Hoe de Duitschers
I Russische I
bij Brzezinj
J3 IDKS SSOUD ATEi svCOI/'H .A TMTT va;n ÏSS onenig" 52 V Decemoer 191-a.
Op verre zeeBn, in den omtrok van Zuid-Amerika, hebben tusschen Engelsche en
Dnitsche eskaders twee zware gevechten plaats gehad, -zwuarder dan in de nabijheid der
oorlogvoerende landen. Eerst werd een Engolsch eskader aan de Chileensche kust zoo
goed als vernietigd door de Duitschers, maar bij de Falkland-eilanden hebben de Engel-
sohen revanche genomen, zooals men weet. In beide gevechten stond aan 't hoofd van
't Duitsche eskader de „Scharnhorstmet admiraal Von Spee aan boord. Van dit schip,
bij de Falkland-eilanden gezonken, geven we hier een afbeelding, terwijl het in zwaren
storm voorwaarts stoomt.
de tot Nieuwpoort toe, moest er op spionnen
gelet worden, die vaak in bakkerstroggen en
op planken de kanalen overstaken om brieven
te verzenden. Een brief naar Nederland kostte
tien franc, naar Frankrijk twintig. Men heeft
verschillende van deao postkantoren ontdekt en
opgeruimd.
Eens was het een opwindende dag. De boo
ten lagen in de sluis bij Brugge togen elkaar,
toen we Engolscke vliegers in het oog kregen
"Weg konden de booten niet. De vlieger wierp
twee bommen, waarvan er een in heb water
viel en do andere honderd moter van de booten
af. Al het glas aan boord brak, maar de boo
ten waren weinig beschadigd. Zij hebben tot
nu toe weinig geleden.
Den zevenden November kreejj; de afdeeling
den vuurdoop. Zij had bevel gekregen een ki
lometer van Nieuwpoort af tegen den vijand
op te treden. Het waren zware dagen, waarbij
zoo menig soldaat zijn leven verloor. Verwoed
vuur van beide kanten. Om iederen duim
gronds werd gevochten. De morgen van den
achtsten November brak aan en de strijd ging
nog steeds op en neer. Mon vocht om beken
en modderpoelen. Een enkel stuk geschoten
huis, een kleine rookende puinhoop, moest drie
or vier maal bestormd worden. Naast de Fran-
echen lagen de Engclseken en schoten. En
zij schoten goed. Nog was er geen terrein ge
wonnen. De middag kwam en het werd avond.
En ook 's nachts dreunde cn 'kraakte het aan
allo kanten. In het wezenlooze donker blik
semde hot en klonk het rollend gedonder. Het
was een hel, die gestookt werd met het vuur
van zware granaten en sproeiende kartetsen.
Honderd en twintig uur was luitenant S. in
het wilde granaaivuur, zonder een hap warm
eten en zonder aflossing. De mannen van de
motorbooten, hij wie er zijn van boven de vijf
tig, hebben zware patronenkisten naar^ de ma
chinegeweren gesleept en hebben het uitgehou
den tót strijd en storm bedaard waren.
Duitsclie brouwerijen in België.
Uit een veldposfcbrief blijkt, boe zekere
brouwer uit Kaufbeuren., in Zwaben, tot
Inspecteur van de korpsbrouwerij in België
is genoemd, door bet generaal-commando
van bet eerste Beierscbe legerkorps. Er zijn
drie brouwerijen met mouterijen in werking
gesteld. Alle bij dezen „tak van dienst"
aangestelde Beiersch© soldaten zijn be
kwame brouwersdrie manschappen uit
den Weihenstepkan zijn brouwmeesters, een
ander uit Kemp!in is directeur van de brou
werij en beeft de leiding van bet gebeele
bedrijf op zich genomen. Er wordt geheel
op Beierscbe wijs gebrouwen. Het dage
lijks voor den verkoop gereed- gemaakte
bier wordt aan de divisien van bet eerste
legerkorps uitgereikt.
DuiischSarad.
Een Kerstgroet van den Duitschcn
kroonprins.
De Duitsche kroonprins heeft aan de
onder zijn bevelen staande troepen de vol
gende Kerstgroet gezonden
„Kerstmis in Frankrijk in nauwe aan
raking met den vijand, zulk een feest moet
voor ons allen onvergetelijk blijven.
Ik wensch aan allen, die behooren tot
mijn dapper leger, Gods rijksten zegen, opdat
■wij door ons soldatengeluk en als strijders,
die zich bewust zijn van hun plicht, een
vrede mogen verwerven, waarop wij en het
Een correspondent van de „Frankf. Ztg."
beschrijft het Duitsche offensief in Polen, cd
den afloop van Hindenburg's toeleg om het
Russische leger bij Lodz te omsingelenMod
lii'4, den Duitschen linkervleugel snel een om
trekkende beweging maken, waarbij de Russen
zich in hunne goed versterkte loopgraven moe
dig verdedigden.
Er stond voor beide partijen veel op het spel
van Strvkow, ten noord-oosten van Lodz, trok
men den straatweg langs op Brzeziny aan.
waar op 18 November de staf overnachtte.
Toen ging men verder zuidwaarts naar Kar-
pin, waar do weg den naar het oosten leiden
den straatweg kruist.
Hier sloeg men oostelijk af, om onder voort
durende gevechten, Lodz te bereiken voordat
men echter zoover was, rukten uit het -mum
en oosten Russische versterkingen lan. Aan
vankelijk scheen de flankaanval der Russen
zullen gelukken, maar het Duitsche leger
corps wist. naar alle zijden vechtend, de i ij ui
delijke linies door te breken, waarbij géén
kanon, machinegeweer of rminitiowagen ver
loren ging. Vijftien kanonnen werden uitge
maakt en 12000 gevangenen vielen in handen
der Duitschers. Hoe dit „schitterend wapen
feit" (zooals de Duitsche pers het noemt) zich
heeft locgedragen, vernam de correspondent
hij een knappend vuurtje in een Poolsch land
huis, van enkele stafofficieren.
„Onze opdracht luidde,"zoo vertelden deze,
„de divisie valt zonder dralen den vijand ten
oosten ran Lodz aan. en vernietigt hem."
geliefde vaderland trotsch kunnen zijn.
Evenals mijn grootvader, kroonprins
Friedric-h Wilhelm, met Kerstmis 1S70 aan
zijn braaf leger, waarin uw vaders en
grootvaders dienden, zend ook ik aan elk
van mijn trouwe medestrijders als een be
scheiden souvenir aan het gemeenschappe
lijk Kerstfeest in Duitschlands grootsten
tijd een tabakspijp met mijn portret erop.
Get. Wilhelm, kroonprins van het Duit
sche rijk en van Pruisen."
Een Duitsch oordeel.
Een correspondent van de „New-York
Times" heeft een onderhoud gehad met
generaal Yon Heeringen. De correspondent
vertelt: Generaal Von Heeringen aarzelde
niet, zoomin als de andere Duitsche gene
raals, die ik sprak, zijn Engelscho tegenstan
ders te prijzen. „De Engelsche troepen der
eerste linie zijn schitterende soldaten, erva
ren en taai, vooral in bet defensif. Het zou
geen verdienste zijn ze te verslaan, als ze
dit niet waren-"
Over lord Kitcheners leger merkt de
generaal op: „Men kan geen legers improv-
seeren. Engeland kan niet verwachten in
een paar maanden tot stand, te brengen, wat
Duitschland een eeuw kostte om te vol
tooien."
Maar generaal Von Heeringen vertelde
een anecdote om de waarde der Engelsche
geregelde troepen te doen uitkomen. „Op
zeker punt gebruikten we een mijnen werper
tegen een der Engelsche loopgraven. D.ie
mortieren schieten met vreeselijk rumoer,
dat bedoelt zelfs den vermetelste® schrik aan
te jagen. Na bet tiende schot stormden onze
mannen onder een luid hoera vooruit, in de
verwachting de Britten geheel buiten wes
ten te zuilen vinden. Maar, warempel,
die taaie Schotten kropen uit hun loop
graven en deden met de bajonet eên tegen
aanval."
De generaal sprak zijn leedwezen uit, dat
de Engelschen allen meer noordelijk waren
gezonden, z-oodat hij niet langer met den
Engelschen bevelhebber bet zwaard kon
kruisen. Blij verklaarde dat de Beieren had
den gesmeekt toch tegen de Engelschen in
bet noorden to worden aangevoerd. Met lof
sprak generaal Von Heeringen niet slecbt3
van Sir John French, maar ook van gene
raal Joffre en generaal Castelaan. Generaal
Von Heeringen verklaarde verder dat be
halve wat typheuse koorten betreft, de ge
zondheid der Duitsche troepen beter is zelfs
dan in vredestijd en dat de Duitschers wat
oorlogvoering betreft veel van hun vijand
leeren vooral van de Engelschen zien ze
af om zooveel mogelijk dekking te zoeken.
De correspondent merkt aan het slot van
zijn artikel op: Eenig denkbeeld van de po
sitie der Duitschers in het Westen krijgt
men als men bedenkt, dat de opperbevel
hebber van het noorderleger ongeveer tien
uren in twee dagen tijd had om met me te
praten en te rooken. „Laat het volk in Ame
rika weten," zoo zei de de generaal, „dat we
geen barbaren zijndat bij ons alles in orde
is en kalmen dat we vol vertrouwen de
overwinning afwachten."
Engeland.
I Een Kerstgroet van Koning en Koningin.
i LONDEN. Elke soldaat in do loop-
graven, .elke zeeman op d. Noord
zee, allo gewonden in de hospita
len ontvingen Vrijdag eon persoonlijken
groet van Koning en Koningin. Zij zullen
con kaart ontvangon met de portretten van
de majesteiten ©n ©en Kerstmis wensch in
hot facsimile van bet vorstelijk schrift.
De aanval op de Engelsche kust.
LONDEN. Do eerste minister heeft
een brief gericht aan don afgevaar
digde van Scarborough, waarin hij
dezen mededeelt dat de Engelsche regeering
alle schadevergoeding voor bet vernca aan
mensch en'ovens en de schade aan goederen
tengevolge vau den aanval der Duitschers op
do kust-, voor haar rekouing neemt.
Duitsche vlieger boven Dover.
LONDEN. Een Duitsche vlieger vloog
over Dover in den rnorgon bij mistig
weer en liet een bom vallen, die
in een tuin viel en daar ontplofte,
zonder 6chade aan te richten. De vlieger
werd slechts enkele seconden waargenomen
en vertrok onmiddellijk weor over zee.
Frankrijk.
Op het Westelijk ooriogsterreïr».
PARIJS. Wij zijn ©enigszins voor
uitgegaan tusschen de zee en den weg
van Nieuwpoort naar Westende e® evenscens
in de buurt van Steonstraet© en Bxx schoot©.
Ten oosten van Béthun© bobben wij met-
de hulp der Engolschen het dorp Giveuchy-
lez-La Bassée, dat ons ontnomen was, her
overd.
In de buurt van Perthes-les-Hurlus heb
ben wij na tweo aanvallen liet laatste stuk
van de linie, waarvan wij op 21 Dec. reeds
oen gedeelte haddon genomen, veroverd.
Gemiddelde vooruitgang 800 M.
In de het laatst genomen loopgraaf maak
ten wij eea sectie mitrailleuses buit en na
men wij de bedieningsmanschappen gevan
gen..
Wij hebben eveneens vorderingen gemaakt
ten noordoosten van Beause.
Wij zijn vrij belangrijk vooruitgegaan in
het boscli La Gmrie op een front van loop
graven van 400 M. lengte en ee® diepte tot
250 M.
Bij de nog voortdurende gevechten rond
om Boureuilles schijnen de troepen het vrij
belangrijke voordeel, dat zij Woensdag had-
De divisie deed dit, en vernam pas later,
dat de vijand vier legercorpsen sterk was.
De morgen van 21 November was vochtig cn
koud; wij zagen alles door een wazigen nevel...
en gingen langzaam en vermoeid voorwaarts,
tien dagen lang geforceerde marscken ge
maakt te hebbon, waarbij do vijand ons uiet
veel rust gelaten had.
Wij wisten slechte dat de vijand ergens in
het noorden was en trokken daarheentoen
echter plotseling van den bagagetrein het be
richt kwam, dat de vijand ook van links op
drong. En wij hoorden ook reeds het kanon
gebulder in den lichter wordenden wintermor
gen.
In twee colonnes rukto de divisie op, link?
trachtte men een wig in de Russische stellin
gen te drijven; bij de linker colonne was de
staf. De divisiecommandant reed voorop, do
manschappen praatten vroolijk mot elkandei
Plotseling klonk van alle zijden geweervuur
de commandant staat stil, een rilling gaat door
de gelederen.
Juist is men in het dorp Wiskitno; één kort
bevel, en de straten zijn leeg, en men is de hui
zen binnengedrongen; de staf is in het volgen
de gehuchtde voorhoede is in hevige gevech
ten gewikkeld.
Het gevecht, waaraan ook de vijandelijke
artillerie deelnam, strekte zich uit tot in <l"
buurt van Andrespol, waar huis aan huis,
tuin aan tuin grenzen.
Op de daken stonden Russische machinege
weren, do artillerie was verdekt opgesteld
het was ontzettend moeilijk vooruit te komen
Do strijd werd gevoerd aan een noordelijk en
een westelijk front; een cavalerie-brigade hielp
mede, en was zuidelijk van Andrespol in do
loopgraven bezig.
Om 8 pur des morgens was het gevecht op
In het Aisn-egebied sloegen Zouaven ver
scheiden aanvallen der Duitschers schitte
rend af en bleven zij meester van de Duit
sche loopgraven bij den wog naar Puisa-
leine, die op 21 dezer genomen waren.
In Champagne consolideerden wij de vor
deringen, die wij gisteren hadden gemaakt
in do streek van Craonne eu Reims.
Ten noordwesten van Mesnil les Hurlus
vei'overden wij 400 M. Duitsche loopgraven.
I De Duitschers poogden bij Ville aan do
I Tour be (oen zijriviertje van de Aisne) tot
het offensief over te gaan, do artillerie di'eef
hen echter uiteen.
In Wóëvre bracht onze artillerie de Duit
sche batterijen tot zwijgen.
In de buurt van Ban de Sapt, ten noord
oosten van St. Dié, trok onze infanterie
voorwaarts en nestelde zich op het gewon
nen terrein.
i BERLIJN. Rapport van het grooto
hoofdkwartier:
J De vijand herhaald© Woensdag in de om
geving van Nieuwpoort zijn aanvallen niet.
Bij Bixschooten maakten onze troepen in
de gevechten van den 21sten 230 gevan
genen.
De vijand toonde groote activiteit in do
omgeving van het kamp van Chalons; hier
werd een heftig artillerievxxur afgegeven
door de Franschen,
Bij Souain 6n Perthes deed de vijande
lijke infanterie aanvallen, die echter wer
den afgewezen.
Een door den vijand onder scherp arfci-
lerievuur gehouden loopgraaf werd ons
ontnomen; des avonds echter weer door ons
veroverd. De stelling werd na dezen welge
slaagden tegenaanval opgegeven, .ingezien
gedeelten van de loopgraaf door het vijan
delijk vuur vrijwel overstroomd wei-den.
Ruim honderd gevangenen bleven in onze
handen.
De Fransche legatie deelt omtrent de
krijgsverrichtingen het volgende mede
Den 22en zijn wij tusschen de zee en de
Lei© op verschillen Ie punten vooruitgeko
men 150 meters tusschen de zee en den
weg van Nieuwpoort naar Westende, 150
meters in de streek van SteenstrateBix-
schoten. In samenwerking met het Engol
sch© leger hebben wij het dorp Givenchy
hernomen.
Oostelijk van Amiens, aan de Aisne en
in Champagne, hadden artillex-ie-geveehten
plaats. Onze batterijen hebben den vijand
genoodzaakt verschillende loopgraven tus
schen den spoorweg aan Laon en den weg
van Neuchatel te ontruimen. In de streek
van Perthes - les-H ur 1 us hebben wij, na een
Een plotselinge overval konden wij als onderschrift onder dit kiekje zetten. Een afdeeling
Duitsche verkenners in de streek van Antilly, bij Betz, in het dep. Oise, had zich
bij een boschje opgesteld. Een man was, met behulp van een ladder, in een boom
geklommen en keek uit. Plotseling riep hij den commandant toe„Rechts,
kapitein, rechts schiet een batterijEn 't volgende oogenblik vielen ook de
granaten der vijandelijke batterij neer. Dit oogenblik geeft onze plaat aan.
den behaald, niet gebeol te hebben kunnen
handhaven.
PARIJS. De vorderingen, die wij tenge
volge van onze aanvallen tusschen de Maas
en Axgonne hebben gemaakt, zijn bijna ge
heel en al gehandhaafd.
Volgens de laatste berichten heeft ons
front in die streek de vijandelijke draad-
versporringen bereikt aan den zuidwestelij
ken uitjooper van het Forges-bosch ten
oosten van Cinoy en loopt het langs den
weg naar het bosch van Boureuilles.
Overigens valt er niets belangrijks te ver
melden
PARIJS. Van de zee tot de Lye zijn wij
vooruitgegaan door het aanleggen van
mijnen in de duinen. Wij hebben voor Lom-
baertzijde een aanval afgeslagen.
Te Zwartele, ten zuidoosten van Yperen,
namen wij een groep huizen.
Het Belgische leger zond detachementen
voorwaarts op den rechteroever van de Yser
ten zuiden van Dixmuyden en organiseerde
daar een bruggehoofd.
zijn hevigst; geweersalvo's donderden over den
bevroren grondgranaten wierpen een regen
van steen en en stukken a arde op. Aan de
grens van het dorp Olechon was de Russische
artillerie verborgen, daartegen ontwikkel
den wij de i.nf an ter ie-bataljons.
In do straten van het dorp Wiskitno stond
de lango legertros opeengepakt; onder het
voortdurend granaatvuur worden rustig doode
paarden afgespannen, en de stuk geschoten
wagens afgeladen.
Qm '1 uur des middags verdubbelde do kracht
van het artillerievuur uit bet Noorden
's middags om vier uur begon de schemering te
vallen, en om elf uur, toen wij te ruste gin
gen, hadden wij ons ingegraven, en was do
artillerie ingeschoten op de vijandelijke stel
lingen.
Den volgenden morgen begrepen wij, dat
de vijand overal rondom ori3 was; nu was het
er op of er onder; in 't Noorden eu zuiden had
de vijand vele kilometers lange versterkingen,
in 't zuidwesten ook, en uit 't Zuid-ooston
rukte Rennenkampf op.
De divisiocomraandant en de commandeeren-
de generaal traden na een onderhoud onder
vier oogen naar buiten, en de generaal riep zijn
staf toe: „Wenscht mij geluk, hoeren, morgen
zijn wij overwinnaars of dood, wij zullen pro-
beeren in het Noorden door te breken." Een
luid gejuich is het antwoord op zijn woorden,
men drukt elkander geroerd do hand, en gaat
'te ruste. Om één uur 's nachts wordt alarm
gemaakt; do divisie moet terug,., grooto ver
wondering. Men kent dool noch richting; hot
is ijzig koud, een koude regen snijdt in het
gelaat, eu do wind dringt door mantels en
pelsen. De stemming is gedrukt, want dooden
en gewonden moet men ginds achterlaten...
men wist niet dat in de achterhoede Roode
krachtig bombardement en twee aanvallen,
het laatste stuk der Duitsche linies geno
men, die wij den 21en gedeeltelijk hadden
veroverd. Een hevigo tegenaanval wera
door ons afgeslagen. Wij hebben een sectie
mitrailleurs genomen. Bij den molen van
Perthes zijn wij eveneens vooruitgegaan.
Ten noordoosten van Beauséjour vorderden
wij 800 meter. De vijand deed opnieuw een
tegenaanval, die wex-d afgeslagen.
In het bosch -van la Grurie kwamen wij
mex-kbaar vooruit op onzen linkervleugel,
welke, op een loopgravenfront van 400 meter
lengte, in diepte 100 tot 250 meters vor
derde. Wij hebben twee Duitsche linies in
de lucht doen vliegen bij Frour de Paris en
twee geblindeerde schuilplaatsen van den
vijand vernield.
Aan de Maas is een batterij van 77 m.M.
en een van 15 m.M. door onze artillerie tot
zwijgen gebracht.
LONDEN. De „Times" meldt uit
Noord-Frankrijk, dat Armentières Dins
dag opnieuw gebombardeerd i3. Het
Kruis-troepen de gewonden op wagens legden
en meevoerden.
Om vijf uur zijn wij op weg, langs den weg
RzgowKarpin, om daar de Miazga over to
gaandoor do opstopping van den trein wordt
het laat voordat iedereen op den oever is.
Toen do dag aanbrak, donderde het geschut
reeds; in dolle vaart ging het op Karpin los;
zes, zovon batterijen rolden in vollen galop
over den steenharden bodem; de vijand volgde
uit Rzgow.
Twee infanterie-bataljons hielden hom tot
12 uur op, en toen drong alles op in de rich
ting van Brzeziny.
Nu was het wachtwoord er doorheen
slaanin het bosch tusschen Borow en Galltow
kwam het tot oen verbitterd bajonet-gevecht;
in den wagensleep hielpen de gevangenen mfede
aan allerlei karweitjes.
Hot bevel luidde den spoordijk nomen, die
dwars door hot woud loopt, van Lodz naar
Warschau.
In hot bosch was het stil; de divïsiegenernal
ging zelf voorop, gevolgd door zijn staf, den
degen in de vuistartillerie en trein waren
achtergebleven. Bij den spoordijk vond men
den vijand met een donderend „hoera" ging
het er op in. Het baanwachtershuisje lag vol
gewonden. Om half acht gaf de staf het bevel
door te breken tiaar het Noordende trein
bleef achter onder bescherming... nadere be
velen zouden gegeven worden op hot marktplein
to Brzeziny... na de bestorming.
Een merkwaardig bevel, maar bet kon nu
eenmaal niet anders... de trein moest achterge
laten worden
Langzaam formeert zich de divisie en de man
nen sleepen zich doodmoe voort. Een bonte
schaar uit allerlei regimenten samengesteld,
trekt op. Het is een bitter koude nacht; de
beroemde orgel in de kerk van St.
Vaasfc is onherstelbaar beschaêdigd.
Volgens de „Nord Maritime" is een fabriek,
waax-in honderden Britsche soldaten sliepen,
door middel van brandgranaten in brand
geschoten. Vele soldaten zijn levend ver
brand.
Fransche gewonden.
LONDEN. De „Daily Chronicle" ver
neemt uit Parijs, dat in de Fran
sche legercommissie word meegedeeld,
dat tusschen 15 September en 30 No
vember er 489,733 gewouden in de hos
pitalen zich bevonden. Van dezen keerden
79 px-oc. in de gclederen tenxg; 21 proc. zijn
overleden.
Hel Fransche Parlement.
PARIJS. Do Kamer heeft op voorstel
der begrotingscommissie met algemeen©
stemmen do begrootiug, sluitende met een
bedrag van 8,525,254,407 frs., aangenomen.
PARIJS. De Senaat heeft ©en voorstel
aangenomen, waarbij alle verkiezingen
worden uitgesteld tot na het einde van den
oorlog.
Do zitting van het parlement is gesloten.
Uil een soldatenbrief
Uit ©en brief van den zoon van een amb
tenaar van het Fransche ministerie van
handel vertalen we de volgende passages
Ik ben sinds eenigo dagen in Belgic, in
de omgeving van Yperen. Reeds bracht ik
eenigo dagen in de loopgraven door, maar
ik zou niet graag opx ieuw die drie nachten
neemaken Van de kou en den regen lijden
we meer dan van d© Duitsche kogels. We
hebben in cénen -nacht iix alle stilte onze
loopgraven moeten maken. Na ©en inge
spannen arbeid waren wij bij het aanbreken
van den dag bijna gereed met een loop
graaf vau 20 meter lengte en ongeveer twee
meter breed, mot oen sin allen uitweg naar
achteren, toen we bemerkten, dat we vlak
voor ons de Duitsche loopgraven met ge
cementeerd© onderkomens hadden. Wij wa
ren 500 meter vooruitgekomen, zonder ex
iets van gemerkt t© hebben.
Ik kan u niet zeggen wat ©en leven dat
is in zoo'n hol in den grond
Feitelijk behoefden wij er slechts 24 uur
achtereen xn te blijven, maar wij bleven er
drie dage® en drie uachtexi, de loopgraaf
vol modder, rillende van de kou, den Rat
sten d.tg slechts één beschuit voor vier man
ci. ©en klein couservenblikje. Hoe het moge
lijk is, dat wij er nog levend uit zijn go-
komen, begrijp ik niet. Als we maar even
iets boven den rand van de loopgraaf uit
ataken, regende het kogels. Plat op den
bodem iix het water liggende, lieten we den
storm over ons gaan. Een lcepi, op deu rand
van de loopgraaf gezet, was in een oogen
blik doorzeefd van kogels. Ze mogen praten
wat ze willen hoor, maar ze hebben daar bij
do Duitschers uitstekende schutters en we
zullen lang, heel lang werk met hen hebben.
Wat zal ik na den oorlog eeu massa te ver
teller hebben Wat was '70 hierbij vergele
ken Om iederen meter grond wordt gevoch
ten. Ik weet oen dorp dat meer dan tienmaal
genomen en heroverd is. En daarbij worden
wat verliezen geleden O, wat ben ik innig
dankbaar, dat broer nog te jong is om inge
lijfd te worden. Hij zal tenminste niet dat
vreeselijke leeren kenren, dat ik heb meege
maakt. Ik geloof, dat ik niet oeus alles zou
kunnen vertellen. Als mijn gedachte® maar
©ven terug gaan, dan weet ik niet hoe gauw
ik maar aan wat anders zal denken.
Aan d,e Aisne.
Een bijzondere correspondent van de ^Ti
mes" seint van „achter het centrum": De
Duitschers zijn nu ongeveer drié maanden
in bezit van Laon, de voornaamste stad in
het Departement der Aisne in het noord
oosten van Frankrijk. Thans volgt hun-
slagfront vrij wel volkomen den loop van de
rivier, die aan de streek den naam gaf. De
eerste terugtocht der Duitschers in Septem
ber had het gevolg, dat do vijandelijke
linie van de Marne naar de Aisne achteruit
ging, zoodat de geallieerden meester werde®
van den geheelen linkeroever der rivier. Ze
kere posities voornamelijk op het plateau
van Craonne zijn nu door de gealliesrdeu
herwonnen en dienen nu als uitgangspunten
voor de „kleine vorderingen" waarvan de
officieel© communiqués zoo laconisch spre
ken.
Soissons is ongeveer de eenig werkelijk
belangrijke 6tad op den linkeroever der
Aisne d.w.z. in het op den vijand her
overde gebiedterwijl aan den anderen
kant, aan den rechteroever der rivier, in
het nog door het leger van Von Kluck be
zette gebied, de steden Laon, La F&re en
Chaixny zijn gelegen.
Al is d© afstand tusschen Soissons e"
Laon nu wel niet zoo heel groot (35 K.M.
in vogelvlucht), het zal moeilijk zijn het
terrein te heroveren daar de vijand uitne
mend gebrxxik beeft gemaakt van alle ter-
reinvoordeelen voor de verdediging. Terwijl
het in de buurt van La Fère mogelijk was
door do doorbraak van den oever der Oise
oen groote uitgestrektheid land te doen
onderloopen, de heuvel, die „de berg van
Laon" genoemd wordt, verrijst geïsoleerd
midden in een vlakte, gelijk een suiker
soldaten, die niets gegoten lxehben, lijden
honger en koude. De generaal vuurt zijn
mannen aande officieren houden er den
moed in.
Na een uur wordt Galkow bereikt. Men be
richt, dat in elk huis 10 tot 20 Russen slapen.
Do huizon worden omsingeldzonder een schot
te losson, worden 100, 200 gevangenen ge
maakt.
In het volgende dorp wordt het spel her
haald. Do slapende Kirgizen worden verrast en
gevangen genomen.
Malczcw wordt van slapende Russen gezui
verd. Do Duitschers worden weer vroolijk.
Men komt op den grooten weg. Brzeziny ligt
nog slechts 5 K.M. vorwijderd. Men nadert do
stad waar mon hevigen tegenstand verwacht.
Zonder leven to maken is een leger door het
woud en door do wacht geslopen, midden door
de vijandolijko linies, maar hier in do stad
zal het onmogelijk zijn, volgens het oudo
systeem verder t© trokken.
Het is 2 uur 's nachts. Een Russische' post
op den wog wordt met een kolfslag gedood.
Slapende schildwachten worden gevangen ge
nomen.
De eerste huizen zijn bereikt. Zonder een
woord te spreken snollen do soldaten naar de
huizon, de deuren worden stuk geslagendo
slagen der geweer-kolven klinken dof. Er be
gint een vreeselijke slachting. Stoelen en ta
fels versplinteren. Onze soldaten weten, wat
er op hot 6pel staat. Het welzijn van de eigen
troepen verlangt het, dat te doen, voor het te
laat is.
Genade schonken gaat niet, want dan is do
divisie, hot gebeele legercorps verloren. Men
kan de slapende Russen niet eerst wakker la
ten worden en ze gevaDgen nemen, men moet
z© doodslaan.
PRIJS Fl. 1.- in apotheken en drogisterijen?
Monsters u Brochures: Agentschap Sarphatlstr. 34, Amsterdam
brood op een tafel. „Laon is onneembaar".
Dus dachten zij die de sterke hellingen van
den heuvel zagen oprijzen, die naar ze
meenden beheerschi werden door de kanon,
nen van do op den top gelegen citadel.
Maar al meer dan 15 jaren behooren d© ste
den Laon en La Fore eigenlijk niet meer
tot de versterkte steden. Na 1870 werden
ze eorst nog tot de ..territoriale verdedi
gingswerken gerekend".
Niettegenstaande de natuurlijke sterk©
positie en hoewel zij van de hoogte van het
plateau de vlakte beheerschte, kon Laon
geen weerstand meer bieden aan oen vijand,
die gemakkelijk de projectielen uit zijn
zwaar geschut uit de verte op de stad kon
worpen. Dat verklaart dat dc steden Laon,
La Fère en Soissons zoo gemakkelijk en
spoedig werden bezet. Dat verklaart waar
om, nadat Soisson herwonnen was, La
Fère en Laon nog in handen van den, vijand
zijn. Het ligt voor de haixd te vragen waar
om het niet mogelijk was de steden beter te
verdedigen, nu men ziet hoe zwaar de her
overing valt, en waarom het stelsel van ver.
dediging door loopgraven voet voor voet,
zooals de vijand nu toepast, niet door ons
wordt toegepast.
Critiek na het gebeurde is altijd gemak
kelijk. Indien generaal Joffre de verdedi
ging van dit gebied had beproef', zou hij
niet met de strijdmacht toen onder zijn be-
vel, in samenwerking met generaal Pau,
die groote concentratie voor Parijs hebben
kunnen voorbereiden e7i het offensief heb
ben genomen, dat de hoofdstad bevrijdde.
De opperbevelhebber mocht niet het gevaar
loepen van een nederlaag bij Parijs.
Nachtgevecht.
Aan een soldatenbrief van het westelijk
front in de „Vossische Zeit-ung" ontlco-
nen wij
„Voor ons in donkeren,- spookachtigen gloed
een puinhoop, die twue dagen geleden nog een
dorp was. Het is drie uur :s morgens. Nog is
geen schot gevallen en mot zenuwen, die bot
hot uiterste gespannen zijn, Jiggen we boven
aan den rand van een glooiing. Plotseling
breekt rechts van ons hij hot tierde bataljon
een hevig geweervuur los. Kort daarop volgt
een donderend hoera-gs.voep. Dat is ook voor
oïis het teelten. Mc-t een sprong zijn we op den
spoordijk erover heen. Eon verwoed vuur
begraït ons. Een oogenblik komt cr stilstand,
maar van achteren worden wij opgedrongen en
in looppas gaan wij over de weiden naar het
bosch. Overal slaan de projectielen in den
grond. Spoedig zijn nis in het bosch. Naast me
valt con kameraad neer, in het hoofd getrof
fen. Ik spring achter eon boom en onmiddellijk
vliegt mij do bast in heb gezicht. Achter een
dikken tak zit een Fransckman te schieten.
Ik leg nu aan. en als een rijpe vruc.ht valt een
neger naar beneden. W© gaan verder. Onze
taak is het 't dorp te omsingelen en de vrij ster
ke bezetting gevangen te nemen. We komen
aan den hoofdweg,die als alle Fransche land
weg® kaarsrecht is. Ongeveer dertig man ko
men er over heen. Dan begint een Fransch
machinegeweer te ratelen o® niemand kan
meer lerend er ovr-r heen komen. Do mitrail-
leuso was voortreffelijk verborgen. We konden
met dertig man het dorp niet aanvallen en
toch moest ids geschieden om het den anderen
mogelijk te maken over den weg te komen. We
slopen oh) do laatste huizen heen; rechts en
links is bosch, we moesten dus oppassen. Voor
zichtig gaan we vooruit, maar er gebeurt
niets. De achterste rand van het doi-p schijnt
niet bezet te zijn. Wij worden onvoorzichtiger
en ruklnsn in gesloten linie op. Plotseling zien
wij Franschen voor ons. Een kapitein zegt
echter, dat bet onze troepen zijn. Het 's niet
gemakkelijk to onderscheiden. Terwijl we nog
door onze kijkers staan te turen, barst in onzen
rug een razend geweervuur los waardoor acht
man vallen. Ieder wierp zich re er en zocht
dekking. Daarbij viel do een op den ander. Ik
had het geluk ouder in den hoop te liggen.
Spoedig echter viel heb menso.he®kluwen uit
elkaar. Zoo snel mogelijk ging ik naar een na-
bijzijnde heg, waar men tenminste niet gezien
kon worden
Opspringen en draven was toen to gevaar
lijk. Ik rolde weg van do plaats en kroop toen
op mijn buik voorwaarts. Hot was oen onaan
gename halve minuut. Intusschen hadden mijn
manschappen stelling genomen en schoten op
het boscb, waar hot nu spoedig stil werd. Wij
hadden nu beide randen van hot dorp in bezit
en de aanval kon beginnen. Wij begonnen bij
het eerste huis, dat met de bajonet gezuiverd
werd. Het was mot matrassen, bedden en kas
ten uitstekend gebarricadeerdVan daaruit
kon men de straat overzien. Ieder huis was
bezet. Overal zag men gewcerlóopen uit de
dakluiken. In de mairie was achter een steenen
trap een machinegeweer opgesteld. Men had
ons nog niet opgemerkt en het bracht ver-
Buiter. klonk do dreunende pas van de troe-
pon, die verder trokken.
Het marktplein is intusschen vol met Rus
sische wagens, muuitie-colonues, trein en ba
gage, alles staat verward door elkaar. Plotse
ling wordt het lawaai erger, er komt bewe
ging in de slapende stad, er valt een schot,
do Russen zijn wakker geworden. In den stik-
donkeren nacht begint een gevecht in de hui
zen, wolk gevocht do nachtelijke stilte met een
razend geknbtter vervult. Waar een licht is,
wordt geschoten. Paarden, ruiters, voetgangers,
allen snellen door elkaar; het is alsof de hel
in Brzeziny is losgebroken.
De stad wordt bestormd. Een luitenant
wordt binnengedragen, wien het onvoorzichtig
gebruik van een electrisoho zaklantaarn het
leven heeft gekost. De divisie blijft te Brze
ziny. Het gevecht in do straton gaat voort,
maar do stad is ingenomen.
Nu werden kwartieren voor den divisie-gene
raal en den staf gezocht. Ieder was doodmoe.
Een grenadier liep een kelder binnen om
slapende Kirgizen gevangen te nemen. Een
officier ging medo; daar heneden zaten om een
oud biljart 25 slapende kerels, tot do tanden
gewapend. Do grenadier sloeg er met den kolf
op los, do revolver werd opgeheven, de man
nen sprongen op on stakon hun bandon in de
hoogte. Zij wierpen hun wapens in een hoek,
en werden gevangen genomen.
Midden op de markt lagen reeds groote hoe
veelheden gevangenen.
Het was intusschen half zes gewordenmen
ging slapen. D© bestorming van Brzeziny was
ten' ©inde...
