd
kwartier meldt
Ten N.O. van Pont-a-Mousson werd het
plaatsje Norray en de westelijk van dit
plaatsje gelegen hoogte 365 aan de Fran- 1
schen ontnomen.
Twee officieren en 150 man werden daar-
bij gevangen genomen.
In de Vogezen werden de plaatsjes Hi!-
sen en Obezengern bestormd, waarbij 135
gevangenen in onze handen vielen.
Kef land in Noord-Frankrijk.
De oorlogscorrespondent van de „Neue
Freie Presse" schrijft naar aanleiding van
een automobieltocht in de buurt van
Atrecht
De verwoesting van het gebied, dat door den
oorlog geteisterd wordt, is zoo ontzettend, dat
na den vrede landstreken verlaten zullen blij
ven liggen, omdat niemand den moed cn de
middelen bezit om eou dergelijke verwoesting
op te ruimen. De dorpen zijn verbrand, de vel
den (door de loopgraven) en de toegangswegen
daartoe zoo omgewoeld, dat duizenden jaren
lang zullen moeten werken om dit weer in orde*
1 te maken. De wegen zijn stuk geschoten, ver-
j trapt, kapot gereden en zullen geheel nieuw
moeten worden aangelegd. Alleen het her&tel-
len van de groote rijkswegen zal de Franscho
7 regeering enorme sommen kosten.
Scholen, kerken, staatsgebouwen, stations,
post, gemeentehuizen, kazernes enz. alles ligt
in puin. Bruggen en spoorwegwerken zijn ver
nield. De huizen ingestort, de fabrieken uitge
brand. De machines geheel vernield. of zoo
beschadigd, dat zij nog een hoop oud ijzer vor
men. Het vee gedood of weggevoerd, alle land
arbeid onmogelijk en de districten, waar de
strijd zich afspeelt, ontvolkt.
Engeland.
Garibaldi.
Generaal ïticcioti Garibaldi is uit Frank
rijk. te Londen aangekomen. Een mede
werker van de „Daiiy Mail" heeft met hem
een onderhoud gehad en daarbij werd na
tuurlijk gesproken over de houding die Italië
iu dezen oorlog zou aannemeu. Generaal
Garibaldi verklaarde dat in Italic ieder voor
den oorlog is waarmee hij dan natuurlijk
bedoelt den oorlog aan de zijde der geallieer
den. Maar iets later gaf Garibaldi toe dat
onder de socialisten en elericalen toch tegen
standers van den oorlog zijn. Intusschen
verklaarde de generaal zijn Engelschen be
zoeker, dat hij al het mogelijke deed opdat
Italië binnenkort aan den wereldstrijd zou
deelnemen.
Een machtige vliegbetooging.
Een beschrijving in de „Times" van den
groot en tocht der vliegtuigen, die uit
Dover naar de Belgische kust oversteken,
geeft den indruk, dat dit wel de grootste en
j machtigste vliegbetooging is geweest, die
in dezen oorlog is voorgekomen. Aeronlanes
I en hydroplanes, ten getale van vier-en-
dertig, staken te Dover van walzij vlogen
naar Brugge, Zéebrngge, Blankenbcrghe en
Ostende, die zij bestookten met bommen,
om de inrichtingen voor onderzeeërs te ver
nielen.
De „Daily Chronicle" zegt, dat het een
grootseh en indrukwekkend gezicht was,
het opstijgen van deze vlucht groote zee
vogels. die over het Kanaal vlogen. Er
namen aan den „raid" meer vliegtuigen
deel, dan aan een der groote Europeescho
wedv.uchten. Zij vlogen een voor een op,
ais wilde eenden, en richtten zich in Z.O.
richting naar de Belgische kust. In twin
tig minuten volbrachten zij den overtocht
over het Kanaal.
Het spoorwegstation te Ostende werd
ernstig beschadigd, en is waarschijnlijk ge
heel afgebrandhet station te ölankên-
berghe werd eveneens beschadigd, en op
vele plaatsen werden spoorweglimen ver
nield. Op artilleriestellingen te Middel
kerke, op het krachtetation en de Duitsche
miiuenvisschers te Zeebrugge werden bom
men geworpen.
Een ongeluk is daarbij gebeurd: de vlie
ger-officier Graham White is bij Nieuw
poort in zee gevallenhij werd echter gered
door een Fransch vaartuig.
Uit Duinkerken wordt aan de „N. Rotfc.
Ct." geschreven
„In dagen had zich geen Duitsch vlieger
meer laten zien, tot er eindelijk, Donder-
dag 4 dezer, zich weder een op weg bevond
naar Duinkerken. Zijn nadering werd aan
gekondigd, de vlag in Duinkerksche kleuren
werd op den toren geheschen, de klok waar
schuwde en binnen enkele oogon blikken
waren de straten verlaten. Maar de lucht
werd bevolkt. Fransche en Engelsche vlie
gers stegen op om den aanvaller tegemoet
te gaan, maar deze keerde terug zonder
boven de stad te zijn geweest. Heel den
middag bleven de ïransche en Engelsche
vliegers boven db stad zweven; zc organi
seerden jachten op elkander en' voerden de
stoutmoedigste manoeuvres uit.
„Heden vertoonden zich alleen Fransche
en Engelsche toestellen boven de -tad.
„De Duitschers schijnen van hun her-
haaide aanvallen uit de lucht op Duinkerken
te hebben afgezien. Zij hadden er trouwens
geen militair voordeel mede behaald; en
in één week wareu twee der op Duinkerken
aanvallende vliegers naar beneden gescho
ten. In één week tijds zijn vijf Duitscne
vliegtoestellen vernield of tot dalen ge
bracht. Twee daarvan werden door^Öe
Belgen onschadelijk gemaakt.
„De door de Duitsche vliegers bij strooi
biljet beloofde Zeppelins zijn nog steeds
niet gekomen."
Rusland.
Op het Oostelijk ooriogsterrein.
BERLTJN
operaties in Oost-Pruisen leidde was oor-