cirkelgang"
Aardslralen en
Wichelroede
Land- en Tuinbouw
DE SCHAKEL
ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR WEST ZEEUWSCH-VLAANDER EN
9e Jaargang Nummer 504
Vrijdag 17 Sept. 1954
Drukkers-Uitgeverij: Firma SMOOR DE HULSTER - Dorpsstraat 10 - BRESKENS - Telefoon 27 - Giro 358296
Verschijnt iedere Vrijdag
Abonnementsprijs:
f 1,10 per kwartaal; franco
per post f 1,25
Prijs der advertentiën:
10 cent per m.m.;
bij abonnement kortiRg
Advertenties met „brieven
onder nr. of bij ons te
bevragen'" 10 cent extra,
Bij de Noord-Hollandsche Uitgevers-
Maatschappij te Amsterdam verschenen
het „Rapport van de commissie tot
onderzoek van het wichelroede- en
aardstralen-probleem" en het „Beknopt
overzicht van de resultaten van een
onderzoek naar de betekenis van de
wichelroede voor de landbouw". De
belangrijkste punten uit deze publicaties
zullen we hier bespreken, daar we ver
moeden, dat voor deze actuele onder
werpen wel belangstelling zal bestaan.
Voorop zij gesteld, dat de commis
sies (w.o. Prof. Dr. Clay en Prof. Dr.
de Groot, twee eminente natuurkundi
gen), die verbonden zijn aan de Kon.
Ned. Akademie van Wetenschappen,
en die het onderzoek instelden, t.o.v.
de wichelroede-lopers zeer welwillend
zijn. De proeven zijn met de grootst
mogelijke objectiviteit genomen. Uit
niets blijkt enige vooringenomenheid
of partijdigheid, zoals de aanhangers
der aardstralen wel eens willen beweren.
Bij het nemen der proeven werd op
twee factoren gelet. In de eerste plaats,
dat de onderzoekers onbevooroordeeld
tegenover de resultaten van de proeven
stonden, terwijl de invloed der sugges
tie werd uitgesloten. Ten tweede, dat
bij de proeven een aantal mogelijk
heden zich konden voordoen. Immers,
wanneer er maar twee mogelijkheden
zijn, dan heeft men bij raden al 50 pCt.
kans om het bij het goede einde te
hebben, zodat het toevalselement dan
onevenredig groot is en het resultaat
voor de proefpersonen heel bevredi
gend is.
Hoewel sommige mensen, die het
werk van de wichelroedeloper nog ern
stig nemen en het uitslaan der wichel
roede baseren op veranderingen van
het electrostatisch veld der aarde, blijkt
uit de conclusies der commissies, dat
men het bestaan van aardstralen naar
het rijk der fabelen moet verwijzen,
terwijl op de plaatsen, waar de wichel
roedeloper reageert, het electrostatisch
veld geen enkele afwijking vertoont.
Een reeks proeven zijn aan dit onder
werp gewijd met een geheel negatief
resultaat.
Het onderzoek van aardstralen in de
landbouw was opgedragen aan een
speciale commissie. Een der leden was
een amateur-wichelroedeloper. Dit lid
FEUILLETON
Een Wesffriese roman
door MAARTJE ZELDENR1JK
Wat belette hem om, als hij werk
hield bij Zwarts, te gaan wonen in
Durgerdam of zo? Dan was hij net zo
ver en net zo dichtbij zijn werk als nu.
Kwart over vijf was je klaar; nou en
dan moest je behoorlijk doortrappen
vanaf de De Ruyterkade wou je om
tien voor zes thuis zijn. Dat was vijf
en dertig minuten. En als hij in Dur
gerdam ging wonen, had hij niet eens
een half uur nodig naar de „Dok
maatschappij"
Trouwen hij had niet eens een
meisje. Nogal wat lekkers tegenwoor
dig. Nee, het geld dat hij iedere week
overhield, ging op de Bank. Maar
eerst eens een andere tijd afwachten.
En dan daarbij, hij kon immers ook
werkloos worden. Liepen er van de
heeft alle conclusies van het rapport
ten volle onderschreven, zodat de com
missie sommige twijfelaars alsnog tot
nadenken wil brengen. Ten overvloede
verklaren zij, dat de proeven helemaal
niet genomen zijn om te bewijzen dat
aardstralen niet bestaan en dat scherm-
apparaten op bijgeloof berusten. Niets
is minder waar, alle proeven zijn zon
der vooroordeel opgezet.
De proefpersonen, die in het labora
torium volledig erkenden, dat ze ge
faald hadden, bleken echter later toch
hun lucratief bedrijf met veel succes
voort te zetten.
Een bekende textielfabriek fabriceer
de een soort plastic om aardstralen
tegen te houden. Een demonstratie
ervan viel negatief uit. Gelukkig zag
de directie het nutteloze van de fabri
catie in en zette de productie en ver
koop stop.
Dat de beroeps-wichelroedelopers na
mislukte experimenten hun bedrijf voort
zetten, is uit zakelijk oogpunt misschien
begrijpelijk, sympathiek is het niet en
zeker geen bewijs van de goede be
doelingen der aardstraal-aanhangers.
Talrijke proeven zijn genomen om
de aanwezigheid van aardstralen aan
te tonen. Het resultaat was in alle op
zichten negatief. Wanneer een zelfde
loper enige keren de aardstraalbanen
moest aanwijzen, waren die steeds op
andere plaatsen. De aanwijzingen van
de lopers onderling gaven niet de
minste overeenstemming. Na afloop
van de proef werden de lopers op hun
falen gewezen en zij konden niet ont
kennen, dat ze gefaald hadden. Vele
proeven hebben bewezen, dat de aan
wijzingen onderling nooit klopten, zodat
of de aardstralenbanen van moment
tot moment wisselen en in dat geval
kunnen zij geen aanwijsbare invloed
uitoefenen of de aardstralenbanen be
staan alleen in de verbeelding van
sommige mensen.
Uit verdere onderzoekingen zal blij
ken dat de aardstralen een product
zijn van de fantasie.
Onder de titel„Een onderzoek, dat
te denken geeft", wordt in het rapport
van de tweede vommissie het onder
zoek naar de prestaties van een bekend
wichelroedeloper vermeld. Deze onder
zocht enige percelen gewassen welke
zichtbaar door verschillende plagen
waren aangetast. Er bleek een duidelijk
verband te bestaan tussen de aange
taste gewassen en de uitslag van de
week al niet geruchten, dat als deze
boot afgeschilderd was, Zwarts geen
ander karwei had? En wat dan? Ja,
hij zou daar een kleine honderd man
personeel aanhouden als hij er niks
voor te doen had! Het waren wel fijne
lui, maar philantropen waren het toch
ook niet
Kom, hij zou zich maar eens gaan
wassen. Onderhand zou het eten wel
klaar zijn.
In de kamer gekomen, kwam de
walm van het eten koken hem tegen.
Dat men ook altijd die keukendeur
openhield. Ba wat een lucht
„Hallo," begroette hij lusteloos de
aanwezigen. Ze keken even op, brom
den wat en sloegen verder geen aan
dacht meer op hun broer. Alleen vader
die als altijd in de hoek bij het raam
in de gammele rieten leunstoel een
pijp tabak zat te roken, stak even zijn
hand op en knikte vriendelijk.
Aart, de oudste broer, was natuur
lijk weer de hort op. Die verdiende er
stikum wat bij met liedjes, 's Morgens
en 's middags ging hij stempelen.
Daar tussendoor ging hij in de omge-
wichelroede. Daarna werden percelen
op aardstralen onderzocht waarop vorig
jaar ernstige ziekten waren voorgeko
men, maar waarvan de wichelroede
loper onkundig was. Er kon nu geen
verband tuasen besmetting van de
grond en de uitslag van de wichel
roede worden geconstateerd. Wel sloeg
bij dat onderzoek de roede door als
aan het gewas iets bijzonders was te
zien. Aan het bestaan van aardstralen
moet dus wel zeer worden getwijfeld,
aldus de commissie. Op een perceel
stond goede wintertarwe met hier en
daar enige kale plekken. Bij deze plaat
sen sloeg de wichelroede over. De kale
plekken waren echter oorzaak van een
misgewas bieten van het vorig jaar.
Dat de waterzoekers-wichelaars soms
succes hebben bij het opsporen van
water, is alleen toe te schrijven aan de
kennis van het terrein, ervaring en de
omgeving. De wichelroede kunnen ze
even goed thuis laten.
Een vraag is nog waarom de wichel
roede uitslaatwaarom laat de wichel
roedeloper hem nu eens hier dan weer
daar overslaan Aangezien aardstralen
alleen in de verbeelding bestaan, heeft
men er geen kostbare tijd voor over
om te onderzoeken of de wichelroede
loper een fantast, een flessentrekker of
een suggestikel iemand is.
Ondanks dit alles zullen er nog
mensen zijn, die in aardstralen blijven
geloven. Het spreekwoord luidt nu
eenmaal„De wereld wil bedrogen
worden". Laat ze dus bedrogen worden.
Tenslotte deelt de commissie mede,
dat zij tot de conclusie is gekomen
1. Dat de wichelroede in geen enkel
geval haar deugdelijkheid als opsporings
apparaat heeft bewezen.
2. Dat het bestaan van zogenaamde
aardstralen in geen enkel geval is aan
getoond of zelfs maar aannemelijk is
gemaakt.
3. Dat ten overvloede het overtui
gend bewijs is geleverd van de waar
deloosheid der onderzochte afscherm-
apparaten ter vernietiging van zgn.
aardstralen of neutralisering der werking.
4. Dat het gewenst is, dat de over
heid het publiek beschermt tegen de
activiteit van fabrikanten in zgn. anti-
aardstralen-apparaten.
Lezers, die over dit vraagstuk nog
meer willen weten, kunnen tegen lage
prijs de vorengenoemde rapporten aan
schaffen. Het is zeer aanbevelenswaar
dige lectuur.
ving van Amsterdam liedjes „uitzetten,"
zoals dat heette. Na het middagstem
pelen ging hij dan de huizen weer
langs, mompelde z'n preuvelementje
van „werkloos zeeman, die op deze
manier probeerde zijn brood te ver
dienen" en als hij geluk had, kreeg hij
een paar centen, een stuiver, of soms
een enkele maal een dubbeltje. De
liedjes haalde hij op een drukkerij aan
de Prinsengracht voor zeventig cent
de honderd. En zo verdiende hij er in
de week vaak een tientje bijin Bad
hoevedorp, in Halfweg of Zwanenburg,
soms ook aan de Overkant van het IJ
of noordelijker. Link werk natuurlijk.
Want de controleurs van de steun
zwierven overal rond en Aart met zijn
lange figuur viel natuurlijk direct op.
Bert, zijn tweede broer, zat aan
tafel de krant te lezen. Ook al werk
loos. En bovendien lui. Hoe lang was
Bert al zonder? Zeker een jaar of drie.
Die kende natuurlijk niks meer van
zijn half geleerde vak. Och, in de me
taaldraaierij was immers ook geen cent
meer te verdienen
Ali hing tegenwoordig ook al thuis.
Stijging tegoed
Nutsspaarbank Oostburg
Gedurende de maand Aug. 1954
steeg het inleggers-kapitaal bij de
Nutsspaarbank te Oostburg van
f 1 653.082,60 tot f 1.671.372,16.
Ingelegd werd f98.269,81 en terugbe
taald f 79.980,25. Meer ingelegd dan
terugbetaald f 18.289,56.
Het aantal rekeningen steeg van 1489
tot 1522. Nieuw uitgegeven boekjes 35.
Vakkundige zorg voor het fruit.
Fruit is kostbaar, zowel voor de fruit
teler als voor de consument. Voor de
teler houdt dit in, dat hij zijn vruchten
met de uiterste zorg moet behandelen,
want ook de allergeringste beschadiging
vermindert de waarde aanzienlijk.
In Marokko, waar men, evenals hier,
veel fruit exporteert, heeft men sinds
kort een oplossing gevonden, die ook
in Nederland al veel toegepast wordt.
Sinds lange tijd namelijk zocht men er
naar de mogelijkheid om het fruit op
zijn lange weg langs geleideband en
sorteermachine, waar de vruchten het
meest te lijden hebben, te beschermen.
Men probeerde het met vilt, paar
denhaarbekleding, maar was onvoldaan,
want beide stoffen vervuilden en wer
den spoedig insectennesten. Zodra de
mogelijkheid zich voordeed, probeerde
men het met schuimrubber.
Men is nu zeer voldaan over deze
werkwijze. Het materiaal voldoet uit
stekend de ondoordringbaarheid en de
gemakkelijke wijze van bevestigen op
alle onderdelen, onverschillig van welk
materiaal, hadden tot gevolg, dat in
één seizoen de volledige kosten van
aanschaf meer dan ruimschoots werden
vergoed.
Door de verende eigenschappen van
schuimrubber was het aantal gekneusde
vruchten veel minder.
Zonder twijfel zullen alle fruittelers,
voor wie het vinden van een goede
sorteermethode van het tere en vroege
fruit een probleem vormt, deze moge
lijkheid overwegen.
Een goede wijze van bescherming,
vooral voor het exportfruit, is econo
misch. De resultaten, die reeds behaald
zijn, voorspellen voor de kwaliteit van
de Nederlandse oogst alle goeds.
Als ze in betrekking was, kregen de
broers en vader minder steun en
moest ze thuis vrijv/el al haar ver
diende geld afgeven. Daar was een
poos geleden, toen ze met alle geweld
een nieuwe mantel wilde hebben,
hooglopende ruzie over geweest. Ze
vertikte het langer om steeds maar
haar zuurverdiende geld af te geven
en had haar betrekking bij een goed
gesitueerde familie aan de Bos- en
Lommerweg opgezegd. Nu was ze al
weken thuis en of vader grauwde of
zoete broodjes bakte, ze hield voet bij
stuk. Als ze niet meer dan een daal
der voor zichzelf mocht houden, dan
vertikte ze het om te gaan werken.
En de lui van de Arbeidsbeurs konden
allemaal de majem inlopen voor wat
haar betrof. Ze kwam er niet meer.
Thuis hielp ze een beetje met stof
afnemen en afwassen. Maar voor de
rest hing ze vrijwel de hele dag bij
haar vrijer, die ook al zonder werk
was- Mooie vooruitzichten
Wim trok zijn overall uit en hing
die in de kast. Sedert men op het
werk niets meer veilig kon achterlaten,
