No. TT
Zondag 14 Februari 1915
Orgaan voor Leger en Vloot.
Na een halfjaar.
Oorlogsnieuws.
Onder redactie van D, MANASSEN.
Het verraad van Lampaggar
Gezondheidsleer,
Oplaag 4O,O00Texempfaren.
DE SOLDATENCOURANT
ADRES DER REDACTIE PALESTRINASTRAAT 10. AMSTERDAM, TELE
FOON Z. -1868. DIT BLAD VERSCHIJNT DRIEMAAL PER WEEK.
LOSSE NUMMERS VOOR MILITAIREN 1 CENT, VOOR N IET-MILITAIR EN
8 CENT. ABONNEMENT 1.50 PER DRIE MAANDEN.
Voor Ad verten'i"-n wende mcu zich tot het Alg. Ad verten tic-Bureau ROUMA Co
Heerengia' iit 22tt Amsterdam of tot de Drukkerij ...Tacdbvan Campen" N. Z. Voorburgwa
234-240 (Keizerrijk 9) Arm* rdam, Prijs der Ad verten tien per regel 30 cent. Bij
abonnomen t reductie.
Hier geen oorlogstooneei, hier iets rustigs en vredigs. Maar toch een herin
nering aan den krijg. Wij worden verplaatst in het St. George-ziekenhuis te Leipzig.
Een ziekenhuis dat er mag wezen en in alle opzichten een model is. Er is zelfs
een groote ontspanningszaal voor herstellenden. Thans liggen in het hospitaal vele
Duitsche gewonden en de kunst heeft zich in dienst van dezen gesteld. Do herstel
lenden luisteren in de groote zaal naar een concert, dat voor hen gegeven wordt.
Heden verschijnt No. 78 der Soldaten-
courant". Dit cijfer heeft op zichzelf niets
bijzonders. Het is geen jubdnummer als
25, als 50, als 100. Maar denk er om, dat
.78 door 3 gedeeld, 26 is, dat de „Soldaten-
coura-nt" drie maal per week verschijnt en
zij dus nu 26 weken een half jaar be
staan heeft.
Voor ons hoeft dus hot cijfer 78 wel iete
bijzonders, zooveel zelfs, dat wij heb niet
wilden laten voorbijgaan zonder er een
woord aan te wijden. Wij vieren met dit
nummer het half-ja.rig bestaan van ons
blad. Voor een gewoon dagblad zou dat van
geen beteekenis zijn, met een cou
rant als de onze, geboren uit een ei gen-
aardigen toestand, is dat iete anders. Eeu
oorlogscourant is van te voren reeds be
stemd voor een tijdelijk en kort bestaan,
«n hoe korter, boe boter zelfs.
Over 't geheel heeft ecu blad als het onze
iets eigenaardigs, dat haar van alle andere
onderscheidt». In ons land is zij zelfs eenig,
ten deel© ook al, omdat wij in een oenigen
toestand verkeeren. In 1870 en '71 hadden
wij insgelijks mobilisatie, doch slechte een
gedeeltelijke en een courant alleen -oor sol
daten werd toen niet noodig geacht, zij is
althans niet ontstaan. In de geschiedenis
der dagbladpers vormt zij alzoo eeu zeker
merkwaardig hoofdstuk.
Doch er is meer, dat haar bijzonder ken
merkt.. De ,,Soklatencoairant" is een
nieuwsblad als alle andere, maar zij is tege
lijkertijd neer en heter: zij is een band,
die onze gemobiliseerde^ te land en ter zee
verbindt, onderling en met het overige deel
des volks. Het was dit laatste» beginsel
vooral, dat de redactie van den aanvang
af voor den geest, heeft gestaan. De „Sol
di-ten courant" is niet. een blad van een
redactie, van een directie, van de een© of
andere partij, zij is het orgaan alleen
van onze jongens aan grens en kust, op de
schepen en forten zij is het blad, waarover
zij kunnen beschikken, wanneer zij uit hun
znobilidatieleven wat te vertellen hebben,
wanneer zij hun gevoelens, van welken aard
en in welken vorm ook, willen uitstorten.
En het ia ona een vreugde, thans, na een
bestaan van zes maarden, te kunnen getui
ge, dat dit ons pogen geslaagd is: wij zijn
geworden, wat wij wilden wezen hef orgaan
voor Leger en. Vloot. Dab is gebleken,
en elke dag opnieuw bewijst» het, uit de
medewerking, dio wij van allen kant, uit
alle rangen, uit alle plaateen ontvangen.
Die medewerking vloeit zelfs zoo spontaan,
zoo gul, dat wij er wel eens door beperkte
ruimte mee verlegen zitten. Maar dat is
dan een verlegenheid, die aangenaam aan
doet.
door (4
J. P. SOHOEMAKER,
Majoor-Commandant Nijmeegsch Vrijw. Korps.
(Slot.)
Bij hefc geschut trof Schnelle al de bedie
ningsmanschapen op hun post, doch den com
mandant, sergeant Trijus der artillerie, zwaar
gewond.
Deze onderofficier bad zich met vastberaden
heid door den vijand heen geworsteld, om het
bastion te bereiken, steeds woedend met de
6abol om zich heen slaande, doch bekwam ein
delijk een klewanghouw, welke» hem deed neer
vallen. Zeker zoude hij aan stukken zijn ge
hakt, hadde niet de fusilier Kooij den Atjehe».
,,a bout portant" neergeschoten en eeu t.vee-
de met de bajonet aan den grond genageld.
Op banden en voeten, kruipend kwam Trijns
bij zijn geschut en werd door de kanonniers
zoo goed en zoo kwaad als het ging, verbon
den.
Eerst toen het. volkomen dag was, verliet
de/o dappere en trouwe onderofficier zijn
post.
Juist had ScbneUe do manschappen aan de
wefiter-fa.ce geordend, toen een dof goluid, nis
het loopen van vele menschen on drassigen
bodem, werd gehoord.
Een bik werpende over de omheining, ont-
Dit half jaar heeft bewezen, dat ona ge
lukt is, wat we wildeneen courant uit
geven voor den, luttel en prijs rati 1 cent. per
nummer, een geïllustreerd blad, dat aan
zekere lang niet lichte eisehen voldoet, dat
veel arbeid en groote financieel© offers van
particulieren vordert. De meeste onzer
leners zullen niet weten, wat zoo'n blad met
plaatjes kost, als zij heb in handen krijgen
en open vouwen. Dat. we met. de opbrengst
onze kosten niet. gedekt krijgen, spreekt
van zelf, we wisten het ook vooraf. We
rekenden daarom van den beginne af op
hulp, op financieelen steun, en dio is niet
uitgebleven. Van vele kanten heeft, men
getoond ons streven te waai-dearen en we
zijn daar zeer dankbaar voor. Doch. wij
vragen nu van onze lezer-s van onze man-
i en in leger en vloot, verdere sympathie en
steun. Niet alleen door hun zeer gewaar
deerde medewerking in de courant zelf, doch
ook door deze zooveel mogelijk te versprei
den, door te» zorgen dat zij in steeds grooter
getale wordt verkocht. De prijs kan geen
beletsel zijn, oen spie kan ieder wel missen,
en ook waar een militair andere» bladen
leest, vindt hij toch in het onzo mededeslin-
gen, stukken, opstellen, die hem in het bij
zonder aangaan, en die hij nergens auiers
aantreft, die voor hem interessant, zijn even
als vcor tienduizenden van zijn makkers,
welke dezelfde belangen, dezelfde wtuscheu
hebben.
Toen wij ons blad begonnen, dachten
wij, dat ieder gemobiliseerde zich op de
Sol date noourantzou abonneeren. Dit is
neg ons ideaal, maar een ideaal dat niet
bereikt is. En dat vinden we jammer, niet
alleen voor ons, niet alleen voor de men
schen die ong steunden, doch vooral voor
onze mannen, die onder de wapenen staan.
De tijd zal komen, dat zij weer naar huis
gaan, zich verspreiden over 't gelieele land;
wie maanden en maanden vrienden on wa
penbroeders waren, scheiden, om, misschien,
elkaar nooit terug te zien, wij haddeu
gedacht, dat iedereen een blad als 't onze
wilde lezen, wilde bewaren, als een herinne
ring aan ©en vreemden, moeilijken en on-
gewonen tijd. Als een herinnering, die
tevens een gedenkboek is van den heelen oor
log en vooral van onze mobilisatie, zooals
men dat. nergens anders aantreft». Wie een
volledig© of ook een gedeeltelijk© verzame
ling heeft van ons blad, kan zich nog na
jaien en jaren terugverplaatsen in oen lijd,
en in den geest van een tijd, die*dau mis
schien in veler herinnering is vervaagd.
We hopen niet, nog ©en half jaar de
„Soldatencourant" t© behoeven uit. te ge
ver wij hopen integendeel op ©en spoedig
einde van ons blad, welke andere redactie
kan dat eerlijk on oprecht zeggen! maar
zoolang het bestaat, zullen wij er onze beste
krachten aan schenken en volharden in
hetzelfde streven. Maar gij, mannen, in
waardde hij verschillende donkere massa's,
welke zich snel in westelijke richting verwij
derden. -
Het waren de Vtjehers, die hei kampement
langs de X.O -zijde hadden verlaten! Orscbcon
het hun gelukt was in de eerste verbijstering
en verwarring een ontzettend bloedbad aan
te richten, zoo luid de ondervonden weerstand
®eu vijand zeer teleurgesteld en zocht hij
thans, erg gehavend, zijn behoud in een over
haaste vlucht.
In een ommezien waren de geweren op de
vluchtende drommen gericht, en voor zoover
do duisternis zulks toeliet, hun dc noodige
salvo's achterna gezonden. Ook liet geschut
liet zich niet onbetuigd liet brauddo een paar
granaat-kai tetsen los, welke hun doel niet
misten.
Niettegenstaande daarna in het kampement
do rust was te ril gekoerd, zoo achtte Schnelle
het raadzaam de beschikbare manschappen
met de hand aan 't geweer, op hun post te
laten. Zoo lang de duisternis aanhield, mocht
elk oogenblik van den ondernemendeu vijand
een hernieuwden aanval wordeu verwacht.
Zekerheidshalve werden zelfs de reserve-patro
nen van do wacht onder de manschappen ver
deeld.
Een sombere, drukkende stilte had het ru
moer van don strijd vervangen, eeu stilte, al
leen verbroken door het akelig gekreun der
stervenden on de kreten op klachten der ge
wonden- ?vf aarhet was onmogelijk met do duis
ternis om zich heen, en het gevaar, dat nog
steeds dreigde, eenige hulp te verleenen.
Eindelijk liep de nacht ten einde. In het oos
loger en vloot, doet. ook uw besit om uw
sympathie met ona jxigeii en ons werk to
toonen door kraclitigen steun in alle opzich
ten, dcor mede te werken dat alle ma.inen
op de schepen en in tie forten, aan de. gren
zen en de kusten de „Soldatencourant
lezen.
door J. P. BIJL, officier van gezondheid.
XXIX,
Het kwartier. VII.
Vóór wij nu overgaan tot do verlichting der
kwartieren nog één raadgeving betreffende do
verwarming: „Men zorgo, dat dc wachtlokalen
niet te warm zijn." Gewoonlijk worden deze
vertrekken bijna oudragelijk lieet gestookt.
Het gevolg daarvan is, dat do mannen uit een
dergelijk vertrek in do guro buitenlucht komen
om op post te staan groot- gevaar loopen om
koudo te vatten.
#Jn het dagelijkscho leren is verder do ver
lichting van buitengewoon veel beteekenis.
Overal in de natuur zien wij, dat de wm de
groote levensbron is. In ieder opzicht werkt
een goede verlichting gunstig op de menschen.
Men gevoelt zich behagelijker en opgewekter
in ecfi heldere woning waar dc zon voldoende
kan binnen schijnen dan in een somber on duis
ter vertrek. In een goed verlichte kamer ziet
men alle vuil en stof eerder dan in een die
in voortdurend half donker gehuld is en daar-,
door zal de reiniging van dio vertrekken oolq
geheel anders geschieden.
Hoe nxer men tot het besef gekomen is, welke
beteekenis de verlichting heeft, hoo meer
eisehen is men daaraan gaan stellen. Op ver
schillende manier heeft men bepaald welke
gra«d van verlichting ergens zijn moot. Som
migen willen dat men uit liet midden van het
7crtrek ongeveer 80 c.M. boven den vloer
een stukje van de lucht moet kunnen zien, an
deren hebben de hoeveelheid licht met l>epaal-
de toestellen bepaald, weer anderen 1 Hindert
rekening met do verhouding van grootte der
vensters en vloeroppervlakte. De Utrechtsche
Bouw verordening bv. eischt, dat de grootte der
vensters minstens i is van de vloeroppervlakte,
volgens de Amsterdamsche verordening moeten
de vensters minstens 1/20 van de wandopper-
vlakte zijn.
Van veel- beteekenis is ook het werk, dat in
een vertrek verricht wordt. Een horlogemaker
bijv. zal veel hooger eisehen stellen dan een
ander. Maar ook in de gewone woonvertrekken
is het zeer moeilijk om bepaalde getallen be
treffende de verlichting op te gerven en de
hij verordening gestelde eisehen hebben dan ook
alle iets gebrekkigs. Velk verschil maakt bet
immers of men in een nauwe» straat niet hoor i bekend
tral tSïTJS/IStJüitod en de gealUèerdei bereid waren vredïs-
Het schijnt echter, dat die er nu verjaagd
zullen worden. De Duitschers hebben groote
plannen op het oog aan het Oosterfront:
Russische berichten deelen mee, dat nïeuwt
groote Duitsche troepenmachten verschenen
zijn in Oost-Pruisen, die gekomen zijn uit
Let binnenland van het Duirsche rijk en
die blijkbaar nieuwe aanvallen in den zin
hebben aan de grens van Polen. Daar kouit
bij, dat er weer melding wordt gemaakt van
de aankomst van keizer Wilhelm aan het
Oostelijk front, wat misschien een voorspel
ling is van eeu nieuwen hevigen aanvul.
Near het lijkt durven de Russen dien niet
afwachten uit. St. Petersburg wordt geseind,
dat de Russische troepen uit de streek der
Mazurische meren nu terugtrekken naar de
grens.
Er is verder aan het Oosterfront op ver
schillende plaatsen en op al do terreiuen
gevochten, maar de Russische en de Oostcn-
rijksche berichten zijn het in dit opzicht
eens, dat er geen succes van beteekenis is
behaald. Evenwel spreekt men van weers
kanten van behaalde voordeelen in de Kar-
pathen en in Galicië, dit is natuurlijk bes»
mogelijk: èn de Russen èn de Oostenrijkers
kunnen op verschillende punten kleine over
winningen hebben bevochten. Daarentegen
schijnt het vast te staan, dat het in de
Boekowina den Russen in de laatste dagen
niet voor den wind gaat.
Terwijl men aan 't Oosterfront in de ver
wachting leeft van een nieuwe zwaren aan
val der Duitschers, gaat do reuzenstrijd op
het. AVestelijk oorlogsterrein steeds zijn
ouden gang. Van Xieuwpoort tot de grenzen
van den Elzas is in de laatste dagen gevoch
ten, hier meer, daar minder hevig. Vooral
de artillerie is daarin natuurlijk betrokken
en er wordt nu ook uit de loopgraven met
kanonnen geschoten; wij hooren in de be
richten ten minste gewagen van loopgraaf
mortieren. Hevig is er geschoten bij Niéuw-
poort en verder aan den Tser, in de Argon-
ne, en een Ecgelsch bericht maakt gewag
van een overwinning der Britsche troepen
bij Béthune; er zouden hierbij duizend Duit
schers gedood zijn.
Doch eonige wijziging in de positie dei-
tegenstanders brengt al dit bloedvergieten
niet, en het hoeft dus niet te verwonderen,
dat eeu lid van het Britsche Lagerhuis,
Jowett, ^ich tot" de regeering richtte met
ae vraag, of het geen tijd was een einde te
maken aan het verschrikkelijk verlies aan
menschenlevens en of de regeering niet
maken op welken basis Enge-
keerd zijn, of ze ïn de lengte of de breedte
do kamer zijn aangebracht en vooral hoeveel
gordijnen, ondergordijnen, bovengordijnen en
wat al niet meer voor de rniten hangen.
Do werkzaamheden, die de manschappen in
hun kwartier te verrichten hebben, zijn van
dien aard, dat geen bijzondere eisehen aan h"n
oogen gesteld wordeu. Een groot gedeelte van
con. dag verblijven zo buiten hun kwartier.
Hoe 'belangrijk dus ook de verlichting zijn
moge, te velde heeft zo niet die beteekenis, die
zo in het dagelijksch leven heeft en moeilijker
nog dan dit bij den bouw van. huizen geschie
den kan, zou het dus zijn om aan te geven
hoeveel licht in een soldatenkwartier te velde
zijn moet.
Men zorge evenwel dat, althans 's winters,
steeds zooveel mogelijk daglicht kan toewe
den en degenen, die een slecht verlicht kvar
tier hebben, zich troosten met de gedachte, dat
do donkerste dagen alweer ac-hter aen rug zij".
s Avonds behelpe men zic-h met het licht-, dat
to verkrijgen is. Is dit lic-ht slecht, dan bederve
men zijn oogen niet door er ie veel bij te lezen
ot te schrijven. Op de verontreiniging van de
lucht door dc verbrandingsgassen bobben wij
'eeds gewezen. In geval van gasverlichting
zorge men, dat de kranen goed ge-sloten z\jn,
voordat de manschappen slapen gaan.
In sommige kwartieren geschiedt de verlich
ting met petroleum. Wanneer zoo'n lamp tc
hoog brandt of bet glas defect is, gaat zij
walmen en geeft een zeer hinderlijke root- en
stofvorming ;n bet kwartier. Menigeen zal
lachten, wanneer hij dit leest en hij zich zelr
denken ..daar zorg je toch van zelf vooi." Ik
kan evenwel een keuken noemen waar men een
petroleumlamp gebruikte zonder glas! Te velde
moet men zich nooit over iet$ verwonderen.
Ook wat de verlichting betreft zij men steeds
voorzichtig mot het oog op brandgevaar.
(Wordt vervolgd.)
De toestand in den reuzenstrijd.
Ofschoon dat nooit erg duidelijk was,
blijkt nu toch, dat er nog wel degelijk Rus
sische troepen op Duitsch grondgebied staan.
ten begonnen de eersto ochtendtinten den
hemel te kleuren. Elkeen slaakt© een zucht van
verlichting, doch tegelijkertijd zag men met
bange huivering en een beklemd hart het
oogenblik uaderen, waarop het mogelijk zou
de zijn, de ramp te overzien.
Wat het daglicht t© zien gaf, schokte de ge
moederen op geweldige wijze. In het eerst
maakten schrik, verslagenheid en medelijden
zich van de soldaten meester, doch weldra
kreeg een gevoel van woede en wraakzucht de
overhand, dat door het aanschouwen van da
mot bloed, lijkeu en gewonden overdekt© bin
nenruimte, wel moest worden opgewekt.
Zwaar was ons misplaatst vertrouwen ge
boet, duur kwam do bezetting die zorgeloosheid
te staan.
In do voorgalerij van het officierslogies lug
het ontzielde en deerlijk toegetakelde lichaam
van den kapitein Hoynck van Papendreclit;
het hoofd was tot do kin door midden ge
kooid. Volgens verklaring van den sergeant
der artillerie Trijns, werd genoemde kapitein,
zittend aan zijn schrijftafel, overvallen. Tege
lijkertijd werd de hanglamp waaronder hij zat
to schrijven aan de administratie zijner cont-
pagie, aan stukken gesagen en verspreidde de
petroleum zich al brandend over do papieren
gelukkig zonder dat het vuur vérder om zich
boon kon grijpen.
De luitenant van do Roemer lag buiteu de
voorgalerij, door een klewanghouw gedood zijn
bebloede sabel in do krampachtig gesloten
vuist. Men vermoedt, dat hij op weg nuar zijn
commando, in de alarmstelling den helden
dood was gestorven. Het plein tuseoheu het
voorwaarden te overwegen. Maar de minister
van buitenlandsche zaken, sir Edw. Grey,
moest ten antwoord geven, dat de jongst9
uitlatingen van Duitschland niet van dien
aard waren, dat het dienstig scheen om
Jowett's voorstel aan te nemen.
De strijd gaat dus voort. Hij zal waar
schijnlijk met nog grooter verbittering wor
den gestreden, van weerskanten. Dat heeft
Engelands eerste minister Asquith zelf er
kend: Engeland zal nog strengere maatre
gelen nemen tegen den Duitschen handel.
Welke die maatregelen zijn, kon de premier
nog niet meedeelen, maar hij hoopte het
weldra te doen. Het lijden der volken van
Europa is dus nog niet geëindi^l.
België.
Benzine-loods te Cent vernield.
PARIJ8. Een Fransch aviateur is Don
derdagavond over Gent gevlogen en heeft
daar een loods vernield, waar een groote
hoeveelheid benzine was geborgen.
Duitschiand.
Uitwisseling van krijgsgevangenen.
BERLIJN, Officieel. Van 12 Februari
af zullen de krijgsgevangen Franschen, die
tegen zwaargewonden werden uitgewiseld,
in Consfcanz worden vereen igd, voor de
latere opzending.
De datum, waarop deze uitwisseling zal
plaats hebben, is helaas nog niet vastge
steld, daar de Fransche regeering nog steeds
geen bepaald antwoord gaf.
De voor uitwisseling in aanmerking ko
mende Engelsehen zullen tegen 14 Februari
te Lingen (bij de Nederlandsche grens)
officierslogies en de kazernes, zoomede in en
rondom liet, kwartier der inlandsche soldaten
lag bedekt, met docc'on, stervenden en gewon
den. En daar tusschen een menigte Atjehsehc
wapens, zooals donderbussen, geweren, kle
wangs, rontjoungs en allerlei kleedingstukken.
Aan onze zijde tcldo men aan dooden
2 officieren. 6 inlandsche soldaten, 2 dwang
arbeiders en 1 inlandsche vrouw.
Aan gewonden:
1 Europeesche en 1 ïnlandsch onderofficier,
2 Europeesche en 10 inlandsche soldaten, 1
dwangarbeider en inlandsche vrouwen.
Do Atjchers hadden 12 dooden achtergelaten
en 2 gewondeneenige lijken van Atjehers wer
den buiten hot kampement gevonden. Het
juiste cijfer hunner verliezen was niot bekend,
daar de vijand zijn gevallen strijders zooveel
mogelijk meevoert.
Éen patrouille, die 's morgens op z.g. véld-
ontdekking werd uitgezonden, vond aan den
voet van het gebergte nog één gewonden At-
jeher, die verbonden c»n medegevoerd werd. Van
den vijand was echter geen spoor meer te ont
dekken. Behalve de gesneuvelde Atjehers. die
op het binnenplein naast elkaar werden gelegd,
droeg men de gedooden en gewonden, zonder
onderscheidin het ofriciterslogies alwaar de
geblesseerden bij gebrek aan een officier van
gezondheid zoo goed mogelijk werden ver
bonden.
Onder do zwaar gekwetsen telde men ook de
fuseliers Van Driesen en Waryo. Dezeu waren
in de keuken bezig, om de koffie en het ont
bijt voor de bezetting gereed to maken, toen zij
werden overvallen. In weerwil dor zware vor-
vrvcot/rt,
Aubiqny Cewmy
$lfe ><4 "ï/eZ
dfur ie j Irenes
LWMin M/ncot/rl
'\Beqqreins
De gevechten bij La Bauée.
De Duitschers etrijden aan
•t Westerfront» togen Fran-
«hen, Engelsehen en UeJgen
ver een uitgestrekte linie, van
Noordzee bij Nieuwpoort tot
i Zwitservho gren-. Dat is
n front van eenigo honderden
lometers en b:jna nergens
ten do tegenstander» elkaar
:nct rust, bijna overal wordt nu
ii dan gestreden. Doch er zijn
n dc/ lange linie eenigo pun
ten, die telkens weer genoemd
yvorden in do krijgsbcrichten,
waar telkens lievig wordt ge
vochten, Dio punten zijn o.a.
Nieuwpoort, loeren, het' Ar-
-ohn/wwoud, ook La Bassée. Bij
dit plaatsje iu Noord-Frankrijk
■ntplooit zich .-.teiis opnieuw
een verbitterde strijd, en af-
uteselend dringen er «ie Duit-
vrhors en do geallieerden voor-
nit. De laatst berichten ge.
wagen van do verovering van
nige Dnitschc loopgraven door
d© Engekchen. Do Duitschers
as-en d;t toe, maar hun tclo-
rammon beweren, dat zij de
zelfde loopgraven vroeger op do
Engelsehen hadden veroverd:
deze laaCsten zouden dus weer
op hun oude plaat* zitten. Vo
geven hier een kaartje van do
treek, waar zoo hevig gevoch
ten wordt.
resp. te Luik vereenigd worden. Als datum
loor dc uitwisseling door bemiddeling van
Nederland is aan de Engelsche regeering
15 of 16 Februari voorgesteld.
Graaf Zeppelin en de „Zeppelins".
"We hebben in ons vorig nummer iets mee
gedeeld omtrem, een interview van den Arae-
rikaanschen journalist Vólt Wiegand van graaf
Zeppelin, den man <|r-r bestuurbare !m-ht-
balians. Het blijkt, dat de graaf over nog iete
meer gesproken heeft- dan over de militaire
waarde der luchtvaartuigen. Volgons Yon
Wiegand verklaarde hij verder in het onder
houd
,Ik heb nog een groote eerzucht. Ik hoop
dat een Zeppelin het eerste schip zijn zal dat
Europa en Amerika door den luchtweg met el
kaar verbindt on ik hoop dat ik lang genoeg
leven mag om een van mijn kruisers over den
Oceaan te sturen naar Amerika, waar ik dc
eerste bajkmopetijging heb gedaan.'"
Lachend vroeg Von Wiegand: ..Gaal- i
New-York en AVashingten bombardeeron
..Dat weet u wel beter, ik zal toch geer.
Lommen werpen op het volk dat mij vriende
lijker ontvangen heeft dan eenig ander. Ik zou
door deze reis w illen aantoonen welke enorme
mogelijkheden er in do Zeppelins liggen voor
vreedzame doeleinden. Dat is iets waard om
voor te leven zelfs als je zoo oud bent als ik."
Nadenkend, alsof hij tot zichzelf sprak her
haalde hij: ,.Ik moet probeeren, lang genoeg
to leven om dat' ti> zien maar ik vrees dat het
me met lukt".
„Dus u houdt luchtverkeer tusschen Euro
pa en Amerika voor mogelijke 1
A'oor zeer wel mogelijk. Ik had gehoopt
weldra met het bewijs voor den dag te kun
nen komen dat het luchtverkeer do snelste on
veiligste manier van reizen kan worden. Do
oorlog heeft deze plannen in de war ge
steurd. Ik ben .vast overtuigd dat de Zep
pelins. of een verbeterd type daarvan, een
groctsche toekomst hebben."
De con«2spondent vroeg, hoe lang hi j dacht
dat een Zeppelin zou doe.i over een reis naar
New-Vork.
I).!". vier dagen, misschien iets langer, mis-
schicn iets minder. Dat hangt van wind en
weer ai. De eerste reis zal natuurlijk do kort
ste n:ot zijn zoomin als t'»> eerste stoom»>oci-
reis do kortste was en die eerste stoomboot
kon nog proiiteeren van de ervaringen der
zeilvaart met wind en stroom."
..In welke richting denkt ge, dat Zeppe
lins zich zullen ontwikkelen!'"
..AL» oorlogstuig zullen zo veel hooger moeten
kunnen gaan. Als verkeerswerkcug, moet hun
snelheid en hun draagvermogen greoter wor
den. Als gij bedenkt, hoe lang het heeft ge
duurd, voordat locomotieven en stoom boot t-u
werden geperfeetionneerd dan zult ge beseffen
dat we met de luchtvaart pas heel in het be
gin zijn. Ik denk, ging de graaf voort, terug-
loevend tot zijn onderwerp dat ik ine: uitzon
dering van mijn eerste sueoesrolle luchtreis
geen groote vreugde zon kunnen beleven dan
aan het stuur van een Zeppelin naar New-
York te komen."'
Zeppelin gaf aan den correspondent den in
druk dat hij zich zeer wel berust is, wat de
zwakheden zijn van het luchtschip, en hoe
won dingen, hun toegebracht, zagen zij nog
kans naar de kazerne te ontsnappen, doch de
twee dwangarbeiders, die daar hielpen, werden
ncergehouwen en op gruwelijke manier ver
minkt handen en voeten waren afgekapt en ia
do kookketels geworden. Ook den fusilier Bij'.e-
vclu mogen we hier nier. onvermeld laten. D»-z>-
kranige soldaat -had zich, te zamen met don
dapperen sergeant Bekker, middels bajonet en
kolf van het geweer een weg gebaand naar de
alarmplaats zijner sectie, welke hij bereikte ten
koste van een klewanghouw over 't hoofd en
een afgekapten wijsvinger.
Het behoeft geen botoog dat deze overrompe
ling van bevrienden, met wie onze soklaton
zooals reeds gezegd het zóó goed konden vin
den, zeer veel kwaad bloed zette. Vooral den
inlandsohen militairen, wier vrouwen het cijfer
dec verliezen beduidend aanvulden, was hei
aan te zien. dat zij door brandende wraakzucht
waren bezield. Bij het gebruikelijk inlandsch
ceremonieel, ter eer© der godoode vrouw, zwoe
ren zij den Atjeber een bloedige wraak.
Het was amper dag, toen de commandant
der wacbt Hadji-kol»mm en eenige volgelingen
signaleerden. Luitenant Schnelle vergunde
alleen het hoofd t/ugang binnen het kampe
ment. Met ingehouden toorn geleidde hij de
Hadji naar de rij gesneuvelde Atjehers. onder
wie onze soldaten velen herkonden, dio hun
dagelijks vruchten en groenten verkochten; ook
het lijk van het hoofd der hertenjagers was
onder de gedooden. Maar de sluwe Hadji liet
zich niét van de wijs brengen en bezwoer onder
de plechtigste eeden en met berekenende kalmte,
dat geen der Atjehers tot zijn kampong be
groot do probomen die nog moeten worden op
gelost. Zijn me ning, dat 't tot groote lu< ht-
veldslagcn niet komen zal, is wel merkwaardig
in trijd, met de verlokkende schilderingen
door fantastische .schrijvers daarvan ontworpen.
De correspondent vroeg,' waarom Zeppolia
geen s»hip naar do tentoonstelling van San
Francisco gcstu'ird had.
..Ik won niet dab een Zeppelin de eerste
reis naar Amerika maakt in het ruim via een
schip en mijn andere plannen waren niet
klaar.
Graaf Zeppelin Wordt 77 jaar in Juli, maar
men geeft hem hoogstens 03. Hij is niet groot
maar maakt een iorschen indruk en zijn elas
ticiteit cn vlugheid van beweging zijn merk
waardig. A'erbazing wekt de kracht van zijn
oogen in het verweerde gezicht, waartegen d»a
sneeuwwitte snor sterk atsteekt. Over de
proefnemingen, dio thans in Johannistba-l wor
den gehouden, wilde de graaf zich weer niet
uitlaten. Lange verhalen Seed bij van zijn
ervaringen in Amerika in deu burgeroorlog
en zijn ontmoeting met president I.in'-oïn.
..De president zafc aan zijn schrijftafel en
was druk aan het werk. Ik herinner het me
nog alsof liet gisteren was. Zijn particuliere
secretaris, de jonge Seward, een zoon van den
staatssecretaris, zat op de tafel van den pre
sident te schommelen mot zijn beenen. Lin
coln, die, toen hij opstond veel grooter bleek
dan ik verwacht had, groette mij met do
uiterste hartelijkheid. Hij maakt© denzelfden
indruk dien de Keizer nu maakt als ik hem
zie ra de buigeroorlog was Lincoln even on
welkom ah den Keizer deze oorlog."
Zeppelin zei verder d3t een van aijn kost
bare bezïttinpen een document was met Lin-
oolns handtcekening, een pa-poort, om de
liniën te posteren in zijn qualiteit van mili
tair ai'irozant van den koning van Wwrtemberg.
Zeppelin aaide dan van zijn ervaringen
met ea zijn indrukken van verschillende per
sonen die ©en groote rol hebben gespeeld in
dien oorlog, en vertelde voorts allerlei au eed o-
ten uic dien tijd, voor Amerikaansche lezers
van meer belang dan voor Xederlandsche
In St. Paul had hij zijn eerete ballonopstij
ging gemaakt die hem op het denkbeeld ge
bracht had luchtschepen te bouwe» ah obser-
veeringswerktuig in den oorlog.
Frankrijk.
Op het Westelijk oorlogsterrein,
BERLIJN. Rapport van het groote
Iioofdkwartier
Een aanval in de Argonnen leverde ons
terreinwinst op. De vijand verloor zes
officieren, 307 man, twee mitrailleurs en
zes kïeiue stukken geschut-.
Ook in het midden van de zuidelijke Voge
zen behaalden wij eenige kleine plaatselijke
voordeelen.
PARIJS. In Champagne: Een aanval der
Duitschers op de onlangs door ons geno
men bossche» ten noorden van Mesnil-lee-
Hurlus werd afgeslagen.
In Argonne: Het'gevecht» rondom het
Marie Therèse-werk was zeer hevig. Vol
gens de jongste berichten wag de Duitsche
hoorde. Schnelle had moeite om zich ïn te hou-
den. omdat hij er zeker van was. dat Hadj>
j •vji-man hwn bedroog en do hand bad gehad
ia dien verraderlijken overval.
I Jammer genoeg moest voorloonig genoegen
worden genomen met diens leugenachtige ver
klaring, te meer daar hij aanbood om dc tij-
I ding van ramp over te brengen naar Oleb-
i leh. welk aanbod Schnelle uit do verlegenheid
redde, daar hij geen detachement kon missen
om het rapport den ünie-commandant den ma
joor Boom to doen bezorgen. Do tijding trof
den autoriteiten to Oleh-lch en Kota-Radja
als een donderslag uit een wolkeuloozen hemel,
daar zij aan geen rustverstoring binnen de
linie dachten, althans niet te Lampagger,
waar de bevolking zelf om eene militaire ne-
derzotting had verzocht.
Nog dienzei:'Y n dag werd een groote troe
penmacht daarheen gezonden en... wat reeds
i eerder bad moeion gebeuren, de post werd ge-
I palissade©id en door geduchte versperringen
j stormvrij gemaakt.
Onmiddellijk werd den controleur Michiel-
son bevolen een onderzoek in te stellen, waar
uit maar al te duidelijk de schuld bleek van
de hoofden van Lampagger. Zij werden, vijf
in getal, gevangen g-aiomcn. doch later, op
grond van nadere inlichtingen, weer losgela
ten. Welke verzachtende omstandigheden 'le
verraders redden, is ons niet bekend. In elk
geval getuigt dat vrijlaten van een bewonde
renswaardige grootmoedigheid, welke geen
enkel volk in de annalen zijner krijgsgeschie
denis weefc aan te wijzen.