Bakkerij „De Zeeuw" - Breskens
GESLOTEN j Haal nu Uw rijbrevêï
ST. BAVO-KERMIS
„DE SPAR"
SCHIPPEj
KafLóxdott Uati üa-ujte
Tijdig bestellen aan bezorgers en in de winkels
a.s. woensdag en zaterdag
.REPARATIES KUNSTGEBITTEN
wegens vaicanii© sneller, beter en goedkoper
van 4 tot 11 oktober met nieuwe Opel Kadeii
Rijschool „Succes"
en Rijbewijzen-bureau
Wij zijn
met vakantie
s.s. „ANNE"
PAPTAARTEN
BOEKBESPREKING
De nieuwe Jan Mens Keuromnibus is
uit: zal de overweldigende belangstel
ling voor de eerste Jan Mens Omnibus
- van 1957 - nog worden overtroffen?
Van de in die eerste Omnibus bijeenge
brachte romans „De Gouden Reael",
„Koen" en „De witte vrouw" werden in
enkele weken 220.000 exemplaren ver
kocht. Dit bijna duizelingwekkende
getal is slechts één keer overtroffen: in
1960 door A. M. de Jong Omnibus!
De nieuwe Keuromnibus, met het
stofomslag van Addie Horn en Helmut
Salden, bevat opnieuw drie werken,
waarin het verleden - en dan speciaal
het Amsterdamse verleden - centraal
staat. „Marleen" is de roman over de
jeugd van een jong meisje in het Am
sterdam van vóór de eerste wereldoor
log. „De blinde Weerelt" is het tweede
edel uit de Griet Manshande-tetralogie
spelend in de oude Jordaan. In „Er
wacht een haven" wekt Jan Mens de
havenstaking van 1911 tot leven.
Zelf heeft Jan Mens eens gezegd:
„Het verleden trekt me zoals de klank
van een draaiorgel mij trekt, die weg-
schalt over het water. Ik buig me graag
over oude stukken, een archief is voor
mij een Dorado, men schenkt er klare
wijn, tenminste; men tracht het!"
Met een waarlijk imposant oeuvre
heeft Jan Mens zijn bedoelingen - lec
tuur van rang voor een breed publiek -
waar gemaakt. In de naar aanleiding
van zijn 65e verjaardag door de Uitge
verij Kosmos uitgegeven bundel Vijf
en zestig jaar Mens onder mensen
overpeinzingen en ontboezeming en bij
de vijf en zestigste verjaardag van Ja?i
Mens" kwamen critici en gewone lezers
geleidelijk van hun oprechte bewonde
ring blijk geven.
Jan Mens is geboren in 1897 in Am
sterdam. Zijn vader verdronk toen Jan
negen was. Jan's moeder ging uit wer
ken. Het was voor Jan een tijd van ar
moe. Maar zijn moeder kon goed ver
tellen: daarmee voedde zij Jan's hon
ger naar verbeelding en romantiek. In
het boek, waar Jan zelf het meest van
houdt, „Koen", opgenomen in de eerste
Jan Mens Omnibus, verwerkte hij zijn
jeugdherinneringen op bijzonder ont
roerende wijze.
Jan ging naar de Ambachtsschool en
vandaar naar de meubelmakerij. Op
zijn boekenkast staat nog de oude
schaaf, waarmee hij zijn carrière be
gon. In de avonden volgde hij lessen
aan de tekenschool op de Wetering
schans. Zijn liefde voor de beeldende
kunsten bleef hij zijn leven lang trouw.
Behalve geharnaste betogen voor het
behoud van oude Amsterdamse schoon
heden leverde hij een van de beste ro
mans over Rembrandt: „Meester Rem
brandt", dat in talloze landen werd ver
taald.
Van de meubelmakerij belandde Jan
Mens in de biljartfabriek, waar hij 12
jaar werkzaam bleef. Hij trouwt, hij
wordt vurig socialist. Hij leest veel. Hij
bewondert Hamsun, Multatuli, Adema
van Scheltema, hij bewondert de sociaal
„bewogenen", de realistische schrijvers
met een méér dan enkel realistische
boodschap".
In 1940 verschijnen drie boeken van
zijn hand. Twee kinderboeken - „Vro
lijke vrienden" werd later opgenomen
in de AP-Jeugdserie - en „De Gouden
Reael", het eerste deel van wat later
de veelgelezen cyclus over Griet Mans
hande zou worden, de kasteleinse uit
de zeemanskroeg, waaraan het boek zijn
titel ontleende. Jan Mens trof dit woord
aan op een gevelsteen in een hoekhuis
aan de Amsterdamse Zandhoek, waar
de herberg „De Gouden Reael" nog al
tijd is gevestigd. Dit wordt het sfeer-
rijke boek van de oude huizen, drome
rige bruggen, de boten en het water
van de bijna afgesloten wereld van de
westelijke eilanden en hun bewoners-
„de eilanders". De schrijver pikt daar
het verhaal over Griet op uit de mond
va,n Hein de Boer, herbergier van „De
Gouden Reael". In Den Helder stuit Jan
op de naam Manshanden. Dan groeit
snel het verhaal over haar leven en een
stuk Amsterdams volksleven aan het
eind van de negentiende eeuw, het ge
liefkoosde tijdperk van de schrijver.
In 1948 verscheen het vervolg, „De
Blinde Weerelt" en in 1949 het derde
boek „Het Goede Inzicht", spelend in
het Amsterdam van het begin van deze
eeuw. Tezamen vormde die de Griet-
Manshandetrilogie, waarvan in korte
tijd ruim 70.000 exemplaren werden
verkocht. In 1957 voegde Mens er nog
een vierde aan toe„God alleen d' eere",
waarmee de levensbeschrijving van deze
populaire Amsterdamse vrouw werd vol
tooid. De vier romans werden nu ge
bundeld tot de tetralogie „Griet Mans
hande". In 1952 had de schrijver zijn
kostelijke „sleutel" het licht doen zien
met „Griet Manshande en haar gehei
men". Ook in vertalingen werd Griet
Manshande-cyclus een geweldig suc
ces. Alleen in Duitsland al werden van
„De Gouden Reael" en „De Blinde Wee
relt" liefst 150.000 exemplaren ver
kocht.
„Meester Rembrandt", verlucht met
prachtige reproducties van schilderijen,
is misschien wel de knapst geschreven
roman van Jan Mens, die wat kwaliteit
betreft zelf nog steeds de eerste prijs
geeft aan „Mensen zonder geld".
Zijn Rembrandtboek bleef in het bui
tenland niet onopgemerkt. Er versche
nen vele vertalingen. Het strekt Jan
Mens tot bijzondere eer, dat in het bui
tenland zijn naam als schrijver van een
kunstenaarsroman dikwijls in één adem
genoemd wordt met Simon Vestdijk, die
El Greco verbeeldde in „Het vijfde ze
gel".
In 1960 verscheen het thans in de
Keuromnibus opgenomen „Marleen".
Jan Mens vervolgde het leven van dit
Amsterdams meisje in „Het heldere
uur", waarin hij een portret van Mar
leen als jonge vrouw geeft. Het ver
scheen in 1962 en werd in 1964 nog ge
volgd door een derde deel, „Het kleine
verschil", waarmee tevens een nieuwe
trilogie over een stuk Amsterdams le
ven v/as ontstaan.
In 1961 was als ABC-pocket nog ver
schenen het charmante boekje „Lam
pions der liefde", het verhaal van een
22-jarig kantoormeisje - aan de hand
van dagboekfragmenten - wier moeder
weduwe is. Er komt een jonge onder
wijzer in huis en dan kunnen amoureu
ze ontwikkelingen niet uitblijven. Even
eens bij de Arbeiderspers verscheen als
ABC-jeugdpocket in 1959 het kinder
boek „De redders van Engelmond",
waarin Jan Mens óók hommage wil
brengen aan zijn geliefde Egmond, waar
hij jaarlijks zijn vakantie doorbrengt.
Want van buitenlandse reizen houdt
Jan Mens niet zo bar veel. Hotelkost
bevalt hem niet, „en je kan", vindt hij
„in een vreemde taal nooit eens een
lekker gesprek voeren". Wat Jan Mens
nog steeds wel is: een verwoed terras-
jeszitter en en fervent liefhebber an
de zee.
Wij noemden nog niet al de werken
van Jan Mens. Overbodig te zeggen
dat hij nog boordevol plannen zit. Maar
met het oeuvre dat hij nu al op zijn
naam heeft staan, kan hij zich gerust
een bekend, bemind en vooral: gelezen
schrijver noemen.
Vrijwel het gehele werk van Jan
Mens verscheen bij de uitgeverij Kos
mos, op enkele kleinere werken na.
Naast de Omnibussen bij de Arbeiders
pers, verschenen ook enkele herdruk
ken als Salamanders bij Querido: „De
Gouden Reael", „Goud onder golven"
en de onverwoestbare eersteling „Men
sen zonder geld".
De omvang van de Jan Mens Keur
omnibus is 500 pagina's en de prijs is
f 5,90. Het is een uitgave van de N.V.
De Arbeiderspers, Amsterdam.
LUCSEER,
^>1 I 'flT /^vrpPAT I Oranjeplein 6, Breskens
P. V. Opdurp Br6Sk©nS I Nijverheidsstraat 5, Breskens. Tel. 819
van ii tot en met 19 oktober
De winkel is tijdens de vakantie
geopend
Wij hebben plaats voor
een allround
dameskapster
of aankomend
kapster
Dorpsstraat 52 - Breskens
Telefoon (01172) 873
65X484^ Tf"
Luxueus comfort in uw interieur. 4 Druktoetsen voor snelle
UHF-stationskeuze. Volledig automatisch. Prachtige kast In
licht mat noten of hoogglans macoré 1543.-
Voor radio en televisie
DORPSSTRAAT 83
BRESKENS
TEL. Of 172 450
B.G.O. 687
drommels, waarom
hebben jullie dit
niet eerder verteld?
ben ik dan de eni6e
die niet ma6 weten,
als eerste
r stuurman, wil
ik weten watje in 1
het ruim uitspookte,
en wat pat fantastische
verhaaltje over j
wapensmokkel a
l 0etreft...eh...
nu
komt het.
