A
Zoel prakt logage.
TES dB Co.
Laatste Berichten.
Correspondentie.
Legerzaken.
Marinezaken.
Gemengd Nieuws.
Wetenschap.
Allerlei.
ADVERTEMTIEN.
Soldaten geeft acht!
onze militairen!
IDE! SOLD ATEN COUR. A3XTT van Woensdag S3 September 19 14=.
Je doet maar of jo er niet "bent
En laat hom staan die nar© vont.
i Jo scheldt hom uit, zooveel je kan
En denkt daarbij aan mij, je man.
Want komt hij b'tir en zegt mij wat,,
Wordt hij door mij weer aangevat.
Dan zeg ik hem de waarheid weer
En maak hom klein, die grooto heer!
Weer moet hij in de houding staan
L2n vangt hij 't werk opnieuw dan aan.
1 Want hij die stil naar mijn vrouw toegaat,
♦- Krijgt hier zijn strafCorvee Privaat!
EoEtr Nigievbcht, 12 Sept. 1914<
Een stem van Vlieland.
Van den soldaat Schoor,
Met al liet gesohrijf in de courant
Kan do kustwacht van Vlieland
Ook niet langer uitblijven
Om 't een en ander te schrijven.
Er ia hier een landweerman,
i Die ook laten zien w il wat hij kan.
I Wij hadden dan nooit kunnen droomen,
Dat wo op 't eiland Vlieland zouden komen,
j Wij hadden ook wol wat 't land
Om wacht te gaan doen langs 't strand,
iVan den Helder zijn wij gevaren,
't Duurde 6 uur eer wij er waren.
Wij kwamen toen in Vlieland
En meldden ons bij den luit'nant.
Die gaf ons eerst wat eten
iEn toen liet hij ons weten
Mannen, je gaat bezetten een post.
Want do anderen worden afgelost.
Weldra waren wij opgestaan
Om dan maar naar onze post te gaan.
En iedereen was zeer tevreên,
Tóen deelde de luit. den troep aan tweeën
En zei: nu moet jo eens opletten,
Wij moeten twee posten bezetten,
:,Wij kwamen aan de 6e Post,
Onze broeders waren afgelost.
Dat was voor hen een reuzenbof,
Want allen konden toen met verlof.
Zij drukten ons allen de hand
En verlieten het strand.
Nu zijn wij hier voor 3 weken,
En zijn die nu weer verstreken,
Dan rukken er weer anderen aan
En kunnen wij met verlof gaan.
Men zegt, maar of ik 't gelooven mag,
Dan krijgen wo voor elke week een dag.
Maar ik schrijf nu zoo maar voort,
En u hebt nog niets gehoord
Hoe 't ons van den vasten wal
Op Vlieland nn bevallen zal
Dan zeggen wij nit vol gemoed:"
Wij hebben 't hier uitstekend goed.
Wij doen onzen dienst met veel pleizier,
Niemand heeft wat te klagen hier.
Alleen wordt nog wel eens de vraag gedaan
Jongens, zou het nou toch. niet gaan,
Te laten komen wat muziek
Of soms misschien ook een komiek P
Misschien door dit geschrijf
Krijgt iemand het in z'n lijf
Om naar Vlieland op te stoomen
En een avond bij ons te komen.
En mocht dit soms zoo zijn,
Dan schrijft hij eerst naar mijn.
Bier volgt mijn adres
Het is Vlieland Post 6.
'k Behoor bij de landweermacht,
Op 't oogenblik bij de kustwacht.
Het is afgezonden door
,De soldaat A, v, d. Schoof
Vrede.
(Van -den korporaal Cruijff.)
De dag verzinkt, en met het neev'lig duister
Haalt ook do rust weer op het aardrijk neer.
Het strijdgewoel verstomt als d'avondsterre-
luister
Den nacht verkondt in naam der Hemelen
heer.
De plechtigheid rondom roert ook het
stervend harte
En *t Weeklaagt niet, al trof ook 't noodlot
zwaar;
De stilte brengt berusting in hun smarte,
Voor hen is thans de lieve Vrede daar.
Want Vriend en vijand voelt zich een in
deze stonden,
geen haat, geen wrok als voor men strijden
ging.
Door vijands zwaard ontstane diepe wonden
Eij leiden thans tot een verbroedering.
En 't brekend oog aanschouwt de schitte
rende sterren.
Pe reine ziel, die rondwaart in deez' nacht,
Heeft onder deze zuiv're hemelbogen
Den schoonsten schat, dit plekje aard, ge
bracht.
L. P. ORUYFF, mil. korp.
A. J. M. G., mil. soldaat, Locsduinen. II
vindt deze saaZb geheel behandeld in de
laatste nummers onzer ,,Soldatencourant".
Uw stukje is vrijwel gelijk aan dat van kaïme-
jpaad Klinkenberg in no. 15. Red.
Eenöge miliciens, Apeldoorn. Zooals ge zelf
cok wel na ontvangst van de laatst© num
mers der Sold a/tencourant'zult vinden, is
deze zaak nu genoog 'besproken en van alle
kanten bekeken. Plaatsing van stufekan, waar-
wan ons de inzenders onbekend zijn, is uitge
sloten. Wij kunnen de noodzakelijkheid van
maatregelen tegen geldverkwisting niet ibeoor-
deelen. Den. kop op en de borst vooruit, kame
raden! Red.
L. A. Sch-, Arnhem. Ge ziet, dat de her
plaatsing voor het goede 'begrip van den zoo
belangrijken en velen baat brengenden maat
regel van 2. Exc. den Minister van Oorlog
moodiig was. Niet aan ons, maar aan uw on-
mdddeHijken chef staat de beoordeeling van uw
toestand en dien van anderen in verband met
eventueel vrij vervoer. Spreek er dus met
«wen onmiddellijke n cbef over. Lees ook in
dit verband ons bericht in no, 15. Met kame-
jp&adsckajppeiijke groeten. Red.
J. J., Den Haag. 't Zal een vergissing ge-
«weest zijn; van opzettelijk onderscheid is na-
Atturlijk geen sprake. Red.
Den mil.-soldaat M. Schot wordt verzocht
rijn adres op te geven aan S. r. d. Vaart, IHe
<comp. wielr. IIlo divisie veldleger.
W. Hiischen, Amsterdam. Uw gedicht is
'ongeschikt. Red.
G. de W*, müicievr-horporaal te Haarlem
:Tfe tam uw vraag met den besten wil niet be
antwoorden. Vraag er uw compagnies-comman
dant eens naar. Red.
Ft. v. TV., Goiiie. Ge begrijpt, waarde ka
meraad, dat zulke zaken door ons niet beoor
deeld kunnen worden. Uw onmiddolijke chef
zal u mogelijk de reden van het door u be
deeld© verschil kunnen zeggen. Red.
Onder het hoofd correspondentie in uw blad
van 15 dezer komt voor een vraag omtrent de
adressen van do zeemiliciens-kustwachters J,
C. Schippers en W. L. Meerman van de lich
ting 1909. Laatstgenoemde zeamilicien-kust-
[wnchter komt ld er niet voer in de registers,
maar de zeem -kustwachter J. C. Schippers is
geplaatst a/b ynn Ha Mb. wachtschip te Wil-
.ikwsoord.
- Achtend,
Het Vaandel.
Wat is een vaan Meer dan een konings-
krone,
Meer dan een schild of harnas van metaal,
Der ziele vlucht verzinlijkt in het schoone,
De werkelijkheid gehuwd aan 't ideaal,
Van alles ,wat geen aardscho macht kan
breken
Het heilig beeld, bet onverganklijk toeken.
Een dundoek, ja, maar dat het Vaderland
Bergt in het klapprend wappren van zijn
banen,
Als flink de bries de witto zeilen spant,
Dat fier don naam voert over de Oceanon
Van 't klein© plokje aan 't lage noorder-
strand
Dat droomen wekt vol lachjes en vol tranen
En, als de storm den afgrond rijzon doet,
De wankle ziel vervult met heldenmoed.
Een zijden lap, waar al do heerlijkheden
Aan hangen, op het blank historieblad
Geboekstaafdwaar de glorie van 't verleden
Uit opvaart, als een leidster op ons pad,
Door 't duister op de schemering van 't
heden;
Die heel onze eer, der voorgeslachten schat,
Waar zich de toekomst roemvol meê kan
tooien,
Draagt in zijn machtig uitgewaaide plooien.
Een toeken in den hachelijken strijd,
Die do inhoud is van 't leven en zijn waarde,
't Symbool van 't eeuwig heilige in den tijd,
Van 't onvorganklijke op deez' wisslende
aarde,
Van 't ongeziene in deze zichtbaarheid,
Dat elk geslacht zoo vlekkeloos bewaarde,
Zoo ongerept, zoo heerlijk, dab de zon
Den glans der vaan niet overstralen kon.
En slaat de storm het dundoek ook tot
flarden,
En waaiit ook van den masttop slechts een
rag»
Geen nood, geen nood, nog spreekt het van
volharden
Verkondigt nog een glorievollen dag,
En eohande en dood aan wie het vaandel
sarden,
Geen die het in zijn hoogmoed hoonen mag;
Zoolang de zee naar de oude wet blijft
golven,
Wordt onze vlag niet in haar schuim
bedolven.
De kruitdamp kan de kleuren doen vergaan,
De kogel kan der standerds zij doorboren,
Nog trotscher zien we 't oude vaandel aan,
Gehavend en gewond, maar niet verloren
't Is plicht hier, niet te sterven, maar te
staan,
Te staan bij 't' lot in manlijkheid verkoren
Al geldt het slechts een fladdrend stukje zij,
Ging dat te loor, -t waar met onze eer
voorbij.
O vrije vlag der vrije Nederlanden,
Hoe waait gij weer in blijde banen uit!
Een juichtoon klonk van onze verste
stranden
„Uwe eere viel het laagst verraad ten buit,
De macht ontglipte aan uw verschrikte
handen,'
Uw vaandel „vlucht maar 't sarrende
geluid
Verstomt; nog staat de fiere vaan der
vaandren,
„Wraak I" klinkt het, „wraak den lafaards
en verraadren"».
Fel trof de wraak met feller slag op slag,
Stom lag 't verraad, vernederd en gebroken;
Gij helden, die het slagveld vallen zag,
Gij, die hun dood in eer© hebt gewroken,
Onsterfelijk zijt ge, onsterfelijk als de vlag,
Die u tot moed en geestdrift heeft ontstoken,
Onsterfelijk als de vrijheid en het recht,
Wier eed'le hand u de eerekrone vlecht?
Dr. H. J. A. M. SCHAEPMAN*
Bij beschikking van den minister van Marine
is, met ingang van 1 October 1914, benoemd
tot lichtwachter-stoker bij de gasfabriek ten
dienste van 's Rijks Icustvorlichting te Viliissin-
gen, C. Hart, gepensionneerd korporaal-ma-
cfbinedrijver 2de klasse bij de koninklijke
marine. (St. Ot.)
Vrijwillige landstorm.
De Haarl. Ct. deelt mede, dat de 'afdeeling
Haarlem I van den Vrijwilligen Landstorm
thans van wapens en uitrusting van rijkswege
is voorzien.
Het verplichte ondersoheidingsteeken is een
oranje band met het rijkswapen op den rech-
terbovenarm en om het hoofddeksel.
Evenwel is dodr de afdeeling besloten een
uniforme kleeding aan te schaffen, bestaande
uit lichtbruine tunica, met korten broek van
dezelfde stof beenbekleedingen en een pet van
militair model; op do schouderbedekking
komen de letters L(and) S(orm), op den kraag
een wiel.
Sedert eenigen tijd worden schietoefeningen
gehouden, de niet-geoef enden beginnen met
flauberfcbuks op de banen van de sohietver-
eeniging Generaal van Merlen, hiervoor welwil
lend ter beschikking gesteld; de meer geoefen-
den schieten met scherpe patronen op d© schiet
banen van het garnizoen en met marga.
De oefeningen zuilen vo/ortaan dikwijls wor
den gehouden in samenwerking met de mili
taire wielrijders-afdeeling, waarbij bet voor
deel kan worden bereikt, dat verkennings- en
andere diensten met een geoefende partij kun
nen worden gehouden, en waarbij de land-
stormvrijwilligers ongetwijfeld veel zullen
leeren.
De afdeeling is door den regimentscom
mandant opgeroepen om deel te nemen aan de
grooto rogimenteo of endogen bij welke oefening
de afdeeling als onderdeel van een der oorlog
voerende partijen zou worden ingedeeld.
De gouverneur van Atjefi en O.
Naar de „N. R. Ct." verneemt, zal luite
nant-generaal H. N. A. Swart, civiel en mili
tair gouverneur van Atjeli en Ondeihoorig-
heden, in Mei a.s. 's lands dienst zal verlaten.
Er zou dian in Atjth nog geen civiel bestuur
worden ingevoerd.
Generaal Swart zon als gouverneur van Atjeh
worden opgevolgd door goneraal-majoor C. H.
van Rietschoten, gewezen militair-resident van
Timor, thans commandant der 2de Militaire
Afdeeling op Java, tijdelijk als regeerirgsoam-
missaris in de Weaterafdeeling van Borneo
Gehuwde vrouwen In kampementen enz.
Aangezien het Koninklijk Besluit regelende
het huwen van de officieren nog geen regeling
bevat, ten eind© te verhinderen dat de vrouw
van een gehuwd officier haren echtgenoot volgt
bij militaire expeditiën of marschen of ver
schijnt in de kampementen en de kanton ne-
menten of bij het leger wanneer het te velde is,
heeft de opperbevelhebber van Zee- en Land
macht onder de aandacht van de autoriteiten
der landmacht gebracht, dat het vooral tegen
over de onder zooveel ongunstiger omstandig
heden van hunne gezinnen gescheiden militai
ren beneden den rang van officier, onge-
wenscht wordt geacht en mitsdien moet wor
den tegengegaan dat de vrouw van een ge
huwde officier verblijft in do kampen of kan-
tonnementen, indien deze plaatsen niet de
vaste woonplaats van haren echtgenoot zijn.
Begrafenis vice-admiraal Snethlago.
Onder talrijko blijken van deelneming werd
Zaterdagmiddag op Nieuw Eik en Duinen te
Den Haag ter aarde besteld hot stoffolijk over
schot van den gepen sionnoorden vico-adnhraal
J. G. Snethlage.
Niettegenstaande de ongunstige weersge
steldheid hadden zeer velen zich ter begraaf
plaats vereenigd om den ontslapen vlagofficier
een laatsten afscheidsgroet te brengen. Onder
hen die daar ter plaatse den rouwstoet op
wachtten, werden opgemerkt de Minister van
Marine de heer Rambonnot, vergezeld van zijn
adjudant, luit. t. z. Ie klasse mr. Jager; de
oud-Minister van Marino Cohen Stuart, de
chef van den Marinestaf, kapitein ter zoo
Smit; de chef van de Afdeeling Personeel aan
het Departement van Marine, kapitein ter
zee Bron; do inspecteur van den geneeskun
digen dienst hij de Marine, schout bij nacht
dr. Hurarae; de oud-legercommandant in
Ned.-Indië; generaal Rost van Tonningen;
de gepens. geuoraal van het Ned.-Ind. leger
Loke; de oud-resident van Batavia, de heer
Bakhuizen van don Brink; do heer mr. Zubli,
burgemeester van de gemeente Rijswijk, alwaar
do overledene laatstelijk woonachtig was; de
heer Kits van Heyningen, President van den
Raad van Toezicht op de Spoorwegdiensten,
zoomede tal van tijdgenooten van den ontsla
pene, uit den zeedienst, o.a, de gepens. vice-
admiraals Schippers, Van Nes, Cardinaal en
Van don Bosch en vele andere oud-zeeofficieren
van hoogen rang.
Aan de groeve sprak de Minister van Ma
rine een lcort woord ter nagedachtenis van
den overledene.
Vooral onder de tegenwoordige tijdsomstan
digheden, en ook omdat dit niet zou zijn in
den geest van den betreurden doode, wilde
spreker niet in den breede hier hulde brengen
aan diens verdiensten.
Maar wel wilde de Minister een kort woord
van afscheid spreken tot den vice-admiraal
Snethlage, die 39 jaren lang onze Marine met
eere heeft gediend.
Wel wilde de Minister tevens een woord van
afscheid richten tot den dief, onder wiens
velen hij zoowel aan boord als later in d'iens
hoedanigheid van chef van het Marine-Depar
tement in Xndië had gediend.
Aan boord had spreker vice-admiraal Sneth
lage leeren kennen als een flink, bekwaam zee
man, aangenaam in den omgang, en even aan
genaam had spreker later gewerkt onder de
bevelen van vice-admiraal Snethlage, toen
deze chef van het Marine-Departement was,
en die zich ook daar had doen kennen als een
bijzonder goed chef, vooral voor hen die zijn
vertrouwen wisten te winnen.
Met weemoed herinnerde spreker aan het
sswaro verlies dat vice-admiraal Snethlage als
liefhebbend echtgenoot en trouw huisvader in
het laatste jaar van zijn oommandement in
Indië geleden had door den dood zijner echt
genoot©, een slag dien hij nooit te boven is ge
komen.
„Admiraal Snethlage," eindigde de minis
ter, „ik breng n mijn afscheidsgroet. Rust in
vrede."
De broeder van den ontslapene, dr. Sneth
lage, dankte voor de betoonde deelneming.
Sport.
VOETBAL.
H. V. V-Militair Elftal.
Onder een bijna onophoudelijken stortregen
werd Zondagnamiddag op bet voetbalterrein
aan den Wassenaarschen Weg te 's-Gravenhage
de wedstrijd gehouden tusschen de Haagscho
Voetbalvoreeniging en een militair elftal, bij
gelegenheid van de mobilisatie samengesteld.
Het barre weer in aanmerking genomen, waren
er tamelijk veel toeschouwers, waarvan zeker
een belangrijk deel was gekomen, omdat de
netto-opbrengst van de entreegelden het Na
tionaal Steuncomité ten goede zou komen. Dit
was ook de reden, dat de wedstrijd werd bijge
woond door den Prins dor Nederlanden. Z. K
H. verscheen n.l. om tien minuten voor drie,
toen het spel ongeveer 20 minuten aan den
gang was. De doornatte spelers hielden een
oogenblik op om den Prins, die binnengeleid
werd door de bestuursleden de heeron Kleinen
Beelaerts van Blokland, te begrooten, waarna
bet spel dadelijk hervat werd. De regen ging
inmiddels voor korten tijd over in hagel. De
burgerspelers bleken sterker dan do militaire.
Immers bij de rust was de stand 60 ten gun
ste van de Haagsche Voetbalvoreeniging, bij
het einde van het spel, om half vijf, 101, De
Prins was 10 minuten voor vier vertrokken, na
een gift te hebben achtergelaten voor hot
Steuncomité, als bijdrage in de collecte, welke
door eenige dames werd gehouden en die 184
opbracht. Met het batig saldo van de entree
gelden kan in hot geheel ongeveer 400 aan
het comité worden afgedragen. Tegen do hui-
verignatte stemming vocht de Koninklijke Mi
litaire kapel met voldoend succes.
Wedstrijd In het Amsterdamsoh Stadion.
't Weer was leelijk weer, Zondag, toon in het
Stadion te Amsterdam een liefdadiiigheid'3-
vootibalwedstrijd werd gehouden, waarin de
„Zwaluwen" tegen de Haarlomsdie militairen
optraden. De opkomst was door den regen
en den wind niet zoo groot als gewoonlijk,
toch werd er nog acht- a negen honderd gul
den voor 't Steuncomité opgebracht.
De Zwaluwen kwaanen met een zeer sterken
ploeg, daaronder Göbel on Lotsy en als gdhool
konden do militairon daar tegen tegen op, al
waren er zeer verdienstelijke spelers, vooral
in de voorhoede. De uitslag was dan ook een
51 overwinning der „Zwaluwen".
Voor den wedstrijd had een drie-tal hoeren
een zeer belangwekkende demonstratie mot
politiehonden gegeven.
Daan Fockema f.
Zaterdag overleed te Arnhem plotseling op
49-jarigen leeftijd de heer Daan Fooke-
m a, in leven welbekend en gezien hoofdconsul
van den A, N. ,W. B*
Een onderzoek.
In het „Leeuw. Nbl." wordt medegedeeld,
hoe een Nederlandsche familie, uit België ge
vlucht, ergens op de grenzen wordt onder
zocht, of zij, die zich voor Hollanders" uit
gaven, inderdaad Nederlanders dan wel
Duitechers waren. Wie geen afdoende legiti
matiepapieren htadden, moesten op 't rijtje
af, twee woorden zeggen, namelijk: „vijf"
en „twaalf". Wie „faif" en „awali" stan:i?l-
de, was Duitscher; iwie behoorlijk „vijf" en
„twaalf" kon zeggen, was Nederlander.
Zelfs kinderen van vier a vijf jaar moesten
rich aan de proef onderwerpen.
Waarvoor couranten ook nuttig kunnen zijn.
Een lezer schrijft ons:
Het is misschien thans de tijd om in herinne
ring te brengen dat papier een uitstekend
isolatie-materiaal oplevert. Papier, bijvoorbeeld
een courant, onder de bovenkleeding om het
lichaam gewikkeld, vormt niet alleen eene
deugdelijke beschutting tegen snerpenden wind,
doch liet verlies van hchaams-warmte door uit
straling wordt er door tegengegaan, en de
koude dientengevolge minder gevoeld.
Voor militairen om te beproeven, doch ook
Een episode uit den oorlog.
Men schrijft aan de „N. Ct." uit Maastricht:
In het dropje Hannut, dicht bij Landen, waar
de Franschen slaags waron geweest met do
Duitschers, doch waar ze hadden moeten terug
trekken, wees een daar wonend landedelman N.
aan den burgemeester eu een notaris van Leu
ven, die bij hem gevlucht waren, zijn bosschen,
waar zo olie jaar samen jaagden en waar door
heen de Franschon nu getrokken waren, totdat
zo kwamen bij een vijver. En daarin stond tot
aan de kuieën bijna in liet water een... Fransch
soldaat. Hij was daar in de buurt op wacht ge
zet, had niets meer van de troepen gehoord,
dacht, dat de Duitschers er waron en durfde
mot te voorschijn to komen, zoodat hij daar
meer dan 24 uur gezeten had. De gastheer ver
telde hem, dat hij bij Belgen was, nam hem
mee, trok hem een livreipakje aan en verstopte
de miliaire kleeron in de grond. Niet lang daar
na verschenen de Duitschers in het dorp en de
staf kwartierde rich in bij den heer N. En zoo
gebeurde het, dat de Franschman do Duitschers
bediende. De Duitschors deden hem verschillen
de vragen en hij heeft angstige oogenblikkei-
uitgestaan. Zijn gastheer heeft gezorgd, dat hij
naar Brussel vervoerd is, en zooals mijn zegs
man vertelde, bekleedt hij daar thans het postje
van knecht bij het Spaansche gezantschap.
De burgemeester van Leuven vertoeft op het
oogenblik in Maastricht,.
Uit Limoges wordt aan Fransche bladen ge
meld:
In een trein met gewonden bevond zich een
zeer jong officier, drager van het kruis van Le
gioen van oor. Zijn naam is Albert Palophy en
als eenvoudig brigadier van het 10e regiment
dragonders had hij zoowat drie weken geleden
aan een hevig gevecht deelgenomen. In het
heetst van den strijd geraakte de kolonel in ge
vaar, maar de brigadier snelde hom te hulp,
nam hem op zijn rug en wist hem onder een
regen van mitraillouso-kogels in veiligheid te
brengen. Dienzelfden dag werd hij benoemd tot
waohtmeesber.
Korten tijd daarna voerde Palophy, hoewel
hij gewond was, aan het hoofd van zijn peloton
een charge uit tegen een regiment van de Ba-
densehe garde, waarvan hij het vaandel wist te
nemen. Dien avond werd hij met een schot iu
den onderbuik en door tal van lanssteken ge
wond van het slagveld opgenomen. Hij vernam
toen zijn bevordering tot tweede luitenant en
zijn benoeming tot ridder in het legioen van eer.
Pijlen als wapen van vliegers.
In de „Münchener Med. Wochenschxif t'
meldt de geneesheer, dr. Yolkmann, dat
Fransche vliegers gebruik maken van een
nieuw wapen, namelijk van pijlen.
Gewonden, door dien geneesheer ver
zorgd, melden:
Plotseling voelde ik een stekende pijn
in mijn rechtervoet, even boven den enkel.
Aanvankelijk meende ik door een mijner
kameraden bij ongeluk geschoten te zijn,
maar bijna onmiddellijk daarna schreeuw
de ook anderen van de pijn en de paar
den der wagens werden schuw. Toen ik
naar mijn voet keek zag ik daarin een ijze
ren pijl van ongeveer li d.M. lang. Onge
veer vijftien mijner kameraden waren ook
door pijlen getroffené'n hunner was in
den builc getroffen, een andere was met den
voet aan den grond gespietst, een derde
had een pijl door de wang in den mond
gekregen, een paard was vlak boven het
oog getroffen.
Spoedig bleek dat wij uit een vliegtuig
waren beschotengeen der wonden was
ernstig. Zoodra wij verhonden waren kro
pen wij onder de wagens, om ons te be
schermen. Yan de 50 pijlen die geschoten
werden, hebben er 15 wonden veroorzaakt,
ineerendeels vlecechwondenhet been werd
zelden gewond. Slechts bij een man, die een
pijl in het hoofd kreeg, trad de dood on
middellijk in.
De pijlen bestaan uit een 1015 c.M.
lange schacht uit staal, van 8 m.M. dikte;
er is een zeer scherpe punt aan. Door de
snelheid, waarmede het vliegtuig ging,
werden personen in vier compagnieën en
van de daarachter
wond.
Kinematografie.
III.
Het projectietoestel
Do films, di© nu klaar zijn voor de projectie,
worden door de groote firma's Pathé Frères,
Gaumant, Vitagraph, Hollandia verhandeld
aan de bioscooptheaters. Voor het eerste op
voeringsnicht wordt een grooto huur betaald,
die verminderd naar mate do films ouder wor
den. Zoo kan men een grooto film zien ver
huizen van Berlijn, of Parijs of Londen naar
steeds kleiner plaatsc-n, totdat zij eindelijk in
de 8 cent biosoopen terecht komen ©n bijna ge
heel „op" zijn door slijtage. Om do films te
piojcctooren worden zij van een spoel afgewon
den, door middel van een electromotor of hand
beweging, met een snelheid van 16 beeldjes
per second© door een intensieven stralenbun
del va-n electrisch booglicht gezonden. Ook voor
de lens van deae projector draait een schijf als
het opname toestel. Wanneer de lens „open"
staat ook hier do film stil en een boeldjo
wordt pl.m. 224 malen lineair vergroot op hot
scherm geprojecteerd. Maar ook de schijf draait
16 maal per secondo rond, en gedurende dien
tijd, dat het volle deel van de schijf den stra
lenbundel afsnijdt, is het in de zaal dus donker.
Do lichtindruk van hot zooeven geprojecteerd©
beeldje is niet onmiddelij.k weer verdwenen,
i.r wij lobben gezien, dat daarvoor eenigen
tijd, pl.m. ©en achtste of twee zestiende secon
do noodig is. Gedurende den tijd nu, dat bet
donker is in do zaal je do indruk van hot laat
ste beoldj© aan 't verflauwen, tegelijk ver
schuift de film over pl.m. 3 m.M. meer dan
één beeldbrcedte en één zestiende seconde later
us do opening in do schijf weer voor d» lens
opening; de film staat een oogenblik volkomen
stil en op het 6cherm verschijnt do volgondo
phase van de bewoging. Zoo is het zestien maal
per seconde kcht en donker op het scherm.
De zestien, telkens bijna verlJauwde beelds-
indrukken versmelten in elkaar lossen in
elkander op en geven zoo aan don toeschouwer
den indruk van een werkelijke beweging.
Wo hebben nu besproken hoe films voor
theaters gemaakt worden. Gelukkig vindt de
kinematografie ook nog een zeer ruime toe
passing op zuiver wetenschappelijk gebied.
Reeds jaren geloden werd te Parijs door den
physioloog Marey oen groot instituut gesticht,
waar met behulp van do kinematografie onder
zoekingen op allerlei, zoölogisch, botanisch,
geneeskundig gebied worden verricht. Steeds
r:iu:: i._±
meer on meer gebruikt men films bij bet on
derwijs, in 't bijzonder vakonderwijs. Eenmaal
zal de tijd komen, dat men het moede is te
gaan kijken naar de bekend© drama's, (gra-
vrnaoontejs die door zigeuners worden gestolen
en later hun ouders vermoorden, enz. enz.)
Dan zullen do pogingc® bioscoopvoorstel
lingen te geven van moer interessante onder
werpen niet meer stranden op den onwil van
een publiek, waarvan do goed© smaak door
loven genoemde „sensationeel© drama's" be
dorven is. Reeds nu is de ernstige kinemato
grafie voor d© wetenschap onmisbaar.
JT> H. van Hengelaab,
anderen kunnen,met dezp. fficdcdocling hun_l t. J.,.
Een rekenkunstig kunstje.
Neem ©en getal, dat ge mij niet zegt.
Vermenigvuldig het met 6*
Tel erbij 12.
Vermenigvuldig met 3.
Schrap het cijfer der tientallen weg.
Zeg wat overschiet, dan zal ik u het wog-
geschrapte cijfer meedeel en.
Oploesing: naardien men het oorspronke
lijk getal heeft vermenigvuldigd met 6,
dus met een veelvoud van 3, en het bijgeteld
getal zelf door 3 deelbaar is en nog eens
met 3 wordt vermenigvuldigd, is de som
van alle cijfers van het eindproduct een ge
tal dat door 9 deelbaar is. Bedraagt b.v.
de som der cijfers die niet weggeechrapt
zijn 74, dan is het weggeschrapte cijfer
8174 7. Alleenlijk kan men zich vergis
sen wanneer als uitkomst wordt opgegeven
een getal dat door 9 deelbaar is. In dat ge
val kan het weggeschrapte cijfer zij-n of 9
of 0.
Waar men dit kunstje vertoont, varieert
men het telkens door b.v. te vermenigvul
digen met 15 en bij te teilen 21 enz. Zoo
lang die getallen door 3 deelbaar zijn komt
het steeds uit.
Lichting 1915.
Naar men verneemt, hebben de miliciens
van de lichting 1915, na de bekrachtiging
der wet, die hun vervroegde oproeping mo
gelijk maakte, een waarschuwing ontvan
gen, dat zij kans hadden vroeger te worden
opgeroepen. De toestand is thans echter
zoo, dat die kans veel geringer ia geworden
Vermoedelijk zullen zij op den gewonen
tijd voor heb vervullen hunner militaire
plichten onder de wapenen moeten komen.
Hulpkruisers in actie.
LONDEN. De Almiraliteit bericht:
den 14en September heeft de Engel-
sche hulpkruiser „Canmania" een
Duitschen gewapenden stoomer in den
grond geboord, men meent de „Kap Tra
falgar" of do „Berlin". De „Carmania"
had slechts negen dooden in oen gevecht,
dat bijna twee uren duurde.
Het zeegevecht bij Dar-es-Salaam.
Volgens een bericht van de Engelsche ad-
miralibeit is in een gevecht bij Dar-es-Sa
laam, zooals men in het Ochtendblad heeft
kunnen lezen, de Duitsche kanonneerboot
„Möwe" in den grond geschoten door den
Engelsehen kruiser „Pegasns", welke op
zijn beurt door den Duitschen kruiser
„Königisberg" totaal ontredderd werd.
Over deze oorlogsschepen geven wij naar
aanleiding van dit gevecht, de volgende
bijzonderheden
De pMÖwo" is een z.g. opnemingsvaar
tuig van 650 ton. Het liep in 1906 van
stapel. De bewapening bestaat slechts uit
5 machine-geweren. De bemanning telt on
geveer 100 man.
De Pegasus" (reeds in 1897 gebouwd)
is 2200 ton groot; de snelheid is 20 knoop;
de kruiser heeft 8 kanonnen van 10 c.M.
en 8 van 4.7 c.M. Met pantserdek is 5 c.M.
dik. De bemanning is 234 man.
De „Königsberg" heeft een waterver
plaatsing van 3550 ton, terwijl de bewape
ning bestaat uit 10 kanonnen van 10 c.M.
en 8 van 5.2 c.M. De snelheid is 24 knoop.
De bemanning ia 322 koppen groot. De
„Königsberg" is van veel nieuwer datum
dan de Pegasus",.
LONDEN. De Australische regeering
deelt het verlies mede van de onderzeeboot
A.E.I. Tot nu toe werden geen verdere
'bijonderheden ontvangen.
Zes Engelsche schepen buit gemaakt.
LONDEN. Do Admiraliteit maakt
bekend, dab 10 September de Duit
sche kruiser „Emden", in China ge-
stationneerd, na gedurende zes weken totaal
verdwenen te zijn geweest, plotseling in de
Golf van Bengalen is verschenen en zes En
gelsche schepen heeft genomén, waarvan
vijf in den grond werden geboord. Het zes
de werd met de equipage naar Calcutta ge
zonden. De „Emden" zou zich op het oogen
blik te Rangoon bevinden.
He slag aan de Aime.
PARIJS via Londen. Het commu
niqué van gisteravond elf uur zegt,
dat de troepen der bondgenooten
op den linkervleugel ten noorden van de
Aisne, ten westen van Sóissons, hevige te
genaanvallen hebben moeten doorstaan van
een overmachtigen vijand, dientengevolge
hebben zij eenig terrein moeten loslaten,
dat zij echter dadelijk daarna hebben her
overd.
Op den rechteroever van de Oise zetten,
de bondgenooten de voorwaartsche beweging
voort.
Ten noorden van Reims hebben zij alle
aanvallen afgeslagen, hoe krachtig zij ook
werden ingezet.
In het centrum ten oosten van Reims
behaalden zij opnieuw voordeelen. In het
Argonnegebied is do toestand onveranderd,
terwijl het gebied van Woevre door den
laatsten regenval in zulk toestand ver-
koert, dat de troepenbewegingen ten zeerste
worden bemoeilijkt.
Generaal De Maudhuy ontving op hel»
slagveld heb commandeurskruis van het
Legioen van Eer.
LONDEN. Een telegram uit Amiens aan
de „Daily Mail" maakt melding van een
verwoed gevecht ten oosten van Péronne,
hetgeon zou kunnen wijzen op een poging
de Duitsche rechterflank om te trekken.
He kathedraal ian Reims gebombardeerd.
LONDEN. (Eigen bericht.)
De „Times"-correspondt te Parijs 6eint,
dat volgens eeu ooggetuige de be
schieting van Reims Vrijdag aanving.
De Duitschers hadden een stelling inge
nomen op een hooggelegen terreingedeelte
ten noorden van de stad; de Fransche
positie bevond zich ten zuiden en ten wes
ten van Reims.
Heb Duitsche geschutvuur richtte een ge
weldige verwoesting in het gebouw aan.
De zegsman van de „Times" vertoefde
Zaterdagochtend een uur in het kerkge
bouw. Door de granaatscherven waren de
versieringen en de gekleurde ramen totaal
vernield.
Volgens berichten uit Bordeaux zou de
kerk in vlammen zijn opgegaan.,
Do Fransche regeering heeft aan alle
mogendheden het volgende protest doen
toekomen
Zonder eenige reden van militaire nood
zaak, alleen uit het genoegen om te ver
woesten, hebben de Duitsche strijdkrach
ten de kathedraal van Reims aan een stel
selmatige en felle beschieting onderworpen.
Op dit oogenblik is de vermaarde basiliek
slechts een ruïne. De regeering der repu
bliek acht zich verplicht deze schandelijke
daad. van vandalisme aan de algemeen©
verontwaardiging prijs te geven, een daad
die ,door een heiligdom van onze geschiede
nis aan de vlammen te wijden, de mensoh-
heid berooft van een onvergelijkelijk deel
van haar artistiek erfdeel.
Een onderscheiding.
SCHWER1N. De Keizer heeft den groot
hertog van Mecklenburg-Schwerin heb ijze
ren kruis verleend.
He generaals Auffenberg en Hankl.
LONDEN. De „Dailu Ma.il" verneemt
uit Rome, dat, terwijl generaal Auffen
berg erin geslaagd is uit Polen terug te
trekken, het leger van generaal Dankl yan
Krakau is afgesneden, waarvoor rich een
sterke Russische legermacht bevindt.
Vele soldaten smachten naar
verpoozing. Na ontvangst van 30 cis.inpostz.
of p. postw. zend ib een historisch romantisch
verhaal uit de middeleeuwen, getit.
De maagd van Neurenberg.
Boeiend van begin tot 't eind. 268 pag.
Bestel spoedig aan 't Verzendbureau te
Nijverdal.
stuivers voor een bundel prachtige Chr. Voor
drachten, alom geroemd, 96 bladz. zeer klein ge
drukt, zoodat er veel instaat, handig zakformaat.
3 Bundels zijn verschenen. Wie 40 ets. inj>ostz.
of p. postw. zendt ontvangt 1 bundel, SÓ ets. 2
bnndels, f 1.20 3 bundels.
Uitgever E. J. BOSCH Jbzn. te Nijverdal.
Colporteurs genieten provisie.
Rijksleveranclor
CAKESFABRIEK „DE KORENAAR"
A. vm MATTEM J«zw.
Telefoon No. 222 ROTTERDAM Voorhaven 5S-E0-E8
Scheepsbeschuit - Leger-
beschuii - Padvinder-Cakes -
Dog-Cakes en Hoendervoeder.
DIANA A V H
Gedeponeerd Merk
W. J. VAN HEYNSBERGEN,
Koninklijke Fabriek van
Militaire Passementerieën, Gouden en Zilveren
Borduurwerk, Galonweverij.
Raamstraat 53 - Den Haag.
Telefoon Intercomm. 857.
HOFLEVERANCIERS.
ROTTERDAM.
FIJNE en VERDUURZAAMDE
VIEESCHWAREN.
't BESTE MERK!!!
Leveranciers v. h. Depart, v. Oorlog.
moesten voorzien zyn van een miniatuur Psalm
hoekje. Dat komt hun te pas. Ze kunnen het,
omdat het by na zoo klein is als "n lucifersdoosje,
altjjd by zich dragen. Het bevat alle Psalmen,
Catechismus, Kort Begrip en formu
lieren. Het is verkrijgbaar na ontvangst van
30 ets in postz. of p. postw. by den Uitgever
E. J. BOSCH Jbzn. te Nijverdal.
Colporteurs genieten provisie.
Tijdens de Mobilisatie zijn verschillende
Colli's, o.a. KofSers en Zakken (Zeemansgoe
deren) zoek geraakt en vermoedelijk bij militaire
bagage terecht gekomen.
Zij, die dienaangaande inlichtingen kunnen
verstrekken, worden beleefd uitgenoodigd, die
in te zenden aan den Directeur van het Etappen-
en Verkeerswezen, Bureau voor Buitengewoon
Militair Vervoer te 's-Gravenhage,
