DE EEKSTE
VIOOL
alg. nieuws blad
alg. nieuws
voor west zeeuws-vlaanderen
De zeven Provinciën
^N's fr'tes
W. FENIJN, Boulevard 38, Breskeus, telef. (01172) 506
de tcha kei
18e Jaargang Nr. 990
Vrijdag 18 sept. 1964
Verschijnt iedere vrijdag
Abonnementsprijs
f 1,50 p. kw.; franco p. post f 1,90
Prijs der advertenties
12 ct. per m.m.; bij abonn. korting
Advertenties m. brieven onder nr.
of bij ons te bevragen 12 ct. extra
{Telefoon (01172) 429
DRUKKERS-U ITGËVERS: F» SMOOR DE HULSTER - DORPSSTRAAT 10 - BRESKENS - TELSS - GIRO 368296
Eerste Nederlands schip met
geleide projectielen.
N.N.P.-a.b. „De Zeven Provinciën" De
raket, het welhaast onfeilbare waDen,
dat trefzeker zijn eigen weg zoekt naar
iedere mogelijke vijand, heeft zijn in
trede gedaan bij de Koninklijke Neder
landse Marine.
Dezer dagen hebben wij een van de
eerste proefvaarten meegemaakt met
de omgebouwde „Zeven Provinciën", de
eerste Nederlandse oorlogsbodem, die
met geleide projectielen is uitgerust.
Deze elf jaar geleden in dienst gestelde
licht kruiser (12.230 ton) is sinds mei
1962 geheel verbouwd en opnieuw inge
richt. Kosten: rond 50 miljoen gulden.
Wie nu door het schip dwaalt, merkt
duidelijk, dat de kruiser eigenlijk twee
generaties vertegenwoordigt. Op het
voordek bevinden zich nog de om ontzag
vragende „conventionele" kanonnen, de
achterhelft van „De Zeven Provinciën"
leeft duidelijk in de toekomst, met on
derdeks een imposante wirwar van on
begrijpelijke computers en radarscher
men en bovendeks een gestroomlijnde
zwaar gepantserde afvuurinstallatie voor
de raketten.
De Nederlandse kruiser, die ongeveer
april volgend jaar volledig operationeel
zal zijn, is hiermee duidelijk een krui
sing tussen twee verschillende werel
den. Alsof men niet goed wist, welke
kant men eigenlijk op moest gaan. De
keuze van een gemengde conventionele
en ultra-moderne bewapening is echter
welbewust zo uitgevallen. En dit niet al
leen uit financiële overwegingen. Een
oorlogsschip zal in de komende jaren
nog altijd conventionele kanonnen no
dig hebben om zich een vijand van het
lijf te houden. De conventionele wapens
van „De Zeven Provinciën" - 4 kanons
van 15,2 cm., 6 zware mitrailleurs van
57 mm. en 4 mitrailleurs van 4o mm. -
worden door radar gericht en behoren
tot het monernste dat nu op dit ge
bied gebeden wordt. Tegen aanvallende
supersonische vliegtuigen zijn zij ech
ter machteloos. Hiertegen echter kun
nen de Amerikaanse „Terrier"-raket-
ten een krachtig schild vormen. Met
hun snelheid van Mach 2,5 (twee en een
half maal de geluidssnelheid) en een
bereik van 60 kilometer kunnen zij elke
vliegende aanvaller te vlug af zijn.
De raketten, die de Nederlandse krui
ser begin volgend jaar in Amerika aan
boord krijgt (op het ogenblik wordt met
dummies geoefend), kunnen ook met
atoomkoppen worden uitgerust en te
gen zee- of landdoelen worden ingezet.
De Nederlandse marinemensen zijn
technisch wel voorbereid op het gebruik
van atoomwapens, maar vooralsnog zal
de Nederlandse kruiser toch geen atoom
koppen aan boord krijgen.
De Zeven Provinciën zal in een moge
lijk conflict vooral voor de luchtbevei-
liging van convooien en vlootverbanden
moeten zorgen - eventueel in combina
tie met andere eenheden. Gezien deze
taak lijkt het niet waarschijnlijk, dat
hierbij atoomkopen nodig zijn. De Ne
derlandse oorlogsbodem zal door de
NATO ongetwijfeld in het oostelijk deel
van de Atlantische Oceaan worden ge-
FEUILLETON
door L. van Schooten
Want hoewel Sandra bij andere men
sen al heel gauw door de schone schijn
heen zag, was ze er gans niet afkerig
van zelf die schijn op te houden, in de
stellige mening, dat van haar niemand
het in de gaten had.
Dat glold in ieder geval niet voor Jaap,
die haar wel eens glimlachend aanhoor
de.
„Wat u in de etalage niet ziet", zei
hij plagend, „vraag dat binnen. Maar
is er binnen wat te koop, meisje?"
Ze kon daar best tegen. Als hij haar
dan al niet bewonderde om de rijke
schatten van haar geest, dan toch om
de succesvolle wijze waarop ze hetgeen
ze had, wist uit te stallen. „Haagse
bluf", zei Sander wel eens, „als je maar
lang genoeg klopt, heb je een schaal
vol".
„Dat moet nu eenmaal hier", zei San
dra. „Je moet je aanpassen aan je pu
bliek". En dat ging haar te beter af,
naarmate ze er meer bij behoorde
stationeerd. Met atoomkoppen geladen
terriers zijn alleen bestemd voor aan
vallende formaties vliegtuigen. Onder
de huidige verhoudingen is het echter
vrijwel zeker, dat een vijand geen for
maties vliegtuigen tegen schepen op
de Oceaan zal (kunnen) inzetten. Hij zal
zich tot incidentele aanvallen moeten
beperken. En die kan De Zeven Provin
ciën wel de baas blijven.
De kruiser bezit twee afvuurinstalla-
ties voor de Terriers, die onafhankelijk
van elkaar kunnen opereren. In totaal
zullen in het voorjaar 40 raketten aan
boord worden genomen. Binnen enkele
ogenblikken kan de kruiser zeker 4
vliegtuigen vernietigen, die de fatale
60-kilometer cirkel (het bereik van de
terrier» rond het schip binnendringen.
De meeste aanvallers zullen zich dan
nog wel eens bedenken.
De hoge snelheid van de huidige aan-
valsvliegtuigen vereist een snel reage
ren van de scheepsbeveiliging. Het me
rendeel van het werk - zoals berekening
van koers, snelheid en hoogte van de
eventuele aanvaller - wordt dan ook
door razendsnelle computers verricht.
Deze electronische breinen zijn in een
speciale ruimte op het achterdek on
dergebracht, de zogenaamde „seinka-
mer", een oud-Hollandse marineterm
voor een ultra-monerne afdeling.
De snelheid van optreden wordt ge
garandeerd door de zeer goede radarin
stallatie, die De Zeven Provinciën aan
boord heeft. Op het ogenblik heeft het
schip een zeer sterke rondzoekradar
met een groot bereik. Dit bleek duidelijk
tijdens de proefvaart. Terwijl wij ter
hoogte van Texel voeren, konden wij op
het radarscherm precies zien welke toe
stellen boven Brussel en Londen vlo
gen. Binnenkort zal de kruiser ook nog
een speciale afstandsradar van Ameri
kaans fabrikaat krijgen, die de doelen
voor de Terriers moet vaststellen.
Het leven aan boord van de kruiser
is een koel en hard bedrijf geworden.
Wat wel noodzakelijk is als in fracties
van seconden beslissingen moeten wor
den genomen en uitgevoerd. Het ge
vecht wordt geleid door technici, die
geen trekker meer overhalen, maar
computers aan het werk zetten.
De commandoruimte is gehuld in het
duister, waarbij de enige lichtveldjes
de radar en de sigaretten van de be
manning zijn. Gesprekken worden ge
voerd door microfoons en koptelefoons.
Een eigen taaltje is ook al gevormd,
doorspekt met Amerikaanse uitdrukkin
gen. Overigens tegen de wil van com
mandant A. van der Moer in. Hij is een
hartstochtelijk Neerlandicus.
(Nadruk verboden).
PLAATSELIJK NIEUWS
Oroede
Nieuwe sportzaal.
Het bijna een eeuw oude gebouw, dat
altijd heeft dienst gedaan als Openbare
lagere school, heeft nu weer opnieuw
een goede en bovenal nuttige bestem
ming gekregen, n.l. als sportzaal.
Vrijdag j.l. waren vele genodigden in
het gebouw bijeen, waar burgemeester
J. C. Everaars zijn bijzondere vreugde
Verreweg de meeste dames van de
krans dankten hun lidmaatschap niet
aan eigen aanzien, maar dat van hun
echtgenoten. De freule maakte een uit
zondering, maar die had ook geen echt
genoot. Sandra was óók een uitzonde
ring, de positie van haar man, een on
derwijzer aan een ulo-school, maakte
niet veel indruk. Hij was echter „de man
van Sandra".
Zij was zich hiervan heel goed bewust
en deze gedachten vervulden haar ook
toen ze met kittige pas voortstapte naar
de plaats van samenkomst.
Juist in deze kring, met zijn literaire
pretentie, zou haar status stijgen, wan
neer ze niet alleen de vrouw was van
een onderwijsman, maar van een auteur.
Dan kon mevrouw Bijleveld met haar
nichtje wel ophoepelen.
Natuurlijk, voorlopig was het afwach
ten geblazen. Eerst moest het boek uit
komen.
Sandra liep heerlijk te fantaseren
hoe ze dat in 't vat zou gieten. Niks
zeggen. Net doen of je neus bloedt, zo
als Olga het heel cn-Cranenburghs uit
drukte.
Hoe zou ze het doen?
Zorgen dat ze net tegen de tijd dat
het boek uitkwam aan de beurt was, dan
een fragment voorlezen en als ze vroe
gen naar de schrijver, heel bescheiden
zeggen: „mijn man".
Nee, dat lag er te dik op.
X
dat houdt U fit en wijs
Gaat U even om heerlijke patates frites
met mosselen, worst of croquetten. Het
gemak dient de mens en voor weinig geld lekker eten. Ijs en
ijstaarten altijd in voorraad. Elke zaterdag en zondag vanaf 12 uur.
Beleefd aanbevelend.
uitsprak over de wijze, waarop door de
architect, aannemer en ambachtslieden
een en ander was tot stand gebracht.
Als blijk van waardering bood de
burgemeester aan de architect, de heer
I. A. van Overbeeke, een grammofoon
plaat aan. Ook B. en W. en de raadsle
den bracht spreker dank voor de spon
tane medewerking.
Een bijzonder woord van welkom
richtte burgemeester Everaars tot de
heer J. Geleins, inspecteur voor het l.o.
in de Inspectie Middelburg, dokter H.
J. S. Timmer, schoolarts voor West Z.
Vlaanderen, de heer J. Distelbrink, con
sulent voor lichamelijk onderwijs in
Zeeland en tiext de leden en leiders van
de Zeeuws-Brabantse Turnkring (Ze
bra) en van het Sas van Gentse THOR.
Architect v. Overbeeke dankte aan
nemers en inrichters voor hun aandeel
in de werkzaamheden. Hij bood de bur
gemeester een electrische klok aan voor
de nieuwe sportzaal.
De sportzaal heeft een lengte van 22
bij een breedte van 9V2 en een hoogte
van 5 meter. De aannemingssom be
droeg ruim f 42.500 en de i nrichting
van het gebouw vergde een bedrag van
f 13.350.
Al het nieuwe werd direct in gebruik
genomen door 7 dames en herenturners
van Zebra, die door een groot aantal
oefeningen lieten zien wat met een ac
commodatie, zoals die in Groede, kan
worden bereikt. Een bijzonder applaus
daarbij veroverde de nog jeugdige Ben
ny Vermandei uit Sas van Gent, die,
zoals bekend, enkele malen jeugdturn-
kampioen van Nederland is geworden.
Ook de leden van THOR lieten een aan
tal aardige demonstraties zien.
Geslaagd voor kraamverzorgster
Dinsdagavond slaagde te Groede voor
het examen kraamverzorgster mej. C.
A. de Smit uit Sluis.
Het examen werd afgenomen in het
Groene Kruisgebouw door dokter T.
Niehüser, kinderarts te Terneuzen, dok
ter H. J. S. Timmer te Cadzand en Zr.
L. de Graag te Groede, terwijl ook de
Rijksgedelegeerde, dokter G. Hofman
uit Terneuzen, het examen bijwoonde.
Hoofdplaat
Afscheid van de heer D. Herrebout.
Vrijdagavond hebben B. en W. en de
raadsleden van Hoofdplaat in de raads-
Ze zou ook de dames een voorproefje
kunnen geven, bijvoorbeeld wanneer de
drukproeven er waren. Voorlezen uit
nog niet uitgegeven werk. Ja! Dat zou
even indruk maken!
Al vooruit genietend liep Sandra ver
der. Ze moest er zich natuurlijk niet te
veel van voorstellen. Al had Jaap dat
beekje geschreven, hij was nog geen be
roemde schrijver. Die Van Herpen blies
de zaak zo op! Als-ie Jaap maar niet
kop-over-bol maakte daarmee! Enfin
zij, Sandra, zou wel zorgen dat hij het
hoofd koel hield.
Maar hoe het ook zij, haar aanzien
ging er beslist niet op achteruit.
„Die man van mevrouw Van Santen
stille waters hebben diepe gronden.
Toch een beetje méér dan een gewone
onderwijzer, zie je wel?"
En misschien zou er wel iemand zijn
die verband legde en zei dat zo'n vrouw
een man ook verder hielp, dat Jaap van
Santen verstandig had gedaan door
Sandra Cranenburgh te trouwen, dat
zie je maar weer. Anders was-ie maar
zo'n doodgewoon onderwijzertje geble
ven.
Ze liep haast het burgemeestershuis
voorbij, zo diep was ze in gedachten..
Nog glimlachend belde ze aan.
Jaap van Santen en Dick van Herpen
waren inmiddels naar Amsterdam gere
den, niet op de motor.
„Je meet er een beetje als heer ver
vergadering afscheid genomen van de
heer D. Herrebout, commies ter secre
tarie, die per 1 Okt. secretaris-ontvan
ger wordt van de gemeente Retranche-
ment.
Burgemeester J. F. C. Temmerman
sprak namens de gemeente woorden van
dank tot de scheidende ambtenaar. Spr.
zei o.m. dat de heer Herrebout tijdens
zijn 10 jaar trouwe dienst zich een goed
ambtenaar heeft getoond, die algemeen
vertrouwen genoot. Als bewijs van dank
bood hij de heer Herrebout een schrijf-
set aan.
Secretaris M. G. J. Wijffels zei het
vertrek van de heer Herrebout te be
treuren, doch hij wenste hem geluk met
zijn promotie tot secretaris-ontvan
ger te Retranchement. Spr. dankte de
heer Herrebout voor de prettige sa
menwerking en wenste hem een succes
volle loopbaan toe.
Breskens
Veerboot „Prinses Margriet
ramde fuik.
Vrijdagmorgen is de veerboot „Prin
ses Margriet" bij het binnenlopen van
de haven te Breskens in aanvaring ge
komen met de fuik.
Het schip liep op de houten, van een
veringssysteem voorziene palen en be
schadigde er hiervan een 6-tal flink,
zowel onder- als boven water.
De ferry zelf kwam er tamelijk goed
af, slechts een kantplaat aan de zijde
van het promenadedek werd vernield.
Het schip heeft echter de rest van
de dag de dienst normaal voortgezet.
Persoonlijke ongelukken of schade
aan de lading deden zich niet voor. De
oorzaak kon niet precies worden vast
gesteld.
De schade beloopt een bedrag van
pl.m. f 50.000,-.
Geslaagd.
Aan de Rijksuniversiteit te Groningen
slaagde voor het examen Frans m.o.-B,
mej. A. L. Cruson te Breskens.
Clubkampioenschappen ..Scheldestroom'
Paula Donze verbeterde Zeeuws
record 400 m. vrije slag.
De laatste wedstrijd-dag van dit sei
zoen is het toppunt geworden in de
successenreeks, die de zwemvereniging
„Scheldestroom" deze zomer behaalde.
Begunstigd door goed weer werden
kleed uitzien", zei Van Herpen, „anders
denkt die uitgever dat je komt bedelen".
Ze hadden nog ruim en ruim de tijd
en Van Herpen stelde voor, dat ze in
Amerieain een kopje koffie zouden gaan
drinken. Het was er druk, bijna alle ta
feltjes bezet. Het viel Jaap op dat Van
Herpen hier blijkbaar bekend was. Van
verschillende zijden werd hij begroer,,
hij zelf wuifde joviaal. Toen stootte hij
Jaap aan.
„Zie je die vent die daar alleen aan
het tafeltje zit met die krant?"
„Ja".
„Dat is Kerkhöoff".
„Kerkhoff de kritikus?"
„Ja hij publiceert zelf, als Willem
Hovius".
„Zo, is 'em dat", zei Jaap zijns on
danks geïmponeerd.
Kerkhoff was een uitermate kundig
kritikus, een man van groot gezag. En
de laatste roman van Willem Hovius
was zeer goed ontvangen.
„We kunnen wel even bij hem gaan
zitten", zei Van Herpen achteloos. Jaap
wilde protesteren, maar zijn metgezel
liep al vooruit.
„Is het misschien gepermiteerd, me
neer", vroeg hij overdreven beleefd,
„dat wij ons aan uw tafeltje zetten?"
Kerkhoff keek verstoord op van zijn
krant, smeet die toen op de tafel en
sprong 'op.
