©pYee:
Binnenland.
IDE SOIL.I3ATEIMCOTJÏ1ANT Eondag SiO JSoprteanrn'oor 19X4.
VaQ ®°^ateuc®urant heeft men een aardig verhaal kunnen lezen van een milicien H. de Gruijl, van het 2e Eskadron
4e Reg. Huzaren. Thans zendt hij ons een kiekje van heel de kameraden-groep iu Noord-Brabant, in kwartier bij de veel geprezen
„tante Lies met wie zij zilveren bruiloft gevierd hebben. Tante Lies, die „haar jongens" om de groots eettafel geschaard heeft is
op den achtergrond te herkennen.
Voor aardigo kiekjes uit ons eigen troepen houden we ons aanbevolen. Het is wel heel kostbaar om er cliché's van te doen
maken, maar we zullen het trachten vol te houden.
Men bemerkt daarop dit projectiel eerst
door lichtend gas omhuld, dat op do vol
gende photo's wordt waargenomen als een
geleidelijk in omvang toenemende lichtende
wolk van kogelvormige gedaante met een
donker grondvlak. Deze, het projectiel, als
een ring omgevende wolk, wordt steeds groo
ter net gevaarte treedt 'daaruit eindelijk
te voorschijn. Men ziet dan het schouwspel
tïun vooruitsnéllewïe gassen, die het pro
jectiel tracht in te halen. Onder de groot
ste elevatie kan het een doel treffen op twen
geograplii3che mijlen, d. w. z. 2 u. en,
40 min. gaang van den afzender gelegen.
Het hoeft er iets van, alsof ean eerste po-
;g wordt aangewend om de door Jules
3 r n e gedachte rei^ naar de maan in het
der werkelijkheid te voeren.
Do zekerheid, waarmede die B r u m-
m or aldus worden deze reuzen-mortle-
ten door den volksmond aangeduid tref
fen is van dien aard, dat slechts drie van
<Leze raakschoten voldoende zijn geweest om.'
een der grootste Luiksche forten, dat van
io n c i n, op een wijze uit zijn verband te-
rnkken, als een hevige aardbeving nauwe
lijks zou hebben kunnen doen. Nieuwe
plmto's, door den Tag van 8 September ge
publiceerd, toonen* aan. hoe beton-gewel-
ven, van eenige meters dikte, en zware koe
pels uit de panteer-torens geheel zijn ver
pletterd en uit elkaar gerukt en van dit al
les, met de opgeruimde draadversperringen,
een schrikwekkenden puinhoop gemaakt .Wel
een triomf van het raenschelijk genie, maar
is het niet alsof het door een demon tot
zulks ontstellende hoogte is opgevoerd
Tezcifder tijd dat in Krupp's werk
plaatsen deze demonische arbeid werd ver-
rudifc, hield zijn concurrent te Skoda in
Oortenrijk-Hongarije zich eveneons met de
vervaardiging van een mortier bezig, welke,
Stij het dan ook van kleiner kaliber (30.5
C.toch veel groote'r is dan de grootste,
di' tot dusver van dat worp schut in gebruik
■was, 21 cM. Die mortier van 30.5 c.M. was
eveneens vóór den oorlog gereed gekomen
én enkele exemplaren konden dus in het
belegeringspark worden opgenomen. Moet
de 42 c.M. volgens ooggetuigen (wij heb
ben den oud-Minister" Regout hooren
noemen) met een 30-tal paarden worden
voortbewogen, met den 30 c.M. gaat dit
vlotter doordien daarvooj mechanischo
(auto-) kracht wordt gebezigd. De laatste
mortier kan bovendien zoodanig uit elkaar
wc-dco genomen, dat transport zelfs op
moeilijke wegen mogelijk blijft.
Bovendien ie weinig ''jd gemoeid met
het in elkaar zetten en gereed maken der
boddi.1-? (plaats van opstelling). Zonder
groot fcfjdvëriiss kan dus aan dezen mortier,
zoo hij op een bepaald punt aan zijne vree-
»;rk© Achuldigjceit heeft voldaan, een
hieüwe beetem^iing worden gogeven. De
genomen proeven, ook met dézen mortier,
hebben aan 't licht gesteld hoe uitnemend
het vindingrijke mechanisme werkt en met-
welk een mathematische juistheid het schot
kan worden afgegeven. Omtrent de deto
natie wordt gemeld dat, hoe zenuwschok
kend ook do doffe slag is, daardoor geen
gevaar voor het gehoor der bedieningsman-
echappen ontstaat. De vluchtbaan vanhet
projectiel ie gemakkelijk met een binocle te
Vermoedelijk zijn enkele van deze 30 c.M.
mortieren te Keulen aangekomen tege
lijk met het daarheen, op verzoek vaji den
bondgenoot, gezonden regiment artillerie-
to-voet, kort na mobilisatie der Oosten-
fijksch-ÏTongaarsche strijdkrachten.
Ze hebben eerat te N a m e n en later ook
in Frankrijk dienst gedaan (bij Long-
r, Maubeuge enz.). Als schakel tusschen
Maas- en de Sambre-linie was de 6tel-
Eng van Namen voor de geallieerden van
bet- hoogste gewicht. Er is voldoende tijd
geweest om haar te versterken. Een geheel e
Belgische divisie waa voor do verdediging
der intervalles aanwezig. Toch viel die
stelling in enkele dagen; door dien val
werd het geheele offensieve operatie-plan
der geallieerden in de war gestuurd.
Rijssel werd zelfs zonder slag of stoot
door de Duitschers bezet. Evenzqp ging liét
de om Reims-Laon en Lp Fcre gelegen for
ten van nieuwe constructie, vormende de
t/tceede verdedigings-lijn der Fransehen in
't noorden.
Whl overweldigend is de indruk geweest,
teweeggebracht door de uitwerking van het
zware geschut, waarvan zich Duitechland
en zijn bondgenoot hadden weten te voor
zien.
Hoe geheel anders zou de positie zijn der
Russen °in Oost-Pruisen, zoo zij tegenover
Königsberg, later wellicht tegenover Thorn
dergelijk geschut konden aanwenden. On
getwijfeld is daarvoor, gedurende het ver
dere verloop van den pas begonnen krijg.
DG3 een groo'te toekomst weggelegd.
Begrijpelijk is het, dat het Duitecbe
krijgsiestuur er op gesteld h geweest, door
pbotographische publicatie, reeds dadelijk
wereldkundig te maken, welke uitwerking
wordt verkregen door gebruikmaking van
de hierbesproken monster-mortieren. Al
licht wordt daardoor van verderen weer
stand, zelfs in op modernen voet aangeleg
de versterkingen afgezien. Dat met deze
publicaties en daaraan gepaarde mededee-
1 in gen het bewuste doel is bereikt, leert het
gebeurde met Namen en de verschanste
legerplaatsen in Noord-Frankrijk,
De Duitsche berichten waren in de laat
ste dagen schaarsch en sober. Hier is nu
ineens verandering in gekomen: we-kregen
weer meer nieuws uit Berlijn. Daar is een,
reden voor. De Duitsche autoriteiten heb
ben iets te vertellen, dat de moedte waard
is. Inderdaad moeten we er uit opmaken,
dat de achterwaartsche beweging der Duit-
schers in Noordoost-Frankrijk tot staan is
gekomen. Zij versterken z;ch en vallen, mo
gelijk, zelfs de Franschen aan. Zelfs maken
de Duitsche telegrammen gewag van succes
sen op den vijand. Een wagenpark en mu
nitie-colonnes der verbondenen zouden in
Duitsche handen zijn gevallen en een aan
tal bultenforten bij Verdun zouden zijn plat
geschetenmen verwachtte zelfs elk oogen
blik de capitulatie.
De Franschen hebben hiertegenover niet
veel te zeggen. Hun berichten worden kor
ter waar die der Duitschers langer wor
den. Zij geven toe, dat de vijand nu stand
houdt op do hoogten van de Aisne. Ook
wordt melding gemaakt, dat het Franscke
leger in het centrum aanraking kreeg met
verschillende vijandelijke detachementen,
over den uitslag verluidt echter niets. En
overigens heet de toestand ongewijzigd,
komt er uit de Vogezen en Lotharingen
geen nieuws.
Intusschen, en daarin komen de berich
ten van Duitsche en Franscke zijde over
een: de Etrijd in Noord-Frankrijk is nog
onbeslist. Die strijd wordt voortgezet mot
groote kracht van weerszijden. Over den
afloop schijnt men van beide zijden nog in
't onzekere te zijn. Van weerskanten re
kent men voor een deel naar 't schijnt op
da afmatting van den -tegenstander: de
Fransehen hebben reeds eenigo dagen de
Duitschers oververmoeid genoemd; de
Duitecbe berichten spreken thans van de
uitputting der Franscke troepen. Maar wel-
ko <x>k de uitslag zij in dezen langen veld
slag',' het lijkt er niet op, dat hij reeds een
beslissing zal brengen in dezen oorlog.
Ook op het Oostelijk oorlogsterrein is de
toestand nog onzeker. Alleen in Galicië
overwinnen blijkbaar do Russen. Het Oos-
tenrijksche leger moet daar in vollen af
tocht zijn oen Duiteeh legerkorps, dat het
te hulp kwam, moest terugtrekken. De
Oostenrijksche regeering roept thans al
meer de oudere lichtingen op en men krijgt
den indruk, dat men allengs tot de laatste
krachten zijn toevlucht neemt. Oostenrijk
moet zich verdedigen tegpn de vijanden in
't 'noorden en in 't zuiden.
Van de zegepralen der Russen in Oost-
Pruisen hoort men niet veel meer Blijk
baar komen zij daar niet hard vooruit. Van
veroveringen schijnt geen 6prake meer, en
de Russische berichten gewagen alleen van
mislukkingen van de pogingen der Duit
sche troepen om een deel van de Russische
om te trekken.
En tusschen al het krijgsrumoer hooren
we reeds het woord ,^vrecie" weerklinken.
Nog maar zacht, nauwelijks merkbaar en
bet geluid zal, wel weer vervagen, naay 't
schijnt. M,aar de Vereenigde Staten bieden
hun bemiddeling aan en president Wilson
heeft zich reeds- gewend tot den Duitecben
rijkskanselier met de vraag, of de keizer
bereid zou zijn de .vredesquaestie te bespre
ken. Het antwoord was ontwijkend, er
bleek niet uit, of de vraag aan den keizer
was voorgelegd.
België.
Aanval op Dendermonde.
ANTWERPEN. Donderdag heeft' een
Quitsche legermacht, 7000 a 8QOO man
sterk, opnieuw Dendermonde gebombar
deerd, blijkbaar met het doel de et ad terug
te bezetten en het Belgische veldleger in
•zuidwestelijke richting van. de verbindings
lijn der Duitschers af te trekken.
De Belgen trokken tegen den vijand op,
die voor een krachtigen stormaanval week,
na zware verliezen te hebben geleden.
Officieel wordt Donderdag 10 u. 's avonds
gemeld: Gisteravond zijn de Duitsche troe
pen uit Brussel naar Dendermonde terug
gekomen. Een ononderbroken banonnade
heeft tijdens den nacht plaats gehad. Dien
dag word een artilleriegevecht geleverd
tusschen die troepen en Belgen, die den
uitweg Noordwaarts van de localiteib ver
dedigen. De Duitsche infanterie, gekomen
voor de door de Belgen vernielde brug, werd
ontvangen door heftig vuur uit mitrailleu-
zen en trok in wanorde in de stad terug.
De poging werd niet hernieuwd. Elders
heeft geen noemenswaard inddent plaats
DuHschland.
Prins Friedrich Karl van Hessen gewond.
BERLIJN. Do „Berliner Ztg, am Mït-
tag" verneemt, dat prins Friedrich Karl
van Hessen, een zwager des Keizers, in
een geveeht door een schot in het dijbeen
ernstig gewond werd.
Een Duitsch militair over den toestand.
BERLIJN. Majoor Morath, militair mo
dewerker van het „Berl. Tagebl.", schrijft:
„Evenals onze bondgenoot-en in Galicië heb
ben wij ons op het oogenblik in Frankrijk
te verdedigen, langs een linie van ongeveer
200 K.M. Daar wij verwend zijn door de
snelle overwinningen in de eerste weken,
begrijpen velen niet goed, dat onder zekere
omstandigheden de verdediging even zoo ge
rechtvaardigd is al de aanval.
Wij hebben slechts weinig vGrnomen om
trent den 'algemèenen toestand, er zijn
echter reeds tusschentijdsche successen te
vermelden geweest, als het afslaan van aan
vallen der Fransche en liet slagen van tegen
aanvallen van onze zijde.
Twee dingen zijn echter tot dusverre aan
het Fransche oppercommando nog niet ge
lukt: lo. De insluiting van onzen achter-
uitttrekkenden rechtervleugel en 2o. door
ons front te breken.
Dat wij onze oorspronkelijke posities
tusschen Parijs en Verdun om strategische
rennen hebben verlaten is op zichzelf niets
ergs. In een strijd, die vele dagen aan
houdt, wisselen terreinwinnen en terrein-
verliezen elkander af. Het komt echter
alleen aan op het eindresultaat.
Zoolang de slag nog onbeslist is en de
mogelijkheid van aankomst van nieuwe
strijdkrachten steeds grooter wordt, terwijl
de tegenstander zich door voortdurende
aanvallen uitput, zijn de kansen voor de
Duitsche legers boter dan voor de Fransche.
Ersgeïand.
Een Engclsche verklaring.
De Duitsche rijkskanselier heeft clozer dagen
een verklaring argclegd onvtrrmt do heading van
Engeland. Wij hebben er melding van gemaakt
in no. 13 onzer „Soldatencourant". Do Engel-
soho Tegeering hoeft- daarop niet gezwegen, en
op gezag van Jen Britschen minister van Bui-
ténlandsche Zaken, Grey, is cr oen verklaring
openbaar gemaakt, waaruit wij het volgende
zakelijke openbaar maken.
In de eerste plaat© wijst do Engelsche regee
ring er op, dat zij in 1S70 dezelfde gedragslijn
omtrent de neutraliteit van België heeft ge
volgd, als nu. Maar Pruisen dood toen anders,
het erkende de verdragsverplichtingen met dit
neutraio land.
De Duitsch ©rijkskanselier gewaagt verder van
Engeland's bonding tegenover de Boerenrepu
blieken en meent, dat 't toon de zaak der vrijheid
ontrouw is geweest, Zonder terug te treden ib
geschilpunten, welke nu gelukkig tot hot ver
leden behooren, mogen wij herinneren aan het
geen generaal Botha roor onkelo dagen in liet
/lUid-Afrikaansche parlement heeft- gezegd,
toen hij verklaarde ervan overtuigd te zijn,
dat Engeland een rechtvaardige zaak voor
stond en uiting gaf aan Jiefc vasto besluit van
de Zind-Afrikaar.sc.ho Unie om ons in elk op
zicht bij te staan, Wij hadden Zuid-Afrika oen
staatsregeling geschonken, onder welke het
ee-n groote volkseenheid kon scheppen, en do
Zuid-Afrikanen sedc-rt steeds als een vrij volk
en een zusterstaat beschouwd. Al mochten er
velen zijn, die in hot verleden tegen do Engel
sche vlag liaden gc-st-rcfion, hij, Botha, kon or
voor instaan, dat zij tienmalen liever onder
Engelsche dan onder Duitfech© vlag wilden
leven.
De rijkskanselier is even ongelukkig in zijn
uitlatingen over heb Britsche koloniale rijk.
Zoo vgt was de Engelsche politiek van een
niets ontziende zelfzucht, dat het resultaat
is geweest een grootsche eensgezinde mani
festatie van genegenheid on besef van gemeen
schappelijk belang van de zijde der Britsche
gewesten on bezittingen, waaronder er niet
écn is, die Engeland in dezen oorlog niet met
soldaten of andere bijdragen of met beide hulp
biedt.
De rijkskanselier verontschuldigde do schen
ding van de onzijdigheid van België met op do
militaire noodzakelijkheid te wijzen. Tegelijk
maakt hij er een dougd van, do onzijdigheid
van Nederland en Zwitserland to hebben ge
ëerbiedigd ©n zegt. hij. dat het niet bij Ijem
v' - dt. fv--:;',;riield van do Scandina
vische landen te raken.
Op een dougd, dio, zooals is toegegeven; al
leen wordt beoefend, wanneer men buiten do
vorloiddng van eigenbelang ©n militair voor
deel staat, kan men zich evenwel niet in die
mate beroemen.
Een Engclschman over den Duits chen
terugtocht.
De orlogsoorrespondc-nt A. Beaumont schrijft
in de Daily Telegraph over den terugtocht tier
Duitschers in Noordooafc-Fraukryk
De Duitsoluers hebben do Oise-vallei in groo
ter haast verlaten dan zij er waren gekomen,
on reeds zijn zij (het relaas is van Maandag)
halverwege de Aiene-valloi gedrcsven. Van
Übateau-Thierry, waar zij nog sleoht® vijf
dagen geledon waren, zijn zij m drio dagen
tijdfl op La Fère en Laou teruggejaagd, waar
bij zij 60 K.M. moesten afleggen over drie
rivieren en een dozijn spoorlijnen, zonder dat
hun en oogenblik van verademing vergund
word. De lichte Fransche veld batterijen lie-
ton hun geen rust; en zjj werden uit stolling
m stelling verdreven, zonder kans om hot vuur
van den vijand te kunnen beantwoorden of hun
terugtocht te dokken.
Lieden, -die juist van Villers-Cot'.crots zijn
teruggekeerd, doelen mij mede, dat overal langs
do wegen achbogelateu ammunitiewagens, cais
sons en voorraadwagens staan. Op sommige
plaatsen ziju do velden bedekt met Duitsch
oorlogsmnterieol, daar op hot laatste oogen
blik in den stook gelaten; kogels voor de vuur
monden liggen dooreen, blijkbaar zouden zij
juist worden gebruikt, toen zjj overhaast moes
ten werden achtergelaten. Do F rauscho en
Britecho troepen hebben ternauwernood den
tijd gehad zich van de voorraden meestér te
maken, die door den vijand waren achterge
laten, wiens legers naar men mij verzekert
op hot punt staat van gedemoraliseerd te
raken.
Uit allerlei plaatsen komt bericht dat er
verdwaalde Duitsche troepen rondzwervon, die
niets liever vragen, dan krijgsgevangen to wor
den gemaakt. Zoo was een troepje van 50
uhlanen heel naar Monteroau, aan don spoor
weg ParijsLyon afgedwaald. Zij gaven zich
over aan de troepen, die het station bewaak
ten, bekennend© ,,dat zij niob meer voort kon
den". Zij waren 160 K.M. van de hoofd
macht afgeraakt.
Er is een groot aantal Duits oho vaandels
buit gemaakt; vier zijn er doorgezonden naar
Troyes, waar de troepen, die hen overbrachten,
door de inwoners werden toegejuicht. Duit-
sobe gewonden en gevangenen worden met zoo
veel spoed als maar mogelijk is doorgezonden.
Een trein vervoerde or 700 in de richting
13 rionnc-Ia^ ChateauEr komen gevangenen
binnen van heel uit Lotharingen. En onder
de 563 gevangenen die enkele dagen geleden
door Gray werden gebracht was een Duitsche
generaal, wiens naam echter wordt geheim
gehouden.
Frankvij k.
Op het Westelijk oorlogsterrein.
Uit Berlijn wordt ons gemeld
In don nacht van 16 September beproef
den de Franschen, niettegenstaande den
sberken regen, eenige kleine vorderingen
te maken, zij slaagden daarin echter niet.
Daarentegen gelukte het de Duitsche
cavalerie op den uiterste rechtervleugel
door onverwacht fel öp.treden een wagen
park en munitie-colonnes der verbonden
legers af te snijden en mede te voeren.
In het middep der gevechtslinie, die
sedert eenige dagen aan Duitsche zijde be
langrijk versterkt is, golft de strijd heen en
weer.
Bij Verdun werden een aantal buiten-
forten bijna geheel in elkaar geschoten.
Men wacht elk oogenblik de capitulatie.
Het slechte weder vertraagt de ontwikke-
Jicg van den Duitsclien opmarsch.
De Franache troepen zijn door do gefor
ceerde mar3chen uitgeput en worden ge
teisterd door ziekte.
Duitsche vliegers hebben 16 September
over Parijs bommen uitgeworpen, die
groote schade aanrichtten. Zij werden met
Fransche mitrailleuses beschoten doch kwa
men ongedeerd terug.
LONDEN. Volgens Parijsche correspon
denten hebben de Duitschers aanzienlijke
versterkingen gekregen. Zij zetten blijkbaar
alles op het spel om overwinnaar ^te blij
ven In den strijd, waardoor zij hun terug
tocht naar de grens kunnen dekken.
Het hevigst woedde de strijd om Soissons;
hier word gedurende vier dagen gevochten
cm oen rivicrovergang te bemachtigen. De
rivier was sterk gezwollen ten gevolge van
den regenval. Hot was onmogelijk in de stad
te komen, welke onder artillerie- en infan-
tericvuur werd gehouden. De strijd concen-
troerde zich om een punt, waar Britsche en
Fransche geniesoldaten beproefden een brug
te behouden, welke over do rivier was ge
slagen. Verschillende Britsche pegimonten,
welke den noordelijken oever wisten te be
reiken, leden geduchte verliezen. Er werd
een vreeselijk duel gehouden tusschen de
Engelsche batterijen, welke den rivierover
gang verdedigden, en de Duitsche artillerie.
Twee Duitsche batterijen werden genomen.
De correspondent van de „Daily Chron."
zegt, dat de Duitschers gunstige stellingen
bc-zet hebben aohter de spoorwegen, welke
slechte op enkele punten onderbroken zijn.
Samenvattendde slag wordt voortgezet
over het geheele front tusschen de Oise en
do Maas. Do Duitschers nemon defensieve
stellingen in met zwaar geschut. Onze voort
gang kan slechts langzaam zijn, maar de
offensieve geest verlevendigt onze troepen,
die blijk geven van kracht en vuur. Zij
slaan de tegenaapvallen die de vijand dag
en nacht bonroeft af.
De slag aan de Mame.
Zoo zal wol do groot© veldslag heeten die
vele dagen achtereen gestreden werd door do
Franschen on Engolsehen tegen do Duitschers
on die eindigde met een terugtocht dor
laatston.
Een correspondent der „Timos" heoft rond
gezworven in het uitgestrekte terrein, waar
bat geweldig© gevecht hoeft plaats gehad en
gaf er aan zijn blad zeer uitvoerige schotsen
van. Te lang om hier geheel over te nemen,
maar zóó interessant tevens, dat we er wel
iets van moeten goven.
In de eerste plaats beschrijft de correspon
dent den aard van het land. Het bestaat, uit
hoog© plateaux, bcsschen en rivieren stro©*
mend langs diep afvallende oevers. Het is
een van de mooiste landstreken van Frankrijk.
Hot land zuidelijk van do Marne met zijn zii-
tak do Ourcq, dat tot Zondag geheel en al
door den vijand was bezet, wordt van oost
naar west doorsneden noordelijk door do Petit
Morin, uitmondend in do Marne, zuidelijk doo»
do Grand Morjn, uitmondend in do Seine.
Naar het oosten bij de Marne zijn do groote
moerassen van St. Q.ond, naar het westen do
Seine en het hosch van Fontainobleau, Er ia
dus ©en reeks rivieren van oost naar west
stroomend. terwijl het goheele gebied ingeslo
ten wordt door de Seine aan het. zuiden en
de Marne aan noordon en oosten. Tusschen do
rivieren zijn bosschcn en velden.
aP
Bij de kaart.
De stand van zaken op het oorlogstooneel
in 't Westen heeft tilsschen 7 en 15 Septem
ber 1.1. een beteckenisvollo wijziging onder
gaan. De aan de vier geallieerden verknoch
te dagbladen willen het zelfs doen voorko
men alsof bij de Duitschers een deblaoe in
aantocht is. Eerst wanneer betrouwbare ge
gevens zijn verstrekt omtrent de in do han
den dier geallieerden gevallen krijgsgevan
genen on oorlogsbuit kan een voorloopige in
druk worden verkregen, in welk licht moet
worden beschouwd het feit, .dat de troepen
van onzen oostelijken nabuur, zoo dicht
reeds Parijs genaderc^ gedwongen zijn ge
worden terug te trekken.
Hoe groot de doorloopen afstand is ge
weest zal meer duidelijk' worden door raad
pleging van bijgaand spoorweg-kaartje uit
Van Santen's officieelen reisgids, waarop
zijn overgebracht sommige positiën wélke
door de invallers op eerst- en op laatstge-
Op Vrijdag 10 September begon feitelijk de
strijd, Op den dag vielen de Engolsehen in de
nabijheid van de Grand Morin de Duitschers
aan, die wat al t© snel waren voortgerukt,
zoodat hun artillerie niet kon voorkomen, en
namen een aantal van' deze gevangen. Hot ge
vecht was buitengewoon hevig- on het resultaat
was dat de vijand in zekoro mate in zijn voor-
waartsche beweging werd verhinderd. Zater-
dag echter werd ao opmarsoh voortgezet en
eerst Zondagmorgen begon de groote aanval
op den uitersten rechtervleugel van don. vijand.
Dez© rechtervleugel lag in do streek van
Meaux aan de samenkomst van Ourcq en
Marne, Tegelijkertijd begon de strijd langs iliet
lieele front van Meaux. Estemay, Sézanne,
Vitry lo Francois, tot Verdun toe. Hot gebul- j
der der kanonnen kon ik hooren, verhaalt de
correspondent. Over do slaglin.'e pakte zich
eon dikke rookwolk samen. Ik zat in zorgende
afwachting. De dag was ten einde; do nacht
kwam, Ik ging op weg naar een stationnetje
in de buurt. Alles was hier in actie. Een tafel
was beladen met verbandmiddelen, eenigo j
pleegzusters wachtten.
Omtrent don Duitsclien terugtocht, vertelde i
do correspondent het volgende:
Zondagnacht begonnen de Duitschers terug
"te trekken. Zij trokken opnieuw de Grand Mo
rin over en gingen in de richting van het pla-
toau boven Sézanne. De veldslag werd echter'
vreeselijk zooals duidelijk later bleek uit de j
trein-ladingen gewonden, dis wij den geheelen j
nacht passeerden. „Hot was een sneeuwstorm
van granaten", vertelde mij een soldaat. Wij
trokken toch vooruit. Een granaat viel op een
Kleinen afstand van mij. Hij wierp een groot©
hoeveelheid aarde op, die niij bedekte en mijn
oogon en mond zaten vol zand. Daarop kwa
men we in liet vur der mitrailleurs. Dit was
verschrikkelijk. De kogels sprongen om ons -
heen en verrichten vrfteselijko verwoestingen.
'Dooden on gewonden lagen door elkaar, temid
den van do gewonde paardon, die in e©n dood-
Ktrijd om zich heen trapten. Maar ondanks
alles, hielden, wij stand. Ik geloof zelfs niet, dat
wij vorachrikt werden.
De vijand werd daarop zuidwaarts terugge
slagen. Op hetzelfde oogenblik werd hij heftig
aangevallen op den westelijken vleugel te
Moaux en op de oevers van de Ourcq. 's Maan
dags werd bet gevecht rondom Meaux gewei-
dig wreed. De •Duitechers hadden besloten do
Marno over te trokken, de geallioorden door to
broken en den weg naar Parijs open te krijgen.
Zij ondernamen dappere pogingen, om bruggen
te loggen over do rivier. Do Franschen haddon
allo bestaande bruggen opgeblazen en bestre
ken do rivier met bun zware kanonnon.
Steeds probeerden de genisten van don vijand
hun pontons te leggen. Doch zoodra zij hun
werk begonnen, viel een hagel van granaten
op hen neer. De verliezen waren vreeselijk.
Op écn punt mislukten op deze wijze zestien
pogingen, om ©on brug te bouwen. Een soldaat
vertelde mij, dat hij daar 600 lijken in oen der
Duitscho loopgraven getold had. Na den slag,
toen de vijand terug trolc, was hot veld bezaaid
mot do'oden en stervenden. Het was een vree
selijk gezicht. Hier lag oen paard met zijn
pooten stijf in do hoogte, daar een ander paard,
door een schot gedood, waarachter twee sol
daten dekking hadden gezocht. Do twee solda
ten waren dood. Vlak achter hen lagen apht
doode paarden en vijf soldaten rondom een ka
non d© slachtoffers van een springende
granaat.
..Onze mannen," verteldo mij een officier,
waren schitterend rondom Meaux, Ik was te
Charleroi, maar nooit zag ik iets dergelijks als
dit schouwspel. Ondanks de commando's maak
ten eenige hunner een charge op een mitra-
leur. Er vielen velon van hen, maar wij won
nen er door."
Dion dag worden de Duitschers teruggesla
gen zoowel langs de Ourcq als de Marne. En
merkwaardig genoeg, goduronde dezen terug
tocht, hebbed zij hun geweervuur zoor vermin
derd. Op één plaats trokken zij 20 kilometer
terug, zonder een enkel schot te lossen. Zij wa
ren letterlijk gedecimeerd. Onze soldaten na-
dorden hen meer en meer en namen zeven ka
nonnen, twoe inaohino-geworen on ongeveer
1000 gevangonen. Eon der gevangenen beken
de, dat. hij gebrek aan ammunitie had. Zij had
don order zooveel mogelijk to redden als mo
gelijk was! Maandagnacht werd in alle ran
gen van de geallieerden het nieuws verspreid
dat den 6 on 7en September goede dagen wa
ren geweest
Maandag had ook eon vroeselijke ontmoeting
plaats bij do Ourcq, die diep ligt tusschen do
hooge oevers. Maandagnacht kwamen de Fran-
Echon oen dorpje deze streek binnen, dat de
vijand juist verlaten had. In een groot huis
vonden zij een prachtig gedokte tafel waaraan
blijkbaar de Duitsche Staf pas geleden gegeten
had. De kaarsen brandden nog op de tafel
Een oude vrouw, d© eenige bewoonster van bet
plaatsje bevestigde dit vormoedem De Duit
schers 6©hcnen zeer vermoeid, Zij vluchtten
j overhaast.
1 Er werd ook voel man tegen man gevochten
j bij de Ourcq en vaak was er een bajonet-ge
vecht. Een vaandel werd door de Franschen
genomen. „In een gevecht, zoide de soldaat,
die het veroverde, tot mij. bevond ik mij hij
een Duitsclien luitenant, die het vaandel ver
noemden datum werden ingenomen (A-B
en B-C), in overeenstemming met do af
standen waarop ze, volgens Nederlandschen
maatstaf, van elkander zouden verwijderd
liggen.
Do samensteller had de vriendelijkheid
ons dit kaartje af te staan en wij bieden
het thans onzen lezers ter kennisneming aan,
vertrouwende dat het ook hen zal interes
seeren.
Verklaring der letters:
a. Péronne.
b. St. Quentin (Sneek);
c. Craonne (Kampen).
d. Verdun (Salzbergen).
e. Chalons (Zubphen).
Vitry Aliaus).
g. Sézanne (Ajmhem).
h. Coulommiers.
t. Meaux (Aalsmeer).
k. Nanterre (Halfweg).
I. Parijs.
dedigdo. Ik rende op hem toe met gevelde
bajonet en hij. viel met het vaandel Voila. En
daarop werd het geduchte regiment uit
Maagdenburg teruggeslagen!"
Maandagnacht was het leger van generaal
Kluck teruggeslagen van do Ourcq, de Marne
en do Grand Morin, d. w. z. van de streek
bij Msaux naar Sézanne. De positie was ern
stig en dadelijk moesten stappen gedaan wor
den, om do verbindingslijn en den terugtocht
te dekken. Daardoor kwamen versterkingen
opzetten ten noorden van Meaux en de Ourcq
en een heftige poging word gedaan, om daar
den tegenstand der Franschen te breken.
Want Meaux is hetzelfde voor Parijs als Rea
ding voor Londen. Hierdoor zou dus de weg
naar de hoofdstad geopend kunnen worden.
Rusland.
Van het Oostelijk oorlogsterrein.
PARIJS. Volgens het Donderdagmid
dag drie uur verspreid communi
qué zijn de Oostenrijksche legers die Galicië
ontruimen in volle ontreddering. Een
Duitsch legercorps dat hun te hulp kwam
moest den terugtocht aannemen.
Oosienr ijk,
Oostenrijksche reserve.
ROME. Uit Weenen wordt gpseind: De
„Neue Freie Presee" kondigt de oproe
ping aan der lichting voor het volgend© jaar,
evenals alle reservisten van de lichtingen
'93 en '94. Dit komt feitelijk neer op oen
,,levée en maese".
Servië.
Servische versterking.
SALONIKI. De Serviërs roepen in Mo-
na6tir ook 45-jarig© mannen onder de wa
penen.
Cholera vn Servii.
SALONIKI. Het Korr. Bur. verneemt,
dat te Nisj cholera is uitgebroken. Talrijke
gevallen zijn geconstateerd.
Do „Rijndam" opgebracht.
Het stoomschip „Rijndam" der Holland-
Amerika Lijn van New York naar Rotter
dam is dezer dagen te Queenstown opge
bracht.
Naar wij vernemen staat de aanhouding
van de „Rijndam" waarschijnlijk in ver
band met het in lading hebben, naast het
aan do Regeering geadresseerde graan, van
enkel© ladingen conditioneel© contrabande,
geadresseerd aan particulieren, waarvan
niet kon worden vastgesteld of zij voor
binnenlandsck verbruik in Nederland of
voor doorvoer bestemd waren.
Graanschip aangehouden.
Te Rotterdam is bericht ontvangon dat het
Noorsoho s.e. „Eir" met graan van Nicolaieff
naar Rotterdam door de Franschen is aange
houden en opgebracht naar Tunis, waar do
lading zal worden gelost.
Do ondergang van de „Hela".
LONDEN. Te Harwich aangekomen zee
lieden hebben een beschrijving gegeven van
de torpedobeschieting van de „Hela". De
onderzeesche boot kwam te half zeven Zon
dagmorgen aau de oppervlakte en ontdekte
toen op schootsafstand den. vijand. De on
derzeeër dook opnieuw en schoot daarpp
met een tusschenruimte van vijftien secon
den twee torpedo's af. Na een kwartier
kwam 'de onderzoeër boven en zag toen dat
de „Hela" ernstig beschadigd was en zwaar
overhelde. Daar er andere Duitsche schepen
in de buurt waren dook de onderzeeër op
nieuw, toen hij later weer boven kwam, was
de „Hela" verdwenen. De onderzeeër werd
blijkbaar nooit waargenomen, want geen
schot werd op hem gelost.
Hofbericht.
H M. de Koningin deed Woensdag en
Donderdag opnieuw een inspectietocht in
den omtrek van Den Haag.
Ministerieel bezoek
J>o minister van Oorlog beo ft zich Wo-nsrlas-
avond naar Roermond begeven en zou Don
derdag en Vrijdag do standplaatsen bezoeken
van do troepen, die in het Zuiden des lands
golegerd zijn.