Geel de flmbonnezen een eigen dorp!
Diepgevroren voedsel i
van de vliegende Hollanders
Het verlaten eiland
De schakel
ALGEMEEN NiEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR WEST ZEEUWSCH-VLAANDEREN
7e Jaargang Nummer 341
Vrijdag 3 AUG, 1951
Drukkers-Uitgeverij: Firma SMOOR <S DE HULSTER - Dorpsstraat 10 - BRESKENS - Telefoon 27 - Giro 358296
Verschijnt iedere Vrijdag
Abonnementsprijs
f 1,per kwartaal; franco
per post f 1,15
Prijs der advertentiën
10 cent per m.m.
bij abonnement korting
Advertenties met „brieven
onder nr. of bij ons te
bevragen", 10 cent extra
De gebeurtenissen in het regerings
kamp te Woerden, het verbieden van
een vlag van een wettige Republiek
der Zuid-Molukken (wettig blijkens
de officiële conclusie van de Academie
voor Internationaal Recht te Rotter
dam) en alle narigheid, die dit met
zich brengt, toont ons opnieuw dat de
gedwongen rust voor de slachtoffers
van de Regeringspolitiek ten enen male
verkeerd is. Het roept ons het voor
stel in herinnering van de heer van
den Brink, directeur van het vogel
park „Avifauna" te Alphen a/d Rijn,
dat de regering tot dusver slechts ver
dacht heeft gemaakt en terzijde ge
legd. Waarom Laten wij het nog eens
nauwkeurig nagaan.
Het doel is de morele en materiële
rehabilitatie van die groep Ambonne
zen, die naar Nederland zijn gekomen,
omdat hun afvloeiing in Indonesië niet
mogelijk bleek, en door de rechter
werd verboden. Het betreft uitsluitend
die Ambonnezen (Amb. militairen),
wier aanwezigheid in Nederland, naar
algemene opvatting, tijdelijk zal zijn.
Wij stellen ons voor, dat de mate
riële rehabilitatie voorwaarde is voor
de morele en geestelijke rehabilitatie.
Vóór alles zullen de Ambonnezen werk
moeten vinden en zich nuttig maken
opdat zij, naar nieuwe verhoudingen,
hun gevoel voor eigen waarde ontwik
keien.
Dit zal slechts kunnen, indien zij
prestaties leveren, waarvoor zij een
typische aanleg en geschiktheid heb
ben, hoe moeilijk het ook moge zijn
om dergelijk werk voor hen te vinden.
Daaronder zal met name niet vallen
het verrichten van grondwerk in de
D.U.W., omdat dat werk hen in geen
enkel opzicht past, en hen eerder on
geschikter maakt en hen een minder
waardigheidsgevoel kan geven, voor
zover zij in prestatie achter blijven bij
de geharde Nederlandse landarbeiders
In het Alphense plan zal een oplos
sing worden gevonden, welke rekening
houdt met wat voor de Ambonnezen
typisch is en waarin zij hun speciali
FEUILLETON
18) door P. DE VRIES.
„Mijnheer Van Bergen, behalve dan
dat ik bij U een rekening heb, kent U
mij waarschijnlijk niet. Ik ben
„U bent juffrouw Klein Leugemors,
die mijn zoon geinterviewd hebt voor
Uw krant," viel Van Bergen haar
lachend in de rede. „Ik ben blij, dat
ik eens persoonlijk met U kan kennis
maken. Mag ik U mijn compliment
maken voor het verslag? Mijn vrouw
en ik hebben het met belangstelling
gelezen en vonden het erg aardig".
Ze boog even. „Dat doet me genoe
gen. Maar eh waarschijnlijk is
Uw zoon hals over kop naar Austra
lië vertrokken. We hebben elkander
namelijk meermalen ontmoet en ge
sproken en ik zal het zeer op prijs
stellen, indien U mij het adres wilt
geven in Australië, waarheen Kees van
plan is te gaan. U begrijpt ik ben
journaliste
teit zullen vinden.
De volgende aspecten van de plan
nen voor het Ambondorp verdienen
nader onderzoek
1. Het dorp met al zijn toebehoren,
kleding, tuinaanleg (misschien kassen-
aanleg voor Indische gewassen), instru
menten, prauwen enz. zal, voorzover
mogelijk, door de Ambonnezen zelf
worden gemaakt.
Daaraan zullen in de aanstaande
winter nagenoeg alle andere kampen
kunnen meewerken.
2. Al deze werkzaamheden en het
daarbij te ontwikkelen teamwork zul
len een voorbereiding kunnen worden
voor de nederzettingen t.z.t. hetzij in
de Zuid-Molukken, hetzij op Nieuw-
Guinea, op Radja Ampat, in Suriname
of waar dan ook.
3. Er zullen vele Nederlandse des
kundigen aan het Alphense plan te
pas komen en deze contacten zullen
voor de Ambonnezen van blijvende
constructieve waarde kunnen worden.
4. Het dorp zal een kern worden,
een bijdrage tot behoud van cultuur
en eigen karakter. In dit verband ver
dient overweging, de stichting van een
Ambon-huis, van waaruit de plannen
aan de kampen worden meegedeeld,
en voorlichting gegeven in eigen kring,
naar eigen stijl.
5. In het Ambondorp zullen uitvoe
ringen van muziek en dans worden
gegeven en spelen worden opgevoerd.
De kunstenaars uit de kampen zullen,
ten dele permanent, in het dorp wor
den geconcentreerd en daar, met me
dewerking van Nederlandse kunstenaars
oefenen en zich bekwamen.
6. Diverse takken van nijverheid
zullen in het Ambondorp, met steun
van de gemeente, naar vermogen wor
den ontwikkeld. Gedacht wordt aan de
vervaardiging van decoratieve kunst
voorwerpen, zilverwerk, houtsnijwerk,
weef- en vlechtwerk en bouw van bo
ten en cano's. Onder leiding van hel
Ambonhuis zullen deze werken ook
worden uitbesteed.
7. De afzet van de bedoelde voor
werpen zal voor de pasar in het Am
bondorp gereserveerd blijven, ter voor
koming van knoeierijen en marktbederf.
8. Het Ambonhuis zal het nodige
moeten doen om het eigen karakter
van de Ambonnese gemeenschap te
bewaren. Er zal moeten worden ge
streefd naar een „rust in eigen kring".
Thans zijn de verhoudingen in de
kampen van dien aard, dat de mensen
veelal tot wanhoop komen. De sprei
ding is veel te groot.
De aparte vrijgezellenkampen cor
responderen niet met de inzichten en
adatverhoudingen van de Ambonnezen.
Het gebrek aan een eigen cultureel
Van Bergen lachte fijntjes. „Ja, ze
ker, U denkt: daar zit copy in, niet
waar?"
Ze keek hem dankbaar aan. „Inder
daad, mijnheer Van Bergen. Het is nu
eenmaal mijn vak".
De directeur stond op. „Een ogen
blikje. In de kamer heb ik het opge
schreven. Ik zal het adres even halen,
als U me wilt excuseren".
„Maar natuurlijk. Gaat Uw gang,
mijnheer".
Even later kwam hij terug met een
velletje papier en las: „Tom Groenho
ven, 17 Smithystreet, Cloncurry,Queens
land".
Josien, die al een blocnote te voor
schijn had gehaald, schreef het adres
vlug over en herhaalde het, waarna ze
opstond.
„Ik dank U zeer voor Uw inlichtin
gen, mijnheer Van Bergen. Ik ben er
van overtuigd, dat U spoedig na aan
komst bericht van Kees zal hebben".
„We hopen het," antwoordde Van
Bergen, min of meer gereserveerd.
Na een handdruk verliet Josien het
privé-kantoor en liep naar een der
centrum leidt in vrijwel alle kampen
tot geestelijke stuurloosheid en ontbin
ding, tot ontevredenheid en tot actie
bij politici. Het Ambonhuis zal daarin
verandering brengen.
Het zal ook plannen uitwerken en
bij de Regering bepleiten, om te ko
men tot verantwoorde samenvoeging
van kampen, m.a.w. de vorming van
concentraties, waarin de Ambonnezen
hun geestelijke en materiële welzijn
kunnen hervinden, zover dat mogelijk
is. De plannen voor later vertrek naar
de Tropen, zullen in de belangstelling
worden gehouden.
9. Het Ambondorp heeft ook een
economisch aspect. Een mogelijkheid
voor zakenlieden, d.w.z. zowel voor de
Ambonnezen als voor Nederland
(vreemdelingenverkeer).
De rechtstreekse baten zullen bij uit
sluiting ten goede komen aan de Am
bonnezen. De Ambonnezen behoeven
trouwens belangrijke fondsen, uiteinde
lijk voor hun terugkeer
De gedachte, dat de Nederlandse
Overheid alles moet betalen en de Am
bonnezen niets behoeven te verdienen,
is moeilijk te aanvaarden.
In de indirecte voordelen (vergro
ting vreemdelingenverkeer) zal de Ne
derlandse Staat en misschien ook de
gemeente Alphen aan den Rijn, een
gedeeltelijke compensatie kunnen vin
den voor kosten, aan de Ambonnezen
besteed.
10. De vaststelling en handhaving
van een gunstige verhouding, tussen
de Ambonnese en de Nederlandse ge
meenschap, vereist aan beide zijden
een planmatige activiteit en een voort
durend overleg
Een comité van verantwoordelijke
Nederlanders zal toezicht moeten hou
den op de stichting van het Ambon
dorp en op de economische en cultu
rele ontwikkeling. Dit comité zal als
curatorium van het Ambonhuis, een
overkoepelende instantie moeten vor
men, voor het overleg, waartoe de
bovenbedoelde plannen tot samenwer
king moeten leiden. Dit curatorium zal
moeten waken voor een hartelijke ver
houding van het Ambondorp tot de
Nederlandse Overheid.
Indien de Overheid hier niets voor
voelt en, afgaande op de berichten uit
de kampen, gecombineerd met de po
litiemaatregelen tegen groepen en or
ganisaties, voortdurend allerlei gevoe
lens oproept die schadelijk zijn voor
de gelegde contacten, dan wordt het
een schier eindeloos drama, waarvan
de gevolgen op geen stukken na zijn
te overzien.
(J. P. d. K.)
loketten, alwaar ze vrijwel al haar geld
van haar rekening in contanten vroeg.
Toen reed ze naar huis, alwaar ze een
koffer met kleren inpakte. Daarmee
gereed gekomen schreef ze een kort
briefje en legde dit in de hall op het
tafeltje bij de trap. Als Bep vanavond
thuiskwam, wist ze in ieder geval, dat
ze voorlopig het rijk alleen zou heb
ben.
Daarna keek ze nog even de ge
zellige salon in, zuchtte en liep naar
haar wagentje en vertrok met bekwame
spoed.
HOOFDSTUK XII.
Vrijdagmorgen vroeg daalde het
Australische verkeersvliegtuig van Dja
karta op het vliegveld bij Melbourne.
Er stapten slechts enkele passagiers
uit en onder hen bevond zich Kees
van Bergen. Vermoeid van de lange
reis, die nagenoeg geheel zittende was
doorgebracht, maar voldaan, liep hij
met zijn koffer naar de douanehall, al
waar de douaneformaliteiten spoedig
vervuld waren. Toen men in zijn pas
poort had gekeken en gezien had, dat
Keuken op Schiphol, serveren op
3000 m. hoogte.
Op Schiphol gaan per week onge
veer 2700 diepgevroren maaltijden de
lucht in, ongerekend de ontbijten en
de bestellingen voor de buitenlandse
maatschappijen. De K.L.M. bereidt zelf
het eten voor de luchtreizigers in haar
keukens op Schiphol, vriest het daar
na in en slaat het op in enkele enorme
bewaarkasten. Vandaar gaan de maal
tijden naar de vliegtuigen. In het
oventje van de handige vliegtuigkeuken
worden ze dan omgetoverd in smake
lijke lunches en diners.
Een jaar geleden begon de K.L.M.
op Schiphol met de eerste pogingen
om het voedsel voor de luchtreizigers
zelf te bereiden in de goed geoutilleerde
keuken en het daarna in te vriezen
op 40° onder nul. Deze pogingen van
de zgn. Civiele Dienst werden met
succes bekroond.
Tussen twee barakken van deze dienst
in bevindt zich de koudste plek van
Schiphol, vlak naast de proefpantry,
waarin de stewardessen hun opleiding
krijgen. Hier staan een paar grote
vrieskasten, o.a. een met een enorme
deur. In deze kast worden de zgn.
Utected Plates gekoeld. Utected Plates
zijn een uitvinding van enkele K.L.M.-
employées. Het zijn niet anders dan
platte stalen dozen, waarin zich een
vloeistof bevindt, volgens een geheim
procédé samengesteld, hetgeen het
mogelijk maakt om de blikken, nadat
ze eenmaal aan hevige kou zijn bloot
gesteld geweest, voor zeker vijf dagen
als koelmedium te laten dienen. De
invrieskast heeft een inhoud van negen
m3 en kan 100 a 150 van deze dozen
in één keer op de juiste temperatuur
brengen. Is dit eenmaal gebeurd, dan
worden ze (meestal twee tegelijk) bij
het ingevroren voedsel gestuwd, dat
meegaat aan boord van de Vliegende
Hollanders en zij houden dit voedsel
dan, als het moet dagenlang, op een
temperatuur, die enkele graden onder
nul ligt. Dan zijn er twee vrieskasten
met eveneens meer dan manshoge deu
ren van ruim 25 cm dikte. Hierin kun
nen in drie uur tijd 700 maaltijden
worden ingevroren, wat wil zeggen, dat
er ca. 3000 bakjes met voedsel ingaan
(elke maaltijd bestaat uit aardappelen,
vlees en groenten, dus drie bakjes;
voor- en nagerechten buiten beschou
wing gelaten). De vriesinrichting van
deze kasten werkt automatisch.
De koks in de keuken moeten zor
gen voor een voortdurend gevulde
hij Hollander was, kwam er even een
glimlach op het stroeve gelaat van de
douanebeambte. Hoffelijk overhandigde
hij het paspoort weer en Kees kwam
tot de slotsom, dat Nederlanders hier
in ieder geval welkom waren. Dat was
al een goed ding.
Een autobus bracht de vliegtuigpas
sagiers naar het centrum van de stad
en hier besloot Kees meteen maar eens
naar een station te gaan om te infor
meren, hoe hij het snelste in Cloncurry
kon komen. Aan de eerste de beste
voorbijganger vroeg hij de weg naar
het station en tot zijn tevredenheid
verstond de inboorling zijn Engels
perfect. De man wees hem een tram
en zei, dat deze het station als eind
punt had. Hij kon zich dus niet ver
gissen. Kees bedankte en wachtte bij
de halte tot de tram aankwam.
Een kwartier later was hij in de hal
van het grote station en na enig zoe
ken vond hij een loketje, waarvoor
een bord met het opschrift „informa
tions".
„Daar moet ik zijn," zei Kees half
luid en ging naar het loket, waar een
