Ons Oorlogsdagboek.
DE SOLDATENCOURANT van Woensdag 27 Januari 1915
We hopen nu maar, dat een ander be
richt, volgens hetwelk de heer A. Bosua,
onderwijzer, als „rebel" gevangen is, oven-
zeer ongegrond moge blijken.
Twee doeleinden vatten de Duitschers, zegt men, vast in het oog, toen de
oorlog over Eurpa uitbrak en zij tegenover Rusland en Frankrijk in de eerste
plaats stonden: In 't Westen moest zoo vlug mogelijk opgemarcheerd worden naar
»n a;+. Wftt in 't Oosten moest Warschau, de hoofdstad van Polen, in hun
en dit bezet;
handen vallen. De Duitsche troepen hebben reeds zeer dicht beide steden genaderd,
maar zij werden tot terugtrekken genoodzaakt. Thans zijn zij opnieuw den weg naar
Warschau op. In lange eindelooze gelederen zien wij de Duitschers hier optrekken
in het vlakke Poolscho landschap, naar de hoofdstad van 't oude Poolscho rijk.
troepen vochten verwoed dagenlang op de
heuvelruggen. Het elfde Turksche leger
korps, dat beschikte over twee 11 inch ka
nonnen, deed een heftigen aanval in de rich
ting Karaoergan met het doel het tiende
legerkorps den terugtocht mogelijk te ma
ken. Maar de Turksche stellingen werden
bestormd onder dekking van een geweldig
artillerievuur, de hoofdmacht der Turken
werd teruggeworpen. Het elfde Turksche
korps was veel slechter uitgerust dan het
negende, dat het lievelingskorps was van
Enver pasja, en bestond uit uitgezochte
tioepen. Het rukte ten strijde met vaandels
en muziekkorpsen en beschikte over een
massa zwarten als dragers, een grooten trein
muilezels en kameelen, die prachtige meta
len trommels droegen met granaten. De sol
daten waren goed voorzien van levensmid
delen. Bijna dit gebeele leger ligt thans be
graven onder de sneeuw in de Saganloen-
bergen.
De Russen vermeesterden 73 kanonnen.
Roemenië.
Duitschland en Roemenië.
Jtoemenë mobiliseert ook, en dat is
DuitsohLand weinig naar den zin. In de
eerste plaats al, omdat dit heel goed
weet, dat Roemenië niet de zijde der bond-
gencoten zal kiezen, maar van Rusland. Dat
is ook reeds gebleken uit de verspreiding
van revolutionaire geschriften in Zeven
bergen, waarin de Roemeniërs daar opge
ruid worden om tegen de Hongaarsche re
geering op te staan.
Da Duitsche gezant te Bucharest heeft
thans geprotesteerd èn tegen de mobilisatie
on tegen het optreden in Zevenbergen. De
houduio" van Duitsch Land en Roemenië lijkt
dus eenigszins gespannen te worden.
De houding van Roemenië.
BERLIJN. De „Vorwarts" bespreekt de
poging tot een Russische offensief optreden
in de Bukowina, tegen Zevenbergen, en
zegt: dat de Russische vrijgevigheid in een
gebied als Transsylvanië, nog voordat de
daarheen voerende passen genomen zijn en
het betrokken gebied veroverd is, zeer
opmerkelijk is.
Roemenië is door den Russischen opmarsch
aan zijn grens in een zonderlinge positie
gekomen want de voortdurende bedreiging
met de bezetting van Zevenburgen, en de
verlokkende aanbiedingen van Rusland be
moeilijken zeer de houding der partijen,
die, zooals de Roemeensche sociaal-democTa-
ten, voor handhaving der strikte neutrali
teit van Roemenië optreden.
Volgens berichten van den Oostenrijkschen
generalen staf blijkt het af te wachten, of
de Russen na de concentratie der terugge
slagen troepen nogmaals een offensieve be
weging zullen uitvoeren.
Egypte.
De opmarsch naar Egypte.
Uit Cairo wordt aan de „Times" ge
seind, dat in een officieel communiqué
wordt opgemerkt, dat de Duitsche officie
ren, die den aanval op Egypte zouden moe
ten leiden, naar mededeelingen van be
trouwbare zijde, meer en meer pessimistisch
gestemd worden over de resultaten van de
onderneming.
Zij zouden te Konstantinopel hebben doen
weten dat het genwenscht was de expeditie uit
te stellen, totdat de troepen bester georgani
seerd zouckm zijn en zij zouden zijn versterkt
met meer geoefende troepen. Maar uit Kon-
stantinopel zou hot antwoord zijn gekomen,
dat er van uitstel geen sprake kon zijn en dat
koe te bet wat het wil de opmarsch moest wor
den doorgezet.
Intusschen wordt het Turksche leger in
Zuid-Palestina samengetrokken, maar nu begint
men ook langzamerhand zich meer rekenschap
t© geven van de moeilijkheden, die eon op
marsch door de woestijn van Sinai mot zich
brengt. Het watergebrek ie oorzaak dat er
eigenlijk slechts een weg mogelijk is alleen
boel kk>rae afdeelingen zouden kanonnen en
groote voorraden meevoerende' kunnen
hopen het kanaal te bereiken langs de audem
kanaahvogen door do meer dorre gedeelten
van het schiereiland. Zulke Heme afdeelingen
zouden geen schade kunen aanrichten en ge
makkelijk kunnen worden vornaetigd. Do hoofd
aanval zou dus moeten plaats hebltm langs
een weg, die den militairen autoriteiten wel
bekend is en dus kunnen do noodige voorzor
gen worden genomen. De linies die het Kanaal
moeten verdedigen zijn in uitnemenden staat
gebracht en de nieuwste ervaringen zijn daarbij
gebruikt en een aanval op deze zoo uiterst
sterke stellingen zal dus moeten mislukken. In
Egypte is men dus zeer gerust omtrent don
dreigenden opmarsch der Turken.
Noord-Amerika.
Bijeenkomst der onzijdige regeeringen.
Te Washington is liet Bureau der Pan-
Amerikaansche Unie bijeengekomen, om te
beraadslagen over de middelen tot bescher
ming der rechten der onzijdigen gedurende
den oorlog. De vergadering werd geleid
door Bryan, den Minister van Buiteniand-
sche Zaken van de Vereenigde Staten van
Amerika, en was voorts samengesteld uit de
21 te Washington aanwezige vertegenwoor
digers der overige Amerikaansche Staten.
Tot de ingediende voorstellen behoorde
dat van de Regeering van Venezuela, dat
n.l. het Pan-Amerikaansche Bureau het
initiatief zou nemen tot een bijeenkomst van
officieele vertegenwoordigers van alle onzij
dige Regeeringen der wereld in verband met
te 's-Gravenhage vastgestelde verdragen be
treffende de rechten en plichten der onzij
digen in geval van oorlog tc land en te zee.
Voor zoover bekend is op bovengenoemde
eerste bijeenkomst een beslissing naar aan
leiding van dit voorstel en van andere aan
hangig gemaakte denkbeelden nog niet ge
nomen.
Zuid-Af rika.
Onderwijzers en de opstand in E--d-Afrika.
Het Christelijk Schoolblad", alhier,
schrijft:
In den Oranje-Vrijstaat zijn 86 onder
wijzers (essen) geschorst en de meesten hun
ner zullen wel voor goed (vooreerst?) hunne
betrekking kwijt zijn. Er zijn drie groepen
onder deze personen. Sommigen hebben
zich bij de „rebellen" met de daad gevoegd
uit eigen aandrift; anderen hebben liet min
der vrijwillig gedaan en zijn meegesleept,
en nog weor anderen, vooral onderwijze
ressen, hebben openlijk met woord en daad
hunne sympathie voor de „rebellen" aan
den dag gelegd.
Een van de eerstgenoemden is de heer C.
Ruysch van Dugteren, die voor eeuigo jaren
als predikant uit Nederland naar Zuid-
Afrika vertrokken, een tijdlang de Her
vormde Kerk te Pretoria heeft gediend,
welke bediening een einde nam, toen bij
van den kansel verklaarde, dat hii niet gan-
schelijk met dfe belijdenis dier kerk meer in
stemde. Hij werd daarna gouvernements
onderwijzer te Harrismith in den Vrijstaat,
en stond generaal W. Wessels, een aanvoer
der der Vrijstaatsche „rebellen", als secre
taris ter zijde. Met diens commando gaf hij
zich ook over.
Tot heden vernamen we niets aangaande
ds. P. van Drimmelen, dan dat hij, van
Zeerust naar Zoutpansberg beroepen, dat
beroep aanvaard had. Misschien is hij reeds
uit de hechtenis ontslagen en heeft de fami
lie hier te lande dienomtrent wel berichten.
Van zijne inhechtenisneming, in „De Volks
stem" vermeld, was haar toen niets bekend
Ook „De Hervormer", maandblad gewijd
aan do belangen der Nederd. Hervormde
Kerk van Zuid-Afrika, waarvan we het
nummer van 15 December 1914 Woensdag
ochtend ontvingen, meldt de a. ..neming
van dat beroep naar Zoutpansberg, doch
spreekt geen woord over de inhechtenisne
ming, die dus niet zéér waarschijnlijk moer
lijkt.
OP ZEE.
1 Een zeeslag in de Noordzee.
Er is weer op zee gevochten, een wer-
kelijlcon zeeslag, naar 't schijnt als was hij
niet beslissend, en al was het nu juist geen
slag, die een der tegenstanders bijzonder
geteisterd heeft, 't Ging natuurlijk tusschen
Engeland en Duitschland, en 't gevecht had
plaats in de Noordzee; 't kanongebulder
word gehoord in onze noordelijke provinciën.
Een Duitsch eskader had blijkbaar een aan
val op Engelands's oostkust in den zin,
doah dat ging nu niet, zonder dat de En-
gelsohe vloot hot bemerkte. Zondagmorgen
kwamen eon Engelsch en een Duitsch eska
der in bdtsing. Telegrammen hebben ons
beiioht, wat er is voorgevallen en we geveu
zo hier weer:
LONDEN. De Admiraliteit bericht, dat
een vlootaanval der Duitschers in de Noord
zee Zondagochtend verijdeld is.
De Duitsche kruiser „Blücher" is in
den grond geboord en twee andere kruisers
zijn ernstig beschadigd.
Geen enkel Engelsch schip is gezonken.
LONDEN. Do Admiraliteit bericht:
„Zondagochtend vroeg bemerkte een
Britsch j^atrouilleerend eskader van slag
kruisers en lichte kruisers onder bevel
van vioe-admiraal Beefcty, ©n een flot-
tille torpedojagers onder bevel van „com
modore" Tyrerhitt, vier Duitsche slagkrui
sers, verscheidene lichte kruisers en een aan
tal torpedojagers, die koers zetten naar het
westen en blijkbaar op weg waren naar de
Engelscbe kust.
De vijand keerde onmiddellijk met groo
ten spoed om, hij werd echter achtervolgd
en te 9 uur 30 raakten de slagkruisers
„Lion", „Tiger", „Princess Royal", „New
Zealand.". „Indomitable" ©enerzijds slaags
met de Derfflinger", „Seydlitz", „Molt-
ke", „Blücher" anderzijds. Er begon een
terugtochtsgevecht en kort voor één uur
sloeg de „Blücher", die uit de linie was ge
raakt, om. en zonk.
Twee andere slagkruisers werden ernstig
beschadigd, zij konden echter hun vlucht
voortzetten en bereikten het gebied, waar
wegens het gevaar voor Duitsche onderzeeërs
en mijnen van een verdere vervolging moest
worden afgezien.
Geen enkel Engelsch schip is teloor ge
gaan en onze verliezen aan personeel zijn,
volgens de berichten, gering.
Op de „Lion", die aan het hoofd van
de linie voer, werden elf man gewond en
sneuvelde niemand.
Van de bemanning van de „Blücher",
die 885 koppen telde, werden er 123 gered.
(De pantserkruiser „Blücher" is in 1908
van stapel geloopen. Het schip had een
waterverplaatsing van 15,800 ton eii een
snelheid van 25.5 knoop. De bewapening
bestond uit 12 kanonnen van 21 c.M., 8
van 15 c.M. en 16 van 8.8 c.M. De beman
ning telde 887 koppen.)
Volgens de Britsche berichten is bet in
den slag op de Noordzee Zondag voorname
lijk gegaan tusschen de Britsche en Duitsche
slagkruisers.
Voor het eerst heeft er in volle zee oen
gevecht plaats gehad tusschen Engelsche
en Duitsche slagkruisers. Wel wareu de
Engolsche slagkruisers reeds slaags ge
weest met pantserkruisers, n.l. bij Falk-
lands-eilanden, en was daarbi> hun over
macht gebleken, en hebben zij in het begin
van den oorlog bij Helgoland een paar
kleine kruisers in den grond geboord, doch
zij hadden zich nog niet kunnen nieten met
oorlogsschepen van hetzelfde type.
Uit de berichten blijkt, dat bet Engelsche
slagkruisers-eskader bestond uit de „Lion",
Tiger", „Princess Royal", „New-Zea
land" en „Indomitable".
De „Lion", het admiraalschip, is 26.800
ton groot, heeft een snelheid van 28.3 en
een bewapening van acht kanonnen van
34.3 c.M. en zestien van 10.2 c.M. Het
pantserdek is 7.6 c.M., de pantsergordel
22.9 c.M. dik. De „Princess Royal" heeft
dezelfde afmetingen. De „Tiger" is do
nieuwste slagkruiser der Engelscbe .marine
en eerst onlangs in dienst gesteld. De water
verplaatsing is 29,000 ton, de s..olheid ruim
knoop, terwijl de bewapening uit acht
kanonnen van 34.3 c.M. -en twaalf van
15 c.M. bestaat. De pantsering is dezelfde
als op de „Lion". De turbines ontwikkelen
niet minder dan 87,000 paardenkracht.
De „New-Zealand" en „Indomitable"
zijn beiden bewapend met acht kanonnen
van 30.5 c.M. en zestien van 10 cM. Eerst
genoemde heeft 19.100 ton en de andere
17.600 ton waterverplaatsing. De snelheid
is 26 knoop. Het pantserdek i6 7.6 c.M., de
pantsergordel resp. 20 en 17 c.M. dik.
Aan Duitsche zijde vochten de „Derfflin-
ger", „Seydlitz",'„Moltke" en „Blücher".
De „Derfflinger" liep in 1913 van sta
pel. De waterverplaatsing is 28.000 ton.
Do bewapening bestaat uit aebt van 30.5
c.M.. twaalf van 15 c.M., twaalf van 8.8
c.M. Verdere gegevens bevatten Duitsche
marine-boekjes nog niet over dezen slag
kruiser.
De „Seydlitz" is 25.000 ton groot. De
snelheid is' 28.5—29 knoop. Do bewapening
telt tien 28 c.M. kanonnen, twaalf 15 cM.
en eenzelfde aantal 8.8 c.M. kanonnen.
Do „Moltke" heeft een waterverplaat
sing van 23.000 ton, heeft dezelfde bowa-
pening als de „Seydlitz". Zij is een zus
terschip van do „Goeben", die in de Dar-
danellcn ligt.
De „Blücher" liop in 1908 van stapel en
kan ook tot de slagkruisers gerekend wor
den, daar zij bewapend is met twaalf 21
c.M.-kanonnen, in zes torens' opgesteld, en
met acht van 15 c.M. Do snelheid is 25.5
knoop.
Interessant is het eens te vergelijken de
zware artillerie der Engelsche schepen met
die der Duitsche, waaruit blijkt, dat er aan
do Engelsche zijde een overwicht is:
Engelsche schepen, Duitsche schepen
24—34.3 c.M.
16—30.5 c.M. 8—30.5 c.M.
20—28 c.M.
12—21 c.M.
De middelbare artillerie, hoewel deze in
dit gevecht vermoedelijk geen groote rol
zal gespeeld hebbon, is aldus
Engelsche schepen. Duitsche schepen
12—15 c.M. 44—15 c.M.
64—10 c.M.
Voor het eerst is in een zeeslag de waar
de van de 3'4.3 c.M. kanonnen kunnen blij
ken, welk kaliber met de 38.1 c.M.-kanon
nen van de super-dreadnoughts der Royal
Sovereign" en. .Queen Elisabeth"-klasse
heb grootste thans bestaande scheepsgeschut
is. Weliswaar heeft de „Li-u" tevoren en
wel in den zeeslag bij Helgoland met zijn
34 c.M. kanonnen gevochten en oen paar
kleine kruisers in don grond -eboord met ^viTsón-lim is Vrijdag vergaan op do kost
een paar salvos uit zijn torens, doch ver- lerlsnd. N3ar men meent
moedelijk zouden deze schepen ook al met u d6 gered.
oU c.M. projectielen gezonken zijn.
Aardig is hier even te vermelden, dat de t
34.3 c.M.-kanonnen van de „Lion", „Ti- J PsM&liQit'lIisiB'Sffl
ger" en „Princess Royal" on eqn afstand i DSnöcnsSaaöi
van 5000 yards (d. i. 4570 meter) een -
Krupp-pantserplaat van 560 m.M. kunnen Nederlandsche belangen in België,
doorboren. Het projectiel heeft een ge- j Mi ynn Builonlnndsche Zakon
wicht van 635 kilogram f
Rusland en Turkije.
De Russische legatie te 's-Gravenbage
doelt mede
In de Zwarte Zee hebben Russische tor
pedobooten den 20en en 21en Januari Hope
en Rizé beschoten, op de kust van Klein-
Aziëzij hebben kazernes en een vuurtoren
verwoest en een vijftiental Turksche zeil
schepen, beladen met levensmiddelen, tot
zinken gebracht.
Do neutrale scheepvaart op
Duitschland.
NEW-YORK. De Amerikaansche stoom
boot „Wilhelmina" ligt gereed om
naar Hamburg te vertrekken met een
lading levensmiddelen door een Ameri-
kaansch handelshuis afgezonden aan Ameri-
kaansch burger in Duitschland.
Minister Bryan weigerde te verklaren
wat het ministerie van buitenlandsclie za
ken zou doen, in geval de lading in beslag
zou worden genomen.
Bij Australië.
MF.T.BOURNE. Een kruiser boord© 6
Jan. een schip met voorraden voor de Duit
sch© kruisers ir. den grond.
Officieren eu bemanning bevinden zich
als krijgsgevangenen aan boord van den
kruiser.
Schip vergaan.
LONDEN. Het s.s. „Hydro" van do
Het kanon kan 3 schoten in de twee mi
nuten lossen.
De commandant van het Engelsche eska
der, vioe-admiraal Beatty, heeft ook den
slag bij Helgoland destijds geleid. Hij is een
der jongste vlagofficieren van de Engelsche
marine en 43 jaar oud.
„Lützow" en „Derfflinger" als
Engelsche prisqn.
Dit zijn niet de kruisers, die in de Noord
zee streden, maar twee schepen van de
„Norddeutsche Lloyd". Volgens een tele-
De Minister
brengt in herinnering dat hij op 19 October jl.
eeno commissie heeft benoemd welke tot taak
heeft, in samenwerking met do Nedorlandscho
Regeerinigsorganende belangen van Neder
landers in België voor te staan. Ieder Neder
lander die tor zako van belangen in België
den steun der regooringsorgancn wenscht in
te roepen wordt in het belang een er spoedige
behandeling uitgenoodigd zijne aangelegen
heid bij de bovengenoemde commissie aan te
brengen. Do commissio zal na onderzoek hetzij
aanstonds de zaaly ter behandeling aan de Re-
georingsorganon doen toekomen, hetzij de
noodige voorbereidende maatregelen treffen
voor do behandeling door die organen.
De militairen in vroeger tijd.
Auteursrecht voorbehouden.)
II.
In de 18de eeuw was het vooral Pruisen, dat
op militair gebied aan de wereld heel wat
bijzonders te zien gaf. Bij den dood van den
eersten Pruisischen koning telde het leger nog
slechte 40,000 man; 6edert het keizerlijk be
sluit van 1649 was men in Duitschland begon
nen de troepen ook in vredestijd onder do
wapenen te houden. In Pruisen werd Frederik
I opgflvolgd door Frederik Willem I en deze
bleek een echte militairenkoning te zijn. Bij
zijn dood in 1740 bedroeg do sterkte der Prui
sische troepenmacht meer dan 80,000 man.
Van de geldmiddelen van den staat was 6/7
noodig voor liet onderhoud van het leger.
Buiten het beruchte tabakscolleg© was de sol
daterij 'k konings hoogste amusement. Maar
ieder fatsoenlijk burger zocht er zich aan to
onttrekken. Een tijdgenoot van Frederik Wil
lem I getuigde, dat de vrijwilligers in het
Pruisische leger menschen waren, die don sol
datenrok hadden aangetrokken öf uit jeugdige
lichtzinnigheid zonder den legertoestand te
kennen öf omdat zij nergers anders meer te
recht konden komen wegens zedelijke ontaar
ding of begane misslagen. Buiten den dienst
hadden allerlei voorrechten boven d© burgerij,
die vanzelf een hekel had aan „dat Mïlitiir".
Een regiment soldaten moest er in de 18de
eeuw altijd keurig uitzien, d.w.z. volgens de
regels van den toenmaligen smaak. De man
schappen dienden in uniform to zijn gekleed.
Aller snor moest op dezelfde wijze geknipt
zijn, aller hoofd even verdienstelijk glanzen
van pornadevet. Ieder slobkous moest preci
60 knoopsgaten tellen en keurig om de been
sluiten, al veroorzaakte dit nog zooveel pijn.
Soldaten drillen waa 's konings lust en leven.
In zijn landen moesten ieder 27 mensehen één
soldaat onderhouden. Hierdoor werd het don
„gekroonden onderofficier" mogelijk zulk een
reusachtig leger op do been te brengen. De
koning droeg echter uitstekend zorg voor zijne
blauwrokken. Zij mochten dagelijks niet vil
der dan twee,, hoogstens drie mijlen marcliee-
ren, gefloten om den vierden dag telkens rust,
en profiteorden in den wintor van een zes-
maandelijksche degelijke verpleging. Een bij
zondere voorliefde had hij voor lange kerels,
die hij tot een afzonderlijk regimpnt grena
diers vereenigde. Do Brandenburgsche wer-
waren gevreesd in de naburige staten,
genoten zu
t»4.ior bandelooze vrijheid en
Hier worden wij eens weer verplaatst naar het tooneel van den strijd in het
westen ditmaal echter niet naar België of Frankrijk, maar naar de grens van
Elzas-Lotharingen. Dat daar niet minder fel gestreden wordt, zal onzen lezers uit
het plaatje wel duidelijk zijn. Een Elzassisch dorp is genomen, vorloren, weer geno
men door de Duitschers en door al die gevechten zijn er woinig meer dan ruïnes
blijven staan. Thanja tracht do Fransche infanterie zich er opnieuw meester van to
maken, en waagt een stoutmoedigen aanval.
gram uit Alexandrië zijn die door het prij-
zenhof tot goeden buit verklaard, met de
bewering, dat het Suezkanaal en de kanaal-
havens slechts voor doorgaande schepen
neutraalzijn, en bovendoien de bedoelde
schepen als hulpkruisers waren ingricht.
De „Norddeutech© Lloyd" heeft tegen
Do Minister maakt tevens bekend, dat hij
do leden der Commissio heeft gemachtigd zoo
mogelijk rechtstreeks bij de overheden in Bol-
-gic de belangen dor Nederlanders te bepleiten,
wanneer p&rticiilicimi hun daartoe voor hunne
rekening opdracht verleenon.
Do Commissie, waarvan het secretariaat is
gevestigd te 's-Gravenhage, Javastraat 18, is
deze beslissing boogor beroep aangeteekentl SuMpSldd öit "do'hwcn: mie dr. Jan
bij het Hooger Prijzenhof, cn daarbij aan- Best, lid ven de Tweede Kamer der Staton-
govoerd: dat de beide schepen door de En- Generaal te Eindhoven als lid en voorzitter;
gelschen uit Port Said en Suez gejaagd rar. F. I. J. Janssen, lid van de Tweede Ka-
werden en gedwongen door het Suezkanaal m©r der Staten-Goneraal te Maastricht; E. J.
te stoQinenaan den uitgang werden zij Kat, notaris te Rotterdammr. K.
door de Engelscbe kruisers buit gemaakt en p, ™j Mandek-, directeur dor Rotterdam-
i nu t\,-4- j-9©"© Bank vereen iging te Rotterdammr. M.
naar■Alexandria gebracht Dit is m direc- Mondolfi M vanbdeSTweede Kamer der Sta
ten strijd met de internationale verdragen. ten-GYnieraal to Amsterdam; mr. J. Wolter-
Bovendien waren bedoelde 6chepen met als beek Muller, advocaat en raadsheer-plaatsver
vanger to 's-Gravonhago, als ledenon mr.
F. W. Donker Curtius, advocaat te 's-Graven
hage, als secretaris.
Kazemebrand te 's-Hertogenbosch.
Men meldt ons uit Don Bosch
Ruim half zes, juist nadat do manschappen
het middagmaal hadden gebruikt, werd er
brand ontdekt op de zoldering van den linker
vleugel van do Mortclkazorne, waar tijdelijk
•100 manschappen van do homvitee.r-afdeoling
zijn ondergebracht. In een minimum van tijd
stond do goheclo zoldering wclko niet, van hot
overige gedeelte van het gebouw is afgeschei-
hulpkruisers ingericht of gebruikt.
De Harwichlijn.
Men seint ons uit Hoek van Holland
Naar wij vernamen is de ingekomen Har-
wiebboot op haar reis door Britsche torpe-
dobooüen gcconvoyd. Zaterdagochtend ver
trekt van hier dc Munch" met Belgische
vluchtelingen. Deze zou eveneens gecou-
voyd worden.
Het verlies van de ,Durward".
LONDEN." Uit een interview, in
bladen medegedeeld, blijkt dat de redders Tn lfohtëïaaie!
in gcenen dcele verontrust zijn door het in j Do Mortel-kazerne is oen oud gebouw dat
den grond boren van het stoomschip „Dur- voor den dienst is afgekeurd, maar juist met
ward" door een Duitseken onderzeeër. j het oog op do cischcn tier mobilisatie weer ui
Men is het er algemeen over eens, dat do gebruik is gestold. Zoodra de brand ontdekt
scheepvaartdiensten op neutrale landen niet \vas' ontstond or een groot© opschudding in
•Vi i-.l4-Q ,.,4-vrrl.an jdo volikrijko achterbuurt.
beperkt behoeven te worden.
Men zag de menschen hun meubeltjes vol
angst uit het huis dragon. Het was een algo
moene paniek, diio steeg en in. lievigheid toe
nam naarmate de rosse vlammen met steeds
grootere kracht uit het gebouw sloegen. Do
gemeentelijke brandweer, daarin bijgestaan door
die der militairen, toog spoedig aan het blus-
schingswork, doch men begreep alras dat te
gen zulk een geweldig vuur niets was uit te
richten. Gelukkig heersohte er volkomen wind
stilte, zoodat de vlammenzee recht omlu*».^
golfde en er geen oogenblikkelijs ge^ -ex
scheen te bestaan voor d» lielendonde gc-fwn-
wen. De brandweer bepaalde zich dan ook in
hoofdzaak tot de beveiliging der omliggende
gebouwen on liet localisearen van den brand
tot de kazerne. E© opgewondenheid word nog
grootcr toon verschillende knallen als gevolg
van het ontploffen van aanwezige scherpe pa
tronen, gehoord weiden. De patronen &loegen
daarbjj uit hot dak. Gelukkig was de groote
voorraad scherpe munitie bijtijds in veilig-
licid gebracht. De manschappen hadden hunne
uitrustingen zoowol als hun eigendommen in
veiligheid gebracht era. hielpen onversaagd aan
het blusschingswerk mee. Onder donderend
geraas stortte ten slotte het door hot vuur ge
heel verteerde dak in. Onmiddellijk werd dit
instorten gevolgd door een ware vuur- en von
kenregen, geweldig en schoon tegelijk.
Omstreeks 8 uur had liet vuur zich voort
geplant tot op de tweode verdieping, en op het
oogenblik dat dit telegram (dit is halfnegen)
werd afgezonden, woedt het vuur nog steeds
hevig voort. Er is geetn hoop dat eir van het
gebouw ook maar iets bruikbaars overblijft.
Mot zekerheid valt echter to molden dat do
belendende huizen, dank zij het krachtig op
treden van de brandweer en dc militairen,
gespaard zullen blijven. De veronderstelling is
niet te gewaagd, dat indden do wind anders
ware geweest, de geheeld Beurdsehestraat een
prooi d©r vlammen was geworden.
De oorzaak is niet bekend, maar men ver
moedt dat do brand hieraan te wijten is dat
het nieuwe stroo, dat juist Vrijdagmiddag op
zolder was gebracht, tc dicht bij con hard bran
dende kachel heeft gelogen. Hetgeen van hot
nachtleger en de uitrustingen werd gered, werd
overgebracht maar de militaire rijbaan. Daar
zullen do militairen zelf voor een groot deol
onderdak krijgen.
Nader meldt men ons:
Door onbekende oorzaak brak de brand uit
op den middenzolder van dc groote artillerie-
kazerne. Na twee uren branden waren het ge-
heele dale en de zolder vol hooi, stroo-matras
sen en andere goederen uitgebrand en deelde
het vuur zich verder mede aan de andero ver
diepingen.
De dienst in do nabijliggendo Synagoge werd
gestaakt. Op de Provinciale Griffie van Noord-
Brabant en in liet Rijksarchief worden do noo
dige maatregelen genomen om, bijgeval het
vuur mocht overslaan, genoemde gebouwen
voor vernieling tc behoeden.
Om 10 uur was het vuur gebluscht. De om
liggende huizen hebben allo waterschade.
De geweldige brand die de gebeele stad in
rossen gloed zette, was uren ver in den om
trek te zien.
Militair of niet-mciitair
Het volgende ingewikkelde geval doet zioli
voor:
Een luitenant van de vrijwülige automobi
listen heeft in ecu café iemand met eon revol
ver gedreigd, althans dreigend een revolver
laten zien. Er is procos-verbaal opgemaakt
Als officier zou hij voor den krijgsraad moeten
verschijnen, ware het niet dat in de regeling,
onder don vorigen minister van Oorlog met do
automobiel-bezitters getroffen, dio hun wagen
en zichzelf in geval van nood ter beschikking
stellen en wicn daarvoor officiersrangen wer
den toegekend, was bepaald dat zij niet voor
den militairen maar voor den gewonen rech
ter zouden terechtstaan.
De auto-luitenant zal dus voor den gewonen
strafrechter terechtstaan... men rade waar
voor. Wegens overtreding van de wet welke
het dragen van wapenen verbiedt I Als luite
nant moet hij een revolver dragen maar
behoorde als zoodanig, in geval van delict,
dan ook voor den krijgsraad terecht te staan.
Als burger mag hij het niet en zal gestraft
moeten «worden wegens het vervullen van een
militairen plicht.
De uitweg uit deze moeilijkheid zou mis-
sohien zijn dat de burgerlijke rechter weigerde
do geldigheid te erkennen van een regeling,
door een minister tot stand gebracht, waarbij
aan tot hot leger bchooronde personen een uit
zonderingspositie in foro criminali werd toe
gekend. In dat geval zou de betrokkene toch
bij den krijgsraad terecht komen zij het ook
niet wegens hot dragen van wapens!'
(„N. Ct.")
Een merkwaardige tentoonstelling.
Onze correspondent te Kampen schrijft:
Dat de Belgen alhier geïnterneerd, gaarne
te Kampen blijven; daarvan hebben zij in een
adres aan den Minister waarop deze nog
niet heeft beslist reeds duidelijk blijk ge
geven. Wie het genoegen had met do inrich
ting van het depót alhier van nabij kennis te
maken, zal zich over dat bij de Regeering ge-
uito verlangen geenszins verwonderen.
Inderdaad, het is oen wonder, hoe zioh onder
de talentvolle leiding van den commandant,
majoor F. A. Hoefer, deze kleine wereld van
menschen zonder arbeid lieeft gometamorpho-
seerd tot een samengesteld organisme, waarin
schier een ieder naar den aard van zijn beroep
zijn bezigheid vindt.
En dat dit depót van arbeidzamen wat
presteert, daarvan lévert de tentoonstelling,
Donderdag alhier in de Gehoorzaal en bfjbehoo-
rende zalen geopend, wol een doorslaand be
wijs. Wij zagen er snijwerk, tcekeningeu,
houtinlegwerk, enz., alles getuigende van
kunstvaardigheid mooie penteckeningen eu
fraaie pastels van den Antwerpschen schilder
Henri Wils, van Wombach, Borguct, enz.,
allen alhier geïnterneerd. Op een ander ter
rein vonden we photographieën, producten
van sigarenmakersteehniek, houtsnijwerk („in-
tarsia"), boekbïnderswerk, zaag-, karton-i en
timmerwerk, zelfs koperdrijfwerk... on dat
alles was hier vervaardigd. Üit de onderwer
pen der schilderijen bleek hoe zeer het intieme
stedenschoon van dit aloudo stadje het oog
der Belgische schilders weet te boeien.
De „clou" van deze tentoonstelling is het
marktplein „Oud-Vlaonderen". Dit werk van
den geïnterneerden architect Duchaine, toont
hoe zeer doze do oud-Vlaamsehe kunst beeft be
ken overval in dc huizen en aanrading op
publioken weg.
alle 1
ingelijfd werden bij 's konings hcir.
Wie deserteerde en gegrepen werd, moest
spitsroeden-loopen onder de slagen dor in een
rij geschaarde soldaten bezweek de gestrafte
vaak of werd hij verminkt voor heel zijn loven.
Men kon den koning geen grooter genoegen
doen dan door hem lange kerels te bezorgen
hot was hom onverschillig, van welko natio zij
waren cn hoe de wervers ze kregen.
Do brutaliteit, waarmeo de Pruisische werf
officieren optraden in de naburige staten, gaf
aanleiding tot allerlei geschillen. Uit het ge
bied van Herstal, dat aan don bisschop van
Luik toebehoorde, werd een jongeman van
aanzienlijko familie door Pruisische wervers
opgelicht. Ten gevolge hiervan verbood dc
Luikscho bisschop hot werven en liet zelfs do
Pruisische werfofficieren, die zich in de streek
van Luik en Herstal bevonden, in hechtenis
nemen. Dit verweer deed den Pruisischen
koning besluiten den soldaat vrij te laten.
In Poolsoh gebied hielden Pruisische wervers
een Hollandsch schip aan en namen do ma
trozen gevangen benevens twee Poolsche gees
telijken, dio om hun lange lichaamsgestalte
hijzonder geschikt leken voor liet Pruisischo
keurkorps. Togen deze schending der souye-
kan
uut,
an 300
want door geweld, list en roof, door nachtelij- »om
overval in de huizen en aanrading op den reiniteitsrechton trad do Poolscho koning niet
ioken weg, maakten zij zich meester van krachtig op. De Pruisen dreven dientengevolge
weerbare jongelingen en mannen en sloop- de onbeschaamdheid zoover, dat. zij uit de
ten ze over do grenzen, waar zij onverbiddelijk anti-chambro des konings twee lange garde
soldaten tot desertie wisten to bewegen. De
werver, die dit gedaan had, werd echter bij
zijn poging om te ontvluchten gegrepen en
nu nam men in Polen, Saksen en Holland
strenge maatregelen tegen do Pruisischo wer-
ying.
Dat een lange kerel veel waard
hieruit blijken, dat een welgestelde
die klein van gestalte was, dc som
daalders bood om oen langoren militair als
plaatsvervanger te krijgen.
Dr. H. H. KNIPPENBERG.
25ste week.
9 Door het springen van oen drij
vende mijn aan den Scheldemond
hij Breskens komen oen luitenant
en vier matrozen onzer Nederl.
Marino om het leven.
Duitsche luchtschepen (Zep
pelins) werpen 's nachts bommen
boven Yarmouth en andero kust
plaatsen in deze buurt, waar zij
materieel© schade aanrichten en
drie slachtoffers maken.
10 Een Duitsche onderzeeër boort
bij het vuurschip Maas het
sclie handelsschip „D'urward" in
den grond; bemanning gered.
De Duitsche generaal von Fal-
kenhayn treedt af als minister
van oorlogluitenant-generaal
Wild von Hohenborn volgt hem
°P-
Een Fransc-h vliegtoestel
doet een noodlanding in do
buurt van Vlissingen, waarbij
het toestel beschadigd raakt, doch
de vlieger weet te ontsnappen.
Hot Zweedscho stoomschip
„Drott" stoot in de Bothnische
golf op een mijn; de kapitein en
vier man om het leven gekomen,
Volteekening van de Oostenrijk-
Hongaarsche oorlogsleoning met
3300 millioen kronen.
Een Duitsch lucht-eskader
werpt 80 bommen boven Duin
kerken en omliggende plaatsen
een toestel wordt bij Veume neer-
neergeschoten en 2 vliegers ge
vangen acht burgers gedood en
20 gewond.
In den Kaukasus verslaan de
Russen twee Turksche divisies,
behoorende tot het. elfde leger
corps; alle berg-artillerie wordt
buitgemaakt; bezetting van Er-
dam its j.
Zeeslag in de Noordzxic tusschen
een Engelsch en Duitsch eskader
van slagkruisers, lichte kruisers
en torpedojagers, waarbij liet
Duitsche slagschip „Blücher"
(15.800 ton) in den grond go-
boord en twee kruisers ernstig
bosohadigd worden 123 man ge
red. Aan Engelsche' zijde geen
schade en 11 man gewond.
In de af geloopen week liebbo 1
herhaaldelijk gevechten, ook vf\»
do infanterie, plaats geha^
liet- gebeele westelijke front,
der echter tot belangrijke resul
taten te leiden.
Ook aan het oostelijk front
is geen verandering van belang
gekomen.