JAN VAN ZUTPHEN
ZONDER GELUK
vaart niemand wel
Land- en tuinbouw
Amsterdams mannenkoor
zong in Oostburg en Sluis
GROEDE
E SCHAKEL
ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR WEST ZEEUWSCH-VLAANDEREN
8e Jaargang Nummer 454
Vrijdag 2 OCT. 1953
Drukkers-Uitgeverij: Firma SMOOR DE HULSTER - Dorpsstraat 10 - BRESKENS - Teieloon 27 - Giro 358296
Verschijnt iedere Vrijdag
Abonnementsprijs
f 1,per kwartaal; franco
per post f 1,25
Prijs der advertentiën
10 cent per m.m.;
bij abonnement korting
Advertenties met „brieven
onder nr. of bij ons te
bevragen", 10 cent extra
90 jaar
Enkele jaren geleden vierde heel Enge
land de negentigste verjaardag van een
nationale figuur de toneelschrijver,
criticus en essayist George Bernhard
Shaw. Met alle stellingen, die hij ver
kondigd heeft, waren zeker lang niet
allen het eens, maar toch erkende heel
het volk deze man is een grote figuur
van ons. Meer dan een halve eeuw
heeft hij gestreden tegen sociale mis
standen en vele ervan zijn mede
door zijn initiatief verdwenen.
Op de zevende October van dit jaar
heeft Nederland een negentigjarige te
huldigen, die meer dan een halve eeuw
een grote invloed heeft uitgeoefend op
het welzijn van ons volk. We bedoelen
de heer Jan van Zutphen, de man die
een halve eeuw de strijd aanbond tegen
de mee3t gevreesde volksziekte, de
t.b.c. Hij zag de ellende door deze
kwaal in de gezinnen der diamant
bewerkers gezaaid en hij nam het ini
tiatief om de sterken te mobiliseren tot
redding van de zwakken.
Hij stichtte het „Koperen Stelen
Fonds", hij gaf de stoot tot het inza
melen en regenereren van het gebruikte
diamant-gruis om zodoende de eerste
fondsen te vormen, waarmede de tuber -
culose-bestrijding krachtdadig ter hand
genomen kon worden. Zo werd hij de
stichter van „Zonnestraal", het sana
torium, dat open stond voor patiënten
van elke godsdienstige of politieke
richting. Het werd zijn levenswerk, de
daar verrichte medische behandeling op
peil te houden met de vorderingen der
wetenschap. Daardoor moest ook aan
de nazorg van de patiënten een steeds
groter aandacht worden besteed.
In 1952 verpleegde „Zonnestraal"
585 patiënten; ongeveer 300 zijn er
thans in behandeling de arbeidsthera-
pie wordt met grote intensiteit toege
past over het vorige jaar bedroeg het
aantal werkuren niet ver van de hon
derdduizend. Gelukkig hielp de Over
heid in de latere jaren steeds beter,
maar zonder talloze persoonlijke offers
van groot en klein zou „Ome Jan" er
nooit in geslaagd zijn, aan zijn levens
werk een zo grote omvang te geven
als het gekregen heeft.
Door zijn imposante persoonlijkheid
vooral is hij er steeds weer in geslaagd,
mensen uit zeer verschillende kring tot
FEUILLETON
door HENK VAN HEESW1JK
4-
Twee stevige knuisten sloten zich
ineen. „Vanzelfsprekend. Door dik en
dun vrienden, nietwaar?"
„Zo is het".
Beneden gekomen liep Joop weer
naar buiten, waar hij eens naar de
gevel van de schuur keek.
„Om te beginnen moeten we zo
spoedig mogelijk een bord bevestigen
met het woord „garage," zei Joop tot
zijn vriend, die nu ook naar buiten
gekomen was, „zodat men vanuit de
passerende auto's kan zien, wat voor
een bedrijf we hier uitoefenen".
„Ja, als we maar een benzinepomp
hadden".
„Ook dat komt. Geduid. Dus om te
beginnen een bord en voorts een
soort lichtbak, die men vanaf de be-
het offeren voor zijn goede zaak te
brengen. Hij won, lang voordat de be
trekkingen tussen Vorstenhuis en ar
beidersbeweging hartelijk waren, de
warme sympathie voor zijn werk van
Koningin Emma en Prins Hendrik. En
de tegenwoordige leden van het Vor
stenhuis volgen deze traditie Koningin
Juliana is bereid gevonden als Bescherm
vrouwe op te treden van het huldigings
comité, dat Jan van Zutphen op zijn
90ste verjaardag wil huldigen op waar
dige wijze.
Het geschenk dat deze nationale
figuur past kon slechts een daad zijn,
die zijn levenswerk ten goede komt.
„Zonnestraal" mist een gebouw voor
de recreatie van patiënten en verpleeg
sters, een gebouw, dat tevens tegemoet
kan komen aan de eisen van een goede
gelegenheid voor het houden van open
bare erediensten. Vooral in de winter
is het nogal bezwaarlijk uit het wat
afgelegen sanatorium in het Loos-
drechtse bos de kerkgebouwen van
Loosdrecht of Hilversum te bereiken.
Een gebouw bij het sanatorium-complex
kan in deze leemte voorzien en het
behoeft geen betoog, welke belangrijke
diensten het zieken en gezonden be
wijzen kan.
Dit is dus het doel, dat het ere-
comité voor Jan van Zutphens negen
tigste verjaardag zich heeft gesteld.
In dit comité hebben 456 personen
van allerlei richtingen plaats genomen.
Zij achten het een erezaak, de nationale
figuur Jan van Zutphen op zijn uit
zonderlijke verjaardag ean geschenk te
geven, dat zijn betekenis als strijder
voor Nederlands volksgezondheid op
gelukkige wijze tot uitdrukking brengt
en dat tevens een wezenlijke bijdrage
vormt tot het heilzame werk, dat door
de tuberculose-bestrijding wordt ver
richt.
Voor degenen onzer lezers, die voor
dit doel hun steentje willen bijdragen
zij nog vermeld, dat de postrekening
van het Ere-comité 43ooo|is ten name
van de heer J. Landman, P. C. Hooft-
straat 180, Amsterdam.
De kalktosstand van onze cultuurgronden.
Met grote zorg gaan de landbouw-
laboratoria voort de toestand van onze
cultuurgronden nauwkeurig te bepalen.
Men vergelijkt de situaties van diverse
tonweg moet kunnen zien. Als ze
's avonds in het dorp aankomen, moe
ten ze allereerst het woord „garage"
kunnen lezen".
„Allemaal goed en wel, maar hoe
krijg je zo gauw een lichtbak?"
„In tijden van nood schil je aard
appelen met een bijl," antwoordde
Joop lachend „en ik heb hier bij deze
rommel wel het een en ander gezien,
waarmee ik een lichtbak in elkaar pruts.
Let maar eens op en ga mee".
Hij trok zijn vriend mee naar bin
nen en wees hem op de glasplaten,
die in een hoek tegen de muur
stonden.
„Kijk eens, beste jongen, daar heb
ben we glas. Aan m'n zakmes zit een
glassnijder. Ginds staan enkele plan
ken en draadnagels, hoewel verroest,
liggen er in overvloed gezaaid op de
grond. Voorts hebben we stroomdraad
en een paar fittingen heb ik boven
gezien".
„Mankeren dus de lampen, oftewel
het voornaamste," vulde Fred spijtig
aan.
„Mis. Ook die hebben we. Welge-
jaren, bepaalt voor- en achteruitgang
en dient met de verkregen gegevens
de voorlichting. Jaarlijks worden grond
monsters onderzocht op hun kalkge-
halte. Voortdurend blijkt, dat de helft
van onze zand-, dal- en veengronden
niet voldoen aan de eisen die men ten
aanzien van het kalkgehalte mag stellen.
Tot welke grote productieverliezen
deze ongunstige toestand aanleiding
moest geven tonen al te vaak de proef
velden aan. Een ander gebrek, dat zich
gedurende de laatste tien jaren voor
doet is de behoefte aan magnesia.
Terecht kent men daarom bizondere
waarde toe aan kalkmeststoffen, die
magnesiumgehalte bezitten. De wijze
waarop de aanwezige stoften tot een
meststof zijn gebonden, is ook van
belangzo kent men b.v. magnesia-
poederkalk, waarin de kalk in twee
bindingsvormen aanwezig is als kalk-
hydraat en als koolzure kalk.
Deze vorm van samenstelling is voor
de kalktoestand van de grond hierom
zo belangrijk, omdat zij een volledige
werking verzekert en de meststof voor
zware en lichtere gronden geschikt
maakteen fijne kalkmeststof zal de
gewenste aanpassing van de zuurgraad
zeer bevorderen.
Het duidelijkst zal men echter de
verbetering in de opbrengst kunnen
constateren.
Zaterdag en Zondag j.l. trad in de
bovengenoemde gemeenten op het
Amsterdams mannenkoor „Kunst en
Broederschap" van het Amsterdams
Trampersoneel.
Bij de aankomst in Oostburg Zater
dagmiddag, werd door de voorzitter
van het koor, de heer B. Wout een
krans gelegd op het kerkhof, bij het
monument van de in de oorlog geval
lenen. Burgemeester Hoekzema dankte
voor dit eerbetoon.
Hierna werd in Hotel Mabesoone
de thee gebruikt, waarbij de heer Wout
dankte voor de hartelijke ontvangst.
Des avonds gaf het koor een concert
in de Ned. Herv. Kerk, waarvoor veel
belangstelling bestond. In de pauze
bood de heer Wout de burgemeester
van Oostburg een ets van de Wester
toren aan.
De president-kerkvoogd, de heer J.
teld zijn er beneden zes lichtpunten,"
wees hij met zijn vinger gestrekt naar
de lampen, „en boven heb ik er drie
op de zolder geteld en één in ons
kamertje. Deze laatste kunnen we na
tuurlijk niet missen. Maar die drie op
de zolder kunnen we gebruiken en
beneden kunnen er ook wel twee uit,
zodat we vijf lampen ter beschikking
hebben."
„Joop, je bent een kraan," zei Fred
bewonderend. „Ik zou er nooit op
gekomen zijn."
„Neen, maar jij kunt behoorlijk
schilderen en dat kan ik weer niet.
Pak een paar behoorlijke* planken en
sla die aan elkaar, zodat je een bord
krijgt en schilder daar alvast „garage"
op. Boven hebben we immers verf
gezien?"
„Jawel."
„Mooi. Intussen ga ik een lichtbak
in elkaar knutselen."
Ze zetten de wagen uit de zon en
daarna togen de twee nieuwbakken
garagehouders naarstig aan het werk.
Ondanks de hitte - het zweet gutste
hun van het gezicht - werkten ze met
H. van Kampen, hield nog een korte
toespraak, waarna het koor deze uit
voering besloot met het Zeeuwsch-
Vlaamse volkslied.
Zondag werd in de Herv. Kerk te
Sluis geconcerteerd. Ook hier was de
belangstelling groot. Het geschenk van
het koor aan het gemeentebestuur,
eveneens een ets van de Westertoren,
werd door wethouder J. P. J. Wage
in ontvangst genomen.
tno-deAnïAeeAt
Evenals de andere gemeenten kreeg
Groede in de loop van 1950 van Ged.
Staten bericht, dat het mogelijk was
voor grote openbare werken van Rijks
wege subsidie te verkrijgen, als die
werken op voldoende wijze zouden
kunnen bijdragen de werkloosheid in
Nederland te bestrijden. Dit bericht
was voor het gemeentebestuur van
Groede aanleiding het Provinciaal Be
stuur er op te wijzen, dat deze ge
meente nog steeds niet de beschikking
had over een goede riolering met
zuiveringsinstallatie. Weliswaar had het
gemeentebestuur reeds in 1946 het
ingenieursbureau Van Hasselt en De
Koning te Nijmegen, een plan hier
voor laten opmaken, maar om financi
ële redenen was dit werk nog steeds
niet uitgevoerd kunnen worden. Dat
Ged. Staten van Zeeland het vaste
voornemen hadden het uitvoeren van
grote publieke werken in deze provincie
op intensieve wijze te stimuleren en
te propageren, bleek mede uit het feit,
dat op 10 October 1951 de Provinciale
Commissie voor de Werkgelegenheid
(P.W.C.) in het leven werd geroepen,
van welke Commissie het lid van G.S.,
de heer Philipse, voorzitter werd en de
Hoofdcommies ter Provinciale Griffie,
de heer Stufkens, secretaris. Deze
commissie heeft voor Zeeland ongetwij
feld voortreffelijk werk gedaan. Voor
een groot gedeelte heeft ook Groede
haar nieuwe riolering en haar straat-
verbetering, welke thans in uitvoering
zijn, aan deze commissie te danken.
Gemakkelijk hebben deze commissie
en het gemeentebestuur van Groede
het echter niet gehad, want er waren
tal van vergaderingen en besprekingen,
zowel te Middelburg als in Den Haag,
nodig, om de landelijke commissie
Polak, er van te overtuigen, dat het
zoveel animo, dat binnen enkele uren
zowel het bord als de lichtbak gereéd
waren. Terwijl Fred nu ook de glas
plaat beschilderde - witte letters tegen
een rode achtergrond - nam Joop de
ladder en sleepte deze naar buiten.
Met het vrij groot geworden bord, een
hamer en een aantal spijkers liep hij
naar boven en bevestigde het bord
netjes in het midden van de schuur
aan de gevel. Daarna liep hij weer
naar beneden en keek tevreden naar
zijn werk. Hij had er echter geen idee
in, dat een klein boerenmannetje, ge-
noegelijk rokend, belangstellend naar
zijn arbeid gekeken had.
„Gao jie hier een geraesie beginne,
mien jong?" vroeg hij vriendelijk.
Joop boog even en keek de oude
baas lachend aan. „Bijna geraden. We
zijn namelijk reeds begonnen. Vandaag
voor het eerst. Wat denk je? Niet
gek, he?"
„Ik hee 't al laank an zien komme,"
antwoordde de ander, „ik docht al
dukker bie mezelf, daor is krek wat
mee te verdiene. Zoveul auto's als hier
ielke dag veurbij komme."