No. 58.
Woensdag 30 December 1914.
Orgaan voor Leger en Vloot.
In liet theater te Goulcmmier.
Oorlogsnieuws.
Onder redactie van D. MANASSEN.
Oplaag 50,000 exemplaren.
SOLDATE
ADRES DER REDACTIE PALESTRINASTRAAT 10, AMSTERDAM, TELE
FOON Z. -1868. DIT BLAD ZAL DRIEMAAL PER WEEK VERSCHIJNEN.
LOSSE NUMMERS VOOR MILITAIREN 1 CENT, VOOR NEET-MILITAIREN
3 GENT, ABONNEMENT 1.50 PER DRIE MAANDEN.
Voor AdvertentiGa wende men rich tot onte Administratie DrOhkery „Jacob Tan Campen*
N. Z. Voorburgwal 234-240 (Keizerrijk 9) Amsterdam, Tel. Noord 1775, of tot do advertentie
bureaux. Prijs der AdvertentiGn per rtgel 25 cent.
Op den uitkijk ziet men bier een aantal Zuii-Afrikaanscbe soldaten staan.
Nu bet gevaar voor rebellie in Zuid-Afrika zelf voorbij is, keert men daar, 't woord
is van generaal Botha, „bet oog naar den vijana buiten de poort." In de eerste
plaats hadden de Engelschen een aanval in den zin op Ludentzbaai, in Duitsch
Zuidwest-Afrika Een transportschip met troepen ging er been en ziedaar waarom
de mannen uitkijken naar het land, dat in zicht is.
Geen audiëntie.
Blijkens bericht in de „Staatscourant"
wordt Donderdag a.s. door den Minister van
Oorlog geen audiëntie verleend.
Nederlands kansen op oorlog.
De minister vau buiteulandsclie zaken
beeft in de vergadering der Tweede Kamer
dezer dagen iets gezegd over onze
verhouding tot de oorlogvoerende Staten en
onze kansen om buiten den strijd te blijven.
Eerst de geruststellende verklaring:
,.Do ons omringende belligerenten bobben
volkomen begrepeu do positie die Nederland
in oeu oorlog inneemt. Gaarne wil ik dan ook
aan den geaciiten afgevaardigde uit Utrecht
II mededeelen. dat de bedoelde oorlogvoeren
de Regeeringen mij zelfs op moer dan één
wijze bobben te kennen gegeven, dat zij die
positie niet alleen begrepen maar ook waar-
doeiden.. Naast de Regeeringen mag ik ook de
voornaamste persorganen iu die lauden noe
men. Vooral in den laatsten tijd hebben wij
van die waardeering de blijken ontvangen."
Maar daarna de waarschuwing: denkt
niet, dat wij er zijn, gelooft niet, dat wij
ons kruit uiet droeg behoeven te houden
ton en ander neemt uiet weg, dat Neder
land an do Nederlandsche Regeering steeds op
hun hoede moeten zijn. liet is niet te ontken
nen, dat in omstandigheden als de tegenwoor
dige, incidenten te allen tijde kunnen voor
komen, die zeer groote en zeer bedenkelijke
afmetingen kunnen aannemen, het is evenmin
te ontkennen, dat hoe lanj^sr de oorlog duurt,
des te meer de mogelijkheid tot dergelijke in-
cidenten zich zal kunuon voordoen. Al is dit
tot op den huldigen dag nog niet gebeurd, zoo
is liet toch waar, dat, wanneer een neutraal
land als het onze zich bevindt midden tnsschen
oorlogvoerende Mogendheden, op het oogen-
hlik van een zoo wijd vertakte conflagratie,
er maar weinig behoeft te gebeuren, om de oor
logsvlam ook tot ons te doen overslaan.
Inderdaad, ieder voelt het: wij moeten
steeds op onze hoede zijn. Maar en daar
op willen wij thans in het bijzonder wijzen
evenmin is er aanleiding voor groote be
zorgdheid en voor het ontstaan van die tai-
Een Krijgsherinnering.
Waren over t' algemeen de indrukken en
ervaringen, opgedaan in heb kloostersstadje
Chalons, min of meer van droevigen aard,
zoo betrokken wij korten tijd daarna een
kwartier, dat nog lang als prettige herin
nering in onze gedachten zal blijven voort
bestaan.
Het was n.I. te Goulommier, een aardig
stadje vau ongeveer 15000 inwoners, waar
wij uit gebrek aan wat beters het theater
als kwartier in beslag namen.
Wij bevonden dat, hoe meer wij de stad
Parijs naderden, de kwartieren schaarscher
verdcu en in Goulommier was dat zelfs zóó
erg, dat. wij ons bijna genoodzaakt zagen,
den nacht onder den vrijen hemel door te
brengen
Eindelijk ruimde men ons een theater in,
looze paniekjes en geruchten, waarvan wij
steeds hooreu. Nog dezer dagen kregen wij
de „vertrouwelijke mededeeling" dat er ern
stige moeilijkheden met Engeland zouden
zijnEn den zelfden avond kon men in ons
blad lezen, dat de Ergelsche gezant in En
geland zijn Kerstvacautie ging vieren. Een
paar dagen vroeger deelde men ons mede,
dat er belangrijke concentraties van Duit-
sche troepen aan de Limburgsche grenzen
waren, dat de Limburgsche autoriteiten
zich erg ongerust zouden maken...
Wij mesne-n er op te mogen wijzen dat de
woorden van den minister van buitenland-
sche zaken die weer een nieuwen stoot
aan paniekjes gegeven hebben aller
minst zulk oen verontrustende strekking
hebben.
Op liet- oogenblik is er niets, dat aanlei
ding zou kunnen geven, dat Nederland in
de oorlog betrokken zou worden. Er zouden
deart/O-3 eerst „incidenten" moeten voorko-
meh.
Om dat duidelijk te gevoelen behoeft men
zich slechts af te vragen, of thans eenige
oorlogvoerende staat er belang bij zou
kunnen hebben ons in de oorlog te betrek
ken. Let welaan de zijde zijner tegenstan
ders. Geeu staat kan onsdwingon als
medestander in den oorlog op te trekken
dat staat vast en die overtuiging moet thans
wel gevestigd zijn.
Welk voordcel zou Duitschland b.v. heb
ben Nederland onder zijn tegenstanders te
tellen De tijd, waarin als operatieterrein
voor zijn troepen "Nederland's grondgebied
waarde had, is voorbij. Toen achtte Duitsch-
land de nadeoien van de vijandschap van
Nederland samen wellicht met liet groote
nadoel in naam en aanzien dat de dub
bele schending van de neutraliteit van
kleine staten zou brengen grooter dan dc
strategische voordeelen, die het ruimer ope-
ratieterrein zou bieden. Mocht ooit de tijd
weer komen, dat de toegang tot ons land
militaire voordeelen zou medebrengen
dan zija waarlijk die nadeelen uiet minder
geworden. Dnitschland's leger is niet ster
dat ongeveer driehonderd man, gepakt en
gezakt, kon herbergen.
Ik moet toestemmen, dat het op mij een
weomoedigeu indruk maakte, ouder zulke
omstandigheden een kunsttempel te betre
den, en ik werd nog weemoediger gestemd,
toen ik door iemand hoorde vertellen, dat
het theater kort voor bet uitbreken van den
ocrlog gereed was gekomen; dat er nog
nooit voorstellingen in gegeven waren en
dat wij de eersten waren, die het na de vol
tooiing in oogenschouw namen.
Het was een kunsttempel in den waren
zin des wcords; ik heb veel" theaters gezien,
maar geen, dat ten opzichte van pracht en
gemak bij dit gebouw in de schaduw kon
staan.
Hoeveel moest het wel gekost hebben, dat
kunstgewrocht tot stand te brengen en nu
eindelijk alles kant en klaar was, bleef de
deur voor het gewone publiek gesloten
om slechts een publick van zonderlingen
aard, n 1, behdmde Pruisische fuseliers en
grenadiers toe tc laten, een publiek onge
veer als toen Z. M. de Keizer na een groote
ker, ons leger wel sterker geworden. En zal,
hopen wij, ter voorkoming van heb grootste
kwaad, steeds sterker worden.
Heeft Duitschland bezwaren tegen de re
geling der uitvoeren uit Nederland? Ben
oorlog met Nederland zal daarin toch waar
lijk geen verbetering brengen
En Engeland? Welk voordeel kan Enge
land hebben door Nederland te dwingen
zich bij Duitschland te voegen? Onze kolo
niën? Wij gelooven niet., dat Engeland, al
thans de huidige regeering in Engeland zoo
sterk op onze koloniën belust is. Het heeft
er genoeg en de Engelacken hebben in onze
koloniën gelijke rechten met onze landgo-
rooten. Neen, Penang en Singapore hebben
over hun buren niet te klagen wij zijn
goede buren geweest, wij zijn, zooals in cc:
Engelsch tijdschrift stond, ,.de eenig moge
lijke beheerders" van het tusschen Engel-
sche bezittingen gelegen Oost-Indische
eilandenrijk". Maar nemen wij eens
aan, dat Engeland heel graag het bestuui
van onze koloniën zou overnemen. Zon dat
het gevolg van den oorlog zijn? Zou zonder
Japansche hulp ons Nederlandsch-Indischo
leger, onze vloot vet slagen worden? Zou
Japan, als het meedeed, niet op zijn minst
gelijke rechten hebben En is er nu iemand
die één oogenblik denkt, dat Engeland, dat
Australië iets zou willen doen, waardoor do
Nederlanasche buur in Oosb-Indië door deu
Japansciien buur vervangen zou kunnen
worden?
En in Europa, wie meent er dat Enge
land prijs zou stellen op oen verlenging van
het vijandelijke zeefront met een kuststrook
loopende van Emden tot het thans Duitse he
Zeebrugge, een kuststrook met tal van
goede liavens en uiterst gemakkelijk verde
digbaar door zeemijnen en bewoond doqjr
een volk, dat goed genoeg bewapend is on»
een landing van vreemde troepen volkomen
onmogelijk te maken?
Neen, wij kunnen ronduit 2
genwij gelooven in den werke-
lijken en krachtigen onwil van het
Duitsohe volk om ons land onrecht te doen
wij gelooven vast, dat een der werkelijke
redenen voor Engeland om den oorlog te
voeren was, dat het zijn plicht achtte de
rechten van den kleinen staat, wiens neu
traliteit het gegarandeerd had, te verdedi
gen.
En daarom meenen wij dat noch de be
langen, noch de wenschen van een der 00 rj
lc-gvoerende partijen op het oogenblik d'asf-
heen leiden kunnen, dat wij ons bij haar
vijanden aansluiten.
Incidenten kunnen voorkomen, zooals de
minister van buitenlandsche zaken zeide,
het geweer moeten wij bij den voet houden,
en hoe meer geweren het zijn, des te
beter en het oog open. Maar ongerust be
hoeven wij ons nog niet te maken.
Os toestand in den reuzenstrijd.
Het belangrijkste, of althans belangwek
kendst feit der laatste dagen is niet te land,
maar op zee en in de lucht gebeurd. De
Engelsciien hebben den aanval vau eenigs
Duitsche kruisers op hun oostkust beant
woord met een aanval op Cuxhaven. Deze
havenstad ligt aan den ingang van den
breeden Elbemond en dient verder ter
verdediging van het Keizer-Wilhekn-ka-
naai, dat de Noord- met de Oostzee ver
bindt. Maar voor den ingang der Elbe,
op eenigen afstand van de kust, ligt het
versterkte eiland Helgoland, het sterke
Duitsche vlootstÉtion. Alle inwoners heb
ben dit eiland moeten verlaten, er wonen
alleen nog, behalve de militairen, twee
pleegzusters, dat zijn de eenige vrouwen.
Op Cuxhaven nu was de aanval van Enge
land gericht. De Duitsche oorlogsschepen
daar werden aangevallen door zeven Brit-
sche vliegmachines, die geëscorteerd waren
door een flottielje van lichte kruisers, tor
pedojagers en onderzeeërs. Elders in dit
blad geven we breedvoerige berichten over
dezen gewaagden aanvaler moet hard
nekkig gevochten zijn, op zee en in de
lucht, en de Engelscho vliegmachines zoo
wel als de Duitsche Zeppelins lieten hom-
wel alsde Duitsche Zeppelins. de laatste
natuurlijk op de Engelsche schepen, lie-
len bommen vallen, maar omtrent de aan
gerichte schade of de verliezen laten de be
richten on6 nog in het onzekere.
De Engelsche vloot schijnt dus wat meer
in actie te willen komen, ook voor de kust
van Vlaanderen heeft zij zich weer ver
toond. Verder heeft een Engelsch vlieg
tuig boven Brussel gemanoeuvreerd en ge
tracht de lucht-schepenloods daar met bom
men te vernielenvan het resultaat lekt
nog niets uit. Overigens is het nieuws van
't westelijk oorlogstooneel vrij schaarsch.
Dit wil niet zeggen, dat er niet gevoch
ten is, integendeel, een Engelsch te
legram meldt, dat het. Kerstfeest der
Engelsche soldaten moest worden uit
gesteld; de militairen konden van het
vele gezonden lekkers niet eens snoepen:
zij hadden het te druk met de Duitschera.
Volgens een bericht uit Parijs zouden
Fransche troepen thans zoo dicht Metz zijn
genaderd, dat zij de forten om deze sterke
vesting konden beschieten. Ook van elders
komen berichten van gevechten, maar die
hebben blijkbaar aan den toestand weinig
of niets veranderd.
Ook van het Oostelijk oorlogsterrein
wordt geenerlei beslissend gevecht gemeld.
Duitsche berichten spreken zelfs van een
vrij kalmen toestand daar. De Russische
Tsaar is weer aan het front van zij n_ troe
pen aangekomen: wijst dit, zooals vaker,
op een krachtiger hervatting van den 6triid
door de Russische troepen? In Galicie heet
de toestand onveranderd, maar van Oos-
tenrijkschen kant wordt toegegeven, dat de
Oostenrijksche troepen aan den voet der
Karpathen eenigszins teruggetrokken zijn.
De strijd met Servië zou in den laatsten
j tijd niets bijzonders hebben opgeleverder
staan nog altijd Servische en Montenegrijn-
sche troepen op Oostenrijksch grondgebied.
J De krijgskans is het leger der Donau-mo-
i narchie niet gunstig. Uit Engelsche bron
j wordt dan ook het gerucht verspreid, dat
Oostenrijk-Hongarije zou trachten om een
j afzonderlijken vrede met Rusland te slui-
j ten. Voorloopig is daar nog niet veel ge-
I loof aan te hechten.
Plezierig kan het voor de regeering te
Weenen ook niet zijn, dat Italië thans
krachtig optreedt in Albanië. In deze vroe
gere Turksche provincie, door de mogend
heden tot een onafhankelijken staat ver
klaard, hebben èn Oostenrijk èn Italië zeer
groote belangen. In 't voorjaar scheen het
gebied reeds een twistappel tusschen de
beide mogendheden te worden.
Sedert het vertrek van vorst Willem
van Wied heerscht er anarchie en Italië
heeft er nu troepen ontscheept om er de
orde te herstellen en zijn belangen te be
schermen. Het is niet waarschijnlijk, dat
Italië, als het eenmaal vasten voet heeft
in dit gebied, het spoedig weer zal ont-
België.
Geen oorlogsschatting in Belgiit
PARIJS. Te Brussel loopt het ge
rucht, dat de oorlogsschatting van 240
millioen gulden ingetrokken is. Het
„Journal" meldt, dat alle proclamaties,
aangeplakt aan de muren der stad,
waarin de schatting wordt aangekondigd,
overplakt zijn. Meegedeeld wordt, dat
staatssecretaris Bryan vertoogen richtte
door bemiddeling van den Amerikaanschen
gezant te Brussel Whitlock, dat de schat
ting een schending vormde van de Haagsche
conventie.
Meegedeeld wordt voorts, dat de gouver
neur ter vervanging van do schatting een
belasting van 12 gulden per hoofd invoer
de voor alle ongehuwde personen boven
27 jaar.
Uit Antwerpen.
Volgens mededeelingen van Duitsche of
ficieren zijn er op het oogenblik omstreeks
200.000 man Duitsche troepen binnen de
stelling Antwerpen. Zij zijn aangewezen
om de vesting en de stelling te verdedigen
als deze door de geallieerden zou worden be
legerd. Het plan der Duitschera zou zijn
zich onder krachtige verdediging van Rous-
selaere terug te trekken op Gent. Maar ook
Gent zal desnoods worden verlaten
Alvorens echter Antwerpen to ontruimen
zal de stelling tot het uiterste worden ver
dedigd. De inwoners zullen worden gewaar
schuwd en hun zal dan gelegenheid worden
gegeven de stad te verlaten.
De soldaten van de bezetting der forten
mogen niet in de stad komen; zij blijven
in de omgeving van den eersten forten
gordel. Nacht en dag werken 3000 man aan
de versterking der forten, die geheel van
aanzien veranderd zijn. Dat van Wyneghem
b.v. bevindt zich geheel onder den grond.De
kanonnen steken slechts een halven meter
boven den grond uit. Aan het fort van
Waelhem doen de Duitschera niets. Dit is
door hen verlaten. Daarentegen wordt krach
tig gewerkt aan liet fort. Wavre Sfc. Cathé-
parade te Berlijn voor zijn generaals en
stafofficieren oen feestvoorstelling in het
Operagobouw liet geven.
Het is te begrijpen, dat het in zoo'n
schouwburg niet heel prettig logeerero is
de grootste ruimte, het. parterre, was met
aan den grond bevestigde klapstoelen ge
vuld, welko klapstoelen wij slechts zeer las
tig en een voor een los konden maken.
De eersten, die binnenkwamen, hadden
zich spoedig van het tooneel meester ge
maakt. met de daarbij behooreude berg
plaatsen en garderobekamers; anderen had
den de loges in beslag genomen, waar zij
eenigszins gemakkelijker konden liggen,
weer een ander zooht- zioli in het souffleurs
hok huiselijk in te richten.
Uit dit alles ziet. men, dat wij ons wel
wisten te behelpen.
„August", schreeuwt, er een uit het par
ket., „waar heb jij je geïnstalleerd?"
„Lahmann", antwoordde een stern, „ik
lig in de tweede zijloge."
De mecsten gingen, nadat zij hun boeltje
zoo goed mogelijk weggeborgen en zich een
rustplaats veroverd hadden, de stad in om
daar hun vermaak te zoeken. Intusschen
had zich een comité gevormd met het doel,
de omgeving een weinig op te vroolijken,
en toen de kameraden in het theaterkwar
tier weer terug kwamen, werden zij op aan
gename wijze verrast.
Eenige tooneolspelers van beroep waren
onder de kameraden en de nog ontbrekende
„krachten" werden makkelijk genoeg on
der de andere manschappen gevonden.
Aan verschillende kostbare kleedings-
ctukken ontbrak het niet, het theater stond
om zoo te zeggen kant en klaar te wachten
op een eerste voorstelling.
Het was evenwel een smartelijke a
blik, hoe de degelijke, prachtige kleding
stukken, die bepaald zeer duur waren ge
weest, hier met een slordigheid en zorgeloos
heid behandeld werden, die iedere beschrij
ving te boven gaat.
Opgevoerd werden in alle mogelijke
oostuums stukken, \yelke de luim van liet
oogenblik iugaf, natuurlijk alle er op be
rekend het „dankbare" publiek aan 't
De strijd aan de Yser.
LONDEN. De „Daily Mail" verneemt
uit Noord-Frankrijk, dat sIb resultaat van
vijf dagen voortdurende sappen-arbeid de
Belgen 2000 Duitschers gevangen namen
bij Lombaertzijde, door een flankaanval op
de loopgraven die de Duitschera blootge
steld lieten nad3t zij uit de vooruitgescho
ven stellingen bij Nieuwpoort waren ver
dreven, door de Britsche vloot.
Terwijl de Belgen loopgraven aanlegden
en zoo het Duitsche front naderden, werden
de Duitschera voortdurend bezig gehouden,
zoodat zij, toen de Belgen op het gegeven
oogenblik uit de loopgraven kwamen en
aanvielen, volkomen verrast werden, en go-
dwongen waren zich over te geven. Van de
drieduizend Belgen werden er slechts enkele
gedood en een twintigtal gewond.
Duitschland.
Duitsche verliezen,
In de „Asaecuranz und Finanz Globus"
komen eenige officieele verliescijfers voor.
Ze hebben betrekking op het Wurtemberg-
sche leger dat in Frankrijk streed. De sta
tistiek loopt slechts tot 15 October.
Officieren. Manschappen. Samen.
Gesneuveld 223 3,504 3,727
Gewond 483 16,134 16,617
Vermint 19 3,715 3,734
Ziek 5 229 234
730 23,582 24,312
Het aantal dooden is inderdaad nog groo
ter, omdat er onder de vermisten verschei
dene werkelijk gesneuveld zijn.
In den oorlog van 1870 bedroegen de
totale verliezen op 30.000 man 2672 solda
ten en 117 officieren.
In de beide eerste maanden van dezen
oorlog was het totaal verlies van het 13de
legercorps reeds 15 maal zoo groot als het in
den ganscben oorlóg van 1870 was.
(De Verzekeringsbode.)
De verzorging der soldaten.
Over verschillende maatregelen, die tot ver
zorging van de troepen genomen zijn, schrijft
van het westelijk oorlogstooneel een byzondere
correspondent van den „Berliner Lokal An-
zeiger":
Omdat het brood niet lang goed blijft,
beeft men zijn toevlucht moeten nemen tot -de
bekende bewegelijke veldbakkerijen. Gok zijn
er bakkerij-afdeelïngen op do etappen. Een
oren van het systeem van Peyer levert dage
lijks zestienhonderd port.oi a zeTen honderd
vijftig gram, zoodat voor de voeding van
Een groot© slachterij zorgt voor vleoscb.
Wekelijks zijn er zes honderd runderen en van
elf tot vijftien honderd varkens noodig. In
deze behoefte kon het etappon-gehied tot nog
toe geheel voorzien. Men behoefde niets niv
bet vaderland te laten komen. Men heeft een
worstfabriek opgericht, die tachtig kilogram
dagelijks levert. Ook heeft men allo inrichtin
gen gemaakt voor pekelen en rooken. Van den
twaalfden September tot den eersten Decem
ber moesten 4721 runderen, 2370 schapen. 650
kalveren en 6079 varkens hnn leren laten om
onze soldaten te verzorgen. Do d&gelijkscho
leveranties bedragen tien tonnen vleeech.
Ieder legercorps krijgt ongeveer om de drie
dagen een proviandtr<yo van dertig wagens.
Bovendien haver- en meeltreinen. Al deze din
gen worden van een loods uit verzonden. Men
heeft sporen, wissels en inrichtingen voor laden
en lossen in Frankrijk eerst moeten verbete
ren, omdat zij niet voor deze eischen berekend
waren. In de loodsen liggen nu zout, spek,
meel, haver, geconserveerde levensmiddelen,
rijst, erwten, ham, gerookte ham, worst,
koffie, uien, Zwitsersche kaas, kaarsen, fak
kels, olie, linsen, boonen. gort. grutten, gries,
aardappelen, aardappelvlokken, suiker, bran
dewijn. thee, boter, vet en petroleum opgesta
peld, in voorraden, dio op 200.000 en meer
hongerige magen berekend zijn. Daar in den
laatsten tijd een tiende liter brandewijn, twee
sigaren en twee sigaretten tot het „uitgebrei
dere" veldrantsoon behooren. kan rnen begrij
pen, wat daarvoor alleen al voor ©enige hon
derden duizenden manschappen noodig is.
Vervolgens beschrijft de correspondent de
voorraden aan kleedingstukken enz. in de
ambulante kleedingkamers Dezo zijn ook het
depot der buitgemaakte artikelen Daar wordt
alles verdeeldwat men in het front er van
gebruiken kan, opgeslagen en do rest naar hel
vaderland gezonden,
j Wat daar opgeslagen is, kan men aan eenige
voorbeelden zien. Er liggen bijv. 600.000 boef-
ijzers," die in Maubeuge zijn bult gemaakt.
Bergen van hemden, resten, lederen vesten,
drilpakken, schoenen, wollen dekens, meestal
van Duitsch fabrikaat, dat in Antwerpen is
buit gemaakt, vaD waar het naar Natal gezon
den zou worden. Verder nog buikgordels en
allerlei lederen artikelen. Aan dezo kamers
zijn reparatie-werkplaatsen verbonden. De
tabak, die men in Frankrijk gerequireerd
heeft, is reeds op, maar de Duitsche tabak-
fabrikanten, die zich vereenigd hebben, zorgen
dat er voortdurend voorraad is. Er is een
groote hoeveelheid verbandmateriaal in beslag
genomen, dat voor het buitenland bestemd
was. Een gedeelte bijv. voor Griekenland. Er
liggen verder lucifers, kaarsen, 800,000 ton
suiker, die in beslag genomen zijn. waardoor
het depot voor langen tijd voorzien was. want
ook suiker behoort tot het „uitgebreidere"
veklrantsoen.
Het genicpark, dat tot de etappe behoort,
ligt afgezonderd, ui-gens de ten dwele zeer ge
vaarlijks stoffen, die het herbergt. Ook dit
Onder de Engelsche hulptroepen komen ook kleurlingen voor, in 't bijzonder
Indiërs. Onder andoren treft men er de bekende Bengaalsche lancïers aan, gedachte
ruitertroepen op hun vlngge kleine paarden en met hun lansen, welke zij met veel
behendigheid weten te gebruiken. Ziehier een piaat nit een Engelsch tijdschrift,
waarop een aanval der Bengaalsche lanciers op de Duitsche infanterie wordt afge
beeld. Als een wervelwind stormden zij door de Duitsche gelederen, heet het in
het Engelsche tijdschrift.
slechts vier legercorpsen vijf en twintig van
dergelijke ovens ncodig zijn. Zes uur ongeveer
waren noodig om twiutig van dergelijk© ovens
op te staan, het afbreken duurde een uur tc»
zeven kwartier. Onophoudelijke oefeningen in
vredestijd en een zoo practisch mógelijke in
richting van alle toestellen zijn een noodza-
kelijkliMfc om deze ovens in den oorlog tot hun
recht te #oen komen. Wat de etappen-bitkke-
rijen betreft, men vertelde ons, dat er bij het
onstuimig, voorwaarts rukken van ons leger
eens drie dagen lang geen versch brood in het
'front was. Zonder de etappen-bakkerijen zou
het echter drie weken geduurd hebben, voor
de manschappen versch brood hadden gekre-
park is tijdens den oorlog ontstaan. Men had
er niet op gerekend en de noodzakelijkheid
bleek eerst bij den positie-oorlog. Het werk
van de genie is zoor veelzijdig en het gevaar
lijkste geworden. Het materiaal wordt gedeel
telijk aangevoerd, gedeeltelijk ook wordt het
hier gemaakt. De bestellingen uit hot front
moeten in een dag klaar en roar verzending
gereed zijn. Het vervoer geschiedt met 35
zware vrachtautomobielen, die dag in dag uit
onder weg zijn. Meer naar voren worden
I kleinere depots aangelegd, die de loopgraven
j voorzien, o.a. van het nooaige hout, van spij-
kers, zakken, stalen schilden, draad, prikkel-
óraad. Hier neemt men ook proeven met
nieuwe wagens voor den loopgraven-oorlog, en
lachen te maken.
Hoe dikwijls het gordijn o<
werd. telkens wisten do „acteurs" nieuwe
bijvalsbetuigingen te verwerven. Zeer aar
dig waren de levende beelden, die geslaagd
of niet geslaagd, uitbundige vroolijkheid
verwekten.
Dan volgden weder soli voor zang, kort
om, voor veel afwisseling werd gezorgd;
men had zich, den blik op het tooneel ge
richt, in een Berlijnsch café-chantant kun
nen verplaatsen.
De pauzen werden door zang van het
„publiek" aangevuld, totdat de „schel"
van 't tooneel weder het „halen van 't
gordijn aankondigde. Iedere scène bracht
ook weder een nieuw decoratief, onverschil
lig of dit bij de handeling paste of niethet
scneen, dat men de toeschouwers met den
geheelen voorraad decoratie wilde bekend
maken
Het luide gejubel, dat door do wanden
van het theater tot de straat doordrong,
had nog andere kameraden gelokt, die niet
in het theater in kwartier lagen en zoo
kwam het-, dat het huis meer dan eens „uit
verkocht" was.
En ik herinner mij een pear kleine Fran-
jaises. wier haat tegen de Pruisen zeker
niet al te diep zat, in het theater te hebben
gezien.
Zoo verliepen er ongeveer twee uren;
niemand dacht aan slapen met het oog op
den rustdag den volgenden dag het ge
jubel bad zijn hoogste punt bereikt, teen
plotseling als uit dc-n grond verrezen, de
schimmel van den kapitein zijn kop door de
wijdgeopende deur stak en de kapitein met
donderende stem „halt" gebood.
Ik weet tot nog toe niet, hoe het hem
mogaJijk waseen feit is het echter, dat bij
in één oogenblik met paard en al op het
tooneel 6tond. Men kan zich de verwarring
voorstellen. Vóór hem, in allerlei bonte
costuums, zijn fuseliers, waarvan hij zeker
op het eerste oogenblik niemand herkende.
Het gelukte hem niet, ernstig te blijven,
hij moest mcelaohen, maar slechts één
oogenblik en van dat oogenblik maakten de
aanwezigen gebruik om een geestdriftig
hoera voor hem aan te heffen.
(Slot volgt.)
