Koninginnedag
DE OUDE STRIJD
De schakel
ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR WEST ZEEUWSCH-VLAANDEREN
10e Jaargang Nummer 553
Vrijdag 2 SEPT. 1955
Drukkers-UitgeverijFirma SMOOR DE HULSTER - Dorpsstraat 10 - BRESKENS - Telefoon 27 - Giro 358296
Verschijnt iedere Vrijdag
Abonnementsprijs:
f 1,10 per kwartaal; franco
per post f 1,25
Prijs der advertentiën:
10 cent per m.m.;
bij abonnement korting
Advertenties met „brieven
onder nr. of bij ons te
bevragen'' 10 cent extra,
Onze geëerbiedigde Koningin-Moeder
heeft haar 75e geboortedag mogen vie
ren, een feit, dat het weergeven van
enkele fragmenten uit een dagboek
van jaren geleden wettigt, jaren, waar
in zoveel zich om deze koninklijke fi
guur bewoog.
Schrijver had in de oorlogsjaren het
voorrecht enige tijd in de nabijheid
onzer vorstin te wonen n.l. te Ro-
champton-Londen XV.
Wist de vijand van haar verblijf al
daar? De bombardementen toch wer
den heviger. Een hel brak los over Ro-
champton. Hjarer Majesteits huis werd
getroffen, een nederlands politieman
daarbij gedood, een tweede gewond.
Deze was Breskens' vroegere wacht
meester v. d. Moere - de man van
leusachtige gestalte.
Hare Maje teit vertrok naar enigs
zins rustiger oorden en na een harte
lijke afscheidsgroet aan de omwonen
den. Het waren wellicht deze omstan
digheden, welke haar verhinderden de
viering van haar geboortefeest in
Queens Hall bij te wonen.
Dagboek.
31 Aug. 1940. Gisterenavond wegge
jaagd van de radio door bomaanval.
Verlieten vanmorgen 3 uur de schuil
kelder om te trachten nog een paar
uur rust te vinden, wat eerst gelukken
zou na een borrel. Loerde nog even
buiten. Als zo vaak stonden de Lon-
dense Dokken ver van ons verwijderd
in lichterlaaie. Overigens vreemde rust
over alle? na het nachtelijke geweld.
De rook der dokken hing honderden
meters hoog. Daar achter kwam
schuchter de sterrenhemel te voor
schijn. Jupiter en Saturnus weer
trouw op hun post. Venus rees boven
de horizon. Castor en Pollux drijvend
door de ruimte schenen elkaar aaneen
touwtje vast te houden en in het noor
den begon de grote Beer al wat op
zijn kop te staan. Schot door de bol
Een beer, roofklauwen, Littauwen
Zo'n „quick one" schijnt toch even
de ellende van het ogenblik te verja
gen uit de geest, zelfs de gedachte aan
Ruyriese onbetrouwbaarheid.
Naar de city. Een bomaanval belette
ons te lunchen. Konden nog net voor
we de shelter invluchtten een zak Vic
torias op de kop tikken, heerlijke grote
pruimen.
Na het „all clear" naar Queens Hall,
waar 3000 nederlanders bijeen waren.
Ook de prins was er. Een goed orkest,
beste tea, enthousiasme! Ontmoetten
veel vrienden. Plotseling kwam een
stuurman van de grote vaart op ons
af, Mookhoek van Breskens. Vaart op
de „Moena" waar ook Jaap Termeulen
aan boord is. Vernamen ellendige bi-
zonderheden van Breskens
Van het „signal danger" niets ge
hoord. En toch hielden hoog boven ons
de Spitfires de moffen weg. Twee duit-
se vliegmachines ploften neer in de
straten.
30 Aug. 1941. Somerset.
Volgden in de radio de feestviering
in Regents Park, Londen van de ge
wichtige dag op morgen.
FEUILLETON
Een verhaal van de water
vloed op een Z.-H. eiland,
door HENK VAN HEESWIJK
4
Toch mocht ze Klaas wel. Eens had
hij haar op een avond thuisgebracht.
Dat was na de uitvoering van de mu
ziek. Jannie was niet erg lekker ge
weest en Joke was dus alleen naar het
dorp gegaan. Daar was Klaas ook. Na
afloop had Klaas zich bij haar ge
voegd; hun wegen gingen immers gro
tendeels dezelfde kant uit? Bij de vier
sprong had Joke haar hand uitgesto
ken om afscheid van hem te nemen,
maar Klaas had nonchalant gezegd:
„Ik breng je wel even thuis".
Bij het hek hadden ze nog even
staan praten. Zoals dat gewoonte was.
Meer niet. Opnieuw hiad Joke haar
hand uitgestoken en hij had die zacht
gedrukt. Dat was alles geweest. Mis
schien had ze in stilte gehoopt, dat hij
haar een zoen zou geven. Ook daar
stak ten slotte niets in. Ze was jong
en Klaas had een aardige snuit. Doch
de jongeman had echter op zijn ge
wone, rustige toon gezegd: „Nou, wei-
Oproep aan Batavia, Pretoria, Suri
name, Curacao, New York, Canada,
Prinses Juliana, Marine, Koopvaardij.
Allen antwoordden. De wereld was om
sponnen met hollandse draden. Aan
doenlijk het bootmaiis fluit je van de
marine en de sirene van een vracht
stomer.
31 Aug. 1941. Willemientje is jarig! We
wensten elkaar geluk hiermede. Want
wie hield als Zij ons uiteengeslagen
volkje bijeen? Wie tprak zulk een be
moedigend woord tot de bedrukten in
Nederland? Wie heeft als Zij gearbeid
om ons rijk te behouden?
Kom, de oranjeknoopjes opgestoken
en mede met een engelse vriendin in
haar auto naar haar kerk te Langport.
De vicar herdacht Hollands Konin
gin in zijn gebed. In zijn rede richtte
hij zich tot de engelse kinderen nabij
het spreekgestoelte en vertelde ze van
Holland. Mijn zuster dankte hem later
voor zijn gevoelvolle woorden.
Radio de hele dag in het teken van
Holland. Vierden het feest bij vrienden.
Terwijl het laatste daglicht tussen
dennen en lorken naar binnen zeefde
en speelde met het lamplicht weer
klonken: „Piet Hein," „Turf in je ran
sel" en „Als de tros wordt losgesme-
ten". Het laatste couplet hiervan was:
„Toen ons land werd overrompeld en
de plank werd weggeroofd
Kijk, zulke dingen doen je wat. Maar
dat we die plank weer zullen leggen
waar ze behoort, daar kun je donder
op zeggen. En die rovers smijten wij er
uit!
Hoe moeten onze mensen in Neder
land te moede zijn, als zij zich Ko
ninginnedag van vroeger voor de geest
halen? Zie, dan smaken hier de feeste
lijke hapjes niet meer zo. Dan wil er
iets als machteloze woede in je op-
barsten. En als je dan weer alleen bent,
boordevol geladen met indrukken, grijp
je naar je pen en slaat aan het rij
men. En je zendt een fel gedicht weg
ter plaatsing in het „Weekblad voorde
Nederlandse Militairen in Engeland"
getiteld: 31 Augustus 1941
Wij weten het HOLLAND
Een traan is gevloeid
Toen ver uit de aether
Uw oor werd geboeid
Door 't aloude landslied
Op 't feest der vorstin;
Eens 't feest van de natie
Van Dollard tot Zwin.
Wij weten het HOLLAND
Uw vuist is gebald,
Nu van verre kust
De klaroen heeft geschald
Een glimp zendend U
Van wat was En zal zijn!
Eens vrij van 't geboeft
En zijn „Wacht aan den Rijn".
Wij kennen hem HOLLAND
Die schreeuw van Uw hart,
Nu door minderwaard'gen
Gij fel wordt getart,
Geknecht en bestolen
Door Ariersklit
En toch bleef de geest
Van een Tromp, een de Wit
„Wilt heden nu treden"
Hebt gij het gehoord?
En „Bergen's Ontzet"
En ..De plank moet van boord?'
O, dra - met God's wil -
terusten, Joke" en had zich omge
draaid.
Jammer van die kletserij. Wat zei
men in de polder? Er is geen koe bont,
of er is wel een wit vlekje aan. Maar
ze bedoelden het anders als het spreek
woord, precies andersom. Zo op het
oog was er niets op die jongen van
Van der Waal aan te merken, maar nu
bleek toch, dat hij ze achter z'n elle
bogen had. En als hij dat vrouwtje in
het Strijense nu maar getrouwd had,
dan was er nog niets overboord ge
weest. Zulke dingen gebeurden wel
meer op het eiland en nu ja, het
deugt niet. maar alia het vlees is
nu eenmaal zwak. Maar dat je zo'n
vrouwtje nu nog liet zitten, nee, dat
was nou juist het lelijke. Ze kon zich
zelf wel redden, daar niet van, ze had
ook centen. Maar je naam was toch
maar lelijk te grabbel gegooid, o zo.
De jongen in kwestie wist alles van
het geroddel af. Maar hij reageerde
er niet op. Hij merkte best, dat de dor
pelingen en ook de mensen in de pol
der hem anders aankeken dan enkele
maanden geleden. Ze meden hem.
Men en, die hem anders altijd vrien
delijk groetten, draaiden nu hun hoofd
om als ze hem tegenkwamen. En el
ders op het eiland werd er tegen de
middag nog wel eens gezegd: Klaas,
kom even binnen, jong, dan kun je
mee koffiedrinken. Ook dat hoorde hij
Wordt die brug weer gelegd,
Gereinigd Uw grond,
De verrader berecht.
Houdt moed, stelt het baken;
Ziet uit langs de ree;
De vaan van ORANJE
Zal blinken uit zee.
Reeds nu straft zichzelve
Het duitse geweld.
Reeds nu van „het beest"
Zijn de dagen geteld.
L. B.
Plaatselijk Nieuws
Breskens
Raadsvergadering.
Maandag j.l. kwam de raad dezer
gemeente in vergadering bijeen.
Bij de aanvang der agenda maakt
de heer de Feijter er aanmerking op,
dat de notulen niet meer worden voor
gelezen, doch in afschrift aan de leden
worden toegezonden.
Een door de Raad ontvangen ver
zoek van de vereniging „Ceres" te Oost
burg om haar een lening te verstrek
ken van f 9000,- voor het financieren
van een in deze gemeente op te rich
ten diepvriesinstallatie, wordt om na
der advies teruggegeven in handen van
burgemeester en wethouders.
Nu het overleg tussen burgemeester en
wethouders en de fa.'s Cambier en
Woittiez om te komen tot verbreding
van de straat, die van de Haven West
zijde naar de Duinstraat leidt, geen
resultaat heeft gehad, vraagt de heer
Seuss. welke weg nu ingeslagen moet
worden om te komen tot het beoogde
doel. De voorzitter antwoordt, dat al
leen door onteigening de nodige grond
voor straatverbreding verkregen kan
worden.
De huren van alle in de gemeente
aanwezige woningwet- en noodwonin
gen zullen met ingang van 1 Septem
ber a.s. met 5 pCt. verhoogd moeten
worden. Burgemeester en wethouders
zullen trachten voor de noodwoningen
i.v.m. de kwaliteit dier woningen ont
heffing van de huurverhoging trach
ten te krijgen.
In de vacatures in de gemeenteraad
ontstaan door het overlijden van de
heer C. van Oostenbrugge en het be
danken van de heer A. J. van de Velde,
is voorzien door benoeming van de he
ren M. P. Meeusen en W. C. van der
Hooft. Beiden worden als lid van de
raad toegelaten.
De verordening op de heffing van
reinigingsrechten, welker geldigheid
op 1 Januari 1956 afloopt, wordt m.i.v.
dezelfde datum ongewijzigd opnieuw
vastgefteld. De verordening op de hef
fing van begrafenisrechten wordt even
eens opnieuw vastgesteld per 1 Janu
ari 1956. waarbij de tarieven enigszins
worden verhoogd.
De regeling betreffende de verzeke
ring van gemeentegelden tegen bena
deling door plaatselijke ambtenaren
en anderen wordt voor onbepaalde tijd
verlengd.
Er wordt een nieuw ambtenaren
reglement, arbeidsovereenkomstenver
ordening en wachtgeldregeling vastge
steld, evenals een nieuwe salarisveror
dening voor het personeel der gemeen
te-secretarie.
Een tweetal verzoeken van het be-
nu niet meer. Tegenwoordig zette hij
zich naast de arbeiders neer aan de
dijk, at er zijn brood en dronk uit zijn
kruikje de kouwe koffie. Rookte daar
na zijn sigaret en keek naar de lucht
om het weer te controleren. Daarna
weer aan het werk, zwijgend meestal,
een enkele maal aanwijzingen gevend.
Het kon hem allemaal weinig schelen.
Van wat de mensen van hem zeiden,
trok hij zich niets aan. Gelukkig was
hij van iedereen onafhankelijk en zijn
bazen maakten er zich niet druk over.
Zijn werk was in orde en dat was toch
de hoofdzaak. Hij dronk niet en be
moeide zich verder met niemand. Als
hij al eens zin had in ontspanning, wel,
dan stapte hij op de tram en reed naar
de stad. Eén vriend had hij, een boe
renzoon uit Munnikenoord. Daar trok
hij in de regel samen mee weg; daar
mee had Joke hem ook die avond in
de tram gezien.
De laatste dagen voor Joke in Mun
nikenoord aan het werk zou gaan,
oefende ze zich op de schrijfmachine.
De dag, nadat ze de betrekking had
gekregen, was ze naar Rotterdam ge
gaan en had daar een koffermachine
gekocht. Nu zat ze thuis ijverig te tik
ken om wat routinè te krijgen. Ze
wist drommels goed, dat haar diploma
geen bewijs van routine was.Datlkreeg
je pas in de practijk, maar ze kon zich
zelf wel een beetje helpen, als ze deze
stuur der Bijzondere School om finan
ciële medewerking voor de aanschaf
fing van nieuwe leermiddelen en voor
de bouw van een 5e schoollokaal, wor
den ingewilligd.
Een tweetal verzoeken om subsidie
van de Stichting Militaire Tehuizen v.
h. Humanistisch Thuisfront en de Cen
trale van Katholieke Militaire Tehui
zen worden afgewezen.
De raad besluit voorts in principe om
aan de heer R. F. van Quekelberghe,
het door hem bewoonde woon-winkel-
huis aan de Nieuwe Sluis te verkopen,
ter realisering van zijn herbouwplicht.
Naar aanleiding van een bij de Raad
binnengekomen verzoek van de fa. W.
A. du Bois en Zoon om beschikbaar
stelling van grond voor de bouw van
een gebouw van 100 x 30 m., waarbij zij
voorkeur heeft voor het stuk gemeen
tegrond tussen de Philips van Kleef-
straat en de Dr. Broodmanstraat of
eventueel de grond, eigendom van de
familie de Hullu, ontspint zich een uit
voerig gesprek. Het voorstel van bur
gemeester en wethouders om het ver
zoek van de fa. du Bois af te wijzen,
wordt, ondanks verdediging door de
voorzitter, die deze plaats, zo kort in de
nabijheid van woonwijken, voor een
dergelijk groot bedrijfsgebouw ten
enenmale ongeschikt acht, op voorstel
van de heer Cambier, verworpen. Het
voor tel van de heer Cambier om de
fa. du Bois de gevraagde gemeente
grond ter beschikking te stellen, wordt
aangenomen met de stemmen van
Mevr. Niermans-Gossije en de heren
Cambier, Goethals en Seuss voor.
Gezien de noodzaak van de aan
schaffing van een nieuwe brandspuit,
wordt hiervoor een crediet verstrekt
van f 30.000,-.
Bij de rondvraag wijst de heer Goet
hals op de wenselijkheid van 'n brand
put in de omgeving van het Noodplan.
De heer de Jonge zou gaarne verbete
ring van de weg naar de Nieuwe Sluis
zien, daar deze weg aan een zijde prac-
tisch niet berijdbaar is. Mevr. Nier
mans-Gossije wijst op de slechte toe
stand van de Grote Kade en de lange
duur, voor de Fröbelschool gereed is.
Zuidzande
Raadsvergadering
De gemeenteraad kwam Maandag
avond in openbare zitting bijeen, onder
voorzitterschap van burgemeester H.
P. Everwijn.
De notulen der vorige vergadering
werden z.h.st. ongewijzigd vastgesteld.
Bij de ingekomen stukken bevond
zich een schrijven van G.S., dat bij
K.B. het besluit werd ingetrokken be
treffende de gecombineerde bediening
van Ontvanger voor Oostburg en Zuid
zande, zodat, aldus de voorzitter, thans
tot benoeming van een Ontvanger voor
Zuidzande alleen overgegaan kan wor
den. Voorts bevonden zich bij de ingek.
stukken een tweetal rapporten van het
Centraal Bureau v. Verificatie der Ver
eniging van Nederl. Gemeenten be
treffende de opname van de kas en
boeken van de gemeente-ontvanger en
van de legeskas. Uit de rapporten bleek
dat alles in orde werd bevonden.
Een brief van de gemeente Bols-
ward met betrekking tot de door de
Vroedschap van die gemeente nu 500
jaar geleden vastgestelde stadsrechten
werd door de voorz. in zijn geheel voor
gelezen, waarna dit schrijven op voor-
dagen benutte.
Zaterdagsmiddags ging ze boodschap
pen doen in het dorp. Vader van Vliet,
die een beetje grieperig was, had haar
verzocht tabak en sigaren mee te bren
gen en zo belandde ze ook in een dei-
sigarenwinkels. waar ze haar bestel
ling deed, gelijk een pakje sigaretten
voor zichzelf kopend. Terwijl ze gehol
pen werd, ging de winkelbel en stapte
Klaas binnen. Op zijn gewone joviale
manier zei hij „Goeiemiddag" en
wachtte toen rustig, tot Joke klaar was.
Het meisje had hem even aangekeken
en geknikt. Meer niet. De tabak, siga
ren en sigaretten verdwenen in de
grote tas en na een groet verdween
het meisje. Het leek wel. of de duvel
er mee speelde, dat ze hem telkens
moest ontmoeten
HOOFDSTUK III.
„Ik zou je graag willen spreken
ergens over
Zoals ze zich voelde, toen ze voor de
eerste maal de klas van de H.B.S. bin
nenstapte, zo voelde ze zich die Maan
dagmorgen, toen ze tegen negen uur
het kantoor van de boerenleenbank
in Munnikenoord betrad. De directeur
stond op en begroette haar. „Hier is
een kast voor uw mantel," zei hij. na
dat hij haar even de hand had ge
drukt. Het meisje trok rustig haar
