No. 8.
Uonoeroag 0 oepiemuer nm
Orgaan voor Leger en Vloot.
Oorlogsnieuw;
Onder redactie van D. MANASSEN.
Mededeelingen.
Gezondheidsleer.
Het Concentratiekamp te
Oldebroek.
Het schieten op vliegtuigen.
Op naar de Grenzen!
Oplaag 50,000 exemplaren.
SOLDATENCOURANT
ADRES VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE: PALESTRINASTRAAT 10,
AMSTERDAM, TELEFOON Z. 4968.
DIT BLAD ZAL DRIEMAAL PER WEEK VERSCHIJNEN. LOSSE
NUMMERS VOOR MILITAIREN 1 CENT, VOOR MET-MJ LITAIKEX 2 CENT.
ABONNEMENT ƒ1.50 PER DRIE MAANDEN. VOOR ADVKKTENTIËN
WENDE MEN ZICH TOT ROEM A's ADV.-BUR., 226 IIE Eli ENG R. ADAM.
Door da Landmacht behoeft voor de ver
kochte exemplaren van De Soidatencourant aan
onze administratie geen geld meer te worden
toegezonden. Dit wordt op andere wijze afge
dragen, waaromtrent de „Recueil Militair'
bijzonderheden bevat.
Door de Zeemacht wordt het geld op de ge
wone wijze apn ons toegezonden.
Overgebleven exemplaren van De Soldaten-
courant behoeven niet te worden teruggezonden.
De redactie en de administratie van De „Sol-
datenCourant" verzoeken inzenders van stukken
en anderszins hun brieven, zoo nocdig, vol
doende te willen frankeeren.
Onderdeelen, die te veel of te weinig exem
plaren ontvangen, worden vriendelijk verzocht,
ons daarvan mededeeling te doen, opdat de
distributie van de 50,000 exemplaren zooveel
mogelijk met de wenschen en de behoeften
van de onderdeelen der Land- en Zeemacht
6trookt.
Bij alle opgaven Is het strikt noodzakelijk
dat men nauwkeurig opgeeft, tot welk wapen
en tot welk onderdeel men behoort, omdat
anders aan het schrijven gelijk dat thans
reeds met verschillende verzoeken het g6val
was geen gevolg kan worden gegeven. Wie
dit tot nu toe constateerde, wordt derhalve
vriendelijk uilgenoodigd, zijn wensch nogmaals
kenbaar te willen maken onder nauwkeurige
opgave van het onderdeel, waaraan bedoelde
exemplaren van De Soidatencourant worden
toegezonden.
Britsch oordeel over Neder-
land's leger.
De Daily News" wijdt eenige opmer
kingen aan de taak van Nederland om zijn
leger van zessen klaar te houden, zonder
dat het meestrijdt, terwijl de geheele we
reld aan het veehten is. Die taak is .nog
nooit op zulle een schaal aan eenig land op
gelegd en die toestand van gewapende neu
traliteit is geen kleinigheid, is een toestand,
die misschien even pijnlijk is als de oorlogs
toestand zelf.
Aan de grenzen, soms 80 en meer K.M.
verwijderd van een Nederlandsche stad van
eenige bëteekenis, liggen een kwart millioen
mannen te wachten. Het is een aantal 'half
zoo groot als dat van het Engelsche expe-
ditieïWer..dat gevoed, gekleed en in goeden
staat moet worden gehouden door een be
volking, die slechts één zesde is van die van
Engeland en Wales. Het is een leger dat
niets heeft te doen als toekijken. Het kan
geen zegepralen vieren, geen heldendaden
verrichten en in den letterlijken zin van het
woord is er zelfs geen vijand naar wien het
kan kijken. Nederland heeft op het oogen-
blik geen enkelen vijand.
Ik betwijfel, zegt de schrijver in de
Daily News", of de geschiedenis een enkel
geval kent als dit van dit groote, waakzame
leger dat ajs een pijlspits mijlenver gedreven
is in het hart van de twee rijken die nu
door den oorlog zijn aangetast, van Antwer
pen tot Aken en van Aken tot Emden. Het
is een leger des vredes, een contradiction
dans les termes.
En dit leger, dat steeds in gevaar verkeert,
en nooit wordt opgeroepen tot den strijd,
moet in een staat van volslagen oorlog en
geschiktheid gehouden worden, zes maanden
lang en wellicht langer. Ilc geloof dat, als er
een natie in de wereld bestaat, die dit kan
doen, is het de Nederlandsche, doch het is
een taak die wel haast bovenmenschelijk
lijkt. Onophoudelijke waakzaamheid, bijna
even groot als ze zou wezen wanneer het land
werkelijk in oorlog gewikkeld ware, moet
dag en nacht betracht worden. Alleen wie
(zooals journalisten soms) ooit beproefd
heeft onophoudelijk waakzaam te wezen, zeg
maar twaalf uur lang, en toch zijn zenuwen
in bedwang te houden, weet wat het betee
ken t. Men krijgt een neiging om onverschil
lig te worden of overspannen en in dit geval
zouden beide toestanden even gevaarlijk we
zen- „Zenuwachtigheid" op de Nederland
sche grens, te middernacht, kan de eerste
stap wezen om den volgenden middag de hel
los te laton- Onverschilligheid van een enkel
regiment, kan het gaatje in den dijk wor
den, waardoor de zee binnenstroomt.
Het eenig verschil in den toestand zoo
als hij nu is on zooals hij door de troepen zou
worden als er werkelijk gevochten moest
yorden, is dat moeders, vrouwen en „meis
je" nu nog passen kunnen krijgen om hun
HET CONSULT.
lernard, een rijk boer, was eens naar
de markt te Hennes gegaan en toen hij,
i>aci,t de zaken afgedaan waren, nog een
paa uur tijd over had, meende hij dien
niet heter te kunnen besteden, dan door
een vdvocaat te gaan raadplegen. Dikwijls
reed; was hem de naam genoemd van zeke
ren ir. Patier de la Germondaie, van wien
de rep uitging, dat een proces al gewon
nen ras, als hij de verdediging op zich
nam;hij vroeg het adres en vervoegde zich
;te zijnn kantore Rue Georges.
Er aten tal van cliënten en Bernard
moest ang wachten, vóór zijn beurt kwam
om bixnengelaten te worden. Mr. Patier
!de la (ormondaie gaf hem een teeken om
i t* gaanzitten en vroeg hem, wat hem hier-
ijheen vorde.
I .Wl, mijnheer de advocaat, begon de
fjboer. tewiil .hii ji&n band, „verleden rond-.
mansvolk te bezoeken. Vooral 's Zondags
zijn treinen en booten vol met verlangende,
bezorgde vrouwen, waarvan velen, die van
het platteland komen, de mooie mutsen met
gouden sieraden dragen die in den boeren
stand in Nederland nog inheemsch zijn.
Door J. P. Bijl, officier van gezondheid.
I.
De gezondheidsleer stelt zich ton doel om
ziekte te voorkomen en de gezondheid zoo goed
mogelijk te bewaien. Zooals te begrijpen is,
heeft men reeds ju de oudheid desbetreffende
maatregelen genomen en wel bij do verschil
lende volkeren op verschillende wijze. Zeer op
vallend is dit verschil bijv. bij twee beroemde
volken: de Spartanen en de Israëlieten. Ter
wijl de Spartaansohe gezondheidsleer zich
vooral ten doel stelde om het licliaam zoo krach
tig mogelijk te maken en daardoor hot weer
standsvermogen te vergrootten, had de Mozaï
sche gezondheidsleer meer tot dool om de ge
varen, die voor de gezondheid dreigen, tegen
te gaan. De Spartanen ooi'enden hun lichaam
met sport en gmnastiek en hardden het tegen
vermoeienis, tegen kou en warmte, regen en
wind. In het Oude Testament vindt men even
wel beschreven welke spijzen niet gebruikt
mogen worden, hoe de af roer van faecaliën
(ontlasting) moet geschieden enz., in 't kort
hoe de gevaren vermeden moesten worden.
De tegenwoordige gezondheidsleer zal trach
ten de voordeelen van deze beide methoden 1*3
vereenigen en aan den eenen kant lichaam en
geest harden, aan den anderen kant zorgen,
dat ernstige gevaren zooveel mogelijk wor
den afgewend.
De geheel andere omstandigheden, waaronder
de soldaten thans verkeeren dan wanneer ze
thuis als boerenknecht of student of kantoor
bediende of fabrieksarbeider workzaam zijn,
doet iedereen begrijpen, dat ook bijzondere
maatregelen noodig zijn om te zorgen, dat de
gezondheidstoestand van de troep goed blrjve.
Voor een deel rust de zorg daarvoor in handen
van den militairen geneeskundigen dienst en
van de troepencommandanten, maar voor een
niet minder belangrijk deel moeten de man
schappen zelf die zorg dragen en wel door ieder
naar vermogen de hygiënische voorschriften op
te volgen en anderen daartoe aan te sporen.
Vooral de meer ontwikkelden kunnen wat dit
betreft veel goeds doen, zoowel door zelf het
voorbeeld te geven als door hun kameraden te
vertellen wat ze moeten doen en wat ze moeten
nalaten.
Van welke beteekenis het is wanneer de man
schappen de hun gegeven voorschriften stipt
opvolgen, is in de laatste oorlogen, in 't bijzon
der in den Russisch-Japanschen oorlog, dui
delijk gebleken. Terwijl in de meeste oorlegen
meer mansónappen sterven aan besmettelijke
ziekten dan door kogels of sabels van den
vijand, is dit bijv. bij do Japanners niet het
geval geweest. De Japanners, een sober levend
en ingetogen volk, dat reeds van nature ge-
neigd is tot reinheid van lichaam en eenvoud
in het gebruik van spijs en drank, verloochen
den hun leefwijze op het oorlogsveld niet en
volgden nauwkeurig de voorschriften van den
geneeskundigen dienst op.
En als de Japansche soldaat dat doen
kan, waarom zou de Bollaniischo hét dan
niet kunnen De troepencommandanten
zorgen zooveel mogelijk dat do gezond
heidstoestand behouden blijft, zelfs onder
de moeilijkste omstandigheden. Zij heb
ben de marsohen en oefeningen, die bij op
komst van nieuwe lichtingen kort en een
voudig zijn, geleidelijk langer en zwaarder
gemaakt, zoodat het lichaam gehard wordt
tegen vermoeienis en de Nederlandsche soldaat
in staat is om, wanneer.de nood aan den man
komt, evenveel weerstandsvermogen te toonen
als wij thans zien, dat de strijdende legers
De Geneeskundige Dienst hoeft niet alleen
gezorgd, dat alles in gereedheid is om zieken
en gewonden te verplegen, maar ook alle maat
regelen genomen om ziekten te voorkomen.
Met het Staatstoezicht op de volksgezondheid
wordt geregeld overleg gepleegd. Zoodra een
geval van besmettelijke ziekte bij do burger
bevolking bekend wordt, krijgt de generaal-
majoor, inspecteur van den militairen genees
kundigen dienst, daarvan telegraphiseh bc-
richt. Drinkwateronderzoekingen zijn op uit
gebreide schaal verricht en worden nog steeds
voortgezet. Materiaal is gereed om, mocht het
r.oodig blijken, duizenden manschappen de ge
legenheid te geven om zich to laten inenten,
niet alleen tegen pokken, maar ook togen
andere ziekten als typhus on cholera.
Al deze maatregelen zullen evenwel onvol
doende blijken, wanneer do soldaat niet met
alle macht medewerkt. Wat geeft het of een
pomp al wordt afgekeurd en van een opschrift
„ongeschikt voor drinkwater" wordt voorzien,
als de manschappen er zich niet aan storen en
achter den rug van hun commandant er toch
van drinken?
Yole soldaten zullen nog niet overtuigd zijn
van het belang der voorschriften bun door
officieren gegeven. Wellicht is het flus goed
om in enkele opstellen nog eens duidelijk aan
draaide, ik heb zooveel goeds van u gehoord,
dat ik, nu ik toch in Rennes was, van de
gelegenheid gebruik wilde maken om uw
raad in t© roepen,
Ik dank u voor da.t bewijs van vertrou
wen, mijn vriend, maar gij zijb zeker in
eon proces gewikkeld
Een proces? dat mankeert er maar
aan, ik ben er doodsbang voor en ik, Pierre
Bernard, heb nog nooit met iemand ru
zie gebad.
Is er dan een verdeeling van een er
fenis aan de hand?
Met uw verlof, mijnheer de advocaat,
mijn dochter en ik hebben den boedel maar
onverdeeld gelaten, daar we toch uit den
zelfden ruif eten, zooals men dat noemt.
Moot er dan een koop- of verkoo'p-con-
tract opgemaakt worden?
Daikunt ge denken, ik ben niet rijk
genoeg om te koopen en niet arm genoeg om
te verkoopen.
Maar, wat verlangt ge dan toch van
mij 1 vroeg de verbaasde rechtsgeleerd©.
.Wel, dat bob ik r al gezegd, mijnheer
te toonen waarom al die hygiënische voor-
schriften gegeven worden en waarom het de
plicht is van ieder soldaat om deze zooveel
mogelijk op te volgen.
(Wordt vervolgd).
De Regeering is gelukkig geweest in hare
keuze betreffende het terrein en omgeving, en
wat zeker van niet minder belang is, aan
gaande den commandant van dit kamp.
Zooals bekend is, wordt deze kampplaats in
vredestijd gebruikt als geregelde schietplaats
der artillerie, en treft men er dan ook behalve
eenige goede woningen voor den directeur en
verdere officieren en vast personeel, ruime
stallen aan voor de paarden der artillerie en
van den trein. Gelegen aan den Centraal- j
spoorweg tusschen Nunspeet en Wczep, op een
prachtige beivlakte, overgaande in een be
groeiden duinrug, maakt bet kamp een pret-
tigen indruk en biedt zijne bewoners heerlijke
vergezichten en gezonde dennenlucht.
De oud-consul van den Oranje-Vrij staat, do
heer Muller, die een groot deel van zijn leven
sleet onder allerlei naties en rassen, was wel
do aangewezen persoonlijkheid voor deze wol-
licht niet vermoeiende, toch zeker moeilijke
taak van kampcommandant. Door medewer
king van den luitenant der artillerie Rauh, een
bekende Oldenbroeksche utiliteit, zijn do
overigens zeer nette stallen in afzonderlijke
zindelijke woninkjes veranderd en heeft men
334 gehuwden en ongehuwden, waaronder vele
kinderen, een gezellig tehuis bereid.
Nadat allen goed geïnstalleerd waren, ver
meenden de heide priesters, die de vluchtelin
gen zoolang hadden bijgestaan, dat hun taak
hier was afgedaan en wenschten zij terug te
keeren naar België, om elders nuttiger te zijn.
De commandant beduidde hun echter, dat
zulks niet in de bedoeling lag van deze bijzon
dere instelling, en dat allen moesten blyven
tot na den oorlog. Bovendien hoopte men nog
veel goeds te verwachten van hunne tegen
woordigheid ter plaatse, daar menig medelid
nog wel eens hun raad zoude noodig achten,
en onze Regeering hunne diensten tot bevor
dering van den goeden geest onder zulke ab
normale omstandigheden zeer op prijs stelde.
Hoe gastvrij dit kamp er echter ook moge
uitzien, de 150 huzaren en 6 maréchaussees,
die met de bewaking zijn belast, hebben niet
alleen strenge consignes niemand te laten ver
trekken, doch ook niemand toegang te gun
nen.
Een hoofdofficier, die met eenige familie-
leden eens per auto een lijkje kwam nomen,
werd door den commandant aan het hek heel
beleefd ontvangen, doch moest zioh verder met
een rondwandeling aan den buitenkaqi> tevreden j
stellen.
Nieuwsgierigen, W'ien dus wat bun wacht
Onze expeditie.
Op dit giekje ziet men iets van de expe
ditie onzer Soidatencourant. De in flinke
pakken bijeengebonden exemplaren, voor
verschillende onderdeelen bestemd, zijn op 's-Gravennage, goeae zorg voor oe verzen
oen wagen geladen om naar het Amster- ding godragen.
clamsche postkantoor vervoerd to worden. De wagen liuks bevat do groote rollen
Hier wordt in samenwerking met hot Alge- papier, waarop De Soidatencourant op de
meen Expeditiekantoor van de Veldpost te rotatiepers gedrukt wordt.
In het Technisch Bijblad van de Kampioen
schrijft Henri Meyer
„De verspieders in de lucht zwermen thans
boven het tooneel der krijgsoperaties. Hoor
baar, voor iedereen zichtbaar, maar volkomen
ongenaakbaar, verkennen zij de beweging
van troepenmassa's, die elke legerchef liefst
voor vriend en vijand geheim zou houden.
Boven Luik, over het Maasdal, boven Brus
sel en zelfs boven Antwerpen, cirkelden de Duit-
sche verkenners hoog aan den hemel rond,
spattend met granaten en geweerkogels, die op
hen afgeschoten werden.
Het sohijnt dan ook in deze eerste phase van
den wereldstrijd reeds vrijwel vast te staan,
dat een vliegmachine op een hoogte van 1000
meter van het vijandelijk vuur weinig te duch
ten heeft.
Waarom dit zoo is? We willen deze vraag
eens even uit een technisch oogpunt bekijken.
In de eerste plaats moet in 't oog worden ge
houden, dat de schutters bij bet leger geen
jagers zijn. De vaardigheid in 't schieten, die
zij hebben, is het gevolg van jaren- of maan
denlange schietoefeningen op een schijf, op
een stilstaand doel dus. De schietopleiding in
deze richting kweekt dus sohijfschuttors. Nu is
het een in jagerskringen welbekend feit, dat
de keste schijf schutter in het jachtveld door
gaans een minder goed figuur maakt. Vooral
bij het schieten op snel bewegende doelen val
len zijn schoten achter het wild. En het ver-
eischt een langdurige, speciale oefening, voor
dat de scliijfschutter er achter komt, dat een
snelvliegend of snelloopend stuk wild absoluut
niets te duchten heeft van een jager, die het
bewegende doel zelf op den korrel neemt.
Ziehier wat er gebeurt.
In het jachtveld springt een haas op, die
oogenblikkelijk op de vierde versnelling er van
door gaat. De scliijfschutter brengt het geweer
fluks in den aanslag, neemt langoor precies op
den korrel on trekt af op het moment, dat de
vluchteling op twintig a dertig nieter voor hem
uit een vaartje van 50 K.M. per uur ontwik
kelt. Het resultaat van deze schieterij is, dat
langoor ongedeerd uit de buurt verdwijnt: liet
schot is namelijk op ruim een meter afstand
de advocaat, antwoordde Bernard verlogen,
ik wil een consult voor mijn geld natuur
lijk omdat ik toevallig te Rennes was en
van zoo'n mooie gelegenheid gebruik wilde
maken.
Mr. De la G-ermondaie begon te lachen,
nam pen en papier en vroeg den boer zijn
naam.
Pierre Bernard, antwoordde deze,
recht dn zijn schik, dat hij eindelijk begre
pen was.
Hóe oud?
Bijna 60 jaar.
Uw beroep?
Mijn beroep? O, wat ik doe! ik ben
landbouwer
De advocaat schreef een paar regels,
vouwde het papier dicht en gaf het aan zijn
zonderlingen cliënt.
la 't al klaar? riep Bernard. Nu, dat
heet ik eerst zaken afdoen. En hoeveel kost
nu uw consult, mijnheer de advocaat?
Drie francs!
Bernard betaalde zonder af te dingen,
.groette en yertrok, recht in zijn schik, dat
achter z'n hielen in den grond geslagen.
De reden? Een schot hagel heeft tijd noodig
om zijn doel te bereiken. Hoe snel bet lood
ook door dé ruimte flitst, er gaat een fractie
van een seconde mee heen, voordat het een
afstand van twintig a dertig meter doorloopen
heeft. In deze bijna ondeelbare tijdsruimte
doorloopt een haas in maximum-snelheid echter
ook een zekeren afstand. En al bedraagt die
afstand tussoben bet afgaan van het schot en
bet inslaan van den hagel ook slechts één meter
die ééne meter is langoor's behoud.
Wie een haas in volle vaart wil treffen, moet
dus niet schieten op het beest zelf, maar op
een strook grond, die het dier, gelet op den
ingeslagen koers, zal hebben bereikt op het mo
ment, dat de hagel inslaat.
cirrpelc j a ch tweton seis e p goldt ook
bij het schieten op vliegtuigen, doek hier ver
keert het „wild" in de voordeelige positie, dat
de jagers nog nimer te voren gelegenheid had
den, zich practisch met deze jacht vertrouwd
te maken.
Bovendien wordt de jacht bemoeilijkt door
het feit, dat de vliegtuigen zich bij voorkeur
op zeer groote hoogte, vrijwel buiten bet be
reik van de projectielen van het moderne oor
logsgeweer bewegen. Het is ons niet bekend,
op wélke hoogte een infanteriekogel nog kracht
uitoefent. We vermoeden echter, dat de ge
weerkogel, die op 3000 meter lijnrechten af
stand van den schutter nog voldoende snel
heid bezit om iemand buiten gevecht, te stel
len, op 1500 meter loodrechte hoogte zijn
vaart kwijt is. Nemen we echter aan, dat zoo'n
projectiel op 1000 meter hoogte nog kracht
genoeg bezit om spandraden een er vliegma
chine te doen knappen en den motor of den
bestuurder een gevaarlijke kwetsuur toe te
brengen.
In dat geval kan geweervuur, vooral wan
neer het gelijktijdig door enkele groepen van
goede schutters van verschillende standpunten
wordt afgegeven, voor den verspieder in de
lucht zeer gevaarlijk zijn, vooral wanneer de
schutters zéér bedreven zijn in het vlug schat
ten van hoogte en afstand en snelheid van het
doel.
Nemen we aan dat een vliegmachine zich
op 800 heter hoogte loodrecht boven een groep
scherpschutters voortbeweegt in een snelheid
van 100 K.M. per uur. Per seconde legt de
vliegmachine in die snelheid een afstand af van
100,000
2F Meter.
3600
Het moderne geweer projectie! heeft een
aanvangssnellieid van 700 a 750 meter per
seconde. Deze snelheid neemt echter onder
den invloed van lucht weerstand en zwearte-
kracht zeer snel af, zoodat over een verticalen
afstand van 800 meter gerekend moet worden
op een gemiddelde snelheid van ongeveer 400
meter per seconde. De 800 meter, die het doel
van den schutter scheiden, worden dus door
het projectiel in ongeveer 2 seconden afge
legd. Wanneer nu door de schutters de be
leende schïjfsclnetmethbde werd gevolgd en
het vliegtuig zelf op den korrel werd geno
men, zouden alle schoten ongeveer 54 meter
achter het doel vallen. En de schutters zouden
niet eens 'de satisfactie hebben, den bestuurder.
hij van de gelegenheid gebrtiik gemaakt
had.
't Was al vier uur, toen Bernard thuis
kwam en recht vermoeid door den langen
tocht verlangde hij er naar zich in huis op
zijn gemak te gaan zetten, toen een jongen
hem kwam vragen, of het hooi, dat twee
dagen geleden gemaaid en voldoende ge
droogd was, nog voor den avond binnenge
haald moest worden.
Vóór den avond? kwam hier de boerin
tusschenbeide, 't zou wel een dwaasheid
zijn, om zoo laat nog te gaan werken 't
kan toch morgen evengoed binnengehaald
worden.
De jongen maakte de opmerking, dat het
weer wel eens kon omslaan, dat-de paarden
ingespannen waren en dat er geen werk
meer voor de arbeiders was. Maar de boerin
beduidde hem, dat de wind uit- den goeden
hoek woei en dat het donker zou zijn vóór
men goed en wel begonnen was.
Bernard, die beide partijen hoorde rede
kavelen, wist niet goed, welke zijde hij kie
zen zou, toen hem plotseling het papier van
een onrustig oogenblik te hebben bezorgd,
daar deze zelfs het fluiten van hun kogels
niet hooren kan, door het alles overstemmende
gebrom van don motor."
Om een vliegtuig onder de gegeven omstan
digheden te treffen, zouden de schutters
groepsgewijze moeten vuren op een punt in de
ruimte, 54 meter vóór de vliegmachine en zui
ver in koers gelegen. In dit geval dient dus
gevuurd to worden op de plek. waar de vlieg
machine zich zal bevinden op hetzelfde oogen
blik dat de projectielen daar kunnen arrivee-
ren. Men ziet hieruit, dat het schieten op
aeroplanes, die zich op groote hoogte in een
zeer groote snelheid bewegen, heel eenvoudig
is, maar dat het minder eenvoudig is, het doel
te raken. Wat men bij dezen nieuwen tak van
het oorlogsbedrijf noodig heeft te weten, en
dat wol OGgonbiikkolyk, zoodra mon het vlieg
tuig in het oog gekregen heeft, isde hoogte,
waarop het toestel .zich bevindt, de snelheid,
waarmee het zich beweegt, en de gemiddelde
snelheid van de projectielen, waarmee men
schiet.
Verder moet rekening gehouden worden met
windrichting en windkracht, daar ook de snel
ste projectielen door een ietwat sterken lucht
stroom uit hun koers worden gedreven.
Het is echter zeer waarschijnlijk, dat zelfs
een goed gericht geweervuur op een aeroplane
weinig uitwerking heeft. Of de draagvlakken
al door een paar dozijn kogels doorboord wor
den, beteekent niets. Het resultaat is: een
aantal kleine gaatjes in een linnen schijf, die
de gebruikswaarde van het toestel in geen
enkel opzicht verminderen. Het groote toestel
heeft inderdaad slechts een klein aantal ge
voelige plekken. die geen kwetsuren kunnen
velen. Het is als 't ware een vogel met groote
vlucht, een dik pak vieren en een heel klein
boutje. Zoolang de „bout" niet getroffen
wordt, vliegt de vogel kalm verder.
Gevaarlijker voor den militairen vlieger zijn
echter de kleine snelvuurkanonnen, die gra
naatkartetsen tot zeer groote hoö'gte in het-
luchtruim slingeren, De baan dezer granaten
is door de rookstreep, die zjj achterlaten, ge
makkelijk te volgen, zoodat een richtfout bij
het volgende schot direct kan worden hersteld.
Bovendien kan het projectiel door middel van
de tempeerbuis op willekeurigen afstand en
hoogte tot ontploffing worden gebracht, waar
bij liet een ruimte van minstens honderd meter
lengte, breedte en hoogte door de rondspatten
de kartetskogels onveilig maakt.
Bij deze nieuwe ..schietsport" wordt van de
schutters echter ook een buitengewone vlug
heid in het taxeeren van hoogte en snelheid
van het doel, en in het tempoeren van het
projectiel, en het juist richten van het stuk
geëisebt. Al deze gecompliceerde eigenschappen
en hoedanigheden worden door de zenuwschok
kende inspanning van het oorlogsbedrijf niet
in de band gewerkt. Vandaar, dat wij de over
tuiging hebben, dat noodlandingen op onbe
kend of vijandelijk terrein meer militaire- vlie
gers buiten gevecht zullen stellen dan waggon-
ladingen projectielen, die op hen afgeschoten
zullen worden.
den advocaat te binnen schoot.
Wacht eens, riep. hij, hier heb ik 'n
consult van een beroemden advocaat. Het
heeft mij drie francs gekost en zal ons nu
wel uit de verlegenheid helpen. Komaan,
Thérèse, jij kunt lezen, vertel ons, wat er
in staat
De dochter nam het papier aan en las hak
kelend voor
Pierre Bernard, stel nooit uit tot mor
gen, wat vandaag gedaan kan worden.
Thérës wilde nog bedenkingen maken,
maar hij verklaarde kort en goed, dat men
geen consult van drie francs haalde om het
niet te gebruiken en dat men den raad van
den advocaat volgen moest. Hij gar zelf 't
voorbeeld en werkte aan het hoofd van zijn
arbeiders zoo dapper mede, dat het hooi nog
vóór den avond binnen was.
Het toeval scheen het doorzicht van den
advocaat te bevestigen, want 's nachts ver
anderde het weer en brak onverwachts een
hevig onweder losden "volgenden morgen
was de rivier buiten zijn oever getreden en
kon men zien, hoe de wild schuimende goi-j
door
H. J: Lub.
Op! voor hc-t vaderland, grijpt naar de zwaar
den 1
Op! voor het vaderland, dat is do leus!
Op! voor uw vrouwen, uw kinderen en haar
den!
Op! brave burgers: men laat u geen keus!
Op! naar de grenzen en wilt u verweren!
Op! aan de grenzen daar dreigt bet gevaar!
Op! voor den dreigenden dood daar te koeren!
Op! broeders op, want de vijand staat klaar!
Op! voor Oranje, wilt twisten vergeten!
Op! voor uw vrijheid, uw land en
Op! eensgezinden, yerbanfc uwe ver
Open beschermt, wat go mint, nuv
Opvoor uw vaders, uw moeders, L
Op! dapp'ren, op voor uw heiligste fn alles
Op! en vergeet uwe zorg, eensgezinde
Op! beter armoe den vreemden tot ken lig
uit de
Op! vrouwen, op nu gij zusters en m<
OPlaat uw mannen ten strijde vrij gan een
OP! vrouwen op! want zij zijn uw l*fc komt
Op! vrouwen, sterk en bedwingt uwe
Op! voor de vrijheid; geen handel aan
01'! alle mannen tot schut voor uw v
OP1 voor de vrije vereenigde landenem jjt.
Op! voor ons Neerland! ja, op en zijt,aarj
i i imZ jaar;
'to de
rijven,
De
in den reuzenstrijd.
De Duitschers winnen, nu niet all
meer op heb Westelijk, nu ook op het Oa
lijk oorlogsterrem. Volgens telegramn 3
uit Berlijn hebben zij in Oost-Pruisen gi 3
te zegepralen -behaald en die telegramn 3
zijn tot nog toe niet weersproken. De R
se-n zijn geslagen, hun troepen, die Ti' 5
reeds ingenomen hadden en Koningsberg
bedreigden, teruggeworpen meer nog:
Duitschers zouden 70;000 krijgsgevanger, i
hebben gemaakt, daaronder drie generaa 1
en vele kanonnen, enz. zouden in hun ii(
den zijn gevallen.
Het gevolg dezer overwinningen in Let
Oosten zal zijn, dat de Duitschers iu het
Westen nog krachtiger tegen het Engelsch-
Fransehe leger kunnen optreden. Meer «n
meer wordt hun tactiek daar duidelijker. In
ontzagwekkende menigte heeft het Duitsche
legerbestuur troepen door België gevoerd
meer dan men misschien in Frankrijk dacht
waar men vooral den aanval aan de zij'* I
van Elzas-Lotharingen verwachtte. C
daar dringen de Duitschers wel voorwa'
doch slechts zwakjes en op enkele plas'""1
worden zij zeifs door de Franschen 1
gedrongen. De tactiek der Duitschers t
ven 't pas gemaaide hooi medevoeren,
hooioogst van bijna al de boeren was
nield- Bernard was een der weinigen, 5
het behouden had.
De opgedane ondervinding gaf hem
veel vertrouwen in den raad van den ad
caat, dat hij dien van dat oogenblik af
zijn levensregel opvolgde en dank zij die I
wijzen maatregel een der rijkste boeren ui.
den omtrek werd. Nooit vergat hij den
dienst, dien mr, De la Germondaie hem be
wezen hadieder jaar bracht hij hem een
paar vette kippen uit dankbaarheid en
iederen keer als onder een buurpraatje de
mannen der wet ter sprake kwamen, her
haalde hij dat er niets in de wereld zoo
voordeel ig was, als heb consult van een
advocaat.