"'■-■pSvifS
wm
It»
%'Wk
Allerlei.
OP ZEE.
K&s
m
Binnenland.
gÖïif)ATE]VOOTJHiLKrT van aoïlQag 8-arovemoer j 5, j
l.v'A. -f.v
vmSmrM?
wMËÊ^&^k
Nu de strijd zich ook tot de kast uitstrekt worden ook in de duinen loopgraven
aangelegd. Onze plaat geeft zoo'n loopgraaf in het droge duinzand dicht
aan zee in het noorden van Frankrijk.
Aan het front in het Argoimenwoud.
Het volgende is vertaald uit een br'ef
van een Duitsdhen. sergeant-majoor:
i „Twoede sectie, aantreden. Alles present?
- Nummeren.
Wie zijn leven lief heeft, houdt in de
eerste 24 uur zijn mond; -wie zoo onkame
raadschappelijk is om door praten de
anderen in gevaar te brengen, -wordt zon
der pardon gestraft.
Links om; uit den pas-marsch."
Zonder eenig geluid sluipt m'n sectie
achter elkaar langs iet smalle boschpad,
bukkend achter het struikgewas.
Veel tijd bot filosofeeren Lebben we niet.
Plotseling slaat een regen van kogels in de
struiken om ons heen ..liggen".
Een kwartier, een half uur gaat voorbij,
eindelijk vermindert het schieten. Nog 200
meter en we hebben de plaats bereikt, waar
onze makkers onder heftig vuur bezig zijn
smalle loopgraven te maken. Ik geez mijn
bevelen,,Van elke groep vier man met
vaardig geweer naar voren en scherp uit
kijken; de overigen de loopgraven verbree-
den en versterken.1" Daar komt de com
pagniescommandant persoonlijk bet bericht
brengen, dat bij het vallen van de duister
nis oen aanval kan worden verwacht. Dus
allen de geweren genomen en zich gereed
Louden. Door Let kreupelLout kan men
nog geen vijf meter vooruit zien bovendien
wordt heb nu 6nel donker. Iedereen luistert
üoo scherp mogelijk. Ik meen een zacht
gefluisterd Fransch bevel te hooren op
hetzelfde oogenblik vallen links van ons
schoten. Na enkele seconden meende ik, dat
in onze dekking kogels slaan, zoodat ik be
grijp, dat de vijand op dertig, Hoogstens
vijftig pas van ons in stelling ligt.. Ook
in onzen rug vallen schoten. Zoo goed moge
lijk verdeel ik het vuur. Tot middernacht
•blijft het schieten met afwisselende kracht
aanhouden. Langzamerhand treden vuur-
ipauzen in en eindelijk kunnen wij ons graaf
werk hervatten, waarbij we ons niet storen
aan enkele losse schoten, die nog vallen.
Scherp wordt intusschen uitgezien, en vooral
aandacht gewijd aan de boomtoppen.
Een oogenblik geef ik me aan m'n ge
dachten over en denk ik aan huis. Maar
lang duurt het wiet. ,,Majoor," fluistert
naast me een stem, ,,die berk daar links be
weegt verdacht." Én werkelijk, de kroon
hangt vreemd zwaar voorover. Mijn man
nen jagen eenige salvo's door de takken
als we enkele dagen later zoover zijn ge
vorderd, vinden we in den boom het lijk van
een Alpenjager, geheel met loof en takken
omwonden, nog met een riem aan den stam
vastgebonden.
Onafgebroken wordt den geheelen nacht
en den volgenden dag doorgegraven. Wij
beantwoorden het vijandlijk vuur niet, dat
zou maar ammunitieverspillen zijn.
Nu en dan komt het bevel„liggen, de
mitrailleur gaat schieten", en een oogenblik
later vliegen de bundels over onze hoofden.
Dan weer wordt gemeld: „Opgepast, de
mijnen werper komt in actie". Dn dan vol
gen wij de baan van het projectiel, tot
het vijftig meter vóór ons inslaat en we
allen plat neervallen, om ons te dekken,
want de scherven en stukken bommen vlie
gen tot drie, vier honderd meter ver in het
rond.
T>t geweer-patroon. Hans Windekilde,
onderwijzer aan een Duitsche school (al
komt de nationaliteit er eigenlijk niet op
aan) schrijft bet volgende aardige stukje
over de geschiedenis van een Russische
geweerpatroon (al komt ook de nationali
teit van deze patroon er feitelijk niet op
aan
Ik weet waarlijk niet vanwaar de patroon
afkomstig was, of zij uit deze of uit die
munitie-fabriek kwam. Vermoedelijk had
het ding een lang leven reeds achter den
rug, in een overvolle munitie-opslagplaats,
ergens diep in het vijandelijke land. De pa
troon had bijna een rol van belang gespeeld,
toen zij uit het magazijn werd gehaald, om
in de patroontaach van den soldaat terecht
te komen. Eenige dagen lang slingerde de
latroon in de koppeltasch van den soldaat
^ieen en weer, eenige malen grepen de vin
gers van den soldaat er naar, doch telkens
ontsprong zij den dans. En zoo beantwoord
de de kogel niet aan zijn bestemming, om
door den loop van het geweer te worden ge
jaagd en oen vreemde borst te doorboren.
Hoe de kogel latex in het bezit kwan
yan. den eersten niet militairen eigenaar, in
ons jiorpje -midden jn bet land, de hemel
T
hi
Vóór het vallen van de duisternis en dus
vóór den aanvang van het avondconcert,
moesten we worden afgelost. Maar in plaats
daarvan krijgen we bevel„De sectie blijft
nog 24 uur in het voorterrein; etenhalers
naar achteren komen."
De ketels worden losgegespt en twee man
van elke groep loopen snel naar de keuken
wagen, die tot op een half uur afstand is
Rustig wordt het maal verorberd, dat ons
voor de tweede 24 uur de noodige krachten
moet geven. En ook deze gaan voorbij,
terwijl we ons steeds vooruitwerken. Het
gaat nu wat sneller, daar een sectie pioniers
ons een handje is komen helpen. Ik beproef
nog met een sergeant al kruipend de vijan
delijke stelling te naderen om deze te ver
kennen voor een aanval, maar ze zijn op
hun hoede; we krijgen vuur, zoodat ik van
mijn plan afzie.
Tegen den avond komt de aflossing, zoo
dat ik met mijn sectie 400 meter achter
waarts kan gaan. Ik heb slechts drie gewon
den gekregen.
Na zestig uur in touw te zijn geweest,
kruip ik in ons aardbol, dat volgens' het
ontvangen bevel, zoo „bewoonbaar moge
lijk" is gemaakt; ik trek m'n mantel aan
en steek m'n voeten in een zak. Inslapend
hoor ik nog de stem van den compagnies
commandant, die den dienst voor den vol
genden dag uitgeefteen uur theorie, een
uur exereeeren; geweerpoetsen en uitrusting
reinigen.
En dat op nog geen halven kilometer ver
wijderd van de vijandelijke loopgraven
Rusland.
Op hot Oostelijk oorlogstesrein.
WE EN EN. Officieel wordt bekend ge
maakt: Ook Woensdag verliei>en de opera
ties op het noordelijk ooriogstooneel geheel
en al volgens het opgemaakte plan.
Onze troepen verjoegen den vijand, die
zich genesteld had aan den westoever van
de San, uit al zijn stellingen, namen meer
dan duizend man gevangen en maakten ma
chinegeweren buit.
Ook in het Stryjdal vermocht vijand
onze aanvallen niet te weerstaan. Hier wer
den vijfhonderd Russen gevangen genomen
en een machine-geweer en ander oorlogsma-
tsriail buitgemaakt.
Een ■pogrom te Lemberg?
Uit Warschau te Weenen aangekomen
reizigers vertellen, volgens het „Achfc-
Uhr-A'bendblatt" van groote pogroms te
hemberg, dat thans door de Russen bezet
is. Vijftig aanzienlijke Joodsche burgers
zouden door Russische soldaten vermoord
zijn en een groot aantal andere gewond. De
Pookche afgevaardigde Breitner, die tegen
het gebeurde protesteerde, zou gevangen
genomen zijn en naar Omsk in Siberië ge
zonden.
T u rkije.
De Russem trekken de Turksche grens over.
PETROGRAD. Officieel wordt gemeld,
dat de Russische troepen, uit Kaukasië ko
mend, de Turksche grens overtrokken en
mag het weten. Voor het eerst zag ik de
patroon in handen van kleine Pietje. Het
was aardrijkskunde-les, en het kereltje, dat
reeds verzamelaar was van eenige Belgische
uniform-knoopen, vertoonde met jongens
trots de nieuwste vermeerdering van zijn
militaire collectie; hij kraste er bovendien
streepjes mee over do opengeslagen bladzijde
van zijn atlas. Daarna drukte hij den kogel
eenige malen in den arm van een klasge
noot, waarschijnlijk oni de proef te nemen
hoe het moet voelen, wanneer de kogel er
dwars door gaat. De buurjongen piepte
even, en dat vestigde mijn aandacht er op,
zoodat ik wel moest overgaan tot het m
beslag nemen van het projectiel. Ik onder
zocht zeer voorzichtig den kogel, doch al
spoedig bleek me, dat het ding volstrekt
ongevaarlijk was geworden, en dat alle
kruit er reeds uit was verdwenen. Dus had
ik er geen bezwaar tegen, toen de tijd der
straf-ach terhouding verstreken was, de
patroon weer terug te geven aan den recht-
matigen eigenaar, Pietje.
Tevms nam ik n 1 do moeite c'en ver
deren levensloop van de patroon te volgen
hetgeen mij niet al te veel moeite kostte
l'.s kl&esen-onderwijzer, die het gescharrel
van zijn leerlingetjes steeds van zoo dichtbij
kan nagaan.
.Uit Pietjes broekzak is de kogel terecht
Kara Kilissa en andere plaatsen namen üa
de Turksche troepen te hebben verslagen.
KONSTANTINOPEL. De Russen be
gonnen hunne posities in de nabijheid van
de grens te versterken, werden echter vol
komen teruggeslagen uit het gebied van
Kara Kilissa en ïcchan.
Engelsche oorlogsverklaring.
LONDEN. Een buitengewone uitgave
van de London Gazette" bevat den tekst
van de formeelo oorlogsverklaring aan
Turkije.
De beschieting der Dardanellen.
LONDEN. De Times verneemt uit Athe
ne, dat volgens de laatste berichten van Te-
11 ©dos het bombardement van de forten der
Dardanellen te zeven uur 's morgens (gis
teren dus) begon. De beschieting duurde 15
minuten en werd later hervat. Voor de be
schieting der Dardanellen naderde een eska
der der bondgenooten het fort Kum Kalessi
aan de Klein-Aziatisch e kust. Van het fort
werden vele losse projectielen afgevuurd.
Het Italiaansche eekader is naar Rhóclos
teruggetrokken. Een Amerikaansoh en twee
Italiaansche oorlogsschepen bleven voor
Beiroetn ter bescherming der Europeanen.
KONSTANTINOPEL. Officieel. Bij
de beschieting van den ingang der
Dardanellen loste de vijandelijke vloot
240 schoten, zonder echter belangrijke
schade te veroorzaken. Onze forten lostên
slechts tien schoten, waarvan een een
Engelsch panteerschip trof, waarop een ont
ploffing volgde.
Bij Aivala in Klein-Azië is een Engelsch
stoomschip tot zinken gebracht.
Duitschers en Turken.
KONSTANTINOPEL. De Duiteoke
kroonprins seinde aan den Turkschen mi
nister van oorlog Enver pasja: het Vè
Leger en zijn aanvoerders zenden het
Turksche leger hun broederlijke groeten.
Cyprus geannexeerd door Engeland.
LONDEN. Officieel wordt medege
deeld, dat Engeland het Turksche
eiland Cyprus (dat het feitelijk reeds lang
in bezit had) heeft geannexeerd.
Zuid-Af rika.
De rebellie.
KAAPSTAD. De rebellie van "Beyers in
West-Transvaal en van Maritz in het
noordwesten van de Kaap schijnt thans ge
heel bedwongen te zijn.
Naar verluidt worden onderhandelingen
gevoerd tussohen de rebellen in bet noorden
van den Vrijstaat en bemiddelaars.
PRETORIA. Officieel. Nog gaven zich
106 rebellen, o. w. vier Duitsdie luitenants
en zeven soldaten, vrijwillig te Carnarvon
over.
PRETORIA. Een getrouw gebleven
commando is slaag geweest met de rebellen
in het district Rustenburg, waarbij het
twee man aan gedooden en vijf aan gewon
den verloor. Later nam Botha het bevel
van het commando op zich, dat toen de
rebellen uiteen joeg. Op verschillende plaat
sen geven de rebellen zioh over.
Een Duitsohe kruiser gezonken.
BERLIJN. Officieel wórdt gemeld, dat
de Duitsohe groote kruiser „Yorck" heden
morgen in de Jade op een havenmijnver-
sperring is geloopen en gezonken. Volgens
tot dusver ingekomen berichten zijn 382
man, meer dan de helft van de bemanning,
gered. Het dellingswerk werd door den
dikken mist bemoeilijkt.
(De „Yorck" is een pantserkruiser in
1904 van stapel geloopen. De waterver
plaatsing is 9500 ton; het schip liep 21.5
knoop, voerde 4 kanonnen van 21 c,M.„
10 van 15 c.M., 12 van 8.8 c.M., 2 machi
negeweren en 4 torpedolanceerbuisen. De
bemanning bestond uit 591 koppen,
De Jade is een rivier in Noord-Duitsch-
land, die uitloopt in den Jade-boezem,
waarin Wilhelmshaven ligt.)
Een Fransche pantserkruiser
in gevaar.
Iemand, die deel genomen heeft aan het
gevecht, vertelt in het „Linzer Volksblatt"
hoe de Fransche pantserkruiser „Ernest
Renan" op 17 October, toen heb Fransche
eskader ter bescherming van een munitie-
en proviand-transport langs de kust van
Dalmatië kruiste, slechts door een toéval
aan den ondergang is ontkomen. De kruiser
was de kust tot op 12 K.M. genaderd, ter
wijl de andere schepen op 20 K.M. afstands
verder voeren. Het opende een moorddadig
vuur met zijn snelvuurkanonnen. Plotse
ling wérd vanaf het schip een onderzeeër
ontdekt, die dadelijk onder vuur genomen
werd. Hij dook toen onder de kiel van den
kiuiser en ontkwam, maar had intusschen
aan den kruiser geen schade kunnen toe
brengen.
De pantserkruiser richtte toen zijn vuur
op een torpedoboob en een torpedojager,
die links en rechts aan den ingang van de
baai op wacht lagen. De schepen werden
echter niet geraakten vluchtten de baai in.
gekomen in dien van den brutalen Kareltje;
de ruil had plaats dank zij een vrij volledig
assortiment van Russische, Fransche en
Engelsche uniform-knoopen. Doch Kareltje
behield^ de patroon niet lang, aangezien
een drie-cents-taartje hem deed wankelen
in zijn voornemen om een internationaal
arsenaal aan te leggen. Dus werd Bob, de
jongen van het drie-cents-taartje (zijn vader
is koekenbakker) de nieuwe eigenaar van
de patroon. Bob veranderde zijn kogel
in een dum-dum later hield hij stok-stijf
vol, dab de kogel van den beginne af een
afgekrasten kop had gehad, doch eigenlijk
heeft nooit iemand hem geloofd, en er zijn
van z'n kornuiten, die verzekeren, dat ze
hem zelf aan den arbeid hebben gezien met
zijns vaders timmergereedschap," toen hij
den kogel van boven bewerkte.
Na deze kunstbewerking deed Bob er
plotseling afstand van ten behoeve van
Chrisje Pleyol. Deze heeft op en voor
-mij onbekend gebleven wijze dezen ptach-
tig£p ruil tot stand weten te brengen. Dé
beele klas was jaloers op de patroon, dum-
dum of niet. En zeker wilde iedereen het
ding in zijn verzameling een eere-plaate in
ruimen. Dat dus Chris do laatste eigenaar
werd moet aan den natuurlijken handels-
aanleg van dezen leerling gelegen hebben
zijn vader houdt er ook -trouwens
Van de „Emden".
BERLIJN. De commandant van den klei
nen kruiser „Emden" heeft het IJzeren
Kruis eerste en tweede klasse gekregen, alle
officieren, beambten, delcofficieron, 50 on
derofficieren en minderen ontvingen het
IJzeren Kruio tweede klasse.
De „Ophelia".
De Britsche admiraliteit bericht, dat het
Duitsclie schip „Ophelia", dat de Roode
Kruis-vlag voert, opgebracht was, omdat de
naam van het vaartuig niet was medege
deeld aan Zijner Majesbeit's Regeering als
dien van een hospitaalschip, in overeen
stemming met de oischen van het verdrag,
en omdat het schip, ten tijde dat het aan
getroffen werd, zich gedroeg op een wijze,
die onvereenigbaar was met do verplichtiü-
|gen van een hospitaalschip. De zaak van
net schip zal volgens den gewonen gang van
zaken voor een Prijzenhof worden gebracht.
Aangehouden.
LONDEN. Uit Simonstad in de Kaap
provincie wordt geeeind, dat hulpkruieere in
de haven een Noorsch schip hebben aange
houden, dat bestemd was voor Ludersly-
baai (Duitsch Zuidwest-Afrika) en een
lading kolen (dus contrabande) aan boord
had.
De aanval op Tslngtau.
NEW-YORK. Uit Tokio wordt officieel
gemeld, dat men gelooft dat de kruiser
„Kaisorin Elisabeth" zich zelf in do lucht
iieefb doen springen op de reedo van Tsing-
tau. Het drijvende dok is eveneens geson-
ken. Het bombardement wordt voortgazet.
De „Ivaiserin Elisabeth" is een der
oudere Oostenrijksche kruisershij liep
reeds in 1890 van stapel. De waterverplaat
sing is 4064 ton; de snelheid is 19 knoop op
den proeftocht geweest. Het pintserdek is
5 c.M. dik.
De bewapening.bestaat uit twee kanonnen
van 23, c.M. in barbettes, zes van 15 c.M.
en 16 van 4.7 c.M. De bemanning bestaat
uit 360 koppen.
De militaire waarde van dezen in Oost-
Azië gestationneerden kruiser is gering.
TOKIO. Een telegram uit Tsinan in
Sjangtoeng meldt, dat de Japanners voor
„Glasgow" en de hulpkruiser „Otranto"
ontkwamen. De admiraliteit kan voorloopig
nog geen geloof hechten aan deze mede-
deelingen, daar het slagschip „Canopius",
dat ter versterking van het eekader van
admiraal Craddoc-k was uitgezonden, vol
strekt niet wordt genoemd. Het is dus
best mogelijk, dat als bijzonderheden be
kend worden, de Duiteche berichten nog al
wat wiiziging zullen moeten ondergaan.
Intusschen zijn de noodige maatregelen ge
nomen in verband met de mogelijke omstan
digheden.
SANTIAGO De kruisers „Scharn-
•horst", „Gneisenau", „Nuremberg"
kwamen Maandag te Valparaiso aan.
De Duitsohe admiraal bericht, dat hij
de „Monmouth" tot zinken bracht
en de „Good Hope" en „Glasgow" schade
toebracht. De slag werd geleverd op zestig
mijlen afstand van Coronel. De Duitsche
admiraal geloofde dat alle opvarenden van
do „Monmouth" zijn verdronken.
Van de Chileensche autoriteiten zijn geen
andere inlichtingen verkregen, dan de me
dedeling van den vuurtoren van Lavapië
(de westelijke punt van de baai van
Arauco, waaraan Coronel is gelegen) dat
Zondagavond een kanonnade werd gehoord.
Er zijn geen berichten ontvangen, dat de
„Good Hope" of de „Glasgow" een Chi
leensche haven zijn binnengekomen.
LONDEN. Aan de „Morning Po§fc" wordt
gemeld, dat do „New-York Herald" uit
Valparaiso een telegram ontving, waarin
wordt besohreven op welk een schitterende
wijze het eskader van admiraal Craddock
streed tegen een superieuren vijand. De
kruiser „Monmouth" liet de vlag wappe
ren tot de romp volkomen dooTboord was
gelijk een zeef. Zij die niet in den vreese-
lijken strijd waren gedood, stonden bij hun
kanonnen en bleven doorvuren tot de krui
ser kantelde en zonk. De kruiser „Glas
gow" trok onder bescherming van den
krachtiger kruiser „Good Hope" naar de
haven van Coronel (een eind ten zuiden
van Valparaiso) terug en daar de Duit
schers al hun kracht concentreerden tegen
de „Good Hope" kon de Glasgow" weg
komen. De Duitschers lieten de „Dresden"
en „Leipzig" achter ter bewaking van de
haven van Coronel voor het geval de
s m pppwpi i
js?
De „Graphic" geeft deze voorstelling van een heldenfeit, door vier Engelsche
bedreven. Zij, 2 onderoff. en 2 kanonniers, de eenig overgeblevenen van
een batterjj, houden met goeden einduitslag den strijd vol tegen een
paar vijandelijke stukken, die tot zwijgen werden gebracht. Alle
vier werden gewond en geridderd.
T&ingtou 800 gevangenen maakten en 26
kanonnen vernielden.
Een gevecht aan de Chileensche kust.
LONDEN. Heb pembureau meldt, dat
verschillende niet officieel bevestigde berich
ten bij de admiraliteit zijn ontvangen uit
Duitsche bron, over een zeegevecht aan de
Chiloensche kust. Volgens deze berichten
zouden de „Scharnhorst", Gneisenau",
„Leipzig", „Dresden" en „Niiremberg"
bij Valparaiso zijn samengekomen, waarop
Zondag 'een slag werd begonnen met een
deel van admiraal Craddock's eskader. De
Duitsche berichten zeggen, dat de kruiser
„Monmouth" is gezonken, de kruiser „Good
Hope" ernstige averij beliep. De kruiser
een uitdragerijtje op na, en Chris moet uit
de hoogste klas dadelijk bij hem in de
zaak komen, nij zal het ver brengen. Voor
loopig wenscht Chris niets andors dan zijn
militaire verzameling de wijdst mogelijke
uitbreiding te geven. Zijn knoopen-verza-
meling is reeds zeer belangrijk; inderdaad
is hij de eigenaar van de volledigste sortee-
ring militaire knoopen. Daarna is hij zich
ernstig gaan toeleggen op het completeeren
van zijn verzameling patronen en ander
schiettuig. Zijn fragment van een 7 centi
meter artillerie-kartets, zoo groot als een
stuiver, vormde de grondslag van dit
belangrijke onderdeel zijner projectielen
collectie. De aanwinst daarvan door middel
van de Russische infanterie-patroon heeft
hem een soort projectielen-waanzin bezorgd.
Zoo juist kwam hij een uitvoerig gesprek
met me voeren, op welke wijze men zich het
best in het bezit kan stellen van een 42-
centimeter-Brummer-projectiel.
Ik heb hem verboden zoo'n ding ooit in
de kla3 mede te brengen.
Groot kaliber geschut. In dezen oorlog,
reeds door verschillende technici als „Artil
lerie-oorlog" aangeduid, is tot dusver wel
het meest sprake van het zware 42 c.M. ge
schut. Deze geweldige bewapening aan Duit-
„Glasgow" weer eens voor den dag zou
willen komen. De drie andere Duitsche sche
pen voeren naar Valparaiso.
Het is dan, zooals uit bovenstaande tele
grammen blijkt, eindelijk tot een gevecht
gekomen tusscken de Duitsche kruisers, die
ver van hun land over de zeëen rondkruis-
ten en koopvaardij-schepen buitmaakten, en
de Engelsche kruisers, die jacht maakten
op de Duitschers.
De Duitsche oorlogsschepen, die aanvan
kelijk in Oost-Azië en op de Amerikaan-
scke kust gostationneerd waren, hadden
zich blijkbaar op de Chileensche kust ver-
eenigd, en daar is het tot een gevecht ge
komen
Van de oorlogsschepen, die daarbij be-
sche zijde wordt voorgesteld als een der
zorgvuldig verzwegen militaire geheimen
van dit land, en de „Brummer" heeten uit
vindingen van den allerlaatsten tijd.
Het is nu eigenaardig in herinnering te
dat roeds in 1893 door ons vol
strekt niet militair© tijdschrift „Eigen
Haard" onder zijn rubriek „Verscheiden
heid" oen artikel werd gegeven over „Ka
nonnen van de nieuwste contructie" (dus in
1893). Wij nemen het bijna 20 jaar oude be
richtje hier over
Onlangs maakten velschillende Duitsche
bladen en tijdschriften, o. a. „Prometheus",
molding van do nieuwste, in de reusachtige
werkplaatsen van Krupp te Essen vervaar
digde kanonnen. Het eeno kanon heeft een
lengte van 14 M,, een kaliber van 42 c.M. en
een gewicht van 122,400 K.G. Elk met dit
reuzen kanon to werpen projectiel weegt 1000
K.G. en vereisoht een lading van 410 K.G.
buskruit, die hot projectiel een begin-snelheid
mededeelt van 600 M. per sec. on het 8850 M,
ver werpt. Op 1000 M. afstand zou zulk een
projectiel gemakkelijk een ij'zoren plaat van
1 M. dikte doorboren.
Het tweede type is nog merkwaardiger; do
draagwijdto van dit geschut moot alles over
treffen wat tot dusver in dit opzicht bereikt
is. Dit type bestaat uit. «tukken van slechts
21,c.M., zij zijn slechts 9.60 M. lang en 81.000
K.G. zwaar. Met een lading van 115 K.G.
moeten zij oen projectiel van 215 K.G. meer
trokken zijn geweest, geven wij ter vergc-
lijking, de volgende technische bijzonderhe
den, waaruit blijkt, dat de Duitschers over
twee pantserkruisers beschikten, die moder
ner on veel zwaarder bewapend waren 'dan
de Engelschen.
De „Scharnhorst" en „Gneisenau" zijn
elk bewapend met acht kanonnen van 21
c.M. en zes van 15 c.M. en achttien van
8.8 c.M. De waterverplaatsing is 11.600
ton; de snelheid 24 knoop. De beide sche
pen liepen in 1906 van stapel. De pantser-
gordel is 15 c.M., het pantserdek 5i c.M.
Hun tegenstanders waren, zooals uit da
telegrammen blijkt, de „Good Hope" en do
„Monïnoutli". Eerstgenoemde pantserkrui
ser is 14.300 ton groot; de bewapening be
staat uit twee kanonnen van 23 c.M., zes
tien van 15 c.M. en twaalf van 7.6 c.M.
Het pantserdek is 6 c.M., de gordel 15 c.M.
dik; de snelheid bedraagt 23 knoop. Het
schip dateert van 1901.
Dé „Monmouth", die gezonken is, be
hoort tot een klasse van kleine pantserkrui
sers, bewapend met veertien kanonnen van
15 c.M. en acht van 7.6 c.M. De snelheid
is 23 knoop. Het pantserdek is 5, de gordel
10 c.M. dik. 6
Men ziet hieruit, dat de Duitschers over
16 kanonnen van 21 c.M. beschikten, ter
wijl de Engelschen slechts 2 van 23 c.M,
hadden. Daarentegen was het aantal 15
c.M. kanonnen bij de Duitschers 12 tegen
30 bij de Engelschen.
Voorts namen aan het gevecht nog deel
de kleine kruisers „Leipzig", „Dresden"
en „Niirberg". Deze schepen hebben
32503650 ton waterverplaatsing en loopen
El.m. 24 knoop; de bewapening is 12 of 10
anonnen van 10 c.M.
De Engelsche kruiser „Glasgow" is 4900
ton groot, heeft een snelheid van ruim 25
knoop en is bewapend met 2 kanonnen van
15 e.M. en tien van 10 c.M.
De oorlogsleening.
Naar men aan de JV. R. Ct. meldt, wordt
in parlementaire kringen de oppositie tegen
de plannen der regeering, om een leenlng
uit te schrijven over een vrij grooten ter
mijn, tot dekking van de oorlogskosten,
grooter. Niet alleen de sociaal-democraten
en de vrijzinnig-democraten, doch ook de
groote meerderheid van de Liberale Unie
en van de Katholieke staatspartij voelen
zich meer aangetrokken tot het door dr.
Bos geopperde plan, om door een oorlogs
belasting te heffen, die over enkele jaren
zou kunnen worden betaald, uit de finan
cieel© moeilijkheden te geraken. Er zal,
naar men verder meldt, door vrijzinnige
Kamerleden in die richting worden gewerkt.
Daar de plannen der regeering nog niet
geheel vaststaan, acht men het met onwaar
schijnlijk, dat deze pogingen eoiigeu invloed
zullen hebben.
De Stuivertjes.
Naar wij vernemen is het de bedoeling,
den termijn, gedurende welken de vroegere
ronde stuivertjes in omloop kunnen blijven
als wettig betaalmiddel, te verlengen tot
dat door voldoende aanmunting van de
vierkante stuivertjes en andere pasmunt
in de behoefte aan klein geld op afdoende
wijze zal zijn voorzien. Ook na 1 Januari
a.s. zullen dus de rondo stuivertjes gang
baar blijven tot een nader vast te stellen
tijdstip.
Huurbons voor militairen.
Het bestuur van den AmsUirdamsohen Be-
stuurdersbond bericht
In de vergadering met Ihet Steuncomité werd
door de afgevaardigden van den A.u.B. het
voorstel gedaan arbeiders, die onder de wape
nen staan hot recht te geven op een huurbon.
Hot gold hier een categorie arbeiders,- waar
bij men niet had to vragen of er in het gezin
oeue rijksvergoeding werd gegeven, die een
paar stuivers -boven het tarief van hot comité
kwam, om al of niet een 1 urbon af te
geven. Den vaders van gezinnen, die voor de
landsverdediging zijn opgeroepen, maanden en
maanden vrouw en kinderen moeten achter
laten, moest men de zekerheid goven, dat
hunne gezinnen in het bezit van een huurbon
worden gesteld. En dat klemt te meer, daar
hot stelsel, dat bij de rijksvergoeding wordt
toegepast, geheel anders is dan het systeem,
hetwelk hot comité volgt bij de vaststelling
der ondersteuning aam de werkloozen.
En wat blijkt nu? Dat do overgrooio meer
derheid der geruobüieeerden niet in aanmer
king komt voor het vorkrijgen van een huur
bon, omdat de rijksv-ergocding niet precies
overeenkomt met het tarief voor uitkeeringon
van het Amst. Steuncomité.
Die teleurstelling is des te grooter daar het
comité aan de vakvereenigingen o.m. het vol
gende had bericht: omtrent gezinnen van
militairen is in het belang van ondersteunden
oono afzonderlijke regeling voorbereid. Vol
gons deze regeling zullen zij, die alleen oen
nhljtie-uitkeering krijgen en geen steun vn.11
hot comité ontvangen en uitsluitend voor den
huurbon in aanmerking willen komen, tot liet
verkrijgen van hot desbetreffend verklarings-
formulier zich kobbeii te wenden tot het cen-
traalburoau in het Waaggebouw."
Naar ons gebleken is, uit inlichtingen hij
het Steuncomité ingewonnen, kan thans nog
niet beoordeeld worden, of de overgroote meer
derheid der gemobiliseerden niet in aanmor-
dan 22 K.M., of juister 22,226 M-, ver werpen.
Dit traject wordt binneü den tijd van 71
sec. afgelegd. Vu reilde onder een hoek van 41
graden zou de hoogte van den boog, om deze
draagwijdte te bereiken, 6540 M. 'zijn, m. a. w.
wanneer het kanon in den omtrek van Saint
Didier in de Alpen werd opgesteld, zou de
daaruit afgevuurde kogel gemakkelijk over don
top van den Mont Blanc wegsnellen welks
hoogte, gelijk men weet, 4810 M bedraagt, eu
in omstreken van Chamonix nederkonten.
Gelukkiger wijze zijn deze monsterkanonnen
zoo goed als onhandelbaar en moeten ze
derhalve meer als curiositeit beschouwd
worden.
Over deze onhandelbaarheid valt nü, na
20 jaar en na de ervaringen uit de jongste
praktijk niet meer te twisten.
Het 42 c.M. kanon heeft in 1914 gede
buteerd, nadat 'het echter needs in 1893
vervaardigd was.
Over liet tweede type geschut, dat over
een afstand van 22 kilometer en 6 kilometer
hoogte schiet, vernamen wij tot dusver
echter nog niet.
Wie zal ons echter zeggen, welke lugu
bere verrassingen in dezen oorlog nog te
wachten 6taan?
