Woensdag 16 September 1914.
Orgaan voor Leger en Vloot.
Expeditie Seldatenceurant.
Kwafta's
IVIanoeuvreChocoBaadi
Oorlogsnieuws.
NO. 13.
Onder redactie van D. MANASSEN.
Gezondheidsleer.
Oplaag 50,000 exemplaren.
SOLDATENCOURANT
ADRES VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE; PALESTRINASTRAAT 10,
AMSTERDAM, TELEFOON Z. 4968. DIT BLAD ZAL DRIEMAAL PER WEEK
VERSCHIJNEN. LOSSE NUMMERS VOOR MILITAIREN 1 CENT, VOOR NIET-
MILITAIREN 2 CENT, ABONNEMENT 1.50 PER DRIE MAANDEN.
VOOR ADVERTENTIEN WENDE MEN ZICH TOT HET ALG. ADV.-BUBEAU
ROUMA CO., 228 HEERENGRACHT A'DAMADVERTENTIEPRIJS PER
REGEL 20 CENT.
Vice-admiraal
C. P. van decking Colenbrander.
Deze vlag-officier werd in 1860 geboren.
Na aanstelling tot adelborst le kl. in 1878,
diende bij achtereenvolgens aan boord van
.verschillende schepen, zoowel hier te lande
als in Oost- en West-Indië en was gedeta
cheerd bij den Torpedodienst. Na bevorde
ring tot luitenant ter zee le kl, werd hij
o. ra- geplaatst als commandant van een der
opnemingsvaartuigen in Oost-lndië en was
geruimen tijd werkzaam bij de afdeeling
materieel van het Departement van Marine.
In 1901 tot kapt. luitnt. ter zee bevorderd,
vervulde hij gedurende een jaar de functie
van le officier aan boord van Hr, Ms. „Hol
land", om daarna tot chef der afd. mate
rieel bij het Dept. van Marine te Batavia,
te worden benoemd. Na terugkeer in Neder
land maakte hij deel uit van de Staats-Com-
missie 1906 tot indienen van voorstellen be
treffende de Zeemacht in Oost-lndië.
Na bevordering commandeerde de kapn.
t/z van Hecking Colenbrander, geruimen
tijd Hr. Ms. „Gelderland" en daarna Hr.
Ms. .Utrecht" in West-Indië en nam met
eerstgenoemden bodem deel aan de mari
tieme 2ctie tegen Venezuela in 1908.
In Nederland teruggekeerd, volgde in
1911 bevordering tot Schout-bij-nacht, waar
bij hem de functies van directeur en com
mandant der marine te Hellevoetsluis, te
vens Commandant van de Stelling van de
Monden der Maas en van het Haringvliet
werden opgedragen. In 1913 volgde bevorde
ring tot vioe-admiraal.
Vice-Admiraal van Hecking Colenbrander
is Bidder in de Orde van den Nederl. Leeuw
en Ridder in de Oranje-Nassau Orde, draagt
het Eereteeken voor krijgsverrichtingen met
de gesp Atjeh en het 25-jarig dien stier uis.
Eenige buiten! andsche onderscheidingen
voegen zich hierbij.
De expeditie van De Soldatencourant omvat
thans reeds ongeveer duizend kleine en croote
zendingen. iVlet het oog op den omvangrijken
arbeid, wordt den heeren, die zoo welwillend
zijn De Soldatencourant te verspreiden, beleefd
verzocht niet elke mutatie te melden. De cou
ranten worden in lossen verkoop toegezonden,
terwijl de overgebleven exemplaren niet terug
gestuurd behoeven te worden. Een gering ver
schil tusschen toezending en vraag komt er
dus niet op aan, terwijl een overschot voor
navraag gemakkelijk en noodig is.
Wie een belangrijk overschot en vooral
wie een tekort aan exemplaren ontvangt,
blijft ons met mededeeling, s. v. p. onder vol
ledig en duidelijk adres van het onderdeel,
verplichten.
Door een nieuwe regeling van de Veldpost
zullen de couranten voortaan spoediger hun
bestemming bereiken.
DE EXPEDITIE.
Het Vaandel.
Er zijn enkele van die dingen in ons leven,
die voor ons een beteekenis hebben van iets
hoogs en heiligs, van iots, dat boven het alle-
daagscho en gewone staat en in ons gevoelens
en gewaarwordingen opwekt van stillen eer
bied. Het zijn dikwijls niet meer dan symbo
len, zinnebeelden, Zulk een zinnebeeld is voor
ieder vaderlander, maar voor den militair in
't bijzonder het Vaandel, Trouw aan zijn
vaandel is do eerste plicht van iedereen, maar
van den soldaat vooral.
Over dit zinnebeeld van liet Leger, het Vaan-
Hel, heeft de gep. majoor Th. Kley te Boxtel,
bij verschillende gelegenheden en in verschil
lende plaatsen een voordracht gehouden en
daarin de Geschiedenis en de Boteekonis van
het Vaandel geschetst. Dit is al eenige jaren
geleden, maar terecht meende majoor Kley,
dat in de buitengewone omstandigheden, die
we beleven, zijn voordracht belangstelling moest
wekken, en hij heeft haar daarom in 't licht
gegeven. De schrijver was zoo vriendelijk ons
een exemplaar van het boekje, dat niet in den
handel is, te doen geworden.
Met kennis van zaken heeft de heer Kley de
geschiedenis van het vaando verteld, maar
vooral spreekt hij met overtuiging en geestdrift
over de beteekenis, die, ook in onze dagen nog
als in veel vroeger eeuwen, het Vaandel heeft
voor den krijgsman, die er trouw aan zweert,
die er zijn bloed, zijn leven voor waagt.
Het Vaandel, zegt de schrijver, is een sym
bool, een zinnebeeld, d.i. een voorwerp, waar
door eene andere beteekenis word't aangeduid,
dan het denkbeeld dat er onmiddellijk door
ontstaat.
Een teeken, waaruit men iets besluit of
kent; konteeken, ondersoheidingsteeken.
Welk een kracht er van zulk een symbool
kan uitgaan, wil ik met een voorbeeld uit.de
geschiedenis auntoonen.
Ik doe dat aan de hand van don Russischen
schrijver Tolstoï.
Hij brengt ons in het Russische leger in den
na-middag, vóór den slag van Borodino tegen
Napoleon I, een der bloedigste veldslagen, die
ooit geleverd is. (7 September 1812.)
Op den stoffigen wog marcheerden de troe
pen, blootshoofds, de kolven der geweren om
hoog; daarachter kwam de geestelijkheid in
pleclitigen optocht.
Soldaten en officieren droegen een groot
beeld, zwart van ouderdom, in zilver gevat.
Het was het beeld van de heilige moeder van
Smolensk, alzoo ook een symbool.
Ter rechter- en linkerzijde, «"óór en achter
den stoet, marcheerden, liepen, knielden de
soldaten bij duizenden on duizenden.
De processie bereikte een heuvelrug, daarop
word het beeld geplaatst, omgeven door al
do Vaandels; de priesters zwaaiden hunne
wierookvaten en het „Te Deum" ving aan.
Zoo. ver het oog reikte, zag men niets dan
aangezichten, aangezichten naar het beeld ge
keerd en met eene uitdrukking van koortsach
tige geestvervoering.
Daar ontstaat beweging in de rijen.
Het is de oude bevelhebber, het is Ivoetoesof,
die komt. De grijsaard knielt in het midden
zijner troepen en kust het beeld, symbool van
hun Vaderland, Rusland, voor welk Vaderland
zij morgen sterven zullen, die daar liggen,
vijftig duizend!
Waarom, vraagt. Tolstoï, werd Napoleon den
volgenden dag verslagen?
Waarom hielden de Russen, die overal terug
geweken waren, bij Borodino stand?
Was de dapperheid der Franschen minder?
Zij was dezelfde.
Bleef het Veldheerstalent van Napoleon in
gebreke
Geen slag werd nauwgezetter voorbereid.
Hadden Ney en Murat hun oude bravoure
niet moer
Zij voohten schitterender dan ooit!
Was dan de overmacht der Franschen min
der overweldigend, hun artillerie, werd zij min
der goed bediend?
Niets ontbrak; waarom dan werd Napoleon
daar tot staan gebracht?
Omdat in het hart van iederen Rus toen
was, dat iets wat niet overwonnen worden kan.
De ziel van Rusland streed bij Borodino,
„Moskou, hunne moeder, met hare blanke
muren" droegen de soldaten in het hart, met
eene grooto, heilige liefde. En dat symbool, die
liefde deed hen overwinnen.
Zulk een kracht kan ook van ons Vaandel
uitgaan, want ons Vaandel en onze Vlag, zijn
voor ons, Nederlanders, onze symbolen van
Koningin on Vaderland.
Wat is toch de oorzaak, dat zoo velen zich
liever aan den dood wijden dan te dulden, da.t
het vaandel door 's vijands schendige hand
worde bezoedeld
Wat is toch dat vaandel?
Het vaandel is voor den soldaat, wat de
kerktoren is voor het dorp, het veroenigïngs-
punt; het vaandel beschut het korps; onder
het vaandel leeft en sterft de soldaat.
In zijne plooien bevat het vaandel de eer
van het korps, de eer des vaderlands.
Het is de lichtende stip, die aller blikken
tot zich trektver van het vaderland, ver van
het ouderlijke huis .herinnert ons vaandel en
onze vlag ons dat vaderland, dat ouderlijke
huis.
Het vaandel is de reliquie van het korps.
Wat is grooter schande dan het vaandel te
verlaten, wat grooter heiligschennis dan het
te verraden
Het vaandel is als een heilige erfenis, als
een eerwaardig familiestuk, van het eene sol-
datengeslacht op het andere gegaan.
Het vaandel is niet slechts een versierselde
bestemming, do beteekenis er van ligt hooger.
Hoe kan het anders zoo veel verschillende
menschen tot dezelfde verheven daden aan
sporen
Al die menschen, zoo verschillend soms in ka-
raktor, godsdienst, beroep, al die menschen
zonder haardsteden, zonder eigendommen, zon
der geld, ja soms zelfs zonder graf, behoefden
een bijna Hemelsehen band, die hen allen ver
bindt, die tot allen dezelfde zielentaal
spreekt,en die band is het vaandel.
Hoe menigmaal toch werd de jongo soldaat
in vreemde gewesten, wanneer in zijno oogen
tranen opwelden, terwijl hij dacht aan het ver
re vaderland, getroost door den aanblik van
het vaandel, evenals het kind bij het aanschou
wen van het portret zijner moeder.
Hoe dikwijls vond de stervende veteraan bij
het aanraken der plooien, bij het hooren rit
selen van het vaandel, do liefkoozingeu zijner
verwanten terug?
Hoevele malen spande niet de vermoeide, ui t
geputte soldaat de laatste krachten in. om
het vaandel, dat hem voorging, to volgen?
Weten wij allen, boe dat heerlijke zinnebeeld
een middel kan wezen om ons op te wekken,
aan te sporen tot hot hoogste moedshetoon
Is het in ons hart opgenomen, wat van
Speyk deed besluiten liever met zijn schip in
de lucht te vliegen, dan zijn vlag in de handen
der oproerlingen te laten V
Waarom de Adelborst 't Hooft den 17 Mei
1817 bij het opgeven van de hoop, nog zwem
mende zijn leven tc redden, het dundoek los-
wikkelde van zijne lendenen en het met. zijne
pistolen bezwaard, deed neerzinken in de diep
te der zoo, om, als zijn lijk mocht aanspoelen
op de Ambonscho kusten dat dierbaar symbool
gevrijwaard te weten van bezoedeling door de
handen van Mataluzia, onzen vijand?
Begrijpen wij waarom luitenant Cronier zoo
lang stand hield, toen hij onze vlag had ge
plant op de borstweringen van den Marapalm
(Sumatra's Westkust 6 Augustus 1831) onder
het oog van den 28-jarigen Overste Raaff, zelf
een levend voorbeeld van heldenmoed, ge
paard aan helder verstand on onovertroffen
toewijding?
Sluimert er in ons gemoed hetzelfde gevoel,
wat Toontje Poland doortintelde, toen hij het
vaandel stelde op don kruin der verdedigings
werken van Tapoes?
Het krachtvoedsel van het Nederiandsche Leger.
HEERLIJK VAN SMAAK. VERWEKT GEEN DORST.
De Fabriek „Kwatta" geeft wekelijks
een flinke bijdrage aan het NATIONAAL Steun
comité. NIET MET BELOFTE om te geven als....
Chocolade verkocht wordt, verleent men hulp,
doch met POSITIEVE GIFTEN.
Wat Van Daalen bezielde, toen hij hot Vaan
del van het 9e Bataljon stak in het talud der
vijandelijke linie van Lemboe en hen die zich
om dat vaandel groepeerden bezwoer stand te
'houden, onder het vuur der Atjehers totdat
hij hulp zon hebben gehaald?
Weten wij het, hoe het Vaandel diende als
punt van vereeniging toen odzo soldaten, op
den terugtocht van Loöng naar Missigit
Longbatta, 31 Dec. 1874 als honden werden
neergeschoten in de modderpoelen, waarin zij
verzonken
Wat er omging in de borst van den vaardi
gen zoon van Generaal Van der Heijden, op
Lombok, bii het aangrijpon van het Vaandel,
om daarmede zijne manschappen voor te gaan
Waarom de Adjudant-Onderofficier Wun-
nink zijn leven veil had om de vlag uit Tjakra-
Negara te redden en het- Vaandel van het 6o
Bataljon behouden terug te brengen in den
Dewa-tempel van Mataram, in weerwil van
den kogelregen, die de geheel© vaandelwadht
had neergeveld
Ziet dat zijn slechts enkele, zeer enkele voor
beelden, uit honderden gegrepen, van de wijze
waarop wij ook in 't grootste gevaar onzo trouw
aan ons Vaandel kunnen bewijzen
Welnu, laat ons d»o trouw zijn aan het
Vaandel, als het moet ook tot in den dood.
En als dan ooit de oorlogsfakkel mocht ont
branden, als de kruitdamp zicli vermengt met
do lage wolken, die drijven over onzo polders,
als do mannen van Nederland zullen vereenigd
"wezen tot verdediging hunner moerassige vlak
ten evenals do .Russische moojik tegen Napo
leon -I vereenigd was tot verdediging zijner
onafzienbare sneeuwvelden, dan zal ook hier
het symbool van het Vaderland worden gezien;
evenals het heeld van de heilige maagd van
Smolensk in de vallei van Borondino, dat sym
bool zal voor ous, ons Vaandel zijn; dan zullen
onzo Vaandels wapperen tusschen onze gele
deren, en door- en in die Vaandels zien wij dan
als 't ware voortzweven over do groeno weide
velden, het beeld van de afstammelinge van
onze heroeën uit vroegeren en lateren tijd, de
liefelijke verpersoonlijking van ons dierbaar
VaderlandKoningin Wilhelmina en weer
zal 't dan klinkon als van ouds: ..Voorwaarts!
Oranje boven!! Leve de Koningin!!!!".
Door J. P. Bijl, officier van gezondheid.
IV.
Vuilafvoer.
Bijzondere zorg moet besteed worden aan
de verwijdering van vuil, afval, enz.
Do vraag, die zich nu dadelijk voordoet, is
dezewaarom is die verwijdering zoo nood
zakelijk? Wolk gevaar schuilt cr in afval?
Om dit te beantwoorden zal in do eerste
plaats nagegaan moeten worden welke afval
zich te velde voordoet. Verontreiniging, zooals
die dikwijls voorkomt door verschillende fabrie
ken, industrieën enz. zal hier natuurlijk bui
ten beschouwing blijven.
Als een groote bron van verontreiniging te
velde moeten wij dan vooral beschouwen... ons
zelf. Een volwassen mensch geeft per dag onge
veer 100 gram ontlasting en 1.5 L. urine. Deze
hoeveelheden zijn natuurlijk in hooge mate af
hankelijk van aard en hoeveelheid voedsel en
drank, enz. Maar de hoeveelheid die door een
bataljon zoodoende ter verwijdering wordt
voortgebracht is in ieder geval vrij groot. Bo
vendien is het niet alleen de hoeveelheid, maar
vooral de aard van deze menschelijke uitwerp
selen, die hen zoo gevaarlijk maakt. Wie zich
herinnert hetgeen over smetstof en besmetting
gezegd is, weet, dat allerlei ziektekiemen met
de ontlasting en de urine het menschelijk
lichaam verlaten kunnen. Zoowel de kiemen van
ernstige en doodelijko ziekten als die van lichte
ongesteldheden, diarrliee en buikkramp, kunnen
in do faeces aanwezig zijn. Worden deze kie
men op do een of andere wijze verspreid, dan"
kunnen zij bij andoren do ziekte veroorzaken
en vooral ten gevolge van de omstandigheden
die zich te velde voordoen, een groote uitbrei
ding. een soort epidemie doen ontstaan. Zeer
dikwijls ziet men dan ook, dat te velde eerst
een pnar man over buikpijn klagen, maar dat
spoedig een geheele compagnie besmet is. Voor
een deel kan dit 't gevolg zijn van het gebruik
van onrijp ooft, van koude vatten, van te veel
koud water drinken enz., inaar voor ecu deel
is het zonder twijfel een gevolg van onvoldoen
den vuilafvoer.
Hoe die onvoldoende verwijdering van ont
lasting een besmetting van den troep kan ver
oorzaken, zal iedereen begrijpen, die bier even
over nadenkt en weet dat de ziektekiemen in de
menschelijko uitwerpselen voorkomen. Enkele
voorboelden van de manier, waarop de smetstof
zich verbreidon kan, zal ik noemen. Het kan
bijv. zijn, dat iemand in ontlasting trapt en
met zijn schoenen zoodoende de smetstof ver
der brengt en b.v. het ligstroo besmet; het kan
zijn, dat een waterbron rechtstreeks vervuild
wordt. Verder zal men dadelijk denken aan de
vele vuile papiertjes, die men ziet rondfladderen
in do nabijheid van de plaatsen, waar do troep
gewoonlijk zijn behoefte doet. Niet alleen deze
papiertjes brengen de smetstof verder, maar
ook de ontlasting zelf verdroogt gedeeltelijk en
wordt door den wind verder verspreid.
Aan deze wijze van verbreiding werd grooto
beteekenis gehecht door do Engèlsclie officie
ren van gezondheid ten opzichte van de typhus
in den TranBvaaloorlog. Behalve de algemeen
bekende ontzettende sterfte in de concentratie
kampen was deze ook bij het Engelsehe leger
zeer groot. Tijdens den boerenoorlog hebben
40,000 Engelschen typhus gehad. Laat de Hol-
lnndsche soldaat zich dat bedenken en de noo-
dige maatregelen nemen. De EDgelschen heb
ben het sedert ook gedaan en met gunstig ge
volg.
Ten slotte wordt tegenwoordig steeds groo-
fter beteekenis gehecht aan de vliegen als over
brengers van besmetting. In Tsingtau is ge
bleken, dat do meeste gevallen van diarrhee
bij die troepenafdeelingen voorkomen, die het
dichtst bij de stallen gelegen zijn en dus het
meest van vliegen te lijden hebben. In Poona
J opgemerkt, dat de typhusgevallen vermeer-
cren wanneer de wedrennen beginnen en
«laarmede het aantal vliegen aangelokt door
de paarden toeneemt. Het is dan ook gemak
kelijk te begrijpen, dat deze insecten, die 't
pene oogenblik op allerlei vuil en even later
op brood, vleesch en andere eetwaren zitten,
füet hun pcoten ziektekiemen zullen over
brengen. Bovendien leggen ze hun eieren bij
voorkeu* in uitwerpselen enz., zoodat, wan
neer die niet- zorgvuldig verwijderd worden,
l:et aantal vliegen zicli op een ontzettende
manier vermeerdert.
t Op welke wijze worden deze gevaarlijke
mensehelijke uitwerpselen het Lest onschade
lijk gemaakt?
De meest gebruikelijke afvoer geschiedt
door middel van privaten, die vooral in scholen
gewoonlijk in een goeden staat verkoeren. Toch
kunnen zelfs de meest moderne en goed ge
bouwde privaten een gevaar opleveren, indien
ze niet benoorlijk rein gehouden worden. Voor
een deel.hebben de corvéeërs hiervoor te zor
gen, maar voor een zeker niet minder groot
deel de manschappen zelf. Veelal wordt op do
meest ergerlijke manier tegen de eenvoudigste
begrippen van zindelijkheid gezondigd. Her
haaldelijk, is mij gebleken, dat de trechters van
de privaten zoo vol waren, dat ze aan een ge
vuld zalfpotje deden denken. De schuld werd
dan aan de corveeërs geweten, maar een sol
daat die voordat 't zoover is, zich niet de
moeite getroost om even een emmer water
door de trechter to gooien, heeft m.i. weinig
gevoel voor zindelijkheid.
Grooter verzuim nog pleegt diegene, die de
bril met ontlasting of urine vervuilt en dan
niet eens zorgt, dat deze cogenblikkelijk wordt
schoon gemaakt. Een enkelen keer zelfs bemerkt
men, dat iemand zijn behoefte gedaan heeft
op den vloer van het privaat.
Ten slotte ziet men in de privaten maar al
te vaak gebruikte papiertjes rondslingeren, die
daar dan aanleiding kunnen geven tot versprei
ding van besmetting en in ierier geval een zeer
smerigen indruk maken. Onwillekeurig vraagt
men zich af wa.t toch de reden is voor het
ontstaan van zoo'n, om het plat, maar duide
lijk uit te drukken, zwijnenstal. Bepaalt de
beroemde HoTIandsche zindelijkheid zich uitslui
tend tot eigen woning en is ieder gevoel voor
reinheid verdwenen, wanneer men in het huis
van een ander verblijf houdt? 19 't misschien,
dat de soldaat te onverschillig is om zich de
kleine moeite te geven van een privaat in een
ordëntelijken staat te houden of is het onbekend
heid met de gevaren, waaraan hij zoodoende zijn
kameraden bloot stelt? M. i. kan slechts deze
laatste veronderstelling de juiste zijn en zal ie
dereen. die thans moet beseffen hoe hij door een
dergelijk ontreden zijn omgeving kan besmet
ten, in liet vervolg door woord en daad trachten
een einde te maken aan zulke gevaarlijke mis
standen
Niet alleen de privaten, maar ook de beer
putten vercischen in deze bijzondere omstandig
heid meerder toezicht. Het ledigen van de put
zal gewoonlijk geheel buiten de manschappen
om geschieden, maar dat is geen reden om niet
op te Ietten of alles behoor!ijle geschiedt. Nog
kort geleden vond ik een beerput, die onder
het privaat gelegen was en zoo vol was, dat
de clrekstof langs do deksel naar buiten liep.
De boer had er niet aan gedacht, dat, nu hij
50 man ingekwartierd had, de beerput eerder
vol was dan onder gewone omstandigheden,
Een soldaat moet daaraan wel denken en kan
zijn kwartiergever beleefd verzoeken de put te
doen ledigen.
('Wordt vervolgd).
De toestand in den reuzenstrijd.
Is er reeds oen beslissing gevallen in
den grooten slag, die sedert eenige dagen
aan den gang is in het Noordoosten van
Frankrijk? De Fransclie berichten bewe
ren het. Zij maken gewag van een dagorder
van den Franschen opperbevelhebber gene
raal Joffre, waarin hij zegt, dat de slag,
die sedert vijf dagen gaande was, geëindigd
is met een onbetwistbare overwinning der
Franschen. Voor den Franschen linker
vleugel en het centrum trokken de Duit-
schers steeds meer terug onder achterlating
van talrijke gewonden en groote hoeveel
heden munitie op het slagveld.
We zijn er in de laatste dagen aan ge
wend, dat de Fransche en Engelsehe be
richten gunstig waren voor de bondgenoo-
ten. De Duitsche daarentegen zwijgen.
Photo A. v. d. Horst, 's-Gravenhage.
Hierboven geven we de portretten van zeven Fransche officieren van gezondheid
die thans in Den Haag vertoeven. Voor niet lang echter; zij gaan naar hun land terug.
De geneesheeren waren te Luik, toen de Duitschers die stad bezetten; dezen lieten hen
niet gaan maar presten hen om de Duitsche gewonden 'te verzorgen. Toen dat niet meer
noodig was, mochten zij naar hun land terugkeeren, echter.... niet door België. Zij
werden "aan de Nederiandsche regeering overgegeven en deze zal. nu zorgen, dat zij
over Engeland naar hun vaderland teruggaan. Zij logeeren thans op kosten van onze
regeering te Den Haag en een Nederiandsche officier is aangewezen om hen rond
te leiden.
Uit Berlijn is geen enkel telegram gekomen
over den grooten en belangrijken slag, die
6edert vijf, zes dagen geleverd werd over
een ontzaglijk front, van Parijs af tot, om
Verdun heen, voorbij Belfort. Dit ontbre
ken van tijdingen mt Duitsche bron moet
wel te denlcen geven. Wie zwijgt, 6temt
toe. Het Duitsche zwijgen zou dan betee-
kenen, dat men de Fransche berichten er
kende.
Of dit zoo is, weten we natuurlijk niet.
Er zijn in dezen oorlog geen corresponden
ten aan het front: we hebben te vertrouwen
op wat de legerhoofden en de regeeringen
ons meedeel en. En die zien natuurlijk eer
der den voor hen gunstigon kant van een
gebeurtenis: men gelooft zoo licht wat men
wenscht. Er is daarom kan6 op, dat de
Franschen en Engelschen den toestand wat
te mooi inzien, dat generaal Joffre's opvat
ting van een onbetwistbare overwinning
wat overdreven is:
Doch ook in dat geval is het nog duide
lijk, dat de Duitschers in dezen slag niet
fortuinlijk zijn geweest. Hun voortrukken-
de beweging, die van 't eerste begin van
den oorlog aanhield, is tot staan gebracht.
Parijs kan herademen en de plaatsen om
Parijs en verderop ook. Amiens en Reims
zijn weer ontruimd door den vijand. De
Franschen hebben zoowel Soissons ten noor
den van Parijs als Lunéville, bij de grens
van Elzas-Lotharingen weer bezet. De Duit
sche slagorde, die ten noorden Parijs dicht
naderde, moet zich nu uitstrekken veel ver
der naar de grens aan België. En ook aan
de Oostgrens schijnen de Franschen, althans
op sommige plaatsen, vooruitgekomen te
zijn; volgens generaal Joffre staan hier en
daar in de Vogezen de Fransche troepen
weer aan de grenzen van Elzas-Lotharingen.
Echter schijnt de slag nog niet volkomen
beslist, en eerst, wanneer bij geheel is uit
gevochten, kunnen wij cr over oordeelen, of
er aan de eene zijde inderdaad winst van
belang is behaald.
Ook op het Oostelijk oorlogsterrein duurt
de strijd voort in volle felheid. Met ver
schillenden uitslag, naar het schijnt. Hier
echter eveneens lukt Rusland aan de win
nende handin Galicië althans en in 't
noorden van Oost-Pruisen. Duitsche troepen
vochten daar samen met de Oostenrijkers,
in 't geheel meor dan een millioen mannen,
toch behaalden de Russen, volgens hun
berichten, de volledige overwinning, en
namen zij 30,000 vijanden gevangen en
maakten vele kanonnen buit- Dat de Oos
tenrijkers in Galicië teruggetrokken zijn
bekennen zij zelfde plaatsvervangende
chef -van den generalen staf Höfer deelde
mee, dat met het oog op de groote over
macht van den vijand het raadzaam was de
Oostenrijksehe legers, die reeds sedert drie
weken onafgebroken heldhaftig streden, in
een goed terrein te verzamelen en voor ver
dere operaties gereed te houden",
En wat. hot noordelijk oorlogstooneel in
Oost-Pruisen betreft, volgens de berichten
uit Petrograd van Zondag, zou de Russische
linkervleugel reeds voor Koningsbergen
staan.
België.
Gevechten in België.
OSTENDE. Donderdag is een vrij
hevig gevecht geleverd in de omstre
ken van Grembergen en Dendermonde.
De Duitschers moesten terug trekken,
met achterlating van dertig gevange
nen. Zij hadden de stad geplunderd en ver
woest. Van de 1400 huizen werden 1100
geheel in de asch gelegd. De kunstwerken
en historische herinneringen zijn geheel
verdwenen of vernietigd. Talrijke notabe
len hadden zij gevangen gemaakt. Twee
honderd burgers werden naar Duitschland
gevoerd.
Groepen uhlanen werden achtervolgd in
de bosschen van Kwaad recht en Wetteren.
De Belgische legatie te 's-GTavenhage
deelt het volgende mede
Het Belgischeleger. dat den lOen dezer
maand uit Antwerpen vertrok heeft over
een breed front overal de Duitsche troepen
teruggeworpen. Dc steden Mechelen en
Aerschot werden hernomen.
De troepen hebben den spoorweg tusschen
Leuven en Thienen opgeblazen.
Het offensief wordt op een bevredigende
wijze voortgezet.
De buit uit Namen.
De provincie Antwerpen en Limburg zijn
geheel van Duitschers bevrijd evenals bijna
geheel Oost-Vlaanderen. De Belgische troe
pen hernamen Dendermonde. Donderdag
had in de omgeving van deze stad het laat
ste gevecht plaats, dat den vijand ernstige
verliezen berokkende en eindigde in een de
finitieven terugtocht.
Een Duitsche colonne, die van Melle op
weg was naar Oudenaerde cn Ruyen, maak
te in den nacht een teruggaande beweging
naar het noorden. Zij werd ter hoogte van
Eename tegengehouden en trok. daarop
weder in zuidelijke richting.
Het Belgische veldleger heeft operaties
ondernomen tegen de Duitsche troepen
voor de versterkte stelling van Ant
werpen. Deze operaties welke Donder
dag werden aangeduid en waarvan het
eerste resultaat was de inneming van
Aerschot, zijn Vrijdag methodisch en met
succes voortgezet. Het Belgische leger trok
voortdurend verder en bracht den vijand
ernstige verliezen toe, te danken aan de
actie der artillerie en vooral door het ge
bruik maken van stukken veldgeschut van
zwaar kaliber, welker uitwerking beslis
send was.
Ben vliegmachine, bij Mechelen.
ANTWERPEN. Een Duitsch Tauibe-
vliegtoestel is bij Mechelen naar beneden
geschoten. Eén officier werd gedood, een
ander gevangen genomen- Het toestel be
vatte negen bommen.
De actie van het Belgische leger.
OSTENDE. De „Indep. Beige" meldt,
dat bet Belgische leger het Duit-sche leger
dat Cortenberg, tusschen Leuven en Brussel
bezette, in tweeën heeft gesneden. Do
nieuwe artillerie van groet kaliber bewees
vooral groote diensten.
Belgische berichten.
Onze Antwerpsche correspondent seint:
De Belgische troepen van den linker
vleugel hebben hunne stellingen Zaterdag
avond in de beste orde verlaten. Hun doel,
het vernielen van de groote verbindings
lijn der Duitschers, schijnt bereikt te zijn.
De spoorlijnen zijn vernield, de bruggen
opgeblazen, het verkeer met Thienen, Leu
ven en Brussel geheel afgesneden. Aerschot
is weder door de Belgen ontruimd. De over
blijvende bevolking is meegenomen, zoodat
de stad nu geheel verlaten is. De Belgen
rukten op ter bevrijding van Leuven. De
Duitsche versterkingstroepen te Brussel
trokken tegen hen op en staken onderweg de
dorpen Holsbeeck, Wygmael en Wilsele in
brand. De bevolking vluchtte in de rich
ting van Heyst op Den Berg. De strijd bij
Wygmael was zeer hevig. De Duitschers
hadden zich uitmuntend versterkt achter
spoorhellingen
Het gevecht tusschen Mechelen en Vil
voorden duurt sinds vier dagen met grooto
hardnekkigheid voort.
Zaterdag werd bij Leuven een Taube-
vliegtoestel naar beneden geschoten. De
vliegmachine verkende de Belgische stellin
gen. Van de twee inzittende officieren
werd de eene gedood de andere krijgsgevan
gen gemaakt.
Duitschland.
'Krijgsgevangenen in Duitschland.
BERLIJN. De generale staf deelt
mede, dat tot 11 September in Duitsch
land (in ronde cijfers) twee honderd
twintigduizend krijgsgevangenen waren ge-
interneerd. Daarvan waren er Franschen
16S0 officieren en 86,700 manschappen;
Russen 1830 officieren en 91,400 manschap
pen Belgen 440 officieren en 30,200 man
schappen; Engelschen 160 officieren en
7350 manschappen.
Onder de Fransche officieren bevinden
