BRILLEN
GAAT VRIJ CHINA ÏEHDWUIfl?
Gaal Nederland Canada inpolderen?
Het verlaten eiland
^rülemaeftet"
E SCHAKEL
ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR WEST ZEEUWSCH-VLAANDEREN
7e Jaargang Nummer 334
Vrijdag 8 JUNI 1951
Drukkers-Uitgeverij: Firma SMOOR DE HULSTER - Dorpsstraat 10 - BRESKENS - Telefoon 27 - Qiro 358296
Verschijnt iedere Vrijdag
Abonnementsprijs
f 1,per kwartaal; franco
per post f 1,15
Prijs der advertentiën
10 cent per m.m.
bij abonnement korting
Advertenties met „brieven
onder nr. of bij ons te
bevragen", 10 cent extra
V
Sterven bij de verdediging
van het laatste fort?
door Jack P. de Klerk.
(Slot.) Nadruk verboden.
Generaal Tsjang Kai Sjek.
In de eeuwenoude geschiedenis van
China zijn weinig mensen te vinden,
die zoveel macht hebben gehad, en
toch zozeer bemind werden, als deze
rechtzinnige, eenvoudige krijgsman, in
de kwaliteit van staatshoofd. Omstreeks
I937> toen hij het hoogtepunt van zijn
roem bereikte, werd zijn souvereiniteit
door millioenen van zijn onderdanen als
magisch-mytisch beschouwd, gekoes
terd in allerlei legenden. Buitenlandse
diplomaten, die hem in die jaren van
dichtbij meemaakten, en behoorlijk
critisch waren, hadden niets dan grote
bewondering voor Tsjang's karakter en
zijn werk. Naast hem stond zijn char
mante, hoogintelligente vrouw, een
Christin, die vele maatschappelijke en
sociale vraagstukken daadwerkelijk op
loste, en medische verzorging, onder
wijs, enz. bevorderde.
Als jongeman van 24 jaar deed
Tsjang in 191T mee aan de revolutie,
die van China definitief een republiek
zou maken. Hij was toen reeds een
officier met leiderscapaciteiten, die een
grondige militaire opleiding had geno
ten in Japan. Binnen weinige jaren
klom hij op tot generaal en in 1925
had de belangrijkste gebeurtenis van
zijn leven plaats, toen hij door de
stichter van de republiek, Soen Yat
Sen, tot opvolger werd benoemd. Naast
hem kwam toen Mao Tse Toeng te
staan, de communist, die hij twee jaar
later buiten de deur zette. Heel handig
wist hij enige toch altijd oproerige
groepen tegen elkaar uit te spelen en
het communistisch gebroed in vier jaar
tijd zodanig te verstrooien, in ontoe
gankelijke Noordelijke gebieden, dat ze
geen gevaar meer opleverden. Zijn va
derlandsliefde was oprecht en zijn zelf
vertrouwen bij alle gebeurlijke opera
ties volkomen normaal. Maar, buiten
zijn militaire kwaliteiten is Tsjang Kai
Sjek per slot een eenvoudige, niet
bizonder ontwikkelde leider. Niemand
anders had zo radicaal en zo veelvul
dig gebruik durven maken van de
Amerikaanse vingerwijzingen. Een ge
broken man is 't niet, die nu op For
mosa zit, hij moet nog tot grote dingen
in staat zijn, maar, voor wie hem on
langs hebben ontmoet, is het moeilijk,
in de toekomst te geloven, die hem
voor ogen staat, en waar hij, rusteloos
werkend, zijn getrouwen op voorbereidt.
Het lijkt wel, of de moedige vechter de
FEUiLLETON
10)
door P. DE VRIES.
Ze reden naar een aardig verlichte
gelegenheid buiten Apeldoorn en ge
noten een uurtje van de goede mu
ziek, die een strijkje daar gaf en tegen
sluitingstijd brak men weer op om
huiswaarts te gaan.
Bij de deur van hun woning nam
Kees van de beide meisjes afscheid,
maar Josien zei: „Kom maar eens
aanwippen, als je zin hebt. Maar bel
vooraf even op, want we zijn ook niet
altijd thuis".
„Oké, dat doe ik
De meisjes oogden hem in de deur
opening na en toen hij verdwenen was,
wilde Bep meteen doorgaan naar haar
kamer, maar Josien hield haar terug
en zei: „Heb jij er enig idee van, hoe
je daar op die Solomons-eilanden kunt
komen?"
Haar vriendin keerde zich op de
eerste traptrede om en keek Josien
OOSTBURG
gebeurtenissen geestelijk niet meer kan
verwerken. Hij is zijn gevoelens niet
meester. Zijn woede tegen wat hem is
aangedaan, uit zich binnenskamers, in
aanvalleri van razernij, bij welke gele
genheden hij met theekopjes gooit en
schreeuwende bevelen aan het personeel
geeft. Bij een ontmoeting met de
Russische Ambassadeur heeft hij zijn
revolver getrokken en, toen de bezoeker
de kamer uit was, leeggeschoten op
een hondje van zijn vrouw
Mevrouw Tsjang Kai Sjek is haar
man, in politiek opzicht, tot grote
steun. Zij heeft het inzicht in econo
mische en sociale problemen, dat hij
mist. Maar, voor het overige, vermag
ze slechts nog méér op Tsjang's
zenuwen te werken! In haar privé-leven
is zij hem tol een voortdurende bron
van ergenis. Tegenover bezoekers kan
ze op zeer overtuigende wijze over de
mocratie spreken, en over haar doel
stellingen en idealen, maar zij schijnt
eraan voorbij te gaan, dat ze zelf vol
gens democratische beginselen moet
leven. Tot kort voor haar vertrek naar
Formosa, had zij b.v. de gewoonte,
om iedereen, die niet tot de regering
behoorde, als een koelie te behandelen.
Dat dit kwaad bloed zette is zonder
meer duidelijk. Evenwel, zij voert nog
een hofhouding, waarbij die van een
echte Radja in het niet verzinkt. Een
voltallig verpleegstersteam heeft tot
tank, acht te geven op haar spijsver
tering en goede gezondheid. Leden van
haar secretariaat lopen af en aan; voort
durend schuifelen bedienden door haar
vertrekken. Bij het nemen van beslui
ten over alledaagse dingen, laat zij zich
volkomen door haar stemmingen leiden
en haar omgeving moei maar zien, hoe
bij haar wensen en grillep aan te pas
sen. In belangrijke politieke aangele
genheden laat zij echter haar man het
woord, dient hem slechts van advies,
of treedt op als gevolmachtigde. Bij
het vervullen van een diplomatieke
zending weet zij tot bewonderenswaar
dige resultaten te geraken en zij heeft
zich, gedurende de oorlog, niet ontzien,
bij de Amerikaanse president met de
vuist op tafel te slaan en zich onge
vraagd in een felle redevoering tot het
Congres in Washington te wenden,
tijdens een bespreking van de Chinese
belangen
Communistische volksrepubliek.
Zullen het Oosten en het Westen
elkaar ooit verstaan? We geloven van
stomverwonderd aan. „Zeg, meen je
het heus, dat je met hem mee wilt?"
„Ja, natuurlijk, wat dacht je dan?
AI zal ik het geld er voor bij elkaar
moeten bedelen. Dat haal ik er later
wel weer uit".
„Maar kind, zo ver weg. Hoe haal
je het in je hoofd! Wees nu toch
wijzer
„Bep, zeur niet. Ik moet nog ergens
een atlas hebben. Ik ga eens kijken,
waar die eilanden uithangen. Om je
de waarheid te zeggen, heb ik er geen
flauw idee van".
„In ieder geval in de buurt van
Australië," meende Bep nuchter te
moeten opmerken. „Dat stond in dat
berichtje".
„We zullen zien. Ga je al slapen?"
„Allicht. Morgen heb ik vroege
dienst en het is al bij twaalven. Wel
terusten".
„Slaap ze," antwoordde Josien ver
strooid. Maar even later sloot ze be
neden alles zorgvuldig af, draaide de
lichten uit en verdween eveneens naar
haar kamer. Maar inplaats van naar
bed te gaan, zocht ze in een grote
niet. Maar, we menen ernaar te kun
nen streven, een duidelijker beeld van
elkaar te krijgen. Wat in dit geval
China betreft, ontdekken we, aan de
hand van verscheidene mededelingen
en publicaties, dat zich daar in het
Noorden, een merkwaardige revolutie
heeft voltrokken, die een apart soort
communisme heeft opgeleverd. Een
mengseltje van al, wat er tot dusver
op dit gebied is gepresteerd. Er zijn al
zoveel stromingen, van Marx, en van
Trotzki, tot Lenin en Stalin toe, dat
Mao Tse Toeng z'n handen vol heeft
gekregen, met daar nu een drankje
van te brouwen dat zijn leermeesters
in Moskou smaken zal. Overigens is
zijn grootste zorg, een redelijke mate
van rust en orde te verkrijgen en de
voorheen door hemzelf gepropageerde
revolutiegeest te vervangen door dingen
alsvolgzaamheid, gehoorzaamheid,
kameraadschap, enzTja, maar
inmiddels worden er nog boeren aan
bomen gebonden en met messen en
speren gestoken, tot ze sterven. Er is
af en toe zelfs een volkscommissaris of
een communistisch officier onder de
slachtoffers! Men wenst zich eenvoudig
niet te laten ringeloren, nu het volk
tot baas van het land is verklaard.
Tempels worden bestormd, godenbeel
den van hun voetstukken gerukt, de
inventaris kort en klein geslagen, of
met verf besmeerd en op straat ge
gooid
Wordt IVSao e®n Tito?
Zoals het er op 't ogenblik uitziet,
is de kans nog niet groot, dat Mao
Tse Toeng Moskou de rug zal toeke
ren. Hij gevoelt zich vooral economisch
te zeer afhankelijk. Later zal dat ech
ter anders worden, als zijn land zich
zelf bedruipen kan. Moskou tracht
daarom, met de grootst mogelijke om
zichtigheid, China aan zich te ver
plichten of, hoe dan ook, onder con
trole te krijgen, vóórdat het getij ver
loopt en Mao de bakentjes gaat ver
zetten. Een heel handige manoeuvre
is het welwillende exploiteren van
Mandsjoerije in dit verband, dat voor
75 pCt. China van materialen moet
voorzien, en nu door de Russen ge
controleerd kan worden. Bij wijze van
duimschroef. Het ligt daarom voor de
hand, dat Moskou Mao Tse Toeng er
toe zal aanzetten, de interventie in
Korea vol te houden, en ook Formosa
aan te vallen. Hoe meer Mao zijn mi
litair potentieel van haar beste krach
kast tussen hele stapels boeken naar
een atlas en toen ze die gevonden
had, knipte ze haar bureaulamp aan
en ging de kaart van Australië bestu
deren. Het was reeds laat, toen ze
eindelijk met een zucht de atlas dicht'
klapte en zich ging uitkleden.
HOOFDSTUK VI.
Na de kerkgang Zondagsmorgens,
toen de koffie binnengebracht was,
zocht Kees de krant van Zaterdag op
en ging er mee naar zijn vader. Hij
wees hem het bewuste berichtje en
nadat Van Bergen het gelezen had,
vroeg Kees: „HebtU relatiesin Austra
lië?"
Van Bergen knikte, hoewel enigszins
verwonderd. „Ja, vanzelf. Maar waar
om vraag je dat?"
„Dat zal ik U straks nader uitleg
gen. Kunt U daar beschikken over
geld? Ik bedoel bijvoorbeeld: Als U
naar Australië zou willen, hetzij voor
een zakenreis, hetzij voor plezier, zijn
er daar dan de nodige middelen, om
dat te financieren?"
Van Bergen knikte opnieuw. „Ja,
ten beroofd, hoe liever het de Sowjet-
Unie is. De revoluties in Centraal China
moet Mao daarvoor als onbeduidende
troebelen leren beschouwen Hij
moet in dienst van het Kremlin vuile
karweitjes opknappen, zonder dat het
de U.S.S.R. zelve ook maar één bloed-
droppel kost! Da Mao minder soepel
is geworden in zijn gedragingen ten
opzichte van Moskou - een actie tegen
Formosa had al maanden geleden
moeten beginnen en de bezetting van
Tibet heeft Mao gestaakt - zegt op 't
ogenblik nog niets van een werkelijk
verschil van mening. Alhoewel, er zijn
berichten uit Mandsjoerije gekomen,
die wijzen op een aandringen van Mao,
er zijn invloed te vergroten en de be
stuursorganen meer direct aan zijn re
gering te verbinden. Opmerkelijk is,
dat er Chinese eenheden zijn geplaatst
zowel aan de Koreaanse als aan de
Russische grens, die zich daar geheel
hebben ingegraven en niet aan een
actie in verband met de strijd der V.N.
deelnemen
Inmiddels is Tsjang Kai Shek op
zijn post gebleven. Wat zal er gebeu
ren, als Rood-China hem aanvalt? Om
gekeerd wil Tsjang graag aan de her
overing van het vasteland beginnen,
en het is een feit, dat de Amerikanen
hem hiervan niet dan met de grootste
moeite hebben weerhouden. Welke in
structies hebben de Amerikaanse vloot-
eenheden, voor het geval de strijd tus
sen beide partijen uitbreekt? Zal
Washington de consequenties aanvaar
den van haar besluit, Formosa niet in
de steek te zullen laten? Erj wat ge
beurt er met Hongkong, waar de En
gelse vlag waait, die Mao erkent
Of, zal Mao zich nog bedenken
(Jack P. de Klerk).
Onze oudvaderlandse ondernemings
lust, in de vorm van particulier ini
tiatief, is gekooid en gemuilband, maar
er zijn nog vernuftige lieden, die kans
zien de breidel te ontkomen. Dat zeg
gen we, nu sinds 14 dagen het schit
terend succes bekend is, van de stout
moedige en volhardende Rotterdam
mer, Mr. J. Blom, die toestemming
heeft gekregen, de Fraservallei in Ca
nada in te polderen. Voorwaar geen
senecure.
Vijf Ministeries in 't Haagje heeft
de heer Blom moeten „bewerken" om
in de eerste plaats de nodige dollars
los te krijgen. Met de Canadese rege
ring was spoedig een accoord bereikt,
ondanks het feit, dat het voor een be-
iangrijk deel op de vestiging van een
Nederlandse kolonie zal uitlopen, en
ondanks de deviezenmoeilijkheden. We
beschikken in vrijwel elk werelddeel
over geld".
„Ook voor toeristische doeleinden?"
„Ook daarvoor. Maar ik begrijp niet,
waar je heen wilt".
„Naar Australië," was het lakonieke
antwoord.
„Wat?" Van Bergen zette met een
ruk zijn kopje op het tafeltje naast
zich. „Ben je niet wijs? Waarom wii
je emigreren?"
„Emigreren? Daar heb ik niet over
gesproken. Ik wil alleen maar voor
een poosje naar Australië. U hebt dat
berichtje in de krant toch gelezen?
Welnu, ik wil eens uitvissen, wat daar
achter zit. En daarom wil ik er
heen. Naar de Solomons-eiianden".
Van Bergen keek zijn zoon gedu
rende enige ogenblikken sprakeloos
aan en ook zijn vrouw wist niet, wat
ze zeggen moest. Eindelijk was zij de
eerste, die sprak.
„Maar beste jongen, je bent pas
thuis. Bijna vier jaren ben je weg ge
weest. Nog geen maand ben je weer
bij ons en nu wil je weer weg".