No. 63.
Zondag 10 Januari 1915.
Orgaan voor Leger en Vloot.
Oorlogsnieuws.
Uit Antwerpen.
*rte Ti fir
Het Vrouwen-Comité voor eene Kerstgave aan
onze Militaire Grens- en Kustbewakers
België.
Ge Mand in dan reuzenstrijd.
Oplaag 50,000 exemplaren.
DE SOLDATENCOURANT
ADRES DEÜ REDACTIE PALESTRIN ASTRAAT 10, AMSTERDAM, TELE
FOON Z. 4968. DIT BLAD ZAL DRIEMAAL PER WEEK VERSCHIJNEN.
LOSSE NUMMERS VOOR MILITAIREN 1 CENT, VOOR NIET-MILITAIREN
3 CENT, ABONNEMENT 1.50 PER DRIE MAANDEN.
Heeft men al dikwijls Duilsehe vliegers en Zeppelins gezien boven Fransche
en Belgische steden, ook de steden in Duitschland blijven niet vrij van vreemde
bezoeken in de lucht, en evenmin van bommen, die er geworpen worden. Dussel-
dorp en Friedrichshafen hebben Engelsche vliegers gezien. Hier zien wij een
Franschen vlieger boven de Duitsehe stad Freiburg, op helderlichten dag. Het
waren er twee, die rondzwierven boven de stad en bommen wierpen. Wij zien ze
ontploffen op onze plaat, in de nabijheid van den Munster, den hoogen toren. Een
aantal personen werden bij deze gelegenheid gekwetst.
Vijf maanden oorlog.
III. (Slot.)
Jaren lang hebben Engeland en Duitschland
een wedstrijd gehouden in het bouwen van
oorlogsschepen, in het uitbreiden van hun
vloot. Millioenen en millioonen hebben zij uit
gegeven vóór hun oorlogsmarine; op de zware
slagschepen volgden do reusachtige dread
noughts en nu wilde men nog grooter schepen
bouwen: „super-dreadnoughte". Engeland wil
de de baas blijven en zijn oorlogsmarine is dan
ook bijna tweemaal zoo machtig als do Duit
sehe. Maar na Engeland heeft Duitschland
zeker do grootste en sterkste vloot.
Toen nu do oorlog uitbrak, dacht men niet
anders, of de beslissing in den reuzenstrijd zou
niet alleen te land, maar ook ter zee worden
bevochten. Tot nog toe is dat niet gebeurd.
Er hebben ook ter zee gevechten plaats gehad,
maar geen groote slagen, die toonden, wie op
het water de meesters waren. Al de jaren
lange inspanning van beide mogendheden is
tot. nog toe zonder vrucht gebleven. Zoo goed
als werkeloos ligt Duitschlands vloot in do
versterkte Oost- en Noordzoohavens, achter liet
beschermende Helgoland en in de Ivioler
Buclit, en zoo goed als werkeloos zijn nu ook
de Engelsche oorlogsschepen moeten blijven.
Men kan begrijpen, dat de Duitsehe vloot
rich voorloopdg schuil houdt; zij kan nog niet
op tegen de Engelsche en het zou dwaasheid
zijn zich aan een strijd in do Noordzee te wa
gen, wanneer zij van den uitslag lang niet
zeker is. De moreele indruk van een nederlaag
ter zee zou, vooral in het begin van den oor
log, zoor slecht zijn, en gevolgen kunnen heb
ben, ook voor den strijd te land. Van den
anderen kant zou het een gewaagd 6tuk zijn
van Engeland om mot man en macht de Duit
sehe oorlogsschepen op te zooken in hun schuil
hoeken en uit te dagen tot een strijd op leven
en dood.
Zoo is het te 'begrijpen, dat de oorlog op
roo een zeer eigenaardig karakter heeft aan-
gonomon. Men valt elkaar van weerszijden
niet openlijk en met kracht aan, men doet zoo
veel mogelijk zijn best den vijand kwaad te
berokkenen door middel van onderzeeërs, tor
pedobooten, het strooien van mijnen, enz. Dit
is alleszins een geoorloofde wijze van oorlog
voeren en er behoort voorzeker niet minder
(Van een bij zonderen medewerker
Voor den tweeden koer verliet ik Ant
werpen langs depoort. De eerste maal,
tijdeus den historischen uittocht op 8 Octo
ber, onder het gehuil der bommen en de
zieke geluiden van de in rood en vlammen
gehulde stad. Een visioen dat in mij ge
mergd bleef, gelijk ook de heerlijke mooi
heid van dien onvergetelijken nazomeravond,
waarin het drama werd gespeeld.
Sinds bezocht ik de Scbeldestad meer
maals en verbleef daar lango weken te mid
den der dorre droefheid van passieve be
woners.
Het ergste wat mij overkomen kon, was
het verbod nog de omforte omheining van
Antwerpen te verlaten, verbod dab ver
leden woek werd gogovon en ons, Belgen,
tot gevangenen maakte ©n dat liet voelen
met do ijzeren zwaarte van enge becelling.
Tevergeefs was ik om een paspoort ge
weest uren en uren heb ik in de zweetende
moed en zeemansbeleid toe. Verder pogen de
oorlogsschepen der mogendheden den handel
der tegenstanders zooveel mogelijk kwaad te
doen, door koopvaardijschepen aan te vallen
en op te brengen. Vooral eenige Duitsehe oor
logsschepen, meest snelvarende kruisers, heb
ben zioh daarin ware virtuosen getoond. Voor
Engeland viel er op dit gebied minder te doen,
heb kon door de Noordzee af te sluiten, don
handöl ter zee van Duitschland verlammen
en bet heeft dat van den aanvang van den oor
log af gedaan.
Reeds in het begin van den qprlog was een
gedeelte der Noordzee een groot mijnenveld,
gevaarlijk voor de oorlogsschepen, die er den
weg niet wisten, maar ook voor do handels
schepen der neutrale mogendheden. Ook Ne
derland heeft do schade er van ondervonden.
De Duitschers waren al spoedig bezig met het
leggen van mijnen, en op een der eerste dagen
van Augustus boorde de Engelsche kruiser
„Amphion" een Duitscheu mijnenlegger,
„Königin Luise", in den grond, maar stiet
zelf kort daarna op een mijn en zonk.
Dat was liet eerste feit van dezen oorlog
op zee; het is niet het laatste van dezcNi aard
geweest, maar 't gaat niet aan in ons kort be
stek van allo melding te maken. Reeds dade
lijk in 't begin van den lcrijg waagden Duit
sehe oorlogsvaartuigen, kruisers en onderzeeërs,
zich aan do Engelsche kust-, Zoo kwamen de
„Stralsund" on do Strassburg" in 't midden
va a Augustus tot zelfs aan de Zuidwestku i: van
Engeland en kregen er te doen met een paar
vijandelijke onderzeeërs, waarvan er een in
den grond zou zijn geboord, met een kruiser
en eenige torpedobootcn. Reeds te voren had
de Engclscbb „Birmingham" do Duitsehe on-
derzeesche boot „U lö" tot zinkon gebracht-
en vernietigd.
Het is eigenaardig, dat in don 6trijd ter zee
do Duitschers dikwijls haantje-de-voorsto spe
len, en do Engelschen daarop revanche nemen.
Na deze sohcvmutseling aan Engelands Zuid
westhoek otoomdo een flottielje Engelsche tor
pedoboot, jagers met eenige lichte en vier ge
pantserde kruisers naar Helgoland en daar
had de eerste eigenlijke zeeslag plaats, waarbij
do Duitsehe Ariadne" en „Ivöln" zonken en
do „Mainz" weldra in brancbstond. Maar eeni
ge dagen later torpi lieerde weer de Duitsehe
onderzeeër „U 21" den Engelschen kruiser
rijen van een arme, opgedrongen menigte
jeduwd gestaan, afgewezen, om den volgen
den dag weerom met een ander voorwend-
1 om een Passierschein te bedelen-
Vergeefsche moeite, die mij meer dan ooit
het bittere uur deed smaken.
- Ik weet niet waarom ge al uw dagen
in 't bedelen doorbrengt! zei me een vriend.
Ga naar Putte en loop daar het eerste het
beste kroegje in. Voor een cent of wat
brengt men u over de greii3.
Dat laat ik voor de liefhebbersklonk
mijn bedeesd antwoord, als ik oen Duitschen
kogel door 't lichaam wenscb, dan weet ik
hiervoor een betere plaats.
Maar 't plannetje was in mijn harte ge
worpen en draaide daar rond en kwelde mij.
In den stormmorgen van verleden week, bij
wind en regenbuien, trok ik naar Putte
om, zonder paspoort, de beprikkeldrade
grens van 't beloofde land te bereiken.
Helaas, wat een teleurstellingBoven
Capellen was de straatweg door een Duit
schen post afgesloten en een oude Passier
schein werd door een kordaton -childwacht
gescheurd en in den wind gegooid.
Wat ik ook parlementeerde, met mijn
„Pathfinder" bij Now-Castle on Tyne; er.
had een ontploffing aan boord van liet schip
plaats en dit zonk in enkele minuten. Later,
an 't midden van September, onderging do
Duitsehe kruiser ,,Hela" ten zuiden van Hel
goland hetzelfde lot van den Engelschen on
derzeeër.
Zoo ging men voort met pogingen elkaar
er over eens, dat deze verbondenen weer tot
het offensief, den aanval, zijn overgegaan.
Den aanval over dit geheele front, naar het
schijnt. Dit wil echter niet zeggen, dat die
ook geslaagd is over het gehcolc front, vol
strekt niet-. Maar toch op enkele punten.
In den Zuid-Elzas bijv bij Steinbach,
vernietigen; bekend is de daad van den moeten de Franschen werkelijk terrein heb-
Duitschen onderzoeer ,,U 9", die in de Noord- ben gewonnenook in België, daar zouden
de Duitschers Nieuwpoort, dat zij tot voor
zee, niot ver van onze kust, do Engelsche kru
sers „Hogue", „Aboukir" en „Cressy" in den
grond boorde; ISOO rnenscbcn kwamen daar-,
bij om, een aantal werden, daaronder gewon-1
dèn, gered door Nederlandscho handelsschepen..
Een maand daarna, 16 October, werd weer do
Engelsche kruiser ..Hawke" gctorpilleerd en
verging met 350 man, maar een dag later
werden vier Duitsehe torpedobooten ter hoog
te van den Helder door den Engelschen krui
ser Undaunted" en eenige torpedojagers in
den grond geboord. We zouden zoo aan den
gang kunnen blijven, de vijf maanden door;
nog dezer dagen is weer de „Formidable
getorpilleerd in het Kanaal; vermelding ver-'
dient verder nog do daad van den Engelsehen
onderzeeër ,.B 11", die heel in de Dardnnelien
het Turksche pantserschip „Massocdié" ver
nielde en zelf onder do mijnen door zich wist
te redden.
Toen de oorlog, vrij onverwacht, uitbrak,
eenige dagen blijkbaar bezet hielden, nu
verlaten hebben. Dit wilde echter nog met
i zeggen, dat de Franschen het nu konden
boetten neen, de Duitsehe artillerie be
schoot het zoo hevig, dat men het er niet kon
uithouden. In de allerlaatste dagen echter
moeten de Duitschers zoover achter Nieuw
poort zijn teruggedreven, dat de Franschen
en Belgen zich konden nestelen in de trou
wens grootendeels verwoeste plaats.
Voor zoover wij uit de berichten kunnen
opmaken, zouden dus de verbondenen nie£
onfortuinlijk zijn aan de uiteinden der
largo linie, wat nog niet wil zeggeu,
dat zij grooto voordoelen hebben behaald,
bij lango niet, maar in het midden, in
ij onverwacht, uitbrak, de buurt van Reims b.v., doen zij blijkbaar
waren niet allo Duitsehe schepen bij honk en wel hun bast om door te breken, doch dit
konden zich terugtrekken. Zoo waren in de gelokte hun nog maar weinig. Over 't ge-
Middellandse)» Zoo do kruisers „Brosliu" en kuM6n „,j zoggen, dat er
„Ooeben", zoo dwaalden in den Aflantischen
few» do „Karlsruhe", in don Ind.schen do eon mouwo phase is
..Emden" en „Königsborg", ver in 't Zuiden J begonnen, dat de geallieerden n.l. met
de „Scharnhorst", „Gneisenau", „Leipzig", kracht opnieuw den aanval bronnen,
Nürnberg" en „Dresden" rond. Al deze evenals aan de Mame, toen zij, na maar al
teruggetrokken te zijn, tot staan kwamen
schepen hebben hun eigenaardige rol gespeeld^
en hun geschiedenis gehad. De „Breslau" en;
„Göbon" wisten te ontkomen uit de neut raio
Italiaansche haven Messina en te ontsnappen
aan de waakzaamheid der Engelsche en Fran-'
solio eskaders. Zij bombardeerden de knst van
en de Duitschers terugdreven. Hoe het dit
maal in het nieuwe stadium van den oorlog
zal gaan, weeft niemand.
Wel lijkt het er op, dat thans dc bondge-
Algiers en verdwenen toen in de Dardaneüen. t nooten er wat gunstiger voorstaan dan in
Do regeering van Turkije kocht hen en later l het begin van den oorlog, in heb Woeien al-
vochten Bi, tege* do Russen. thans In het Oosten maar godeeltoüjt. Het
De „Emden1 een zeer vlugge kruiser, heeft jr,
wol do meeste opschudding gemaakt. Het schip fat^rde kracht der Russen iet,
heeft waarlijk verrassende daden gedaan door j wat verslapt. Her. gelukt hun met m Polen
handelsschepen der tegenstanders to vornieti- de Duitschers terug t© drijven zij rukken
gen, waarbij het telkens zorgde, dat de be- roch in Galicië, ncch in de Kar pathen ver-
manningen gered werden. Maar ten laatste der 0p. Komt dit, omdat de Russen meer
wurd hot door nijn noodlot achterhaald on bij 1 j, kracht, noocti" hebben in 't Zuiden,
de Coeos-o,landen ging.het te gronde. Togo- d Turken! W, hebben de vorige
lij leertijd werd de „Konigsberg" op hot strand
gejaagd aan do Afrikaansche kust. De „KarIs- Ir.aal melding gemaakt van oen overwm-
nihe", die insgelijks den Engelschen handel 1 ring der Obtomaansch3 troepen m Kau-
voel schade had gedaan, werd later in den kaaië, die daar zelfs de stad Ardaghan in-
grond geboord. j namen. De triomf duurde niet. lang, volgens
Een heele macht van Engelsche schepen Rad de nieuwere telegrammen hebben thans de
(Zuid-Amerika) had do botende sla- plaats, i Ardaghan hernomen Ook hier dus, als
waarbij een drietal EngeLvke oorlogsschepen', «ïdera op het oorlogsveld, ccn op cn neer
het aflegden.. Doch weldra daarop nam Envan den uitslag. Dat echter daarginder, in
Kaukasns, de beslissing iff" <&n
land zijn weerwraakbij de Falkland-
in 't Zuiden van don Aflantischen Oceaan,
werd hetzelfde zegevierende Duitsehe eskader
zoo goed ®ls geheel vernield: de ..Gneisenau", j
„Leipizg", „Scharnhorst" en „Nürnberg" j
-krijg
riet zal vallen, is iedereen duidelijk. Maar
successen daar, aan den eenen of den ando
ren kant, kunnen bijdragen tot die be-
Toor Advortontiën wende men zich tot onze Administratie Drukker y „Jacob van Campen*
N. Z. Voorburgwal 234-240 (Keizerrijk 9) Amsterdam, Tel. Noord 1776, of tot de advertentie
bureaux. Prys der AdvertentiCn per regel 25 cent.
brengt bij dezen zijn warmen dank aan allen, die zoo ruim bijgedragen
hebben, om het doel hierboven genoemd te helpen verwezenlijken.
Inzonderheid hc-rionert het bij de vele groote giften, uit de Provinciën ontvangen,
aan de belangrijke bijdragen van H. M. de Koningin-Moeder en van Z. K. H. Prins
Hendrik der Nederlanden.
Aan ongeveer 33200 militaire kust- en grenswachtera werd voor elk toegezonden
een pijp, blik speculaas van Verkade, cacao, suiker, geld voor melk hij de cacao, en 10
sigaren met een groet van het Vrouwen-Comité.
Waar do tijd van uitvoering kort was, vele grooto geldelijke bijdragen pas laat
bekend werden, kon het Comité niet allen met de door hen gekozen Kerstgave bereiken:
en zond het bovendien voor 27402 manschappen een geldgavo aan do Commandanten,
met verzoek deze to besteden voor hen die in den Kerstnacht onder hunne bevelen
onze grenzen en kust bewaakten.
Het Comité vertrouwt, zoo goed mogelijk, de beste oplossing van het vraagstuk
„verdeeling der gelden" te hebben gevonden door den raad in te winnen van militaire
zijde, dien het op de meest werkzame en welwillende wijze verstrekt werd en waarvoor
het zijn grooten dank bij dezen uitspreekt.
Daar de Penningmeesteresse tot leedwezen der Commissie wegens ongesteldheid
midden in de werkzaamheden haar taak moest neerleggen, is het op dit oogenblik niet
wel mogelijk, een juist overzicht der gelden te geven, te meer daar nog enkele poster,
niet ingekomen zijn
Ontvangen is 52,850.—.
Uitgegeven 34,754.—.
Zoodat er nog een saldo is van 18,096.—.
Het Comité heeft dan ook gemeend in den geest van allen te handelen, om zijn
taak niet neer te leggen, maar, voorgelicht door militaire zijde, datgene te doen wat het
meest gewenscht en noodig voor onzo manschappen is.
Zoodra hieromtrent eene beslissiDg genomen is, zal zulks meegedeeld worden,
waarbij dan tevers de opgaaf der gelden, bijeengebracht door de verschillende Provinciën,
gevoegd zal worden.
Mevr. Baronesse SWEERTS DE LANDAS WYBORGHSmith,
Eere-Voorzitster, Korte Voorhout 7.
Mevr. 0RTHartevelt, Voorzitster, Koninginnegracht 24.
Mej. BOOMS, Onder-Voorzitster, Wnd. Penningmeesteresse, Nassaulaan 21.
Mevr. VON STEIN CALLENFELSvan Hoogstraten, Secretaresse,
le van der Boschstraat 29.
Mevr. Jhr. VAN DEN BERCH VAN HEEMSTEDESchudrbeque Boete,
Nassaulaan 13.
Mevr. LEDEB0ERDriebeek, Jan van Nassaustraat 16.
Mevr. J0SEPHUS JITTAWertheim, Laan Copes van Cattenburgh 21.
Jkvr. G. SIX, Laan Copes van Cattenburgh 44.
's-Gravexhage, December 1915.
brengen, daar alle toebereidselen worden
gemaakt voor een langdurig verblijf. Zoo
werden onlangs nog de kerk en school te
Sap6cheure en in andere aangrenzende
tot nu toe op voorpoet gelegen hadden. Hier
hebben wij ook het kerstfeest gevierd,
vertelde mij do kapitein. Het was een wonder
mooie, stille nacht waarin de maan beider
plaatsen ontruimd en troq^wrHljf
ingericht. boech was plechtig als een domkerk.
Door de overstroom in gen in het 1 serge- Daarginds achter dat hoek;© dennenhield de
bied is thans de te verdedigen oppervlakte geestelijke den dienst. D© Ruston roerden zich
grond vrij beperkt en bepaalt zij zich tot niet. We hadden hun een mand met worst,
de bestaande opgehoogde banen en gehuch- «garen ca^ rum^ pszonden. Daarin lag een
werden tot zinken gebracht, alleen de „Dres- s,:3sinS'
den" ontkwam.
Moeten we ten 6lotte nog melding maken
van den aanval van eenigo Duitsehe kruisers
op do Engelsche oostkust, waar zij do havens
Scarborough, Hartlepool en Whitbv bombar
deerden, en van den daarop gevolgden tocht
van een Engelsche flottielje naar Cuxhavon?
Deze feiten liggen nog zoo versch in 't geheu
gen, dat wo met de bloote herinnering or aan
Gevecht tusschen gepantserde treinen.
LONDEN. De „Daily Mail" bevat een
verhaal over oen verwoed gevecht tusschen
een Engelschen en een Duitschen gepant-
serden trein nabij Dixmuiden.
Eon Duit6che gepantserde trein met
kunnen volstaan; zij bewijzen echter, dat de twee locomotieven begon de stellingen der
oorlogsvloten dezer beide mogendheden meer bondgenooten over het geïnundeerde terrein
en meer in actie komen. Zal eindelijk toch t^n eesten van Dixmuvden te beschieten.
JOft. komen de grooto slog, die op do «oo ooa Een Eosrolscho gepantserde trein krram
beslissing reng ijlings op de andere rails aangestoomd en
p—i nmMiniiiiin te midden van dichte rookwolken begon een
duel, dat een uur duurde.
De treinen reden voor- en achteruit om
de granaten te ontwijken. Een Briisch pro
jectiel trof ten slotte den vijandelijken trein
zoodanig in het midden, dat deze letterlijk
in elkaar viel. Er werden velen gedood en
Het is niet altijd oven gemakkelijk om gewond. De Duitschers hadden twee dagen
zich een juist denkbeeld te vormen van den noodig om de overblijfselen op te ruimen,
toestand op de oorlogsterreinen. De wer- De Engelsche trein kwam met eenige be-
kelijk offieieele berichten vloeien, maar schadigingen uit den stnjd terug,
traag en zij bevatten uit den aard der zaak In Vlaanderen.
meer de gunstige mededeelingen, dus die Een berichtgever seint uit Sluis:
van zegepralen, dan die van tegenslagen. Reeds meermalen heb ik in mijne bericli-
Eigenlijke oorlogscorrespondenten, die na- jen gewag gemaakt van do versterkingen,
melijk op eigen houtje inlichtingen gaan in- de Duitschers in Vlaanderen opwerpen, j
winnen en onderzoekingen instellen, zijn er Dagelijks komen nog berichten omtrent
niet. Daarbij komt nog, dat er, althans op nieuwe loopgraven, versperringen en mijnen i
het Westelijk oorlogs-terrein, geen groote vvelke dezer dagen zijn aangelegd. Zoo ver-
veldslagen plaats hebben, zooals in allo neem ik thans, dat in de streek tusschen
vroegere oorlogen, welke beteekenis geven Deynze en Gent weder vele loopgraven zijn
aan een phase van den strijd. Het lijkt ons ingericht. Deze versterkingen schijnen de
ton. Een aantal mitrailleuses worden daar
door voor de Duitschers beschikbaar en wor
den gebruikt om de posities van hun f.weede
lijn in staat van verdediging te brengen.
bnefje in het Duitech, Ru&usch en I'oolscn
„Kameraden, hier is een kerstgeschenk. Laat
onzen dezen dag met rust, nis pit fatsoenlijke
kerels zijt. Over dertien dagen hebt gij kerst
mis en dan kunnen wij revanche nemen. Last
- 1 Ai t» uuuupii IJ I OiiViiV MVÜ..UI.
Er zijn er reeds eenige te Knock© in de dus het schieten achterwege en ons met rust.
duinen geplaatst bij do reeds ongesteld© De Russen hadden do mand leeg gemaakt,
batterijen, daar de vrees voor eene landing haar terug gezet by de schutting tusschen d«
«i-- i -i. twee Unies en do kerstavond was voorbij ge
gaan zonder dat er een schot viel.
Intusschen waren twee compagnieën aangetre-
van Engelschen nog steeds even groot is.
Duitschland.
Koning Lodewijk van Beieren.
Donderdag is koning Lodewijk van
Beieren 70 jaar geworden. Natuurlijk kreeg
hij van all© kanten golukwenschen, van den
Duitschen Keizer in de eerste plaats, die
hem zijn grootstan steun in dezen oorlog
noemde en een voorbeeld voor andere Duit
sehe vorsten.
den om het baech desnoods met geweld te ver-
j kennen. Cavaicrie-afdeelingen trokken verder
rechte door een breede, open strook. Daar zij
met beschoten werden, kan men aannemen,
dat d© druk van de zij-colonnes zich reeds deed
gevoelen en dat het boach geheel vrij van den
vijand was.
Rechte en links van den weg ging een com
pagnie in tirailleurliniï voorwaarts. In de
hooge sneeuw kwamen de manschappen slechte
langzaam voort uit. Daar jagers reeds do i
Koning Lodewijk vaardigde een amnestie dere zijde van het bosch bereikt haddon, bc--
voor bepaalde veroordeelden uit, vooral sloten wij met do noodigo voorzichtigheid
voor hen, die verwanten in het strijdende rechtstreeks op Laedeknen af te gaan. Zoo
leger hebben. I marcheerden wij door het boseh waar een paar
Duitsehe granaten in geslagen waren. Het
In noordelijk Oost-Pruisen. m* itek «nii hm,
Op de straat zag men veracho bloedsporen
Rolf Brandt, de oorlogscorrespondent op de witta sneeuw. In een open plaats in het
van de „Norddeutsche Allgemeine Zei- bosch 6tond vee. dat de vijand stéllig had mo©
tung". heeft de troepen, die den 30en De- terug willen drijven en dat in de haast was
ceinber het dorp Lasdehnen innamen, ge- ö^Enapt. Aan den rand van bet bosch hielden
toe, dat de strijd in het Westen alle dagon
dezelfde is, dat er geen verandering in
komt.
Dit nu schijnt toch wel hot geval te zijn-
Men moet hierin allereerst vertrouwen op
de berichten van de zijde der verbondenen,
Franschen en Engelschen. Zij zijn het
verdedigingslijn tusschen Jurbeke en Vars-
senaere te verlengen, die blijkbaar eene
tweede stelling moet vormen voor het kanaal
van Brugge naar Gent en de Leie. Alles
schijnt erop te wijzen, dat de Duitschers
er vast op rekenen den winter in hunne
tegenwoordige stellingen door te zullen
beurs en sigarenkoker in de hand, niets
hielp. Het consigne was zwaar en verdrukte
de verzoeking. Onder de „vaderlijke" oogen
van een paar Oberleutananten kon k net
ijzeren hart der Duitsehe kinderen niet ver
wecken.
In den korten Antwerpschen avond ont
nioette ik er opnieuw mijn vriend en ver
telde hem mijn wedervaren.
- Geen moed verlorenvermaande hij
Ga naar de kroeg op het hoekske van en
der Vraag den baas of er morgen gelegen
heid bestaat om met. den wagen naar de
grens te worden gebracht. Als er plaats is,
dan lukt het.
Inderdaad, de oolijke kroeghouder wist
mij te vertellen dat er den volgeiïden dag
twee karretjes met „grenzelingen" zouden
wegrijden eu daar ik er nogal deftig ge
kleed uitzag kon ik de reis voor 10 frank
medemaken, te betalen op Holla ndsch
grondgebied.
Dezo laatste bijzonderheid boezemde mij
vertrouwen in. Ik kon er nog een3 een dag
op wagen.
Om elf uur 's morgens was ik bij de af
spraak. Men stelde mij onzen voerman voor.
Een kleine man met vriendelijke, guitige,
openhartige, maar overal rondziende oogen
Een stukje sigaar hing onder een mager kne
veltje in zijn linker mondhoek. Dat was 't
manneke, ik had vertrouwen.
Moet men geen paspoort hebben om
door de fortenrij neen te geraken vpoeg ik.
Neen ik verzeker dat ik u zonder pas
bij den Hollander bieng.
Hebt gij een pas?
't Sigaartje in zijn mond trilde oen wijl,
de mond ging met een sehuinsche trekking
wijder open en lachte in de vólheid van
bruine, afgebrokkelde tanden.
Hij ging in den vestzak en haalde een pa
piertje voqr den dag, gedagteckend10
Augustus. Een oud prullerig dingetje, ver
sleten, vettig, onooglijk, waardeloos.
En ge passeert daar mee?
't Is 't eenige papier dat ik ooit laat
zien.
Maar kunt ge mij verzekeren dat ik
passeeren zal
Uit zijn anderen vestzak haalde hij een
tiental papiertjes te voorschijn.
Lees dat eens, mijnheer, zeide hij voor
alle antwoord.
Ik bekeek de blaadjes en laa:
wij halt en keken met onze kijker* naar Las
dehnen, waar wij cavalerie zagen, die op ons
af galoppeerde. Tot op een paar honderd meter
afstand was het niet ie onderscheiden of het
Russier-he of Du i tee be ruiters waren. Zoo hin
derde de sneeuw het gezicht. Na een paar
oogenblikken van spanning herkenden wij
Duitsehe uhlanen. Lasdehnen moest dus ia
ons bezit zijn.
In stevigen gang stapten wij nu op het dorp
toe. Van allo kanten kwam infanterie aange-
marcheerd. Cavalerie hield halt op het markt
plein. De geweren werden in rotten gea>t en
dat Lasdehnen van Ussballen zoo snel mogelijk kwartier genomen. Dit was
hevig beschoten. Gewonde^ jagr-rs nog niet zoo eenroudic. Het dorp zag or vol-
volgd en Bchrijft daarov
Wij reden in den ito ogen morgen langs de
Inster over Kraupischken naar Ussballen. Do
breede mond van de rivier was thans met ys
en sneeuw bedekt. Hier en daar lag de sneeuw
op den weg zoo d;k_ dat alleman de auto er
door heen moestan trekkirn, tot de wielen weer
den grond raakten. In Ussballen troffen wij
den oomandant van de middelste colonne^ die
hier roorwaarts rukte. Een wielrijders coaipag-
ni© van de jagers, die in den vroegen moigen
opgerukt was tegen het gedeelte raai hot Fo-
rollcn-bosch
6cheidt, w
ook een paar gewonde Russen werden uit komen Russisch uit. Ik had liever onder den
hot bosch naar onze standplaats gebracht, j blooten hemel geslapen dan in een van deze
waar naast het tolhuis ren vorbandplaats was woninc-en. ..Een zwiinetroeo"
ingericht.
In het stukje
waren groote, rui
bosch, dat daarachter lag
no hutten waarin de jagers
woningen. „Een zwijnetroep" zei een grena
dier. In een keuken lagen nog halfgare aard
appelkoeken- in de pan Toen het 6ein tot den
terugtocht golven werd, lieten de Russen
„Josefine is goed over de grens gekomen."
„Moeder, wij zitten in Holland, Jef."
„Frana en Julia beiden gepasseerd. Goe
de gids."
„Vader, geef den voerman nog een frank,
't is brave vent"... enz.
't Waren de groeten van de lieden die de
gids den vorigen dag benoorden den prik
keldraad had gebracht en die door de be
langstellenden in de kroeg konden worden
afgehaald.
Wij moeten nog op een „Franschman"
wachten. Om twaalf uur verscheen hij. bla
zend, met de roode voldaanheid van den
goed verzadigden mensch. Hij was klein en
zijn korte baard reeds grijs. Maar de stap
van den oude was veerkrachtig.
Daar is hijfluisterde de baas me in de
ooren.
De oude heer stapte vlug binnen, liet de
pittige oogen door de herberg glijden, een
bittere trek kwam hem om den mond toen
bij in den hoek een Duitschen soldaat naast
een bejaard, krijschend wijf zag zitten.
Wat doet die vent hier? vroeg hij den
baas.
Maar deze haalde de schouders op en deed
met de hand een gebaar niet© te laten blij
ken.
't Karretje stond voor de deur. De oude
heer wipte als een staalkrachtige jongeling
de twee versleten ijzeren treden op en zette
zich op de laatste bank van 't Brabanteche
huifkarretje neer.
Ik naast hem. Wij waren weldra prettige
gelegenheidsvrienden. Hij zeide zonder pa
pieren van Maubeuge te komen en dat hij.
kost-wateko6t, over HollandFolkestone
naar Parijs moest. Hij uitte zich in geest
driftige bewoordingen over de houding der
Belgen en de manhaftigheid vaa koning
Albert.
Ja, zei ik gekscherend, jullie Fran
schen loopt zoo hoog met onzen Albert op,
dat jullie hem nog tot koning der Fran
schen zult maken.
O neen, protesteerde de heer, hiervoor
zouden wij België bij Frankrijk moeten
voegen, en nooit, nooit zou het edelmoedig©
Frankrijk dulden, dat den Belgen onrecht
of leed werd gedaan.
Het gesprek stokte een oogeublik. De
voerman had de teugels in handen genomen,
kletste met de zweep op het zware dekkleed
en riep: „Ju, Marie".
