DE SODDATETXTCOTTRAKTT fian Vrijdag IQ Februari I9is
Esperanto-Cursus
OP ZEE.
Dit is een loopgraven-oorlog, dat weet men al lang. Een oorlog in, een
oorlog öm de loopgraven. In de Argonnen-vooral, waar 't kiekje ons verplaatst, is
de inneming van een loopgraaf een overwinning, die meetelt. Ten gevolge der
buitengewone terrein-moeilijkheden moet om elke duimbreedte worden gevochten. Onze
plaat laat ons een loopgraaf zien, door de Franschen ontruimd en door ae Duitsche
artillerie verwoest. Op den voorgrond rechts eenige lijken van gevallen Franschen.
gaande waarschuwing of bespreking ter
kennis van de consuls gebracht, dat de
schilden en vlaggen, aan de consulaten aan
gebracht, verwijderd moesten worden. De
den zij zullcs niet, dan zou het met geweld,
geschieden. De consuls, die van Turkije
inbegrepen, zonden een protest naar de
„Kommanöantur",doch daar werd geen
acht op geslagen en de Duitsche autoritei
ten stelden nieuwe eischen, waaronder de
verplichting, dat zij een verzoek over de
erkenning van hun consulaire waardigheid
tot bet Duitsche gouvernement van België
moesten richten. De consuls deden opmer
ken, dat dergelijke maatregelen, die in strijd
waren met de bestaande conventies betref
fende de samenstelling der consulaire corp
sen, door geen enkelen staat" geduld zouden
worden, daar zij in strijd waren met de
gebruiken en het volkenrecht. De consuls
te Brugge zoo werd verder betoogd
zijn niet van hun functies ontheven en de
oorlog kan geen invloed uitoefenen op de
geldigheid van hun optreden als consul, te
meer, waar België slechts gedeeltelijk bezet
en niet door een der oorlogvoerenden, ge
annexeerd is.
Als antwoord op-dit protest heeft de mili
taire gouverneur van Brugge, kolonel von
Büttlar, eenvoudig op eigen gezag alle con
suls. dien van Turkije, den bondgenoot van
Duitechland inbegrepen, die hiervan al6
doyen ter bevoegder plaatse onmiddellijk
kennis heeft gegeven, afgezet. Bovendien
heeft dezelfde gouverneur de onmiddellijke
-verwijdering van de schilden en vlaggen der
consulaten geëischt en enkele ervan, o.a.
die van Turkije, zijn met geweld verwijderd.
De consuls hebbén hun wapens moeten
uitleveren en zelfs de sabel of degen, die
deel uitmaakt van hun officieel© uniform.
De Turksche gezant te Brussel is thans
naar Berlijn vertrokken, waar hij met den
Turkschen gezant, aldaar, dit incident be
spreken zal.
Verder is door de autoriteiten te Brugge
het dragen van de Belgische, Fransehe of
Engelsche kleuren verboden.
Duitschiand.
Gesneuvelde officieren.
Op de lijst van gesneuvelde Duitsche offi
cieren vonden wij den naam van den luite
nant ter zee von Kluek, zoon van den gene
raal von Kluck, die in de duinen bii Mid-
delkerke sneuvelde, en van den heer Men
del ssohn-Bartholdy, chef van het bankiers
huis te Berlijn van dien naam en „Ober-
leutnant" bij de 3de Beyersche reserve
inf anterie-brigade.
De laatste lijst bevatte weer de namen
van ruim 60 gesneuvelde officieren. Gemid
deld worden eiken dag een 50-tal namen
van gesneuvelde officieren vermeld.
Een nacht In het hoofdkwartier in Polen.
Eer correspondent van het „Berl. Tage-
blatt" schrijft, uit Rybno, d.d. 24 Januari:
Generaal Mitsehunko, een der aanvoer
ders uit den Russisch-Japanschen oorlog,
had op het landgoed gewoond, waar nu het
hoofdkwartier van een der Zuid-Duitsche
legerkorpsen gevestigd is. Het huis was
door de Duitsche artillerie flink beschoten.
Een hoek van de parierre-étage werd geheel
vernield en het park is als goploegd door
granaten.
Alle vensterruiten van het huis waren
natuurlijk vernield, en moesten met papie
ren dichtgeplakt worden, totdat de officier
van gezondheid, toegevoegd aan den staf,
aan het werk toog.
Dit Lowicz liet men vensterglas komen.
door H. BLOK
Profesoro de Esperanto.
AdresKamer 50, fort Erfprins, Helder.
Les II.
Vertaling Oofenïng 1.
Eindigen, einde, eindelijk /bijv. n. w./
ten slotte. Beginnen, begin. Liefhebben,
liefde, op liefhebbende wijze. Verschillen,
verschil, verschillend bijv. n. w./ verschil
lend /bijw./ Leven maken, geraas, levendig,
op levendige wijze. Overwinnen, overwin,
ning, zegevierend, op zegevierende wijze.
Persoon, persoonlijk /bijv. n. w./ persoon
lijk bijw./ Bedreigen, bedreiging, bedreigend.
Oef. 2. V e r taal
Mi pensas do mi ëstas. Mi venis, mi vidis,
mi venkis. Li lernas diligente, kaj baldau
li scios. Ni parolas facile kaj rapids, Mi
muite dezirus esti grand a kaj forta, sed
precipe la forto mankas al mi. Ili venu kaj
forta, sed precipe la forto mankas al mi.
Ili vena kaj ili rigardu! Li atendu car mi
ne estas nun libera. Mia amiko venis
kun sia frato kaj mi estis tri goj a. La
jlitrino de mia amiko kaj Sia filino venos
Het ontkennend v.n.wn e wordt steeds
voor het woord geplaatst, dat ontkend moet wor
den: Mi ne volas mangi. Tiu flamo luroas ne
blanke, »ed blue. Ke la onklo mortis sed lianevo.
een diamant om de ruiten te snijden werd
uit eeu nug gebroken en de officier begon
het werk. De man leeft anders als koopman
aan den Bosporusnu zet hij in een Poolsch
dorp vensterruiten in. Dat had hij zeker
enkele maanden geleden niet gedroomd
maar... oorlog wekt sluimerende talenten op
alle gebied.
Bij jnijn aankomst was een deel van het
huis voor woonhuis en bureaux van den
generalen staf ingericht. Het was er een
beetje bekrompen, maar in tijden van nood
en met een beetje goeden wil kan alles.
De eigenaar van het landgoed, een
Duitsche Rus, heeft zich met zijn famliie in
twee kamers op de bovenste verdieping te
ruggetrokken en in den kelder wonen dicht
opeen gepakt, vijftig a zestig Poolsche boe
ren, mannen, vrouwen, kinderen en vee.
Dat alles leeft heel vreedzaam bij elkander
in een paar bedompte hokken, waar wordt
gewoond, gekookt en geslapen.
Toen ik eens ging kijken in deze, fn sche
merdonker gehulde ruimte, waar een af
schuwelijke lucht hing, klonk het klagend
geblaat van een geit mij tegemoet en een
hond vloog op mijn beenen af. De hanen
hebben daar beneden in dien eeuwigen
nacht alle begrip van den dag verloren en
ze kraaien, meestal om middernacht, hun
vroolijken morgengroet.
De nachtrust was er overigens meer dan
twijfelachtig. Een hevig artillerie-vuur
loeide in de burnt, zoodafc de vensterruiten
trilden en de deuren in hun hengsels sidder
den. Ons verblijf werd niet bedreigd, maar
men moet het kanongebulder al heel goed
gewend zijn, wil men daarbij rustig de oogen
kunnen sluiten. En toch kan ik mij voor
stellen, dat het donderen van het. geschut
voor menigen soldaat, die doodmoe van de
dag-inspanning neervalt op zijn stroozak, is
als een slaapliedje.
Ongeveer negen kilometer in oostelijke
richting van Rybno stroomt de veelbestre-
den Bsoei-a, die zich Wysogrod in de Weich-
sel stort een stroompje, dat zeer behoor
lijke oevers heeft.
Kleine bosschages komen tot dicht aan
den stroom, en eilandjes met groote en uit
gebreide flora, dwingen het riviertje in
sierlijke wendingen.
Reeds eerder heb "ik er op gewezen, welke
moeilijkheden de taktische strijd ontwikke
ling van het oorlogsterrein nabij Warschau
in den weg staan. De eene rivierbedding
na de andere moet verrneesterd worden, wijl
de Russen steeds weer. in de gelegenheid
worden gesteld, zich te verschansen achter
de waterlinies. Maar het ging den Russen
niet zoo voor den wind als zij dat wel had
den gewenscht. Als een voorbeeld daarvan
dien© het volgende, mij medegedeeld door
een hooggeplaatst stafofficier:
Dagenlang reeds lagen de Russen in uit
stekende loopgraven ten oosten van de
Bsoera tegenover onze stellingen en vóór
hen lag een houten'brug over de rivier, die,
als voorzorgsmaatregel bedekt en omwik
keld was, met in petroleum gedrenkt stroo.
Toen in oen donkeren nacht waag
de de Russisch© infanterie, evenals steeds
in groote sterkte, den aanval.
Maar zij had de waakzaamheid van
onze troepen onderschat.
Een doodelijk mitraillevuur ontving haar
en d© Duitsche tegenaanval kwam met zul
ke kracht en snelheid, ondanks de werke
lijke numerieke minderheid der onzen, dat
de terugtrekkende Russen niet eens tijd
hadden de brug in brand te steken.
Onze infanterie bleef hun op de hielen,
en dreef hen ver achter hun oorspronkelijke
morgau matene kaj ili restos e mi gis la
vespero.
Thema 1.
Een internationale/1/ hulptaal/2/ is vol
strekt noodig. De betrekkingen tusschen de
menschen van de verschillende/3/natiën zijn
niet gemakkelijk. Een middel om /4elkaar
wederkeerig te begrijpen is noodig. De taal
Esperanto deugt zeer voor dat doelwant
gij merkt op, hoe eenvoudig en gemakkelijk
die taal is.
Toch bestaan vele personen, die gelooven,
dat dit niet waar is. Niemand is meer blind
dan d8gene, die /5/ niet wil zien niemand
is meer doof dan degene, die niet wil hoo-
ren. Dat zij kijken en opletten, dat zij luis
teren en lezen en zij zullen zien, dat wij
gelijk hebben wanneer wij beweren, /6/ dat
geen enkele taal gemakkelijker en regel
matiger is dan Esperanto.
Opmerking Te voor onbepaalde wijs
wordt in het Esperanto niet vertaaldni
man as por vivi wij eten om te, leven.
Mi havas la plezur'n gratuü vin ik heb
het genoegen U te feliciteeren.
Voor ia of alvorens te wordt ver
taald door: anstataü (ol). Antaü (ol) komen-
ci, voku min (alvorens te beginnen, roep,mij).
In plaats van te wordt vertaald
dooranstatau. Skribu anstataü legi (schrijf
in plaats van to lezen).
Ten einde te of omto wordt ver
taald door: por. Por povi plx bone,-«hli. li
stellingen terug.
Weer was een Bso©ra-brug in Duitsche
handen.
Wanneer het ondanks dezen offensieven
geest, welko onze troepen, na een oorlog
van een half jaar, steeds nog bezielt, in
Polen niet vlugger voorwaarts gaat, dan
ligt het aan de wijze, waaroji thans, niet
in minst ten gevolge van de weersge
steldheid, gevochten wordt. Do droefgees
tige, en de nevelachtige ochtend belemmert
het doen van waarnemingen voor de artil
lerie, en vertraagt het inschieten der bat
terijen. In het meest gunstige geval begint
de artillerie-strijd, welko den aanval der
infanterie voorbereidt, tegen 9 uur 's mor
gens. Een eerder begonnen artillerie-ge
vecht heeft ternauwernood een taktisch
succes. Het heeft hoogstens een moreel
effecthet zegt aan den tegenstander op
luicten toon, dat de Duitschers er nog steeds
zijn, en waken. Het artillerie-duel duurt mi
tot den namiddag, dikwijls tot 3 uur on
ook nog langer, wanneer de Duitsche aan
val niet uitsluitend een front-aanval kan
zijn, maar als eerst op de flanken ergens
versterking moet worden afgewacht. Meent
de commandant, dat de artillerie den aan
val van de infanterie voldoende voorbereid
heeft, zoodat deze kan bestormen, dan is
het gewoonlijk 4 of 5 uur en is het duister,
zoodat een verder vuren der infanterie
minutie-verspilling i,s. Bij de taktiek,
welke in dezen oorlog wordt gevolgd, is het
gebruik maken van een behaald voordeel
slechts zelden mogelijk, en 's avonds eindigt
het gevecht, 's Nachts doen de Russen dan
een tegenaanval, vaak met gedeeltelijk
succes. En dan begint den volgenden dag
de worsteling opnieuw.
Ik verraad geen taktisch geheim, wan
neer ik over een wijze van vechten verhaal,
die ons veel voordeel gebracht heeft. Dat
hebben de. Russen vaak genoeg gevoeld.
Machine-geweer-vuur, waarvan de moreel©
uitwerking met het zenuwschokkend ge
knetter, bijna even vernietigend werkt, als
de eigenlijke uitwerking op het doel is,
wordt op de loopgraven gericht. Blijven de
Russen nog in hun veilige dekking, dan
vuurt onze artillerie een paar honderd meter
daarachter.
Het gevolg is dan steeds hetzelfde: De
vijand kruipt uit zijn loopgraven, met de
handen omhoog, en geeft zich over. Hij
weet, wat hem bedreigt, wanneer hij zich
uit de loopgraven waagt. Ontkomt hij ech
ter, wat ternauwernood denkbaar is, aan
de machine-geweren, dan komt hij door een
achterwaartsche beweging in het dood-aan-
brengende artillerie-vuur.
Ik heb, aldus besluit de oorlogscorres
pondent, slechts verteld, wat mij officieren
die herhaaldelijk in het vuur geweest zijn,
te Rybno medegedeeld hebben.
Graaf Zeppelin en de „Zeppelins".
Een correspondent van de Amerikaansche
pers te Berlijn, K. H. v. Wiegand, had een
onderhoud met graaf Zeppelin over de lucht-
raidsde journalist vroeg in het bijzonder
diens meening over den luchtoorlog door
„Zeppelins" gevoerd.
„De luchtoorlog", aldus luidde het ant
woord, „is een belangrijke factor geworden
in den volkerenstrijd, en kan van evenveel
gewicht worden als de onderzee-oorlog, het
geen natuurlijk afhangt van den vooruitgang,
die er nog op het gebied van luchtschepen
kan verwacht worden. Of er ooit zulke
groote gevechten in de lucht zullen geleverd
worden, als thans ter zee plaats vinden, zal
de toekomst leeren. Ik voor mij geloof het
niet."
In verband met het dood en van non
combattanten merkte de graaf op:
„Er is niemand, die dit meer betreurt
dan ik. Maar zijn er ook anderszins geen
non combattanten gedood? Waarom dan deze
noodkreet? Alleen omdat Engeland vreest,
dat de „Zeppelins" zijn schitterend isolement
zullen vernielen, en omdat het zelf dergelijke
luchtschepen niet bouwen ban, tracht het
de wereld daartegen in opstand te brengen.
De bemanning der „Zeppelins" is aan veel
grooter gevaren blootgesteld, dan welke
andere soldaten ook, en zij is even humaan.
Zij wenscht evenmin vrouwen en kinderen
te dooden als de officieren en de soldaten
der artillerie. Yoor zoover het in haar macht
staat, tracht zij dit zooveel mogelijk te ver
mijden. Het beste bewijs van de humane ge
zindheid der „Zeppelin"-soldaten ligt in het
feit, dat er in de Engelsche steden, die zij
onlangs bezochten, onontplofbare bommen
werden gevonden.
Wanneer een „Zeppelin" door den vijand
wordt ontdekt en onder vuur genomen, kan
deze slechts door snel te stijgen aan het ge
vaar ontkomen, en daarom moeten er bom
men kunnen uitgeworpen worden bij wijze
van ballast in dit geval wordt er voor ge
zorgd, dat zij niet kunnen ontploffen. Ik ben
er zeker van, dat dit het gebeurde in de
Engelsche steden verklaart."
De correspondent vroeg toen
„Van het standpunt van deze nieuwe
wijze van oorlog voeren beschouwd, meent
gij dan niet, dat ook luchtschepen onder
scheid dienen te maken tusschen een ver
sterkte en een weerlooze stad
„Ik zou-daarbij dezelfde regels toegepast
wenschen te zien, die ook voor den oorlog
prenis teleskopon /ten einde beter te kun
nen zien, naai hij een verrekijker/.
Zonder te wordt vertaald doorsen.
Kiu povas kraki nubsojn, sen tuSi la lipojn?
(wie kan noten kraken, zonder de Jippen
aan te raken?
Lijdend voorwerp /vierde naamval
accusatief/.
Men plaatst de letter n aan 't eind van
een zelfstandig naamwoord, hetzij enkel- of
meervoud, en aan het eind der bijv. n. w.
die het zelfsfc. n. w. bepalen, wanneer dat
zelfst. n. w. het lijdend voorwerp van een
onvergankelijk werkwoord is. Voorbeelden:
la homo trinkis la vinon kaj manvis la
panon de mensch dronk den wijn en at
het brood. La Angloi trinkas ofte teon
de Engelschen drinken dikwijls thee.
Mi prenos tion, kion vi donos al mi ik
zal dat nemen, wat gij mij zult geven. Mi
amas tiujn, kiujn, kiuj estas fortaj ik
houd van hen, die sterk zijn.
Het tegengestelde.
Men vormt het tegengestelde van een
woord, door de lettergreep mal voor dat
woord te plaatsen, b.v. honesta eerlijk,
malhonesta oneerlijk; granda groot,
malgranda kleinamo liefde, malamo
haat; avara gierig, malavara gul;
fermi sluiten, malfermi openen.
Herhaling. De terugkeer naar 'tpunt
van vertrek, de herhaling/opnieuw/wordt
uitgedrukt door re. Bijvoorbeeld veni
te land gelden", antwoordde graaf Zeppelin
„en deze zijn gebaseerd op twee funda
menteels ongeschreven wettende wet van
de wenschelijkheid, die het dooden van
non-combattanten verbiedt, en de wet van
de militaire noodzakelijkheid.
Een stad, die niet versterkt is, maar door
militairen bezet, of slechts door verschan
singen verdedigd, kan aangevallen worden
door de troepen te velde, tenzij ze wordt
overgegeven of ontruimd. En dat dit ge
schied is, hebben we in dezen oorlog bij
beide partijen kunuen opmerken. Dus mag
zoom stad ook blootstaan aan het gevaar
van uit de lucht beschoten te worden."
„Bestaan er plannen", vroeg de corres
pondent verder, „om een luchtaanval op
Londen te doen?"
„Deze vraag dient gij te richten tot de
admiraliteit of den generalen staf', luidde
het antwoord.
Verder erkende de graaf, dat de „Zeppe
lins" nog verre van volmaakt waren.
„Dus u bent niet voldaan over hetgeen
er tot nog toe mee werd bereikt?"
„Dat zeg ik niet, ik meen slechts, dat wij
nog in het begin zijn van de wetenschap
der luchtvaart."
Engeland.
Engelsche verliezen.
LONDEN. Eerste-minisber Asquith heeft
medegedeeld, dat het totale aantal Engel
sche verliezen in alle rangen op liet -westelijk
oorlogstooneel tot 4 Februari 104,000 be
droeg.
Frankrijk.
Aanleg van militaire spoorwegen.
De Temps" meldt:
In het gebied tusschen Verdun en Stenay
hebben de Duitsche troepen onder bevel van
generaal Von Strantz verschillende militaire
spoorwegen aangelegd. Het blad is in staat
de juiste ligging en loop mee te deelen.
De eerste lijn verbindt St. Mihiel over
Vigneulles met Tliiaucourt, en daarmede
met Metz, via Pagny aan de Moezel.
Een tweede lijn verbindt Harvxllo met
Conflans aan de lijn VerdunEtainMet®.
Van Conflans loopt een zijlijn naar Bricuy
een andere naar SpincourtLonguyon,
terwijl een derde leidt naar Nancy over
Pagny.
Een derde lijn gaat van Montfanoon
naar Spincourt langs Dun naar de Maas en
verbindt' zoodoende de lijn VerdunDun
Stenay met de lijn Naacy-Spincourt
troepen uit. De Russische artillerie was,
ten gevolge van moeilijkheden bij het trans
port, betrekkelijk zwak. Daartegen hadden
de Russen bij Doekla zeer sterke infanterie,
colonnes geconcentreerd, waarmede zij de
pashoogte bestormde. Daarbij poogden zij
succes te behalen, zonder rekening te hou
den met de verliezen aan menschenlevens,
door het in gevecht brengen van groote
troepen-
In een geval werden drie tirailleurlinies
door de Oostenrijkers uit hun borstwerin
gen bij de bestorming volledig neergescho
ten. Ten slotte rukten de Russen over de
pashoogte heen, en begonnen zij des avonds
de door de Oostenrijksohe troepen bezet ge
houden heuvels, tegenover den pas, te be
klimmen. Halverwege moesten zij echter in
de diepe sneeuw blijven staan, daar een woe-*-
dende sneeuwstorm begon.
Toen den volgenden morgen de bestor
ming bevolen werd, hadden vele menschen
bevroren ledematende meesben waren vol
komen uitgeput, door deze mislukking door
den storm onder het vuur der Oostenrij
kers.
Tal van dooden en gewonden bedekten hel
slagveld, vele gvangeneu vielen in onze
handen. De Russen gingen eindelijk in
wilde vlucht terug, door de hen achtervol-
Oostenrijkers nagezeten.
De oorlogscorrespondent van het blad
„Morgen" meldt:
Over het geheel© front in de Karpathen
werd lievig gestreden. Aan den heldenmoed
onzer trcepen werden de grootste eischen
gesteld. Ondanks de overmacht van den
vijand, de diepe sneeuw, de bittere
koude strijden onze troepen en de, aan zulke
toestanden niet gewend zijnde bondgenoo-
ten, met onvergelijkelijken moed.
Om hen te overwinnen hebben de Russen
duizenden menschenlevens opgeofferd. De
Russen hadden hunne tirailleurslinies in zes
achter elkander liggende gelederen opge
steld, wat bij het beklimmen f der hoogten
tot ontzettende verliezen moest leiden.
Vaak waren de drie eerste gelederen neer
geschoten dan werden de andore drie voor-
uitgezonden, doch op de hellingen waren
zij weerloos blootgesteld aan heb Oosten
rijksohe vuur en aan een ontzettende koude,
zoodat hunne luide jammerklachten hoor
baar waren.
De Russische taktiek, die met elk men-
schelijk gevoel in strijd is, bleek dus onver
anderd. Telkens worden groote menschen-
slachtingen aangericht.
Heden was het iets warmer, doch aan-
We vermoeden, dat er van het Belgische stadje Yperen nu wel niet zoo heel
veel meer over zal zijn. Weken en weken achtereen woedt nu de strijd daar in
den omtrek met groote heftigheid. Het terrein is er, vooral in den winter, niet
gunstig voor dien strijd. De Yser stroomt dikwijls over en haar water bedekt de
velden ih den omtrek. We zien hierboven zoo'n overstroomd gebied. Het ziet er
op zichzelf al droefgeestig nit, maar 't moet nog erger zijn daar te vechten op den
slijkerigen grond, de overstroomde velden, in de ondergeloopen loopgraven. Rechts
zien wij de ruïnen van in brand geschoten huizen.
Longuyon, met zijlijnen naar Montmedy
links en naar LonguyLuxemburgTrier
rechts.
Een vierde lijn ten slotte verbindt Chau-
vency mot Stenay, d.w.z. de lijn Verdun—-
Stenay met de lijn NancyMontmedy.
Rusland.
Op het Oostelijk oorlogsterrein.
BERLIJN. De Secoio verneemt uit Pe
tersburg: De Duitschers zetten hun krachti
ge aanvallen tegen de Russen voort met de
bedoeling naar Warschau te komen. De
hevigheid van de gevechten aan den linker
oever van de Weichsel is buitengewoon.
Terwijl de Duitschers in het centrum strij
den, ontwikkelen de Oostenrijksch-Hongaar-
sc-he troepen onder generaal Dankl aan de
Nida cn het Oostenrijksche leger aan de
Doenajetsj een krachtige actie om de Russi
sche troepen deels vast te houden, deels uit
een te drijven.
BERLIJN. Vit het Oostenrijksch-Hon-
gaarsche hoofdkwartier wordt gemeld:
De strijd om den D'oekla-pas viel ten
gunste van do O'ostenrijksch-Hongaarsche
komen, reveni terugkomen; fari doen,
refari opnieuw doen.
Voortduring der haddeling. Om aan
te duiden, dat eene handeling aanhoudt,
voegt men in het woord voor den uitgang
o, a, i, enz. de lettergreep ad, bijv. paroli
spreken, paroladi redeneeren! p a f o
schot, pafado salvo.
Om aan te duiden, dat de handeling kort
is of aanvangt, plaats men voor bet
woord de lettergreep elf, bijv.: kri
schreeuwen, ekkri gillenvidi zien,
ekvidi bemerken.
Oef. 3. Vertaal de woorden:
Malaperi, malpia, relavi, ekkauti, maldormi,
malsaga, malbona, malanübo, amikino, mala-
mikino, eksalti, ekdormi, malgajni, rediri,
malpli, malplej, ekscii, malesperi.
Thema 2.
/De vertaling volgt hieronder, doch gelieve
men deze niet eerder te gebruiken, dan
nadat men de geheele thema in Esperanto
heett overgebracht/.
Esperanto en Latijn. Vele personen, die
niet zorgvuldig het vraagstuk omtrent een
internationale taal onderzochten, gelooven,
dat de beste internationale taal de Latijnsche
taai is. Zij vergissen zich echter zeer, want
die taal kan niet deugen voor onze moderne
behoeften. Voor alles, moeten wij opmer
ken, is de Latijnsche taal zeer moeilijk. Haar
grammaticale vormen zijn oud, antiek en zeer
verschillend van de vormen van onze tegen
woordige talen. Wij weten toch, dat studen
houden van het betere weer zal nog niet
kunnen worden verwacht.
Zuid-Af rika.
De overgave van Kemp.
KAAPSTAD. Een bijzondere correspon
dent uit Upington seint van 4 Febr., dat
Kemp, Maritz en De Villiers op 30 Januari
Upington bezochten onder de witte vlag.
Het doel van hun onderhoud is niet' bekend
geworden. Doch het resultaat was, dat
Kemp en veertig andere officieren en 517
man zich te Upington als gevangenen over
gaven. De gevangenen zijn meest allen
Transvalers en Vrij staterszij zijn allen ge
kleed in Duitsche uniform, de meesten had
den Duitsche Mausers en bandeliers, doch
enkelen hadden Lee-Metford-geweren en
Unie-bandeliers. Kemp, die ziek is, werd
in het hospitaal opgenomen. De Profeet
van Rensburg, die onder de gevangenen is,
is een dwaas uitziend man, met een groote
parapluie. Hij voorspelde, dat Upington
zich aan de rebellen zou overgeven, zoodat
zij daar op 24 Januari zouden kunnen ont
bijten.
ten, na vele jaren van studie in gj'mnasia, enz.,
toch de Latijnsche taal niet kennen. Zij zijn
onbekwaam in die taal te redeneeren of ge
regeld te correspondeeren. Bovendien, zelfs
indien de Latijnsche taal zeer gemakkelijk
en eenvoudig zou zijn, zou zij nu tooh niet
deugen voor algemeen gebruik; want vele
voorwerpen, ideeën, uitdrukkingen, gedach
ten bestaan ihans, welke in den Romein-
schen tiji niet bestonden. Ten einde nu het
Latijn te gebruiken, zouden wij ze dus
moeten herstellen en vele nieuwe woorden
moeten bouwen, om de moderne ideeën
uit te drukken.
VERTALING.
Esperanto kaj latino. Multaj porsonoj,
kinj ne zorge esploris la demandon pri
lingvö internacia. kredas, ke la plej bona
lingvo internacia estas la lingvo latina. Ile
plene eraras, êar tiu lingvo ne povas ta gi
por niaj modernaj bezonoj. Antaü cio, ni
devas rimarki, la lingvo latina estas tre
malfacila.
iaj formoj gramatikaj estas malnovaj,
antikvaj kaj tre malsamaj de la formoj de
niaj nu'naj lingvoj. Ni scias ja, ke studen-
toj, post multaj jaroj da lernado en girnna-
si'oj, tarnen ne scias la latinan lingvom. Ili
estas malkapablaj paroladi a i skribadi en
tiu lingvo Plie, ec se la lingvo latina es-
tus tre facila, kaj simpla, £i tarnen netaJJ-
gus nun por uzado generala; Car multaj ob-
jektoj, ideoj, esprimoj, pensoj, ekzistas nun
Ceneraal öe Wet.
Volgons een telegram uit Kaapstad aan
de „Times" zal het proces wegens hoogver
raad tegen generaal De Wet weldra" to
Bloemfontein bejtiunen.
ing van den onderzeeër.
I.
De „U 9", „U 26", „U 21" en andere
O nterseeboote, waarvan de nummers onbe
kend zijn gebleven, hebben in de laatste
maanden veel van zich doen spreken. En
wat zullen zij, na hetgeen wij in do officieele
communiqué s van den Duitschèn marine
staf lezen, nog in de toekomst doen
Waar tot dusver de rol, die' de onder
zeeër in den zee-oorlog speelt, niet alleen
bij de marine-deskundigen, maar vooral ook
bij het groote publiek zoo de aandacht trekt,
willen wij in het kort een en ander over de
ontwikkeling van den onderzeeër meedeeleu
zonder in technische details af te dalen.
Evenals de slagschepen, de pantserkrui
sers of de torpedojagers zijn immers ook de
onderzeeërs de laatste jaren in tonnen-inhoud
en snelheid zeer toegenomen. Het zijn dan
ook niet meer de 120-tons korte, cigaarvor-
mige, op de golven wiegelende, vaak weinig
stabiele bootjes met een bemanning van 8
koppen, die in dezen zee-oorlog zoo op den
voorgrond zijn getreden; maar de booten,
waarvan men tegenwoordig zoovee] hoort,
zijn veel grootere, smalle vaartuigen, die
den vorm hebben van laagliggende torpe
doboot-rompen en in die rompen verblijven
25 a 30 man. En deze zeewaardige vaartui
gen zijn zelfs bewapend met een paar snel
vuurkanonnen, en in plaats van met één
torpedolanceerbuis in den boeg, zijn de
booten voorzien met vijf of zes buizen.
Zier-kier eenige cijfers, die de ontwikke-
vari ^en onderzeeër duidelijk maken.
Zij zijn ontleend aan het „Taschenbuck der
Kriegsflotten 1914/15 en het „Naval
Pocketbook" (1914).
Engeland: De eerste A-booten, da-
teerendc uit do jaren 1904 en 1905, hadden
een waterverplaatsing van 180/207 ton. De
snelheid boven water was 11, onder water
8 knoop. Zij konden 400 mijl met een snel
heid van 11 knoop afleggen, en hadden
twee lanceerbuizen van 45 c.M.
6Ü C" ,Jooten 'waren al iets grooter
(280-318 ton) en de snelheid aan de opper
vlakte een paar knoop meer, terwijl de
actie-sfeer 950 mijl met 12£ knoop werd.
De D-booten (1908-1910) waren 550-630
ton groot. De snelheid boven, en onder wa
ter was resp. 14 en 10 knoop. De actie-sfeer
was 2000 mijl. Het aantal lanceerbuizen
werd met één vermeerderd. Voorts kregen
de booten DoD8 als een nieuwigheid voor
onderzeeboot-typen één 7.6 cm. kanon, dat
in een waterdicht compartiment met affuit
en al kon verdwijnen.
Bij de E-booten zien wij de waterverplaat
sing gestegen tot 730825 ton en de snel
heid boven water werd 16 knoop. Bovendien
kregen de lanceerbuizen een doorsnede van
53 c.M.en naast een drietal hiervan kwa
men, als bewapening 2 kanonnen van
7.6 cm. De bemanning bedroeg 27 koppen.
De E12E18 zijn de nieuwste onder
zeeërs der Briteche marine. Op stapel staan
er nog meer, waarvan wij de bijzonderheden
nog niet vermeld zagen. De F1 zou b.v.
een waterverplaatsing hebben van 950
1200 ton en 20 knoop loopen terwijl 6-
53 c.M. lanceerbuizen en vier snelvuuvka-
nonnen de bewapening uitmaken. Voorts
zou de „NautiW volgens het „Tascken-
buch" zelfs 2000 ton groot zijn en 21 knoop
moeten loopen met een actie-sfeer van 3000
mijl.
De plannen der nieuwste onderzeeërs wor
den echter geheim gehouden. Hetzelfde is
het geval met de Duitsche booten van liet
laatste type. Het „Taschenbuck" vertelt
er niets over, want „Die Deutsche und
österreichisch-ungarieche Flotte musten aus
naheliegenden Gründen wegbleibeu".
Typisch is het intussehen, nu er zooveel
belangstelling i6 voor de actie der Duitsche
onderzeeëers, er thans even op te wijzen,
dat Duitschiand een der laatste groote' mo
gendheden was, die op de „Germania"-
werf te Kiel in 1906 een onderzeeër van
pl.m. 180 ton liet bouwen. Men had, zooals
van zelf spreekt, de proefnemingen van an
dere landen nauwkeurig nagegaan. „Daar
echter de andere groote zee-mogendlie-
den besloten hadden, dergelijke booten aan
te schaffen, kon Duitschiand niet langer
achterblijven, zelfs indien men de presta
ties nog zeer sceptisch beschouwt", zoo
schreef destijds de Frankfurter Zeitv/nr/.
(Wórdt vervolgd.)
Een redding door Hr. Ms. „Heemskerck".
Wij lezen in do „Cur. Ct." van 15 Jan.
Het Italiaanscbe. s.6. Bologna" van de li.jn
„La Veloce", kapitein Poggï, komende van Go-
lumbia via Ponce, is in den nacht van Dinsdag
op Woensdag op de noordkust van Curacao ter
hoogte van "Hato op strand geloopen.
Dank zij de draadloozo telegrafie, was dit
bericht hier bijna onmiddellijk in do stad l>e-
kënd. Bij het aanbreken van den dag, kon
kiuj ne eksistis en la tempo Roma. Por
uzi nun la lingvon latinan, ni do devus gin
refari kaj konstrui multajn vortojn uovajn
por esprimi la modernaj n ideojn.
Wordt vervolgd./
/I/ internacia. 2/ zie helpen.
/3/ diversaj. /4zia opmerking.
15/ tiu, kiu. /6
Het succes van den cursus.
De heer Blok schrijft ons:
„Tot heden kwamen
2116
aanvragen om toezending der beide boekjes
in en nog steeds houdt het niet op. Ik zal
tot het verzenden van 2500 exemplaren toe
gaan, doch dan houd ik er mede op. Aan
vankelijk lag het in mijne bedoeling slechts
1000 ter beschikking te stellen."
Correspondentie.
Joh. Heidenrijk: Ook elders kunt ge
natuurlijk onze courant koopen Heeft men
ze niet, vraag dan uw onmiddellijken chef of
sergeant-majoor een pak Soldatencouranten
te willen bestellen. lied.